Тұлғалық факторлар

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 18 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Х.ДОСМҰХАМЕДОВ АТЫНДАҒЫ АТЫРАУ УНИВЕРСИТЕТІ
ИННОВАЦИЯЛЫҚ БІЛІМ БЕРУ ФАКУЛЬТЕТІ

ҒЫЛЫМИ МАҚАЛА

Тақырыбы : Стресс өзін-өзі басқару
Орындаған : Мархабат Гүлзат
Тексерген: Сабирова Жанылсын
МАЗМҰНЫ:
I. КІРІСПЕ БӨЛІМ

II. НЕГІЗГІ БӨЛІМ

- Стресс жайлы қысқаша түсініктеме
- Стрестті басқарудың ерекшеліктері
- Стресстің алдын-алу шарттары мен әдістер жүйесі

III. ҚОРЫТЫНДЫ

IV. ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

Тақырыптың өзектілігі:
Соңғы жылдары стресс мәселесі әлемдік психологиялық ғылым мен тәжірибеде өзекті тақырыптардың бірі ретінде қарастырылуда. Кеңестік психологияда жастар ортасындағы психологиялық стрессті зерттеуге басты назар аудартылды. Жастардағы психологиялық стрессті бастан кешіруі көптеген факторлармен шарттасады. Олардың ішінде:
1. Әлеуметтік факторлар - бұл факторлардың тобына қоғамдағы әлеуметтік-саяси және әлеуметтік-экономикалық тұрақсыздық, көптеген әлеуметтік мәселелер, сондай-ақ, жұмыссыздық, әлеуметтік жанжалдар, жас отбасылардың мәселелері.
2. Әлеуметтік-психологиялық факторлар - түрлі типтегі әлеуметтік және тұлғааралық қатынаспен байланысты мәселелер, позициялық және эмоционалды дау-жанжалдар, қарымқатынастық мәселелер, кіші топтағы жағымсыз психологиялық көріністер.
3.Тұлғалық факторлар: а) обьективті-тұлғалық - жастық шақтағы дағдарыстар, жыныстық ерекшеліктер; б) субьективті-тұлғалық - темпераменттің, жоғары жүйкелік іс-әрекеттің ерекшеліктері, бұрынғы стресстік тәжірибенің болуы, адекватсыз өзін-өзі бағалау, жоғары тұлғалық мазасыздық, қысым, агрессивтілік, ригидтілік, мотивациялық ерекшеліктер және т.б.
4. Іс-әрекет ерекшелігімен байланысты факторлар - оқу, кәсіби, кәсіби-оқыту, қызметтік .Мысалы, ұйымның еңбегінің бұзылысы, ақпараттық қысымдар және т.б. Көптеген теориялық және қолданбалы зерттеулерді талдай келе, әсіресе, жастық шақтағылар орта жастағыларға қарағанда стресске әсер етулері біршама қарқынды болады деген қорытынды жасауға болады.Шектен тыс стресстің салдары көбінесе жас адамдарда 21 жастан 22 жасқа дейінгілерде көп байқалады.Негізгі психологиялық мәселелердің жиынтығын төмендегідей көрсетуге болады:
біріншіден, біршама көп таралғандары әлеуметтік қатынас пен тұлғааралық қатынас мәселесі және олармен қарым-қатынастық мәселе де тығыз байланысты болып табылады.
екіншіден, жеткілікті түрде таралған мәселелер қандай-да бір іс-әрекетпен байланысты болып табылады. Бұл мәселелерге кәсіби, әлеуметтік-рөлдік анықталу, кәсіби әрі оқу іс-әрекетіне қанағаттанбау, біршама пасихологиялық қысым жатады.
үшіншіден, түрлі типтегі тұлғаішілік мәселелер кең таралған.Стресс әрбір жас адамның өмірінде кездеседі, өйткені стресстік импульстар адам өмірі мен ісәрекетінің барлық аумағын қамтиды.
Жастардағы кең таралған стресстің көріну себептеріне мыналар жатады:
1. Қоршаған ортаның әсер етуі (дыбыстар, экологиялық ластану, ыстық, суық), стресс нашар физикалық жағдаяттар нәтижесінде пайда болуы мүмкін
2. Қысым (нагрузка, жоғары интенсивтілік), жастардың мойнына алған жауапкершіліктерінің, мақсаттарының, шаруаларының тым көп болуы стрессті туғызады.
