Ишемиялық жүрек ауруының теориялық негіздері

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 44 бет
Таңдаулыға:

Шымкент қаласының Денсаулық сақтау басқармасының шаруашылық жүргізу құқығындағы «Жоғары медицина колледжі» Мемлекеттік коммуналдық кәсіпорны

«Қорғауға жіберілген»

Бөлім Ж. Б.

ЖҮРЕКТІҢ ИШЕМИЯЛЫҚ АУРУЛАРЫНА ШАЛДЫҚҚАН НАУҚАСТАРҒА МЕЙІРГЕРЛІК КҮТІМ КӨРСЕТУДІ ЖЕТІЛДІРУ ТАҚЫРЫБЫНДА ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

Мамандығы: 0302000 «Мейіргер ісі»

Біліктілігі: 0302054 «Мейіргер ісінің қолданбалы бакалавры»

Орындаған: Бакибаева Каламкас Оташкызы

Ғылыми жетекшісі: Көшкінбаева Мөлдір Талғатқызы

Шымкент 2021 жыл

МАЗМҰНЫ:

НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР . . . 3

АНЫҚТАМАЛАР . . . 4

БЕЛГІЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР . . . 5

КІРІСПЕ . . . 6

ТАРАУ I Ишемиялық жүрек ауруының теориялық негіздері

1. 1Жүректің ишемиялық ауруы (ЖСА) :стенокардия, миокард инфарктісі . . . 8

1. 2 Диагностика . . . 11

1. 3 Жүректің ишемиялық ауруы бар науқастардың психологиялық күйінің ерекшеліктері . . . 13

1. 4Жүректің ишемиялық ауруы бар науқастарға мейіргерлік көмек көрсетудіұйымдастыру, жетілдіру әрекеттері . . . 14

ТАРАУ II. Жүректің ишемиялық ауруының алдын алу шаралары . . . 18

III тарау Шымкент қаласындағы №3 қалалық емханасындағы жүректің ишемиялық ауруларына шалдыққан науқастарға байланысты статистикалық зерттеулер . . . 21

3. 1 Тәжірибелік зерттеулер . . . 25

Қорытынды . . . 35

Пайдаланған әдебиеттер тізімі . . . 38

Сауалнама . . . 46

НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР

Берілген дипломдық жұмыста қолданылған келесі негізгі нормативті құжаттық сілтемелер қолданылды:

1. "Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 18 қыркүйектегі Кодексі 155-бабының 7-тармағы

2. Еңбек министрлігінің 2015 жылғы 15 желтоқсандағы № 1024n бұйрығы.

3. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің «Әлеуметтік мәні бар аурулардың және айналадағылар үшін қауіп төндіретін аурулардың тізбесін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрінің 2015 жылғы 21 мамырдағы № 367 бұйрығына өзгерістер енгізу туралы» нормативтік құқықтық актісі

4. Аббясов И. Х. Современные требования к образованию в период реформирования сестринского дела // Главная медицинская сестра. 2005. № 4. С. 71-75.

5. Агафонова Т. А. Роль и задачи сестринской службы в оказании медико-социальной помощи лицам пожилого и старческого возраста // Медицинская помощь. 1996. № 3. С. 15-17.

6. Акимкин В. Г. Медицинская сестра - основное звено в профилактике внутрибольничной инфекции // Сестринское дело. 1998. № 5-6. С. 42-43. 8. Алехина В. Сахарный диабет в России и мире - статистика заболеваемости // СахарОк, 2017. - №11

АНЫҚТАМАЛАР

Берілген дипломдық жұмыста қолданылған негізгі анықтамалар:

«Ишемия» термині грек тіліндегі «isho» - кідірту, тоқтату және «haima» - қан (ишемия - қан сақтау) екі сөзден шыққан

Жүректің ишемиялық ауруы - жүректе қан айналымы толық тоқтағандықтан немесе қажетті шамадан кем болғандықтан дамитын сырқат

Гипертония (артериялық гипертензия) - қан қысымының жоғарлауы .

Гипотония (гипотензия) - қан қысымының төмендеуі.

Демікпе: жүрек шамасыздығының белгісі

Коронароангиография-бұл жүректің қан тамырларының рентген көмегімен инвазивті зерттеу тәсілі;

Асцит - іш қуысында сұйықтық жиналуы.

