Халыққа әлеуметтік көмек көрсету түрлері

Жоспар

I.Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3.4

II.Негізгі бөлім

2.1.Халыққа әлеуметтік көмек көрсету түрлері ... ... ..5.7

2.2. Халықтың анағұрлым «осал» топтарына атаулы әлеуметтік көмек көрсету ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...8.18

2.3. Жәрдемақылар нысанындағы әлеуметтік көмек...19.22

III.Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...23

Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .24

Елімізде экономикалық реформаларды іске асыру кезінде экономика мен әлеуметтік саясаттың өзара байланысты күшейту қажеттігін туындап отыр.
Қазақстан Республикасында жүргізіліп отырған әлеуметтік жүйеге бағытталып, әлеуметтік дамыту бірінші кезекте адам факторын есепке алу, адамның хал-ахуалын, денсеулық жақсарту жанұяға қамқорлық көрсету.
Осының бәрі мемлекеттің конституциясында бекітілген. «Қазақстан Республикасы өзін демократиялы, құқықтық, мемлекет деп жариялайды. Оның жоғарғы құндылыққа жататын адам, оның өмірі, құқығы және еркіндіктері.
Халыққа әлеуметтік көмек көрсету экономикалық категорияның дәрежесіне көтерді. Бұл Қазақстан Республикасының әлеуметтік мемлекет ретінде дамуының, нығайтудың негізгі мақсаттары мен міндеттерді бейнелейді.Қазіргі кезде елімізде жеке адам әлеуметтік қорғаудың жүйесін құруға толық мүмкіндік бар. Сонымен қатар адамның құқықтың сақталуы халықтың аз табыс табылатын бөлігі-нақты қолдау көрсету денсаулық қорғау, білім беру,қылмыспен және әлеуметтік шиеленістің алдын алу мәселелері іске асырылып отыр.
Нарыққа өту әлеуметтік құқықтық және әлеуметтік кепілдіктің айырықша жаңа жүйесін қалыптастыруды талап етеді. Ол әрбір адамға өмір сүру деңгейді төмендеу мүмкіндіктерін әлеуметтік қорғаудың жоғарғы дәрежесін қамтамасыз ету тиіс.
Сондықтан әлеуметтік саясат дегеніміз- бұл мемлекет және халықтың әр түрлі әлеуметтік топтар арасындағы қатынастарға байланысты болып келетін қызмет бөлісі.
Әлеуметтік қамтамасыз ету әр түрлі ұйымдастыру- құқықтық түрлерде жүзеге асырылады. Бұлардың негізгі мемлекет әлеуметтік қамсыздандыру болып табылады. Сондай-ақ Республикалық бюджет есебінен тікелей қаржыланып отырады.
Әлеуметтік көмек көрсету ең тиімді механизмі және нарықтық экономиканың көптеген әлеуметтік өзекті мәселелері шешуге мүмкіншілік жасайды. Сонымен қатар ол әлеуметтік еңбектік қатынастарын көптеген негізгі субъект ең жетілдірілген түрі болып есептелінеді.

Пайдаланылған әдебиеттер:
1. Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 17 шілдедегі «Мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмегі туралы» №246-II ҚР3 Заңы
2. Сансызбаева Г.Н. Халықты әлеуметтік қорғау жүйесі және оның проблемалары/ Оқу құралы.-Алматы: Экономика,1998
3. Адам дамуы: әлеуметтік-экономикалық прогрестің жаңа өлшемі/Колесов В. және Маккинли ред. М.: Адам құқықтары ( Права человека),2000
4. Қазақстандағы халықтың тұрмыс деңгейі / А.А. Смайыловтың редакциясымен шыққан статистикалық жинақ.-Алматы ҚР статистика жөніндегі Агенттігі,2001
5. Межибовская И.В. Қазақстан Республикасындағы мүгедегектерді әлеуметтік-еңбек тұрғысында қатарға қосу: теориялық-құқықтық аспект.-Алматы,1997
6. Интернет көздері www.google.kz
7. www.rambler.ru
8. Әлеуметтік статистика: Оқулық / корреспондент-мүшесі И.И. Елисееваның ред.-М: Қаржы және статистика,1997. 270-2890-бб.
9. Жұмағұлов Ғ.Б. Ахметов А. Ахметова г. «Әлеуметтік қамсыздандыру құқығы» Алматы,2005
10.«Балалы отбасыларға берілетін мемлекеттік жәрдемақы» туралы Заңы 2005ж 28 маусым

