Жаңартылған бағдарламаларда оқыту мақсаттарын жүйелеу
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
Шоқан Уәлиханов атындағы Көкшетау Мемлекеттік Университеті
Курстық жұмыс
Тақырыбы: Жаңартылған бағдарлама: қазақ әдебиеті сабақтарының түрлері мен құрылымы
Орындаған: Телейхан М. Т
Қабылдаған: Смагулова Н.Қ
Көкшетау 2021 жыл
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
І-тарау.Жаңартылған бағдарлама: қазақ әдебиеті сабақтарының түрлері мен құрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .5
1.1.Қазақ әдебиеті сабақтарының құрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
1.2. Жаңартылған бағдарлама: қазақ әдебиеті сабақтарының түрлері ... ... ... .10
ІІ-тарау.Жаңартылған бағдарлама:қазақ әдебиеті сабақтарының стандартты түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..15
2.1.Жаңартылған бағдарлама бойынша әдебиеттегі сабақтардың түрлері мен формалары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..15
2.2. Әдебиет сабақтарының жаңа түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...20
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..23
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 25
Кіріспе
Қазақстанның әлемдік білім беру кеңістігіне кіруі мектептегі білім беру жүйесіндегі елеулі өзгерістерді болжайды. Мектепте оқытылатын пәндерді оқу-әдістемелік қамтамасыз етуді жаңарту және жетілдіру қажеттілігі туындады. Оқу процесіне қойылатын жаңа талаптар ғылыми қызметкерлер мен мектеп мұғалімдерін әдебиетті оқыту әдістемесінің өзекті мәселелерін шешу процесіне белсенді қатысуға мәжбүр етеді, олардың ең бастысы әдеби білім мазмұнын жаңарту болып табылады.
Курстық жұмыстың өзектілігі: Жаңартылған бағдарлама бойынша әдебиет сабағының типологиясын неғұрлым нақты анықтау қажеттілігімен және олардың мазмұнына, мақсаты мен жүргізілу әдістеріне байланысты сабақ түрлерінің ең тиімді жіктемелерін атаумен байланысты.
Курстық жұмыстың мақсаты: Жаңартылған бағдарлама негізінде қазақ әдебиеті сабақтарының түрлері мен құрылымын анықтау
Курстық жұмыстың болжамы:қазіргі әдебиет сабағының түрлерін оқытудың негізгі формасы ретінде қарастыру
Курстық жұмыстың міндеттері: әдебиет сабағының мазмұны мен технологиясының теориялық негіздерін қарастыру;
қазіргі әдебиет сабағының психологиялық -педагогикалық компоненттерін анықтау;
сабақты оқу процесін ұйымдастырудың негізгі формасы ретінде қарастыру;
қазіргі әдебиет сабағын өткізудің түсініктерін, классификациясын, типологиясын және әдістерін анықтау;
қазіргі әдебиет сабағының тәрбиелік қызметін сипаттау;
әдебиет сабақтарының инновациялық формалары мен түрлерін қарастыру;
әдебиет сабағында интернет -ресурстардың әдістемелік мүмкіндіктерін және олармен жұмыс істеу әдістерін анықтау.
Зерттеу әдістері:
Жұмыс кіріспеден, екі тараудан, қорытындыдан тұрады.
Кіріспе зерттеудің өзектілігін негіздейді, оның мақсаты мен міндеттерін тұжырымдайды; зерттеу объектісі мен пәні анықталады.
Бірінші тарауда жаңартылған бағдарлама: қазақ әдебиеті сабақтарының түрлері мен құрылымы жайлы айтылды
Екінші тарауда жаңартылған бағдарлама: қазақ әдебиеті сабақтарының стандартты түрлері жайлы жазылды.
"Қазақ әдебиеті" оқу пәні адамның проблемасын және оның әлемдегі орнын ашатын қоғамдық-гуманитарлық циклдің басқа пәндерімен қатар Қазақстанның білім беру жүйесінде маңызды орын алады. Көркем әдебиет-бұл өмірді тану тәсілі, образдарда көрінетін және адамға эмоционалды әсер ететін әлемнің көркемдік моделі. Оқу үшін іріктелген шығармалар оқушыларды орыс, қазақ және әлемдік классиканың байлығымен таныстыруға, оларды толғандыратын адамгершілік проблемаларына назар аударуға, өмірлік әсерлерін кеңейтуге және тереңдетуге, оқушылардың адамгершілік қағидаттарын қалыптастыруға мүмкіндік береді. Әдебиет сабағының міндеті-материалдық қажеттіліктерді қанағаттандыру немесе материалдық әлемдегі дұрыс бағдарлау (экономикалық, саяси және т.б.) сияқты өмір сүру үшін маңызды ұзақ мерзімді рухани қажеттіліктерді дамыту. Алынған рухани тәжірибе нәтижесінде адамның азаматтық және патриоттық сезімдерін тәрбиелеуге ықпал етеді, бұл қазіргі қоғамның дамуының қажетті шарты болып табылады. Әдебиет оқу пәні ретінде тұлғаның интеллектуалды, адамгершілік және дүниетанымдық дамуына ықпал етеді, гуманистік сананы, өзін және басқаларды түсіну қабілетін қалыптастырады.
Қазіргі жағдайда білім берудің басты міндеті білім алушылардың белгілі бір білім мөлшерін алуы емес, олардың өз бетінше білім алу дағдылары мен дағдыларын қалыптастыру болып табылады. "Қазақ әдебиеті" оқу пәні бойынша бағдарлама оқушылар алдында өзін-өзі танытудың жаңа мүмкіндіктерін ашуға арналған. Ол қазіргі заманғы мектептегі интеграцияланған білім беру - оқуға, ойлауға, әрекет етуге, өмір сүруге үйрету міндеттеріне жауап береді.
І-тарау.Жаңартылған бағдарлама: қазақ әдебиеті сабақтарының түрлері мен құрылымы
1.1.Қазақ әдебиеті сабақтарының құрылымы
10-11 сыныптарға арналған жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасында (қоғамдық-гуманитарлық бағыт бойынша) қазақ әдебиетін зерделеуге бөлінген сағат көлемі үлкен емес. Бірақ бағдарламаға қазақ халқының ауызша халық шығармашылығының үлгілері кірмеген,
ХІХ ғасырдағы қазақ әдебиетіне Абайдың жеті өлеңі, үш қарасөзі, бір өлеңі енген. Ғасырдан ғасырға-бір ақын.
ХХ ғасырдың бірінші жартысындағы қазақ әдебиеті бір роман, екі өлеңнен тұрады. ХХ ғасырдың екінші жартысындағы қазақ әдебиеті бір роман-эпопея, екі роман, бір повесть, бір драма, бір өлең көлемінде оқытылатын болады.
Бағдарламаға енгізілген жұмыстар бүкіл әлемге таралған. И. Есенберлиннің "Көшпенділер" тарихи трилогиясының басы, ортасы, соңы, С.Елубайдың "Ақ үй"роман-трилогиясы көрсетілген. Ә.Кекілбаевтың "Аңыздың ақыры" романы - "повесть", Б. Момышұлының "Ұшқан ұя" повесі - әңгіме.
