МЖС құрудың қағидалары мен басқару тетіктері

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 39 бет
Таңдаулыға:

ҚҰҚЫҚ ЖӘНЕ ӘЛЕУМЕТТІК ҒЫЛЫМДАР МЕКТЕБІ

«ҚҰҚЫҚ» ҒЫЛЫМИ БІЛІМ БЕРУ ДЕПАРТАМЕНТІ

«Қорғауға жіберілді»

«Құқық» ҒББД директоры

Сайлибаева Ж. Ю

«___»2021 ж., хаттама №__

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы:«Мемлекеттік-жеке әріптестіктің азаматтық-құқықтық қырлары»

«5В030100 - Құқықтану» мамандығы бойынша

Орындаған:

«5В030100-Құқықтану» Қаңлыбаева Аяулым

4 курс студенті

Ғылыми жетекшісі:

Phd., Серім Ғаини

Алматы, 2021

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ

1. МЕМЛЕКЕТТІК-ЖЕКЕ ӘРІПТЕСТІК ҚҰҚЫҚТЫҚ ИНСТИТУТЫ

1. 1 Мемлекеттік-жеке әріптестік: пәні, әдістері және құқықтық реттеу қағидалары

1. 2 Мемлекеттік-жеке әріптестік саласындағы құқықтық қатынастар

1. 3 Мемлекет пен бизнес өзара іс-қимылының модельдері мен нысандары

2. МЕМЛЕКЕТТІК-ЖЕКЕ ӘРІПТЕСТІК МЕМЛЕКЕТТІҢ ӘЛЕУМЕТТІК САЛАДАҒЫ ЖОБАЛАРЫН ЖҮЗЕГЕ АСЫРУДЫҢ ҚҰРАЛЫ РЕТІНДЕ

2. 1 Шетелдердің мемлекеттік-жеке әріптестік тәжірибесі

2. 2 Қазақстан Республикасы мемлекеттік саясатының басым салаларындағы мемлекеттік-жеке әріптестік

2. 3 Қазақстан Республикасында мемлекеттік-жеке әріптестікті жетілдіру жолдары

ҚОРЫТЫНДЫ

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

КІРІСПЕ

Зерттеу тақырыбының өзектілігі: Мемлекеттік-жеке меншік әріптестігін әлеуметтік салада соңғы кезде дамыған мемлекеттер кеңінен қолданып келеді. Мемлекеттік-жеке меншік әріптестігі әдетте, түрлі мақсаттарға қол жеткізу үшін мемлекет пен жеке меншік секторлар арасындағы ынтымақтастықтың ұзақ мерзімді институционалдық тетіктері ретінде танылады.

Мемлекеттік-жеке меншік әріптестігін зерттеу 1990 жылдан бастап көп көңіл бөліне бастаған. Соның ішінде көп зерттеулер МЖӘ жүзеге асыру барысында серіктестіктердің өзара тәуекелді бөлу, қоғамдық көмек көрсету немесе мемлекеттік қолдау көрсету сияқты қырынан зерттеулер болды. Сондай ақ, Австралия, Ұлыбритания, Қытай және Ганконг елдерінде осы тақырыпқа көптеген ғылыми зерттеулер арналды.

2007-2008 жылдардағы әлемдік қаржы дағдарысынан кейін дамыған және дамушы елдер үкіметтерінің мемлекеттік-жеке меншік әріптестік саясатын (МЖӘ) қабылдауда қызығушылығы артты. Әлемдегі көптеген үкіметтер қазір инфрақұрылым тапшылығын азайту үшін жеке сектордың тәжірибесін және капиталын пайдалануға ұмтылады; сондықтан бүкіл әлем бойынша зерттеушілер осы саясаттың іске асырылуын және жұмыс істеуін зерттеуге тырысады.

Тақырыптың ғылыми зерттеу деңгейі: Мемлекет пен бизнестің ынтымақтастығының әртүрлі жобасын жасаудың маңызды сұрақтары мен мүмкіндіктерін ресей ғалымдары да кеңінен зерттеген. Жалпы мемлекет пен бизнестің ынтымақтастығының әртүрлі нысанына талдау жасау, әсіресе ресейлік жағдайда бизнес пен мемлекетттің ынтымақтастығы мен мұндай ынтымақтастықты саяси және құқықтық тұрғыда түсіндіруге көңіл бөлінген. Рожкованың (2008) жүргізген зерттеулерінің нәтижесі үлкен қызығушылықты туғызады. Зерттеуші әртүрлі әлеуметтік -экономикалық жағынан әртүрлі деңгейде дамыған елдердегі мемлекет пен бизнес ынтымақтастығының басым бағыттарын анықтауға тырысқан. Мәліметтерді талдауға мемлекет пен бизнес ынтымақтастығына байланысты 915 жобаны кездейсоқ таңдау жолымен алған. Осы зерттеу негізінде елдің әлеуметтік-экономикалық даму деңгейі мен мемлекет пен бизнес ынтымақтастығының даму қарқынымен тікелей өзара байланыс бар екендігін көрсеткен [1] . Келесі авторлар (Вертакова, Ершова и Плотников, 2013) адами капитал дамыту мен жұмыспен қамту саласында мемлекет пен бизнес ынтымақтастығының тиімділігін зерттеген және осы салада мемлекет пен бизнес өзінің мүдделерін бір уақытта қанағаттандыра алады деп тұжырымдайды [2] .

Thomas F. Remington (2017) Томасжоспарлы экономикадан нарыққа көшкен мемлекеттердегі ынтымақтастыққа көшудің өзіндік қиындықтары мен Ресейдегі дуалдық білім берудегі мемлекет пен бизнес құрылымдарының ынтымақтастығының өзіндік ерекшеліктеріне тоқталған [3] .

Ал отандық зерттеушілердің бірқатар еңбектері мемлекеттік-жеке меншік әріптестігін құқықтық аспектісін зерттеуге арналған; Олар: Братус, Ешимова Д Капышева, т. б.

Зерттеу обьектісі: мемлекеттік-жекешелік әріптестігі үрдісінде туындайтын іске қатысушылар арасындағы құқықтық қатынастар

Зерттеу пәні: мемлекеттік - жекешелік әріптестігін жүзеге асырушы субьектілердің қызметі мен жүйесі.

Зерттеу мақсаты : Мемлекеттік-жеке әріптестіктің азаматтық-құқықтық қырларын зерттеу мен оны құқықтық жетілдіру бағыттарын анықтау.

Жұмыстың міндеттері:

- мемлекеттік-жеке әріптестіктің ұғымын, пәні, әдістері және құқықтық реттеу қағидаларын анықтау

- мемлекет пен бизнес өзара іс-қимылының модельдері мен нысандарына талдау жасау;

- халықаралық тәжірибесін зерделеу

- Қазақстан Республикасы мемлекеттік саясатының басым салаларындағы мемлекеттік-жеке әріптестікке талдау жасау

- мемлекеттік-жеке әріптестікті жетілдіру жолдарын анықтау.

Зерттеудің әдістемелік негізіне зерттеудің статистикалық талдау және құқықтық талдау әдістері жатады.

Дипломдық жұмыстың тәжірибелік маңыздылығы Қорытындылар мен ұсыныстардың мемлекеттік-жеке әріптестігін қолдану барысында, оның жекелеген нысандарын дамыту көзделінеді. Сондай ақ шетелдік тәжірибені ескере отырып мүмкіндіктерін дамыту. Аталмыш тақырыпқа қатысты тақырыпты талдауда Азаматтық құқығы пәнін дәріс беруде оқу процесіне қолданылады.

Зерттеудің құқықтық базасын Қазақстан Республикасының Конституциясы, ҚР Азаматтық кодексі, «Мемлекеттік және жеке әріптестік туралы» заңы, 2006 жылғы 7 шілдедегі Қазақстан Республикасының Концессиялар туралы заңы жатады.

Дипломдық жұмыстың құрылымы мен көлемі: Дипломдық жұмыс кіріспеден, 2 тарау және тараулар әне тараулар өзара логикалық байланысты 3 параграфтардан, қорытынды, пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

МЕМЛЕКЕТТІК- ЖЕКЕШІЛІК ӘРІПТЕСТІКТІҢ АЗАМАТТЫҚ- ҚҰҚЫҚТЫҚ ҚЫРЛАРЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

1. 1 Мемлекеттік-жеке әріптестік: пәні, әдістері және құқықтық реттеу қағидалары

Бүгінгі күнге дейін мемлекет пен жеке серіктестік ұғымының нақты анықтамасы жоқ. Мемелекет пен жеке әріптестігінің әртүрлі анықтамаларын нормативтік құқықтық әдебиеттерден табуға болады. Мысалы, мемлекет пен бизнес құрылымдарының ұзақ мерзімді қоғамдық маңызды міндеттерді өзара тиімді жағдайда шешуге бағытталған ынтымақтастығы. OECD1 (2008) мемлекет пен жеке серіктестікке мынадай анықтама береді:

«…мемлекет пен бір немесе одан да көп жеке серіктестердің (олар оператор немесе қаржыландырушы ролінде де болуы мүмкін) жеке серіктестер мемлекеттің мақсатына сәйкес келетіндей және өзіне табыс табу мақсатымен қызмет көрсету. Сәйкесінше жеке серіктестер қызметті мемлекеттің талаптарына сәйкес көрсету және жеке сектордың табыс табу мақсаты мен мемлекеттің мақсаттары өзара сәйкес келетіндей етіп жүзеге асырады. (Экономикалық даму мен ынтымақтастық ұйымы Организация (қысқ. ОЭСР, ағылш. Organisation for Economic Co-operation and Development, OECD) -өкілдік демократия мен еркін нарықтық экономиканың қағидаттарын мойындайтын дамыған елдердің халықаралық экономикалық ұйымы, 1948 жылы Маршалл жоспары шеңберінде Еуропаны экономикалық қайта құру жобаларын үйлестіру үшін құрылған. Қазіргі уақытта ұйымға әлемнің 34 мемлекеті кіреді. ) [4] .

Теориялық әдебиеттерде, МЖС мемлекет пен бизнес құрылымдарының арасындағы қызмет көрсетуге байланысты ұзақ мерзімді келісім. Осыған байланысты саларалық ынтымақтастық немесе серіктестік терминдері жиі қолданылады. Экономиканың мақсатты бағдарына қарай мемлекеттік, коммерциялық, коммерциялық емес деп экономиканы үш секторға бөледі.

Мемлекет пен жеке меншік әріптестігі (МЖӘ), негізінде, мемлекеттік және жеке меншік ұйымдары арасындағы қоғамға қызмет көрсету немесе оған белгілі бір жұмыстарды орындау үшін жасалған ресми әлеуметтік келісім, оған сәйкес тәуекелдер, кірістер мен міндеттемелер серіктестікке қатысушылардың бәріне ортақ болып табылады. МЖӘ тұжырымдамасының қолданылу аясы өте кең, бірақ оны пайдалану әсіресе, инфрақұрылым объектілерін жобалау, қаржыландыру, салу, басқару, техникалық қызмет көрсету немесе пайдалануға байланысты жауапкершілікті бөлуді қажет ететін әлеуметтік жобаларды жүзеге асырудың әртүрлі сатыларында маңызды.

Нарық әлеуметтік маңызды тауарлармен және қызметтермен қамтамасыз ете алмайтын жағдайларда МЖС қоғамның таңдауы болып келеді. Ресми түрде, МЖӘ шарт немесе бірнеше шарттардың негізінде жасалынып, ол бойынша жеке серіктестер деп аталынатын жеке немесе заңды тұлғалар нақты анықталған белгілі бір қызмет көрсетудің түрін орындауға міндеттенеді.

Мемлекеттік орган МЖС аясында қоғамдық маңызы бар жұмысты тапсыра отырып, оның орындалуына сол үшінде мүдделі болады. Ал жеке серіктес (серіктестер) жұмыстың орындалуына жобаның жүзеге асырылуының белгілі сатыларында жауап береді. Мемлекеттік орган жобаның мақсаттарына, тапсырыс бағасының қолайлылығын және тапсырыс берілетін қызметтердің қажетті сапасын анықтауға, жобаның орындалуын бақылауға, сондай-ақ келісімшарттың өзге де талаптарын белгілеуге баса назар аударады. МЖС мәселесін қараған кезде, оны жалпы серіктестіктен ажырата білу қажет. Мысалы, жекешелендіру тұжырымдамасы МЖӘ мен бірге жиі қолданылатын болса, мемлекеттік-жекеменшік сектор арасындағы негізгі агент үлгісіндегі қарым-қатынасты қарастырады, ал МЖС-де мемлекеттік сектор реттеу мен қадағалауға жауапты болып қалады. Бір жағынан, әлеуметтік-экономикалық жағдайдың қиындығы мемлекет үшін әлеуметтік маңызы бар функцияларды орындауды қиындатады, ал екінші жағынан бизнес жаңа инвестициялық жобаларға қызығушылық тудырады.

МЖС - стратегиялық маңызы бар мемлекеттік, маңызды мемлекеттік объектілерді жекешелендіруге балама. Қарапайым мемлекеттік сатып алу келісімшарттарымен салыстырғанда, МЖӘ келісімшарттары жеке серіктестіктің тәуекеліне және жауапкершілігіне қарай ауысады. Мемлекет, тапсырыс беруші секілді, түпкілікті өнімді және оның техникалық параметрлерін анықтайды, бірақ түпкілікті өнімді жеткізу және белгіленген стандарттарға жету жолдарын шешу үшін жеке меншік ұйымға құқық пен жауапкершілікті қалдырады. МЖӘ тұжырымдамалары мен дәстүрлі жекешелендіру арасындағы айқын айырмашылық бар, ол төменде келтірілген:

• Институционалдық тетіктеріне байланысты. Жекешелендіру негізгі-агенттік қарым-қатынас түрінде, ал МЖӘ - өзара сенім мен ынтымақтастыққа негізделген серіктестік.

• Мақсаты мен міндеттері бойынша. Жекешелендірудің негізгі мақсаты қызметтерді жылдам және арзан ету үшін тиімділікті арттыру болып табылады. МЖС мақсаты тиімділікті, өзара әрекеттесуді және жоғары сапалы өнімдерді қамтамасыз етумен байланысты.

Жетістікке жету факторлары бойынша . Жекешелендірудің табысы кедергі келтіруші мәселенің нақты анықталуына, қалаған нәтижеге, жобаның ерекшеліктеріне және әділетті ресімделуіне және басқа да факторларға байланысты болады. МЖӘ өзара іс-қимыл жасау тәртібі мен ортақ мақсаттарының болуы және басқа да жеке келісімдерден байланысты.

Басқару түрі. Жекешелендіру жобаның нақты сипаттамасымен жобаны басқару нысандарының бірі болып табылады. Дизайн параметрлері айқын анықталатын кезде қолданылады. МЖӘ шеңберінде басқару процесі жалпы мақсатқа негізделеді және қатысушылар арасындағы қарым-қатынас процесінің нәтижелілігіне бағытталған. Әлеуметтік маңызы бар жобаларды іске асырудың бұл түрі, егер шешімдердің, қажетті қызметтердің немесе реформаларының қандай болуы керек екендігі туралы нақты түсінік болмаса ұсынылады. Бұл сұрақтарға жауаптар мемлекеттік және жеке қатысушылар мен серіктестердің білімі мен жинақталған тәжірибесінің көмегімен алынуы керек.

Өзара қарым-қатынас қағидасы. Ашықтық - МЖӘ қатынастарының іргелі қағидаты және өзара сенім жеке және мемлекеттік сектор арасындағы қатынастарда МЖӘ басты қозғаушы күші болып табылады.

Мемелекет пен жеке меншік әріптестігі тұжырымдамасы мен іске асырылуы әртүрлі даму кезеңдерінен өтті, себебі елдердің әлеуметтік-экономикалық саясатының сипаты өзгерді. 50-ші және 60-шы жылдары саяси және экономикалық контекст Еуропа мен АҚШ-тың МЖӘ қалыптастыру үшін қолайлы болмады. Сол уақытқа қарай күшті мемлекеттік бюджеттер тән болды, бұл барлық экономикалық және мемлекеттік араласудың кең таралуына мүмкіндік берді қоғамның әлеуметтік салалары. 70-ші және 80-ші жылдардағы дағдарыстың басталуына және ауыр бюджет шектеулерінің басталуына байланысты жағдай күрт өзгерді. Мемлекеттік араласу мүмкіндіктері және қарапайым мемлекеттік қызметтерді ұсыну мүмкіндігі айтарлықтай төмендеді. Осындай жағдайларды ескере отырып, ұсыныстың экономикасын жақтаушыларының қолдауымен МЖӘ шешімдерінің таралуында маңызды рөл атқарды. Мұндай серіктестіктің ғаламдық деңгейде жоғары әлеуметтік маңызы бар салаларда күшеюіне не себеп болғаны туралы бір түсініктеме сондай-ақ 1980 жылдан бері енгізілген Дүниежүзілік банк пен Халықаралық валюта қорының құрылымдық трансформациялық бағдарламаларының анықталған кемшіліктерінен туындайды. Социалистік блоктың жоспарланған экономикасының әлсіреуі басталғанда, дамушы елдердің экономикалық проблемаларымен қатар, тиімділікке, жоғары өнімділікке және терең дағдарыстың алдын алуға бағытталған экономикалық жүйелерді түбегейлі реформалау қажеттілігі анық болды.

МЖӘ экономикалық дамудың неолиберальдық идеяларын қолдауға мәжбүр болды: экономикаға мемлекеттік араласуды төмендету, бәсекелес нарықтарды дамыту және басқалар. Алайда, МЖӘ өз мақсаттарына қол жеткізе алмады және алғашқы күндерден бастап сынға ұшырады. Негізінен әлеуметтік салаға жағымсыз әсерін тигізген мемлекеттік шығындардың қысқартылуына, сондай-ақ теңсіздікке өте аз көңіл бөлінгеніне байланысты еді. Көптеген дамушы елдер халықаралық қаржы ұйымдарының, атап айтқанда Дүниежүзілік банктің және Халықаралық валюта қорының қаржылық қолдауын алу үшін, Дүниежүзілік банктің қатал шарттарына мойынсұнуға мәжбүр болды.

Бұл елдерде көптеген наразылықтарға және саяси тұрақсыздыққа алып келген. Нәтижесінде, Вашингтоннан кейінгі консенсуста МЖӘ принциптері мемлекеттік қаражатты әлеуметтік шығындарын көтермелеу мақсатында қайта қаралды.

Осылайша, мемлекеттің дамуына бағытталған мемлекеттік және жеке меншік арасындағы серіктестік бизнес жүргізудің жаңа әдісі болып табылады, экономикалық реформалармен қатар, әлеуметтік жетілдірудің барынша тиімді және тұрақты тәсілі. Соңғы екі онжылдықта ең маңызды МЖС болды, мысалы, 2002 жылы Йоханнесбургтегі тұрақты даму жөніндегі Дүниежүзілік саммитінде 240 жаңа әріптестік туралы жарияланды. МЖӘ тек дамушы елдер үшін ғана емес, сондай-ақ индустриалды елдер үшін де маңызды болып табылады, себебі, әдетте, МЖӘ бизнес жобаларына қатысушы мемлекет емес, керісінше, мемлекет бизнесті әлеуметтік маңызы бар жобаларды жүзеге асыруға қатысуға шақырады. Еуропада МЖС алғаш рет 1992 жылы Ұлыбританияда қолданылған, ол бүгінгі күні МЖС-ның ең көп тәжірибесіне ие. Португалияда МЖС1999 жылдан 2003 жылға дейінгі кезеңде он жылдан астам уақыт пайдаланылды. Мемлекеттік инвестициялардың шамамен 20% МЖС арқылы жүзеге асырылады [5] .

Мемлекеттік-жеке меншік әріптестіктің табысты тәжірибесіне келетін болсақ, сарапшылардың басым көпшілігі Ұлыбританияға біріншілікті береді. Бірақ көп жағдайда табысқа жетудің басты көзі - лауазымды тұлғаларды қатал қысқартудан бастаған Маргарет Тэтчерді реформалауын ұмытып кетеді. Ұлыбритания жобаларды жалпы саны бойынша да, МЖӘ қолданылатын салалардың қатарында да көш бастап келеді. Атап айтқанда, бұл елде жекеменшік түрмелер алғаш пайда болды. Әрине, ағылшын басшылығының құпиясын түсіну қызықты болар еді, ол 1979 жылы премьер-министр қызметін атқарған Маргарет Тэтчердің билігінен басталды.

Билікке келгенде, Тэтчер бюрократиямен күресуге кірісті. Бірнеше мың лауазымды мемлекеттік лауазымды тұлғалар қысқарды және жалақылар шенеуніктерге күрт көтерілді (50%) . Мемлекеттік қызметте ешқандай менеджмент жоқ екендігі анықталды.

Нәтижесінде министрліктерден арнайы мекемелерге мемлекеттік қызмет бойынша қызмет көрсету және қадағалау функцияларын бөлу туралы шешім қабылданды. Мақсаты министрлерге мемлекеттңк басқару маақсаттарын қою мен оны іс жүзіне асырудан бөлекетеу болатын. Реформа барлық ведомстволар «шығындарды есепке алу» болып табылады: олардың басшылары мақсаттарға, бюджетке және оны пайдалану үшін кең өкілеттіктерге ие болды. Олар сондай-ақ жеке сектордағы менеджерлерді жалдауға кірісті, олар өздерінің жалақыларын және бонустарын көтерді. Егер жеке меншік ұйымдар қызметті жақсы көрсетсе, мемлекеттік агенствоны қысқартатын болды.

Келісімшарттық қатынастар барлық жерлерге еніп, агенттіктерді құру сәтті болды. Еңбек басқармалары, атап айтқанда, мемлекеттік шығыстарды қысқартуға және мемлекеттік қызметшілердің тиімділігін арттыруға ынталы болды, ал келесі премьер-министр Джон Мейрор азаматтардың құқықтары туралы Хартияны қабылдады, оның мәні мемлекеттік ведомстволар клиенттерге қызмет көрсету стандарттарын шығарып, олардың орындалуына қатысты міндеттемелерді қабылдауы тиіс еді. Майордың тағы бір басты жетістігі 1992 жылы басталған Private Finance Initiative (PFI) бағдарламасы болды, оған МЖӘ-нің барлық заманауи нысандарын енгізу дәстүрге айналды. Бұл бастаманың басты идеясы стандартталған келісімшарттар негізінде жобалардың толық өмірлік циклына жауапты болатын жеке сектордың атқарушы фирмаларын тарту болып табылады. Алдымен жеке инвесторлар PFI-ға қатысудан қорқады, бірақ біртіндеп бейімделді, мемлекет пен жеке компаниялар арасындағы ынтымақтастық жемісті болды. Егер жеке меншік секторды қаржыландырған жағдайда (ең кемі 10 млн. доллар) ең тиімділігі бар жобаны жүзеге асыратын болса, ол «Жеке қаржы бастамасы» аясында ұйымдастырылады деп есептеледі. Шенеуніктер санын қысқартудан және тиімділікті арттырудан басқа, МЖӘ енгізудің проблемалық аспектілеріде орын алды. Көптеген сарапшылардың айтуынша, мемлекеттік қызметке өмір бойы тағайындалуды жою мемлекеттік қызметшілерді азайтты [6] .

Дамушыелдерде МЖӘ 1990-шы жылдардан бері тарала бастады. Дүниежүзілік банк деректеріне сәйкес, жеке сектордың инфрақұрылымдық жобаларға қатысуы туралы 1990-2003 жылдары 2 786 млрд. Латын Америкасында, Кариб бассейнінде барлық инвестициялардың 47% -ы 1000-ға жуық жобажасалды. Чили мен Мексикада МЖС енді енгізіле бастады. Шығыс және Орталық Еуропадағы МЖС 1990-шы жылдардың соңында қолданыла бастады. МЖС санының артуына қарамастан, МЖС жобаларды ұйымдастырудың жақсы нысаны деп айтуға әлі ертерек. Бір жағынан, Ұлыбританияның PFI жобалары мен тәжірибесі әкімшілік шығындарды төмендету мүмкіндігін анық көрсетті. Екінші жағынан, МЖӘ-лер Франциядағы қызметтің құнын ұлғайтты. Сондай-ақ, ақпараттық-коммуникациялық технологиялар сияқты жылдам дамып келе жатқан секторларда МЖӘ-нің жағымсыз тәжірибесі орын алды. Деректерге сүйенсек, ең кең таралған проблемалардың бірі, жобаны іске асыру процесі басталғаннан кейін келісім шарттық мерзімдерді қайтақарау болып табылады. Сондай ақ, Латын Америкасы елдерінде мемлекет өз міндеттемелерін орындаудан бас тартқан және жоба тоқтатылған көптеген жағдайлар бар. Тағы бір жалпы проблема, мысалы Шығыс және Орталық Еуропадағы сұраныс көлемдері мен әлсіз институттарды анықтауда негізсіз жоғары болжамдар болған.

Жалпы мағынада экономика мен мемлекеттік басқару саласындағы, мемлекет пен бизнестің өзара ынтымақтастығы кез-келген өзара тиімді нысандары МЖӘ-нің негізгі нысандарына жатқызылуы мүмкін.

МЖС-нің бірыңғай анықтамасының жоқтығына қарамастан, әсіресе академиялық қоғамдастық үшін, мемлекеттік сатып алудың әдеттегі үлгісіне қарағанда, барлық МЖС үлгілеріне тән ерекшеліктері бар.

Біріншіден, МЖС - жеке секторға ұсынылатын бір келісімшарт бойынша әзірлеу, салу, қаржыландыру және басқару сияқты қызметтердің көптеген түрлерінің жиынтығы. Мысалы, мемлекеттік сатып алудың дәстүрлі үлгісіне қарағанда, мемлекет көпір секілді обьектінің құрылысына тапсырыс бермейді, бірақ көпір жобасын жасауға, оны құруға, басқаруға, техникалық қызмет көрсетуге және бүкіл жобаны немесе жобаның оның бөлек бөлігін қаржыландыруға келісім жасайды. .

Екіншіден , мемлекеттік сатып алудың дәстүрлі түрлерінен айырмашылығы, МЖС бар, жеке агенттердің иығында тәуекелдің елеулі ауысуы байқалады. Мысалға, қаржыландырудың жеке секторға серіктесі тағайындалады. Атап айтқанда, мемлекеттік орган жеке серіктестің жеткізуге міндетті қызметтердің техникалық параметрлері мен стандарттарын айқындайды, ал жеке серіктес, стандартқа сәйкес қызметтерді көрсету жауапкершілігін алады. Үшіншіден, МЖС ұзақ мерзімді кезеңде орта есеппен 25-30 жыл бойы қалыптасады.

Мемлекеттік қызметтердің дәстүрлі үлгісімен қатар үкімет ресурстарды толық бақылауға және жобаның прогресін МЖС үлгісінде мемлекет түпкілікті өнімді анықтайды және орындалуын бақылау жеке агентте қалады. Мемлекет, әдетте, жобаны әзірлеуге, қолданысқа енгізуге және оны қамтамасыз етуге міндеттенетін жеке агентіне келісім-шарт ұсынады. Жеке агенттік мемлекеттік қаржыландыруға қосымша жеке капиталды көтере алады. Мысалы, жобаны іске асырғаннан кейін тұтынушылардан пайдалану үшін ақы алу. Пайда алу мүмкіндігімен басқарылатын жеке агенттер жобаның тиімді жүзеге асырылуын қамтамасыз етеді, ал мемлекет халықтың әл-ауқатын жақсартуға бағытталған сапаға баса назар аударады. Мемлекеттің МЖӘ-де қатысу үшін жеке секторды тартуға ынталандыруы, жеке меншік капиталды және басқа ресурстарды (көбінесе мемлекет бөлінген қаражатқа қосымша) тарту, қолда бар ресурстарды пайдаланудың тиімділігін арттыру немесе рөлдерді, ынталандыру және есептілік схемаларын қайта бөлу арқылы реформаларға қол жеткізу қажеттілігінен туындауы мүмкін.

МЖС құрудың қағидалары мен басқару тетіктері

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.