Ландшафт дизайнының тарихы

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе . . .

Кіріспе . . .: І Ландшафт дизайнының тарихы мен қалыптасуы . . .

Кіріспе . . .: ІІ Еуропалық ландшафтық дизайн стилінің түрлері және оның ерекшеліктері . . .

Кіріспе . . .:

III Ландшафттық дизайн түсінігі және қолданылуы . . .

Қорытынды . . .

Кіріспе . . .: Пайдаланған әдебиеттер . . .

Кіріспе

Ландшафт дизайны ландшафт сәулеті, сәулетші-дизайнер және жасыл

желек құрылысы инженері қызметінің маңызды облысы болып табылады. Ландшафт сәулеті табиғи және жасанды компоненттердің әртүрлі сәйкестігі бар ландшафты қалыптастыру және сақтау мәселелерін шешеді.

Соңғы жүз жылда ландшафт сәулетінің қызмет ету аясы айтарлықтай кеңейді. Барлық қалалық және қала сыртындағы кеңістіктер ландшафт сәулетінің нысандары болып табылады.

Соңғы жылдары ландшафт дизайнының көкейтестілігін айтып өтуге болады. Оны әсіресе қала сыртында жеке үйлері барлар қолданады. Қазіргі таңда жер телімін көгалдандыру және абаттандыру кең қанат жаюда. Қазір үйдің габариті (үлкендігі) маңызды болып саналатын уақыт емес. Ғылыми тілмен айтқанда, ландшафт дизайны дегеніміз - табиғи ресурстарды қолдана отырып, бақша немесе жер теліміндегі ортаны қалыптастырудың кешенді іс-шарасын жүзеге асыру.

Шынын айтқанда, ландшафт дизайны үй жанындағы көңілсіз жер телімін жайлы әрі көркем мекенге айналдырады. Ландшафт дизайнының аясы өте ауқымды екенін айта кеткен жөн. Сонымен қатар, ландшафт дизайны дегеніміз - адамдар мекендейтін, өнеркәсіп және ауылшаруашылық аудандарының территориясында, қалалалық ықшам аудандарда абаттандыруды, көгалдандырудың әртүрлі түрлерін, сонымен қатар бау-бақша өнерін жүзеге асыру болып табылады. Ландшафт дизайны оңай жұмыс емес. Сондықтан қызметтің аталған түрін осы саланың мамандары ғана орындай алады, өйткені ол арнайы білгірлік пен білімді талап етеді.

Ландшафт сәулетінің дамуы, оның нысандарының аумағы мен міндеттерінің кең қанат жаюы онда өзіндік бағыттарды бөліп алуға әкеліп соқтырды, атап айтқанда, ландшафт дизайны. Ландшафт дизайны дегеніміз - декоративті көгалдандыру құралдарын, геопластиканы, кіші сәулет түрлерін, декоративті жабуды, визуалды коммуникацияны қолдана отырып, жасанды сәулеттік (архитектуралық) ортаны қалыптастыруға бағытталған шығармашылық қызмет. Ландшафт дизайны - ландшафт сәулетінің жаңа бағыты және оның қажетті тармақтары.

Қазіргі таңда итальяндық, француздық саябақтарының, ағылшын мен басқа нысандардың ландшафт жобаларының көптеген тәсілдері қолданылып келеді. Қазіргі ландшафт дизайны сөзссіз өткен бау-бақша-саябақ өнерінің бай дәстүріне сүйенуі және қоршаған орта нысандарын жобалау бойынша қажетті білімдермен қарулануы қажет. Үйлесімді ландшафт нысандарын жасау үшін алдымен ең қажеттісі - сәулет композиция негіздерін, пәндердің көркемдік циклын, сонымен қатар, дендрологияны, агротехниканы, ландшафтты жобалауды білу. Сонымен қатар ландшафт сәулетінің тарихын оқып-үйрену аса қажет.