Бағдарламаның үшінші тарауы "оқу мақсаттарының жүйесі" деп аталады. Бұл жүйеде
1) "түсіну және жауап беру",
2) "Талдау және түсіндіру",
3) "бағалау және салыстыру"бөлімдері бар. Сондықтан оларды" орыс әдебиеті"пәнінің бағдарламаларында да атайды. Ал енді бұл атаулар" Назарбаев Зияткерлік мектептерінің " бағдарламалық құжаттарында оқыту мақсаттарының таксономиясы түрінде белгіленген: білу (білу), түсіну (түсіну), қолдану (қолдану); талдау (талдау), қорытындылау (синтездеу), бағалау (бағалау). Бұл білім алушылардың танымында кезең-кезеңімен қалыптасатын ойлау дағдыларының, білім алушылардың оқу материалын меңгеруінің танымдық деңгейлері. Талдау, жалпылау, бағалау-жоғары танымдық деңгейдегі дағдылар.
Аталған алты танымдық дағдылардың әрқайсысы білім алушылардың ақыл-ой құзыреттілігін қалыптастыру және дамыту ісінде өмірлік маңызы бар. Олар біртіндеп өзара байланысты. Бір деңгейге көтерілгенге дейін келесі деңгейге өту мүмкін емес. Мысалы, түсіну үшін Шартты түсіну, шартты білу үшін пайдаланыңыз. Білім, білім жоқ жерде қалған танымдық дағдыларға орын жоқ. Осы дағдылардың әрқайсысының қалыптасу деңгейі оқушылардың тыңдалым (тыңдалым), айтылым (айтылым), оқылым (оқылым), жазылым (жазылым) сияқты төрт түрлі нақты қызмет түрлерінің нәтижелерімен анықталады. Оқу мақсаты түрінде күтілетін оқу нәтижелерін қалыптастыруға және шоғырландыруға үлкен мән беріледі. Оқу бағдарламасында күтілетін нәтижелерді анықтау, оның дамуын ақпараттандыру үшін қолданылатын негізгі бағыт-Блум таксономиясы (1956). Жаңартылған мазмұндағы орта білім берудегі (бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру) Қазақ әдебиеті бойынша үлгілік оқу бағдарламалары осы бағыттағы "Назарбаев Зияткерлік мектептерінің" бағдарламалық құжаттарымен оңтайландырылуға тиіс.
Блум таксономиясының танымдық, аффективті, психомоторлық аспектілері өзара байланысты. Олардың ішкі жүйесін белгілі бір пәннің мазмұнымен, оқыту мақсаттарымен, күтілетін оқу нәтижелерімен, оқушылардың оқу жетістіктері деңгейінің сипатымен үйлестіру бағдарламаны жасаушылардан, бақылау-бағалау құралдарынан да, мұғалімдерден де жақсы кәсіби біліктілікті талап етеді.
"Назарбаев Зияткерлік мектептері" ұйымының қолданыстағы бағдарламалық құжаттарында негізгі бағыттар ретінде пайдаланылған танымдық дағдыларды қалыптастыру, дамыту мақсаттары, оқу мақсаттарының таксономиясы" Қазақ әдебиеті " пәнінің бағдарламаларында (5-9, 10-11 сыныптар үшін) бұрмаланған пайдаланылған. Білім, қолдану сияқты дағдылар әзірлеушілер мен қосымшаларды жасаушылардың назарынан тыс қалды. Білу, білу-бастауыш саты осы таксономия. Ол болмаған жерде, қалған бес танымдық дағды немесе байырғы жүйеде үш білім, шеберлік, дағды (ZUN) -- бұл бос әурешілік.
"Қазақ әдебиеті "пәнінің бағдарламаларында" Назарбаев Зияткерлік мектептері" ұйымының бағдарламалық құжаттарында айқындалған танымдық сипаттағы қандай да бір дағдылар пайдаланылмайды, олардың орнына жауаптар, түсіндірулер, салыстырулар қосылады. Мұндағы жауап - "Білім" құрамындағы бірлік, түсіндіру - "түсіну" құрамындағы бірлік, салыстыру - "талдау"құрамындағы бірлік. Бұл бірліктер білім алушылардың танымдық деңгейлерінің иерархиялық жүйесінің құрамдас бөлігі бола алмайды. Жаңартылған бағдарламаларда оқыту мақсаттарын жүйелеу
1) "түсіну және жауап беру",
2) "Талдау және түсіндіру",
3) "бағалау және салыстыру" - негізінен білім беру тарихы мен теориясында, ғылымда және білім беру өндірісінде кеңінен пайдаланылатын оқыту мақсаттары бойынша білім қорында қалыптасқан ғылыми-әдістемелік, психологиялық, танымдық жүйенің ауытқуларын көрсету. Таным деңгейлері арасындағы иерархиялық жүйенің бұзылуы, бүтін және бөлшек, жалпы және жалпы, жүйелілікке әкелмейді. Сонымен қатар, қазақ тіліндегі" талдау"," интерпретация " сияқты ұғымдарға лайықты балама таба алмау Қазақ әдебиеті үшін де, қазақ әдебиеттануы үшін де, бағдарламаны жасаушылар мен әзірлеушілер үшін де жетістік емес.
1995-2000 жылдары Л.Андерсен мен Д. Кратвол бастаған психологтар тобы 2001 жылы Блум таксономиясының жаңартылған нұсқасын айналымға енгізді. Жаңартылған нұсқада білім жад деп аталды, ал жинақтау-жаратылыс. Танымдық дағдылардың деңгейлері танымдық процестің деңгейлері ретінде көрсетілген: есте сақтау (есте сақтау), түсіну (түсіну), қолдану (қолдану), талдау (талдау), бағалау (бағалау), құру (жасау). "Қазақ әдебиеті" пәнінің бағдарламалары "Назарбаев Зияткерлік мектептері"бағдарламаларының басты бағытын айқындаған Блум таксономиясының дәстүрлі де, жаңартылған да нұсқасы бойынша бейімделмеген.
"Назарбаев Зияткерлік мектептері" бағдарламаларының басты бағытын айқындаған таксономия бойынша танымдық саладағы әрбір дағдының бірнеше деңгейі бар. Пәннің мазмұнын анықтайтын бағдарламада осындай деңгейлер жүйесін әзірлеу терең білімді, мінсіз кәсіби құзыреттілікті, бай тәжірибені талап етеді. Егер бұрын танымдық дағдылардың қандай деңгейі қандай тақырыпқа, қандай оқу материалдарына, қандай мақсаттарға, оқытудың күтілетін нәтижелеріне сәйкес келетінін анықтау қиын болса, қазір бұл оңай емес, біздің жағдайымызда бұл қиын болып көрінеді.
"Жалпы орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартын"," негізгі орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартын " қолдану оқытудың күтілетін нәтижелері түрінде көрсетілген жалпы орта білім беру мақсаттарының жүйесіне қол жеткізу арқылы оқыту мен тәрбиелеу сапасын арттыруға бағытталған. Оқытудан күтілетін нәтижелер-білім алушы оқу процесі аяқталғаннан кейін нені біле, түсіне және көрсете алатынын сипаттайтын құзыреттер жиынтығы. Осы талаптар тұрғысынан "қазақ әдебиеті"пәнінің бағдарламаларына ортақ 12 (5-9 - сынып) - 14 (10-11-сынып) мақсаттарыныңнәтижелерінің бірінің сипатына назар аударайық. "Талдау және түсіндіру" бөліміндегі бес бөлімнің бірі-автордың бейнесі. Осы бөлімшеде қойылған оқу мақсаттарының жүйесі бойынша білім алушылар
Егер 5-сыныпта "эпикалық шығармадағы автордың бейнесін анықтау" болса, 6-сыныпта "эпикалық, поэтикалық шығармадағы автордың бейнесін анықтау". Әдеби шығармаларды "эпикалық, поэтикалық шығармалар"деп топтастыру қателік. Шынында да, "эпикалық шығармалар "қатарында поэтикалық шығармалар, ал" поэтикалық шығармалар" қатарында эпикалық шығармалар бар.
