Қалпына келтірудің техникалық кезеңі
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Д. СЕРІКБАЕВ АТЫНДАҒЫ ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН ТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
Архитектура, құрылыс және дизайн мектебі
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: Бүлінген жерлерді қалпына келтіру жобасын әзірлеу
Орындаған:
тобының студенті
Тексерген
Өскемен, 2020
МАЗМҰНЫ
Кіріспе
3
1
Объект туралы жалпы мәліметтер
5
1.1
Объектінің сипаттамасы
5
1.2
Ауданның табиғи жағдайлары
5
2
Қалпына келтірудің техникалық кезеңі
8
2.1
Топырақтың құнарлы қабатын алу
8
2.2
Үйінділер жасауға қойылатын талаптар
10
2.3
Жер жұмыстарының көлемін есептеу
11
2.4
Техникаға қажеттілікті және карьерді толтыру уақытын есептеу
12
2.5
Еңістерді нығайту
14
3
Қалпына келтірудің биологиялық кезеңі
16
Қорытынды
19
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
20
Қосымша А - АКТ қалпына келтіруге жататын бүлінген жерлерді іріктеу
21
Қосымша Б - Бұзылған жерлерге сипаттама
23
Қосымша В - Тапсырма бұзылған жерлерді қалпына келтіру жобасын әзірлеу
24
Қосымша Г - Карьердің көлемі
26
Қосымша Д - Есеп машиналар мен механизмдердің қажеттілігі бойынша
27
Қосымша Ж - Есеп жүк көлігінің қажеттілігі бойынша
28
Қосымша К - Қалпына келтірудің техникалық-экономикалық көрсеткіштері
29
Қосымша М - Жел өрнегі
30
Кіріспе
Учаскелік жерге орналастыру пәні бойынша жасалған курстық жобаның басты мақсаты болып бүлінген жерлерді қайтадан қалпына келтіру жобасының техникалық және биологиялық кезеңдерді толықтай қамтып, жобаны әзірлеу тізбегін барынша дамыту болып келеді.
Бұл тұрғыда бұзылған жерлер қатарына адамның әртүрлі өндірістік іс - әрекеті нәтижесінде экономикалық құндылығын жоғалтқан, гидрологиялық режимге әрі техногендік рельефтің пайда болуына байланысты және топырақ құрамы мен өсімдік жамылғысының өзеруінің қоршаған ортаға тікелей теріс жағынан әсер ететін барлық санаттағы жерлер жатады. Бұл жерлерді халық шаруашылығы салаларына пайдалануға қайтадын қайтару үшін, әрі бұзылған санаттағы жерді сақтап қалу мақсатында рекультивация жұмыстары жүргізіледі. Яғни бүлінген жерлерді қайтадан қалпына келтіру.
Жерді рекультивациялау - мелиорациялық, агротехникалық, инженерлік - техникалық және басқа да қажетті іс - шаралар жүйесін бүлінген жерлерді қайтадан қалпына келтіру, биологиялық өнімділігін арттыру және ауыл шаруашылығы құндылықтарын қалыпқа келтіру үшін жұмылдыра жүргізілетін кешен.
Бұзылған жерлерді қайтадан қалпына келтіру іс - шаралар жүйесі екі кезеңде жүзеге асырылады:
- техникалық рекультивация,
- биологиялық рекультивация.
Рекультивация жұмыстарының техникалық кезеңі жерді кейіннен халық шаруашылығында мақсаты бойынша пайдалану үшін дайындауды қамтиды.
Техникалық кезең қамтиды:
А) бетті тегістеу және жоспарлау;
Б) карьерлердің үйінділері мен ернеулерінің беткейлерін террасалау және тегістеу;
В) уытты жыныстарды оқшаулауға немесе оларды әк және басқа да мелиоранттарды енгізумен бейтараптандыруға арналған экрандаушы қабат құрылғысы;
Г) дренаж, эрозияға қарсы және басқа құрылыстар, жолдар салу;
Д) ықтимал құнарлы жыныстар мен құнарлы топырақ қабатын қолдану;
Е) кішірейтуден кейінгі тегістеу және мұқият жоспарлау.
Бүлінген жерлердің өзіндік ерекшелігіне, түріне байланысты, қандай себептермен бүлінгендігін ескере отырып, сол жерлерді қалпына келтіру жұмыстарының технологиясы арнайы жасалады. Және де қалпына келтіру жұмыстарының ерекше жағдайлары және оның шарттары ескерілуі тиіс болып табылады.
Жер учаскелерін түріне байланысты іріктеуді арнайы комиссия анықтайды. Жер учаскелерін іріктеудің нәтижелері арныйы актімен (А қосымшасы) ресімделеді. Актіге жер телімдерінің схемасы мен бүлінген жерлердің жалпы сипаттамасы бірге беріледі (Б қосымшасы).
Қарастырылған мәліметтер мен жер телімдерін іріктеу деректері негізінде жобалау ұйымының мамандарының тікелей қатысуымен жобалауға арнайы тапсырма (В қосымшасы) әзірленіледі.
Жерді рекультивациялау бұзылған жерлердің қоршаған орта компоненттеріне: атмосфераға, жер үсті және жер асты суларына, грунттар мен топырақтарға, өсімдіктер мен жануарлар дүниесіне әсерін азайтуды қамтамасыз етеді, адам денсаулығына пайдалы әсер етеді және экологиялық залалды жоюға бағытталған.
Рекультивациялық іс - шаралар екі кезеңде жүзеге асырылады: біріншісі - техникалық рекультивация, екіншісі - биологиялық рекультивация.
Курстық жобаның мақсаты - қалпына келтірудің техникалық және биологиялық кезеңдерінің жұмыстарын жобалау бойынша практикалық дағдыларды игеру болып табылады.
1 Объект туралы жалпы мәліметтер
Объектінің сипаттамасы
Жобаланатын карьер Катонқарағай ауылынан шығысқа 40 км жерде Катонқарағай - Өскемен тас жолының бойындағы орман шаруашылығы жерлерінде орналасқан. Қалпына келтіру объектісіне іргелес аумақтағы жер түрі: қарағай орманы болып табылады.
Топырақ құрамы каштандық орташа қуатты және орташа саздақ болып келеді. Биіктіктері әртүрлі 3 террасасы бар. Олар: бірінші-13 м, екінші - 12 м, үшінші-8 м. Объектіге іргелес аумақта орман шаруашылығы жерлері бар.