Пән: Социология, Демография
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 18 бет
Таңдаулыға:

Жоспар
I.Кіріспе ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
.3-4

II.Негізгі бөлім

2.1.Халыққа әлеуметтік көмек көрсету түрлері ... ... ..5-7

2.2. Халықтың анағұрлым осал топтарына атаулы әлеуметтік көмек
көрсету ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...8-18

2.3. Жәрдемақылар нысанындағы әлеуметтік көмек...19-22

III.Қорытынды ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
23

Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... 24

Кіріспе
Елімізде экономикалық реформаларды іске асыру кезінде экономика мен
әлеуметтік саясаттың өзара байланысты күшейту қажеттігін туындап отыр.
Қазақстан Республикасында жүргізіліп отырған әлеуметтік жүйеге
бағытталып, әлеуметтік дамыту бірінші кезекте адам факторын есепке алу,
адамның хал-ахуалын, денсеулық жақсарту жанұяға қамқорлық көрсету.
Осының бәрі мемлекеттің конституциясында бекітілген. Қазақстан
Республикасы өзін демократиялы, құқықтық, мемлекет деп жариялайды. Оның
жоғарғы құндылыққа жататын адам, оның өмірі, құқығы және еркіндіктері.
Халыққа әлеуметтік көмек көрсету экономикалық категорияның дәрежесіне
көтерді. Бұл Қазақстан Республикасының әлеуметтік мемлекет ретінде
дамуының, нығайтудың негізгі мақсаттары мен міндеттерді бейнелейді.Қазіргі
кезде елімізде жеке адам әлеуметтік қорғаудың жүйесін құруға толық
мүмкіндік бар. Сонымен қатар адамның құқықтың сақталуы халықтың аз табыс
табылатын бөлігі-нақты қолдау көрсету денсаулық қорғау, білім
беру,қылмыспен және әлеуметтік шиеленістің алдын алу мәселелері іске
асырылып отыр.
Нарыққа өту әлеуметтік құқықтық және әлеуметтік кепілдіктің айырықша
жаңа жүйесін қалыптастыруды талап етеді. Ол әрбір адамға өмір сүру деңгейді
төмендеу мүмкіндіктерін әлеуметтік қорғаудың жоғарғы дәрежесін қамтамасыз
ету тиіс.
Сондықтан әлеуметтік саясат дегеніміз- бұл мемлекет және халықтың әр
түрлі әлеуметтік топтар арасындағы қатынастарға байланысты болып келетін
қызмет бөлісі.
Әлеуметтік қамтамасыз ету әр түрлі ұйымдастыру- құқықтық түрлерде жүзеге
асырылады. Бұлардың негізгі мемлекет әлеуметтік қамсыздандыру болып
табылады. Сондай-ақ Республикалық бюджет есебінен тікелей қаржыланып
отырады.
Әлеуметтік көмек көрсету ең тиімді механизмі және нарықтық экономиканың
көптеген әлеуметтік өзекті мәселелері шешуге мүмкіншілік жасайды. Сонымен
қатар ол әлеуметтік еңбектік қатынастарын көптеген негізгі субъект ең
жетілдірілген түрі болып есептелінеді.

2.1.Халыққа әлеуметтік көмек көрсету түрлері
Кедейлерге, аз табысыбар отбасыларына көмек ең кем дегенде оларға өмір сүру
денгейінің төменгі дәрежесін қамтамасыз ету. Көмек- халықтың өте аз табысы
бар белгілі топтарына арнаулы түрде көрсетілуі тиіс.
Халықтың мұдай топтарына аз табысы балалары бар отбасылар жатады:
- Жалғыз басты тұратын зейнеткерлер;
- Мүгедектер;
Аз қамтылғандардың, табысы аздарының критерийі болып жылдық жиынтық
табыстардың мөлшері есептелінеді. Оның мөлшері өткен кварталдағы орташа
айлықпен анықталатын есептік көрсеткіш 2 есе мәніне тең. Қазақстан
Республикасының президенттің жолдауында көрсетілгендей біз
стратегиямыздың маңызды мәселесін – қоғамның ең бір әлсіз қорғалған
мүшелері
-балалардың, олардың аналарының және аға ұрпақтың өмірін лайықты
қамтамасыз ету.
Биылғыжылдан бастап іс-жүзінде әр отбасының үлесіне игі қпалын
тигізетін 2005-2007 жылдарға арналған әлеуметтік реформаларды тереңдету
бағдарламасы іске асырыла бастады.2006 жылдан бастап диспансерлік есепте
тұрған және амбулаториялық деңгейде жеңілдік шарттар қолданылатын балалар
мен жасөспірімдер дәрі-дәрмек тегін қамтамасыз етуге көшетін боламыз.
2006 жылдан бастап аз қамтылған отбасыларына (табысы аз отбасыларға, 18
жасқа дейінгі балаларға,ай сайынғы жәрдемақылар төленді 4 және одан көп
бірге туратын кәмелетке толмаған балалары бар, көп балалы аналарға алтын
алқа, Күміс алқа, немесе I,II -дәрежелі ана даңқы белгілерімен
марапатталатын аналарға арнаулы мемлекеттік жәрдемақы мөлшері 4000 тг.
дейін көбейтуге тиіс.
2006 ж. 1 шілдеден бастап 1 жасқа дейінгі сәби күту жөніндегі
мемлекеттік жәрдемақы төлеу енгізілді.
Қазақстанда отбасылардың орташа мөлшері 4 адамды құрайды. Соңғы
жылдарда көп балалы отбасылар саны азайып бара жатыр.
Балалары бар отбасыларға арналған қолданылып жүрген мемлекеттік
жәрдемақылар жүйесін жетілдіру өзекті мәселеге айналып отыр.
Бұл проблемалардың әлеуметтік мәні ол халықтың ең бір әлсіз қорғалатын
топтардың мүдделерін есепке алу. Бұларға жататындар:
1. Еңбекке жарамсыз адамдар, бірінші кезекте-балалар.
2. Кәмелетке толмаған балаларды тәрбиелеп отырған отбасылар.Олар белгілі
бір әлеуметтік фактордың болуынан байланысты жоғарғы дәрежедегі
әлеуметтік қалыптастыруға мұқтаж болып отыр.
3. Көпбалалы отбасылар;
4. 2-ші асыраушысының жоқтығы;
5. Балалы аз қамқорлығына алу;
6. мүгедек баланы тәрбиеленушілер.
Өзгеше сипаттағы шаралардың қатарына баланың тууы мен тәрбиеленуіне
берілген әлеуметтік төлемдер жатады.Жәрдемақылардың әрбір түрі бөтен бір
жәрдемақыларды алуына тағайындалады және беріледі. Отбасы жәрдемақы
тағайындау және төлеу тәртібінің ережелер арқылы белгіленеді.
Әлеуметтік төлемдердің ішінде жәрдемақылардың үлес салмағы басымды
болып келеді. Бала туған кезде бір жолғы жәрдем алу үшін жұмыс істеп жүрген
анасы жұмыс орны бойынша комиссияға жәрдемақы жөнінде өтініш жасайды және
туу куәлігән тапсырады.
Егер ата-ананы жұмыс істемейтін болса,онда тұратын мекен жайы бойынша
әлеуметтік қорғау жөніндегі жәрдемақы алу жөнінде өтініш білдіреді.
Жәрдемақы мөлшері-есептік көрсеткіштің 4 еселенген көлемі бойынша
мемлекеттік әлеуметтік қасыздандырудың қорларының есебінен бөлінеді.
Балалары бар отбасыларына төленетін біртұтас жәрдемақылар әкесінің не
анаының жұмыс істейтін орны бойынша тағайындалған төленеді және істемейтін
ата-анасы тұратын мекен-жайы бойынша халықтың әлеуметтік қорғау бөлімінде
төленеді.
Балалары бар отбасыларына бір жолғы берілетін жәрдемақылар, егер
отбасыларда еңбекке жарамды әкесі жұмыс істемеген жағдайда тағайындалады
және төленбейді.
Табыстар жөніндегі анықтама комиссияға әр квартал сайын тапсырып отырады.
Бір жолғы төленетін жәрдемақыларың мөлшері 3 жасқа дейінгі балаларға
есептік көрсеткіштің 125% құрайды.
Жәрдемақы бала 18-ге толғанша төленіп отырады.
Мерзімді қызмет әскери балаларына жәрдемақы мекен-жайы бойынша
әлеуметтік қорғау бөлімі тағайындайды және төлейді.Жәрдемақы мөлшері
есептік көрсеткіштің 130% есебінен төленеді.

Қазақстан Республикасындағы балаларға төленетін жәрдемақы мөлшері

№ Балаларға төленетін және жәрдемақының түрлеріЕсептік көрсеткіш
1 Бала туылғ. дн төленетін1 жолғы берілетін 400
жәрдемақы
2 Кәмілетке жетпеген балалар бар отбасыларына
ай сайын берілетін 1 жолғы 125
-3жасқа дейінгі 130
-3-18 жасқа дейінгі
3 Жалғыз басты аналарға берілетін ай сайынғы 100
мемлекеттік жәрдемақы 130
3 жасқа дейінгі
З-18 жасқа дейінгі
4 Мерзімді әскери қызметтың балаларына 130
төленетін ай сайынғы жәрдемақы
5 Вич және СПИД ауыратындардың балаларына 130
төленетін ай сайынғы жәрдемақы
6 Кәмелетке толмаған ата-анасы жағынан алимент
төленетін балаларға уақытша ай сайынғы
жәрдемақы
3 жасқа дейінгі 100
18 жасқа дейін төленбейді 200
7 Жұмыс жасамайтын 5 және одан да көп балалы 100
аналарға төленетін ай сайынғы жәрдемақы

2.2. Халықтың анағұрлым осал топтарына атаулы әлеуметтік көмек көрсету
Халықтың анағұрлым осал топтарына таулы әлеуметтік көмек дамыту үшін
Үкімет мыналарды жоспарлап отыр.
Атаулы әлеуметтік қолдауды күшейту мақсатында қорғау мен даму
үйлесімділігіне бағытталған атаулы әлеуметтік көмекі көрсету және аз
қамтылағ отбасыларға балалрға арналған жәрдемақы төлеу шарттары
нақтыланатын болады.
Мемлекеттік атаулы көмек тетегіндегі негізгі күш-жіге қоғамдық жұмыстарға
тарту, оқыту және қайта оқыту, жұмысқа орналастыру, оның ішінде әлеуметтік
жұмыс орындарын құру сияқты әлеуметтік қорғаудың белсенді әдістерін қолдану
есебінен кедейлікті азайтуға бағытталатын болады.
Ана мен баланы қолдау әлеуметтік қорғау жүйесінде ерекше орын алады.
Балалы отбасыларды қорғау жүйесін одан әрі дамыту, бала тууды ынталандыру,
республикадағы демографиялық ахуалды жақсарту мақсатында 2006 жылдан бастап
жаңа екі жәрдемақы түрі қосымша енгізілген: 3-тен 4,5-ке дейінгі АЕК
мөлшерінде бір жасқа дейінгі бала күтімі жөніндегі әмбебап жәрдемақы және
аз қамтылған отбасылардың 18 жасқа дейінгі балаларына жәрдемақы (1 АЕК
мөлшерінде).
Сонымен бір уақытта халықтың әлеуметтік осал топтарының білім берудің,
денсаулық сақтаудың және әлеуметтік қызмет көрсетудің кепілді әлеуметтік
қызметтеріне қол жеткізуін қамтамасыз ету алда тұр.
Әлеуметтік қызмет көрсету саласын, әлеуметтік қызметтер құрамын кеңейту
және олардың бекіту және оларды ұсыну тәртібіне өзгерістер енгізу қажет.
Әлеуметтік көмек жүйесін нарықтың шарттарына сәйкес келтіруді ескере
отырып, мемлекет кепілдік берген қызметтер мемлекеттік емес бірлестіктер
тегін ұсынатын болады. Қосымша қызметтер жеке сектор субъектілерін белсенді
тарту есебінен ақылы негізде ұсынылатын болады. Әлеуметтік қызмет
көрсетудің мемлекеттік стандарттарын енгізу, әлеуметтік қызмет көрсетумен
айналысатын ұйымдардың қызметін міндетті лицензиялауды және олардың
қызметкерлерін аккредиттеуді енгізу алда тұр.
Мүгедектерге оңалту қызметтерін көрсетуге өзгерістер енгізілетін болады.
Осы қызметтердің нысандары мен көлемі мүгедектіктің туындауы салдарынан
адамның жағдайы сипатталатын әлеуметтік қолайыздыққа барабар болуға тиіс.
Ата-анасының қамқорлығынсыз қалған және өмірде қиын жағдайы душар
болған кәмелетке толмағандардың белгілі бір бөлігін әлеуметтік оңалту
мәселелері тұрақты көңіл аударуды талап етеді.
Жұмыспен жәрдемдесуді қамтуға әлеуметтік кепілдіктің, еңбек
қатынастарының тұрақтылығы мен икемділігін қамтамасыз ету мақсатында
мынадай шаралар қолданылатын болады:
- жұмыспен қамтуға бағдарланған, лайықты еңбекке қол жеткізуді
кеңейтетін тұрақты экономикалық жылжыту;
- бәсекеге қабілеттілікті арттыру және әрбір өңірде кәсіпкерлікті дамыту
үшін жағдай жасау;
- кәсіптік даярлықты, үздіксіз оқытуды, білім беруді және еңбек
ресурстарын, бірінші кезекте жастардың сапасын арттырудың басқа
құралдарын дамыту;
- үкіметтің, бизнестің, кәсіптікдақтардың және де басқа да азаматтық
қоғам өкілдерінің кедейлікті азайту мен жаңа жұмыс орындарын құрудағы
күш-жігерін біріктіретін әлеуметтік серіктестіктің тиімділігін
арттыру.
Үкімет жұмыстың ақырғы нәтижелеріне бағдарлануын күшейту мақсатында
бюджет қызметкерлеріне еңбекақы төлеу жүйесіне белгілі бір өзгерістер
енгізеді. Бұл ретте творчестволық және инновациялық көқарас, ұйым
жұмысының тиімділігіне әрбір қызметкердің үлесінің деңгейі көтермеленетін
болады.
Атаулы әлеуметік көмекті(АӘК) көрсету жөніндегі жұмыстың
ұйымдастырылуын жетілдіру мақсатында аз қамтылған азаматтар санатының
мәліметтер қоры құрылды, сондай-ақ өңірлердегі халықты әлеуметтік қорғау
органдарына АӘК тағайындауға және төлеуге және оны алушыларға мониторинг
жүргізуге мүмкіндік беретін бағдарламалық қамтамасыз ету жүйесі
орнатылды.
Әлеуметтік картаның отбасы құрамы, отбасы мүшелерінің дербес есебін
отбасының мүліктік жағдайы, оның табысы, шығындары және көрсетілген
(ұсынылған) көмектің түрлері, қосалқы шаруашылығының болуы көрсетілетін
нысаны әзірленді. Қазіргі сәтте әлеуметтік карта республиканың
өңірлерінде сынақтан өткізілуде.
Аумақтық халықты әлеуметтік қорғау органдарының мәліметтері бойынша
2004 жылдың қаңар қыркүйек айларында атаулы әлеуметік көмек табысы
кедейлік шегінен төмен 592,2 мың аз қамтылған азаматқа тағайындалған, ол
болса 2003 жылдан осындай кезеңімен салыстырғанда 228,6 мыңға кем.
Сондай-ақ АӘК көрсетуге жұмысалатын шығындар да азайып, олар өткен жылдың
осындай кезеңдегі 5,8 млрд. теңгесімен салыстырғанда 4,5 млрд. теңгені
құрады.
АӘК алушылар ішінен ең үлкен үлес балаларға -62,4% (369,2 мың адам)
түседі және бұл үлес ұлғаю үрдісіне ие болып отыр (2003 жылы 60,5%).
АӘК алушылар арасындағы жұмыссыз азаматтардың және жұмыс істейтіндердің
үлесі тиісінше 14,4% –тен (118 мың адам) және 4,7% –тен (40,2 мың адам)
12,2%-ке дейін (72,1 мың адам) және 4,2% ке дейін (24,4 мың адам )
төмендеді. Сонымен қатар АӘК алушылар ішіндегі зейнеткерлер мен
мүгедектердің үлесі де төмендеді. 2003 жылдың 1 қазанына олардың саны
2,8% (22,7 мың адам), ағымдағы жылдың 1 қазанына -2,2% (13,2 мың адам)
құрады.
Балаларды бағып отырған тұлғаар 81,6 мың адам немесе 13,8% құрайды, ал
31,7 мың адамнан тұратын өзге азаматтар санаттары-5,4% құрайды.
Қазақстан Республикасының Статистика жөніндегі агенттігінің мәліметтері
ойынша 2004 жылдың III тоқсанында күнкөріс деңгейі республика бойынша
5376 теңгені құрады.
Жалпы республикалық орташа деңгейінен төмен күнкөрсі деңгейі Алматы
(5115 теңге), Жамбыл (4662 теңге), Батыс Қазақстан (5102 теңге),
Қарағанды (5132 теңге), Қостанай (4959теңге),Қызылорда (5157 теңге)
Павлодар (5049), Солтүстік Қазақстан (5116 теңге ), Оңтүсік Қазақстан
(4645 теңге) облыстарында қалыптасып отыр.
4 тоқсанға кедейлік шегі ең төмен күнкөріс деңгейінің 40 немесе 2150
теңге мөлешерінде белгіленді.
Қазақстан Республикасы Президентінің 2004 жылғы 19 наурыздағы
Қазақстан халқына Жолдауына сәйкес, Қазақстан Республикасының кейбір заң
актілеріне Ұлы Отан соғысы қатысушыларын әлеуметтік қамсыздандыру
мәселелері жөнінде өзгерістер енгізу туралы Қазақстан Республикасы
Заңының жобасы әзірленді. Аталмыш заң жобасына сәйкес 2005 жылы соғыс
мүгедектері мен ардагерлеріне берілетін арнаулы мемекеттік
жәрдемақылардың мөлшелерін 15 АЕК немесе 14475 теңгеге дейін арттыру,
оларға Ұлы Отан соғысындағы Жеңістің 60-жылдығына орай 30 мың теңге
мөлшерінде біржолғы материалдық көмек көрсету көзделуде.
Ана мен баланы әлеуметтік қорғау мақсатында есепті кезеңде
республикалық бюджет қаражаты есебінен отбасының табысына қарамастан 15
АЕК мөлшеріндегі бала туу байланысты жәрдемақылардың төленуі
жалғастырылады.
2003 жыл ішінде мұндай жәрдемақы 165 мың отбасыға бөлінді.2004 жылдың 1
жарты жылдығында 80 мыңнан астам отбасыға 1,5 млрд. теңге сомасында
жәрдемақы төленді.
Бұл шаралар бала туу ауқымын ынталандыруға, балаларды отбасыда
әрбиелеуге мүмкіндік беруге, аз қамтылған балалы отбасылар санын азйтуға
септігін тигізеді.
Жұмыссыздарға көмек көрсету.Жұмыссыздарды әлеуметтік қорғау жүйесінде
белсенді және енжар шараларды даралайды. Белсенді шараларға кәсіптік
даярлау мен жұмыссыздарды қайта оқыту, қоғамдық жұмыстар ұйымдастыру және
жаңа жұмыс орындарын ашу жатады.Енжар шаралар жұмысқа орналастыруды,
жәрдемақылар төлеу мен жұмыссыздарға материалдық көмек көрсетуді қамтиды.
Дамыған елдерде де жұмыспен қамту саясатына белсенді және енжар
компоненттер кіреді. Белсенді іс-шараларға жаңа жұмыс орындарын ашуға,
қайта мамандануға, мүгедектерді еңбек қатарына қосуға және т.б. барлық
шығындардың 25-30% жұмсалады. Қалған қаражаттар жұмыссыздық бойынша
жәрдемақылар төлеуге пайдаланылады. Ұзақ мерзімді жұмыссыздық кезінде (1-2
жыл) жұмыссыздар аз қамсыздандырылған азаматтар санатына көшеді де,
кедейшілік бойынша жәрдемақылар ала бастайды.
Қазақстанда 1991-1999 жылдары халықты әлеуметтік қорғаудың енжар
нысандарына екпін берілді. 1991 жылы жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің
мемлекеттік қоры құрылды, қорға бюджеттен тыс саладағы кәсіпорындар мен
ұйымдар, ал 1997 жылдан бері бюджеттік саладағылар да жалақы қорынан 1-2%
ақша аудара басталады.
ҚР Халықтың жұмыспен қамтылуы туралы (1991ж) бірінші Заңына сәйкес
жұмыссыздардың бұрынғы жұмыс стажына, асыраудағы жандарына, жұмыстағы
үзілістердің ұзақтығы мен өзге факторларға қарай жұмыссыздарға сараланған
жәрдемақылар белгіленеді. Әлеуметтік қолдау көрсетудің анағұрлым жоғары
деңгейі штаттың қысқаруына немесе кәсіпорындарды таратқан жағдайға
байланысты жұмыстан босатылған қызметкерлерге кепілденді. Сондай-ақ
мамандыққа оқыту мерзімінде жұмыссыздарға стипендиялар төлеу қарастырылды.
1999 жылғы 1 қаңтардан бастап Қазақстан Республикасының Халықтың
жұмыспен қамтылуы туралы жаңа Заңы күшіне енді, ол жұмыспен қамту
саласында белсенді саясат жүргізуге, азаматтарды жұмыс іздеуге уәждеуге,
халықтың ең осал санаттарына әлеуметтік қорғау көрсетуге бағдарланды. Осы
заңға сәйкес жұмыссыздық бойынша жәрдемақы едәуір азайтылды және ол айлық
есептік көрсеткіштің 3,5 еселік мөлшерінде есептеле бастады. Бұрын жұмыс
істемегендерге төленетін жәрдемақы жойылды. Жұмыссыздарды кәсіптік даярлау
(қайта даярлау) кезінде төленетін стипендиялар айлық есептік көрсеткіштің 3
еселік шамасында сақталды. Қазақстанда жұмыспен қамтудың белсенді саясаты
мен еңбек рыногының жаңа парадигмасына көшудің амалсыздан және қаржылық
пайымдардың мәжбүр етуінен болғанын атап кеткен жөн. Бюджет жағдайының одан
әрі нашарлауы небәрі 3 ай өтпей жатып-ақ жаңа Заңға түзетулер енгізуді
талап етті.
ҚР 1999 жылғы 5 сәуірдегі Халықты жұмыспен қамту туралы Қазақстан
Републикасының Заңына өзгертулер енгізу туралы Заңына сәйкес белгіленген
тәртіпте жұмыссыздар болып танылған азаматтарға жұмыссыздық бойынша
жәрдемақы төленбейтін болды. Оның орнына жергілікті бюджеттің қаражаттары
есебінен атаулы көмек көрсету қарастырылды, оны аудандық (қалалық) еңбек,
жұмыспен қамту және әлеуметтік көмек көрсету (халыққа әлеуметтік көмек
көрсету орталықтары) бөлімдері жүзеге асырады.

Жұмыспен қамтылғандар мен жұмыссыздар санын бөлу
(еркектер және әйелдерге, мың адам)
Саны 1997ж 1998ж 1999ж 2000ж
Экономикада жұмыспен қамтылғандар 6472,3 6127,6 6105,4 6201,0
(барлығы)
Еркектер 3520,9 3321,2 3261,2 3255,5
Әйелдер 2951,4 2806,4 2844,2 2945,5
Жұмыссыздар (барлығы) 967,8 925,0 950,0 906,4
Соның ішінде:
Жылдың аяғына қарай жұмыспен қамту
органдарында жұмыссыздар ретінде
тіркелген азаматтар (барлығы)

257,2 ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.