7-сыныпта "эпикалық, поэтикалық, драмалық шығармадағы автордың бейнесін анықтау" мақсаты қойылады. Бұл да қате. Аристотель заманынан бері сөз бен көркем әдебиеттің өнер туындылары топтастырылмағаны, "эпикалық, поэтикалық, драмалық"деп жіктелмегені белгілі. 8-9 сыныптардың мақсаты - "Авторлық бейненің тілдік бейнесін және кейіпкерлердің қарым-қатынасын талдау". Егер 10-сыныпта "шығармадағы авторлық идеяның өмір шындығымен байланысын анықтау" қажет болса, онда 11-сыныпта "автор бейнесінің шығарманың негізгі идеясымен байланысын анықтау"шарты болады.
"Автордың бейнесі" - поэтикадағы, лингвопоэтикадағы күрделі, қиын мәселе. Әдеби шығармада автордың бейнесі объект түрінде көрінбейді, имплицит. Қалыптастыру, дағдыларын анықтауға заттық бейнесі жоқ көрінетін белгілері - қиын іс. Автордың бейнесін анықтау Әл-Фараби сипаттаған "белсенді ақыл" деңгейінде ғана мүмкін болады. Бұл кәсіби зерттеушілердің ісі.
Енді" автордың бейнесін анықтау"деп аталатын оқу мақсатын орындауға көшейік. Мысалы, 5-сыныпта "Керқұла есімді Кендебай" Ертегісін, "Қобыланды батыр" жырын, "Асан Қайғы жеріне сын" ертегісін оқыған кезде келесі мақсаттар қойылады::
Түсіну және жауап беру (бойынша):
5.1.1.1-әдеби шығарманың фабуласы мен сюжеттік дамуының оның жанрына байланысты сипаттамасы...
Талдау және түсіндіру (БЖ):
5.2.2.1-эпикалық шығармадағы автордың бейнесін анықтау.
5.2.4.1-авторға хат, көркем шығармадан алған әсерін сипаттайтын өлең жазу...
"Керқұла атты Кендебай"," Қобыланды батыр"," Асан Қайғы жеріне сын " атты оқытуда мұндай мақсаттарға қол жеткізу мүмкін емес. "Негізгі орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты" білім алушыдан а) туынды авторының көзқарасын түсінуді талап етеді. "Жалпы орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты" талаптарының шеңберінде білім алушы А) шығарма авторларының өмірі мен шығармашылық жолы туралы негізгі деректерді біледі б) автордың ұстанымын түсінеді. Бұл автордың тұжырымдамасымен байланысты күтілетін оқу нәтижелері. Дұрыс. Оны орындау жалпыға міндетті болып табылады. Жаңартылған бағдарламалар Стандартта көрсетілген мақсатты күтілетін оқу нәтижесі түрінде ескермейді, керісінше оқушылардан автордың бейнесін анықтауды талап етеді-бұл дұрыс емес.
Жаңартылған білім беру бағдарламасы"қазақ тілі "және" қазақ әдебиеті " мұғалімдерінен үлкен ізденістер мен уақыт талабына сай жауапкершілікті талап етеді.
Жаңартылған білім берудің педагогикалық біліктілігін арттыру курстарына келген мұғалімдер бағдарлама мазмұнының ерекшеліктерін меңгеру бойынша белсенді қызметке кірісті. Оқу бағдарламасы оқушылардың жас ерекшеліктеріне сәйкес келеді. Бағдарлама" шиыршық" қағидаты негізінде әзірленді, онда оқу мақсаттары мен тақырыптарының басым көпшілігі белгілі бір оқу кезеңінен кейін (оқу жылы ішінде немесе кейінгі сыныптарда) білім мен дағдылардың үлкен көлеміне, тереңірек, күрделі деңгейге ие болады. Бұл ретте бағдарламадағы оқу мақсаттары танымдық және пәндік тәсілдердің аса маңызды түрлері бойынша ойлау дағдылары деңгейіне, Блум таксономиясына негізделген. Білім алушылардың білімді тиімді игеруде, табысты оқытуда оқыту мақсаттарына қол жеткізуін қамтамасыз ету үшін мұғалімдер тиімді оқытудың үш негізгі компонентін - оқу бағдарламасын ,педагогикалық тәсілдер мен бағалау жүйесін біріктірудің маңыздылығына назар аударады.
3 мұғалім шағын топтарда бірлесіп құрылған және қорғалған ықшам сабақтарды құрылымдау,сараланған тапсырмалар, яғни оқушылардың қажеттіліктерін ескеру қажеттілігі арқылы студенттерге бағытталған оқыту мен тілдік дағдыларды меңгереді. Бұл жұмыс мұғалімдердің педагогикалық кәсіби біліктілігін арттыруға , бағдарлама мазмұнын игеруге , қысқы кезеңге арналған сабақ жоспарын тиімді құруға ықпал етеді.Ықшам сабақтарда педагогикалық тәсілдерді тиімді пайдалану және белсенді оқу ортасын құру арқылы оқу мақсаттарының нәтижелі орындалуын жүзеге асыру.
Нақты пән бойынша күнделікті білім беру процесінің мазмұны оқу мақсаттарына бағынады және оқушылардың алған білімдерін, біліктері мен дағдыларын кез-келген оқу процесінде және өмірлік жағдайларда шығармашылықпен пайдалануға дайындығын қалыптастыруға, жетістікке жетудегі табандылықты дамытуға бағытталған, өмір бойы білім алуға ынталандырады.
1.2. Жаңартылған бағдарлама: қазақ әдебиеті сабақтарының түрлері
Қазіргі заманғы оқытудың мақсаты-Қазақстан Республикасының әлеуметтік және саяси өміріне тиімді қатысуға дайын бәсекеге қабілетті тұлғаны даярлау. Қазіргі заманғы оқытудың міндеттері қазақстандық патриотизмді тәрбиелеу, адам құқықтары мен бостандықтарын құрметтеу, табысты және тиімді қызметке дайын Құзыретті, Белсенді, Шығармашылық тұлғаны қалыптастыру болып табылады.
Педагогикалық практикада "оқытудың белсенді әдістері мен формалары"термині бұрыннан қолданылып келеді. Ол оқушылардың оқу іс-әрекетінің жоғары деңгейіне жететін педагогикалық технологиялар тобын біріктіреді.
Қазіргі білім туралы ғылым білім беру процесінде ең маңызды нәрсені - әр оқушының жеке басын, оның белсенділігін дамытуды қамтамасыз ететін педагогикалық технологияларды құру қажеттілігі туындаған сәтке жақындады. Оқушы өз жұмысының жаңа нәтижелерін алуға және болашақта оларды практикалық іс-әрекетте сәтті қолдануға ұмтылуы үшін осындай оқу жағдайларын жасау қажет. Бүгінгі таңда біз оқушыларымызды не күтіп тұрғаны туралы ойлана алмаймыз. Болашақ олардан тек таңдаған мамандығы бойынша ғана емес, сонымен қатар заманауи технологиялар саласында да үлкен білім қорын талап ететіні белгілі. Бүгінгі таңда ұсыныстардың көпшілігі минималды компьютерлік білімді қажет етеді, сондықтан мамандарды даярлау кезінде заманауи ақпараттық технологиялар біздің өмірімізге терең енетінін ескеру өте маңызды.