Жедел кардиологиялық көмек стандарттары - бұл типтік клиникалық жағдайларда тиісті деңгейдегі ең аз жеткілікті диагностикалық және емдеу шараларының тізімі.

Фармакопунктура - бұл емдеудің жас әдісі. Бұл әдісті XX ғасырдың ортасында француз дәрігері Мишел Писторнегізін салған. Осы емшараның көптеген оң нәтижесінде, әлемге жылдам таралды. Фармакопунктураның инешаншудан айырмашылығы, онда дәрілік заттарды қолданады

БЕЛГІЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР

ЕПМ-Емдік профилактикалық мекеме

ҚРДСМ- Қазақстан Республикасының Денсаулық Сақтау Министрлігі

МК-Мейірбикелік күтім

МҚ- Медициналық қызметкер

ӨС - Өмір сапасы

ЭК синдромы -Эмоционалды күю синдромы

ЖИА- Жүректің ишемиялық ауруы

КІРІСПЕ

Жұмыстың өзектілігі. Жүректің ишемиялық ауруы (ЖИА) кезіндегі мейірбикелік процестің ерекшеліктерін қарастырудың себебі жүрек-қан тамырлары ауруларының алдын алуға және емдеуге тікелей қатысатын арнайы оңалту орталықтарын жетілдіру және жаңарту қажеттілігіне байланысты болды.

Жүрек-қан тамырлары аурулары әлемде жыл сайын тіркеледі. Статистикалық мәліметтерге сүйенер болсақ 32 миллионнан астам адам және жыл сайын 15 миллионнан астам адам жүрек-қан тамырлары ауруларынан 65 жасқа толмай көпшілігі көз жұмады.

Тарихи деректерге сүйенсек, ишемиялық ауру терминін 1962 жылы ДДҰ сарапшылар комитеті ұсынған.

«Ишемия» термині грек тіліндегі «isho» - кідірту, тоқтату және «haima» - қан (ишемия - қан сақтау) екі сөзден шыққан. [1. 2]

Бұл ұғымның мәнін қарапайым тілмен түсіндірер болсақ, ишемия дегеніміз - жүректің белгілі бір аймағында жүрек бұлшық етіне қан беруі бұзылып, анемия пайда болатын ағзаның күйі, соның салдарынан миокардтың қанға қажеттілігі (дәлірек айтсақ, оттегі және қанмен жүретін басқа қоректік заттар) сәйкес келмейді. Екінші жағынан жүрек қанының (дәлірек айтқанда, коронарлық) қан ағымының деңгейі және қанмен берілетін оттегінің мөлшерінің төмендігі.

Жүректің ишемиялық ауруы (ЖИА) туралы айтар болсақ, бұл әртүрлі симптоматикалық кіші типтерді, сондай-ақ әртүрлі ауырлық дәрежесіндегі клиникалық жағдайларды қамтитын өте ұжымды тұжырымдама: жедел, созылмалы, қайтымды және қайтымсыз, сонымен қатар ЖИА зақымданумен немесе өліммен аяқталатын жағдайлар. [3, 56]

Жүректің ишемиялық ауруының алғашқы белгілері коронарлық артерияның тарылу (стеноз) дәрежесі кем дегенде 50% жеткенде және айқын стенокардия ұстамалары - люмен 70-80% немесе одан да көп тарылған кезде пайда болады. Көбінесе, алдыңғы қарыншалық артерия. Коронарлық артерия ауруының патогенезінде артериялардың атеросклеротикалық зақымдануларынан басқа, көбінесе басқа факторлар ерекше рөл атқарады, олар қан тамырларының ішкі қабырғасының күйін (эндотелий) және эндотелий тіршілік ету барысында үнемі өндіретін химиялық қосылыстарды (эндотелий факторларын) қамтиды.

