Жаңартылған білім беру мазмұнындағы бастауыш мектептің бағдарламасы және оқыту әдістемесі

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 32 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ
Кіріспе 3

1 ЖАҢАРТЫЛҒАН БАҒДАРЛАМА – БІЛІМ БЕРУДІҢ ЖАҢА
МАЗМҰНЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4

1.1 Балабақшадағы мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту мазмұнын жаңарту
жолдарын
іздеу ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... 4

1.2 Жаңартылған білім беру
бағдарламасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 9

ІІ. ЖАҢАРТЫЛҒАН БАҒДАРЛАМА БОЙЫНША БАСТАУЫШ СЫНЫП ОҚУШЫСЫНЫҢ ӨЗІНЕ ДЕГЕН
СЕНІМДІЛІГІН АРТТЫРУ ... ... ... ... ... .. 17

2.1 Жаңартылған білім беру мазмұнындағы бастауыш мектептің бағдарламасы
және оқыту әдістемесі. 17
2.2 Жаңартылған білім беру бағдарламасының басты ерекшеліктері 23
Қорытынды 31
Пайдаланған әдебиеттер 33

Кіріспе

Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту мазмұнын іске асыру Қазақстан
Республикасының Білім және ғылым саласын дамытудың 2016-2019 жылдарға
арналған мемлекеттік бағдарламасында мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың
мемлекеттік жалпыға міндетті стандартында айқындалған міндеттерді орындауды
талап етеді. Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың жалпы білім беретін оқу
бағдарламасы жоғарыда аталған құжаттарда айқындалған негізгі міндеттердің
тиімді орындалуын қамтамасыз етеді.
Бағдарламаның мақсаты: балалардың жас ерекшеліктеріне және жеке
мүмкіндіктеріне сәйкес рухани-адамгершілік құндылықтарын, білімдерін,
іскерліктерін және дағдыларын қалыптастыру, "Мәңгілік ел" жалпыұлттық
идеясына негізделген жалпыадамзаттық құндылықтарды, патриотизмді және
толеранттылықты тәрбиелеу болып табылады. Бағдарлама "Денсаулық","
Коммуникация"," Таным"," Шығармашылық"," Социум " білім беру салалары
арқылы жүзеге асырылады.
Бағдарламаның мазмұнын іске асыру білім беру салаларын біріктіру және
жас ерекшелік психологиясы мен мектепке дейінгі педагогиканың негізгі
ережелері негізінде жүзеге асырылады. Барлық білім беру салалары бір-
бірімен байланысты: оқи отырып, бала таниды; таныла отырып, не білгенін
айтады; зерттеу және талқылау барысында құрдастарымен және ересектермен
өзара әрекеттеседі. Білім беру салаларының өзара байланысы мен өзара
байланысы баланың қоршаған әлемнің тұтас бейнесін қалыптастыруды қамтамасыз
етеді.
Осы бағдарлама бойынша басқа балалармен қатар мүмкіндігі шектеулі
балалар да айналысады. Мұндай балалар үшін балабақшада және топта баланың
мүмкіндіктеріне сәйкес арнайы жағдайлар жасалады: пандустардың болуы, білім
беру процесін тиісті ұйымдастыру (жиһаздың мөлшері, баланы отырғызу,
жарықтандыру және т. б.).
Курстық жұмыстың мақсаты: Балабақша оқыту мазмұнының бастауыш
мектептің білім мазмұнына бейімделудің дидактикалық негіздерін зерттеп,
қарастыру.
Міндеті:

Балабақшадағы мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту мазмұнын
жаңарту жолдарын іздеу;

Жаңартылған білім беру мазмұнындағы бастауыш мектептің
бағдарламасы және оқыту әдістемесін қарастыру;

Жаңартылған білім беру бағдарламасының басты ерекшеліктерін
анықтау.

І. ЖАҢАРТЫЛҒАН БАҒДАРЛАМА – БІЛІМ БЕРУДІҢ ЖАҢА МАЗМҰНЫ

1.1 Балабақшадағы мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту мазмұнын жаңарту
жолдарын іздеу

ҚР білім беруді дамытудың мемлекеттік бағдарламасында 5-6 жастағы
баланы мектепалды даярлықпен толық қамтуды қамтамасыз етуге ерекше көңіл
бөлінген. Негізгі мақсаты-балалардың жалпы, зияткерлік, физикалық дамуы,
олардың білімді меңгеруге дайындығын қамтамасыз ету, білім беруді жаңарту
жағдайында оқу қызметін меңгеру үшін баланың жеке қасиеттерін қалыптастыру.
Бұл өз кезегінде әрбір педагогтан оқытудың жаңа технологиялары негізінде
педагогикалық қызметте түбегейлі өзгерістерді, баланың тұлғасына, оның
проблемаларына, мүдделеріне бұруды талап етеді. Бастауыш білім берудің жаңа
құрылымы, жаңа мазмұны мемлекеттік стандарттарды ескере отырып,
бағдарламалар мен технологиялардың вариативтілігі жағдайында балалардың
мектепке дайындығы деңгейіне және білім беруді реформалау жағдайында
бөбекжай-бақшаның білім беру қызметіне белгілі бір талаптар қояды. Бұл:
- мектепке дейінгі және бастауыш білім беру бағдарламаларының
келісімділігіне қол жеткізу.
- Мектепке дейінгі жастағы балалар үшін ерекше қызмет түрлерін ескере
отырып, мектепке дейінгі даярлық мазмұнын қайта қарау;
- бөбекжай-бақшаның ресурстық және оқу-әдістемелік қамтамасыз етілуін
жақсарту;
- бала бақшаның психологиялық, әдістемелік қызметтерін нығайту және
жандандыру бойынша маңызды жұмысты өрістету;
- педагогтардың біліктілігін және педагогикалық шеберлігін арттыру
үшін жағдай жасау;
- баланың мектепке дейінгі ұйымнан бастауыш мектептің бірінші сыныбына
ауыртпалықсыз көшуін қамтамасыз ету[6].
Білім беруді жаңарту жағдайында мектепалды даярлықтың мақсаттары мен
міндеттерін жүзеге асырудың тұтас тәсілі балабақша педагогтарының қызметін
нақты ұйымдастыру және ғылыми-әдістемелік қамтамасыз ету кезінде ғана
мүмкін болады. Оқыту және тәрбиелеу технологияларын таңдау нәтижеге
бағытталған педагогикалық үдерістің жаңа моделін құрудың маңызды факторы
болып табылады. Балалардың мектепалды даярлығын ұйымдастырудың негізі жеке
тұлғаға бағытталған оқыту технологиялары болып табылады,жұмыс оқу
материалынан балаға емес, баладан оқу материалына құрылады. Бұл
шығармашылық сипаттағы балалардың іс-әрекетінің түрлі түрлерінің
педагогикалық үдерісіне кіріспе (драматургия, техникалық көркемдік
моделдеу, эксперименттеу, сөздік шығармашылық).
1. Балалардың ойлау қабілетін, қиялын, іздеу қызметін белсендіретін
инновациялық әдістер мен әдістерді пайдалану.
2. Балалар қызметінің мазмұнын функционалдық модельдейтін дамытушы
пәндік ортаны құру.
3. Балалардың мектепке қызығушылығын және оқытудың мотивациясын
арттыруға мүмкіндік беретін заманауи технологияларды қолдану.
Педагогтар мектепалды даярлық сапасын арттыру үшін дамытушы оқытуды,
ізгілікті-тұлғалық технологияларды қолданады. Мектеп алды топтарда Ойын
қызметінің жетекші рөлі сақталуда. "Ойын педагогикалық технологиялары"
ұғымы әртүрлі педагогикалық ойындар түрінде педагогикалық процесті
ұйымдастыру әдістері мен тәсілдерінің кең тобын қамтиды. Ұйымдастырылған
оқу іс-әрекетінің ойын формасы ойын тәсілдері мен әдістерінің көмегімен
құрылады. Арнайы ұйымдастырылған сабақтарда әр түрлі ойындар (дидактикалық,
ұлттық, сюжеттік-рөлдік және т.б.) кеңінен қолданылады. Ойындар тәрбиешінің
балалармен және де балалардың бір-бірімен еркін ынтымақтастығына
негізделеді, яғни, баланың өз белсенділігін көрсетуге, өздерін барынша
толық жүзеге асыруға мүмкіндік беретін балалар өмірін ұйымдастырудың
негізгі нысаны болып табылады. Балаларды мектепке дайындау барысындағы
жұмыстың маңызды бағыттарының бірі балалардың дене және психологиялық
денсаулығын бұзғанға дейін жақсарту үшін мүмкіндіктер табу мақсатында
Денсаулық сақтау технологияларын пайдалану болып табылады[7].
Денсаулық сақтау бойынша кешенді тәсіл келесі бағыттар бойынша
жүргізіледі:
I бағыт: жай – күйіне әсер ететін маңызды факторлардың бірі мақсатты
(жасына сәйкес келетін) күн режимі-бұл күн ағымында балалардың өмірінің
нақты тәртібін, яғни, сергектік пен ұйқының кезектесуін, сондай-ақ балалар
қызметінің түрлерін ұтымды ұйымдастыруды көздейді. Баланың қызметі мен
демалуының кезектесуі оның биологиялық ырғағының ерекшеліктеріне сәйкес
келуі, денсаулығын нығайтуы, жұмысқа қабілеттілігін қамтамасыз етуі және
шаршаудан сақтануы өте маңызды.
II бағыт: балабақша жағдайында денсаулық сақтау кеңістігін
ұйымдастыру, атап айтқанда, спорттық және стандартты емес жабдықтарды
пайдалана отырып, балалардың эмоционалдық қанық, сауықтыру өмір сүруін және
барынша мүмкін болатын қозғалыс белсенділігін ұйымдастыру үшін топтар мен
учаскелерде жоғары гигиеналық, дамытушы пәндік ортаны құру.
III бағыт: валеологиялық тәрбие негізінде салауатты өмір салтын
қалыптастыру, оның ішінде өз ағзасын зерттеу, гигиеналық дағдыларды игеру,
тіршілік әрекетінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету тәсілдері туралы түсінік
қалыптастыру, сонымен қатар, дене тәрбиесі, қозғалыс белсенділігі мектепке
дейінгі баланы дене жаттығуларымен айналысу жүйесіне белсенді қосу арқылы
баланың интеллектуалдық және эмоциялық дамуының қуатты, ынталандырушы
факторы болып табылады. Олар дене шынықтыру-сауықтыру жұмысының барлық
түрлерінде өзін-өзі тануға және өзін-өзі жетілдіруге тұрақты қызығушылықты
қамтамасыз етеді.
1. Дене шынықтыру-сауықтыру жұмысының барлық түрлерінде арнайы
таңдалған дене шынықтыру жаттығулары.
2. Физикалық жаттығулар мен денсаулықты сақтау тәсілдерін басқа
режимдік сәттерге интеграциялау.
3. Тәрбиеленушілер тобының салауатты өмір сүру ырғағын қамтамасыз
етуге және қозғалу белсенділігінің әртүрлі түрлерін жүзеге асыруға арналған
қосымша құралдар. Педагогтар әр түрлі жұмыс түрлерін қолданады: ұйқыдан
кейін шынықтыру гимнастикасы, өзін-өзі массаж, тыныс алу гимнастикасы,
фототерапия, дене шынықтыру ойындары және таза ауада жаттығулар,
дәрімендерді пайдалану, дұрыс тамақтану, йоды бар азық-түліктерді
пайдалану, психологиялық тренингтер және т. б.
Балалармен эксперименттік жұмыс барысында аталған жұмыс түрлерін
апробациялау арқылы оның тиімділігін дәлелдейді: бірнеше айдан кейін
балалардың сырқаттанушылық пайызы азайды, дене жаттығуларын орындау
барысында қозғалыстарды үйлестіру және ұжымдық-кеңістіктік бағдар
көрсеткіштері жақсарды, балалар өзіне сенімді болды, олардың өзін-өзі
бағалауы жақсарды.
IV бағыт: сәбилер бақшасында қолайлы психологиялық климат құру-
балалардың мектепалды даярлығының табысты кепілі. Балалардың психикалық
денсаулығын сақтау үшін тәрбиешілер режимдік сәттердің кезектілігін нақты
сақтайды. Оң эмоционалдық жайлылық педагогтардың балалармен қарым-
қатынасының демократиялық стилінің, тәрбиенің жеке-бағдарлы моделінің
арқасында құрылады. Балалар, ата-аналар және педагогтар үшін психологиялық
қызмет жұмыс істейді. Балалар мен педагогтар үшін психологиялық этюдтар,
аутотренингтер өткізіледі. Осының бәрі баланың қоғамға тез бейімделуіне
және мектеп өміріне дайындалуына ықпал етеді[4, 5].
V бағыт: бұл мектепке дейінгі жастағы балалармен жұмыста денсаулық
сақтау технологияларын қолдану мәселелері бойынша педагогтардың кәсіби
құзыреттілігін арттыру. Дене тәрбиесін жүйе ретінде жүзеге асыру балалардың
дене дамуы туралы, олармен жұмыс істеу нысандары мен әдістері туралы кәсіби
білімінің болуын көздейді. Осы мақсатпен "сәбилер бақшасы-балалардың
физикалық және психикалық денсаулығын тасымалдаушы ретінде", "әлеуметтік
бейімделу білім беру жүйесінің және мектепке дейінгі балалардың тіршілік
әрекетінің стратегиялық бағдары" тақырыптары бойынша педкеңес өткізіледі.
Семинар-практикумдар:" Мектепке дейінгі балаларға арналған қозғалыс ертегі
– терапия " және балабақшада дене шынықтыру-сауықтыру жұмыстарын
ұйымдастыру мәселелері бойынша кеңес береді.
Денсаулық сақтау технологияларын іске асырудың басты міндеті – бұл
балаларды сапалы оқыту, дамыту және тәрбиелеу олардың денсаулығына зиян
келтірмейтін барлық деңгейде білім беру процесін ұйымдастыру. Бұл міндетті
сауатты шешу - балалар мен педагогтардың денсаулығын сақтау және нығайту,
мектепке дейінгі балалардың денсаулық мәдениетін тәрбиелеу. Мектепке
дейінгі балалардың психологиялық бейімделуі мәселесіне ерекше көңіл
бөлінеді. Психологиялық-педагогикалық сүйемелдеуді біз мектепке дейінгі
дайындық процесінде балаға оның оңтайлы дамуын, оның жеке әлеуетін ашуды
қамтамасыз ететін көмектің өте қажетті және негізделген түрі ретінде
қарастырамыз. Білім беру алдында тұрған міндеттерді неғұрлым тиімді шешу
үшін мектепке дейінгі балалардың жеке жетістіктерін бағалаудың жаңа жүйесін
енгізу жүргізіледі, ол бағалау үдерісін неғұрлым ізгілікті және жеке
тұлғаға бағытталуға мүмкіндік береді. Мектепке дейінгі балалардың
жетістіктерін бағалау формасының өзгеруі өте маңызды болып табылады,
өйткені қазіргі уақытта бағалау балалардың мектепке сәтті дайындық
үдерісіне шешуші әсер ететіні ешкімге күмән тудырмайды.
Портфолио-бұл мектепке дейінгі дайындық барысында баланың жеке
жетістіктерін бекіту, жинақтау және бағалау әдісі. Портфолио тек бағалау
үрдісі ғана емес, сонымен қатар мектеп жасына дейінгі балалардың өзін-өзі
бағалауға икемділігін қалыптастыруға бағытталған жеке бағалаулар қатарына
жатады. Портфолио мақсаты-әрбір мектепке дейінгі баланың жеке дамуын, оның
оқу-танымдық іс-әрекетінің нәтижесі бойынша қадағалау. Бұл ретте іске
асырылатын баланың оқу жетістіктерін бағалаудың педагогикалық принциптері
мынадай ережелерге негізделеді:
1. мектепке дейінгі баланың жетістіктерінің өзгеру динамикасын
бақылау;
2. бағалауға мектепке дейінгі баланың "білім, білік және дағды" оқу
жетістіктерінің деңгейі ғана емес, сонымен қатар негізгі құзыреттіліктердің
қалыптасу деңгейі, коммуникативтік және ақпараттық және проблемаларды шешу
құзыреттілігі жатады;
3. мектепке дейінгі ұйымда баланың шығармашылығы мен бастамасының
көрінісі білімді бағалау сияқты салмақты ресімделуі тиіс. Баланың
шығармашылық көріністерін бағалау педагогтар мен ата-аналарға ұсынылуы
қажет. Бұл көрмелер, конкурстар, жарыстар, мерекелер және т. б. болуы
мүмкін. Көркем шығармашылықпен қатар баланың интеллектуалдық, шығармашылық
және бастамашылық көріністері: ақылды сұрақтар, қызықты болжамдар мен
эксперименттер әлеуметтік танылуы маңызды[7].
4. Баланың жеке қасиеттері бағалауға жатпайды (жұмыс қарқыны, есте
сақтау ерекшеліктері, зейін салу, қабылдау). Орындаушы емес, орындалған
жұмыс бағаланады. Бағалаудың барлық түрлері баланың және оның ата-
аналарының жеке игілігі болып табылады. Педагог оларды салыстыру пәні
ретінде жасамауы тиіс.
Портфолионың маңызды мақсаты-баланың даму үрдісін көрнекі түрде
көрсету, жалпы маңызды білім беру нәтижелерінің "көрінісін" көру, кең білім
беру контекстінде баланың жеке прогресін қадағалауды қамтамасыз ету, алған
білімі мен іс жүзінде қолдану қабілетін көрсету. Балабақшадағы портфолионы
бірінші кезекте мектеп жасына дейінгі балалардың психофизикалық
ерекшеліктеріне байланысты. Мектеп жасына дейінгі бала өзінің жас
ерекшелігіне байланысты, көбінесе отбасында және мектепке дейінгі ұйымда
әлеуметтік қарым-қатынас жүйесін анықтайтын, оның жеке басын бағалау
ретінде қабылдай отырып, қандай да бір іс-әрекетті орындағаны үшін алған
ересек адамды бағалаудың мәнін толық түсінбейді. Сондықтан портфолио
балабақшадағы мектепалды дайындық барысында баланың тұлғалық дамуын
қадағалауға мүмкіндік береді және де оның мектепте сәтті бейімделуіне ықпал
етеді. Портфолионы қалыптастыру кезінде мыналар ескерілуі тиіс:
• ашықтық (ақпарат білім беру процесінің барлық қатысушылары үшін
қолжетімді);
• көп аспектілік (мектепке дейінгі баланың білімін ғана емес, оларды
тәжірибеде қолдана білуін бағалау; оның әлеуметтік тәжірибесі;
мектепке дейінгі баланың тұлғалық даму динамикасын бақылау).
• Гуманистік бағыт (әр мектепке дейінгі баланың жеке қабілеттерін есепке
алу).
• Вариативтілік (қажеттіліктер мен мүдделердің жеке мақсаттарын есепке
алу).
Материалдарды жинау және портфолио ресімдеу кезінде келесі ережелерді
басшылыққа алу қажет:
1. Ата-аналар мен басқа да ересектердің нақты көмегі мен қолдауы
қажет.
2. Портфолионы қалыптастыру кезінде құжаттарды сапалы іріктеуге мұқият
қарау керек.
3. Портфолио үшін ақпарат жинау кезінде тек ресми сертификатталған
құжаттарды жинаумен айналыспаңыз. Шығармашылық жұмыстарды, пікірлерді
елемеуге болмайды.
4. Портфолио педагог беретін қарапайым сипаттамаға айналмауы тиіс.
5. Портфолио технологиясын бір жолғы акция ретінде қарастырмай, жүйелі
түрде жұмыс істеу.
6. Портфолио материалдарын сыртқы безендіруге және олардың
біркелкілігін талап етуге болмайды. Портфолио үшін ең бастысы-сыртқы
сұлулық пен безендіру стилі емес, оның мазмұны қажет[6].
Нәтижеге бағытталған педагогикалық үдеріс жағдайында бірінші жоспарға
келесі талаптар қойылады: 1. Балаларды оқыту мен тәрбиелеуді дараландыру,
онда педагогтің назар аудару орталығына баланың жеке тұлғасы – оның
мүдделері, бейімділігі, қабілеті және басқа да психикалық қасиеттері
қойылады. 2. Психикалық, физикалық және когнитивтік дағдылардың өсуі мен
дамуын қадағалау түзету қызметін сауатты анықтауға және баланың резервтік
әлеуетін тануға, осыған сәйкес балаларды оқыту сапасын арттыру мақсатында
сабақтарды құру кезінде мазмұны мен міндеттерін анықтауға мүмкіндік береді.
3. Мектепке дейінгі топтарда педагогтың балалармен өзара қарым-қатынасы
жеке тұлғаға бағытталған қарым-қатынас моделіне сәйкес құрылады, оның
мақсаты-бала тұлғасының қалыптасуына ықпал ету. Тәрбиешілер баланың
даралығын шектемей, балалардың бір-бірімен достық, толерантты қарым-
қатынасын орнатуға ықпал етеді, ыңғайлы моральдық-психологиялық климат
жасайды,онда балалар өздерін оңай және еркін сезінеді. Балабақшада
педагогикалық үрдістің заманауи технологиясын қолдану барысындағы жұмыстың
осындай тұтас тәсілі барлық тәрбие-білім беру үрдісінің оң өзгерістеріне
алып келеді.

1.2 Жаңартылған білім беру бағдарламасы

Отандық орта білімнің мазмұнын жаңарту бойынша шараларда қазіргі
заманғы өмірде қолданылатын кең ауқымды қосымшаларға ие дағдыларға баса
назар аударылуда - білімнің шығармашылық қолданылуы; сыни ойлау; ғылыми-
зерттеу жұмыстарын орындау; АКТ-ны пайдалану; тілдік дағдыларды қоса
алғанда коммуникативтік қарым-қатынас әдістерін қолдану; топта және жеке
жұмыс істеу мүмкіндігі. Жалпы адамгершілік және этномәдени құндылықтарға
негізделген бұл дағдылар студентке білім беру мен өмірлік мәселелерді
шешуге мүмкіндік береді.
Жаңару жағдайындағы мектеп оқу жетістіктерінің жемісті болу сипатымен
ерекшеленеді, ал оқу процесі әр сабақта білім "жинау" бойынша оқушылардың
өздерінің бнлсенді шығармашылығымен сипатталады. Мұндай жағдайларда студент
- таным субъектісі, ал мұғалім студенттердің танымдық белсенділігін
ұйымдастырушы ретінде әрекет етеді[4,5].
Бұл жетістікке жету үшін әр мұғалім өзінен бастайды, ол жаңару
процесінің әлеуметтік аспектісін көрсетеді. Мұғалім педагогикалық ойлаудың
инерциясын еңсеріп, студентпен бірге оқуға тиіс.
Оқушылардың дамуына ықпал ететін достық қарым-қатынастағы ортаны құру
маңызды.
Мектептегі білім беру мазмұнын жаңарту шеңберінде:
- энциклопедиялық сипаттағы нақты материалды беріп оқытудан, ақпарат
алу жолдарын үйренуге бағытталған оқытуға баса назар аударылды;
- ынтымақтастық пен тәуелсіздікке қабілетті жеке тұлғаны
әлеуметтендіру;
- ақпарат алу, талдау және тиімді пайдалану мүмкіндігін қалыптастыру;
- білім беру процесінің дәстүрлі ұйымдастырылуынан, оқу жоспарларында
көрсетілген білім мазмұнын анықтағаннан кейін, ең алдымен, білім беру
бағыттары бойынша анықталған және қызмет бағытын көрсету күтілетін
нәтижелерге назар аудару, яғни студенттер біледі, түсінеді,
қолданады, талдайды, синтездейді, бағалайды.
Жаңартылған оқу бағдарламалары арасындағы айтарлықтай айырмашылық:
- пәннің мазмұнын құрастырудағы спиралдылық принципі, яғни білім мен
дағдыларды біртіндеп тік және горизонтальды түрде қалыптастыру (тақырыптар
мен сыныптар бойынша дағдылардың күрделілігі);
- пәндік операциялардың маңызды түрлері бойынша жіктелетін таным
заңдылықтарына негізделген, Bloom таксономиясының оқу мақсаттарының
иерархиясы;
- оқыту деңгейінде педагогикалық мақсаттарды белгілеу және тренинг
барысында мүмкіндігінше ішкі модульдік байланыстарды ескеруге мүмкіндік
береді;
- бір білім беру аймағындағы пәндердің арасында, сонымен қатар пән
аралық байланыстарды жүзеге асыру кезінде де кросс тақырыбының бар болуы;
- секциялардың мазмұны мен уақыт талабына сәйкес ұсынылған тақырыптар,
әлеуметтік дағдыларды қалыптастыруға баса назар аудару;
- ұзақ мерзімді, орта мерзімді және қысқа мерзімді жоспарлар түріндегі
оқу үдерісін технологиялық дамыту.
Оқу жоспары
Оқытудың күтілетін нәтижелері әрбір бөлім үшін нақты пәндерді оқыту,
ұзақ мерзімді және орта мерзімді оқыту мақсаттарын қалыптастыру мақсатында
нақтыланады.
Оқу бағдарламасына бекітілген пәндер бойынша оқу жоспары ұсыныс
сипатына ие. Ұзақ мерзімді және орта мерзімді жоспарларда ұстаздарға
сабақтарда тақырыптар мен секцияларға сәйкес сабақ өткізу бойынша ұсынымдар
беріліп, ұсынылған білім беру ресурстары (интернет, мәтіндер, жаттығулар,
бейне және аудио материалдар және т.б.) берілген[4].
Ұзақ мерзімді жоспар оқу жоспарының элементі ретінде оқу
материалдарының бір жыл ішінде аяқталатын бөлімдері мен тақырыптарын
анықтайды. Ұзақ мерзімді жоспарда белгілі бір бөлім бөлімнің тармақтары
тақырыбы бойынша оқуға болатын оқу мақсаттары қамтылған.
Орта мерзімді жоспарлауды әдетте мұғалімдер тобы немесе жеке мұғалім
жүзеге асырады, оқу жоспарын бірнеше сабақтарға айналдырады. Орта мерзімді
жоспарлау ұзақ мерзімді жоспармен анықталған эталондарды анықтайды және
қысқа мерзімге енгізіледі. Орта мерзімді жоспарларда белгілі бір кезеңге
арналған негізгі міндеттер тұжырымдалады, ол әр тоқсанға немесе бөлімге
арналған оқытудың тақырыптарын көрсетеді. Бөлімдер бойынша сағаттардың
үлестірілуі мұғалімнің қалауы бойынша өзгеруі мүмкін.
Орта мерзімді жоспарларда мұғалімге тақырыптар мен секциялар бойынша
сабақ жүргізуге, студенттердің аудиториядағы қызметін ұйымдастыруға, сондай-
ақ сабақ барысында ресурстарды (интернет, мәтіндер, жаттығулар, бейне және
аудио материалдар және т.б.) пайдаланады. Мұғалім сабақ түрлерін алмастыру
және өзгерту мүмкіндігіне ие, бұл сыныптың оқушыларының жеке қасиеттерін
және жетістік деңгейін ескере отырып жүргізіледі. Қысқа мерзімді жоспар
немесе сабақ жоспары мұғалімнің орташа мерзімді жоспардың соңында ұсынылған
үлгілік жоспар бойынша дербес түрде жасалады. Қысқа мерзімді жоспар жасаған
кезде мұғалімге оқуға дифференцияланған тәсілге назар аудару және
балалардың жеке ерекшеліктерін ескеру ұсынылады. Қысқа мерзімді сабақ
жоспарлау мұғалімге оқу мақсаттарына тиімді түрде жетуге көмектеседі. Ол
үшін мұғалім оқу материалын мұқият таңдайды және дұрыс әрекеттерді жасайжы.
Әрбір сабақтан кейін мұғалім оқу материалын оқу барысында туындаған
қиындықтарды анықтау үшін сабақты (рефлексия) талдауға тиіс.
Қысқа мерзімді жоспар жасаған кезде мұғалім мынадай ұсыныстарды
басшылыққа алады:
- сабақты ұйымдастырғанда, оқу жоспарында және оқу жоспарында
көрсетілген мақсаттарды басшылыққа алу керек;
- сабақтың мақсаттарын тұжырымдау қажет (С.М.А.Р.Т. принципі бойынша),
яғни нақты, өлшенетін, қол жеткізуге болатын мақсаттарды белгілеу;
- орта мерзімді жоспарға енгізілген барлық іс-шаралар сабақта
ұйымдастырылуы тиіс;
- Қажет болған жағдайда мұғалімнің өз қалауы бойынша іс-шаралар тізімі
толықтырылуы тиіс.
Мұғалім білімнің жалғыз көзі ретінде емес, студенттердің белсенді
білім беру және танымдық белсенділігін ұйымдастырушы ретінде әрекет етуі
керек.
Ресурстар
Мұғалімдерді қолдау мақсатында Қазақстан Республикасының МЖББС-2015,
білім беру бағдарламалары және оқу бағдарламалары (қысқа мерзімді, ұзақ
мерзімді және орта мерзімді жоспарлардың үлгісі), критериалды бағалау
жүйесіндегі оқу-әдістемелік материалдар, цифрлық білім беру сияқты
ресурстар ұсынылады. Мұғалімдерді оқытумен қатар Зияткерлік мектептердің
ресурстық орталықтары арқылы қолдау жүргізіледі, онлайн кеңес беру жүйесі
енгізілетін болады. Академия мұғалімдерге әдістемелік қолдау және көмек
көрсету мақсатында Тіл және әдебиет пәніне сәйкес қысқа мерзімді
жоспарларды әзірлеу, Математика, Әлемді тану, Жаратылыстану пәндері
бойынша интеграцияланған пәндерді оқытуға арналған әдістемелік нұсқаулар
мен ұсыныстарды және басқа да материалдарды дайындады[5].
Бұл нұсқаулықтар Академияның сайтында (www.nao.kz) бар.
Http:nis.edu.kz Назарбаев Зияткерлік мектептерінің ресми сайтында білім
берудің мазмұнын жаңартуға және барлық орталықтардың www.cpm.kz,
www.cep.kz, www.erc.kz, www.cpi.kz сайттарына сілтемелері бар барлық
ақпаратты біріктіретін жаңартылған білім мазмұнын таратудың бірыңғай онлайн
платформасы құрылды.
Педагогикалық тәсілдер мен ынтымақтастық
Білім мазмұнын жаңартып отыру мұғалімге аудиторияда осындай іс-
әрекеттерді ұйымдастыруды талап етеді, ол әр адамның өміріне шығармашылық
қабілеттерін дамытуды және белсенді технологияларды енгізумен, балаларға
гуманистік көзқарас енгізуді қамтамасыз етеді.
Қазіргі заманғы мұғалім әртүрлі педагогикалық тәсілдерді біріктіру
кезінде барлық мүмкіндіктерді пайдалану үшін әр түрлі арсеналды оқыту
стратегиясына ие болуы керек. Білім беру стратегиялары барлық сыныппен,
топпен, жеке жұмысымен, оқушылардың кері реакциясымен жұмыс істейді.
Мұғалімдер бастауыш сыныптағы әріптестерімен, кәсіптік қауымдастық
желісінде оқытылатын пәндермен, коучинг және тәлімгерлік процестерінде
ынтымақтасу үшін өздерінің кәсіби қабілеттерін жетілдіруі керек.
Қолданыстағы оқу жоспарларынан айырмашылығы, Оқу үрдісін
ұйымдастырудағы педагогикалық тәсілдер бөлімі мұғалімге оқыту мақсаттарына
табысты жетудің әр түрлі әдістерін, технологияларын және стратегияларын
қолдану бойынша пайдалануға ұсынылған білім беру мазмұнын жаңартылған оқу
бағдарламаларына қосады[4].
Мысалы:
1) стратегиялар: өзін-өзі басқаратын, эксперименталды, сыни,
коммуникативті, контекстік;
2) технология: шағын топтарда (командамен), кейс-сатылармен (нақты
жағдайларды талдау), рөлдік ойындарда және іскерлік ойындарда, модульдік
оқытуда.
3) әдістер: проблемалық оқыту, жеке оқыту, пәнаралық оқыту, тәжірибеге
негізделген оқыту, жобалау әдісі.
Мұғалім педагогикалық тапсырмаларды оқытуда және шешуде, жеке және
кәсіби қасиеттерін жақсартуда стереотиптерді жеңуге тырысуы керек. Ол үшін
белсенді қарым-қатынас жасау және әріптестерімен тәжірибе алмасу, онлайн
және дербес режимдерде талқылау және ынтымақтастық, жалпы мәселелерді шешу
және инновацияларды енгізу арқылы кәсіби желілік қоғамдастықтарды пайдалану
ұсынылады.
Бағалау жүйесі
Қазақстандық жалпы білім беру мектептері үшін критерийлік бағалаудың
жаңа жүйесі оқушыны дамытуға, оның қызығушылығын арттыруға және оқуға
ынталандыруға бағытталған болады. Бұған әрбір оқушы мен оның ата-анасы үшін
түсінікті және өлшемді бағалау критерийлерін құру арқылы қол жеткізуге
болады.

1-сурет - критериалды бағалау жүйесінің ерекшеліктері

Критерийлік бағалау жүйесінің мазмұны стандарттармен, процестермен,
құралдармен және бағалау нәтижелерімен анықталады және бірқатар нормативтік
және нұсқаулық-әдістемелік құжаттармен реттеледі. Критерилік бағалау
ережесі Қазақстан Республикасының білім беру ұйымдарының бастауыш білім
беру мектептерінде оқушылардың оқу жетістіктерін бағалауды ұйымдастыру және
өткізу тәртібін анықтайды, онда бастауыш білім берудің оқу бағдарламалары
бекітілген және Қазақстан Республикасының Мемлекеттік жалпы міндетті білім
беру стандарттарына сәйкес жүзеге асырылады. Құжатпен реттеледі:
қалыптастырушы және жиынтық бағалауды ұйымдастыру және өткізу тәртібі;
тоқсанға арналған сандық бағалауды модерациялау рәсімдері; тоқсан және оқу
жылына арналған бағаларды беру тәртібі; тыңдаушының портфолиосын сақтау
бойынша ұсыныстар[10].
Басшылық
Жалпы білім беретін мектептердің бастауыш сынып мұғалімдеріне арналған
критерийлік бағалау бойынша жаңартылған мазмұнды енгізу тұрғысында
оқушылардың оқудағы жетістіктерін бағалауда мұғалім қызметін өзгертуге
арналған теориялық және практикалық негіздер анықталады. Ұсынылған
ұсынымдар бағалау рәсімдерінің сапасын, олардың белгіленген стандарттарға
сәйкестігін және әрбір оқушының оқу қажеттіліктерін қамтамасыз етеді.
Басшылық
Өңірлік және мектеп үйлестірушілері үшін критерийлік бағалауды енгізу
туралы педагогикалық өлшемдер саласындағы білім беру саясатын дамыту,
мектепте, өңірлік және аймақтық деңгейлерде оны енгізудің негізгі
принциптері мен тәсілдерін көрсететін құжат болып табылады. Нұсқаулық
бағалау процесін ұйымдастыру бойынша негізгі іс-шараларды және
үйлестірушілерге көмек көрсету бойынша тәжірибелік ұсыныстар береді.
Қалалық аудандық және мектеп бөлімшелерінің бөлімдерінің критериалды
бағалау жүйесін енгізу процесін үйлестіретін жауапты тұлғалар
тағайындалады. Аймақтық координаторлар қалалық аудандық білім беру
бөлімдерінің әдіскерлерінен, мектептің үйлестірушілері орта мектеп
директорларының орынбасарларының бірі болып табылады. Үйлестірушілердің
басты рөлі бағалау жүйесін жалпы сапалы басқаруды қамтамасыз ету,
қалыптастырушы және жиынтық бағалаумен байланысты процестер мен рәсімдерді
енгізу, сондай-ақ бағалау рәсімдерін жүзеге асыру кезінде мектептерге
әдістемелік қолдау көрсету болып табылады.
Формативті бағалауға арналған тапсырмалардың жиынтығы әр оқу
жоспарының барлық оқу мақсаттарына формативті бағалау жүргізу үшін
дескрипторлармен іріктеу тапсырмаларын қамтиды. Тапсырмалар ұсыныс сипатына
ие және студенттердің қажеттіліктері мен мүмкіндіктерін ескере отырып
бейімделуі мүмкін[4].
Кумулятивтік бағалау бойынша әдістемелік ұсынымдар бөлімдер кросс
тақырыбы мен кварталдары бойынша жиынтық бағалауды ұйымдастыру және өткізу
тәсілдерін көрсетеді. Құжатта: бөлімнің тақырыптың жиынтық бағалауына
арналған тапсырмаларды әзірлеу бойынша ұсынымдар; секция кесінді
тақырыбын дескрипторлармен және баллмен жиынтық бағалау үшін үлгі
тапсырмалар; тапсырмаларды әзірлеуге және рәсімнің өткізілуіне арналған
жиынтық тоқсан бағасының ерекшелігі; сомалық схемалармен жиынтық тоқсан
бағасы үшін үлгі тапсырмалар.
Критериалды бағалау құрылымы
Оқу жылы барысында оқудағы жетістіктер мен жетістіктер туралы
мәліметтер жинау үшін бағалаудың екі түрі жүзеге асырылады: қалыптастырушы
бағалау және жиынтық бағалау. Кумулятивтік бағалау, өз кезегінде, секцияны
кросс-тақырыпты, тоқсандық және орта білім деңгейін қысқаша бағалау
рәсімдерін қамтиды.

2-сурет - критериалды бағалау құрылымы

Бағалаудың тәсілдері пәннің мазмұнына және критерийлік бағалау түріне
байланысты әртүрлі болуы мүмкін.
Қалыптастырушы бағалау оқу процесінің ажырамас бөлігі болып табылады
және мұғалім тарапынан тоқсан сайын жүйелі түрде өткізіледі. Қалыптастырушы
бағалау оқушылар мен мұғалім арасындағы баллдар мен бағалар қоюсыз үздіксіз
кері байланыспен қамтамасыз етеді. Форативтік бағалау кезінде стажер қатеге
және оны түзетуге құқылы. Бұл тыңдаушының мүмкіндіктерін анықтауға,
қиындықтарды анықтауға, жақсы нәтижелерге қол жеткізуге және оқу үдерісін
уақтылы түзетуге мүмкіндік береді[12].
Қалыптастырушы бағалау - бұл оқу жетістіктерінің өсуіне және дамуына
тікелей әсер ететін процесс және мұғалім мен оқушы арасындағы кері байланыс
қамтамасыз етіледі.
Қалыптастырушы бағалау қосымша жаттығулар немесе тесттер ретінде
қаралмастан, оқытудың ажырамас бөлігі болуы керек. Оқудың мақсаттары және
оқу жоспарының әрбір бөліміне күтілетін нәтижелер формативті бағалау
тәжірибесінің мазмұнын анықтайды.
Мұғалім форматты бағалау процесінде оқу жоспарын оқытудың барлық
мақсаттарын қамтуы керек. Оқытушыға формационды бағалауға, оның ішінде
оқыту мақсаттарына баға беру критерийлерін, дескрипторлармен іріктеу
тапсырмаларын дайындауды үйрету. Мұғалім оқушылардың жеке қасиеттеріне және
оқытудың контексіне сәйкес тапсырмаларды әзірлейді немесе таңдайды. Әрбір
тапсырма үшін дескрипторлар анықталған. Мұғалімнің бағалаудағы шешімі
объективті болу үшін тапсырмаға арналған дескрипторлар нақты және дәл болуы
керек. Сонымен қатар, дескрипторлар студенттің қандай кезеңде қиындықтарды
бастан кешіретінін анықтауға мүмкіндік береді. Бұл оқушылар мен ата-
аналарға конструктивті пікір алысуды жеңілдетеді.

ІІ. ЖАҢАРТЫЛҒАН БАҒДАРЛАМА БОЙЫНША БАСТАУЫШ СЫНЫП ОҚУШЫСЫНЫҢ ӨЗІНЕ
ДЕГЕН СЕНІМДІЛІГІН АРТТЫРУ

2.1 Жаңартылған білім беру мазмұнындағы бастауыш мектептің
бағдарламасы және оқыту әдістемесі.

Бүгінгі таңда басты мәселе болып отырған – жас ұрпақтың сапалы білім
алуы. Елбасымыз Н.Ә.Назарбаев Білімді, сауатты адамдар – бұл ХХІ ғасырды
адамзат дамуының негізгі қозғаушы күші дегенінің өзі – үлкен көрегендіктің
белгісі. Білім саласының дамуы көшінен қалмай ілгерілеу басты мақсатымыз.
Сол көшке ілесе алмасақ- бізге сын. Еліміздің ертеңі жас ұрпақтың қолында.
Қазіргі заман талабына сай болашақ ұрпақтың оқып білім алуын еліміз
бірінші орынға қойып отыр. Білім беру мен білім алудағы атқарылатын
қарқынды жұмыс ұстаздарың еншісінде екені айтпаса да белгілі. Осы орайда
ұлы педагог Ушинскийдің Бала – балқытылған алтын деген қанатты сөз
бірден ойға түседі. Балаға қалай бағыт берсең, солай өседі. Сондықтан
баланың бойында жақсы қасиеттердің болуына, олардың жан- жақты дамуын,
рухани бай тұлға қалыптастыра білуіміз керек. Оқытудағы жаңа тәсілдерді
пайдалана отырып, оқушы бойында өзіне деген сенімділік пен
жауапкершіліктерді дамыту болып табылады. Қазіргі кезде заман талабына сай
қоғам өмірінің жаңа сапасының негізін құрайтын жан-жақты білімді, жоғары
мәдениетті, бәсекеге қабілеті мол тұлға қажет. Ондай тұлға жалпы орта білім
беру арқылы, немесе мектеп арқылы даярланады[9].
XXI ғасыр талаптарына сәйкес мектеп оқушылары бүгінгі заманда және
келешекте қол жетімді табысқа жету үшін, бұрынғыдан да анағұрлым дағдыларды
меңгеруін қажет етеді. Сондықтан қазіргі таңда білім беру жүйесіндегі
өзгерістердің бірі- жаңартылған білім беру мазмұнына көшу болып табылады
және оқытудың жаңа әдіс-тәсілдерін қарастырылып,енгізілуде Сабақ –
мұғалімнің шығармашылық еңбегінің нәтижесі. Оның өз мәнінде өтуі ұстаздың
біліміне,ұйымдастыру қабілеттілігіне,шеберлігіне байланысты.Мемлекетімізде
болып жатқан өзгерістердің білім беру саласы шет қала алмайды.
Осыған байланысты бағдарламаның мақсаты: бастауыш сынып пәндері
бойынша білім беруді жаңарту және критериалды бағалау жүйесін енгізу
тұрғысынан педагогтардың жауапкершілікті түсіну мен олардың кәсіби
деңгейіне, педагогикалық шеберлігін жетілдіруде және 6ілім беру
үдерісіндегі көптеген мәселелерді шешуге қосқан үлесіне байланысты.
Бағдарламаның міндеттері:
*бастауыш сынып пәндері бойынша жаңартылған білім беру бағдарламасының
құрылымымен, ондағы материалдардың күрделілігінің өсу ретімен, мазмұнымен
және мақсаттарымен таныстыру;
*бастауыш сынып пәндері бойынша жаңартылған білім беру бағдарламасына
сәйкес келетін педагогикалық тәсілдерді түсінуін және қолдана білуін
қамтамасыз ету;
*бастауыш сынып пәндері бойынша жаңартылған білім беру
бағдарламасындағы оқу мақсаттарына қол жеткізу мақсатында критериалды
бағалау жүйесін түсініп, қолдана білуін қамтамасыз ету;
*мұғалімдердің бойында орта білім мазмұнын жаңарту жағдайында бастауыш
сынып пәндері бойынша жаңартылған білім беру бағдарламасын іске асыру үшін
қажетті дағдыларды қалыптастыру[8].
Оқудан күтілетін нәтижелер
*мұғалімдер жаңартылған білім беру бағдарламасының құрылымын, ондағы
материалдардың күрделілігінің өсу ретін, мазмұнын және мақсаттарын біледі
және түсінеді;
* бастауыш сынып пәндері бойынша жаңартылған білім беру бағдарламасына
сәйкес педагогикалық тәсілдерді, оқу материалдарын қолдана біледі;
*бастауыш сынып пәндері бойынша жаңартылған білім беру
бағдарламасындағы оқу мақсаттарына қол жеткізу мақсатында критериалды
бағалау жүйесін түсінеді және қолдана біледі;
*мұғалімдердің орта білім беру мазмұнын жаңарту жағдайында бастауыш
сынып пәндері бойынша жаңартылған білім беру бағдарламасын іске асыру үшін
қажетті біліктері мен дағдылары қалыптасқан.
Сонымен қатар, мұғалім мен оқушының тұлғалық -бағдарлы өзара қарым-
қатынасы маңызды орын алып отыр. Мұнда тұлғаны рухани тәрбиелеуге, адамның
адамгершілік жағынан келбетінің қалыптасуына ерекше мән беріледі. Сондай-
ақ білім беру факторларының: мектеп, отбасы, әлеуметтік ортаның кipiгyi
көзделеді.
Білім беру бағдарламаларын жаңартудың басымдықтары
Рухани құндылықтар Дағдылар
Шығармашылық және сын тұрғысынан Сын тұрғысынан ойлау
ойлау; Білімді шығармашылық тұрғыда қолдана
Қарым-қатынас жасау қызметі; білу қабілеті
Өзгелердің мәдениетін және Проблемаларды шешу қабілеті
көзқарастарына құрметпен ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.