1.2 Ауданның табиғи жағдайлары
Клиамт
Катонқарағай ауданы - Шығыс Қазақстан облысының шығысындағы әкімшілік - аумақтық бірлік болып саналады. Аудан облыс аумағының жалпы бөлігінің солтүстік - шығыс бөлігін алып жатыр. Ауданның жер бедері -- таулы болып келеді (Нарым, Сарымсақты, Тарбағатай, Оңтүстік Алтай, Листвяга, Катун жоталары бар).
Катонқарағай ауданы агроклиматтық жағдайларына байланысты шұғыл континентті климатық белдеуде орналасқан. Көбінесе таулы, тау бөктерінде және альпілік аймақтарда орналасқан болып келеді. Өте қатты, әрі ұзаққа созылатын қысымен, қысқа орташадан сәл жоғарырақ температуда өтетін ыстық жазымен және де ауыспалы көктем мен күзімен сипатқа алынады. Аудан аумағы төрт климаттық аймаққа бөлінеді:
Биік таулы (тундра-шалғынды).
Таулы орман, шамадан тыс ылғалды.
Таулы, орманды дала ылғалды.
Таулы - далалы.
Биік таулы және таулы - орманды аймақтардың ауа - райы өте ылғалды, қоңырсалқын суық және де кей жерлерде өте суық болып келеді. Ылғал бойынша аймақтың солтүстік жартысында 1 жылда түсетін ылғал мөлшері 550-560 мм қамтиды. Көбінесе шілделік ылғалдың ызғары әсіресе анық сезіледі. Желдің жыл ішінде орташа айлық жылдамдығы 1,7 мсек құрайды. Қатты желді күндер санаққа алар болсақ жылына 7 күнді, ал шаңды борандар - 10 күнді қамтиды. Өсімдік жамылғысы көбінесе өз таралымында, ауа райы мен жер жамылғысы тәрізді вертикалды аймаққа бағынатын болып келеді. Биік таулы тундралық аймақтарда жасыл қыналар мен тал - шілік, бұталар басымырақ болуымен ерекшеленеді. Ал биік таулы шалғынды аймақ дәнді өсімдіктер мен сан алуан түрлі шөп түрлерінің басымдығымен көзге түседі. Альпі белдеуінде өсетін өсімдіктер көбінесе жерге жақын өседі. Альпілік аймақта тақыр жерлер көбірек кездеседі, ал субальпілік белдеуде өсетін өсімдіктер неғұрлым жиірек әрі биік болып өседі. Биік таулы альпі шалғындары Оңтүстік Алтай және олардың бір бөлігі орталыққа кіреді. Осы аймақтың атмосферасының ылғалымен жақсы ылғалданатын белдеуде орналасқан. Таулы-тайга және шалғынды - тайга аймақтары өсімдік жамылғысында Қою қылқанды жапырақты және ашық қылқан жапырақты тайга ормандары таулы - тайга және де шалғынды - тайга өсімдік жамылғысының басымдылығымен ерекше көзге түседі.
Катонқарағай ауданындағы желдің бағыты мен жылдамдығы туралы мәліметтер қаңтар және шілде айлары үшін 1 және 2 - кестелерде келтірілген:
Кесте 1. Суық кезеңдегі (қаңтар айындағы) желдің басымдығы
С
С-Ш
Ш
О-Ш
О
О-Б
Б
С-Б
қаңтар
Штиль,
%
Румбтар бойынша мах. орташа жылдамдықтар, мс
1
4.8
1
3.6
52
6.3
36
5.6
2
4.4
1
2.6
6
3.3
1
2.6
22
6.3
Кесте 2. Жылы кезеңдегі (шілде айындағы) желдің басымдығы
С
С-Ш
Ш
О-Ш
О
О-Б
Б
С-Б
шілде
Штиль,
%
Румбтар бойынша мин. орташа жылдамдықтар, мс
1
2.5
1
3.2
33
4.5
22
5.6
3
3.3
4
2.8
29
3.4
7
3.2
21
0
Мұндағы: алымы - жел бағытының қайталануы (%)
бөлімі - желдің бағыты бойынша орташа жылдамдығы (мс)
Топырақ құрамы
Ауданның топырақ жамылғысы қоңыр және қара болып келеді. Жусан, селеу, бетеге, көктерек, қайың, балқарағай, майқарағай, шырша сынды өсімдіктер өседі. Тауларда, ормандарында қасқыр, түлкі, қоңыр аю, борсық, марал, елік, кекілік, саңырау құр, құр және т.б аң - құстар мекен етеді. Ауданда Катонқарағай мемлекеттік ұлттық табиғи паркі орналасқан.
Гидрография
Катонқарағай ауданы су ресурстарына өте бай өлкелердің бірі болып табылады. Ірі өзендерге -- Бұқтырма және Нарым өзендерін жатқызуға болады. Тау өзендерінде үлкенді - кішілі сарқырамалар кездеседі, олардың ішіндегі ең ірісі -- Көккөл биіктігі 80 м болып келеді. Аудан аумағында 400 -- ге жуық көл бар, олардың көпшілігінің су айдындарының ауданы 1 км2-ге дейін. Таулардың баурайы мен етегінде көптеген түрлі көлемдегі тұзды және минералды бұлақтар кездеседі (мысалы, Рахман қайнары). Жер асты сулары алқаптарда бастау түрінде кездеседі. Тау жағдайында жер асты сулары 30-60 м тереңдікте ғана кездеседі. Тау арасындағы ойпаттарда, аңғарларда жер асты сулары 0-6 м тереңдікте кездестіріп қалуға болады.
Жер бедері
Катонқарағай ауданының аумағының жер бедері таулы болып келеді (Нарым, Сарымсақты, Тарбағатай, Оңтүстік Алтай, Қатын жоталары бар).
Ауыл шаруашылығы мақсатына жерлерді бөлу, бұрынғы ауыл шаруашылық кәсіпорындарының кадастрлық шекараларын, ауыл шаруашылық өнімдерін өндіруге әсер ететін түрлі табиғат факторлары кешені негізінде аудан аумағын салыстырмалы бағалау негізінде жүргізілді. Атап айтқанда: аумақтың аудан және облыс орталығына, өнім сату орталықтарына, жабдықтау қорларына, техникалық қызмет көрсету орталығына қатысты орындарына; ауыл шаруашылығының нысанды құрылымы; азықтың сапалы болуы, жайылымдардың орнықтылығы; аумақтың бет - бедері.
Катонқарағай ауданының жер қойнауында түсті және сирек кездесетін металдардың, құрылыс материалдарының қоры барланған болып табылады.