Ландшафт дизайнерінің негізгі міндеті - функционалдық, экологиялық және эстетикалық талаптарға сәйкес кеңістікті ұйымдастыру, оның жарқын көркемдік бейнесін жасау және адамдарда оң көзқарас қалыптастыру.

Ландшафт дизайнының мақсаты - сәулеттің табиғи элементтермен бірігуі.

Зерттеу тақырыбы: ландшафт дизайнын орындау жүйесі.

Гипотеза: егер зерттеу барысында дайындалған ландшафт дизайнын орындау әдістемесі дизайнерлік ойлау қабілетін дамытуға септігін тигізсе, онда оқу үдерісінің негізгі мақсатына, яғни өзінің алған мамандығы саласында жаңа және прогрессивті идеясы бар ландшафт дизайны саласының кәсіби маманын дайындауға қол жеткізуге болады.

Зерттеу әдістері: аналитикалық, салыстыру, жалпылау және жүйелеу әдістері.

1. Ландшафт дизайнының тарихы мен қалыптасуы

Ландшафт дизайнының тарихы.

«Ландшафт дизайны» термині бірінші рет осыдан жүз жылдан астам бұрын АҚШ-та пайда болды, сол кезде аталған елде алғашқы ұлттық саябақтардың тасы қаланды, бірақ бұнымен біз ландшафт өнерінің тарихы қысқа деп айта алмаймыз. Десек те, ландшафт тамыры алыста жатыр және оның бай тәжірибесі мен мұрасы осы күнге дейін жетті.

Ландшафт дизайнының тарихы өзінің бастамасын Ассирия және Вавилония мемлекеттерінің өркендеу кезеңінен алады (Двуречья мемлекеттері) . Бұл кезең Ассирия-Вавилон мәдениеті (б. э. д. 8-7 ғ. ғ. ) деп аталады. Шикі кірпіш негізгі құрылыс материалы болды. Бұл осал материал болғандықтан, сәулет ескеркіштерінің тез жоғалып кетуіне әкеліп соқтырды. Двуречья қалалары домалақ, кейіннен тік үшбұрыш формасында болған, оларды екі қабатты немесе үш қабатты қамал қабырғаларының сақиналары қоршап тұрған. Сәулеттегі композицияны дамыту үшін кеңістікті көлденең жаю қолданылған. Осы кезеңге террасадағы құрылыс тән. Бұл көше үстін биіктетін жасанды үйінді платформалар. Бұл принцип сатылы мұнара бейнесіндегі храм-зиккураттар құрылысында қолданылған. Олар қатары бірте-бірте кеміп отыратын бірінің үстіне бірі қойылған квадрат немесе тік үшбұрышты платформалардан тұрады. Платформаның жоғарғы жағы храммен бітеді. Төменгі платформаның аяқ басатын жеріне периметр бойынша арнайы қазылған шұңқырға өсімдіктер отырғызды.

Семирамиданың «аспалы бақтары» ерекше танымал болды. Олар Навуходоносор II Оңтүстік сарайының ауласында (б. э. д. 605-562 жж. ) жасалған. Бақтар жоғары қарай көтерілген террасалар қатарын құрады. Бақ қала дуалдарының солтүстік-шығыс бұрышына ұштасты. Оның оңтүстік бөлігі сарай бөлмелеріне шықты. Ол жоғарлаған сайын жіңішкеріп отыратын төрт сатылы терраса түрінде жасалды. Төменгі террасаларға ағаштар, ал жоғарғы террасаларға бұталар мен гүлдер отырғызылды. Террасаланған бақтар немесе «аспалы бақтар» жасау идеясы өз жемісін берді. Ол әрі қарай өз дамуын Парсы, Италия, Ресей (Мәскеу Кремлінің «жоғарғы бақтары» 17 ғ. аяғы) бақтарында жалғастырды.