Ауру барысында көптеген физикалық-химиялық процестер жүреді, олар аурудың даму процесін нашарлатуы немесе тұрақтандыруы мүмкін: тромбоциттер факторлары, вазоспазм, гормоналды теңгерімсіздік және метаболизмнің бұзылуы (липидтердің, ақуыздардың, көмірсулардың метаболикалық бұзылыстары) . Қазіргі уақытта осы факторлардың көпшілігі зерттелмеген күйде қалып отыр, өйткені ЖИА көбінесе әртүрлі жолдармен көрінеді. Қазіргі уақытта коронарлық артерия ауруының патогенезінде негізгі факторлар қарастырылады - тамырлардың атеросклерозы, коронарлық артериялардың спазмы, тромбоциттердің өтпелі агрегаттары (тромбоциттердің жинақталуы) . [3, 68]

Науқастарды қадағалау мен күтуде, сондай-ақ жүрек-қан тамырлары аурулары өршіген кезде алғашқы медициналық көмек көрсетуде стационарлық мекемелерде және үйде мейіргер қызметтері ерекше функцияны орындайды.

Жұмыстың мақсаты :Ишемиялық жүрек ауруына шалдыққан науқастардың қимыл қозғалысын қалыптастыруда медбикелік көмектің тиімділігін зерттеу.

Зерттеудің міндеттері: 1. Жүректің ишемиялық ауруының ерекшелігін талдау;

2. Профилактикалық шараларды, жүректің ишемиялық ауруы бар науқастарды күтудің негізгі рөлі мен принциптерін талдау;

3. Жүректің ишемиялық ауруларына шалдыққан науқастардың жүректің ишемиялық ауруы кезіндегі мейіргерлік процесті талдау.

Зерттеу нысандары: Ишемиялық ауруларына шалдыққан науқастар

ТАРАУ I ИШЕМИЯЛЫҚ ЖҮРЕК АУРУЛАРЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ

НЕГІЗДЕРІ

1. 1Жүректің ишемиялық ауруы (ЖСА) : стенокардия, миокард инфарктісі

Ишемиялық жүрек ауруы - жүрек бұлшықетінің оттегі мен қоректік заттарға деген қажеттілігімен сипатталады, ол қан ағымының төмендеуі нәтижесінде коронарлық артериялар арқылы нашар ағып кетуіне байланысты орындалмайды.

Жүректің ишемиялық ауруы - жүректе қан айналымы толық тоқтағандықтан немесе қажетті шамадан кем болғандықтан дамитын сырқат. Сол себепті ишемиялық ауруы жүректің тәждік (коронарлық) артерияларының ауруы деп те аталады. Бұл сырқаттың әлеуметтік мәнін ескере отырып. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы 1965 жылы оны "дербес" ауру деп таныды. Бүгінгі таңда ишемиялық ауру әсіресе экономикасы өркендеген елдерде кең таралған, тіпті оны эпидемиялы аурулар тобына жатқызбақ ой бар. Жүректің ишемиялық ауруы кенеттен қазаға ұшыратуымен қауіпті. Ол жүрек-тамыр сырқаттарынан болатын өлім-жітімнің 2/3-ін қамтиды. Бұл ауруға жасы 40-65-тер шамасындағы ер адамдар жиірек шалдығады. [5, 32]

Миокард инфарктісінің тікелей әсерлі себептері: жүрек артерияларының спазмы; олардың іргесінде тромбылардың түзілуі; саңылауында тромбылық эмболдардың пайда болуы; осы артериялар атеросклероздан тарылып, миокардқа оны зорықтыратындай күштің түсуі. Дегенмен, бұлар жүрек бұлшық етінде некроз бен оның зардаптарын дамытатын жергілікті ғана себептер. Жүректің ишемиялық ауруының атеросклероз және гипертония ауруымен тығыз байланыстылығын ескерсек, оның этиологиясы аталған себептермен шектеліп қана қоймайтыны түсінікті. Атеросклероз бен гипертония ауруын өрістететін этиологиялық факторлардың барлығы, әсіресе психика-эмоциялық зорығу, жүректің ишемиялық ауруының дамуына да себеп болады. Сондықтан атеросклероз бен гипртония ауруы және жүректің ишемиялық ауруы "үзеңгілесе" дамиды. Атеросклероз миокард инфарктісінің бірен-саранында ғана жүрек артерияларын зақымдамайды. Ишемиялық аурудың, атеросклероздың және гипертония ауруының патогенездік факторлары ортақ.

Олардың ішінде ең маңыздылары:1) гиперлипидемия, 2) артериялық гипертензия; 3) дененің артық массасы (семіздік) ; 4) дене қимылының аздығы; 5) темекі шегу; 6) көмірсуларға толеранттылықтың өзгеруі (мысалы, қантты сусамыр) ; 7) несеп қышқылды диатез; 8) генетикалық бейімділік; 9) еркек жыныстылық.

Аталған патогенездік факторларды эпидемиологтар ишемиялық ауруды туындататын қауіпті факторлар деп атап, олардың әсерлілігін елдегі тұрғындардың белгілі бір тобында (әдетте 1000 ер адам алынады) белгіленген мерзім ішінде (әдетте, 10 жыл) жүректің ишемиялық ауруының басты бейнесі - миокард инфарктісін дамыту көрсеткіші арқылы бағалайды. Бұл тұрғыдан, гиперлипидемияның жеке өзінің инфаркт дамытатын "болжамдық" құны 21% болса, гиперлипидемия, артериялық гипертензия, темекі шегу, семіздік сияқты 4 қауіпті фактор қосарланып, 10 жыл бойы әсер еткен кісілердің жарымына жуығында, - 44%-ында, жүректің ишемиялық ауруын дамытатыны анықталған.

Оң жақ қабырға астының ауырғаны. Жүрек әлсіздігінен болатын бауырдың өсуіне байланысты. Бауырдың өсуі ішінде нерв тамырлары бар глиссон капсуласының керілуіне әкеп соқтырады ол ауру болып білінеді.

Демікпе: жүрек шамасыздығының белгісі. Жүрек ауруларында жүрек әлсіздігінің нәтижесінде қанның минуттік көлемі азаяды, ол қан айналымы жылдамдығының баяулауына себеп болады. Бұл қанның қан айналым шеңберлерінде іркілуін тудырады. Қанның кіші қан айналым шеңберінде іркілуінен оның оттегімен қанығуы азаяды-гипоксия мен гиперкапния дамиды. Гипоксия мен гиперкапния тыныс алу орталығын қоздырып, демікпе тудырады. [7, 15]

Жүрек шамасыздығына тән демікпе әуелі организмге қалыпты күш түскенде, кейін аурудың отырған күйінде байқалады.

Ентігу - тыныс алу жиілігі ырғағының және терендігінің бұзылысымен жүретін ауа жетіспеу жағдайы.

Гипертония (артериялық гипертензия) - қан қысымының жоғарлауы .

Гипотония (гипотензия) - қан қысымының төмендеуі.

Ісік - жүрек шамасыздағының, оның ішінде жүректің оң жақ қарыншасының әлсіздігінің белгісі. Ісіктің пайда болу механизмінің ең бастысы-қан іркілісінен туатын капллярдың вена жақ тізесінде науқастардын терісі қажалып, жараға айналуы мүмкін. Ондай жағдайды гидростатикалық қысымының көтерілуі. Соның салдарынан қанның сары суының айналадағы тканьдерге транссудациясы (көшуі) басталады, оны асцит теп атймыз

Асцит - іш қуысында сұйықтық жиналуы.

Жүрек ырғағының бузылуын аритмия деп атайды. Аритмия кезінде жүректегі автоматизм, қозу немесе откізу механизмінің бірі бузылады. Ол көбіне қобалжығанда, ас қабылдағанда, дене температурасының жоғарлауында, анемия, миокарта, ақау ауруларда дамиды.

Атеросклероз көбінесе ишемиялық аурудың дамуында басым болады, майлы және талшықты бөлшектер жүректің коронарлық артерияларының люменін тарылтады. Бұл жағдайда артерия өте алатын қан көлемі азаяды д, нәтижесінде жүрекке қан ағымы жетіспейді. Бөлшек қалыптастыру тромбозға бейім (қан ұйығыштары), бұл инфарктқа әкелуі мүмкін. [3, 68]

Атеросклероз әдетте үлкен және орта артерияларға әсер етеді (мысалы, коронарлық, бүйрек немесе ми артериялары), сонымен қатар қолқа. Қауіп факторлары-бұл тұқым қуалайтын бейімділік, қан қысымының жоғарылауы, семіздік, темекі шегу, қант диабеті, стресс, аз қозғалатын өмір салты және жоғары холестерин мен триглицеридтер.

Коронарлық артериялар арқылы өтетін қан көлемінің төмендеу себептері сирек аневризма, инфекциялық васкулит, мерез және коронарлық артериялардың туа біткен ақаулары болып табылады. Коронарлық артериялардың спазмы нәтижесінде қан ағымы да төмендеуі мүмкін.

Жүректің ишемиялық ауруының кең таралған формаларының бірі -стенокардия болып табылады. Стенокардия миокардтың қабыну аурулары, қандағы стресс гормондарының деңгейінің жоғарылауы және басқа да көптеген факторлардың нәтижесінде пайда болады, бірақ IHD-де олардың пайда болуы миокард ишемиясы ошақтарының болуымен байланысты, бұл мәселені шешуді едәуір қиындатады. [13, 83]

Стенокардия жүрекке оттегінің жеткіліксіз түсуі нәтижесінде дамиды және сол қолға, мойынға, жаққа немесе иық пышағына таралуы мүмкін күйдіру, тарылу немесе кеуде қуысының ауырсынуымен сипатталады. Стенокардиямен ауыратын науқас өзін азаптайтын ауырсынуды суреттегенде, әдетте қолын кеудесіне басады немесе сол білегін сипайды. Кеудедегі ауырсыну жүрек айну, құсу, естен тану, тершеңдік, қол-аяғыңыздың салқындауымен қатар жүруі мүмкін.

Жүрек жеткіліксіздігі немесе қан айналымының жеткіліксіздігі тек коронарлық артерия ауруының түрі емес, сонымен қатар басқа бірнеше аурулардың түрі болып табылады. Дәл осы себепті емдеу жеткіліксіз.

Бұл стенокардия жағдайында оны емдеудің көптеген әдістері бар екендігімен түсіндіріледі, ал жүрек жеткіліксіздігі жағдайында емдеу тәсілдері соңғы кездері айтарлықтай өзгерді, дәрігерлерде емдеу әдістері туралы заманауи ақпарат көбіне жиі бола бермейді.

Қазіргі кезде стенокардияның 3 түрі анықталды:

- стенокардия көріністерінің бірі - тұрақты стенокардия, ол кеуде ауырсынуын болжаумен сипатталады және сәйкесінше шабуылдардың жиілігі мен ұзақтығын болжауға болады. Нитроглицерин тұрақты стенокардиямен ауырсынуды емдеу үшін қолданылады. [8, 52]

- стенокардияның екінші түрі - тұрақсыз стенокардия, ол кеудедегі прогрессивті ауырсынумен және олардың жүру ұзақтығымен сипатталады. Сондай-ақ, тұрақсыз стенокардиядағы ауырсыну тіпті маңызды емес себептер бойынша пайда болуы мүмкін.

-стенокардияның үшінші және соңғы түрі - бұл коронарлық артериялардың спазмында көрінетін және себепсіз пайда болатын Принцметаль стенокардиясы. [15, 107]

1. 2 Диагностика

Диагнозды дұрыс қою үшін бірнеше диагностика тәсілдерін пайдаланады:

-Коронароангиография-бұл жүректің қан тамырларының рентген көмегімен инвазивті зерттеу тәсілі;

-Стресс-эхокардтография (ЭКГ)

-Электронды-сәулелі компютерлік томография (ЭСКТ) -кальцийдің артерия қабырғаларында жиналуын анықтайтын диагностика тәсілі.

-Жүректің компьютерлік томографиясы;

-Нуклеарлы стресс-тест

• Стенокардия кезіндегі электрокардиограмма жүректің зақымданғанын, аритмия бар-жоғын көрсетеді. Ауырсыну тоқтаған кезде электрокардиограмма қалыпты болады.

• Велосипед эргометриясы немесе жаттығудың басқа әдістері кеудедегі ауырсынуды тудыруы және жүректегі өзгерістерді анықтауы мүмкін.

• Коронарлық ангиография артерияның тарылуын немесе бітелуін анықтайды.

• Жаттығу кезінде қанмен қамтамасыз етілу кескінін алу жүректің зақымдалған аймақтарын анықтайды, олар көзбен «суық дақтар» ретінде байқалады.