Қазіргі заманғы мектеп мұғалімнен оның кәсібилігін арттыруды, атап айтқанда сабақта оқушылардың іс-әрекетін ұйымдастыруды таңдауды талап етеді. Қазақ тілі мектеп пәндерінің бірі болып табылады және көптеген оқушыларға қиындық туғызады. Сонымен қатар, әр сыныпта осы пәнге қабілеті бар студенттердің белгілі бір саны бар. Мұғалімнің міндеті-оқуды ұйымдастырудың икемді формаларын іздеу.
Мен өз жұмысымда ойын технологиялары, топтық технологиялар, денсаулық сақтау технологиялары, компьютерлік технологиялар, жеке тұлғаға бағытталған технологиялар сияқты педагогикалық технологияларды қолданамын.
I. формалардың бірі-топтық жұмыс. Негізгі педагогикалық ереже:-студенттерді күшті және әлсіз деп жіктемеу, бірақ бірлескен топтық оқу әрекеті арқылы балалардың өзара білім алуын ұйымдастыру. Міндеттері: әр оқушыны танымдық қажеттіліктердің қалыптасуы мен дамуын қамтамасыз ететін іс-әрекетке қосу, яғни.осындай тапсырма жасалады және оқушы міндетті түрде жұмысты орындайды. Сынып 2-3 топқа бөлінеді. Топтағы балалар әртүрлі даму деңгейімен ұйымдастырылған. Топтар тапсырмалар алады. Барлық тапсырмалар орындалады, ал бір-бірімен сауалнама жүргізіледі, күшті әлсізге көмектеседі. Осылайша, барлық оқушылар сабақтың басты мақсатына жетуге көп уақыт жұмсады.
II. Сабақтарда Денсаулық сақтау технологиясына үлкен мән беремін. Міндеттері: оқушыға шаршауды, күйзелісті, наразылықты жеңуге көмектесу. Оқушылардың мұғалімнің эмоционалды көңіл-күйін түсіну қабілеті дамыған, сондықтан сабақтың алғашқы минуттарынан бастап сәлемдесуден бастап ізгілік атмосферасын, жағымды эмоционалды көңіл-күй қалыптастыру керек. Сабақтарда мен неврозға, интракраниальды қысымға жағымды әсер ететін қарапайым көз жаттығуларын қолданамын; физминутки, жаттығу-энергизаторы (бұл сабақты, топты сабақтың басында іс-әрекетке дайындайтын немесе сабақты және сабақ барысында әр оқушыны энергияны қалпына келтіретін қысқа жаттығулар), бүкіл ағзаға белсенді әсер ететін акупрессура.
III. Мен ойын технологиясын ұғымдарды дамытуда, тақырыпты зерттеуде, жаңа материалды түсіндіруде және оны шоғырландыруда, сөйлеу әрекетінің ауызша түрлерін оқытуда қолданамын.
Ойын технологиясының міндеттері: оқушылардың коммуникативті іс-әрекетін белсендіру; рөлдерді балалар арасында дұрыс бөлу, өйткені олардың сөйлеу дайындығының әртүрлі деңгейі бар; өзара көмек, белсенді ауызша-сөйлеу қарым-қатынасы, оқушылардың эмоционалды жағдайы, бұл материалды игеру сапасына және ойын нәтижесіне әсер етуі мүмкін.
Сіздің қызмет көрсету тағамдар қосу пікірді ғалым, К. Матыжанов атап өтті түсініксіздіктер тілі бағдарламасы мен тоқталып, бірқатар кемшіліктерді. Бағдарлама аясында әдебиетті оқыту курсының көптеген мәселелері толық қамтылмаған. Дәстүрлі түрде оқытылатын қазақ әдебиетінің әдіснамасы назарға алынбағандықтан, мұғалімдер көптеген қиындықтарға тап болады. Егер бағдарлама дұрыс болмаса, онда оқулық та дұрыс болмайды. Оқулықпен бірге мектеп кітапханасы оқулыққа қосымша жинақталмаған. Кітапханаларда бұл шығармаларды оқуға арналған толық материалдар жоқ. Қазіргі уақытта 9-10 сыныптар жаңа бағдарлама бойынша білім алуда. Іс жүзінде соңғы екі-үш жылда бағдарлама қазақ әдебиетінің мазмұнына сәйкес келмейтіні көрініп тұр. Әрине, артықшылықтар бар. Шегінуге еш жер жоқ, бірақ бағдарлама қазақ әдебиетінің мазмұнына сәйкес бейімделуді талап етеді. Құжатты қазақ әдебиетінің тарихын, теориясын білетін мамандар жасауы керек. Ағылшын әдебиеті мен қазақ әдебиетін мазмұны жағынан да, тарихы мен табиғаты жағынан да салыстыруға келмейді.
Осыған байланысты филология ғылымдарының докторы Гүлжахан Орда шешілмеген мәселелерде сынға ұшырағандардың оқулық авторлары болып табылатынын атап өтті. Ғалымның айтуынша, авторлар-тек бағдарламаның орындаушылары ғана. Блум таксономиясы ұзақ уақыт бойы жоғары оқу орындарына өтті, ал жалпы білім беретін мектептер әлі игерілмеген. "Біз жаңартылған білім беру мазмұны бағдарламасын қаншалықты меңгердік?сұраққа жауап іздеуде " г. Орда оқулықтарда қарапайымнан қарапайымға емес, қарапайымнан қарапайымға ауысу әдісі кеңінен қолданылатынын айтады, мысалы, 5-сыныпта балалардың жас ерекшеліктері ескерілмеген. Орта сыныпта өлеңдер, романдар оқитын студенттер орта мектепте шағын әңгімелер оқумен шектеледі. Сондай-ақ, 7-сыныпта М.Жұмабаевтың "Батыр Баян" өлеңін, і. Жансүгіровтың "Құлагер" поэмасын, 10-сыныпта Ү. Есдәулеттің "біз түркілерміз", 11-сыныпта С. Сейфуллиннің"Сыр", қ. Аманжоловтың "өзі туралы", Т. Молдағалиевтің "Бауырлар" поэмаларын оқыған. 8-сыныпта М.Дулатовтың "жалпы Жамалы" әңгімесі, ал 10-сыныпта Ш. Мұртазаның "тәуекел той"әңгімесі оқылды. II тоқсанда "Саям мен парасат" с.Елубайдың "жалған әлем" романы мен Қ. Аманжоловтың"өзі туралы" өлеңі ұсынылды. Бағдарламаны жасаушылар орта мектеп оқушыларының төрттен бір бөлігі үшін бір роман мен бір өлең оқу жеткіліксіз екенін ескермеді. "Неге біз Ш. Мұртазаның "Қызыл жебесін "үйретпейміз, Сәкеннің бейнесі бір"ірімшік кеудесімен" ашылады ма? Біз әдебиет саласының жаңалығы жеңіске жеткенге дейін бәс тігеміз. Жазушыларды іріктеу барысында біздің әдебиетіміздің бірқатар көрнекті өкілдері бағдарламадан тыс қалды",-деді ғалым. 11 сынып ішінде біздің әдебиетімізде с.Мұқановтың, сондай-ақ қазақ әдебиетінің көрнекті өкілдері Ғ.Мұстафин, С. Көбеев, Н. Байғанин, и. Байзақов, г. Орманов, А. Сәрсенбаев, Д. Әбілов, қ. Бекхожин, г. Қайырбеков, Т. Жароков, М. Әлімбаев, о. Әубәкіров, Ш. Смаханұлы, ж. Молдағалиев, с. Мәуленов, ж. Нәжімеденов есімдері аталмаған. Ал ... жалғасы
Шоқан Уәлиханов атындағы Көкшетау Мемлекеттік Университеті
Курстық жұмыс
Тақырыбы: Жаңартылған бағдарлама: қазақ әдебиеті сабақтарының түрлері мен құрылымы
Орындаған: Телейхан М. Т
Қабылдаған: Смагулова Н.Қ
Көкшетау 2021 жыл
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
І-тарау.Жаңартылған бағдарлама: қазақ әдебиеті сабақтарының түрлері мен құрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .5
1.1.Қазақ әдебиеті сабақтарының құрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
1.2. Жаңартылған бағдарлама: қазақ әдебиеті сабақтарының түрлері ... ... ... .10
ІІ-тарау.Жаңартылған бағдарлама:қазақ әдебиеті сабақтарының стандартты түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..15
2.1.Жаңартылған бағдарлама бойынша әдебиеттегі сабақтардың түрлері мен формалары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..15
2.2. Әдебиет сабақтарының жаңа түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...20
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..23
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 25
Кіріспе
Қазақстанның әлемдік білім беру кеңістігіне кіруі мектептегі білім беру жүйесіндегі елеулі өзгерістерді болжайды. Мектепте оқытылатын пәндерді оқу-әдістемелік қамтамасыз етуді жаңарту және жетілдіру қажеттілігі туындады. Оқу процесіне қойылатын жаңа талаптар ғылыми қызметкерлер мен мектеп мұғалімдерін әдебиетті оқыту әдістемесінің өзекті мәселелерін шешу процесіне белсенді қатысуға мәжбүр етеді, олардың ең бастысы әдеби білім мазмұнын жаңарту болып табылады.
Курстық жұмыстың өзектілігі: Жаңартылған бағдарлама бойынша әдебиет сабағының типологиясын неғұрлым нақты анықтау қажеттілігімен және олардың мазмұнына, мақсаты мен жүргізілу әдістеріне байланысты сабақ түрлерінің ең тиімді жіктемелерін атаумен байланысты.
Курстық жұмыстың мақсаты: Жаңартылған бағдарлама негізінде қазақ әдебиеті сабақтарының түрлері мен құрылымын анықтау
Курстық жұмыстың болжамы:қазіргі әдебиет сабағының түрлерін оқытудың негізгі формасы ретінде қарастыру
Курстық жұмыстың міндеттері: әдебиет сабағының мазмұны мен технологиясының теориялық негіздерін қарастыру;
қазіргі әдебиет сабағының психологиялық -педагогикалық компоненттерін анықтау;
сабақты оқу процесін ұйымдастырудың негізгі формасы ретінде қарастыру;
қазіргі әдебиет сабағын өткізудің түсініктерін, классификациясын, типологиясын және әдістерін анықтау;
қазіргі әдебиет сабағының тәрбиелік қызметін сипаттау;
әдебиет сабақтарының инновациялық формалары мен түрлерін қарастыру;
әдебиет сабағында интернет -ресурстардың әдістемелік мүмкіндіктерін және олармен жұмыс істеу әдістерін анықтау.
Зерттеу әдістері:
Жұмыс кіріспеден, екі тараудан, қорытындыдан тұрады.
Кіріспе зерттеудің өзектілігін негіздейді, оның мақсаты мен міндеттерін тұжырымдайды; зерттеу объектісі мен пәні анықталады.
Бірінші тарауда жаңартылған бағдарлама: қазақ әдебиеті сабақтарының түрлері мен құрылымы жайлы айтылды
Екінші тарауда жаңартылған бағдарлама: қазақ әдебиеті сабақтарының стандартты түрлері жайлы жазылды.
"Қазақ әдебиеті" оқу пәні адамның проблемасын және оның әлемдегі орнын ашатын қоғамдық-гуманитарлық циклдің басқа пәндерімен қатар Қазақстанның білім беру жүйесінде маңызды орын алады. Көркем әдебиет-бұл өмірді тану тәсілі, образдарда көрінетін және адамға эмоционалды әсер ететін әлемнің көркемдік моделі. Оқу үшін іріктелген шығармалар оқушыларды орыс, қазақ және әлемдік классиканың байлығымен таныстыруға, оларды толғандыратын адамгершілік проблемаларына назар аударуға, өмірлік әсерлерін кеңейтуге және тереңдетуге, оқушылардың адамгершілік қағидаттарын қалыптастыруға мүмкіндік береді. Әдебиет сабағының міндеті-материалдық қажеттіліктерді қанағаттандыру немесе материалдық әлемдегі дұрыс бағдарлау (экономикалық, саяси және т.б.) сияқты өмір сүру үшін маңызды ұзақ мерзімді рухани қажеттіліктерді дамыту. Алынған рухани тәжірибе нәтижесінде адамның азаматтық және патриоттық сезімдерін тәрбиелеуге ықпал етеді, бұл қазіргі қоғамның дамуының қажетті шарты болып табылады. Әдебиет оқу пәні ретінде тұлғаның интеллектуалды, адамгершілік және дүниетанымдық дамуына ықпал етеді, гуманистік сананы, өзін және басқаларды түсіну қабілетін қалыптастырады.
Қазіргі жағдайда білім берудің басты міндеті білім алушылардың белгілі бір білім мөлшерін алуы емес, олардың өз бетінше білім алу дағдылары мен дағдыларын қалыптастыру болып табылады. "Қазақ әдебиеті" оқу пәні бойынша бағдарлама оқушылар алдында өзін-өзі танытудың жаңа мүмкіндіктерін ашуға арналған. Ол қазіргі заманғы мектептегі интеграцияланған білім беру - оқуға, ойлауға, әрекет етуге, өмір сүруге үйрету міндеттеріне жауап береді.
І-тарау.Жаңартылған бағдарлама: қазақ әдебиеті сабақтарының түрлері мен құрылымы
1.1.Қазақ әдебиеті сабақтарының құрылымы
10-11 сыныптарға арналған жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасында (қоғамдық-гуманитарлық бағыт бойынша) қазақ әдебиетін зерделеуге бөлінген сағат көлемі үлкен емес. Бірақ бағдарламаға қазақ халқының ауызша халық шығармашылығының үлгілері кірмеген,
ХІХ ғасырдағы қазақ әдебиетіне Абайдың жеті өлеңі, үш қарасөзі, бір өлеңі енген. Ғасырдан ғасырға-бір ақын.
ХХ ғасырдың бірінші жартысындағы қазақ әдебиеті бір роман, екі өлеңнен тұрады. ХХ ғасырдың екінші жартысындағы қазақ әдебиеті бір роман-эпопея, екі роман, бір повесть, бір драма, бір өлең көлемінде оқытылатын болады.
Бағдарламаға енгізілген жұмыстар бүкіл әлемге таралған. И. Есенберлиннің "Көшпенділер" тарихи трилогиясының басы, ортасы, соңы, С.Елубайдың "Ақ үй"роман-трилогиясы көрсетілген. Ә.Кекілбаевтың "Аңыздың ақыры" романы - "повесть", Б. Момышұлының "Ұшқан ұя" повесі - әңгіме.
Бағдарламаның үшінші тарауы "оқу мақсаттарының жүйесі" деп аталады. Бұл жүйеде
1) "түсіну және жауап беру",
2) "Талдау және түсіндіру",
3) "бағалау және салыстыру"бөлімдері бар. Сондықтан оларды" орыс әдебиеті"пәнінің бағдарламаларында да атайды. Ал енді бұл атаулар" Назарбаев Зияткерлік мектептерінің " бағдарламалық құжаттарында оқыту мақсаттарының таксономиясы түрінде белгіленген: білу (білу), түсіну (түсіну), қолдану (қолдану); талдау (талдау), қорытындылау (синтездеу), бағалау (бағалау). Бұл білім алушылардың танымында кезең-кезеңімен қалыптасатын ойлау дағдыларының, білім алушылардың оқу материалын меңгеруінің танымдық деңгейлері. Талдау, жалпылау, бағалау-жоғары танымдық деңгейдегі дағдылар.
Аталған алты танымдық дағдылардың әрқайсысы білім алушылардың ақыл-ой құзыреттілігін қалыптастыру және дамыту ісінде өмірлік маңызы бар. Олар біртіндеп өзара байланысты. Бір деңгейге көтерілгенге дейін келесі деңгейге өту мүмкін емес. Мысалы, түсіну үшін Шартты түсіну, шартты білу үшін пайдаланыңыз. Білім, білім жоқ жерде қалған танымдық дағдыларға орын жоқ. Осы дағдылардың әрқайсысының қалыптасу деңгейі оқушылардың тыңдалым (тыңдалым), айтылым (айтылым), оқылым (оқылым), жазылым (жазылым) сияқты төрт түрлі нақты қызмет түрлерінің нәтижелерімен анықталады. Оқу мақсаты түрінде күтілетін оқу нәтижелерін қалыптастыруға және шоғырландыруға үлкен мән беріледі. Оқу бағдарламасында күтілетін нәтижелерді анықтау, оның дамуын ақпараттандыру үшін қолданылатын негізгі бағыт-Блум таксономиясы (1956). Жаңартылған мазмұндағы орта білім берудегі (бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру) Қазақ әдебиеті бойынша үлгілік оқу бағдарламалары осы бағыттағы "Назарбаев Зияткерлік мектептерінің" бағдарламалық құжаттарымен оңтайландырылуға тиіс.
Блум таксономиясының танымдық, аффективті, психомоторлық аспектілері өзара байланысты. Олардың ішкі жүйесін белгілі бір пәннің мазмұнымен, оқыту мақсаттарымен, күтілетін оқу нәтижелерімен, оқушылардың оқу жетістіктері деңгейінің сипатымен үйлестіру бағдарламаны жасаушылардан, бақылау-бағалау құралдарынан да, мұғалімдерден де жақсы кәсіби біліктілікті талап етеді.
"Назарбаев Зияткерлік мектептері" ұйымының қолданыстағы бағдарламалық құжаттарында негізгі бағыттар ретінде пайдаланылған танымдық дағдыларды қалыптастыру, дамыту мақсаттары, оқу мақсаттарының таксономиясы" Қазақ әдебиеті " пәнінің бағдарламаларында (5-9, 10-11 сыныптар үшін) бұрмаланған пайдаланылған. Білім, қолдану сияқты дағдылар әзірлеушілер мен қосымшаларды жасаушылардың назарынан тыс қалды. Білу, білу-бастауыш саты осы таксономия. Ол болмаған жерде, қалған бес танымдық дағды немесе байырғы жүйеде үш білім, шеберлік, дағды (ZUN) -- бұл бос әурешілік.
"Қазақ әдебиеті "пәнінің бағдарламаларында" Назарбаев Зияткерлік мектептері" ұйымының бағдарламалық құжаттарында айқындалған танымдық сипаттағы қандай да бір дағдылар пайдаланылмайды, олардың орнына жауаптар, түсіндірулер, салыстырулар қосылады. Мұндағы жауап - "Білім" құрамындағы бірлік, түсіндіру - "түсіну" құрамындағы бірлік, салыстыру - "талдау"құрамындағы бірлік. Бұл бірліктер білім алушылардың танымдық деңгейлерінің иерархиялық жүйесінің құрамдас бөлігі бола алмайды. Жаңартылған бағдарламаларда оқыту мақсаттарын жүйелеу
1) "түсіну және жауап беру",
2) "Талдау және түсіндіру",
3) "бағалау және салыстыру" - негізінен білім беру тарихы мен теориясында, ғылымда және білім беру өндірісінде кеңінен пайдаланылатын оқыту мақсаттары бойынша білім қорында қалыптасқан ғылыми-әдістемелік, психологиялық, танымдық жүйенің ауытқуларын көрсету. Таным деңгейлері арасындағы иерархиялық жүйенің бұзылуы, бүтін және бөлшек, жалпы және жалпы, жүйелілікке әкелмейді. Сонымен қатар, қазақ тіліндегі" талдау"," интерпретация " сияқты ұғымдарға лайықты балама таба алмау Қазақ әдебиеті үшін де, қазақ әдебиеттануы үшін де, бағдарламаны жасаушылар мен әзірлеушілер үшін де жетістік емес.
1995-2000 жылдары Л.Андерсен мен Д. Кратвол бастаған психологтар тобы 2001 жылы Блум таксономиясының жаңартылған нұсқасын айналымға енгізді. Жаңартылған нұсқада білім жад деп аталды, ал жинақтау-жаратылыс. Танымдық дағдылардың деңгейлері танымдық процестің деңгейлері ретінде көрсетілген: есте сақтау (есте сақтау), түсіну (түсіну), қолдану (қолдану), талдау (талдау), бағалау (бағалау), құру (жасау). "Қазақ әдебиеті" пәнінің бағдарламалары "Назарбаев Зияткерлік мектептері"бағдарламаларының басты бағытын айқындаған Блум таксономиясының дәстүрлі де, жаңартылған да нұсқасы бойынша бейімделмеген.
"Назарбаев Зияткерлік мектептері" бағдарламаларының басты бағытын айқындаған таксономия бойынша танымдық саладағы әрбір дағдының бірнеше деңгейі бар. Пәннің мазмұнын анықтайтын бағдарламада осындай деңгейлер жүйесін әзірлеу терең білімді, мінсіз кәсіби құзыреттілікті, бай тәжірибені талап етеді. Егер бұрын танымдық дағдылардың қандай деңгейі қандай тақырыпқа, қандай оқу материалдарына, қандай мақсаттарға, оқытудың күтілетін нәтижелеріне сәйкес келетінін анықтау қиын болса, қазір бұл оңай емес, біздің жағдайымызда бұл қиын болып көрінеді.
"Жалпы орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартын"," негізгі орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартын " қолдану оқытудың күтілетін нәтижелері түрінде көрсетілген жалпы орта білім беру мақсаттарының жүйесіне қол жеткізу арқылы оқыту мен тәрбиелеу сапасын арттыруға бағытталған. Оқытудан күтілетін нәтижелер-білім алушы оқу процесі аяқталғаннан кейін нені біле, түсіне және көрсете алатынын сипаттайтын құзыреттер жиынтығы. Осы талаптар тұрғысынан "қазақ әдебиеті"пәнінің бағдарламаларына ортақ 12 (5-9 - сынып) - 14 (10-11-сынып) мақсаттарыныңнәтижелерінің бірінің сипатына назар аударайық. "Талдау және түсіндіру" бөліміндегі бес бөлімнің бірі-автордың бейнесі. Осы бөлімшеде қойылған оқу мақсаттарының жүйесі бойынша білім алушылар
Егер 5-сыныпта "эпикалық шығармадағы автордың бейнесін анықтау" болса, 6-сыныпта "эпикалық, поэтикалық шығармадағы автордың бейнесін анықтау". Әдеби шығармаларды "эпикалық, поэтикалық шығармалар"деп топтастыру қателік. Шынында да, "эпикалық шығармалар "қатарында поэтикалық шығармалар, ал" поэтикалық шығармалар" қатарында эпикалық шығармалар бар.
7-сыныпта "эпикалық, поэтикалық, драмалық шығармадағы автордың бейнесін анықтау" мақсаты қойылады. Бұл да қате. Аристотель заманынан бері сөз бен көркем әдебиеттің өнер туындылары топтастырылмағаны, "эпикалық, поэтикалық, драмалық"деп жіктелмегені белгілі. 8-9 сыныптардың мақсаты - "Авторлық бейненің тілдік бейнесін және кейіпкерлердің қарым-қатынасын талдау". Егер 10-сыныпта "шығармадағы авторлық идеяның өмір шындығымен байланысын анықтау" қажет болса, онда 11-сыныпта "автор бейнесінің шығарманың негізгі идеясымен байланысын анықтау"шарты болады.
"Автордың бейнесі" - поэтикадағы, лингвопоэтикадағы күрделі, қиын мәселе. Әдеби шығармада автордың бейнесі объект түрінде көрінбейді, имплицит. Қалыптастыру, дағдыларын анықтауға заттық бейнесі жоқ көрінетін белгілері - қиын іс. Автордың бейнесін анықтау Әл-Фараби сипаттаған "белсенді ақыл" деңгейінде ғана мүмкін болады. Бұл кәсіби зерттеушілердің ісі.
Енді" автордың бейнесін анықтау"деп аталатын оқу мақсатын орындауға көшейік. Мысалы, 5-сыныпта "Керқұла есімді Кендебай" Ертегісін, "Қобыланды батыр" жырын, "Асан Қайғы жеріне сын" ертегісін оқыған кезде келесі мақсаттар қойылады::
Түсіну және жауап беру (бойынша):
5.1.1.1-әдеби шығарманың фабуласы мен сюжеттік дамуының оның жанрына байланысты сипаттамасы...
Талдау және түсіндіру (БЖ):
5.2.2.1-эпикалық шығармадағы автордың бейнесін анықтау.
5.2.4.1-авторға хат, көркем шығармадан алған әсерін сипаттайтын өлең жазу...
"Керқұла атты Кендебай"," Қобыланды батыр"," Асан Қайғы жеріне сын " атты оқытуда мұндай мақсаттарға қол жеткізу мүмкін емес. "Негізгі орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты" білім алушыдан а) туынды авторының көзқарасын түсінуді талап етеді. "Жалпы орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты" талаптарының шеңберінде білім алушы А) шығарма авторларының өмірі мен шығармашылық жолы туралы негізгі деректерді біледі б) автордың ұстанымын түсінеді. Бұл автордың тұжырымдамасымен байланысты күтілетін оқу нәтижелері. Дұрыс. Оны орындау жалпыға міндетті болып табылады. Жаңартылған бағдарламалар Стандартта көрсетілген мақсатты күтілетін оқу нәтижесі түрінде ескермейді, керісінше оқушылардан автордың бейнесін анықтауды талап етеді-бұл дұрыс емес.
Жаңартылған білім беру бағдарламасы"қазақ тілі "және" қазақ әдебиеті " мұғалімдерінен үлкен ізденістер мен уақыт талабына сай жауапкершілікті талап етеді.
Жаңартылған білім берудің педагогикалық біліктілігін арттыру курстарына келген мұғалімдер бағдарлама мазмұнының ерекшеліктерін меңгеру бойынша белсенді қызметке кірісті. Оқу бағдарламасы оқушылардың жас ерекшеліктеріне сәйкес келеді. Бағдарлама" шиыршық" қағидаты негізінде әзірленді, онда оқу мақсаттары мен тақырыптарының басым көпшілігі белгілі бір оқу кезеңінен кейін (оқу жылы ішінде немесе кейінгі сыныптарда) білім мен дағдылардың үлкен көлеміне, тереңірек, күрделі деңгейге ие болады. Бұл ретте бағдарламадағы оқу мақсаттары танымдық және пәндік тәсілдердің аса маңызды түрлері бойынша ойлау дағдылары деңгейіне, Блум таксономиясына негізделген. Білім алушылардың білімді тиімді игеруде, табысты оқытуда оқыту мақсаттарына қол жеткізуін қамтамасыз ету үшін мұғалімдер тиімді оқытудың үш негізгі компонентін - оқу бағдарламасын ,педагогикалық тәсілдер мен бағалау жүйесін біріктірудің маңыздылығына назар аударады.
3 мұғалім шағын топтарда бірлесіп құрылған және қорғалған ықшам сабақтарды құрылымдау,сараланған тапсырмалар, яғни оқушылардың қажеттіліктерін ескеру қажеттілігі арқылы студенттерге бағытталған оқыту мен тілдік дағдыларды меңгереді. Бұл жұмыс мұғалімдердің педагогикалық кәсіби біліктілігін арттыруға , бағдарлама мазмұнын игеруге , қысқы кезеңге арналған сабақ жоспарын тиімді құруға ықпал етеді.Ықшам сабақтарда педагогикалық тәсілдерді тиімді пайдалану және белсенді оқу ортасын құру арқылы оқу мақсаттарының нәтижелі орындалуын жүзеге асыру.
Нақты пән бойынша күнделікті білім беру процесінің мазмұны оқу мақсаттарына бағынады және оқушылардың алған білімдерін, біліктері мен дағдыларын кез-келген оқу процесінде және өмірлік жағдайларда шығармашылықпен пайдалануға дайындығын қалыптастыруға, жетістікке жетудегі табандылықты дамытуға бағытталған, өмір бойы білім алуға ынталандырады.
1.2. Жаңартылған бағдарлама: қазақ әдебиеті сабақтарының түрлері
Қазіргі заманғы оқытудың мақсаты-Қазақстан Республикасының әлеуметтік және саяси өміріне тиімді қатысуға дайын бәсекеге қабілетті тұлғаны даярлау. Қазіргі заманғы оқытудың міндеттері қазақстандық патриотизмді тәрбиелеу, адам құқықтары мен бостандықтарын құрметтеу, табысты және тиімді қызметке дайын Құзыретті, Белсенді, Шығармашылық тұлғаны қалыптастыру болып табылады.
Педагогикалық практикада "оқытудың белсенді әдістері мен формалары"термині бұрыннан қолданылып келеді. Ол оқушылардың оқу іс-әрекетінің жоғары деңгейіне жететін педагогикалық технологиялар тобын біріктіреді.
Қазіргі білім туралы ғылым білім беру процесінде ең маңызды нәрсені - әр оқушының жеке басын, оның белсенділігін дамытуды қамтамасыз ететін педагогикалық технологияларды құру қажеттілігі туындаған сәтке жақындады. Оқушы өз жұмысының жаңа нәтижелерін алуға және болашақта оларды практикалық іс-әрекетте сәтті қолдануға ұмтылуы үшін осындай оқу жағдайларын жасау қажет. Бүгінгі таңда біз оқушыларымызды не күтіп тұрғаны туралы ойлана алмаймыз. Болашақ олардан тек таңдаған мамандығы бойынша ғана емес, сонымен қатар заманауи технологиялар саласында да үлкен білім қорын талап ететіні белгілі. Бүгінгі таңда ұсыныстардың көпшілігі минималды компьютерлік білімді қажет етеді, сондықтан мамандарды даярлау кезінде заманауи ақпараттық технологиялар біздің өмірімізге терең енетінін ескеру өте маңызды.
