Қазақ күресінің болашағы бүгінгі жас барыстар

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 24 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Респбликасы білім және ғылым министрлігі
Ш.Есенов атындағы Каспий мемлекеттік технологиялар және инжиниринг университеті

Дене шынықтыру және спорт кафедрасы

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы: Қазақстан барысы жарысының елімізде ұлттық күресіміздің дамуындағы әсері

Пән Дене шықтырудың теориясы мен әдістемесі

Мамандық 6В01401 - Дене шынықтыру және спорт

Орындаған: Аманжолұлы Рамазан,3 курс студенті

Оқу түрі:күндізгі

Жетекшісі: Қ.Т. Қыстаубаева
_____________________

Курстық жұмысты қорғады
___ ________________2021ж.
Баға _________________

Ақтау, 2021ж
МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3

1.ҚАЗАҚСТАН БАРЫСЫ ЖАРЫСЫНЫҢ ЕЛІМІЗДІҢ ӨТКІЗУДІҢ ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ МАҢЫЗЫ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .5
1.1Жоба тарихы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
1.2Жобаның мақсаты мен міндеттері ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...9
1.3Қазақстан барысы ұлттың рухы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 12

2.ҚАЗАҚСТАН БАРЫСЫ ЖАРЫСЫНЫҢ ЕЛІМІЗДЕ ҰЛТТЫҚ КҮРЕСІМЗДІ ДАМУЫНДАҒЫ ӘСЕРІ ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... 14
2.1 Қазақ күресінің болашағы бүгінгі жас барыстар ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... 14
2.2 Қазақстан барысы ұлттық идеяның нақты көрінісі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..17

ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 23
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .25

КІРІСПЕ

Курстық жұмыстың өзектілігі:Қызылорда облысында алғаш рет Қазақстан Барысы жобасының тұсауы кесілді. Сыр өңірінен бастау алған турнир кейін республикалық турнирге айналды.
Қазақстан Барысы жай ғана спорт мерекесі емес. Бұл ұлттық рухымызды асқақтатып, спортымызды алдыңғы қатарға шығаратын жоба. Бұл салт-дәстүріміз бен ұлттық құндылықтарымызды жоғалтпауға үндейтін идеологиялық маңызды спорттық шара.
Бүгінгі күнге дейін қазақ күресінің көп саласының біреуі ғана сақталған. Қазақ күресінің бір түрінен республикалық және халықаралық жарыстар өткізіледі. Жобаның басты міндеті - ұлттық күрестің дамуына ықпал ету және қазақ күресін еліміздегі ең танымал спорт түріне айналдыру. Бұл жобаның басты мақсаттарының бірі - күресімізді дамытудың инфрақұрылымын жетілдіру, қазақ күресін спорт ғылымының бір саласы ретінде зерттеуге жол ашу және ұлттық спортымызды жазғы Олимпиада ойындарының бағдарламасына енгізу.
Бүгінде қазақ күресін әлемнің көптеген елдері мойындап отыр. Қазақ күресінен жарыстар республикалық деңгейден асып, Азия, әлем чемпионаттары деңгейінде өткізіле бастады.
ХХ ғасырдың басына дейін балуандар салмағына немесе жасына қарай күресті. Ол кезде ит төбелесу, бас секіру сияқты ережелер болған.
Садық Мұстафаев: Бұл турнирді жалғастыру керек. Өйткені, қазақ күресін өзіміз емес, ата-бабамыз ойлап тапқан. Біз бұл мұраны жоғалтпай, көзіміздің қарашығындай сақтауымыз керек! Біздің жеңілуге құқығымыз жоқ. "
Курстық жұмыстың мақсаты: ҚР Қазақстан барысы тарихын және оның даму ерекшеліктерін қарастыру.
Осы мақсатқа жету үшін бірнеше міндеттер қойылды:
- Қазақстан барысы түсінігін және оның мәнін ашу;
- Қазақстан барысы түрлері мен тарихын көрсету;
- қазақстан барысы жарысының еліміздің өткізудің қазақстандағы маңызы мен танысу;
-Спортшылардың дамуы,күресте әртүрлі техника түрлерін талдау;
- Қазақстанда спортты мемлекеттік насихаттау және оның әлеуетін анықтау;
Қазақстан барысы даму тенденцияларын талдау;
Қазақстан барысы жобасының мақсаты мен міндеттері
Курстық жұмыстың зерттеу объектісі:Қазақстан барысы жарысының елімізде ұлттық күресімзді дамуындағы әсері
Курстық жұмыстың құрылымы:курстық жұмыс кіріспеден, екі бөлімнен, қорытындыдан және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