2 Қалпына келтірудің техникалық кезеңі
Жерді рекультивациялаудың техникалық кезеңі - жерді кейіннен халық шаруашылығында мақсатты пайдалану үшін дайындауды қамтитын рекультивациялау кезеңі. Ескерту. Техникалық кезеңге жоспарлау, беткейлерді қалыптастыру, қалпына келтірілетін жерлерге топырақ пен құнарлы жыныстарды алып тастау, тасымалдау және қолдану, қажет болған жағдайда түбегейлі мелиорация, жолдар, арнайы гидротехникалық құрылыстар салу және тағы басқалары жатады.
Жерді қалпына келтіру кезеңдері - жерді қалпына келтіру бойынша жүйелі түрде орындалатын жұмыстар кешені болып табылады.
Жерді қалпына келтіру екі кезеңде жүзеге асырылады:
- техникалық - жерді рекультивациялау кезеңі, оны кейіннен ауыл шаруашылығында немесе басқа салаларда мақсатты пайдалану үшін дайындау болып келеді. Бұл кезең топырақ пен құнарлы жыныстарды қалпына келтірілетін жерлерге орналастыруды, беткейлерді қалыптастыруды, алып тастауды, тасымалдауды және жағуды, гидротехникалық және мелиорациялық құрылыстарды орналастыруды, уытты аршу жыныстарын көмуді, сондай-ақ рекультивацияланған жерлерді одан әрі пайдалану үшін қажетті жағдайлар жасайтын басқа да жұмыстарды жүргізуді көздейді;
- биологиялық - топырақтың агрофизикалық, агрохимиялық, биохимиялық және басқа да қасиеттерін жақсартуға бағытталған агротехникалық және фитомелиорациялық іс-шаралар кешенін қамтитын жерді рекультивациялау кезеңі.
Бұзылған жерлерде әрдайым жер бетін жоспарлау және жерге орналастыру қажет. Топырақ қабатын рекультивациялау бағытына, тасымалдау көлемі мен қашықтығына байланысты жоспарлау бүкіл аумақ бойынша (жаппай) немесе жекелеген учаскелер бойынша (ішінара) жүргізіледі, ол үйінділер, карьерлік ойықтар, кавальерлер мен үйінділер еңістерін террасалау және тегістеу жөніндегі жұмыстардың құрамына енгізіледі.
2.1 Топырақтың құнарлы қабатын алу
Топырақтың құнарлы қабатын тау - кен техникалық рекультивациялаудың бірінші кезеңінде - топырақтың құнарлы қабатын (ПСП) алу кезінде, гидравликалық экскаваторлар - топырақтың құнарлы қабатын алу мен техникалық көлік құралдарына тиеуде, ал өздігінен жүретін скреперлер - топырақтың құнарлы қабатын алу мен қатар оны жағу орындарына дейін жеткізу мақсаты үшін пайдаланылады.
Бұл ретте өнімділігі төмен алқаптардың бір гектарына Қазақстан Республикасының Министрлер Кабинеті белгілейтін топырақтың құнарлы қабатын салуға байланысты шығындар бір гектарын игеру құнының нормасынан аспауға тиісті болып табылады. Топырақтың құнарлы қабатын алу жөніндегі жұмыстар ауыл шаруашылығы алқаптары жерлерінде егін жиналғаннан кейін және де жылдың жылы мезгілінде жүзеге асады. Топырақтың құнарлы қабатын алу 10 см-ден кем болса алу жұмыстары жүргізілмейді, ал алынған топырақтың құнарлы қабаты биік, тегіс әрі құрғақ жерге койылады. Және де 10 жыл оның сақтау мерзімі болып табылады. Ол уақыттан көп сақтауға болмайды. Көктемгі суларды немесе атмосфералық жауын - шашынды шығару үшін сыртқы үйінділердің етегінде су бұрғыш жыралар орналастыру және эрозия өнімдерін ұстап қалу керек болып табылады. Дренаж тек қана жер асты суларының деңгейі жоғары болған кезде жүзеге асырылады.
Біз ең құнарлы қалыңдығын табамыз
топырақ қабаты - ол 30% құрайды.
Ашық топырақтар үшін алып тастау нормасы 1% , ал қара топырақ үшін 2% құрайды. 37,51 см = 0,38 м тереңдікте 2% гумус мөлшері кездеседі.
12,4% - - 100%
х - - 30% = (12,4*30)100=3,72 %
2. Алынған құнарлы топырақ қабатының қуатын анықтаймыз формула бойынша анықталады:
h1=H(Г1-Г2)x(Г1-Г3) (1)
Н - гумус қабатының қуаты;
Г1 - жоғарғы қабаттағы гумустың мөлшері;
Г2 - төменгі қабаттағы гумустың мөлшері;
Г3 - алынатын қабаттағы гумустың мөлшері.
h1=0,3812,4-1,05x12,4-4,39=0,26м
h2 = H - h1 (2)
Шығарылу жолы: h2 = 0,38 - 0,26=0,12 м
Келесі кезекте топырақтың құнарлы қабатының көлемі анықталады. "Жер жұмыстарын жүргізу кезінде топырақтың құнарлы қабатын алу нормаларын айқындауға қойылатын талаптар" 17.5.3.06 - 85 МЕСТ бойынша топырақтың құнарлы қабатын алу көлемі жүргізіледі.
Sкарьер=3871 м2 = 0,39 га
VПСП1= Sкарьер x һ1 = 3871 x 0,26 = 1006 м3 (3)
VПСП2= Sкарьер x һ2 = 3871 x 0,12 = 465 м3 (4)
VПСП = VПСП1 + VПСП2 = 1006+465 = 1471 м3 (5)
2.2 Үйінділер жасауға қойылатын талаптар
Тау - кен өнеркәсібінде техногендік массивтердің ең көп таралған түрі болып аршылған жыныстардың үйінділері саналады. Үйінділер тау - кен жұмысында техногенездің типтік өнімі болады және олардың жыныстары түрлі өзгерістерге ұшырайды. Ол өзгерістер көбінесе литогенездің табиғи геологиялық процестеріне ұқсас болып келеді. Табиғи процестерден олардың басты ерекшелігі геологиялық тұрғыдан қарағанда лезде ағу жылдамдығымен тікелей байланысты.
Басты талаптарға, яғни үйінділерге қойылатын, оларға келесілер жатқызылады: сыйымдылық мөлшері жеткілікті түрде болу керек; алып жатқан алаңдар мен тау жыныстарын тиейтін немесе аршу кенжарларының ара қашықтығы аз мөлгерде болуы керек; тұрақты үйінділер міндетті түрде көмірсіз алаңдарды орналасуы; экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету керек; өндірістік қауіпсіздікті қамтамасыз ету барысында кедергілер болмауы тиіс.
