Қазақ тілі сабақтарында оқушыларды жаңа сөздерді меңгертуде қолданылатын әдіс - тәсілдер

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 25 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
Ш.Уәлиханов атындағы Көкшетау университеті КеАҚ

Кусаинова Қарлығаш Абдуалиевна

Тақырыбы: Жаңа сөздерді меңгертуде қолданылатын әдіс-тәсілдер

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

Мамандығы 6B-қазақ тілі мен әдебиеті
(мамандық атауы мен шифры)

Орындаған:К усаинова К.А.
Қабылдаған: Шагирбаева Б.К

Көкшетау 2021
Мазмұны

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
Негізгі бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .5
І-тарау.Қазақ тілі сабақтарында оқушыларды жаңа сөздерді меңгертуде қолданылатын әдіс-тәсілдер ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .5
1.1.Жаңа сөздерді меңгертуде қолданылатын оқыту әдістері, тәсілдері ... ... ... ... ...5
1.2.Жаңа сөздерді меңгертудің негізі - керекті сөзді, ең қысқа мерзімде түсінікті әрі оңай тілмен оқушыға үйрету ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...8
ІІ-тарау.Жаңа сөздерді меңгертуде қолданылатын әдіс-тәсілдер ... ... ... ... ... .. 12
2.1.Оқушыларға білім беретін дерек көздеріне сәйкес топтастырылған әдістер: сөздік әдістері, көрнекілік әдістері, тәжірибелік әдістер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..12
2.2.Жаңа сөздерді меңгерту барысында оқыту әдістерін жетілдіру және мұғалімнің сабақтар жүйесінде оларды таңдай білуі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ...21
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .25
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 26

Кіріспе

Зерттеудің ахуалдылығы:Жаңа сөздерді бекіту олар енгізілген сабақта жүзеге асырылады және келесі сабақтарда жалғасады. Оқушылар сөйлеу барысында саналы түрде қолданатын сөз ғана қатты үйренеді.
Сөздерді ұзақ есте сақтаудың негізгі шарты-оларды жиі қайталау. Орташа қиындық сөзі, егер ол келесі үш - төрт сабақта қатарынан әр түрлі жаттығуларда кемінде сегізден он рет қайталанса және аз уақыт өткеннен кейін жаттығуларға немесе оқуға арналған мәтінге қайта қосылса, мықтап меңгерілуі мүмкін. Бірінші сыныптан бастап ауызша жаттығулар жазбаша жаттығулармен бірге жүруі керек, мысалы: сөздерді сөздікке жазу, кестеге енгізу, жаңа сөздермен сөйлемдер құру, заттарды белгілейтін сөздерді жазу, оларды есімдіктермен немесе сын есімдермен қолдану және т. б.
Курстық жұмыстың өзектілігі:Жаңа сөзді меңгертудің негізі - керекті сөзді, яғни оқушының біреудің айтқандарын түсіне алуы мен өз ойын жеткізіу үшін қажетті сөзді, ең қысқа мерзімде оқытудың қолданылатын әдістері мен тәсілдері арқылы түсінікті әрі оңай тілмен оқушыға үйрету. Сондықтан мұғалім оқушыға керекті сөздерді анықтап, солармен жұмыс жүргізеді. Жаңа сөзді меңгерткен кезде төмендегі мәселелерге мән берген жөн. Әрбір оқушының жаңа сөздерді жазып алуға сөздік дәптері болу керек.
Оқушыға сөздердің мағынасын қысқаша түсіндіретін қазақша түсіндірме сөздік (қажетті жағдайда аударма сөздік) алдыру керек және сөздікпен жұмыс жасауға дағдыландыру.
Оқушыларға алдымен күнделікті өмірде қолданылатын сөздерді меңгерту. Күнделікті өмірде сирек қолданылатын сөздерді үйретемін деп, оқушыны, әсіресе, төменгі сынып оқушыларын, қинаудың қажеті жоқ.
Сөздің мағынасын оқушыға өзінің ана тілінде түсіндірмеу керек. Керісінше, сөзді қазақша түсіндіру қажет және оқушыны да қазақ тілінде түсініп білуге дағдыландыру керек.Соған байланысты оқушыларға қазақ тілінің түсіндірме сөздігімен жұмыс жасату. керек.
Жұмыстың мақсаты: жаңа сөздің мағынасын сөзбен түсіндіру қиындық туғызса, оны дене әрекеттерімен түсіндіру.
Зерттеу обьектісі: жаңа сөзді қызықты әрі сапалы түрде меңгерту үшін әр түрлі әдіс-тәсілдерді қолдану.
Зерттеу әдістері: жаңа сөзді меңгертуді жеңілдететін әдіс-тәсілдерді зерттеп-зерделеп, ең пайдалыларын қолдану.
Зерттеу міндеттері:
1) жаңа сөздің мағынасын оқушыға анық түсіндіру;
2) жаңа сөздің оқушы есінде сақталуын қамтамасыз ету;
3) жаңа сөзді қолданыста меңгеру;
4) жаңа сөздің айтылуы мен жазылуын меңгерту;
5) сөздікпен жұмысқа үйрету.
Ғылыми жаңашылдығы:Шындық, күнделікті өмірде сирек қолданылатын сөздерді үйретемін деп, оқушыны, әсіресе, төменгі сынып оқушыларын, қинаудың қажеті жоқ. Жұмыс істегенге дейін жүйелі түрде жүргізілмегенін атап өткен жөн.
Жұмыстың маңыздылығы:Теориялық мәселелерді зерттеудегі кемшіліктер.
Қорғауға жіберілетін негізгі жағдайлар: жаңа сөзді меңгерту бойынша практикалық жұмыстардың болашағы айқын болмай, сапасы нашарлады.
Зерттеу құрылымы: Кіріспенің аяқталуында курстық жұмыстың құрылымы жайында қысқаша сипаттама берілді.Жұмыс кіріспеден, екі тараудан, қорытындыдан тұрады.