1. ҚАЗАҚСТАН БАРЫСЫ ЖАРЫСЫНЫҢ ЕЛІМІЗДІҢ ӨТКІЗУДІҢ ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ МАҢЫЗЫ
1.1Жоба тарихы

Қазақстан Барысы жарысы халықты салауатты өмір салтын ұстануға, бұқаралық спортты серік етуге, ұлттық құндылықтарды қастерлеуге және қазақ күресі спортының тынысын ашуға үлкен серпін береді. Бұл спорт түрінің тарихына үңілсек, көптеген қызықты нәрселерді кездестіреміз.
Қазақстан Барысы жобасы белгілі журналист, КТК телеарнасының бас директоры Арман Шораевтың идеясымен танымал болды. Белгілі журналист Алтайдың ар жағындағы Моңғолияға кезекті сапарының бірінде жергілікті халықтың ұлттық мерекесін тойлаудың куәсі болады. Мұндағы ұлттық күрестің үлкен шоу екеніне сүйсінген Арман Шораев қазақ күресінен Қазақстан Барысы турнирін ұйымдастыруды ұйғарды. Алдымен Қызылорда қаласында облыстық деңгейде Қазақстан Барысы турнирі ұйымдастырылды. Республикалық деңгейдегі алғашқы жарыс 2011 жылдың тамыз айында Астанадағы Дәулет спорт кешенінде Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың жүлдесі үшін өткен болатын.
Еліміздің әр өңірінен 4 палуан, барлығы 64 спортшы қатысқан жарыста Ұлан Рысқұл чемпион атанды. Ол финалда Жамбыл облысынан келген Бейбіт Ыстыбаевты жеңді. Қола жүлдені Шығыс Қазақстан облысының батыры Шалқар Жоламанов жеңіп алды. Осылайша, негізінен Алматы облысында дүниеге келіп, кейін Қызылорда облысының намысын қорғаған Ұлан Рысқұл тұңғыш Қазақстан Барысы ретінде тарихқа енді.
2012 жылы турнир қайта жалғасты. Еліміздің әр өңірінде іріктеу сындары өтіп, еліміздің әр өңірінен келген 33 палуан ақтық сынға өтті.
2012 жылы жамбылдық Бейбіт Ыстыбаев Қазақстан барысы турнирінің жеңімпазы атанды. 2011 жылы финалда сүрінген Бейбіт бір жылдан кейін барлық қарсыласын айқын басымдықпен жеңді. Қазақстан Барысы турнирінің алғашқы жеңімпазы Ұлан Рысқұл ширек финалда оралдық Арман Әбеуовтен жеңіліп қалды. Тараз арландары лақап атымен танымал Бейбіт Ыстыбаев шығыстық Шалқар Жоламановпен финалдық белдесуде таза жеңіспен жеңіске жетуді ұйғарды. Қола тұғырдан Шығыс Қазақстан облысының тағы бір өкілі Айбек Нұғымаров шықты. Айбек Арман Әбеуовпен қола медаль үшін белдесуде жеңіске жетті.
2013 жылы турнирдің ауқымы одан әрі кеңейіп, Қазақстан Барысының іріктеу кезеңіне қойылатын талаптар күшейтілді. Еліміздегі ең беделді спорт додасының ақтық сынына шығу үшін балуандар 3 іріктеу кезеңін артта қалдыруға мәжбүр болды. Алдымен еліміздің әр ауылдық округінде іріктеу кезеңдері өтті. Ауылға көңілі толмағандар аудан орталығында жарысып, Қазақстан Барысы жобасының іріктеу кезеңінің екінші кезеңін кейінге шегереді.