Ұсақ, әрі шашыраңқы түрде пайда болған үйінділерге жол берілмейді. Қажетті мөлшердегі және пішіндегі үлкен алаңдарды қалыптастыру ұсынылады. Сақтау кезінде міндетті түрде үйінділердің биіктігі 4 - 10 м аралығын қамтуы қажет, топырақтың құнарлы қабатының шекті сақтау мерзімі 10 жыл болып табылады.
Үйінді жасау әдісін және үйіндінің параметрлерін таңдаудың дұрыс болуына көптеген факторлардың дұрыс таңдалғанына тікелей байланысты болып келеді. Олар: көліктің түрі, үйіндіге жиналатын жыныстардың тұрақтылығы, олардың беріктігі, жер бедері (рельеф) және үйінді негізінің тұрақтылығы болып табылады. Дұрыс таңдалған үйінді түзілімдер мыналарды қамтамасыз етуі тиіс:
үйіндінің қажетті қабылдау қабілеті;
үйінділердегі адамдардың қауіпсіздегі және жабдықтардың қауіпсіз жұмысы;
үйінділер ретінде иеліктен шығарылатын құнарлы жерлердің ең аз деген ауданы;
үйінділерге шығынның аз болуы, әрі жұмысшылардың еңбек өнімділігі;
үйінделерге шығындардың айтарлықтай жоғары тиімділігі.
Үйінділердің орналасуы төмендегі талаптарға сай болуы қажет:
- мейлінше карьерге жақын болуы керек, тасымалдау жұмыстары аз болу үшін;
- тұрақты үйінділер алып жатқан алаңдар кеуексіз және көмірсіз болуы қыжет;
үйіндіге қарай жолдардың көлбеуі болғаны жөн.
Террастардың ені 4 - тен 10 метрге дейін болуы керек және де террассалар көлденең 1,5 - 2° көлбеу болуы эрозияның алдын алу үшін қажет болып келеді. Террасалар арасындағы белгілердің максималды айырмашылығы ересек ағаштардың тәждерінің ұқсастығы бойынша белгіленеді, мөлшермен 5метр көлемінде болып табылады.
2.3 Жер жұмыстарының көлемін есептеу
Карьердің, пайдалы қазбалардың және оны құрайтын тау жыныстарының бүкіл көлемін есептеу үшін карьердің көлденең профилі құрылады, ол кесілген болып анықталады. Карьердің көлемін есептеу жолдары келесіде көрсетілген есептеу жолдары арқылы анықталады.
V= 13xHx(S1+S2+S1xS2) (6)
Сурет 1. Карьердің көлденең салынған сызбасы
Шығарылу жолы төмендегідей:
V1=13x9x548.83+601.62+548.83+601.62 =3553.11 м3
V2=13x7x781.46+635.02+781.46+635.02 =3344.48 м3
V3=13x7x665.68+638.82+665.68+638.82 =3083.43 м3
Карьердің толық көлемі келесідей анықталады:
Vк = V1 + V2 + V3 (7)
Vk=3553.11+3344.48+3083.43=9981.02 м3
Карьердің көлемі бойынша барлық есептемелер кесте ретінде Қосымша Г көрсетілген.
2.4 Техникаға қажеттілікті және карьерді толтыру уақытын есептеу
Машиналарға, механизмдерге және еңбек шығындарына қажеттілікті есептеу жүргізілетін жер жұмыстарының жұмыстық көлемі геологиялық есепте немесе тапсырыс беруші берген куәландырылған анықтамада көрсетілген топырақ түрлеріне және берілген көлемдік салмаққа байланысты белгіленетін болып келеді.
Машиналар мен механизмдердің өнімділігін есептеу және оларды негіздеу ретінде есепке алу нормативтік көрсеткіштер төмендуіне тікелей әсер ететін факторларды толықтай есепке ала отырып, технологиялық шаралар процесіне сәйкестендіріп жүргізіледі.
Машиналар мен механизмдерге қажеттілікті есептеуді жүргізу үшін карьерді толтырып жабу жөніндегі келесідей есептеулер жүргізілді:
1) Үйіндідегі топырақтың құнарлы қабатының көлемі карьерді толтыру үшін талап етілетін көлемді таңдау үшін (V1, V2, V3) бөліктер бойынша есептелген карьердің көлемімен салыстырылды. АІЖ көлемі бір немесе екі террасаны толтыру үшін жеткілікті болуы тиіс.
Vппп = V1 - Vпсп (8)
Vппп = 3553-1471 = 2082 м3
Жерлерді қайта қалпына келтіру жобасы барысында екі терраса жабылады. Соның негізінде V2+V3=6427 м3 болып шығарылады.
2) Арнайы формула бойынша жыныстардың шөгу көлеміне есептеу жүргізілді.
Vус = h*S, (9)
Мұндағы: һ - жабылған террасаның 1% мөлшерін құрайтын қуаты;
S - террасаның толтырылу алаңы.
Шығарылу жолы: Vус = S4 + h2+3 = 0.20 * 3083 = 616,6 (м3)
3) Жоспар бойынша карьерден ықтималды құнарлы жыныспен қоқысқа дейінгі арақашықтық анықталады. Ол 820 метрді құрады.
4) Самосвалдың (Т) бір жүрісіне арналған уақытты есептеу келесіде көрсетілген формуламен жүргізілді:
Т= t1+t2+t3+t4 (10)
Мұндағы: t1 - самосвалдың үйіндіден карьерге дейінгі уақыты;
t 2 - самосвалдың карьерден үйіндіге дейінгі уақыты;
t3 - самосвалдың экскаватормен тиеу уақыты тең 10 минут;
t4 - самосвалдың түсіру уақыты 5 минутқа тең.
Шығарылу жолы: Т= 1мин 35сек + 2мин+ 10мин+ 5мин=18мин 35сек
t1 = 820 м 333,3 = 2 мин
t2= 820550 = 1,5 мин = 1 мин 30 сек
5) Жұмыс күні аралығында бір самосвал өндірген жүрушілердің саны саналып, анықталады (N). Келесі көрсетілген формула бойынша:
N = Тд Т (11)
Мұндағы: Тд - жұмыс күнінің ұзақтығы.
Тд = 7*3 =21(сағ)
N = 126018,35 = 69 (жүріс)
6) Бір жұмыс ... жалғасы
Д. СЕРІКБАЕВ АТЫНДАҒЫ ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН ТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
Архитектура, құрылыс және дизайн мектебі
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: Бүлінген жерлерді қалпына келтіру жобасын әзірлеу
Орындаған:
тобының студенті
Тексерген
Өскемен, 2020
МАЗМҰНЫ
Кіріспе
3
1
Объект туралы жалпы мәліметтер
5
1.1
Объектінің сипаттамасы
5
1.2
Ауданның табиғи жағдайлары
5
2
Қалпына келтірудің техникалық кезеңі
8
2.1
Топырақтың құнарлы қабатын алу
8
2.2
Үйінділер жасауға қойылатын талаптар
10
2.3
Жер жұмыстарының көлемін есептеу
11
2.4
Техникаға қажеттілікті және карьерді толтыру уақытын есептеу
12
2.5
Еңістерді нығайту
14
3
Қалпына келтірудің биологиялық кезеңі
16
Қорытынды
19
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
20
Қосымша А - АКТ қалпына келтіруге жататын бүлінген жерлерді іріктеу
21
Қосымша Б - Бұзылған жерлерге сипаттама
23
Қосымша В - Тапсырма бұзылған жерлерді қалпына келтіру жобасын әзірлеу
24
Қосымша Г - Карьердің көлемі
26
Қосымша Д - Есеп машиналар мен механизмдердің қажеттілігі бойынша
27
Қосымша Ж - Есеп жүк көлігінің қажеттілігі бойынша
28
Қосымша К - Қалпына келтірудің техникалық-экономикалық көрсеткіштері
29
Қосымша М - Жел өрнегі
30
Кіріспе
Учаскелік жерге орналастыру пәні бойынша жасалған курстық жобаның басты мақсаты болып бүлінген жерлерді қайтадан қалпына келтіру жобасының техникалық және биологиялық кезеңдерді толықтай қамтып, жобаны әзірлеу тізбегін барынша дамыту болып келеді.
Бұл тұрғыда бұзылған жерлер қатарына адамның әртүрлі өндірістік іс - әрекеті нәтижесінде экономикалық құндылығын жоғалтқан, гидрологиялық режимге әрі техногендік рельефтің пайда болуына байланысты және топырақ құрамы мен өсімдік жамылғысының өзеруінің қоршаған ортаға тікелей теріс жағынан әсер ететін барлық санаттағы жерлер жатады. Бұл жерлерді халық шаруашылығы салаларына пайдалануға қайтадын қайтару үшін, әрі бұзылған санаттағы жерді сақтап қалу мақсатында рекультивация жұмыстары жүргізіледі. Яғни бүлінген жерлерді қайтадан қалпына келтіру.
Жерді рекультивациялау - мелиорациялық, агротехникалық, инженерлік - техникалық және басқа да қажетті іс - шаралар жүйесін бүлінген жерлерді қайтадан қалпына келтіру, биологиялық өнімділігін арттыру және ауыл шаруашылығы құндылықтарын қалыпқа келтіру үшін жұмылдыра жүргізілетін кешен.
Бұзылған жерлерді қайтадан қалпына келтіру іс - шаралар жүйесі екі кезеңде жүзеге асырылады:
- техникалық рекультивация,
- биологиялық рекультивация.
Рекультивация жұмыстарының техникалық кезеңі жерді кейіннен халық шаруашылығында мақсаты бойынша пайдалану үшін дайындауды қамтиды.
Техникалық кезең қамтиды:
А) бетті тегістеу және жоспарлау;
Б) карьерлердің үйінділері мен ернеулерінің беткейлерін террасалау және тегістеу;
В) уытты жыныстарды оқшаулауға немесе оларды әк және басқа да мелиоранттарды енгізумен бейтараптандыруға арналған экрандаушы қабат құрылғысы;
Г) дренаж, эрозияға қарсы және басқа құрылыстар, жолдар салу;
Д) ықтимал құнарлы жыныстар мен құнарлы топырақ қабатын қолдану;
Е) кішірейтуден кейінгі тегістеу және мұқият жоспарлау.
Бүлінген жерлердің өзіндік ерекшелігіне, түріне байланысты, қандай себептермен бүлінгендігін ескере отырып, сол жерлерді қалпына келтіру жұмыстарының технологиясы арнайы жасалады. Және де қалпына келтіру жұмыстарының ерекше жағдайлары және оның шарттары ескерілуі тиіс болып табылады.
Жер учаскелерін түріне байланысты іріктеуді арнайы комиссия анықтайды. Жер учаскелерін іріктеудің нәтижелері арныйы актімен (А қосымшасы) ресімделеді. Актіге жер телімдерінің схемасы мен бүлінген жерлердің жалпы сипаттамасы бірге беріледі (Б қосымшасы).
Қарастырылған мәліметтер мен жер телімдерін іріктеу деректері негізінде жобалау ұйымының мамандарының тікелей қатысуымен жобалауға арнайы тапсырма (В қосымшасы) әзірленіледі.
Жерді рекультивациялау бұзылған жерлердің қоршаған орта компоненттеріне: атмосфераға, жер үсті және жер асты суларына, грунттар мен топырақтарға, өсімдіктер мен жануарлар дүниесіне әсерін азайтуды қамтамасыз етеді, адам денсаулығына пайдалы әсер етеді және экологиялық залалды жоюға бағытталған.
Рекультивациялық іс - шаралар екі кезеңде жүзеге асырылады: біріншісі - техникалық рекультивация, екіншісі - биологиялық рекультивация.
Курстық жобаның мақсаты - қалпына келтірудің техникалық және биологиялық кезеңдерінің жұмыстарын жобалау бойынша практикалық дағдыларды игеру болып табылады.
1 Объект туралы жалпы мәліметтер
Объектінің сипаттамасы
Жобаланатын карьер Катонқарағай ауылынан шығысқа 40 км жерде Катонқарағай - Өскемен тас жолының бойындағы орман шаруашылығы жерлерінде орналасқан. Қалпына келтіру объектісіне іргелес аумақтағы жер түрі: қарағай орманы болып табылады.
Топырақ құрамы каштандық орташа қуатты және орташа саздақ болып келеді. Биіктіктері әртүрлі 3 террасасы бар. Олар: бірінші-13 м, екінші - 12 м, үшінші-8 м. Объектіге іргелес аумақта орман шаруашылығы жерлері бар.
