Бақша дақылдарының даму кезеңі

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ АГРАРЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ КОММЕРЦИЯЛЫҚ ЕМЕС АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМЫ
Жеміс-көкөніс және жаңғақ шаруашылығы кафедрасы

РЕФЕРАТ

Тақырыбы: Бақша дақылдарының өсуі мен дамуы

Орындаған: Бердикул Жібек. ПВ-309қ.
Тексерген: Ибрайымова М.М.

Алматы 2021 жыл

Жоспар:

I. Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
II. Негізгі бөлім
2.1. Бақша дақылдарының өсуі мен дамуының ерекшеліктері ... ... ... ... ... .. .4
2.2. Бақша дақылдарының даму кезеңі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... .5-6
2.3.Қарбыз жемістерінің құрылысы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7
2.4. Қауын жемістерінің құрылысы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 8
2.5. Асқабақ жемістерінің құрылысы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .9
III. Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..10
VI. Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11

КІРІСПЕ

Бақша дақылдары - асқабақ тұқымдасына жататын бір жылдық шөптесін өсімдіктер тобы. Оған қарбыз, қауын, асқабақ жатады. Тропиктік және субтропиктік аймақтардан шыққан. Қазақстанның барлық аймақтарында өсіріледі. Бақша дақылдары - бағалы тағамдық және диеталық өнім, дәрілік, сәндік мақсатта, мал азығы, майлы шикізат ретінде пайдаланылады. Бақша жемістерінің құрамында қант, көмірсу, витаминдер, минералды заттар, органик. қышқылдар көп. Сондай-ақ олар емдік қасиеті жағынан, жұғымдылығы, сіңімділігі және диеталық қоректілігі жағынан пайдалы. Бақша дақылдарының жемістері тағамға көктей немесе өңделген түрінде қолданылады. Қарбызды тұздауға болады, ал қарбыз балы кондитерлік өндірісте пайдаланылады, қауыннан қауынқақ, қауынқұрт, қауынбал (бекмес) жасайды. Бақша дақылдарының тұқымдары бір-біріне анатомикалық құрылысы, химикалық құрамы, физиология-биохимилық процестері, пісіп-жетілуі, өсіп-өнуі ұқсас келеді. Олардың қос жарнақты тұқымдарының өнгіштігі өте жоғары (98 - 100%), ұзақ (8 - 10 жыл) сақтауға болады. Бақша дақылдарының жер асты жүйесі кіндік тамырлы, негізгі тамырдан және жанама тамыршалардан тұрады. Сабақтары өсу процесінде жоғары өрмелейді, жайыла өседі немесе тік бұталы болып келеді. Аталық, аналық гүлдерінің дара, қос және аралас 3 түрі кездеседі. Алдымен аталық, содан кейін аналық гүлдері гүлдейді. Жемістері көптұқымды, жидек тәрізді, салм. 80 кг-ға дейін (асқабақ) жетеді. Бақша дақылдары тұқымының өсіп-өнуі үшін қарбызға 15 - 17°С, қауынға 14 - 16°С және асқабаққа 10 - 13°С температура қажет. Сондықтан Бақша дақылдарын себуді асқабақтан бастайды. Себу алдында егістікті суғарады. Қауын мен қарбыздың тұқымы 3 - 6 см, ал асқабақтың тұқымы 6 - 8 см тереңдікке егіледі. Себу жұмыстарын ерте пісетін сорттардан бастайды. Піскен өнім уақытында жиналса, түптегі келесі жемістер тезірек пісіп-жетіледі. Бақша дақылдарының жиі кездесетін ауруларына солу немесе фузариоз, кәдімгі ақ ұнтақ, жалған ақ ұнтақ, антракноз, ал зиянкестеріне зиянды көбелек, бұзаубас, т.б. жатады. Олармен күресу үшін агротехникалық, биологиялық және химиялық шаралар қолданылады.

2.1. Бақша дақылдарының өсуі мен дамуының ерекшеліктері
Бақша дақылдарының жеке түр сорттарының қарқынды және қуатты өсуі олардың биологиялық ерекшеліктеріне және де сыртқы орта факторларына байланысты. Сонымен қатар асқабақ сорттарының өсу процесінде көптеген сәйкестіктер бар. Топырақтың бетіне шыққан өскіндер алғашқы кезде тұқым жарнағындағы пластикалық заттармен қоректенеді.
Өскін шыққаннан 8-10 күннен кейін дақылдардың жас тұқым жарнағы белсенді түрде қоректік заттарды синтездеп, көлемі ұлғайып, еркін өседі, алдымен тамыр жүйесінің қарқынды өсуіне қамтамасыз етеді.
Өскіндері шығып тұқым жарнағы пайда болғаннан бастап пластикалық заттар қоры көп мөлшерде болғанының арқасында фотосинтез қызметін бірінші жапырақ пайда болған аралықта толығымен қамтамасыз етеді. Ал егерде тұқым жарнағы сынып қалған немесе зақымданған жағдайда келесі өсу және даму кезеңдеріне әсерін тигізеді.
Бірінші тамыр жүйесі қарқынды өседі, тамыры жеткілікті жайылғаннан кейін жер беті бөлігінде өсу көрінеді. Өскіндері көктеп өскеннен 5-6 күннен кейін бірінші нағыз жапырақша пайда болады, содан кейін әр 3-4 күн сайын екінші, үшінші, төртінші және бесінші жапырақтары шығады кейіннен өсуі баяулайды. Осы кезеңінде буынаралықтары қатты қысқарады, сондықтан өсімдіктің түрі азғантай тік өсетін бұта сияқты көрінеді. Бақша дақылдарының осы өсу шатрика кезеңі деп атайды. Сабақтарының өсуі баяу (0,5-1см тәулікте) жүреді.
Өскін шыққаннан 20-40 күннен кейін (осы өсу кезеңінің ұзақтығы, дақылдардың түріне және сортына байланысты және метеорологиялық жағдай) өсімдіктің негізгі өркені пайда болады содан кейін жан-жаққа бірінші және келесі қатарда шығады. Тамыр жүйесінің тармақтануы кезеңінде бақша дақылдары қарқынды өседі. Мысалы қарбызға қолайлы ауа райында бір өсімдік жер бетінде 1,8 м дейін, ал асқабақ 1,0 м дейін өседі.
Қарбыздың вегетациялық кезеңі ұзақтығы ерте және ең кеш пісетін сорттардың арасы 52 күн, ал қауында 87 күн.

Қарбыздың үш типті гүлдері кездеседі, аналық, аталық және қос жынысты. Көп сорттарда бір өсімдікте аталық және қос жынысты кездеседі. Мұндай жыныстық типті аталық ұялас немесе андромоноция деп атайды. Дақылдардың біраз сорттарында аталық және аналық гүлдері болады.

2.2. Бақша дақылдарының даму кезеңі
Бақша дақылдары негізі бөжектер арқылы тозаңданады. Дақылдардың арасында айқас тозаңдану ұшатын бөжектер арқылы жүреді (ара, түкті ара), ал қос жынысты гүлдерді негізгі тозаңдандырушысы жорғалап жүретін бөжектер (құмырсқа, бітелер трипс).
Бақша дақылдарының жеткілікті тозаңдануы үшін міндетті түрде көтерілген температура және ауа ылғалдылығы орташа болу керек.
Бақша дақылдарының жемістерінің өсуі және оның саны дақылдарының сорт ерекшеліктеріне байланысты. Өсімдік ұрықтанғаннан кейін-ақ, тез түйін салады, қалыптасу барысында жемісінің қарқынды өсуі көрінеді. Осы кезеңінде жемісіне салмағын түнде және күндізгі уақытта қосады. Жемістерінің өсуімен бір уақытта тұқым қалыптасады. Тәлімі жерлерде (суармайтын) ауа температурасы жоғары және ылғал төмен болғанда, кей жағдайда күндізгі уақытта жемістеріне салмақ қоспайды, тек түнде қосады.
Тәлімді жерлерден қарағанда суармалы жағдайда дақылдардың өсуі ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.