Үшінші іріктеу кезеңі әр облыс орталығында өтті. Облыстық жарыстың екі жеңімпазы Сарыарқа велотрегінде өтетін республикалық финалға қатысуға мүмкіндік алды. Қазақ күресі - әлемдегі ең тарихи спорт түрлерінің бірі. Онсыз қазақтың бірде-бір ұлы тойы өткен емес. Қазақ халқы ежелден қара күштің иесі ретінде ғана емес, ел билеуші, ел билеуші ретінде де бағаланған.
Алайда, бұл өнер күні күні кешеге дейін Қазақстан аумағынан әрі аспады. Кеңес өкіметі кезінде де күйзеліске ұшырады. Осы кезде оның тағы бір ашылмаған тынысы бар сияқты. Сонда қазақ күресінің басы-қасында жүрген, ұлттық құрамалар дирекциясын басқарған ағаларым еліміз егемендік алып, ел еңсесі көтеріле бастаған шақта маған қарсы шықты. Осы күрестің қыр-сырын жетік білетін Бауыржан Жаналин, Марат Жәкітов, Диқанбай Биткөзов, Бақытжан Жаңбырбаев ағаларымыз: Сіз қазақ күресін жақсы білесіз, сосын күрестің барлық түрін басқарасыз. Сондықтан бұл ұлттық спортты жаңа деңгейге көтеруге болады. Ел экономикасы көтерілді, рухы биік болсын! "Ол ойланып қалды. Уайымдап, мен өз спортымызды тар шеңберден шығарып, әлемдік деңгейге шығу үшін тәуекелге бел будым. Осылайша, ең алдымен, сыртқы, таңылған ұғымдардан арылуымыз керек еді. Содан кейін біз өзіміз де спортты тар шеңберден шығарып, әлемдік деңгейге шығуға бел будым. оны қазақшаға қайта аударыңыз.Билердің орындалу реті, тәсілдерінің атаулары, күрес әдістері.
Мысалы, бір ұпай, екі ұпай дегеннің орнына қазақша жамбас деп айту керек.Жапондықтар, мысалы, олардың күресін - дзюдо - орысша да, ағылшынша да иппон, кока, юка деп бұрмалап, жапон деп атады.Сондықтан ол бізбен бірге болуы керек.Қазақ күресінен бастайық! , мысалы, Тоқта!, Жартылай жеңіс. Бұл қиын емес, қазір бәрі үйренді. 2013 жылы Қазақстан барысы жобасын ұйымдастыруда біршама ілгерілеушілік бар.
Турнир ТМД елдерінің Боец және Грузияның GMG кабельдік арналары арқылы тікелей көрсетілді. Турнир идеясының авторы Арман Шораевтың айтуынша, биылғы Қазақстан Барысы турнирінің финалын Боец ТВ арнасынан Ресейде 1,5 миллион, ТМД елдерінде 1,5 миллион көрермен тамашалаған. Финалдық бәсекені Қазақстан Ұлттық арнасы мен КТК телеарнасы арқылы 6 миллион көрермен тамашалады. Сонымен қатар, финалды тамашалауға 12 мыңға жуық жанкүйер Сарыарқа республикалық велотрегіне жиналды.
2014 жылдың финалында қарағандылық Асылхан Барменов пен шығысқазақстандық Мұхит Тұрсынов арасында жекпе-жек өтті. Кездесудің негізгі кезеңінде қос балуан да гол соға алмады. Қоян-қолтық ұрыста Тұрсыновтың бойы тұғырға сәл көтерілді. Қола белбеуді Руслан Әбдіразақов жеңіп алды.
Қазақстан Барысы-2014 турнирі бүкіл Қазақстан бойынша тікелей эфирде көрсетілді. Оны ресейлік Боец арнасынан 35 мемлекет тамашалады. Бұл қазақ күресін насихаттауға жасалған қадам.