Сонымен қатар Ассирия-Вавилон мәдениетінде б. э. д. 8 ғасырда Ассирия патшасы жасаған Хорсбад қаласының кең саябағы болды. Бұл жерде басқа елдерден әкелінген ағаштар: кипарис, кедр, платан, ива, терек, самшит және тағы басқа жеміс ағаштары отырғызылды. Аң аңлау мен атпен серуендеуге арналған кең саябақтар да болды. Бұл саябақтар орман саябақтарының екінші бейнесі болып табылады.

Бүгінгі Еуропаның ландшафтық стилі өзінің тарихымен алыс орта ғасырларда корольдік резиденциялардан бастау алады. Сол кезде олардың аумағында таңғажайып табиғи композициялар жасала бастады. Еуропалық ландшафт дизайнының негізі, әрине, Рим мен Ежелгі Грецияның дәстүрлері болды. Бірақ Еуропада бірнеше жүз жыл бойы билік еткен тұрақты стильге (саябақтар мен бақтардың дизайны мен дизайнының қатаң дұрыс геометриясын ұстанатын) келетін болсақ, ол Ежелгі Египетке жатады. "Египет технологиясы" бойынша саябақтардың құрылымы, ең алдымен, өте ыңғайлы суару жүйесімен байланысты болды.

Генри VIII кезінде (1509-1557) Англиядағы ландшафт дизайнына көп көңіл бөлінді. Бұл сәндік өнердегі Симметрияның үстемдік ету ғасыры болды. XVI ғасырдың ортасына қарай құрлықтан ағылшын бақшасына гүл, топтық екпелер, ағаштарды бұйра кесу келді; тоқылған бұтақтардың аркалары бар аллеялар, террастар. Осылайша Англияда Тюдор дәуірінің бағы пайда болды. Бұл жерде Хэмптон Кортының бағы туралы айтуға болады, оны кардинал Уолсей салған, содан кейін Генри VIII Кеңейткен. Мұндай бақтарда қауын мен гүлді қырыққабатпен қатар жеміс ағаштары: шабдалы, өрік, бадам және інжір отырғызылды. Бақшаны симметриялы орналасқан жолдар кесіп өтті, қоршау мәңгі жасыл өсімдіктердің қабырғасы болды. Жасыл желектердің арасында бұғының металл фигуралары, грек құдайлары мен нимфаларының суреттері секілді мүсіндер болды.

Дегенмен, орта ғасырлар Еуропадағы сәулет инновацияларымен байланысты ландшафт дизайнының дамуындағы ең маңызды кезең болып саналады. Ол кезде ландшафтық дизайндағы дизайнерлік шешімдердің көмегімен адамдар өз аумақтарын безендіріп қана қоймай, оны демалуға, кейбір құпия келіссөздерге және, әрине, өздерінің махаббат ләззаттарына ыңғайлы етті. Бірақ мұндай ландшафт дизайнын тек жоғары қоғамнан, ақсүйектер деп аталатын адамдар ғана қолданған.

Мұндай архитектуралық тәсіл өзінің бақтарын жобалау кезінде Еуропа елдерінде өте ұзақ уақыт бойы үстем жағдайға ие болды.

Бірнеше жүз жыл бойы бақтар өте бай және беделді адамдарға ғана тиесілі болды. Оларға қызмет көрсету үшін Еуропаның ең жақсы бағбандары жалданды, Еуропада және тұтастай алғанда бау-бақша өнерінің тарихында ландшафтық дизайнның керемет шедеврлерін жасады. Мұндай шедеврлерге Еуропаның сарайлары мен бақтары кіреді, олар бүгінгі күнге дейін сақталған. Мысалы, Дордонь провинциясында (Франция) орналасқан Бертран Верне де Маркессака сарайы 17 ғасырда салынған. Бертран 14-ші Король Луидің кеңесшісі болды, ал қамалдағы бақшаны оған сот бағбаны Андре Ленотра құрды. Бұл қамал мен бақ Францияға келген туристер үшін сүйікті орын болған. Сонымен қатар осы күрделі өнер - бұталарды көркемдеп қырқуды түсінетін бағбандардың қажылық орны болып табылады. Сол кездегі еуропалық ландшафт дизайнына көптеген басқа шедеврлер де кірген, мысалы: Версаль паркі, Гринвич және Сент-Джеймс парктері, олар әйгілі Андре Ленотраның туындыларына жатады.

"Ландшафт дизайны" анықтамасының өзі Еуропада негізінен 20 ғасырда пайда болған.

Бастапқыда дизайн тек ағаштарды (негізінен жемісті) таңдауды ғана білдірді, ал сәл кейінірек оған сәндік гүлдер, қала аумақтарын безендіру қосылды. Уақыт өте келе Еуропада және одан тыс жерлерде көгалдандыру үлкен өзгерістерге ұшырады, ол әлдеқайда күрделі болды. Қазіргі уақытта осы екі анықтаманың арасында қандай да бір айырмашылықты табу қиын - Ландшафт дизайны және бақ - саябақ өнері. Бір маңызды айырмашылықты тек бау-бақша өнеріндегі бақ сәулет ансамблінің бөлігі болып саналады, ал ландшафт дизайнында сәулет дәстүрлері "тегістелген" және ландшафтқа ерекше мән беріледі, бірақ табиғи екпелермен толықтырылған ғимараттар емес. Бүгінгі таңда Еуропалық Ландшафт дизайны әлі үйлеспейтін элементтерді біріктіреді. Ол бау-бақша өнерінен ерекшеленеді, өйткені ол үнемі ғарышта тәжірибе жасап, өте батыл қадамдар жасайды. Ол үшін әр түрлі мәдениеттерден әр түрлі дизайн әдістерін алады. Бүгінгі таңда Еуропадағы Ландшафт дизайны Шығыс мәдениетінен көптеген идеяларын қолданады, сол жерден саябақтар мен бақтарды ұйымдастырудың барлық дәстүрлері қалыптаса бастады.

2. Еуропалық ландшафтық дизайн стилінің түрлері және оның ерекшеліктері

Ландшафттық дизайн үш бағыттың түйісінде дамып жатқан өнер: бір жағынан архитектуралық, құрылыстық және жобалау (инженерлі аспект), екінші жағынан ботаника мен өсімдіктану (биологиялық аспект) бағытында және үшінші жағынан, ландшафттық дизайнда тарих (әсіресе мәдениет тарихы) және философия мағлұматтары пайдаланылады. Одан басқа, ландшафттық дизайнды көгалдандыру мен абаттандыруға негізделген практикалық әрекеттерді де айтады. Үлескі жақсы көгалдандырылып абаттандырылса, қайталанбас сәнін беріп тұрады немесе өзінің стилі болады. Стиль дегеніміз ландшафттық дизайнда негізгі ережелері мен жобалау тәсілдерінің, құрылғыларының, шағын бақ колористикасының белгілі бір трактовкасы. Стиль түсінігіне бақтың жобалау шешімі, негізгі бір өсімдік формасын қолдану және оның үйлесуі декоративті жабын керек десен бақ құрылғылары кіреді. Стиль таңдау ландшафттық дизайнның ерекшелігіне байланысты, яғни конфигурациясы, қоршаған ортаның жан-жағы, көлемі және сол жерде соғылған ғимараттың архитектуралық стилі анықталады. Ең бірінші орында игерудің талғамы мен көзқарасымен санасу керек. Қазіргі шағын бақ стилі өткен ғасырдағы бақтар стилін қайталайтын сияқты. Ағаштар өсе келе, қартая келе тек жас шекарасынан өте қоймай әр елде өзінің ұлттық сипатын алады. Себебі бақ немесе шағын бақ тұрмыспен және қоғам өмірімен байланысты болады. Кейде үйді, саябақты, бақ құруды бір стильде жасау мүмкін еместігін анықтаймыз. Бірақ оларды жеке детальдармен толықтыру арқылы бір ыңғайлыққа келтіруге болады.

Тарихи тамырларының арқасында Еуропалық бақша өнерінің стилі бірден бірнеше бағытқа бөлінген:

• Ренессанс

• Барокко

• Классицизм

• Готика

• Француз

• Ағылшын

Ренессанс. Ренессанс стилі өзінің таңдау еркіндігімен ерекшеленеді. Осыған қарамастан, онда хаос жоқ, бірақ эстетика мен ерекше сүйкімділік бар. Бұл дизайн таулы жерлерге қолайлы болып келеді. Өсімдіктер жеке террастарда, ал оларда бірнеше партерлер болуы керек. Осылайша, жеміс және сәндік ағаштар, гүлдер мен бұталар, тоғандар мен субұрқақтар, арбалар мен көру алаңдары үйлесімді көрінеді.

Сурет 1. Ренессанс стиліндегі ландшафтық дизайн

Барокко. Барокко - ландшафт дизайнының ең керемет және бай стильдерінің бірі болып саналады. Ол классикалық бөлшектер мен романтизм принциптерін біріктіреді. Бұл комбинация, сонымен қатар, Ренессанс сарайлары мен ғимараттарының бау-бақша өнерінде кездеседі. Барокконың басты ерекшелігі-өсімдіктер, қоршаған орта және сәндік элементтер арасындағы тамаша байланыс. Жобаның орталық бөлігі - бұл сырттағы дизайн сияқты үй ішінде де өсімдіктер мен мүсіндер көп болуы керек.

Сурет 2. Барокко дәуіріндегі ландшафтық дизайн

Классицизм. Еуропалық дизайнның заманауи классикалық стилі ортағасырлық стильден өзгеше. Алайда, негізгі қағидалар өзгеріссіз қалады. Қатаң симметрия және геометриялық пішіндер әлі де классицизмнің басты бөлігі болып саналады. Осылайша, ол адамның табиғаттан басым екенін және оны белгілі бір дәрежеде басқара алатындығын көрсетеді. Классикалық дизайн, алдыңғы екеуі сияқты, ақсүйектер үшін жасалған. Идеалды формаларды сақтау үшін оларды күн сайын түзету керек. Уақытында кесілмеген бұтақтар немесе бұталар қатаң және тазартылған саябақ аймағын бірден бұзады.

Сурет 3. Классикалық ландшафтық дизайн

Готика. Готиканың басты ерекшелігі - ақсүйектік өзімшілдік пен немқұрайлылықтың үйлесімі, бірақ, оған қарамастан готикалық бақта әрдайым айқын симметрия басым болады. Сәулет өнерінің ерекшеліктеріне байланысты готика белгілі бір қараңғылық пен құпияны бау-бақша саласына да берді. Өткір бұрыштарды байсалды сызықтармен ұштастыра отырып пайдалану, жасанды ескі мүсіндер мен ескерткіштерге ерекше атмосфера береді.

Сурет 4. Готика стилі

Француз стилі. Тұрақты немесе француз стиліндегі бау-бақша ландшафты көп көңіл мен әсерлі кеңістікті қажет етеді. Оны тек үлкен аудандарда жүзеге асыруға болатындықтан, ол сарайлар үшін ең қолайлы болып келеді. Учаскенің құрамы субұрқақ немесе басқа тоған орналасқан орталықтан бөлінеді. Әдетте ортаға мүсіндер мен ескерткіштер қойылады. Барлық ережелерге сәйкес, кіреберіс бақтың төменгі бөлігінде орналасуы керек, себебі келуші бірден Француз бақшасының сәнін тамашалайды. Жоғарыда айтылғандай, орталықта субұрқақ бар, бірақ ғимарат учаскенің жоғарғы нүктесінде болуы керек. Көріністі жаппау үшін ғимараттың жанында ағаштар болмауы керек. Дизайнерлер тек гүлдер, бұталар, төмен ағаштар, қиыршық тастар мен құмдарды кружевтік партерлерді қолданады.