Негізгі бөлім
І-тарау.Қазақ тілі сабақтарында оқушыларды жаңа сөздерді меңгертуде қолданылатын әдіс-тәсілдер
1.1.Жаңа сөздерді меңгертуде қолданылатын оқыту әдістері, тәсілдері

Бүгінгі таңда басты талап-өмірде өз орнын таңдауға, қарым-қатынаста еркін жүруге ,кез-келген ортаға тез бейімделуге ,белгілі бір ғылым саласындағы білім мен дағдыларды көрсетуге, өз ойлары мен пікірлерін білдіруге қабілетті мәдени тұлғаны қалыптастыру және тәрбиелеу. Оқыту әдістері-оқытудың мақсаттары мен міндеттеріне сәйкес оның мазмұнын игеруде мұғалім мен оқушылар қолданатын әдістер мен құралдардың жиынтығы. Оқытушы оқыту әдістерін қолдана отырып, студенттерге білім береді және олардың практикалық іс-әрекетін ұйымдастыруда өзінің іс-әрекетін оқушылардың танымдық іс-әрекетіне басшылықпен байланыстырады.
Мұғалім оқыту нәтижелерін жақсарту үшін оқыту әдістеріне тәсілдерді де, оның құралдарын да қолданады.
Сөз әдісі грек тілінен шыққан "metodos". Әдіс ұғымы белгілі ақиқатқа, ақиқатқа, мақсатқа жету жолын білдіреді.
Қысқаша психологиялық-педагогикалық сөздік "әдіс" анықтамасын береді - мақсатқа жету жолы, тәсіл, белгілі бір жолмен реттелген іс-әрекет".
Қоғамымыздың қазіргі даму кезеңі мектептегі білім беру жүйесінің алдына оқыту процесін технологияландыру проблемасын қояды. Оқытудың әртүрлі технологиялары әзірленуде, білім беру мекемелерінің практикасына енгізілуде. Жаңа технологияларды игеру мұғалімнің зияткерлік, кәсіби, адамгершілік, рухани, азаматтық және басқа да адами қасиеттерінің қалыптасуына жағымды әсер етеді. Жаңа технологиялар теориялық тұрғыдан дәлелденген және іс жүзінде жақсы нәтиже береді.
Күнделікті сабақ барысында жаңа педагогикалық технологияларды қолдану үшін әр мұғалім өзінің педагогикалық мақсаттарына, қызығушылықтарына, шеберлігіне, алдында тұрған оқушылардың жас ерекшеліктерін ескере отырып таңдайды. Бұл жаңа технологиялар шығармашылық қабілеттерді, терең ойлауды, теориялық негіздерді, эстетикалық көзқарастарды, пайымдауларды, бағалауды, оқушылардың танымдық белсенділігін дамытуға бағытталған. Жаңашыл педагогтардың қолында жалпы білім беретін мектептерде оқу-тәрбие процесінің жаңа дамуы, яғни оның нәтижелері жоғары деңгейде болуын қадағалау болды. Олар педагогикаға " жаңа технология "терминін енгізді. Бұл жаңашыл мұғалімдердің мақсаты-студенттердің алған білімдерін сапалы ету, толыққанды тұлға қалыптастыру үшін негіз қалау. Осыған байланысты қазіргі уақытта көптеген педагогикалық технологиялар бар.

