Баскетбол ойнау ережелері

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті

РЕФЕРАТ

$\ll БАСКЕТБОЛ\ \gg$

Орындаған: Аударма ісінің 1 курс студенті:

Мейрамбекқызы Динара

Қабылдаған: Сержанұлы Біржан

2021

Жоспар:

I. Кіріспе.

II. Негізгі бөлім:

1. Баскетбол ойынының шығу тарихы.

2. Баскетбол ойнау ережелері.

3. Ойында ұпай санау.

4. Дүние жүзіндегі танымал баскетболшылар.

III. Қортынды.

IV. Пайдаланған әдебиеттер.

I. Кіріспе.

Баскетбол (basketball, basket - себет (торқалта), ball - доп) -- ептілікті қажет ететін қызу тартысты спорт ойын. Оған бес ойыншыдан тұратын екі команда қатысады. Баскетбол алаңының қарама-қарсы екі шетіне орнатылатын қалқаны бар тағандарға сақина бекітіледі. Ойынның мақсаты- допты қарсыласының сақинасына түсіріп, ұпай жинау. Ойыншылар допты лақтыруға, пас жасауға, домалатуға немесе жерге жиі-жиі ұрып дриблингпен алып жүруіне болады. Доп өзіне тигеннен кейін ойыншы онымен тек екі адым ғана аттай алады. Баскетболды таза 20 минуттан екі тайм ойнайды. Таймдардың арасындағы үзіліс 10 минуттан тұрады. Ойынның басталуында төреші алаңның қақ ортасында командалардың екі ойыншысының арасында тұрып допты тіке лақтырады. Олар секіріп, допты командасындағы әріптестеріне тартып әперуге тырысады.

1. Баскетбол ойынының шығу тарихы.

Баскетболдың отаны Америка Құрама Штаттары болып есептелінеді. Алғашқы ойын 1891 жылы Массачусетс штатының Спрингфилд қаласында құрылған Христиан жастар қауымдастығының оқу жаттығу орталығында ұйымдастырылған. Сол кезде Канададан қоныс тепкен жас мұғалім, доктор Джеймс Нейсмит гимнастика түрін ары қарай жетілдіру мақсатында жаңа ойын түрін ойлап тауыпты деседі.
Баскетболдың этимологиясы (basket - себет, boll -доп) деп жіктеледі. Алғашында ойынды футбол добымен өткізген. Арада бір жыл өткен соң Джеймс Нейсмит арнайы доппен қоса, баскетболдың алғашқы 13 ережесін ойлап тапқан.

1893 жылы баскетболға қызығушылар саны бірден көбейген. Ал, 1894 жылы жаңа ойынға қызығып, әуестенушілер айтарлықтай артқан.