1.2 Ауданның табиғи жағдайлары
Клиамт
Катонқарағай ауданы - Шығыс Қазақстан облысының шығысындағы әкімшілік - аумақтық бірлік болып саналады. Аудан облыс аумағының жалпы бөлігінің солтүстік - шығыс бөлігін алып жатыр. Ауданның жер бедері -- таулы болып келеді (Нарым, Сарымсақты, Тарбағатай, Оңтүстік Алтай, Листвяга, Катун жоталары бар).
Катонқарағай ауданы агроклиматтық жағдайларына байланысты шұғыл континентті климатық белдеуде орналасқан. Көбінесе таулы, тау бөктерінде және альпілік аймақтарда орналасқан болып келеді. Өте қатты, әрі ұзаққа созылатын қысымен, қысқа орташадан сәл жоғарырақ температуда өтетін ыстық жазымен және де ауыспалы көктем мен күзімен сипатқа алынады. Аудан аумағы төрт климаттық аймаққа бөлінеді:
Биік таулы (тундра-шалғынды).
Таулы орман, шамадан тыс ылғалды.
Таулы, орманды дала ылғалды.
Таулы - далалы.
Биік таулы және таулы - орманды аймақтардың ауа - райы өте ылғалды, қоңырсалқын суық және де кей жерлерде өте суық болып келеді. Ылғал бойынша аймақтың солтүстік жартысында 1 жылда түсетін ылғал мөлшері 550-560 мм қамтиды. Көбінесе шілделік ылғалдың ызғары әсіресе анық сезіледі. Желдің жыл ішінде орташа айлық жылдамдығы 1,7 мсек құрайды. Қатты желді күндер санаққа алар болсақ жылына 7 күнді, ал шаңды борандар - 10 күнді қамтиды. Өсімдік жамылғысы көбінесе өз таралымында, ауа райы мен жер жамылғысы тәрізді вертикалды аймаққа бағынатын болып келеді. Биік таулы тундралық аймақтарда жасыл қыналар мен тал - шілік, бұталар басымырақ болуымен ерекшеленеді. Ал биік таулы шалғынды аймақ дәнді өсімдіктер мен сан алуан түрлі шөп түрлерінің басымдығымен көзге түседі. Альпі белдеуінде өсетін өсімдіктер көбінесе жерге жақын өседі. Альпілік аймақта тақыр жерлер көбірек кездеседі, ал субальпілік белдеуде өсетін өсімдіктер неғұрлым жиірек әрі биік болып өседі. Биік таулы альпі шалғындары Оңтүстік Алтай және олардың бір бөлігі орталыққа кіреді. Осы аймақтың атмосферасының ылғалымен жақсы ылғалданатын белдеуде орналасқан. Таулы-тайга және шалғынды - тайга аймақтары өсімдік жамылғысында Қою қылқанды жапырақты және ашық қылқан жапырақты тайга ормандары таулы - тайга және де шалғынды - тайга өсімдік жамылғысының басымдылығымен ерекше көзге түседі.
Катонқарағай ауданындағы желдің бағыты мен жылдамдығы туралы мәліметтер қаңтар және шілде айлары үшін 1 және 2 - кестелерде келтірілген:
Кесте 1. Суық кезеңдегі (қаңтар айындағы) желдің басымдығы
С
С-Ш
Ш
О-Ш
О
О-Б
Б
С-Б
қаңтар
Штиль,
%
Румбтар бойынша мах. орташа жылдамдықтар, мс
1
4.8
1
3.6
52
6.3
36
5.6
2
4.4
1
2.6
6
3.3
1
2.6
22
6.3
Кесте 2. Жылы кезеңдегі (шілде айындағы) желдің басымдығы
С
С-Ш
Ш
О-Ш
О
О-Б
Б
С-Б
шілде
Штиль,
%
Румбтар бойынша мин. орташа жылдамдықтар, мс
1
2.5
1
3.2
33
4.5
22
5.6
3
3.3
4
2.8
29
3.4
7
3.2
21
0
Мұндағы: алымы - жел бағытының қайталануы (%)
бөлімі - желдің бағыты бойынша орташа жылдамдығы (мс)
Топырақ құрамы
Ауданның топырақ жамылғысы қоңыр және қара болып келеді. Жусан, селеу, бетеге, көктерек, қайың, балқарағай, майқарағай, шырша сынды өсімдіктер өседі. Тауларда, ормандарында қасқыр, түлкі, қоңыр аю, борсық, марал, елік, кекілік, саңырау құр, құр және т.б аң - құстар мекен етеді. Ауданда Катонқарағай мемлекеттік ұлттық табиғи паркі орналасқан.
Гидрография
Катонқарағай ауданы су ресурстарына өте бай өлкелердің бірі болып табылады. Ірі өзендерге -- Бұқтырма және Нарым өзендерін жатқызуға болады. Тау өзендерінде үлкенді - кішілі сарқырамалар кездеседі, олардың ішіндегі ең ірісі -- Көккөл биіктігі 80 м болып келеді. Аудан аумағында 400 -- ге жуық көл бар, олардың көпшілігінің су айдындарының ауданы 1 км2-ге дейін. Таулардың баурайы мен етегінде көптеген түрлі көлемдегі тұзды және минералды бұлақтар кездеседі (мысалы, Рахман қайнары). Жер асты сулары алқаптарда бастау түрінде кездеседі. Тау жағдайында жер асты сулары 30-60 м тереңдікте ғана кездеседі. Тау арасындағы ойпаттарда, аңғарларда жер асты сулары 0-6 м тереңдікте кездестіріп қалуға болады.
Жер бедері
Катонқарағай ауданының аумағының жер бедері таулы болып келеді (Нарым, Сарымсақты, Тарбағатай, Оңтүстік Алтай, Қатын жоталары бар).
Ауыл шаруашылығы мақсатына жерлерді бөлу, бұрынғы ауыл шаруашылық кәсіпорындарының кадастрлық шекараларын, ауыл шаруашылық өнімдерін өндіруге әсер ететін түрлі табиғат факторлары кешені негізінде аудан аумағын салыстырмалы бағалау негізінде жүргізілді. Атап айтқанда: аумақтың аудан және облыс орталығына, өнім сату орталықтарына, жабдықтау қорларына, техникалық қызмет көрсету орталығына қатысты орындарына; ауыл шаруашылығының нысанды құрылымы; азықтың сапалы болуы, жайылымдардың орнықтылығы; аумақтың бет - бедері.
Катонқарағай ауданының жер қойнауында түсті және сирек кездесетін металдардың, құрылыс материалдарының қоры барланған болып табылады.
2 Қалпына келтірудің техникалық кезеңі
Жерді рекультивациялаудың техникалық кезеңі - жерді кейіннен халық шаруашылығында мақсатты пайдалану үшін дайындауды қамтитын рекультивациялау кезеңі. Ескерту. Техникалық кезеңге жоспарлау, беткейлерді қалыптастыру, қалпына келтірілетін жерлерге топырақ пен құнарлы жыныстарды алып тастау, тасымалдау және қолдану, қажет болған жағдайда түбегейлі мелиорация, жолдар, арнайы гидротехникалық құрылыстар салу және тағы басқалары жатады.
Жерді қалпына келтіру кезеңдері - жерді қалпына келтіру бойынша жүйелі түрде орындалатын жұмыстар кешені болып табылады.
Жерді қалпына келтіру екі кезеңде жүзеге асырылады:
- техникалық - жерді рекультивациялау кезеңі, оны кейіннен ауыл шаруашылығында немесе басқа салаларда мақсатты пайдалану үшін дайындау болып келеді. Бұл кезең топырақ пен құнарлы жыныстарды қалпына келтірілетін жерлерге орналастыруды, беткейлерді қалыптастыруды, алып тастауды, тасымалдауды және жағуды, гидротехникалық және мелиорациялық құрылыстарды орналастыруды, уытты аршу жыныстарын көмуді, сондай-ақ рекультивацияланған жерлерді одан әрі пайдалану үшін қажетті жағдайлар жасайтын басқа да жұмыстарды жүргізуді көздейді;
- биологиялық - топырақтың агрофизикалық, агрохимиялық, биохимиялық және басқа да қасиеттерін жақсартуға бағытталған агротехникалық және фитомелиорациялық іс-шаралар кешенін қамтитын жерді рекультивациялау кезеңі.
Бұзылған жерлерде әрдайым жер бетін жоспарлау және жерге орналастыру қажет. Топырақ қабатын рекультивациялау бағытына, тасымалдау көлемі мен қашықтығына байланысты жоспарлау бүкіл аумақ бойынша (жаппай) немесе жекелеген учаскелер бойынша (ішінара) жүргізіледі, ол үйінділер, карьерлік ойықтар, кавальерлер мен үйінділер еңістерін террасалау және тегістеу жөніндегі жұмыстардың құрамына енгізіледі.
2.1 Топырақтың құнарлы қабатын алу
Топырақтың құнарлы қабатын тау - кен техникалық рекультивациялаудың бірінші кезеңінде - топырақтың құнарлы қабатын (ПСП) алу кезінде, гидравликалық экскаваторлар - топырақтың құнарлы қабатын алу мен техникалық көлік құралдарына тиеуде, ал өздігінен жүретін скреперлер - топырақтың құнарлы қабатын алу мен қатар оны жағу орындарына дейін жеткізу мақсаты үшін пайдаланылады.
Бұл ретте өнімділігі төмен алқаптардың бір гектарына Қазақстан Республикасының Министрлер Кабинеті белгілейтін топырақтың құнарлы қабатын салуға байланысты шығындар бір гектарын игеру құнының нормасынан аспауға тиісті болып табылады. Топырақтың құнарлы қабатын алу жөніндегі жұмыстар ауыл шаруашылығы алқаптары жерлерінде егін жиналғаннан кейін және де жылдың жылы мезгілінде жүзеге асады. Топырақтың құнарлы қабатын алу 10 см-ден кем болса алу жұмыстары жүргізілмейді, ал алынған топырақтың құнарлы қабаты биік, тегіс әрі құрғақ жерге койылады. Және де 10 жыл оның сақтау мерзімі болып табылады. Ол уақыттан көп сақтауға болмайды. Көктемгі суларды немесе атмосфералық жауын - шашынды шығару үшін сыртқы үйінділердің етегінде су бұрғыш жыралар орналастыру және эрозия өнімдерін ұстап қалу керек болып табылады. Дренаж тек қана жер асты суларының деңгейі жоғары болған кезде жүзеге асырылады.
Біз ең құнарлы қалыңдығын табамыз
топырақ қабаты - ол 30% құрайды.
Ашық топырақтар үшін алып тастау нормасы 1% , ал қара топырақ үшін 2% құрайды. 37,51 см = 0,38 м тереңдікте 2% гумус мөлшері кездеседі.
12,4% - - 100%
х - - 30% = (12,4*30)100=3,72 %
2. Алынған құнарлы топырақ қабатының қуатын анықтаймыз формула бойынша анықталады:
h1=H(Г1-Г2)x(Г1-Г3) (1)
Н - гумус қабатының қуаты;
Г1 - жоғарғы қабаттағы гумустың мөлшері;
Г2 - төменгі қабаттағы гумустың мөлшері;
Г3 - алынатын қабаттағы гумустың мөлшері.
h1=0,3812,4-1,05x12,4-4,39=0,26м
h2 = H - h1 (2)
Шығарылу жолы: h2 = 0,38 - 0,26=0,12 м
Келесі кезекте топырақтың құнарлы қабатының көлемі анықталады. "Жер жұмыстарын жүргізу кезінде топырақтың құнарлы қабатын алу нормаларын айқындауға қойылатын талаптар" 17.5.3.06 - 85 МЕСТ бойынша топырақтың құнарлы қабатын алу көлемі жүргізіледі.
Sкарьер=3871 м2 = 0,39 га
VПСП1= Sкарьер x һ1 = 3871 x 0,26 = 1006 м3 (3)
VПСП2= Sкарьер x һ2 = 3871 x 0,12 = 465 м3 (4)
VПСП = VПСП1 + VПСП2 = 1006+465 = 1471 м3 (5)
2.2 Үйінділер жасауға қойылатын талаптар
Тау - кен өнеркәсібінде техногендік массивтердің ең көп таралған түрі болып аршылған жыныстардың үйінділері саналады. Үйінділер тау - кен жұмысында техногенездің типтік өнімі болады және олардың жыныстары түрлі өзгерістерге ұшырайды. Ол өзгерістер көбінесе литогенездің табиғи геологиялық процестеріне ұқсас болып келеді. Табиғи процестерден олардың басты ерекшелігі геологиялық тұрғыдан қарағанда лезде ағу жылдамдығымен тікелей байланысты.
Басты талаптарға, яғни үйінділерге қойылатын, оларға келесілер жатқызылады: сыйымдылық мөлшері жеткілікті түрде болу керек; алып жатқан алаңдар мен тау жыныстарын тиейтін немесе аршу кенжарларының ара қашықтығы аз мөлгерде болуы керек; тұрақты үйінділер міндетті түрде көмірсіз алаңдарды орналасуы; экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету керек; өндірістік қауіпсіздікті қамтамасыз ету барысында кедергілер болмауы тиіс.
Ұсақ, әрі шашыраңқы түрде пайда болған үйінділерге жол берілмейді. Қажетті мөлшердегі және пішіндегі үлкен алаңдарды қалыптастыру ұсынылады. Сақтау кезінде міндетті түрде үйінділердің биіктігі 4 - 10 м аралығын қамтуы қажет, топырақтың құнарлы қабатының шекті сақтау мерзімі 10 жыл болып табылады.
Үйінді жасау әдісін және үйіндінің параметрлерін таңдаудың дұрыс болуына көптеген факторлардың дұрыс таңдалғанына тікелей байланысты болып келеді. Олар: көліктің түрі, үйіндіге жиналатын жыныстардың тұрақтылығы, олардың беріктігі, жер бедері (рельеф) және үйінді негізінің тұрақтылығы болып табылады. Дұрыс таңдалған үйінді түзілімдер мыналарды қамтамасыз етуі тиіс:
үйіндінің қажетті қабылдау қабілеті;
үйінділердегі адамдардың қауіпсіздегі және жабдықтардың қауіпсіз жұмысы;
үйінділер ретінде иеліктен шығарылатын құнарлы жерлердің ең аз деген ауданы;
үйінділерге шығынның аз болуы, әрі жұмысшылардың еңбек өнімділігі;
үйінделерге шығындардың айтарлықтай жоғары тиімділігі.
Үйінділердің орналасуы төмендегі талаптарға сай болуы қажет:
- мейлінше карьерге жақын болуы керек, тасымалдау жұмыстары аз болу үшін;
- тұрақты үйінділер алып жатқан алаңдар кеуексіз және көмірсіз болуы қыжет;
үйіндіге қарай жолдардың көлбеуі болғаны жөн.
Террастардың ені 4 - тен 10 метрге дейін болуы керек және де террассалар көлденең 1,5 - 2° көлбеу болуы эрозияның алдын алу үшін қажет болып келеді. Террасалар арасындағы белгілердің максималды айырмашылығы ересек ағаштардың тәждерінің ұқсастығы бойынша белгіленеді, мөлшермен 5метр көлемінде болып табылады.
2.3 Жер жұмыстарының көлемін есептеу
Карьердің, пайдалы қазбалардың және оны құрайтын тау жыныстарының бүкіл көлемін есептеу үшін карьердің көлденең профилі құрылады, ол кесілген болып анықталады. Карьердің көлемін есептеу жолдары келесіде көрсетілген есептеу жолдары арқылы анықталады.
V= 13xHx(S1+S2+S1xS2) (6)
Сурет 1. Карьердің көлденең салынған сызбасы
Шығарылу жолы төмендегідей:
V1=13x9x548.83+601.62+548.83+601.62 =3553.11 м3
V2=13x7x781.46+635.02+781.46+635.02 =3344.48 м3
V3=13x7x665.68+638.82+665.68+638.82 =3083.43 м3
Карьердің толық көлемі келесідей анықталады:
Vк = V1 + V2 + V3 (7)
Vk=3553.11+3344.48+3083.43=9981.02 м3
Карьердің көлемі бойынша барлық есептемелер кесте ретінде Қосымша Г көрсетілген.
2.4 Техникаға қажеттілікті және карьерді толтыру уақытын есептеу
Машиналарға, механизмдерге және еңбек шығындарына қажеттілікті есептеу жүргізілетін жер жұмыстарының жұмыстық көлемі геологиялық есепте немесе тапсырыс беруші берген куәландырылған анықтамада көрсетілген топырақ түрлеріне және берілген көлемдік салмаққа байланысты белгіленетін болып келеді.
Машиналар мен механизмдердің өнімділігін есептеу және оларды негіздеу ретінде есепке алу нормативтік көрсеткіштер төмендуіне тікелей әсер ететін факторларды толықтай есепке ала отырып, технологиялық шаралар процесіне сәйкестендіріп жүргізіледі.
Машиналар мен механизмдерге қажеттілікті есептеуді жүргізу үшін карьерді толтырып жабу жөніндегі келесідей есептеулер жүргізілді:
1) Үйіндідегі топырақтың құнарлы қабатының көлемі карьерді толтыру үшін талап етілетін көлемді таңдау үшін (V1, V2, V3) бөліктер бойынша есептелген карьердің көлемімен салыстырылды. АІЖ көлемі бір немесе екі террасаны толтыру үшін жеткілікті болуы тиіс.
Vппп = V1 - Vпсп (8)
Vппп = 3553-1471 = 2082 м3
Жерлерді қайта қалпына келтіру жобасы барысында екі терраса жабылады. Соның негізінде V2+V3=6427 м3 болып шығарылады.
2) Арнайы формула бойынша жыныстардың шөгу көлеміне есептеу жүргізілді.
Vус = h*S, (9)
Мұндағы: һ - жабылған террасаның 1% мөлшерін құрайтын қуаты;
S - террасаның толтырылу алаңы.
Шығарылу жолы: Vус = S4 + h2+3 = 0.20 * 3083 = 616,6 (м3)
3) Жоспар бойынша карьерден ықтималды құнарлы жыныспен қоқысқа дейінгі арақашықтық анықталады. Ол 820 метрді құрады.
4) Самосвалдың (Т) бір жүрісіне арналған уақытты есептеу келесіде көрсетілген формуламен жүргізілді:
Т= t1+t2+t3+t4 (10)
Мұндағы: t1 - самосвалдың үйіндіден карьерге дейінгі уақыты;
t 2 - самосвалдың карьерден үйіндіге дейінгі уақыты;
t3 - самосвалдың экскаватормен тиеу уақыты тең 10 минут;
t4 - самосвалдың түсіру уақыты 5 минутқа тең.
Шығарылу жолы: Т= 1мин 35сек + 2мин+ 10мин+ 5мин=18мин 35сек
t1 = 820 м 333,3 = 2 мин
t2= 820550 = 1,5 мин = 1 мин 30 сек
5) Жұмыс күні аралығында бір самосвал өндірген жүрушілердің саны саналып, анықталады (N). Келесі көрсетілген формула бойынша:
N = Тд Т (11)
Мұндағы: Тд - жұмыс күнінің ұзақтығы.
Тд = 7*3 =21(сағ)
N = 126018,35 = 69 (жүріс)
6) Бір жұмыс ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz