АҚТҚ

Жоспар

І Кіріспе
1. СПИД . туралы жалпы түсінік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
2. ХХ ғасыр обасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
ІІ. Негізгі бөлім
1. СПИД.ке жол ашатын нашақорлық ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
2. Аса қауіпті аурулардың бірі . СПИД ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3. СПИД.тен сақтану жолдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
ІІІ. Қорытынды
IV. Қолданылған әдебиеттер

Пән: Валеология
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 15 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

І Кіріспе
1. СПИД – туралы жалпы
түсінік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
2. ХХ ғасыр
обасы ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ...
ІІ. Негізгі бөлім
1. СПИД-ке жол ашатын нашақорлық ... ... ... ... ... ... . ... ... ... .
2. Аса қауіпті аурулардың бірі – СПИД ... ... ... ... ... ... ... ... ... .

3. СПИД-тен сақтану
жолдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
ІІІ. Қорытынды
IV. Қолданылған әдебиеттер

СПИД туралы жалпы түсінік
СПИД – жұқпалы ауру екенін көпшілік білебермейді. Бұл ауру табылғалы
22 жылдай уақыт өтті. Ғалымдардың пікірінше, індет ХХІ-ға дейін күрт азаюы
керек еді. Бірақ керісінше, СПИД ауруы үдеп кетті. Егер ХХ-ші ғасырдың
соңында дүние жүзінде 36 млн. Адам СПИД ауруымен зақымданған болса, жаңа
ғасырдың үшінші жылында бұл көрсеткіш 60 миллионға жетіп отыр. СПИД вирусын
жұқтырғандардың 20 млн. –нан астамы дүниеден қайтты 2001 жылдың соңында 14
млн. Бала ата-анасының СПИД-пен ауруына байланысты жетім қалды. БҰҰ-ның
2001 жылғы есебіне есебіне жүгінсек, жер бетінде күніге 13700-дей адам СПИД
вирусын жұқтырып, соның салдарынан 8200-ден астам адам өледі екен. Тек 2001
жылы 3 млн. Ажам қайтыс болды, оның жартысын жуығы аналар мен балалар.
СПИД індеті Қазақстандыда айналып өткен жоқ. Үстімізде жылдың мамыр
айының басында республикада 3,5 мың СПИД вирусымен зақымданғандар тіркелді.
Алматы облысы бойынша 50 адам анықталған. Көбі Алматы қаласының айналасында
орналасқан аудандарда кездесіп отыр. Биыл Іле ауданында СПИД вирусын
жұқтырғандар саны көбюде. Айта кететін нәрсе, Алматы облысында СПИД-пен
ауырған алғашқы адам 1993 жылы тіркелген. Содан 2001 жылға дейін бар
болғаны сегіз-ақ адам тіркелген еді. Індет 2001 жылдан бастап көбеюде.
Үстіміздегі жылдың өткен айларында 20-дан астам ауру анықталып отыр.
Ең қиыны, СПИД негізінен жас, жұмысқа жарамды адамдар (20-40
жастағылар) арасында көб кездеседі. Олар жұмыссыздар немесе тұрақты жұмыс
істемейтіндер, көбі нашақор. Жасыратыны жоқ соңғы жылдары облос аумағында,
әсіресе қалаларда, қалаларға жақын орналасқан аудандарда нашақорлық күрт
өсуде. Халықаралық сараптаушылармен бірге жүргізген зерттеу нәтижесінде.
Талдықорған қаласында 2800-дей адам есірткіні қолданатын нақор болуы мүмкін
деген тұжырым жасалды. Ал накологиялық мекемеде есепте тұратыны 400-ден
астам ғана. СПИД вирусын жұқтырғандардың басым көпшілігі героинді қан
тамыры арқылы қабылдайтындар болып отыр. Міне, нашақорлық СПИД-ке жол ашады
деген осы. Бірақ жастар есірткі адында қауқарсыз. Ол ол ма, мектеп
жасфндағы (13-16 жас) балалардың есірткінің дәмін тартуы көбеюде.
СПИД вирусы тек адам ағзасында өмір сүріп көбейеде, жанурларда
болмайды. Сондықтан ол тек адамнан адамға ғана жұғады. Ендеше ауырған
адамнан сау адамға қалай өтеді?
Біріншіден, СПИД вирусы қан арқылы жұғады. Сондықтан науқасқа тек,
СПИД-ке тексерілгендердің қанын құю керек. Нашақорларды, маскүнемдерді,
жезөкшелерді донор етуге болмайды. Нашақорлар есірткіні қан тамырға
салғанда бірнешеуі бір шприц, ине, ыдыс СПИД вирусымен ластанған болуы
мүмкін. Бұл жағдайда СПИД вирусы тезірек жұғады. Сонымен қатар, бір
ұстарамен сақал алу, бір инемен денеге сурет салу, құлақ тесу тағыда сол
сияқты жағдайларда жұғады. Екіншіден, жыныс жолдары арқылы, жыныстық
әрекетте әдепсіздік жолына түскен, СПИД вирусы бар адамдар мен нашақорлар
жұқтырады. Үшіншіден, СПИД вирусымен зақымдалған аналар жүкті, босану
кезінде және сүтімен баларға жұқтырады. СПИД ауруына душар ететін басқа жол
жоқ.
СПИД-пен зақымданған адамдармен тұру, сүйісу, ыдыс-аяқты бірге
пайдалану, сабынды монша заттарын, тіпті бір төсекте қатар жату қауіпті
емес. Ескерте кететін нәрсе, бүгінге дейін жер жүзінде СПИД-тен бірде-бір
адам емделіп сауыққан жоқ. Бұл аударуға қарсы егетін вакцина да жоқ. Бар
дәрілер өте қымбат, оның өзі ауруды жазып жібермейді, олар тек өмірді 4-5
жылға ғана ұзартады. Сондықтан, ең маңызды рольді аурудың алдын алу
жұмыстары алады. Онда СПИД вирусын жұқтырмау үшін не істеу керек деген
сұрау тұратыны сөзсіз.
Біріншіден, жастар Нашақорлыққа жол жоқ деген қағиданы орындауы
керек. Нашақорлыққа тұсау салмай СПИД қарыны төмендемейді. Тіпті
нашақорлықты қояалмаған дағдайда жеке шприцпен инені, олардың ең болмаса
тазалап пайдалану керек. Ескертетін бір нәрсе, осы кезде кейбір қалалар мен
аудан орталықтарында Сенім қосындары ашылған. Сол жерге нашақорлар ашық
түрде келіп таза шприцтер мен инелер алуға болады. Бұл жөнінде ешкімді
жауапқа тартпайды. Қайта дәрігерлер ақылсыз ақыл кеңес береді, жасырын түде
тексеріп, денсаулықтарының сақталуына жәрдем береді. Сонымен бірше, онда
СПИД-тен сақтану туралы әдебиеттер пайдаланатын құралдар (гондон)
тапсырылады. Жасақшылар нашақорларды ұстамайды, тек есірткіні тартқандарды
жауапқа тартады. Екіншіден, жастар әдепсіз мінез-құлық пен талғамсыз
жыныстық қатынастан аулақ болуы керек. Тіпті жыныстық өмірді ерте бастауға
болмайды. Егер кездей соқ жағдайда болғанда, СПИД-тен қорғайтын құралдарды
пайлану керек.
Халықты СПИД-тен қорғауды әлеуметтік, мемлекеттік шаралар, ұйымдастыру
және жеке адамдарды сақтандыруға бағытталған жеке жұмыстар жүгізу қажет.
Бұл шаралар біздің облыста қол алынған. Облыс әкімі жанынан СПИД
ауруларының алдын алу және оған қарсы күресті үйлестіру камитеті құрылып,
тоқсан сайын жиналыс өткізде. Барлық мектепте СПИД профилактикасы жөніндер
сабақтар, жастармен жалпы халық арасында шерулер, кездесулер, ток-шоу,
дебаттар, кофиренциялар дәңгелек үстөл, диспуттар өткізілуде. Осындай
жұмыстар облыс аудандарында, қалаларынада жүгізілуде. СПИД вирусын
жұқтырғандарға медицналық және әлеуметтік көмек көрсету бүгінгі күннің
өзекті мәселесі екенін біздің мамандар жақсы түсіненді. СПИД-тің алдын ауда
медицина қызметкерлерінің ролі зор. Барлық бастама солардын шығу тиіс.
Халықтың, ішінде жастардың СПИД-тің алдын алу туралы білімдерін көтеруі
керек. Бірақ әрбір саланы азамат өзінің денсаулығына өзі жауап беріп,
халқымыздың Сақтансаң сатаймын деген қанатты сөзіне құлақ асқаны абзал.
әркім өз өміріне өзі жауапты деген сөзді ұмытпаңыздар, жастар, СПИД-ті
жұқтырып, нашақорлыққа бой аудырып, өздеріңді өздерің, отбасыларыңды,
туыстарыңды қимылдамаңдар!

ХХ ғасыр обасы
Жұқтырып алған имунитет тапшылығының синдромы СПИД
СПИД – ВИЧ вирусы – адам имунитеті тапшылығының вирусы қоздыратын ауыр
сырқат. СПИД талғайсыз жыныстық қатынас кезінде жұғады. Ыныстық қатынастан
басқа инфекция: ВИЧ-пен залалданған қанды сау адамға құйғанда,
қайнатылмаған шприцтерді, инелерді басқада медициналық құралдарды
пайдаланғанда жұғуы мүмкін. Сондай-ақ әр адамның өзіне тән заттарыннан да
(ұстарадан, қайшыдан, тіс щеткасы) және сырға өткізу үшін құлақты тескенде
де жұғатынын ұмытпаған жөн.
Гомосексуалистердің, нашақорлардың, жезөкшелердің және қан құйғызған
адамдардың СПИД ауруына шалдығатындығы анықталды. Ауру жұққаннан кейін оның
инкубациялық немесе жасырын дамыйтын кезеңі болады, ол бір айдан бес жылға
дейін созылады.
Лимфа бездерінің үлкеюі, дене қызыуының ұзақ уақыт бойы басылмауы,
іштің тоқтаусыз өтуі, қатты жүдеу – СПИД-ке тән беліглер, СПИД – ажалды
ауру екенін есте ұстаған жөн. ХХ ғасыр обасы деп аталатын бұл сырқатты
емдеу әдістерін дәрігерлер әлі таба алмай келеді. СПИД вирусы жекелеген
адамдарға ғана емес, бүкіл адамзат ұрпағына қатер төндіруде. Эпидемия жедел
таралуда. Бүгіннің өзінде СПИД-тің вирусі дүние жүзінің жүз елу тоғыз
елінде тіркелді, ауырған адамдар саны үш жүз мыңнан асып отыр.
Қазіргі кезде СПИД спид ауруының таралуын комплексті түрде бір қатар
шараларды жүзеге асырғанда ғана тежей тұруға болады. Ең әулі адамдардың
жыныстық қатынасқа деген көзқарасын өзгерту керек. Жыныстық жұпты
талғаммен, салауатпен талдай бәлген жөн, қатерлі ауру СПИД-ті жұқтырып
алудан сақтаныңдар!
Көзсіз қызулықтың құрбаны болып кетпеңдер!
СПИД деген қысқарған сөз жұқтырып алған имунитет тапшылығының синдром
дегенді бідіреді. СПИД-ті иммунитет тапшылығының вирусы (ВИЧ) қоздырады.
Вирус арганизмнің имундық, яғни қорғаныс жүйесін зақымдайды, соның
салдарынан вирус жұқтырған адам басқа вируыстардың, микробтардың,
ісіктердің алдында қорғансыз қалады. Вирус жұққаннан кейін аурудың алғашқы
белгілері білінгенше екі аптадан бес жылға дейін уақыт өтеді. Сол себептен
ВИЧ – инфекцияны жұқтырған адам өзінің сырқат екендігін көпе дейін білмей
жүре беруі мүмкін. Бұлардың бәрі, айналып келгенде, сырқат адамды ауру
басталғаннан кейінгі бір екі жыл ішінде өлтіріп тынады. Сырқат жұқтырған
адамдардың бәрі СПИД-пен ауырмайды, олардың біразы вирус таратушысы болып
жүре береді. СПИД ауру немесе вирус тасушы адамнан екінші сау адамға
негізінен жыныстық қатынас кезінде: еркектен әйелеге, әйелден еркекке,
еркектен еркекке жұады.
Бір шприцпен бірнеше адамның тамырына есірткі жіберетін нашақорлардың
СПИД жұқтыру қаупі өте зор. СПИД жұқтырған екіқабат әйелден бойында СПИД
вирусы бар бала туады. Адамға ВИЧ вирусы бар қан құйғанда немесе оның
құралдарын пайдаланған кезде де СПИД жұғады.

СПИД-ке жол ашатын – нашақорлық
Осы күні СПИД-тің аса қатерлі ауру екенін жұрттың бәрі біліді. Әлемнің
әр бір түкпіріндегі медицина ғылымының білікті мамандары арасында адам
өміріне өте қатерлі осы кесер қайдан пайда болады? деген айтыстар бүгінгі
күнге дейін жүріп жатыр.
АҚШ ғалымдары СПИД туралы жүргізген ғылыми зерттеу жұмыстарының
нәтижесіне сүене отырып Бұл ауру – адам баласының белгілі бір бағытта
жүргізген ісінің жемісі деген тоқтамға келді. Ал, Англияның вирусолог
докторы Д. Сили: СПИД вирусы бактериологиялвқ қару жасау мен айналысып
жатқан лобороториялардың бірінде жасалған деген батыл тұжырым айтқан.
Париждегі пастер атындағы институттың ғалымдары өздері жүргізген
зерттеулердің арқасында мынадай тұжырымға келді: СПИД вирусы осы ғасырдың
жетпісінші жылдардың соңына дейін болған емес және ол табиғи өзгерістерге
түскен басқа вирустарға да жатпайды. Бұл пікір СПИД вирусы
африкалықтардан немесе маймылдан шықты деген теорияларды жоққа
шығарады.
Әлем ғалымдары бұл вирустың пайда болу туралы нақты бір шешімге келе
алмай тұра отыр. Соңғы жылдары кейбір бұқаралық ақпарат құралдары Әлемде
СПИД деген ауру жоқ, ол біреулердің ақша табуы үшін қолдан жасап ойлап
тапқаны деген пікірлерді де беруде. Қалай болғанда да, көпшілік бұл
кеселден аулақ аулақ болудың амалын қарастыру керек. Әдетте, СПИД вирусы
үшін адам ағзасының ішкі ортасы қажет. Ол жануарлардың ағзасында өмір сүре
алмайды. Сондықтан, СПИД ауруын тарататын тек адам ғана. Ол ауырған адамнан
сау адамға қалай жұғады?
Біріншіден, вирус ауырған адамнан сырқатқа шығады. Екіншіден, сыртқан
шыққан вирус сау адамның ағзсына түседі. Мұны медицинада жұқпалы
аурулардың таралу ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.