Сол кездері АҚШ-та алғаш рет ресми ережелер тіркелімге алынды. АҚШ-тан бастау алған баскетбол ойыны бірте-бірте Шығыс елдеріне таралды. Атап айтар болсақ, Жапония, Қытай, Филиппин, солай-солай Еуропа елдеріне, Оңтүстік Америкаға бет алды. Араға он жыл салып АҚШ-тың Сент-Луис аумағында американдықтардың қолдауымен бірнеше қаладан құралған командааралық турнир өтті. Сондай-ақ баскетбол 1924, 1928 жылдары олимпиада бағдарламасынан орын алды.
Жиырмасыншы жылдары алғашқы әлемдік кездесулер ұйымдастыра бастаған ұлттық баскетбол федерациялары жұмыс жасады. Осылайша, 1919 жылы АҚШ, Италия мен Францияның әскери командалары арасында турнир өткізілді.
1923 жылы Францияда әйелдер арасындағы халықаралық кездесу тұсауын кесті. Оған Англия, Италия, АҚШ-тың командалары қатысқан. 1932 жылы Халықаралық баскетбол федерациясы (FIBA) құрылды.
ФИБА-ның алғашқы құрамына 8 мемлекет енді. Атап айтса, Аргентина, Грекия, Италия, Латвия, Португалия, Румыния, Швеция, Чехословакия. 1935 жылы халықаралық Олимпиадалық комитет баскетболды олимпиада ойындары қатарына қосу жөнінде шешім шығарды. 1936 жылы Берлинде өткен олимпиада ойындары аясында баскетболдың бағдарламасы дайындалды. Онда аталмыш ойын түрін ойлап тапқан азамат Д. Нейсм доданың құрметті қонағы болды. Теннис алаңында өткен матчқа 21 ел қатысты. Олимпиада өтіп жатқан кезде ФИБА-ң алғашқы конгресі өтті. Онда халықаралық ойынның ортақ ережелері айқындалды.
Ал, Ресейде баскетбол 1906 жылы қалыптасты. Сол жылдары Петербор қаласында "Маяк" қауымдастығы жұмыс істеген. Қауымдастықтың гимнаст шеберлері алғаш рет баскетбол командасын құрып, кейіннен "Богатырь" қоғамына айналған. Алайда, 1917 жылы орнаған Қазан төңкерісіне дейін баскетбол ойыны тек сол кездегі Ресей астанасы - Петерборда ғана танылған. Ал, 20 жылдары бұл ойын қарқынды дамыды. Бастапқыда әскери мектептерде жаттықтырылған еді. Көп ұзамай Мәскеу институты баскетболды денешынықтыру факультетінің бағдарламасына енгізілді. Бұл оқу ошағының түлектері кәсіби баскетболшы атанды. Ресей құрамасы алғаш рет 1923 жылы Бүкілодақтық денешынықтыру мерекесіне орай кездесу өткізді. Сәл осы кезде КСРО құрыла бастаған еді.
КСРО-ның екінші біріншілігі 1924 жылы өткізілді. Ал, 1934 жылдан бастап КСРО-да баскетбол спартакиадасы өткізіліп тұрады.
1946 жылы ФИБА шеңберінде жалпы одақтық баскетбол секциясы қабылданып, бір жыл өткен соң ерлер командасы Еуропа біріншілігінде бақ сынап, чемпион атанды. Ал, баскетболдан әйелдер құрамасынан олимпиадалық ойын 1976 жылы сарапқа салынды. Олимпиадалық ойынның чемпиондары төмендегідей: 1976 ж. - КСРО, 1980 ж. - КСРО, 1984 ж. - АҚШ, 1988 ж. - АҚШ, 1992 ж. -Тәуелсіз достастық мемлекеттерінің құрама командасы, 1996 ж. - АҚШ.
Әлем бойынша АҚШ-ң спортшылары мықты баскетболшылар деп саналады. Олар 1936 жылдан бері өткізіліп келе жатқан барлық олимпиада ойындарында жеңімпаз атанған. Ал, соңғы жылдары ұтылыс тапқан тұстары саусақпен санаралықтай. Мәселен, 1987, 1988, 1990 және 1991, 1992 жылдары американ ойыншылары сәтсіз ойын көрсетіп, ұтылыс тапқан.
1992 жылы олимпида ойындарына тек білікті спортшылардан жасақталған ұлттық баскетбол қауымдастығы шеңберінде алғаш рет ұжымдық құрама құрылды. Бұл Америкада Dream Team", «ұжымдық арман» деп аталған. Оның құрамында Барселон ойындарында 40 ұпайдан жинап, жеңімпаз атанған Майкл Джордан, Мэджик Джонсон, Чарльз Баркли және Ларри Берд алынды. Олар 1994 жылы әлем чемпионатында, 1996 жылы Атланта олимпиадасында тұғырдан көрінді.
Ал, АҚШ-тың әйелдерден құралған баскетбол командасы 1992 жылғы сәтсіздіктен кейін, олимпиадалық чемпион атағын 1996 жылы қайтарып алды деген болатын.

2. Баскетбол ойнау ережелері.

Командадағы ойыншылар допты сақиналы торқалта себетке дөп түсіруі қажет. Қақпа жерден кем дегенде 3 метр биіктікте орнатылады. Тор қалтаны жақын жерден дәлдесе 2 ұпай беріледі. Ал, егер доп 6, 25 метрден сәтті лақтырылса онда ұпай саны бірден 3-ке көбейеді. Бір матч 20 минуттық үш кезеңнен тұрады. Осы аралықта ойында есеп тең болып тұрса, төреші тарапынан қосымша уақыт қосылады. Кәсіби терминде мұны «Овертайм» деп атайды.

3. Ойында ұпай санау.

Егер лақтырылған доп кәрзеңкеге дәл тиіп, кәрзеңкенің ішінен сырғанап жерге түссе, нысанаға жеткен болып саналады. Ойын уақытында доп дұрыс лақтырылса, команда екі ұпай алады. Мұндай лақтыру үш ұпайлық сызықтың ар жағынан жасалса ұпай саны үшеу болып саналады. Айып добын лақтыру (ереже бұзылғанда рұқсат етіледі) кезінде әрбір сәтті тигізуге бір ұпайдан есептелінеді. Ондай кезде ойыншы айып сызығының ар жағында тұруы тиіс.

4. Дүние жүзіндегі танымал баскетболшылар.

Джордж Майкен

Джордж Майкен барлық кәсіпқой баскетбол лигалары мен американдық қауымдастықтардың ойыншысы болды. Оның жеті чемпионатында жеңісі. Джордж маусымның үздік ойыншыларының рейтингінде үш рет құрметті орын алды. Сонымен қатар, баскетболшы барлық матчта атақты баскетболшылар ойнаған матчқа төрт рет қатысты.

Майкэн спорттық мансап аяқталғаннан кейін Американдық баскетбол қауымдастығының (ABA) құрметті негізін қалаушы болды және НБА-да бір жылдан астам үлкен жетістіктерге қол жеткізген Миннесота Тимбервиллінің баскетбол командасын құрды. Баскетболшы Даңқ баскетбол залына кірді және НБА мен әлемнің елу үздік ойыншылары арасында сөз болды.

С Scotty Pippen

«Чикаго Булз» командасының ойыншысы «жеңіл» шабуылшы Стивти Пиппеннің орнында алты рет НБА ойындарында команданы жеңді. Оның командасынан басқа, Пиппен АҚШ командасы үшін ойнады және екі рет олимпиада чемпионы атанды. Жақында Scotty ең үздік баскетболшы атанды және NBA-ның елу үздік ойыншыларының қатарына енді.

Деннис Родман

1961 жылы Трентон қаласында туған баскетболшы. Оның спорттық мансабы Родман «Чикаго Булз» баскетбол клубында басталды, онда Майкл Джордан және Скотти Пиппен сияқты атақты баскетболшылар ойнады. «Чикаго Буллз» командасынан басқа Деннис «Лос-Анджелес Лейкерс» және «Даллас Маверикс» сияқты танымал клубтарда ойнады, баскетбол лигасының көптеген марапаттарына ие болды. Айтпақшы, баскетболдан басқа, Родман шоу-бизнестің әлеміне өте ұнатады: ол жиі әртүрлі теледидарлық және радиохабарларға қатысады, ал 1997 жылы Жан-Клод Ван Дамасымен бірге ойнаған «Колония» фильмінде ойнады. Жоғарыда айтылғандардан басқа, баскетболшы «Мен нашар болғым келеді» кітабын жазды. 2000 жылдан бастап НБА-да жаттықтырушы ретінде құрметті лауазымға ие.

Андрей Кириленко

Барлық танымал баскетболшылардың американдықтар екендігі ешкімге құпия емес, бірақ біздің Андрей Кириленко жағымды болды. Андрей 1981 жылы Ижевске (Ресей) дүниеге келді. Мансаптық баскетболшы Санкт-Петербургте бастады, ол ата-анасымен бірге жүрді. Сол жерде Андрей ұлттық құрамаға ойнай бастады. 1995 жылы Кириленконың командасы Ресей чемпионатында жеңіске жетті. Содан кейін баскетболшы ЦСКА-ға көшті. 2000 жылы Андрейдің «Юта Джаз» американдық баскетбол командасымен келісімшарт жасалды. Бұл командада Андрейдің көшбасшы мәртебесі берілді.

Майкл Джордан

1963 жылы дүниеге келген «қорқынышты» деп аталатын Майкл. Оның танымалдығы «Чикаго Булз» үшін ойнап Майкл болды. Бірде әлемдегі үздік баскетболшылардың бірі болмады. Үздік баскетболшылардан тұратын номинация бойынша 5 аталым бар. «Чикаго Буллз» үшін ойнап, алты рет НБА лигасында жеңіс әкелді. 2000 жылдан бері Майкл Джордан 2003 жылы ойнаған Вашингтон Визардтары баскетбол командасының менеджері болып табылады.

Майкл - бірнеше рет НБА үздік ойыншысы деп танылған бірнеше баскетболшылардың бірі.

Шакил О'Нилл

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.