Елімізді одан әрі өркендету және дамыған елу елдің қатарына кіру мақсатында білім беру сапасын арттыру қажет. Егер мұғалім біліктілігін арттырмаса, оқушының білім сапасын арттыра алмайды. Біздің дамыған ел болуға ұмтылған біздің білімді жастарымыз өзінің көк туын жоғары көтеріп, әлемге Қазақстанның ел екенін көрсетті. Демек, ХХІ ғасыр жастарында білім болмаса, ел ешқашан өркендемейді.
Мұғалімнің басты мақсаты-заманауи оқу орындарында оқушыларды оқытудың тиімді процесін ұйымдастыра алатын жаңашыл педагог болу. Біз оқудағы жаңа технологияларды пайдалана отырып, оқушылардың білімін арттыра аламыз. Сондықтан біз олардың терең білім алуын, ойлауын,өз бетінше ізденуін, алған білімдерін кез келген жерде пайдалана білуін қолдауға тиіспіз. Жалпы, қазіргі білім беруде көптеген маңызды аспектілер бар. Білім-бұл оның тереңдігін жақсы білетін, оның қыр-сырын білетін, құпияларын аша алатын адамдар ғана ашылатын теңіз. Мұндай адамдарды тек мұғалімдер тәрбиелеп, дайындайды. Мұғалім білімді сабақ арқылы оқушының санасына жеткізеді, ал сабақ сапасын арттыру-барлық мұғалімдерді толғандыратын маңызды мәселе. Күнделікті жатталған кезеңдерден тұратын дәстүрлі сабақтар студенттерді шаршатады және білімге деген ынтаны төмендетеді. Сондықтан мен өзімнің әрі қарайғы педагогикалық жұмысымда сабақты жандандырудың дұрыс әдістері мен тәсілдерін таңдау, оқушыларды осыған тарту, олардың белсенді өзіндік жұмысын ұйымдастыру міндетін қойдым.
Қазіргі уақытта мектептерде жиі қолданылатын жаңа технологиялардың бірі-оқушылардың жазу мен оқуда сыни ойлауын қалыптастыруға бағытталған әдістер мен әдістер. Осындай әдістеме негізінде Мен өз тәжірибемде жасөспірімдерге қазақ тілі мен әдебиетін тереңдетіп оқытуды жиі қолданамын.
Мен сыни ойлау әдісімен өз бетінше іздей, өзін-өзі реттей алатын, диалогтік қарым-қатынас арқылы білімін арттыра алатын, цифрлық технологияларды пайдалана алатын белсенді, эрудициялы, саналы азаматтарды тәрбиелеу қажет екенін түсіндім.
Оқушылар басқалардың пікірлеріне күмәнмен қарау және өз ойларын өткізу қабілеті деп саналады. Яғни, мұғалімнің де, оқушының да сыни ойлау қабілеті артады.
Бүгінгі таңда оқу және жазу арқылы сыни ойлау әдісі кез-келген сабақта құнды және құнды. Бұл стратегиялар оқушылардың қызығушылығын арттыра отырып, мұғалімнің қиын кезеңдерінен арылтады. Сұрақ қою, ой қозғау, білім көпірі, бес жолдан тұратын өлеңдер, еркін жазу, Мен білгім келетінін Білемін, Білгім келеді, Венн диаграммасы, пікірталас, болжау , автордың орындығы, топтастыру және т.б. оқушылардың ынтасын оятады және ынталандырады. Сонымен қатар, бұл стратегиялар оқушының түсінігін, түсінігін дамытады, шаршамайды.
Сыни тұрғыдан ойлау "ойлау"деп сипатталады. Ол маңызды мәселелерді талқылауды және тәжірибені түсінуді қамтиды.
Сыни тұрғыдан ойлау-бүгінгі таңда Қазақстанның білім алып жатқан жастары үшін ең тиімді тәсіл. Өйткені, бұл оқушы мен мұғалімді сыни ойлауға итермелейді. Студенттер өз ақпаратының дұрыстығына және басқалардың мәлімдемесіне күмәнмен қарау қабілеті болып саналады. Ал мұғалімдер өз тәжірибесінде жаңа тәсілдерді қолдана отырып, сыни тұрғыдан бағалайды.
Сыни тұрғыдан ойлау ең маңызды болғандықтан, ол проблемаларды ойлау арқылы талқылайды. Мен студенттерге шығармашылық бағыт бере отырып, үздіксіз жұмыс жасадым. Осы бағдарламаны зерттей келе, мен мұғалім мамандығының қыр-сырын, оны өз жұмысымда қолдана отырып, терең меңгердім. Бағдарлама стратегиялары оқушыларды бір-бірін тыңдауға және құрметтеуге үйретті. Бұрын үнсіз қалған балалар сабаққа белсенді қатысқанын қуанышпен атап өтемін. Тек олар өздерін осылай көрсетгісі келмеді. Арнайы, жаңа технологиялық жоба бойынша сабақтар өткізу оларға еркін сөйлеуге, өз ойларын ашық білдіруге, сыни көзқарас танытуға мүмкіндік береді.

Постермен жұмыс-тақырыпты ашудың тиімді әдісі. Плакатпен жұмыс жасау барысында оқушылар әртүрлі идеяларды лақтырып, оларды дәлелдеу үшін жұмыс істейді. Оқушының ойлау қабілеті, оның ойыны тілді меңгеруде өте тиімді. Постерді қорғау-шешендік өнерді қажет етеді.
Баланың қызығушылығы сыни тұрғыдан ойлауға арналған әртүрлі қызықты тапсырмаларды орындау, топтық жұмыста оның белсенділігін арттыру үшін плакаттар жасау арқылы артады. Әр сабақтың соңында студенттермен кеңесу барысында мен оларға зерттеу қабілеттерін арттыру үшін Интернетке кіру, іздеу, кітапханаларға бару және тілдік байлықты арттыру үшін әдеби оқулықтар сатып алу қажет екенін түсіндіремін. Әңгіме тақырыбы оқушының сыни ойлауына оң әсер ететін зерттеу әңгімесі болып саналады. Мен бұл зерттеу әңгімесін сабақтарымда жиі қолданамын. Сонда ғана оқушы білім, сана, ойлау және сөйлеу дағдыларын дамытады, өмірге деген көзқарас қалыптасады, белгілі бір шешімдер қабылдай алады, есте сақтау қабілеті дамиды, алған білімін кез-келген жерде қолдана алатын тұлға қалыптасады деп сенемін.

1.2.Жаңа сөздерді меңгертудің негізі - керекті сөзді, ең қысқа мерзімде түсінікті әрі оңай тілмен оқушыға үйрету

Ғалымдардың оқушылардың сөздік қорын кеңейту, жаңа сөздерді қолдану, сөздерді түсіну бағыттары, жаңа сөздерді игерудің тиімді жолдары туралы ұсыныстары сараланған түрде беріледі. Жаңа сөзді түсініп, қолданыңыз, оқушының сөздік қорын байытыңыз. ойын жұмыс түрлерін нақты жеткізеді.Деңгейлік тапсырмалар арқылы жаңа сөздерді игерудің басты ерекшелігі.деңгейлік тапсырмалар жүйесі,оның мәні көрсетілген.
Бұл сөз тілдің "құрылыс материалы" болғандықтан, онсыз ешқандай тілдік қатысулар болмайды. Бұл күрделі құбылыс. Сөз қоршаған ортадағы заттардың, құбылыстардың, әрекеттердің және т.б. мағынасын көрсетеді.
Сөздің осындай функциялары арқылы адамзат сөздерді біріктіріп, өз ойларын сөйлемдер арқылы білдіре алады. Сөздер бөлек қолданылмайды, олардың қызметі, мағынасы сөйлеу мен сөйлемде нақты көрсетілген.
Сондықтан барлық дұрыс айтылу, оқушылардың сөздерді орынды қолдануы оның сөздік қорына тікелей байланысты. Оқушылар оны сөздіктегі сөздердің мағынасын білген жағдайда ғана дұрыс қолдана алады. Бұл оқушылардың сөздік қорын байыту үшін арнайы жұмысты қажет етеді. С. Рахметова оқушылардың сөздік қорын арттыру жұмыстарының ұтымды жолдарын келесі бағыттарды атайды: "мектептегі сөздік жұмыс төрт бағыт бойынша жүргізіледі:
Балалардың сөздік қорын байыту, яғни оқушыларға бұрын білмеген жаңа сөздерді үйрету, олардың мағынасын түсіндіру;
Сөздіктерді анықтау ,яғни бұрыннан таныс сөздердің семантикалық ұғымдарын тереңдету (синонимдер, антонимдер, басқа мағыналарды талдау және т.б. арқылы мағыналардағы әртүрлі айырмашылықтарды талдау).
Сөздіктерді қолдана білу, яғни. әр оқушы сөйлегенде, сөйлем жасайды, мүмкін болса, өз қалауы бойынша көбірек қосады;
Әдеби тілге жатпайтын сөздерді түзету, сөздердің айтылуын түзету;
Әрине, бұл бағыттар бір-бірімен тығыз байланысты.
Демек, жаңа сөздерді игеру, сөздік қорын арттыру жұмыстары бірнеше бағыттардан тұрады және мұғалімнің арнайы дайындығын қажет етеді. Осы себепті, мектеп оқушыларының сөздік қорын молайту мәселесінде мұғалімге лексиканы көбейту үшін лексикалық негіздердің мағынасын қалай ашу керек, қандай тәсілдерді қолдану керек деген сұрақтар қойған жөн. Өйткені, таңдалған лексикалық тәсіл мен жаттығу жүйесі жемісті Бизнестің өнімділігінің кепілі болып табылады.
Ғалым Қ.Аханов" әр тілдің байлығы ондағы сөздердің санымен емес, ондағы сөздердің кеңдігімен, оларды әртүрлі мағынада қолданудың икемділігімен, экспрессивті, бейнелеу тәсілдерінің көптігімен өлшенеді " деп атап өтті.Кеңейту, сөздік балаға қажет жіберуді түсіну маңызы бар сөздер.

Осылайша, оқушылардың сөздік қорын байыту, жаңа сөздерді игеру, сөздердің мағынасын түсіну келесі бағыттарда жүзеге асырылады:

* Оқушылардың сөздің мағынасын меңгеруіне арналған лексикалық жаттығулар проблемалық жағдайдың сипатына ие болуы керек;
* Оқушылар өздері алған сөздердің мағынасын қолдана білу дағдылары мен қабілеттерін қалыптастыруы керек.
* Бұл тәсілдер бірлікте жүргізілуі керек, егер олардың біреуі еленбесе, жұмыс нәтижелі болмайды.

Адамдар қандай сөз немесе сөйлем айтқанына қарамастан, ол адамның ойлауымен тығыз байланысты. Себебі адам сөздің немесе сөйлемнің мағынасын біле отырып, рефлексия арқылы сөйлейді, түсінеді. Сөздің мағынасын ассимиляциялауға арналған лексикалық жаттығулар проблемалық жағдайдың сипатына ие. Оқушыларға сөз ұғымын үйрету мақсатында құрылған лексикалық жаттығулар:

оқушының белгілі бір дәрежеде білімі;
б) өткен тақырыптарға сүйену
оқушылардың алған білімдері арқылы зерттеу жұмыстарын жүргізу барысында жаңа білім алу мүмкіндіктері;
оқушының жас ерекшеліктерін ескеру;
проблемалық жағдайды тудыратын проблемалық сипаттағы жағдайлар жасау керек.

Оқушылар өз бетінше жұмыс жасау кезінде сөздің алынған мағынасын дұрыс пайдалану дағдылары мен қабілеттерін қалыптастыру талаптарына жауап беруі керек.
Сөйлеуді меңгеру процесінде оқушылар:

* ақыл-ой әдістерін меңгерген;
* бір текшені екіншісімен салыстыра отырып, өз көзқарасын дәлелдей алады;
* олардың арасындағы айырмашылықтар мен айырмашылықтарды көреді және түсінеді, осылайша тіл заңдылықтарын игереді;
мен білмеймін, - деді ол.;
* зерттелген материалдарды қолдануды үйреніңіз;
* жаңа сабақ алады;
Осындай өзіндік жұмыстың нәтижесінде келесі Дағдылар мен қабілеттердің қалыптасуы піседі:

* өз мағынасын түсіну процесінде сөздерді дұрыс қолдану дағдылары;
* шешім қабылдау икемділігі;
* оқытуды көшіру мүмкіндігі;
* нысандар арасындағы байланыс туралы түсінік қалыптастырудың икемділігі.

Жаңа сөздерді игеру кезінде иллюстрациялық иллюстрацияларды қолдану да өз нәтижелерін береді. Сурет арқылы сөз, сөйлем құруға үйрену өте тиімді әдіс. Әсіресе әр тақырып үшін тақырып таңдалады және таңдалады.

Бұл сөз барлық тілдік мәселелерге тікелей қатысты. Оқу процесінде студенттер сөздің мағынасын Мұқият түсіндіруі керек. Әсіресе бастауыш мектепте оқушыны жаңа сөзге үйрету, оны мағынасымен таныстыру, белгілі бір дәрежеде қазақ тілінің сөздік қорын меңгеру, жаңа сөздерді сауатты жазу және жаңа сөзді дұрыс қолдану дағдыларын қалыптастыру. Сөздерді игеру кезінде де олардың жеңілдігі мен күрделілігін ескеру қажет.

Оқушылардың жаңа сөздерді үйренуіне негіз болатын тағы бір басты қағида - бұл сөздерді күнделікті өмірде қолдануға үйрету.

Жаңа сөздерді жеке-жеке емес, нақты жағдайға байланысты тақырып ішінде қолдануға мүмкіндік жасау керек.

Оған Ахмет Байтұрсыновтың:" тілдің даму мәселесі тек грамматиканы оқытуда ғана емес, баланың сөздерін үйретуде де, оның өміріндегі сөзді бейнелеуде де шешілуі мүмкін " деген тұжырымы дәлел бола алады.

Профессор Н.Оралбаева жаңа сөздерді меңгерудің келесі тиімді тәсілдерін атап өтті:

* оқушыға жаңа сөздің мағынасын нақты түсіндіру;
* оқушының жаңа сөзді есте сақтауын қамтамасыз ету;
* пайдаланудағы жаңа сөзді меңгеру;
* меңгеру айтылуымен және жазуға, жаңа сөздер;
* сөздікпен жұмыс істеуге үйрету.

Сонымен қатар, лексикалық материалды игеру кезінде студент бір нәрсені ескеруі керек - жеке сөз ешқашан барлық мүмкіндіктерді толық қамтамасыз ете алмайды. Лексикалық мағынасы бар сөздерді бір мағынада шектеу қиын. Себебі біздің тіліміздегі әр сөздің мағынасы әртүрлі.

ІІ-тарау.Жаңа сөздерді меңгертуде қолданылатын әдіс-тәсілдер
2.1.Оқушыларға білім беретін дерек көздеріне сәйкес топтастырылған әдістер: сөздік әдістері, көрнекілік әдістері, тәжірибелік әдістер

Оқыту әдісі дидактиканың негізгі бір бөлігі болып табылады. Себебі, ОҚПУ процесі оның мақсаты, мазмұны, әдістері мен ұйымдастырушылық формаларының бірлігі болып табылады.
Оқыту әдістері педагогика саласындағы күрделі мәселелердің бірі болып табылады. Осыған байланысты бүгінгі таңда оқыту әдістері мен оларды топтастыру мәселесінде бірыңғай пікір қалыптасқан жоқ.
Бұл мәселені зерттеушілер оқыту әдістеріне әртүрлі анықтамалар беріп, оларды әртүрлі негізде топтастыруды ұсынады. Ғылыми-педагогикалық әдебиеттерде жиырмадан астам топтар бар.

Оқушылардың танымдық белсенділігіне байланысты:

- түсіндірме хабарлама әдісі;
- репродуктивті әдіс;
- проблемалық баяндау әдісі;
- эвристикалық әдіс.

Оқу мақсаттары мен құралдарына байланысты (Данилов М. А., Есипов б. п., Ильина Т. А.);
- оқытудың жаңа әдісі;
- дағдыларды қалыптастыру әдісі;
- Техникалық құралдармен жұмыс істеу әдісі;
- Өзіндік жұмыс әдістемесі;
- білімді тексеру әдісі;
- проблемалық, бағдарламаланатын оқыту әдісі.

Педагогикалық қызмет тәсілдеріне байланысты (ю. к. Бабанский):
- оқу-танымдық қызметті ұйымдастыру;
- мотивация оқыту;
- оқытудағы бақылау және өзін-өзі бақылау әдістері.

Әдістің логикалық және психологиялық сипатына байланысты (Р. г. Лемберг):
- ауызша баяндау әдістемесі;

- есепті шығару әдісі;
- өнер құралдарын пайдалану әдісі.

Мұғалім мен оқушылар қызметінің ерекшеліктеріне байланысты (В.:
- жаңа білімді меңгеру әдісі;
- өздігінен білім алу әдісі;
- проблемалық әдіс;
- практикалық әдіс;

Көркем әдебиет және өнер құралдарын пайдалану әдісі. Олардың ең көп тарағандары білім беру көздеріне сәйкес:
- сөздік әдістері;
- көрнекілік әдістері;
- тәжірибе әдістері.

Бұл әдістің ерекшелігі, егер мұғалім оқу материалын ауызша баяндаса, онда білім алу көзі мұғалімнің сөзі болып табылады немесе мұғалім оқушыларды оқытуда көрнекі құралдарды пайдаланады, ал білім алу көзі Көрнекі құралдар және т. б. болып саналады.
Сөздік әдісі грек тілінен шыққан "metodos". Әдіс ұғымы белгілі ақиқатқа, шыңдарға, мақсатқа жету жолын білдіреді. Әр автор оқыту әдістері туралы өз анықтамасын береді.
Қысқаша психологиялық-педагогикалық сөздік "әдіс" анықтамасын береді - мақсатқа жету жолы, тәсіл, белгілі бір жолмен реттелген іс-әрекет".
Сондай -- ақ, оқыту әдісі-бұл оқушыларды оқыту және дамыту мақсатында мұғалім мен оқушылардың өзара әрекеттесу және бірлескен іс-әрекеті.
Оқыту әдістері-Бұл оқытушы мен оқушылардың жұмыс әдісі, соның арқасында білім, білік, дағды қалыптасады, оқушылардың танымдық және қабілеттілік қабілеті артады.
Оқыту әдістері-мұғалім мен оқушылардың бірлескен іс-әрекеті.
Оқыту әдістері-мұғалім мен оқушылардың өзара әрекеттесу процесінде білім алу тәсілдері.
Оқыту әдістері-мұғалім мен оқушылардың өзара іс-қимылы негізінде білім беру, тәрбие және танымдық процесті жетілдіру.
"Әдіске" қатысты анықтамаларда барлығына ортақ пікір бар:"белгілі бір мақсатқа ұмтылатын мұғалім мен студенттердің өзара әрекеті мен қызметі".
Осылайша, оқыту әдістері-бұл мұғалімнің және оқушылардың оқу мақсаттары мен міндеттеріне сәйкес оның мазмұнын игеруде қолданатын әдістері мен құралдарының жиынтығы. Мұғалім оқыту әдістерінің көмегімен студенттерге білім береді және олардың іс-әрекеттерін практикалық іс-әрекетін ұйымдастырумен оқушылардың танымдық іс-әрекетіне бағыттаумен байланыстырады.
Мұғалім оқыту нәтижелерін жақсарту үшін оқыту әдістеріне тәсілдерді де, оның құралдарын да қолданады.
Оқыту процесінде біз ғылымның, тәрбиенің және оларды адамгершілік рухта дамытудың негіздеріне сәйкес оқушыларға терең және тұтас білім беру мәселелерін шешудегі мұғалімнің басшылық тәсілдерінің, тәсілдері мен құралдарының бірлігін көрсеткіміз келеді.
Көрнекі әдістер оқу материалын оқушылардың көзімен көруге және түсінуге мүмкіндік береді.
Бұған демонстрация, Иллюстрация және бақылау әдістері кіреді.
Демонстрация (демонстрация) оқушыларды табиғи жағдайда құбылыстармен, процестермен және заттармен таныстыру кезінде қолданылады. Әдістің бұл түрі зерттелетін құбылыстың қозғалысын анықтауды, объектінің ішкі құрылымымен және сыртқы көрінісімен немесе бір тақырыптың орналасуымен танысуды қамтиды.
Табиғи мақсатты көрсету негізінен сыртқы көріністен басталады (мөлшері, түсі, формасы, байланысы және т.б.). Келесі кезекте оның ішкі құрылымы немесе жеке құрамы бөлінеді. Пәннің үлгісі мен өнер туындыларын оқушылар бірлік жағдайында қабылдайды.
Демонстрация көбінесе оқушылардың практикалық оқу іс-әрекетімен бірге өткізіледі. Құрылғылар мен нысандарды көрсету нәтижелерінің сәттілігі бірнеше жағдайларға байланысты:

- көрсетілген мақсат барлық оқушылар үшін жақсы көрінуі керек;
- оқу материалын түсіндіру кезінде демонстрациялық жұмыс жүргізіліп, содан кейін нысананы алып тастау керек. Оны оқушыларға алдын-ала үйрету мүмкін емес;
- көрнекі құралдарды бақылау процесінде әр оқушы мұғалімнің нұсқауы бойынша жұмыс істеуі керек;
- көрсету кезінде мұғалімнің ауызша презентациясы оқушылардың бақылауын дамытуға және көркем сөйлеуді шоғырландыруға ықпал етуі керек;
- оқушыларға бақылау жұмысының нәтижелері бойынша қорытынды жасай білуге дағдыландыру және т. б.

Оқытудың мұндай ұйымдастырылуы студенттердің оқу материалын оңай және терең түсінуіне ықпал етеді, олардың ақыл-ой белсенділігін арттырады және қосымша ақпарат береді.

Егер оқушылар құбылыстарды, процестерді және объектілерді белсенді түрде зерттесе, онда бұл әдіс нәтижелі болады. Олардың мұндай көзқарасы оқудағы проблемалық және іздеу жағдайын тудырады.
Сабақ барысында оқу киносы, диапозитив, диафилъм, магнитофон, радио, дыбыс жазу, киноскоп, эпидиоскоп, теледидар, бейнефильм сияқты оқытудың демонстрациялық әдістері қолданылады.
Кейбір жағдайларда заттар мен құбылыстар табиғи ортада ұсынылуы мүмкін (мысалы, табиғат, оның құбылыстары, Жануарлар, өсімдіктер, ауылшаруашылық техникалары, өндіріс құралдары және т.б.).
Иллюстрация демонстрациялық әдіспен ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.