Қазіргі заманғы мектеп мұғалімнен оның кәсібилігін арттыруды, атап айтқанда сабақта оқушылардың іс-әрекетін ұйымдастыруды таңдауды талап етеді. Қазақ тілі мектеп пәндерінің бірі болып табылады және көптеген оқушыларға қиындық туғызады. Сонымен қатар, әр сыныпта осы пәнге қабілеті бар студенттердің белгілі бір саны бар. Мұғалімнің міндеті-оқуды ұйымдастырудың икемді формаларын іздеу.
Мен өз жұмысымда ойын технологиялары, топтық технологиялар, денсаулық сақтау технологиялары, компьютерлік технологиялар, жеке тұлғаға бағытталған технологиялар сияқты педагогикалық технологияларды қолданамын.
I. формалардың бірі-топтық жұмыс. Негізгі педагогикалық ереже:-студенттерді күшті және әлсіз деп жіктемеу, бірақ бірлескен топтық оқу әрекеті арқылы балалардың өзара білім алуын ұйымдастыру. Міндеттері: әр оқушыны танымдық қажеттіліктердің қалыптасуы мен дамуын қамтамасыз ететін іс-әрекетке қосу, яғни.осындай тапсырма жасалады және оқушы міндетті түрде жұмысты орындайды. Сынып 2-3 топқа бөлінеді. Топтағы балалар әртүрлі даму деңгейімен ұйымдастырылған. Топтар тапсырмалар алады. Барлық тапсырмалар орындалады, ал бір-бірімен сауалнама жүргізіледі, күшті әлсізге көмектеседі. Осылайша, барлық оқушылар сабақтың басты мақсатына жетуге көп уақыт жұмсады.
II. Сабақтарда Денсаулық сақтау технологиясына үлкен мән беремін. Міндеттері: оқушыға шаршауды, күйзелісті, наразылықты жеңуге көмектесу. Оқушылардың мұғалімнің эмоционалды көңіл-күйін түсіну қабілеті дамыған, сондықтан сабақтың алғашқы минуттарынан бастап сәлемдесуден бастап ізгілік атмосферасын, жағымды эмоционалды көңіл-күй қалыптастыру керек. Сабақтарда мен неврозға, интракраниальды қысымға жағымды әсер ететін қарапайым көз жаттығуларын қолданамын; физминутки, жаттығу-энергизаторы (бұл сабақты, топты сабақтың басында іс-әрекетке дайындайтын немесе сабақты және сабақ барысында әр оқушыны энергияны қалпына келтіретін қысқа жаттығулар), бүкіл ағзаға белсенді әсер ететін акупрессура.
III. Мен ойын технологиясын ұғымдарды дамытуда, тақырыпты зерттеуде, жаңа материалды түсіндіруде және оны шоғырландыруда, сөйлеу әрекетінің ауызша түрлерін оқытуда қолданамын.
Ойын технологиясының міндеттері: оқушылардың коммуникативті іс-әрекетін белсендіру; рөлдерді балалар арасында дұрыс бөлу, өйткені олардың сөйлеу дайындығының әртүрлі деңгейі бар; өзара көмек, белсенді ауызша-сөйлеу қарым-қатынасы, оқушылардың эмоционалды жағдайы, бұл материалды игеру сапасына және ойын нәтижесіне әсер етуі мүмкін.
Сіздің қызмет көрсету тағамдар қосу пікірді ғалым, К. Матыжанов атап өтті түсініксіздіктер тілі бағдарламасы мен тоқталып, бірқатар кемшіліктерді. Бағдарлама аясында әдебиетті оқыту курсының көптеген мәселелері толық қамтылмаған. Дәстүрлі түрде оқытылатын қазақ әдебиетінің әдіснамасы назарға алынбағандықтан, мұғалімдер көптеген қиындықтарға тап болады. Егер бағдарлама дұрыс болмаса, онда оқулық та дұрыс болмайды. Оқулықпен бірге мектеп кітапханасы оқулыққа қосымша жинақталмаған. Кітапханаларда бұл шығармаларды оқуға арналған толық материалдар жоқ. Қазіргі уақытта 9-10 сыныптар жаңа бағдарлама бойынша білім алуда. Іс жүзінде соңғы екі-үш жылда бағдарлама қазақ әдебиетінің мазмұнына сәйкес келмейтіні көрініп тұр. Әрине, артықшылықтар бар. Шегінуге еш жер жоқ, бірақ бағдарлама қазақ әдебиетінің мазмұнына сәйкес бейімделуді талап етеді. Құжатты қазақ әдебиетінің тарихын, теориясын білетін мамандар жасауы керек. Ағылшын әдебиеті мен қазақ әдебиетін мазмұны жағынан да, тарихы мен табиғаты жағынан да салыстыруға келмейді.
Осыған байланысты филология ғылымдарының докторы Гүлжахан Орда шешілмеген мәселелерде сынға ұшырағандардың оқулық авторлары болып табылатынын атап өтті. Ғалымның айтуынша, авторлар-тек бағдарламаның орындаушылары ғана. Блум таксономиясы ұзақ уақыт бойы жоғары оқу орындарына өтті, ал жалпы білім беретін мектептер әлі игерілмеген. "Біз жаңартылған білім беру мазмұны бағдарламасын қаншалықты меңгердік?сұраққа жауап іздеуде " г. Орда оқулықтарда қарапайымнан қарапайымға емес, қарапайымнан қарапайымға ауысу әдісі кеңінен қолданылатынын айтады, мысалы, 5-сыныпта балалардың жас ерекшеліктері ескерілмеген. Орта сыныпта өлеңдер, романдар оқитын студенттер орта мектепте шағын әңгімелер оқумен шектеледі. Сондай-ақ, 7-сыныпта М.Жұмабаевтың "Батыр Баян" өлеңін, і. Жансүгіровтың "Құлагер" поэмасын, 10-сыныпта Ү. Есдәулеттің "біз түркілерміз", 11-сыныпта С. Сейфуллиннің"Сыр", қ. Аманжоловтың "өзі туралы", Т. Молдағалиевтің "Бауырлар" поэмаларын оқыған. 8-сыныпта М.Дулатовтың "жалпы Жамалы" әңгімесі, ал 10-сыныпта Ш. Мұртазаның "тәуекел той"әңгімесі оқылды. II тоқсанда "Саям мен парасат" с.Елубайдың "жалған әлем" романы мен Қ. Аманжоловтың"өзі туралы" өлеңі ұсынылды. Бағдарламаны жасаушылар орта мектеп оқушыларының төрттен бір бөлігі үшін бір роман мен бір өлең оқу жеткіліксіз екенін ескермеді. "Неге біз Ш. Мұртазаның "Қызыл жебесін "үйретпейміз, Сәкеннің бейнесі бір"ірімшік кеудесімен" ашылады ма? Біз әдебиет саласының жаңалығы жеңіске жеткенге дейін бәс тігеміз. Жазушыларды іріктеу барысында біздің әдебиетіміздің бірқатар көрнекті өкілдері бағдарламадан тыс қалды",-деді ғалым. 11 сынып ішінде біздің әдебиетімізде с.Мұқановтың, сондай-ақ қазақ әдебиетінің көрнекті өкілдері Ғ.Мұстафин, С. Көбеев, Н. Байғанин, и. Байзақов, г. Орманов, А. Сәрсенбаев, Д. Әбілов, қ. Бекхожин, г. Қайырбеков, Т. Жароков, М. Әлімбаев, о. Әубәкіров, Ш. Смаханұлы, ж. Молдағалиев, с. Мәуленов, ж. Нәжімеденов есімдері аталмаған. Ал ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz