Топырақтың термиялық мелиорациясы

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Қазақ Ұлттық Аграралық Зерттеу Университеті

Орман ресурстары және орман шаруашылығы кафедрасы

РЕФЕРАТ

Тақырыбы: Орман мелиорациясының басты мақсаты

және оның түрлері.

Орындаған: Айдарқызы Ақжан

Тобы: ЛР-301

Қабылдаған: Шыныбеков М. К

Алматы 2021

Жоспар:

1. Кіріспе

2. Негізгі бөлім

2. 1. Орман мелиорациясы туралы түсінік.

2. 2. Мелиорацияның негізгі басты мақсаты.

2. 3. Орман мелиорациясы және оның түрлері.

3. Қорытынды

4. Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

Орман - жер бетіндегі табиғи қорлардың, оның ішінде өсімдіктер жамылғысының басты бір типі. Құрамында бір-біріне жақын өскен ағаштың бір немесе бірнеше түрлері бар табиғи кешен. Құрамы мен өсуіне қарай мәңгі жасыл, қылқанды, ақшыл қылқанды, күңгірт қылқанды, жапырақты, ұсақ жапырақты, жалпақ жапырақты, тропиктік, муссондық, мангрлық және т. б. ормандар деп бөледі. Орманның құрылымы ортаның физикалық-географиялық жағдайларына, өсімдіктердің түрлік құрамы мен биологиялық ерекшеліктеріне байланысты болады. Ол топырақ түзілуіне, климатқа, ылғал айналу процесіне және т. б. әсері көп, тропосферамен өзара белсенді әрекетте болады да, оттек пен көміртектің алмасу деңгейін анықтайды (ең ірі орманды аймақтар атмосферадағы оттектің шамамен 50%-ын "өндейді") . Құрлықтың 27%-ынан астамын алып жатқан орман - географиялық ландшафт элементі. Орманда ағаш, бұта, шөптесін өсімдіктер, мүк, қына, т. б. өседі. Орман мелиорациясы (Лесомелиорация) - қандай да болсын бір аумақтың (оған бұзылған жерлер де енеді) гидрологиялық, топырақтық, климаттық, ландшафтық және т. б. табиғи жағдайларын жақсарту үшін жасанды жасалатын немесе өзгермелі орман екпе ағаштарын пайдалану бойынша шаралар кешені.

Негізгі бөлім

2. 1. Орман мелиорациясы туралы түсінік.

Мелиорация(лат. melioratio - жақсарту) - жерді жақсартуға бағытталған техникалық және шаруашылық-ұйымдастырушылық шаралар жиынтығы. Топырақты сумен, ауамен, қоректік заттармен қамтамасыз ету тәртібін жақсартуға, оны жел, су эрозиясы сияқты қатерлі құбылыстардан қорғауға мүмкіндік береді. Мұның негізінде ауыл шаруашылық дақылдары мен мал азығы ретінде өсірілетін шөптерден ұдайы мол өнім алуға болады. Мелиорацияның Қазақстан үшін айрықша мәні бар: республика жерінің басым бөлігін шөлді, шөлейтті және жартылай шөлейтті аймақтар алып жатыр. Олардың әрдайым суландыруды қажет ететіндігін адам баласы қола, темір дәуірлерінен бастап-ақ білген. Сыр өңірі, Шу-Талас аймағы мен Іле алабы, Сарыарқа өлкесіндегі көптеген ортағасырлық қалалардан ежелгі суландыру жүйелері табылды (қара Қазақстанның ежелгі қалалары) . Қазақстанда мелиорация жұмыстарын жүргізу нәтижесінде 1928 жылы 671 мың гектар, 1940 жылы 1153 мың гектар, 1985 жылы 2172 мың гектар суармалы егістік болды. 20 ғасырдың соңына қарай 54 мың гидротехникалық құрылыс салынды. Ол мақта, күріш, бидай, жүгері, жүзім, сондай-ақ өзге де дақылдарды, бау-бақша, мал азықтық өнімдерді өсіруге көп мүмкіншіліктер туғызды. Өндірістік қатынастың сипатына, елдің өндіргіш күштерінің дамуына, аймақтың жағдайына, жұмыс түрлеріне байланысты мелиорацияның гидротехникалық, химиялық, орман, мәдени-техникалық жұмыстар, тағы басқа түрлері жүргізіледі. Құрғату мелиорациясы артық суды құрғататын жерден сыртқа шығарады; суландыру мелиорациясы суды қажет мөлшерде керек кезінде жеткізеді; химиялық мелиорация топырақтың қышқылдылығын азайтады, сор, сортаң топырақтарды бейтараптандырады; агротехникалық мелиорация топырақтың физикалық, химиялық қасиеттерін жақсартады; гидротехникалық мелиорация су және жел эрозиясын тоқтатады. Қазақстанның солтүстік облыстарында қар мелиорациясы (қар тоқтату) жүргізіледі. Мелиорацияның ішіндегі ең көп тараған түрі су мелиорациясы. Мысалы, Шу өзенінің оң жағасындағы Георгиевка, Тасөткел суландыру жүйелері тиісінше 12 және 26 мың гектар жерді суландырады. Алматы облысында су сыйымдылығы 28 миллиард куб метр Қапшағай су қоймасы салынып, онымен 250 мың гектарға дейін жер суарылады. Орталық Қазақстандағы Ертіс - Қарағанды каналы облысы өндірісін, ауыл шаруашылығын сумен қамтамасыз етеді. Батыс Қазақстанда Орал - Көшім суландыру және ауыл шаруашылығын сумен қамтамасыз ету жүйесі салынған, осындай жұмыстар Қазақстанның солтүстігінде де жүргізілуде. Қазақстан Республикасында 100 миллион гектарға жуық жер суландырылған және 730 мың гектар көлтабан суару жүйесі пайдалануға берілген. Кейінгі кездері ауыл шаруашылығын қайта құруға және жерді жеке меншікке беруге байланысты мелиорацияның шағын түрлері де дами бастады. Мелиорация кең аймақтардағы табиғи ресурстарды (топырақ, су қорлары, орман, тағы басқа) адам қажетіне жаратуға көп мүмкіндік береді; атмосфераның жерге жақын қабатында ылғалдылық, температура және ауаның қозғалуына оң әсерін тигізіп, пайдалы өсімдіктер мен жануарларға қолайлы жағдайлар жасайды; табиғи ортаны жақсарту арқылы адам өмір сүретін ортаны қалыпқа келтіреді.

2. 2. Мелиорацияның негізгі басты мақсаты --- ғылым мен техниканың алдыңғы қатарлы жетістіктерін (жер суландыру техникаларын, ЭЕМ және т. б. ) пайдалана отырып, өсімдіктің өсіп-өнуіне, дамуына қолайлы жағдай жасау. Ылғалдың, ауаның, күннің жылылығы мен радиациясының және топырақтың қоректену режімін дұрыс пайдалана отырып, ауыл шаруашылық дақылдарынан тұракты және мол өнім алудың тиімді жолдарын ұсыну. Ауыл шаруашылығы мелиорациясы және техникалық мелиорация болып бөлінеді. Техникалық мелиорация шараларын атқару нәтижесінде топырақ пен жер қыртысының құрылымы жақсара түседі, канал, тоған, су қоймалары мен бөгендердің жақтауларымен табаны нығайтылады. Ауыл шаруашылығы мелиорациясы - жүйенің шаруашылық жұмыстарын ұйымдастыру және техникалық шараларды, табиғаттың (топырақ, агроклимат) гидрологиялық қолайсыз жағдайларын жақсарта отырып, жер қорын өте тиімді түрде пайдалану әдістері. Суармалы жерлердің химиялық және физикалық қасиеттері нашар болса, оған агротехникалық мелиорация шаралары, сонымен қатар химиялық мелиорация қолданылады- сор және сорланған жердің топырағына әк және гипс қосып (тұзын сумен шаюдан басқа) өңдейді. Ағаш-орман мелиорациясы - жел, су эрозиясына қарсы колданылатын шара.

Жерді гидромелиорациялау

Бұл мамандандырылған шаруашылықтарда және қарапайым жазғы коттедждерде қолданылатын мелиорация жұмыстарының ең көп таралған түрлерінің бірі. Гидромелиорация судың немесе ауа әсерінің арқасында топырақтың жай-күйін жақсартады. Бұл шаралар аса ылғалданған, батпақты, эрозияға ұшыраған, құрғақ және жуылған жерлерді өңдеуде қолданылады. Мұндай жағдайларда әдетте мелиорацияның негізгі түрлері пайдаланылады, ол судың, жылудың және топырақтың қоректік режимдерін қалыпқа келтіреді. Гидромелиорацияның ең танымал түрлері - дренаж, суару, эрозия, су тасқыны және мұздануға қарсы шараларды қамтиды. Ауыл шаруашылығының алдын алудағы бұл үрдістің таралуы пайдаланылған ресурстарға байланысты. Атап айтқанда, ауадан су мен жылу топырақтың өнімділігіне байланысты негізгі компоненттер болып табылады.

Химиялық жерлерді мелиорациялау

Химиялық заттардың көмегімен топырақ қабатының минералды құрамы жақсарады. Бірақ мұндай шаралар орынсыз немесе орынсыз жерлерде ғана жүзеге асырылуы тиіс. Химиялық мелиорация процесінде топырақтан өсімдіктерге зиян келтіретін элементтер жойылады, сондай-ақ пайдалы компоненттермен топырақтың байытуы. Бұл түрді мелиорацияның әртүрлі түрлері пайдаланылады, оның ішінде лиминг, қышқыл және гипс. Бірінші нұсқа қара емес жерді әктас тыңайтқышымен байыту үшін қолданылады. Топырақтағы сілтілерді азайту үшін сортаңға гипс қоспалары қолданылады. Жерді қышқылдандыру жиі қолданылады, бірақ шай өсіру жағдайында бұл мелиорация әдісі ең тиімді болып табылады.

Топырақтың термиялық мелиорациясы

Мелиорацияның бұл әдістемесін маусымдық әдістерге жатқызуға болады, себебі ол негізінен қыста пайдаланылады. Осындай іс-шаралардың негізгі мақсаты топырақтың оңтайлы жылу режимін қамтамасыз ету болып табылады. Өсімдіктердің тамырлары топырақтан суықтан қорғайтын етіп, терең және үстіңгі қабаттардың температурасын арттыру үшін аяздың алдында жұмыс жүргізіледі. Бұл түрлі жолдармен, соның ішінде минералды топырақтың енгізілуіне қол жеткізіледі. Классикалық термальдық мелиорация - жердегі компосттың орналасуы арқылы жасалатын мульчинг. Бұл әртүрлі материалдарды қолдануға болатын оқшаулаудың қарапайым әдісі. Шағын фермада тіпті мульчировка үшін шикізат табуға болады, атап айтқанда, үгінділер, жоңқалар, жапырақтар, қоқыс, сондай-ақ басқа да қалдықтар қолданылады.

Мәдени мелиорация

Емдеудің бұл түрі жер үсті деп аталуы мүмкін, өйткені ол топырақ құрылымына және оның химиялық құрамына әсер етпейді. Әдетте, жердегі мәдени-техникалық шаралар ғарышты шетелдік заттардан айыруға дейін азаяды - бұл жерді тікелей пайдалануды болдырмауға мүмкіндік беретін арамшөптер, тастар, бөренелер және басқа да объектілер болуы мүмкін. Тазалау қолмен де, арнайы жабдықтың көмегімен да орындалады. Мәселен, мәдени және мелиорациялау культиваторлармен және құмдақпен босатылуы мүмкін. Осындай жұмыстар топырақтың арамшөптермен қоректенуіне және зиянкестерге қарсы тұруын арттыруға мүмкіндік береді.

Орман-мелиоративтік

Орман шаруашылығын топырақтан қорғау құралы ретінде пайдалану шаралары қабылданды. Бірақ бұл шара мелиорацияны тәуелсіз қабылдау ретінде қолдана алады. Өйткені, жасанды және табиғи орман белдеуі суды ағызуды тиімді реттей алады. Сондықтан орман массивіндегі жер дерлік эрозия процестеріне жатпайды. Бұл сипат суды реттеу компонентіне қажеттілік бар ірі ауылшаруашылық кәсіпорындары мен шаруашылықтарында жоғары бағаланады. Ормандарды мелиорациялау тұрақты негізде топырақтың қолайлы гидротехникалық жағдайларын қалыптастыруға мүмкіндік беретін қосымша фактор болып табылады.

2. 3. Орман мелиорациясы және оның түрлері.

Мелиорация - табиғи органы (ең алдымен ауылшаруашылық жерлерін) жақсартудың ғылыми негізде ұйымдастырылатын шаруашылық және техникалық шаралары. Мелиорация - суландыру, құрғату, орман мелиорациясы, агромелиорация, химиялық мелиорация және т. б. болып бөлінеді. Жердің құнарлылығын ұзақ уақытқа көтеру немесе аумақты жалпы сауықтыру, жерді айтарлықтай дәрежеде жақсарту мақсатында жасалатын шаралар жиынтығы; табиғатты тиімді пайдаланудың бір түрі. Мелиорация объектілеріне: жалпы ландшафт және оның жекелеген бөліктері (топырақ, шабындық, суқоймалар және т. б. ) жатады. Мелиорацияны жобалау кезінде ландшафттық өзгерістердің мүмкін болатын дәл болжамын (оның ішінде қосалқы) жасаудың маңызы зор; оларды есепке алмау кейбір жағдайларда топырақтың қайта сорлануына, жердің батпақтануына және т. б. зардаптарға ұрындырары көміл. Ең көп таралған гидротехникалық мелиорация (су жүргісі колайсыз жерлердің мелиорациясы) - топырақты суармалау немесе құрғату, жайылымдарды суландыру. Топырақ режімін жақсартудың арнайы тәсіліне - қар тоқтату, шаймалау, кәріздеу бітелілеу (кольматаж), ағындыны реттеу және т. б. жатады. Химиялық және физикалық мелиорация (химиялық және физикалық қасиеттері қолайсыз жерлерді мелиорациялау) - тұзданған топырақтарды шаймалау, қышқыл топырақтарды өктендіру, сорларды гипстеу, сілтілі топырақтарды қышқылдандыру және т. б. Топырақтың физикалық жағдайын жақсарту үшін, оларды тастардан тазартады, сазды топырақты құм араластыра өңдейді, тозаңды және шымтезекгі топырақты саздандырады және т. б. Эрозияға немесе дефляцияға ұшыраған жерлерде, әсіресе, таулы аймақтардағы беткейлерді террасалау тәсілі қолданылады. Биологиялық (экологиялық) мелиорацияға құмдауыт жерлер мен жыраларды ормаңдандыру, орман жолақтарын өсіру (агроорманмелиорациясы) және баска шаралар жатады; 2) ауыл шаруашылық ғылымының бірнеше саласының негізін зерттейді. Оларға: гидротехникалық құрылыстар, агротехникалық шаралар, су шаруашылығының экономикасы, топырақтану, ағаш-орман шаруашылығының салалары және т. б. жатады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.