Бейбіт Ыстыбаев 2015 жылы Астана қаласында Ұлт көшбасшысы - Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың жүлдесі үшін қазақ күресінен Қазақстан Барысы V республикалық турнирінің жеңімпазы атанды. Финалдық белдесуде Тараз арландары лақап атымен танымал Бейбіт Ыстыбаев Сыр арландары Руслан Әбдіразақовпен қолғап түйістірді. Екі балуан біразға дейін бір-бірін жеңе алмады. Дегенмен Бейбіт Ыстыбаев ұпай санымен жеңіске жетті. Бұл оның осы турнирдегі екінші жеңісі. Күміс Руслан Әбдіразақовқа, қола Ғани Сейділдаевқа бұйырды.
Айта кетейік, тамаша жекпе-жек көрсеткен Нұрым Сәлімгерев Жеңіске деген ынта үшін арнайы жүлдені жеңіп алып, Самұрық-Қазына қоры атынан жеңіл автокөлікпен марапатталды. Турнирге Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев қатысты. Турнирді Қазақстанның Ұлттық арнасы мен Kazsport, сондай-ақ Түркияның TRT және Ресейдің Боец арналары тікелей эфирде көрсетті.
Осыдан бір жыл бұрын, 2016 жылдың шілде айында төрт балуан финалға өтіп, ақыры Қазақстан Барысы кезекті турнирінің жеңімпаздары мен жүлдегерлері анықталды. Айбол Айтбек үшінші орын үшін таласқан Дәулетхан Жақыптан басым түсті. Бас жүлде үшін белдесуде Бейбіт Ыстыбаев Жұманазар Ерсұлтановтан айласын асырды. Осылайша, Бейбіт Ыстыбаев үшінші рет Қазақстан Барысы атанып, алтыннан алқа тағынды.
Қазақ күресінің ұлттық күрес түрінің даму тарихы қазақ халқының терең тарихымен байланысты. Түрлі жиындар мен мерекелік шаралар спорттың бұл түрінен жарыссыз өткен емес. Жеңімпаздар ел құрметіне бөленді. Қазақтың біртуар батыры Қажымұқанның есімі қазақ тарихында ғана емес, дүние жүзіндегі үздік спортшылардың біріне айналды.
Қазақ күресінен бірінші ірі жарыс 1938 жылы ауыл шаруашылығы аудандары арасындағы спартакиада аясында өтті. Содан бері байқау дәстүрлі түрде республика қалаларында тұрақты өткізіліп келеді.
1952 және 1975 жылдары Азия аймағының спортшыларының қатысуымен ірі халықаралық турнирлер өткізілді. Ұлттық күрестің дамуы Қазақстан тәуелсіздік алғаннан кейін жаңа серпін алды. Республикалық біріншіліктер мен чемпионаттар 1991 жылдан бері жыл сайын өткізіліп келеді.
2004 жылы Берлинде өткен Дүниежүзі қазақтарының құрылтайында Халықаралық Қазақ күресі федерациясының ұйымдастыруымен конференция өтті. Федерация президенті - Төкеев Серік Адамұлы.
2005 жылы Ресейде (Алтай өлкесі) қазақ күресінен Бірінші Азия чемпионаты өтті. 2005 жылдың қараша айында Астанада Қазақстан Республикасы Президентінің жүлдесі үшін күрестен Қазақ күресі ең ірі халықаралық турнирі өтті. Оған 25 елден 100-ден астам спортшы қатысты. Олардың қатарында Германия, Түркия, Нидерланды, Франция және т.б.
2006 жылы Алматыда қазақ күресінен 1-ші әлем чемпионаты өтті, оған 36 елдің балуандары қатысты. Бұл додада Қазақстаннан 4 балуан әлем чемпионы атанды, атап айтқанда, Бауыжан Тәліп, Мәди Құрымбаев, Бақтыбай Қисықов, Бейбіт Ыстыбаев.
