Қазақ тілін оқытудың зерттеуі

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 26 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
Ш.Уәлиханов атындағы Көкшетау университеті КеАҚ

Курстық жұмыс
Тақырыбы: Қазақ тілін оқытуда жобалау әдісін қолданулардың жоспары

Орындаған: Молдабек Ә
Қабылдаған: Шагирбаева Б.Қ

Көкшетау 2021 жыл
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...5
І-тарау. Қазақ тілін оқытуда жобалау әдісін қолданулардың жоспары ... 6
1.1. Қазақ тілін оқытуда жобалау әдісін қолдану ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 6
1.2.Қазақ тілін оқытудың жобалау әдісінің мақсаттары мен міндеттері ... ... 15
ІІ-тарау.Қазақ тілін оқытудың принциптері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .17
2.1.Қазақ тілін оқытудың принциптері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .17
2.2.Қазақ тілін оқытудың зерттеуі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..22
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..25
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 27

Аңдатпа

Мектеп оқушыларына білім мен дағды беруде қазақ тілінен өтілетін сабақтардың мәні орасан. Өйткені сабақ оқу ісін ұйымдастырудың негізгі түрі болып табылады. Мұғалімнің жүргізетін жұмыстары сабақ арқылы іске асады. Сабақ беруде мұғалім мынадай мақсат қояды: оқушыларға білім негіздерін түсіндіру, сол білімді бекітіп, талдап есінде қалдыру, алған білімін тексеріп отыру және өздігінен толықтырған білімдерін күнделікті өмір қажетіне пайдалана білу. Мұғалім оқушылардың барлығына қазақ тілі материалдарын толық меңгертуі, қажетті білік, дағдыларды игертуі, сабақтың дамытушы және тәрбиелік қызметін іске асырады. Ол үшін мұғалім материалды баяндау процесінде уақытты үнемді жұмсап, оқушылардың толық түсініп қабылдауына жағдай жасайды. Сонымен бірге мұғалім оқушының білімге деген ықыласы мен қызығушылығын, оқу-танымдық уәждемесін арттырып отыруы тиіс. Оқушылардың белсенділігін арттыруда олардың өз бетінше орындалатын жұмыстарын ұйымдастырып, іздеу, зерттеу іскерлігін дамытып отырған тиімді.
Түйін сөздер: матеріал,баяндау, зерттеу,тәрбиелік, дағдылар.
В передаче знаний и навыков школьникам большое значение имеют занятия по казахскому языку. Ведь урок является основной формой организации учебной деятельности. Работа, проводимая учителем, реализуется через урок. В преподавании учитель ставит перед собой цель: объяснить учащимся основы знаний, закрепить и запомнить эти знания, проверить полученные знания и использовать самостоятельно дополненные знания в повседневной жизни. Учитель обеспечивает всем учащимся полное владение материалом казахского языка, овладение необходимыми умениями, навыками, осуществляет развивающую и воспитательную деятельность урока. Для этого учитель экономно расходует время в процессе изложения материала, создавая условия для полноценного понимания учащимися. Вместе с тем, учитель должен повысить интерес и желание учащегося к знаниям, учебно-познавательную мотивацию. В повышении активности учащихся целесообразно организовывать их самостоятельную работу, развивать поисковые, исследовательские умения.
Ключевые слова: материал, повествование, исследование, воспитание, навыки
Kazakh language lessons are of great importance for the transfer of knowledge and skills to schoolchildren. After all, classes are the main form of Organization of educational work. The work carried out by the teacher is carried out through the lesson. In teaching, the teacher sets the following goals: to explain to students the basics of knowledge, to consolidate and analyze this knowledge, to test the acquired knowledge and to be able to use the acquired knowledge for the needs of everyday life. The teacher provides all students with complete assimilation of the materials of the Kazakh language, acquisition of the necessary skills and abilities, carries out the educational and educational activities of the lesson. To do this, the teacher will spend time economically in the process of presenting the material, creating conditions for students to fully understand it. At the same time, the teacher should increase the student's desire and interest in knowledge, as well as their educational and cognitive motivation. It is effective to increase the activity of students by organizing their own work, developing their search and research skills.
Keywords: material, narrative, research, educational, skills

Кіріспе

Курстық жұмыстың өзектілігі: Қазақ тілін оқытуда жобалау әдісін қолданулар педагогика ғылымының бір саласы болып табылады. Ол өз алдына дербес ғылым. Өйткені оның өзіндік зерттейтін нысаны, мазмұны, зерттеу әдістері мен тәсілдері бар.
Қазақ тілін оқыту әдістемесінің зерттейтіні оның оқыту жолдары мен жағдайлары туралы заңдылықтар. Бұл заңдылықтар педагогика, психо-логия және лингвистика ғылымдарының негізінде жинақталған практикалық тәжірибе мен бұрыннан қалыптасқан теориялық қағидалардан, тұжырымдардан шығарылады. Егер нақтылап айтсақ, оқыту әдістемесі мына мәселелерді зерттейді:
1) мақсаттары (не үшін оқыту керек?);
2) мазмұны (нені оқыту керек?);
3) ұйымдастырылуы (қалай оқыту керек?);
4) құралдары (ненің көмегімен оқыту керек?);
5) оқыту кезінде оқушылардың білімді меңгеру деңгейі, ақыл-ойының дамуы мен тәрбиеленуі арасындағы ұштастық мәселелері.
Бұл жұмыстың мақсаты: Қазақ тілін оқытуда жобалау әдісін қолданулардың жоспарын анықтау.
Бұл проблемаларды шешу мектепте тәрбие мен білім берудің жалпы мақсаттарын белгілейді.
Зерттеу объектісі: Қазақ тілін оқытуда жобалау әдісін қолдануларды талдау.
Зерттеу міндеттері:
1) бастауыш мектеп пен орта мектептегі қазақ тілі пәнінің мақсатын, ерекшелігін, мазмұны мен көлемін, құрылымын, бөліктерінің бір-бірімен ұштасуы мен бірізділігін анықтау, оқу материалын сыныптарға бөлу;
2) оқытудың неғұрлым пайдалы, үнемді және тиімді әдістері мен тәсілдерін (оқылатын материалдың ерекшеліктері мен оқушылар құрамының психофизиологиялық ерекшеліктеріне байланысты әр түрлі жағдайда қолданылатын әдіс-тәсіл варианттарын) зерттеу және сипаттау;
3) қазақ тілі пәнінен жүйесі нақты белгіленген білім көлемін (ғылым негізін) оқушылардың ойдағыдай игеру шарттары туралы мәселелерді талдап шешу, яғни материалды дәл қабылдаудың, айқын түсінудің, оны практикада қолдана білудің шарттары туралы мәселелерді талдау.

І-тарау. Қазақ тілін оқытуда жобалау әдісін қолданулардың жоспары
1.1. Қазақ тілін оқытуда жобалау әдісін қолдану

Оқыту әдістері пәнді оқытудың маңызды құрамдастарының бірі болып табылады. Пәннің мазмұны маңызды болмаса, сол пән бойынша білім мазмұны маңызды болмауы мүмкін. Ал егер пән бойынша білім мазмұны маңызды болса да, оны оқушыға беру әдісі идеалды болмаса, сапалы білім беру мүмкін емес. Сондықтан білім беру жүйесінде оқыту әдістерінің сапасы маңызды орын алады. Білім берудің барлық деңгейлері үшін оқыту әдістемесінің жоғары деңгейі қажет. Орта мектепте қазақ тілін оқытудың жеткілікті әдістемелік негізін қамтамасыз ету маңызды. Оның кейбір негізгі қағидалары орта мектепке арналған оқулықтарда көрсетілгенін атап өткен жөн.Ал университеттегі оқыту әдістемесінің жоғары сапасы оқыту тиімділігінің басты шарты болып табылады.
Орта мектептегі пәндер бойынша қазақ тілін білу басқа пәндерден сапалы білім алуға қажетті негіз болып табылады. Орта білім берудің негізгі құралы - оқушының тіл заңдылықтары талаптарына сай өз ойын жеткізе білу, жеткізе білу, баяндау, дәлелдеу. Сондықтан кәсіпорын қазақ тілі пәні бойынша білім мазмұнына және оны мектепте оқыту әдістемесіне ерекше көңіл бөледі.
Қазақ тілін оқытудың бірнеше бағыттары бар:
а) ана тілі ретінде оқыту;
б) екінші тіл ретінде оқыту;
б) шет тілі ретінде оқыту.Олардың әрқайсысының өзіндік мазмұны, әдістері мен құралдары бар. Қ.Аханов, Қ.Әбілқаев және басқа ғалымдар еңбектерінде олар туралы бірқатар ойлар мен пікірлер кездеседі. Бұл идеялар мен пікірлердің өзектілігі бүгінгі күні де өзектілігін жойған жоқ. Біз қазақ тілін ана тілі ретінде оқытуға баса назар аударамыз.
Ана тілі - негізгі оқу пәні.Ана тілінің басқа пәндерден айырмашылығы көп. Айырмашылығы - ана тілі - білім беру жүйесіндегі жеке пән ғана емес, басқа барлық пәндерді меңгерудің бірден-бір құралы. Осы себепті ана тілінде оқытудың сапасы оқушылардың тек осы пәннен ғана емес, барлық басқа пәндерден алатын білім деңгейіне әсер етеді.
Жалпы білім беретін мектептерде қазақ тілі мұғалімдерін даярлау өте күрделі құрылымдық тұтастыққа ие. Расында, кез келген мамандықтың жоғары білімді маманын дайындау оңай емес. Дегенмен, болашақ ұстаздарды дайындау басқа мамандықтар бойынша маман даярлаудан қиындау ғана емес, сонымен бірге өзіндік қиындықтары мен жауапкершілігі де бар. Өйткені, болашақ мұғалімдердің дайындығы студенттермен кәсіби деңгейде жұмыс істеуге мүмкіндік береді. Қазақ тілі пәні мұғалімдерін даярлау дегеніміз - жас ұстаздар өмірдің әр саласында ана тілін дұрыс, тиімді пайдалана білуі керек. Дүние есігін ашқан адамның өміріне қажетті барлық адами қасиеттерді ана тілі арқылы тауып, қалыптастыруы мұндай мақсаттың ең маңызды да өмірлік мақсаты. Адамзат қоғамы тарихында өмір тәжірибесі мен адамның ақыл-ойы негізінде жинақталған ақпараттық құндылықтар, білім қоры тіл арқылы сақталады, тіл арқылы сіңіріледі, кейінгі ұрпаққа тіл арқылы беріледі. Тіл оқу орындарында пәндерді меңгерудің де құралы. Осының бәрі тілдің адам өміріндегі маңызы мен маңызын көрсетеді. Ана тілі мұғалімін дайындаудың өзіндік ерекшеліктері мен үлкен жауапкершілігі бар. Ендеше, ана тілін оқытуға, ана тілі пәнінің мұғалімдерін даярлауға көңіл бөліп, үлкен жауапкершілікпен қарау - білім беру жүйесіндегі әрбір маманның, әрбір басшының басты міндеті. Осының бәрі тілдің адам өміріндегі маңызы мен маңызын көрсетеді. Ана тілі мұғалімін дайындаудың өзіндік ерекшеліктері мен үлкен жауапкершілігі бар. Ендеше, ана тілін оқытуға, ана тілі пәнінің мұғалімдерін даярлауға көңіл бөліп, үлкен жауапкершілікпен қарау - білім беру жүйесіндегі әрбір маманның, әрбір басшының басты міндеті. Осының бәрі тілдің адам өміріндегі маңызы мен маңызын көрсетеді. Ана тілі мұғалімін дайындаудың өзіндік ерекшеліктері мен үлкен жауапкершілігі бар. Ендеше, ана тілін оқытуға, ана тілі пәнінің мұғалімдерін даярлауға көңіл бөліп, үлкен жауапкершілікпен қарау - білім беру жүйесіндегі әрбір маманның, әрбір басшының басты міндеті.
Қазақ тілі мұғалімдерін даярлаудың бірнеше құрамдас бөліктері бар:
а) қазақ тілінен жеткілікті теориялық білім;
б) қазақ тілін оқыту әдістемесінің теориясы;
ә) қазақ тілін оқыту әдістемесін тәжірибеде қолдана білу;
в) қазақ тілін үйрете білу.Олар бір-бірімен тығыз байланысты. Ешкім жоқ жерде басқа да жоқ. Мысалы, студент, болашақ мұғалім қазақ тілінің теориясын білмесе, басқа салаларда білімсіз болады. Ал қазақ тілінің теориясын білсе, бірақ қазақ тілін оқыту әдістемесінің теориясын білмесе, оның әдістемелік ойлауы қалыптаспаған деген сөз. Ал әдістемелік ойлауы жоқ мұғалім әдістемелік ұғымдарды елемейді. Әдістемелік ұғымдардан хабары жоқ адам оқушыларға сапалы білім бере алмайды. Өз кезегінде әдістемелік ойлау, оқыту әдістемесі бойынша тиісті білімі жоқ болашақ мұғалімнің кәсіби құзыреттілігі қалыптаспайды. Ана тілі мұғалімін дайындау - болашақ ананы ана тілінде оқыту ғана емес. Студенттің жоғары оқу орнында қанша білімі болса да, егер ол осы білімін іс жүзінде қолдана алмаса, оны білімді деп санауға болмайды. Пайдасыз білім сұраудың қажеті жоқ. Маманға алған білімін іс жүзінде қолдану үшін оған арнайы құрал қажет болады. Ана тілін оқыту әдістемесі маманның алған білімін іс жүзінде қолдануына мүмкіндік беретін құрал қызметін атқарады.
Қазақ тілін оқыту әдістемесі бойынша теориялық дайындық болашақ мұғалімдерге қазақ тілін оқыту үдерісі туралы іргелі ғылыми-әдістемелік білімдер қорын қалыптастыруды қамтамасыз етеді.Екінші жағынан, қазақ тілі пәнінің мұғалімі оқушыларға тиісті білім беріп қана қоймай, қазақ тілі негізінде оқытады. Бұл өте маңызды. Білім мен тәрбиенің өзара байланысын нақты түсіну пайдалы. Бүгінгі таңда оқу орындарында білім беру бөлек, ал оқу бөлек жүзеге асырылады. Бірақ адамды, маманды тәрбиелеудің бірден-бір құралы - білім екенін есте ұстаған жөн. Тәрбиесіз өстім деу - үлкен қателік. Білімсіз білім құмдағы сумен тең. Тәрбие адамға жақсы білім, жақсы дағды, біліктілік арқылы беріледі. Оқытудың басқа жолы жоқ. Надандық білімсіздіктен туындайды. Білімнің жоқтығы - ақылдың жоқтығы. Болашақ қазақ тілі мұғалімі осыны ұмытпауы керек.
Болашақ мұғалім қазақ тілін оқытудың мазмұнын, әдіс-тәсілдерін, ұйымдастырылуын білу қажет екені сөзсіз.Сондықтан жоғары оқу орындарында қазақ тілі пәнінің мұғалімдерін дайындағанда қазақ тіл білімінің барлық саласын оқытатын оқу-тәрбие процесінің барлық кезеңдерін қамтитын оқыту әдістемесінің жалпы мәселелеріне ерекше жауапкершілікпен қарау керек. Сонымен қатар, оқушылардың тілін дамыту әдістемесін, оқушы білімін бақылау мен бағалаудың әдіс-тәсілдерін арнайы зерттеп, оның нәтижесін өндіріске енгізу, тиімді пайдалану қашанда өзекті мәселелердің бірі болып табылады. Заманауи оқыту құралдарын пайдалана білу, қажетті дидактикалық құралдарды жасау және пайдаланудың әдіс-тәсілдерін меңгеру - жеке сала. Осы салалардың әрқайсысында қалыптасатын білім, білік және біліктілік шеңберінде мұғалім оқыту әдістемесінің жалпы теориялық принциптерін, озық тәжірибелермен олардың жетістіктері. Оның кәсіби міндеттерін жоғары деңгейде орындауға үнемі ұмтылуы маңызды. Оның бірнеше себебі бар: белгілі бір пәнді оқыту әдістемесі қаншалықты ғылыми тұрғыдан зерттелсе де, қазіргі даму қарқынына төтеп бере алмайды. Бүгінгі жаңа ғылыми-әдістемелік үлгі ертеңгі күні бұрынғыдай болмайды. Екіншіден, қазақ тілін ғылым, пән ретінде оқыту әдістемесінің маңыздылығына қарамастан, бұл бағыттағы іргелі зерттеулерге де, сапалы оқулықтарға да әлі қолымыз жетпегені рас. Қолда бар жұмыстар бүгінгі күннің өскелең талабына сай емес десек, артық айтқандық емес. Бұл ретте қазақ тілі мұғалімінің кәсіби білімі мен біліктілігін, Оның бірнеше себебі бар: белгілі бір пәнді оқыту әдістемесі қаншалықты ғылыми тұрғыдан зерттелсе де, қазіргі даму қарқынына төтеп бере алмайды. Бүгінгі жаңа ғылыми-әдістемелік үлгі ертеңгі күні бұрынғыдай болмайды. Екіншіден, қазақ тілін ғылым, пән ретінде оқыту әдістемесінің маңыздылығына қарамастан, бұл бағыттағы іргелі зерттеулерге де, сапалы оқулықтарға да әлі қолымыз жетпегені рас. Қолда бар жұмыстар бүгінгі күннің өскелең талабына сай емес десек, артық айтқандық емес. Бұл ретте қазақ тілі мұғалімінің кәсіби білімі мен біліктілігін, Оның бірнеше себебі бар: белгілі бір пәнді оқыту әдістемесі қаншалықты ғылыми тұрғыдан зерттелсе де, қазіргі даму қарқынына төтеп бере алмайды. Бүгінгі жаңа ғылыми-әдістемелік үлгі ертеңгі күні бұрынғыдай болмайды. Екіншіден, қазақ тілін ғылым, пән ретінде оқыту әдістемесінің маңыздылығына қарамастан, бұл бағыттағы іргелі зерттеулерге де, сапалы оқулықтарға да әлі қолымыз жетпегені рас. Қолда бар жұмыстар бүгінгі күннің өскелең талабына сай емес десек, артық айтқандық емес. Бұл ретте қазақ тілі мұғалімінің кәсіби білімі мен біліктілігін, Қазақ тілін ғылым, пән ретінде оқыту әдістемесінің маңыздылығына қарамастан, бұл бағыттағы іргелі зерттеулерге де, сапалы оқулықтарға да әлі де қол жеткізе алмай келе жатқанымыз рас. Қолда бар жұмыстар бүгінгі күннің өскелең талабына сай емес десек, артық айтқандық емес. Бұл ретте қазақ тілі мұғалімінің кәсіби білімі мен біліктілігін, Қазақ тілін ғылым, пән ретінде оқыту әдістемесінің маңыздылығына қарамастан, бұл бағыттағы іргелі зерттеулерге де, сапалы оқулықтарға да әлі де қол жеткізе алмай отырғанымыз рас. Қолда бар жұмыстар бүгінгі күннің өскелең талабына сай емес десек, артық айтқандық емес. Бұл ретте қазақ тілі мұғалімінің кәсіби білімі мен біліктілігін,
Қазақ тілін оқытуда жобалау әдісін қолданулар тілдің адам өміріндегі, қоғамның әлеуметтік дамуындағы, тіл мен сананың, сөйлеу мен ойлаудың қарым-қатынасындағы рөлі туралы лингвистикалық-психологиялық ұстанымдарға негізделгені белгілі.Сонымен бірге қазақ тілін оқыту әдістемесі тілдің әлеуметтік қызметі мен мағынасы туралы тіл білімінің теориялық ұстанымдарына негізделеді. Бірақ қазақ тілін оқыту әдістемесін қазақ тілінің құрамдас бөлігі деп түсінбеу керек. Расында, қазақ тілін оқыту әдістемесі пәні мен қазақ тілі пәнін жоғары оқу орындарының оқу бағдарламаларындағы жаңалықтар мен жаңалықтардың бірі ретінде қарастыру тәжірибесі бар. Мұндай тәжірибе мемлекеттік жалпыға міндетті стандартты (оқу бағдарламасы) орындаудан бас тарту ғана емес, сонымен бірге мұндай тәжірибенің болашақ қазақ тілі мұғаліміне, оның болашақ шәкірттеріне қорлау болатынын ескеру.
Қазақ тілін оқытуда жобалау әдісін қолданулар педагогика ғылымдарының саласына жатады. Оқушылардың дұрыс ойлау, дұрыс сөйлеу, бір-бірінің сөзін түсіну, ауызша да, жазбаша да дұрыс қарым-қатынас жасау қабілеттерін дамытады, сонымен қатар тұлға ретінде қажетті дағдыларды, дағдыларды, дүниетанымдарды қалыптастырады. Бұл оқу процесінің құрамдас бөліктері. Қазақ тілін оқытуда жобалау әдісін қолданулар пәні - оқу-тәрбие процесі.
Ана тілі - қазақ мектебі оқушыларының таным, оқыту, тәрбиелеу құралы, ойлау формасы.Оқушының ой-өрісін өз деңгейінде дамыту, қоғамға лайықты тұлға болып қалыптасуы оның тілін, ой-өрісін, сөйлеуін тиісті талапқа сай дамытумен тікелей байланысты. Бұл мақсаттарды қазақ тілін оқыту әдістемесі көздейді. Сонымен, оқыту әдістемесі пәні барлық оқу-тәрбие процесін қамтиды. Алайда қазақ тілін оқыту үдерісінде оқыту әдістемесінің мазмұны студенттерге беймәлім болып қалуы мүмкін. Оқушы қазақ тілі пәнінің мазмұны бойынша тиісті білім, білік, дағдыны меңгергенімен, бұл үдерісте мұғалімнің оқыту әдістемесінің мәнін түсіне алмайды. Оқыту әдістері мұғалімнің оқушының пән мазмұны бойынша тиісті білім алуына қызмет ететін құралдар мен әдістерді тиімді пайдалануында жүзеге асады.
Оқыту әдістемесі оқу процесінің барлық кезеңдері мен құрамдас бөліктерін қамтитынын айттық.Оқу процесінің құрамдас бөліктері: а) білім мазмұны (білім, дағды, құзыреттілік); б) мұғалімнің іс-әрекеті; б) оқушылардың мінез-құлқы. Оқыту процесінде оқушылардың білімін бақылау және бағалау әдістері де қарастырылады. Оқыту процесінде оқушы мен мұғалімнің іс-әрекеті екі емес, бір-бірімен тығыз байланысты және өзара тәуелді екенін есте ұстаған жөн. Сонымен, оқыту әдісі оқушы мен мұғалімнің оқу процесіндегі іс-әрекетін келісілген, бірлескен іс-әрекет ретінде қарастырады.
Жоғарыда айтылғандардың негізінде қазақ тілін оқыту әдістемесінің мынадай міндеттерін бөліп көрсетуге болады: а) қазақ тілін ана тілі ретінде оқытудың мақсаты мен міндеттерін анықтау; б) оқытудың мазмұнын анықтау: оқу бағдарламаларын, студенттерге арналған оқу кешендерін жасау, оқулықтар жазу; б) оқыту әдістерін, тәсілдерін, лекция үлгілерін, әдістемелерін, құралдарын әзірлеу; в) оқушылардың білімін бақылау және бағалау әдістерін анықтау.Сонымен, қазақ тілін оқыту әдістемесі оқытудың мақсаты мен міндеттерін, мазмұнын анықтайды, әдістемесін жасайды, бақылау мен бағалау критерийлерін қалыптастырады.
Оқыту әдістерінің жалпы принциптері дидактикаға негізделгені анық. Қазақ тілін оқытудың принциптері қазақ тілін оқытудың нақты мақсаттары мен міндеттеріне сәйкес жалпы дидактикалық принциптер негізінде айқындалады. Дидактиканың принциптері жалпы болса, қазақ тілін оқыту принциптерінің жеке ерекшеліктері болады.
Жалпы білім беретін мектептерде қазақ тілін оқытуда олар мынадай дидактикалық принциптерді басшылыққа алады: а) теориялық білімге негізделген оқытудың практикалық бағытын ұстану; б) қарым-қатынас құралы ретінде оқыту; б) сөйлеу әрекеті ретінде оқыту; в) тілдік деңгейлерді сипаттаудағы синхрондылық.

Бұл ұстанымдар қазақ тілін оқыту әдістемесінің даму кезеңдеріне байланысты өзгеріп отырады. Әрбір кезең оқытудың жаңа принциптерін ұсынады. Жеке дидактикалық ұстанымдар пәнді оқытудың құрамдас бөліктерін қамтып, негізгі бағытты анықтайды.
Кәсіби қызметінде қазақ тілін оқыту әдістемесінің маманы мұғалім, әдіскер, педагог, психолог, журналист, жазушы екені қарапайым адамға аян. Осы мәселеге ерекше мән беріп, ғылыми тұрғыдан қарасақ, оқыту әдістемесінің негізгі ағымында бірнеше пәндердің бірлескен қызметі айқындалады. Бұл қазақ тілін ғылым ретінде оқыту әдістемесінің бірнеше пәндермен тығыз байланыстылығын, бірнеше пәндердің тоғысқан тұсында, ғылымның пәнаралық сипатын көрсетеді.
Оқыту әдістемесі педагогика ғылымының бір саласы ретінде тұлғаны қалыптастырудың белгілі бір аспектілерін ескеретіні белгілі. Оның басқа пәндермен байланысы осыдан басталады. Сонымен бірге қазақ тілін ғылым ретінде оқыту әдістемесінің тіл білімі, әдебиеттану, педагогика, психология ғылымдарымен байланысының терең де айқын тамыры бар екені анық. Сонымен бірге бұл пән философиямен, мәдениеттанумен, әлеуметтанумен тығыз байланысты.
Қазақ тілін оқыту әдістемесінің қазақ тіл білімімен байланысы келесі бағыттар бойынша жүзеге асырылады: а) тіл білімінің ұғымдары мен терминдері қолданылады; ә) қазақ тіл білімінің даму деңгейі қазақ тілін оқу пәні ретінде оқытудың мазмұнын анықтайды; ә) қазақ тілін оқытудың әдістері, түрлері, дидактикалық құралдары қазақ тілі пәнінің мазмұнына сәйкес айқындалады; Қазақ тілін оқыту әдістемесінде дидактикалық ұстанымдар қолданылады.
Философия бұрыннан бар ғылымның әдіснамалық негізі ретінде қызмет етеді деп айтылып келеді. Бұл қағида бүгінгі күнге дейін күшінде. Қазақ тілін оқытудың әдістемелік жүйесі философияға негізделген. Оқушының жаңа тақырып негізінде жаңа білімді меңгеруі, бұрын өзіне белгісіз құбылысты қабылдау, тану, білу, түсіну күрделі процесс. Студенттің жаңа білімді меңгеру процесі, әдетте, эмоциялар мен ойлау кезеңдерінен өтіп, нәтижелерді практикалық тексерумен аяқталады. Яғни, баланың білім алуы өмір шындығымен тығыз байланысты. Философияда бұл таным процесіне сәйкес келеді. Философиялық принциптерге сүйене отырып, сіз бұл процесте студенттердің білім алатын кезеңдерін тануға болады. Ал бұл процесс тілдік формалар түрінде жүзеге асады. Сонымен, оқушының таным процесінде меңгерген тілдік бірліктері (сөздер, сөз тіркестері, фразеологизмдер, сөйлемдер,
Тіл мен сананың, сөйлеу мен ойлаудың байланысы ежелден айтылып келеді.Адамның ойы тілдің көмегімен ғана нақтыланады, оны тілдің көмегімен ғана түсінуге болады. Оқушы өз ойын жүйелеп, түсіндіреді, дәлелдеп, тілмен жеткізеді. Тілдік бірліксіз, тілсіз оқушылардың ой-өрісін, ойлауын дамыту, білімін байыту мүмкін емес. Оқыту әдістемесі ғылым ретінде осы саладағы философияның іргелі қағидаларына сүйене отырып, өзінің әдіснамалық принциптерін анықтайды.
Қазақ тілін оқыту әдістемесі қазақ тілі туралы білімді қабылдау, есте сақтау, есте сақтау және өз өмірлік тәжірибесінде пайдалану, ойлау қабілетінің дамуын бақылау және бағалаудағы психология ғылымының қағидаларына негізделген. Қазақ тілін оқыту әдістемесі оқушылардың таным мәселелерін түсінуде, сәйкес іскерлік пен дағдыны қалыптастыруда, ынтасын ояту мен оқу талаптарын меңгеруде психология заңдылықтарына негізделген. Психология ғылымында оқушылардың ақыл-ой еңбегі процесін зерттеу саласында жинақтаған білімдерін дұрыс пайдалана білу де оқыту әдістемесін дамытып, жетілдіруге оң әсерін тигізеді. Бұған оқушылардың жас ерекшеліктеріне сәйкес салыстыру, талдау және жалпылау, дарадан жалпыға, дарадан жалпыға, белгіліден белгісізге, белгісізден белгіліге, пайымдау сияқты ақыл-ой операциялары жатады. , пайымдау. Оқыту әдістеріндегі осы және басқа да негізгі ұғымдар қызығушылық, талап, ынта, қабылдау, түсіну, есте сақтау, білім, білік, дағды, қалыптастыру, дамыту, психологиядан енген ұғымдардың қатарына жатады. Оқушының оқу-тәрбие процесінің кезеңдерін, құрылымын, жүйесін сипаттайтын ұғымдар да психологиядан шыққан. Мұның барлығы психология ғылымының оқушының оқу-тәрбие процесін ұйымдастыруда, жалпы оқу-тәрбие процесінде, оның тиімділігін бақылау мен бағалауда оқыту әдістемесі жүйесінде орын алатынын көрсетеді.
Қазақ тілін оқыту әдістемесінің дидактикамен байланысы ерекше назар аударуды қажет етеді.Дидактика оқытудың мақсаты, оқу мазмұны, оқу процесі, оқыту принциптері және т.б сияқты ұғымдардың негізінде жатыр. Дидактиканың принциптері есте сақтауды үйретудің принциптері болып табылады. Дидактикада пәндерді жалпы оқытудың бірнеше принциптері бар. Олардың құрамы туралы әртүрлі пікірлер бар. Олардың ішінде келесі принциптерге назар аудару керек: а) ғылыми; б) жүйелілік; б) үздіксіздік; в) қолжетімділік; г) төзімділік; д) көріну; д) теория мен практиканың байланысы; ж) оқытудың жеке бағыттылығы; з) оқушының еркіндігі. Бұл қағидалар барлық пәндерде, соның ішінде қазақ тілін оқытуда жетекші және айқындаушы рөл атқарады. Бұл принциптер тәрбиелік мән, дамытушылық мән сияқты жалпы дидактикалық оқу мақсаттарына қызмет етеді.
Оқыту әдістері туралы көп айтылады.Оқыту әдісі дегеніміз - білім беру мазмұнына сәйкес білім, білік, дағдыларды қалыптастыруда мұғалім мен оқушының жүйелі, мақсатты түрде өзара әрекеттесу процесі деп тәрбие мамандары түсінеді. Дегенмен, оқу процесінде оқушы мен мұғалімнің өзара әрекеттесуінің практикалық инновациялық үлгілері мұғалімдерге қолжетімді деп айтуға әлі ерте. Оның үстіне, оқыту әдістемесінің теориялық қағидаларын ұстаздардың практикалық қолдануына бейімдеп, пайдалануға дайындауда айтарлықтай жетістіктерге жете алмағанымыз өтірік емес. Қолда бар жетістіктер ұстаздарды дәріптеп, таныстыруға аздық ететіні рас. Пәннің мемлекеттік стандарты да мұғалімдердің қолында деп айту қиын. Бұл жағдайда сенімді түрде айтуға болады педагогикалық ұжымның оқу үрдісінде оқыту әдістемесі бойынша қолда бар жұмыстарды азды-көпті толық пайдалануы. Соған қарамастан, қазақ тілін оқыту әдістемесі саласында бүгінгі күн талабына сай маңызды идеяларды, негіздемелерді, үлгілерді әзірлеу, жаңартылған оқыту әдістері мен ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.