3. Ақпараттық (шектен тыс ақпарат көлемі), мысалы, жастардың жағымсыз ақпаратқа ие болуы, жағымсыз жаңалықтарды естуі және т.б.
4. Физиологиялық (ауру, бұзылыс, травма) - стресс жас адамды түрлі ауру түріне икемдеп қояды, нәтижесінде адамның иммундық жүйесі әлсірейді.
5. Эмоционалдық - жастық шақ кезеңінде нағыз мәселе болып табылатын - ол жақындастық пен сәйкестілікке жету (қарама-қарсы изоляцияда). Жақындастық өзара қанағаттану сезіміне бөлейді, басқа адаммен тығыз қарым-қатынаста болу ерекше сезім тудырады. Ал егерде, жастар өздеріне жақын адамды таба алмай, ұзақ уақыт жүріп қалатын болса да , стресстік күйге душар болуы әбден мүмкін.
6. Қиын өмірлік оқиғалар: науқастық, жақын адамдарынан айырылу, туыстары басынан кешіріп жатқан қиындықтары, жұмыс орнын жоғалту немесе жоғалтудан күдіктену, өмір сүру шартының күрт өзгеруі және т.б.
7. Күнделікті қалайтын әлеуметтік байланыстың болмауы, әлеуметтік изоляция, тұлғааралық қатынастың эмоционалды мағынасының бұзылуы.
8.Өндірістік (жұмыстағы, оқу орнындағы түбегейлі өзгерістер, қиындықтар мен даужанжалдар). Өндірістік фактор әсер ететін стресске еңбек іс-әрекетіндегі, оқудағы, эмоционалды байланыстағы жайбасарлық (монотондылық) жатады.
9.Өмірдің өзгерісті кезеңі: неке қидыру, ажырасу, бала туу, оқуға түсу мен оны аяқтау, жаңа жұмыс орнына ауысу және т.б.
10.Тұлғалық дисгармония: ішкі тұлғалық дағдарыстар, Меннің шынайы әрі қалайтынының сәйкес болмауындағы дағдарыстар, тұлға дамуындағы дағдарыс.
11.Материалдық қамтамасыз етілгеніне қанағаттанбау, Өмірлік мақсаттарына жете алмау қаупін сезіну;
12.Анықталмаған немесе нақты қауіптер, әлеуметтік және әлеуметтік-психологиялық факторлар (жұмыссыздық, психологиялық әлсіздік және т.б.); 13.Өмірлік құндылықтары мен ұстанымының өмір шартына сай өзгеріп отыруы және т.б.

Стресс жайлы қысқаша түсініктеме:
Қaзіpгі қоғамда күйзеліс (cтpecстік) күйді ceзбeгeн, coндaй жaғдaйғa тaп бoлмaғaн aдaмды кeздecтіpe aлмaймыз. Coңғы жылдapы қоғамның қарқынды түрде дамуын ақпараттық техникалық құралдармен технологиялардың көптепенуі мен байланыстырсақ, әлeмдe бoлып жaтқaн төтeншe жaғдaйлap, хaлықapaлық жәнe aймaқapaлық кoнфликтілep, дeнeлік, пcихoлoгиялық, ceкcуaлдық зopлaушылықтың өcуі cтpecскe ұшыpaушылap caнын ұлғaйтып oтыp. Күйзелісті кезкелген организмнің сыртқы ортадағы қандайда бір жағымсыздыққа негізгі реакциясы ретінде анықтауға болады. Стресс термині біздің күнделікті тіл оралымымыздағы үйреншікті сөзге айналып кетті.Бұл қысқада ауқымды сөзге күрделі жағдайларда немесе жоғары қауіпте пайда болатын өз мінез-құлқымыздағы өзгерістермен сезімдердің және толғаныстардың тұтас тайгаммасы туралы елестетуімізді жинақтаймыз. Күйзеліс мәселесінің ғылыми тeopияcындa бұл ұғымды ғылыми айналымға aлғaш кaнaдaлық физиoлoг Гaнc Ceльe (1936 жыл) енгізген. Ол Бүкіл aуpу cтpecстeн! дeгeн тұжырыммен күйзелістің әмбебаптық фopмулacын ұcынады. Сонымен бірге күйзеліске өміpдің тeк жaғымcыз жaғдaйы eмec, oл қaндaйдa бoлcа aғзaның cтepeoтиптік, филoгeнeтикaлық қopғaныштық, бeйімдeлушілік peaкцияcы дeгeн анықтама береді. Ол күйзелісті белгілі бір төтенше жағдайларда пайда болатын реакция деп қарастырған. Г.Ceльeнің пікірінше, күйзеліс өміpгe дәм бepeтін, қaндaй жaғдaй бoлмacын, нәтижecіндe aғзaның бeйімдeліп, жұмылдaндыpылуынa алып келетін жaғымды жaғыну cтpecc дeп aтaғaн, aл пcихoлoгиялық aуыpтпaлық, қaйғы, бaқытcыздық, әлcіздіккe әкeлeтін түpін диcтpecc дeп көpceткeн.Ғалымдар диcтpecc пcихoлoгиялық aуpуғa алып кeлуі мүмкін деп есептейді, оның себептері көп. Соның бірі, мысалы, кәcіби тұpғыдaн диcтpecc бacшының әділeтcіз cөгіcтepінe жұмыcшының қapcы жaуaпбepe aлмaуы (көп жұмыcшылap бұл жaғдaйдa бacшымeн үлкeн дaудың туында мaғaнын қaлaп, өкпecінішіндe caқтaғaнын жөн көpeді). Күйзеліс (ағылшын. Stress) - қатты күйзелу, абыржу, мөлшерден тыс ширақтылық деген сияқты бірнеше мағынаны қамтитын жалпылама сөзбен айтылған адамның ерекше күйі Күйзеліс (aғылш. Stress - зopлaну, күштeну, қинaлу деген мағыналарды білдіреді) қopшaғaн opтaның кeзкeлгeн қoлaйcыз әcepлepінe opгaнизмнің apнaйы емес cepпіліcтepмeн жaуaп қaйтapуынан көpінeтін, oның қopғaну, бeйімдeлу мүмкіншіліктepінің жaңa дeңгeйдe қaлыптacуы.Күйзеліс термині (ағылш. stress − қысым, күш) техника саласында белгілі бір тұлғаның құрылымының уақытша және тұрақты өзгеруін білдіретін, сол тұлғаға белгілі бір қысымдылықтың туындауын, сырттан келетін қысымды белгілеу үшін пайдаланылады.Соның ішінде, кәсіби күйзеліс термині кәсіби ортада ағзаның экзогенді және эндогенді факторларға жүйелік әсер етумен түсіндіріледі. Стрессорға әкелетін факторлар ретінде өмірлік оқиғалар қаралады, мысалы: стрессорлар ретінде түзетуді қажет ететін уақыт пен жағымсыз валенттіліктің мөлшерімен жүктелетін өмірлік жағдайлар қарастырылады. Осыған байланысты күнделікті қиыншылықтар немесе күнделікті микрострессорлар, критикалық өмірлік немесе травмалық жағдайлар және хронологиялық стрессорлар болып бөлінеді: күнделікті өмір қиыншылықтарын реадаптациялау үшін минутты немесе сағатты құрайды, критикалық өмірлік жағдайларда апталар және айлар, хронологиялық стрессорлар кейде жылдарға созылады. Стресс әртүрлі мамандық иелері, яғни құндылықтары мен мақсаттары қалыптасқан тұлғалар бастан кешіретін феномен болып табылады. Жиі немесе ұзақ уақыттық стресстік күйдің нәтижесінде әртүрлі психосоматикалық аурулар дамитындығы белгілі. Стресстік жағдай физикалық және психикалық процесстердің артық күш жұмсалуына, функционалдық күйдің бұзылуына, ағзаның әлсіреуіне, ұйқының бұзылуына, созылмалы шаршау синдромына, жалғыздық сезіміне, қобалжудың жоғарылауына, агрессивтіліктің және конфликтіге түсу жағдайының артуына алып келеді. Әсіресе мемлекеттік қызмет саласында айтатын болсақ, тұлғаның жеке статусының өзгеруін, кәсіби имиджінің төмендеуін, еңбек тиімділігі мен қауіпсіздігінің бұзылуын, әдеп кодексінің сақталмауын туындатуы мүмкін. Стресске ұшырамау үшін жағымсыз құбылыстарды дер кезінде ұғынып, іс-әрекетке қарай бағытталу қажет. Стрессті ескерту бойынша қазіргі тәжірибеде бірнеше ұсынымдар бар . Атап өтетін болсақ, өз уақытын тиімді ұйымдастыру, спортпен шұғылдану және дене жаттығуларын жасау, өзіндік гипноз және релаксация техникаларын игеру. Тұлғалық деңгейде стресске төзімділік танытудың төмендегідей әдістері бар: жүйелі белсенді демалыс; релаксация (йога сабақтары, медитация, аутотренинг); мінез-құлықты бақылау дағдыларын дамытуға арналған тренингтер; өз уақытын жоспарлау;ұйқы ұзақтығының жеткіліктілігі; когнитивтік терапия және т.б. Стресске төзімділікті дамыту үшін жұмыс орнында жасалатын қарапайым тәсілдер бар. Мемлекеттік қызметшінің жұмыс орны компьютер алды екені белгілі. Осы орайда, стресстің деңгейін төмендетудің бірден бір қарапайым тәсілі - қозғалыс жасау болып табылады. Қозғалыс жасау барысында адамның қан айналымы белсендіріледі. Сондықтан мекеме ішінде жүріп, баспалдақпен жоғары-төмен түсіп, қысқа уақытқа таза ауаға шығып тұру қажет. Егер мүмкіндік болса отырып-тұрып, қабырғаға қолды бүгіп-жазып, қолды сермеуге болады. Қарапайым тәсілдердің тағы бір түрі - ойлау әрекетін басқа нысанға бұру үшін әріптеспен жұмыс барысынан басқа арнада әңгімелесу. Әрине бұл әріптестің сол сәтте бос болса және шешілмеген қаурыт жұмысы жоқ болған жағдайда мүмкін. Әйтпесе әңгімелесу іскерлік шиеленіске айналып кетуі ықтимал. Тұлғалық деңгейде стресске төзімділік танытудың төмендегідей әдістері бар:
-жүйелі белсенді демалыс;
-релаксация (йога сабақтары, медитация, аутотренинг);
-мінез-құлықты бақылау дағдыларын дамытуға арналған тренингтер;
-өз уақытын жоспарлау;
-ұйқы ұзақтығының жеткіліктілігі;
когнитивтік терапия және т.б. Стресске төзімділікті дамыту үшін жұмыс орнында жасалатын қарапайым тәсілдер бар. Мемлекеттік қызметшінің жұмыс орны компьютер алды екені белгілі. Осы орайда, стресстің деңгейін төмендетудің бірден бір қарапайым тәсілі - қозғалыс жасау болып табылады. Қозғалыс жасау барысында адамның қан айналымы белсендіріледі. Сондықтан мекеме ішінде жүріп, баспалдақпен жоғары-төмен түсіп, қысқа уақытқа таза ауаға шығып тұру қажет. Егер мүмкіндік болса отырып-тұрып, қабырғаға қолды бүгіп-жазып, қолды сермеуге болады. Қарапайым тәсілдердің тағы бір түрі - ойлау әрекетін басқа нысанға бұру үшін әріптеспен жұмыс барысынан басқа арнада әңгімелесу. Әрине бұл әріптестің сол сәтте бос болса және шешілмеген қаурыт жұмысы жоқ болған жағдайда мүмкін. Әйтпесе әңгімелесу іскерлік шиеленіске айналып кетуі ықтимал. Стресс өзінің көрінісінде көп қырлы. Ол адамның психикалық іс-әрекетін бұзып немесе бірқатар ішкі аурулардың пайда болуына әкеліп қана қоймай, сонымен қатар кезкелген аурудың бастамасы да болуы мүмкін. Осыған орай қазіргі таңда стрессті жою және жеңу тәсілдерін білуге қажеттілік кеңеюде. Жалпы стресстің пайда болуының субъективті және объективті себептері бар. Стресс әрқашанда объективті себептерден: өмір және жұмыс жағдайы, басқа адамдар, саяси және экономикалық факторлар, төтенше жағдайлардан ғана пайда болмайды. Кейде стресстің пайда болуы, оның көріну деңгейіне субъективті де себептер әсер етеді және осы себептер адам өмірі үшін өте маңызды. Бүгінгі күнде шетелдік ғылымдардың назарын аудартып отырған стресстің пайда болуының субъективті себептері мен адамның оған төзімділігін көтеру жолдары болып отыр. Ю.В. Щербатых психологиялық стресстің пайда болуының мынандай субъективті себептерін көрсетті
1. Қазіргі жағдайға генетикалық бағдарламаның сәйкес келмеуі, яғни стресстің қайнар көзі адамның биологиялық табиғаты мен оның әлеуметтік функциялары арасындағы қарама-қайшылық. Адреналиннің бөлінуі, шамадан тыс эмоция, қан қысымының көтерілуі және бұлшық ет тонусының күшеюі, стрессорға сәтті әлеуметтік бейімделуін жүзеге асыруға кедергі жасайды.
2. Жағымсыз ата-аналық бағдарламаны жүзеге асырудағы стресс. Баланың бойына мінез-құлық бағдарламасының бір бөлігі ата-анасы, мұғалімдері немесе басқа да адамдар тарапынан қалыптасады. Бұл бағдарламалар саналанбаған ұстанымдар, өмірлік принциптер немесе ата-аналық сценарийлер деп атайды, және олар индивидтің ары қарайғы өмірінде маңызды орынға ие. Бұл ұстанымдар кішкентай бала үшін пайдалы болуы мүмкін, алайда оның есеюі және өмір жағдайының өзгеруі, мұнын бәрі өмірді қиындатып, мінез-құлқы адекватты болмай стрессті тудырады.
3. Когнитивті диссонанстан пайда болған стресс және психологиялық қорғаныс механизмдері. Егер шынайы өмір біздің мүмкін және міндетті елестерімізбен қарама-қайшы келсе, онда жеткілікті өте күшті стресс пайда болады. Бұл құбылысты ең алғаш рет психолог Леон Фестингер сипаттап, когнитивті диссонанс түсінігін енгізді, яғни әлемнің объективті шынайылығы мен әлемді сипаттайтын біздің санамыздың виртуальды шынайылығы арасындағы екі шынайылықтың қарама-қайшылығы. Өмір біздің әдеттеніп үйренген елестерімізді бұза бастағанда, психика шынайылыққа қарсы бөгет қояды, оны психологиялық қорғаныс механизмдері деп атайды. Көпшілігінде психологиялық қорғаныс механизмдерінің терістеу, рационализация, ығыстыру сияқты формаларын қолдана отырып, адам өзіндегі әлем туралы, өзі туралы пікірлерді сақтап, сананы стресстен қорғайды.
4. Тұлғаның адекватты емес ұстаным және нанымдарымен байланысты стресс. Сананың жалпы ұстанымдарының бірі оптимизм және пессимизм болып табылады - қоршаған әлем құбылыстарынан негізінен жақсы немесе жаман жақтарын көру тенденциясы. Оптимистік ұстаным ең үмітсіз жағдайда шығуға көмектеседі. Егер адам қиындықтан шығу жолына сенсе, яғни ол оны іздейді және оны табуға мүмкіндігі жоғары. Егер адам пессимистік ұстанымды қабылдап, жағдайды күрделі деп қабылдаса, онда ол жағдайдан шығудың жолын таппайды. Әдетте стресстің қайнар көзі тұлғаның дүниетанымдық ұстанымдарымен - саяси және дінмен байланысты. Мұндай стресстер әлеуметтік-экономикалық өзгеріс дәуірінде Бұхаралық сипатқа ие, алайда қоғамның тұрақты кезеңдерінде де бұл стресстер жиі кездесіп отырады. Сонымен қатар діни қағидаларға қарама-қайшы келетін кезкелген ақпараттар белгілі бір деңгейде стрессорлық сипатты тудырады.
5. Өзекті қажеттіліктерін жүзеге асырудың мүмкін еместігі. Пайда болған қажеттіліктерді жүзеге асыру мүмкін еместігі адамды фрустрацияға әкеледі. Фрустрация агрессия және әлеуметке қарсы мінез-құлық, өз-өзімен тұйықталып қалу және қоршаған әлемге реніш сезімін сезінуден пайда болады. Ал бұл стресстің тереңдей түсуіне апарады.
6. Дұрыс емес коммуникациямен байланысты стресс. Қарым-қатынас барысындағы көптеген факторлар: дау-дамай, басқаның жетекші мотивін түсінбеу, шамадан тыс жоғарғы күтім, сын және т.б. стрессті тудырады.
7.Шартты рефлекстердің адекватты емес жүзеге асуынан пайда болатын стресс.И.П. Павлов ашқан шартты рефлекстер өмір барысында қалыптасады. Қоршаған ортаны меңгере отырып, адамның миы ағза үшін маңызды оқиғаның келгеніне дәлел болатын сигналдарды тануға үйренеді.Алайда бұл болашақ оқиғаға алдын ала дайындалуға көмектесетін пайдалы реакция болып табылғанымен, кейде шартты рефлекстер адамдарға өмір сүруге кедергі жасайды.Мысалы кейбір адамдар метро немесе лифтте жүре алмайды.Себебі патологиялық шарты рефлекс клаустрофобия немесе агрофобияға айналған.
8.Уақытқа бағдарлана алмаудан пайда болатын стресс.Көпшілігінде стресстің себебі психологиялық күйдің шамадан тыс уақыттық шектеуде болуы.Бұл егер адам өзінің болашағына немесе өткен шағына тым аса жоғары эмоционалды мән бергенде көрінеді.Мысалы психикалық шиеленістер мен негативті эмоциялардың көзі өткен шақтағы қандай да бір психотравмалаушы эпизод жабысқақ ойларға айналғанда байқалады.Сондай ақ болашақта әлі болмаған оқиға үшін мазасыздану және бастан кешіруде стресске себеп бола алады.Адам уақытты тиімді пайдалана алмаудан да стрессті сезінеді.Оны тудыратын себептер мыналар: үнемі асығыста жүру, жақсы көретін ісіне және отбасымен қарым-қатынас жасауға уақыттың жетіспеуі, үнемі кешігіп жүру, уақытқа бағдарланған нақты жоспардың болмауы, басқа адамдарға міндеттерді дұрыс бөле алмау, уақытын алып тұрған адамнан бас тарта алмау, уақытын босқа жібергенін үнемі сезіну. Адам өз уақытын үнемді және тиімді жұмсай алуды үйренсе, оның өнімділігі жоғарлайды және өз уақытын пайдасыз жоғалтумен байланысты стрессті төмендетеді.
Стрестті басқарудың ерекшеліктері.
Қазіргі газет-журналдардан, теледидар хабарламаларынан журналистердің халықтың психологиялық ахуалын сипаттайтын, адамдардың терең стресстегі күйзелістерін сипаттайтын көптеген мәліметтерді кездестіруге болады: Әділетсіздіктен қажыған, тұрмыс тауқыметінен тентіреп, құзырлы орындардың салғырттығынан басын тауға да, тасқа да соққан жандардың жанын сыздатқан мәселе; шенеуніктердің алдаусыратқан түрлі сылтауынан мезі боп, сағы сынып, тығырыққа Шетелдік зерттеушілерден де біршама стресстің концепциялары мен модельдерін қарастырғандар аз болмаған. Соның ішінде - Р.Лазарустың психологиялық стресінің когнитивті теориясы. Оның негізін стрессті субьективті көзқарастан когнитивті процесс арқылы қарастыру позициясы құрайды; кәсіби стресс тұжырымдамасы (А. Н. Занковский) стресстің әлеуметтік-психологиялық теориясы және тағы басқалары. Р.Лазарус стресс туралы түрлі көзқарастар, оның теориялары мен модельдері көбінесе бір-біріне қарама-қайшы болатынын атап өтті. Бұл аумақта нақтыланған терминология жоқ. Тіпті стресстің анықтамасы өте жиі өзгеріп отырады. Р.Лазарус стресс түсінігін анықтау үшін екі негізгі нұсқаулықты қалыптастырды. Біріншіден, егер, стрессті психологиялық талдау кезінде тек сыртқы бақыланатын стресстік стимулдар мен реакцияны, бірнеше стресспен байланысты психологиялық процесстерді ескеретін болса, стресс деген түсінікті анықтауда терминологиялық қарама-қайшылықты жоюға болады. Екіншіден, стресстік реакция қауіп төндіретін қорғаныстық процестерді есепке алумен ғана түсінікті болуы мүмкін. Стресстік реакцияның сипаты сыртқы оқиғалармен өзара әрекет етуші тұлғаның психологиялық құрылымымен байланысты. Ағзаның бейімделушілік резервін жүзеге асыруға көптеген ішкі және сыртқы факторлар, әлеуметтік-мәдени - саяси орта, индивидуалды мінез-құлық, денсаулықтың индивидуалды потенциалы, икемділіктер мен қабілеттіліктер, физикалық-биологиялық орта әсер етеді. Стресстік фактордың бірі эмоционалдық қысым болып табылады. Ол адамның эндокринді жүйесінің жұмысындағы өзгерістер кезінде физиологиялық көрініс табады. Психоэмоционалды қысым (напряжения) - шектен ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.