2008 жылы Ресейдің Орск қаласында 2-ші әлем чемпионаты өтіп, оған 42 елдің балуандары қатысып, Қазақстаннан 4 балуан алтын, 2 күміспен оралды. 2010 жылы елордада 46 елден 300-ден астам палуан қатысқан Астанада 3-ші әлем чемпионаты өтті. Қазақ балуандары 5 алтын, 1 күміс, 1 қола медаль жеңіп алып, жалпыкомандалық есепте бірінші орын алды.
2011 жылдың 20 тамызында Қазақ барысы жүлдесі өтіп, оған әр облыстан 4 палуан қатысып, барлығы 64 балуан бас жүлдені сарапқа салды. Бірінші орынды қызылордалық Рысқұл Ұлан иеленсе, 150 000 АҚШ долларын иеленсе, екінші орынды Жамбыл облысынан келген Ыстыбаев Бейбіт 30 000 АҚШ долларын иеленді.
2012 жылдың 15 қыркүйегіндегі жағдай бойынша Қазақ Барысы жүлдесінің жалпы жүлде қоры 320 000 АҚШ долларын құрайды, бұл осындай қомақты жүлдені беру арқылы қазақ күресін әлемге таныту.
Қазақстан Барысы-2012 Бейбіт Ыстыбаев Қазақстан Барысы атанды. Күміс жүлдені Шалқар Жоламанов жеңіп алды. Қола жүлдені Айбек Нұғымаров жеңіп алды. Ең жас палуан Рустам Жұмаев Көрермен көзайымы атанды. Еске салайық, биылғы Қазақстан Барысы-2012 турниріне әр облыстан, Астана және Алматы қалаларынан 32 палуан іріктелді. Былтырғы Қазақстан Барысы Ұлан Рысқұл мен Олимпиада қатысушысы Ержан Шынкеев те есептен шығарылды. Алайда Ержан Шынкеев Айбек Нұғымаровтан, ал Ұлан Рысқұл батысқазақстандық Арман Әбеуовтен жеңіліп қалды.
2013 жылдың 30 маусымында Астана қаласындағы Сарыарқа велотрегінде Ұлт көшбасшысы - Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың жүлдесі үшін қазақ күресінен Қазақстан Барысы турнирі өтті. Еліміздің 14 облысы мен республикалық маңызы бар 2 қаладан ақтық сынға жолдама алған 32 балуан Қазақстан барысы атанып, ұлттық күрестен көш бастады.
Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев Қазақстан халқына жолдауында 2020 жылға қарай ел халқының 30 пайызы бұқаралық спортпен шұғылдануы тиіс екенін атап өтті. спорт, ұлттық құндылықтарды сақтау және спорттың жаңа тынысы. Сонымен қатар, Қазақстан Барысы жобасы осы уақытқа дейін ас пен тойдың бірден-бір сәні болған қазақ күресінің мәртебесін көтерді. Қазақстан Барысы жобасы қазақ күресінің Олимпиада ойындарының бағдарламасына ену мүмкіндігін арттырады. Себебі, Қазақстан Барысының чемпионын еліміздегі Олимпиада жеңімпаздары бірдей құрметтейді.
Биылғы Қазақстан Барысы турнирінің іріктеу кезеңіне барлығы 100 мыңға жуық палуан қатысты. Жүз мыңға жуық спортшының арасынан 33 үздік балуан ақтық сынға жолдама алды. Ақтық сынға жолдама алған балуандардың ең ауыры - Жұманазар Ерсұлтанов. Оңтүстік Қазақстан облысының намысын қорғаған Жұманазардың салмағы 159 келі.

1.2 Жобаның мақсаты мен міндеттері

Қазақ спортын, оның ішінде ұлттық күресті насихаттауға арналған бірегей жоба ел арасында кеңінен танымал жарысқа айналды. Астанада өткен Сарыарқа веложарысында өңірлерден және былтырғы Қазақстан Барысы Мұхит Тұрсыновтан 32 үздік балуан бақ сынады. Алдымен театрландырылған қойылым, содан кейін дабыл мен галстук.
Күшті балуандар сайысында елді таң қалдырғаны - жас палуандардың көптігі. Бұл турнирге алғаш рет 17 балуан қатысты. 2014 жылы ауыр да атақты балуандардың жас және жеңіл балуандар бірінші белдесуінде жеңіліп қалғаны ел есінде. Күш атасын танымайды деген осы
Биылғы турнирге төрешілер тағайындалып, арнайы келісім-шарт пен күнделікті жарна (900 000 теңге) алынды. Бұл кепілге қол қойылған және судьялардың кәсіби біліктілігі тексерілген шешуші кезең болды. Нәтижесінде жұртшылық судьялардың барлығының емес, кейбірінің үкіміне наразылық білдірді. Балуан Руслан Әбдіразақовты таза жеңіспен жеңді деген Ержан Шынкеевтің әдісі ескерілмеді. Бұл ереженің әлі толық әзірленбегенін көрсетеді. Төрешілер әлі пісіп жетілмеген ережелерді жаттамағаны анық, қалай, кімге, қалай ескерту керек деген ұпайларды берген дұрыс болса, әлі де пысықтап, қайта қарау керек. Әрине, ережелерді орнату және дәйекті болу үшін уақыт қажет.
Мамандар қазақ күресінің дзюдоға айналып бара жатқанын айтады. Осы әдісті орындаған балуан құлап, ұпай жинаса, ұлттық күрестің ескі ережелерінен алыс екенімізді білдіреді. Қазақ күресінің ережелері туралы Балуан Шолақтың өмірінен мына бір оқиғаны еске түсірген жөн
Шолақтың алдында құдықтың түбіне құлап кетсе де, Аққуды қаламаймын деп төбелескісі келмеді. Денесі әжімсіз, білегі тітіркенген жоқ, бірақ сыртқа шығуға тура келді.Шыда, жүр!Ол жылап жатыр.Жас Шолақ палуанды иығына көтеріп, қарсы бетке алып шықты.Керек емес. тепкісін тойғызу үшін қозыдай көтеріп, лақтырып жібереді.Атақты түйе палуан Шолақ Саққайыс Қожахметтен кетіп, бір тізесімен қалады.Ақсақ сүрініп, қарауыл жығылады Сұрынбек түгілі, қазақ. жығылған деп айғайлап Қожачметті алды.Сүрінбейтін қартайған.Қошахметтің іші өлгенше жиырылып, жиырылды.Қартайған шағында екі қолын көрсетті:
Бала Шолақтың жалғыз сау қолын ұстағанда, белін жарып, жамбасын ашса да, жанталаспады (Орал Бектұровтың Шешесінен жастай айырылған бұзаудай кітабынан). Қазақстан Барысы турнирі биыл тоғызыншы рет өтті.Жоба жаман емес. Жоба елге ұнамаса, ондаған мың адам жарысты тамашалауға ағылмайды. Демек, бұл жарыс спорт сүйер қауым үшін тамаша дүние. Жарысты басынан бері бақылап жүрген адам ретінде айтарым, көрермендердің төрешілердің жұмысына көңілі толмайды. Өкінішке орай, бұл әрекет қайта-қайта қайталанады.
Неге солай? Осы мәселеге тоқталып, талдау жасауды жөн көрдік. Ежелгі қазақ күресі қандай болды? Сұрақтан бастайық. деген сұрақ туындайды. Расында, қазақтың ежелгі күресінің қандай болғанын ешкім нақты айта алмайды. Өйткені қазақ күресі бақытсыз қазақ даласының әр өңірінде әртүрлі дамыды. Сондықтан оның жүйелі реттілігі жоқ.
Кеңес дәуірінде бұл күрес қағаз жүзінде көрінді. Оның басты себебі, бұл жарыс кәсіпқой спорт түрі емес, ауданаралық тойлар, ұлттық спорт түрлері деп аталатын шектеулі және бюджеті аз секция болды. Сондықтан бұл спорттың төңірегінде Олимпиададан шеттетілген немесе бәсекеге қабілетсіз, бәсекеге қабілетсіз, тек күнкөріс қамын ойлайтындар бар.
Бұған кім кінәлі? Қоғамның ұлттық құндылықтарымызға немқұрайлы қарауына ең алдымен өзіміз кінәліміз. Екіншіден, қазақ күресінің бұл түрі бүгінде кәсіби және олимпиадалық емес жекпе-жек өнері болып қала беретін барлық спорт түрлерінің ең арзаны болып табылады. Сонда қирататын ақша жоқ жерге кім барады? Үкіметтің қаржы тапшылығынан қазақтілді балуандар ауылдағы тойларда күн көруге мәжбүр. Осындай зұлмат күресті бүгінге дейін өз қаражатымен жеткізген азаматтарға алғыс айтуымыз керек. Қазақ күресін жарсы мақсатын әлі айтып жатырмыз. Біз келісімге келуіміз керек. Өзбек пен қырғыз, татар және басқа да түркі халықтарының күресті қалай тойлайтынын сараптау мақсатында бірнеше ғылыми-теориялық және практикалық конференциялар өткіздік. Спорт ғалымдарының кеңесі. Бұл жерде шешімін таппаған мәселелер көп, - деді Сәрсен Абайұлы.
С. Құранбек мырзаның айтуынша, қазақ күресін халықаралық спорт қауымдастығына енгізу терминін тұжырымдау керек. Алғашында бүкіл түркі халықтарына ортақ атау ретінде белгілі болған күрес өнері кейінгі ғасырларда екіге бөлініп, қайта аталды. Өзбектер кураш, татарлар күреш, тувалықтар күреш, түрікмендер гореш, башқұрттар күреш, қырым күреш, чуваш күреш, әзірбайжандар гулаш деп атайды. үстемдік. Отаршыл империя түркі халықтарының ұлдарын өнерден, спорттан айыру керектігін білген. Бүгінгі таңда ең танымал жобалар Қазақстан Барысы, Күрес, Арыстан және т.б. Бір атын алып, әлемдік спорт аренасына шығатыны анық.
Ұлттық күрес V-IV ғасырларда қалыптасқанымен, 1928 жылы күрестің бірыңғай ережесі қабылданып, 1938 жылы республикалық спартакиада бағдарламасына енгізілді.
Қазақ балуандары халықаралық аренада алғаш рет 1952 жылы Ашхабадта өнер көрсетті.
1998 жылдан бері ел балуандары үш салмақ дәрежесінде бақ сынауда. 60 келіге дейінгі балуандар кіші балуандар, 74 келіге дейінгілер орта балуандар, 74 келіден жоғарылар бас палуандар деп аталады.
Балуандар мен төрешілер және ережелер-Қазақ спортын, оның ішінде ұлттық күресті насихаттауға арналған бірегей жоба еліміздің сүйікті жарысына айналды. Астанадағы Сарыарқа велотрегінде өңірлерден және былтырғы Қазақстан барысы Мұхит Тұрсыновтан 32 үздік балуан бақ сынады. Алдымен театрландырылған қойылым, содан кейін дабыл және ұтыс ойыны.
Күшті балуандар сайысында елді таң қалдырғаны - жас палуандардың көптігі. Бұл турнирге алғаш рет 17 балуан қатысты. 2014 жылы ауыр да атақты балуандар бірінші белдесуде жас және жеңіл балуандардан жеңіліп қалғаны ел есінде. Күш атасын танымайды деген осы.
Биылғы турнирде төрешілер анықталып, оларға ерекше шарт, бір күндік жарна (900 000 теңге) берілді. Бұл судьялардың еңбегі ақталған, кәсіби біліктілігі сыналған шешуші кезең болды. Сондықтан барлығы болмаса да, кейбір судьялардың үкіміне жұртшылық наразылық білдірді. Ержан Шынкеевтің Руслан Әбдіразақовты таза жеңді дейтін әдісі ескерілмеді. Бұл ереженің әлі жетілдірілмегенін көрсетеді. Төрешілер пісіп-жетілмеген ережелерді жаттамағаны анық, қашан ұпай берген дұрыс, қандай жолмен, кімге, қалай ескерту керек, әлі де пысықтап, қайта қарау керек. Әрине, ереженің орнығып, дәйекті болуы үшін уақыт керек.

1.3Қазақстан барысы ұлттың рухы

Еліміз егемендік алғаннан кейін қазақ күресінің жандануы басталды. Бірақ алғашқы онжылдықта күрес жақсарған жоқ. Өйткені, бір топ адам қазақ күресінің ережесін ежелгі этникалық дәстүрге сай жасау керектігін айтса, енді бірі күрестің жаңа түрін дамыту керектігін айтты.
Ақыры 2000 жылдан кейін күрес мамандары Бауыржан Жаналин мен Марат Жақыт әзірлеген қазақ күресінің ережелері заманауи үлгіге жақындай түсті. Бұл ереженің ерекшелігі - қазақ күресіндегі жекпе-жек өнерінің (самбо, дзюдо, белбеу күресі, т.б.) оңтайлы әдістеріне сүйене отырып, жарыс ұпайлары жүйеленеді. Осы жылдары Қазақ күресі федерациясы құрылып, оны Серік Төкеев мырза басқарды. Бұл федерация 2004 жылы Дүниежүзілік қазақ күресі федерациясы ретінде құрылған. Соның нәтижесінде қазақ күресінен ел біріншілігі өтіп, құрлық біріншіліктері ұйымдастырылды.
Алғашқы Қазақстан барысы чемпионаты 2006 жылы шілде айында қазақтар тұратын Ресейдің Алтай аймағының Қосағаш ауданында өткен болатын. Оған Ресейдің 7 мемлекеті мен 6 облысынан 130-ға жуық палуан қатысты. Жоғарыда аталған құрлық біріншілігі қазақтар тұратын Моңғолияның Бай аймағында екінші рет өтті.
2007 жылы 2-7 қарашада Алматыда қазақ күресінен Күрес фестивалі бірінші әлем чемпионаты өтті. Соңғы жылдары Ресейдің Орск және Омбы қалаларында Еуропа чемпионаты өтті. Өткен жылы Минскіде тағы бір әлем чемпионаты, Қытайдың Ганьсу провинциясында Азия чемпионаты өтті. Қысқасы, бұл немқұрайлы және немқұрайлы болуы мүмкін, бірақ әрекет бар.
2011 жылы Арман Шораевтың бастамасымен қолға алынған қазақ күресінен Қазақстан Барысы жобасы ел назарын аударып, қазақ күресіне тың серпін берді. Бұл жобаның басты ерекшелігі - көрерменді қызықтыратын заманауи шоу-байқау түрін сәтті ұсыну. Осы жоба негізінде 4 рет Қазақстан барысы, 2 рет Еуразия барысы, бір рет Әлем барысы өтті.
Мұндағы мәртебелі жарыстар бірқалыпты өтті десек, өтірік болар еді. Бұқара шындықты қазірдің өзінде біледі. Осы орайда біз қателіктерді тізбелеп қоймай, одан сабақ алып, қазақ күресінің жарқын болашағын жасауымыз керек.
Қазақстан Барысы -- Қазақстан Республикасының Президенті, Ұлт көшбасшысы Нұрсұлтан Назарбаевтың жүлдесі үшін қазақ күресінен республикалық турнир. Биыл екінші рет өткізіліп отырған бұл ауқымды жарыстың басты мақсаты - қазақ күресін насихаттау, қазақстандықтардың бойында патриоттық сезімді қалыптастыру. Қазақ күресін әлемге танытып, Азия ойындары мен Олимпиада бағдарламасына енгізу жоспарлануда. Ол үшін Қазақстан барысы секілді ірі жоба арқылы қазақ күресін ел ішінде және шетелде насихаттауды күшейту қажет.

2.ҚАЗАҚСТАН БАРЫСЫ ЖАРЫСЫНЫҢ ЕЛІМІЗДЕ ҰЛТТЫҚ КҮРЕСІМЗДІ ДАМУЫНДАҒЫ ӘСЕРІ
2.1 Қазақ күресінің болашағы бүгінгі жас барыстар

Спорттың адам өміріндегі алатын орны бәрімізге белгілі. Спортпен шұғылданған адамның дені сау, сабырлы болады. Тәні саудың - жаны сау деп бабаларымыз бекер айтпаған. ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.