Білімді ақпараттандырудың техникалық құралдары
Ағымдық, аралық, қорытынды бақылау бойынша тест тапсырмалары және сұрақтар
Ақпараттандыру ұғымы. Ақпараттандыру үдерісінің мақсаты мен міндеттері. Ақпараттандыру үдерісіне әсер етуші факторлар. Қоғамды ақпараттандырудың бағыттары. Қоғамды ақпараттандырудың даму кезеңдері. Білімді ақпараттандырудың жағымды және жағымсыз жақтары.
Ақпараттандыру - елдің өмір салтын елеулі түрде өзгертуге бағытталған күрделі әлеуметтік процесс. Ол компьютерлік сауатсыздықты жою жаңа ақпараттық техналогияларды пайдалану мәдениетін қалыптастыру сияқты бағыттарда көп күш сынауды талап етеді. Ақпараттандыру ісін қолға алу АҚШ-та өткен ғасырдың 60-шы жылдарында басталса, ол 70-жылдары - Жапонияда, 80-жылдары-Батыс Европада етек ала бастады.
Ақпараттандырудың мақсаты - жұмыс өнімділігін арттыру мен еңбек ету жағдайларын жеңілдету мақсатында адамдардың өмір сүру сапасын жақсарту. Білім беруді ақпараттандыру бағдарламасын жүзеге асыруда ақпараттық ресурстарды қалыптастыру шешуші роль атқарады. Бұл нақты әдіснамалық бағыттар мен ғылыми негізделген технологияларға сүйеніп қажетті педагогикалық өнімді жасақтайтын мақсатты бағытталған процесс.
Білім беруді ақпараттандыруға әсер етуші факторлар:
ашық ақпараттық қоғам жағдайында білім берудің мәнін философиялық түсіну деңгейі
білім беруді ақпараттандыру сферасындағы мемлекеттік саясат
ашық ақпараттық қоғам жағдайындағы білім беру мәні
педагогикалық теория мен білім беру практикасының деңгейі
Қоғамды ақпараттандыру бағыттары - бұл ұйымдастырылған әлеуметтік-экономикалық және ғылыми-технологиялық әдістерді құратын адамдар, мемлекеттік ұйымдар, мемлекеттік емес ұйымдар үшін ақпараттық жүйелерді қолдану. Қоғамды ақпараттандыру қазіргі заманның прогресі болып саналады.
Қоғамды ақпараттандырудың даму кезеңдері тарихи үдерісі өз заманында пайда болған жаңа технологиялардың пайда болуына байланысты ақпараттық революциялар тізбегі арқылы дəл сипатталады. Ақпаратық революция қоныстанушы халықтың белсенді бөлігі үшін ашық ақпараттар ауқымының артуына əкеп тірейтін ақпаратты жинау, өңдеу, сақтау жəне таратудың тəсілдері мен аспаптарының өзгеруінен тұрады. Мұндай революциялар алтау. Бірінші ақпараттық революция тіл мен адамның анық сөйлеуінің пайда болуынан тұрады. Екінші ақпараттық революция жазудың ойлап табылуына байланысты. Бұл ойлап табу адамзат қоғамы жинақтаған ақпаратты сақтауды ғана қамтамасыз етіп қоймай, сонымен қатар оның шынайылығын арттырып, ақпарат таратуға бұрынғыдан да кең жағдай жасады. Үшінші ақпараттық революция XV ғасырда ақпараттық технологиялардың алғашқыларының бірі болып саналатын кітап басып шығаруды ойлап табудан туындаған. Бұқаралық ақпараттың газеттер мен журналдар сияқты баспа құралдарының пайда болуы мен дамуы - осы үшінші ақпараттық революцияның нəтижесі. Төртінші ақпараттық революция ХIХ ғасырда басталды. Ол кезде ақпаратты жіберу мен таратудың телеграф, телефон, радио жəне теледидар сияқты құралдары ойлап табылды. Бесінші ақпараттық революция адамзат есептеу техникасын белсенді пайдалана бастаған кезде, XX ғасырдың ортасында өтті. ЭЕМді ғылыми ақпаратты өңдеуге қолдану адамның ақпаратты белсенді жəне тиімді өңдеуі бойынша мүмкіндігін түбегейлі түрде өзгертіп, өркениет дамуының бүкіл тарихында адам алғашқы рет интеллектуалды еңбектің өнімділігін арттыруға жоғары тиімді құралға ие болды. Бүгінде біз ауқымды телекомуникациялық компьютерлік желілердің пайда болуы жəне олардың мультимедиа технологиялары мен виртуалды шындықпен интегралдануына байланысты алтыншы ақпараттық революцияның куəсі болып отырмыз. Алты революция қоғамды өзгертті. Ақпараттандыру үдерістерінің бар екендігі туралы айтуға болатындай ақпарат пен ақпараттық технологиялар көз алдымызда дамуда əрі - тарауда. Ақпараттандыру қоғам өмірінің барлық салаларына революциялық əсер жасай отырып, адамдардың өмір сүруі мен қызмет етуі жағдайларын, олардың мəдениетін, жүріс-тұрыс стереотипін, ойлау жүйесін түбегейлі өзгертуде.
Білімді ақпараттандыру құралдарын білім қызметі саласының қайсысын да болмасын пайдалану əр қашан дұрыс болатындай əсер қалдыруы мүмкін. Айтары жоқ, көп жағдайда бұл тура осылай. Сонымен бірге білімді ақпараттандырудың бір қатар теріс қырлары да бар. Əр педагогтың білімді ақпараттандырудың жағымды факторларын біліп, практикалық жұмыста ескеруі қажет. Мамандар дайындау жүйесінде ақпараттық технологиялар құралдарын пайдалану оқу орнының педагогикалық жəне ұйымдастырушылық қызметінің келесі: · білім мазмұнын іріктеу мен қалыптастыру əдістері мен технологияларын жетілдіру; · информатика мен ақпараттық технологияларға байланысты оқытудың жаңа арнайы оқу пəндері мен бағыттарын ендіріп дамыту; · информатикаға тікелей байланысты емес дəстүрлі пəндердің көбісін оқытуға өзгеріс енгізу; · оқыту тиімділігін оның дараландырылуы мен сараландырылуы деңгейін өсіру, қосымша мотивациялық (қызығушылық) тетіктерін пайдалану арқылы арттыру; · оқу үдерісінде əрекеттістіктің жаңа түрлерін ұйымдастырып, оқытушы мен оқушы қызметінің мазмұны мен сипатын өзгерту; · білім жүйесін басқарудың механизмдерін жетілдірудің елеулі мүмкіндіктерімен байытылуына əкеп тірейді. Білімді ақпараттандыру үдерісі, пəндік салалар мен қоршайтын ортаның заңдылықтарын танудың интегралдық беталысын қолдай отырып, оқушы тұлғасының дамуы үшін ақпараттық технологиялардың зор мүмкіндігін пайдалануға тəсіл-амалдар жасауды көкейесті етеді. Бұл үдеріс оқушының белсенділігі мен пəрменділігінің деңгейін арттырып, балама ойлау, оқу есептерінің, сол сияқты практикалық есептердің де шешімін іздеу стратегиясын жете зерттеу дағдыларын қалыптастыру қабілеттіліктерін дамытады, зерттеліп отырған нысандарды, құбылыстарды, үдерістер мен олардың арасындағы əрекеттестікті моделдеу негізінде қабылданған шешімдердің жүзеге асырылуы нəтижелерін болжауға мүмкіндік береді. Білімді ақпараттандырудың оң жақтары тек осы аталғандар ғана емес. Нақтылы ақпараттық технологиялар мен білімді ақпараттандыру салаларын оқу барысында ақпараттандырудың басқа да көптеген жағымды жақтарыі сипатталатын болады. Білімді ақпараттандырудың қазіргі құралдарын оқытудың барлық түрлеріне пайдалану теріс зардаптарға келтіруі мүмкін. Атап айтқанда, ақпараттандыру құралдарын пайдаланып оқытудың артықшылықтарының бірі оқытуды дараландыру деп жиі атайды. Бірақ бұл жерде артықшылықтармен қатар, жаппай дараландыруға байланысты ірі кемшіліктер де бар. Дараландыру оқу үдерісіндегі оқытушы мен оқушының, оқушылардың онсызда шектеулі өзара көзбе-көз қарым-қатынасын, оларға компьютермен диалог түріндегі қарым-қатынасты ұсына отырып, көп төмендетеді. Бұл ауызба-ауыз сөйлесуді белсене пайдаланатын оқушыны білімді ақпараттандыру құралдарымен жұмыс істеу кезінде, қашықтан оқитын студенттерге ерекше тəн, ұзақ сөйлемейтін етеді. Адам ойын объективтендіру мүшесі - тіл өшіріліп, оқытудың көп жылдары бойы қозғалыссыз қалады. Оқытушы диалогтық қарым-қатынастың, кəсіптік тілде ой қалыптастыру мен тұжырымдаудың жеткілікті практикасын ала алмайды. Ақпараттандыру құралдарын білім берудің барлық түрлерінде жаппай пайдаланудың тағы бір елеулі кемшілігі əлеуметтік байланыстардың тежелуі, əлеуметтік өзара əсер мен қарым-қатынас практикасының қысқаруы, дарашылық болып табылады.
Қазақстан Республикасында және шетелдегі білімді ақпараттандырудың қалыптасуы. Білімді ақпараттандырудың оқытудың әдістемелік жүйесіне әсері.
Қазахстан Республикасы Президенті Н.Назарбаевтың бастауымен 1998ж. Орта білім саласын ақпараттандыру Мемлекеттік бағдарламасы қабылданды.
Қоғамды ақпараттандыру қазіргі әлеуметтік прогресс заңдылықтарының бірі болып саналады. Бұл термин осыған дейін жиі қолданылған "қоғамды компьютерлендіру" сөзін ығыстыра бастады. Бұлардын ұқсастығы болғанымен әжептеуір айырмасы бар. Қоғамды компьютерлендіру кезінде компьютерлердің техникалық базасын күшейтуге көніл бөлінсе, ақпараттандыру кезінде адамның барлық қызмет салаларында компьютерлерді пайдалану арқылы ақпаратты өндеу жұмыстарында кешендік шаралар жүзеге асырылды.
Кез келген педагогикалық технология-ақпараттық технология болып табылады. Оқу-тәрбие үрдісінде білім беруді ақпараттандыру үшін ақпараттық технологияға көшу қажет. Білім берудегі жаңа ақпараттық технология дегеніміз: оқу мен оқу-тәрбие материалдарының, үйретуге арналған есептегіш техника мен аспаптық құралдарының жиынтығы; есептегіш техника құралдарының оқу үрдісіндегі ролі мен орны, мұғалімдер мен оқушылардың еңбегін жетілдіруде оларды пайдаланудың түрі мен әдістері туралы ғылыми білімнің жүйесі; мұғалімдердің өз жұмыстарының әдістері мен ұйымдастыру түрлерін толықтай өзгертуге, оқушылардың жеке қабілеттілігін дамытуға, оқытудағы пән аралық байланысты күшейтуге, оқу үрдісін ұйымдастыруды ұдайы жаңартып отыруға мүмкіндік береді.
Жаңа ақпараттық технологияның негізгі ерекшелігі мұғалімдер мен оқушыларға өз бетімен және бірлесіп, шығармашылық жұмыс істеуге шексіз мүмкіндік туғызады.
Ел басының жолдауында мектептерді, ең алдымен ауылдық жерлердегі мектептерді компьютерлендірудің кең ауқымды бағдарламасын іске асыру, жаңа ақпараттық техналогиялармен жұмыс істеуді үйрету, жаппай ақпараттандыру жұмыстары жүргізілсін делінген.
Білім беруді ақпараттандырудың негізгі бағыттары:
әдіснамасын жетілдіру мен стратегиялық мазмұнын таңдау;
әдістері мен формаларын ұйымдастыру;
қоғамды ақпараттандырудың қазіргі жағдайында тұлғаны тәрбиелеу мен дамыту;
оқытудың әдістемелік жүйесін жасау;
оқушының интеллектуалдық әлеуетін дамытуға бағыттау;
өз бетімен білім алу біліктілігін қалыптастыру;
ақпараттық - оқу, эксперименттік - зерттеу қызметінің өз бетімен түрі іс әрекеттерін жүзеге асыру;
тестілік, диагностикалық бақылау әдістері мен оқушылардың білім деңгейін бағалау.
Қазіргі заманғы компьютерлердің педагогикалық мүмкіндіктері, ақпараттық-коммуникациялық технологиялар. Білімді ақпараттандырудың негізіне жататын психологиялық-педагогикалық теориялар.
Білім беру жүйесіндегі жаңа ақпараттық технология дегеніміз оқу және оқу-әдістемелік материалдар жинағы, оқу қызметінің есептеуіш техниканың техниклық және инструментальды құралдары, оқу процесіндегі есептеуіш техника құралдарының ролі және орны туралы ғылыми білімнің жүйесі және оқытушылар мен оқушылар еңбектерін жүзеге асыру үшін оларды қолдану формалары мен әдістері деп анықтама беруге болады. Ал бұл анықтаманы бастауыш білім беру жүйесіне қатысты басқаша анықтауға болады: білім беру мекемесінің мамандарының жұмысын жүзеге асырушы әдістер мен формалар және балаларға білім беруші (дамыту, оқыту, диагностика және т.б.) құрал.
Компьютерді оқыту жүйесіне енгізуде оқылатын териялық материалдардың қандай да бір бөлігін машиналық бағдарламаға ауыстыру мүмкіндігі пайда болды және де мұнда оқу материалының мазмұны мен құрылысында өзгеріс болады. Оқушы компьютермен жұмыс барысында мына жұмыстарға өзін бағыттай алады: компьютерлік оқу бағдарламаларына (теориялық материалдарды оқу және есептерді шығаруда) және бақылау жұмысына (жұмысқа қатысты түсініктеме алу, жіберілген қателерді түзетуде әдістемелік нұсқау алу). Бұл мәселелер оқу әрекетін жекелендіру-педагогиканың өзекті мәселесін шешуге көмектеседі.
Компьютерлік сауаттылықты және жаңа ақпараттық технологияны меңгеру үрдісі адамдық факторлармен санасуды талап етеді. Бұл мәселе әсіресе мектепке дейінгі және кіші мектеп жасындағыбалаларға білім беру сатысында маңызды. Себебі, балалық шақ-адамдық дарындылықты байқау көзі ғана емес, сонымен бірге жанның тез жараланушы және психикалық әлсіздікке әкелетін кезеңі болып табылады. Сондықтан кіші мектеп жасындағы балалар өміріне жаңалықтарды енгізуде өте сақ болу керектігін ескеру маңызды мәселе.
Ақпараттық - коммуникациялық технологияның келешек ұрпақтың жан-жақты білім алуына, іскер әрі талантты, шығармашылығы мол, еркін дамуына жол ашатын педагогикалық, психологиялық жағдай жасау үшін де тигізер пайдасы аса зор.
Ақпараттық қоғамның негізгі талабы - студенттерге ақпараттық білім негіздерін беру, логикалық-құрылымдық ойлау қабілеттерін дамыту, ақпараттық технологияны өзіндік даму мен оны іске асыру құралы ретінде пайдалану дағдыларын қалыптастырып, ақпараттық қоғамға бейімдеу.
Білім беру жүйесін ақпараттандыру дегеніміз - берілетін білім сапасын көтеруді жүзеге асыруға бағытталған үрдіс, яғни еліміздің ұлттық білім жүйесінің барлық түрлерінде кәдімгі технологияларды тиімді және компьютерлік ақпараттандыру технологияларына алмастыру, оларды сүйемелдеу және дамыту, нақты жүзеге асыру шаралары.
Ақпарат алмасу істеріндегі компьютерлік технологиялар рөлі өте жылдам өсіп келе жатыр, соңғы кезде телефон, радио, теледидар сияқты құралдар орнына электрондық телекоммуникациялық құрылғылар пайдаланыла бастады, олар - өндірістік, әлеуметтік және тұрмыстық мәселелерге кеңінен араласып келе жатқан электрондық почта мен Интернет жүйелері болып табылады.
Ақпараттық технологияларды тәжірибе жүзінде пайдалану жолында арнайы білім беру мақсатында жаңа пән - информатика сабағы соңғы 20 жыл көлемінде оқылып келеді. Оның орта білім жүйесіндегі алатын орны қазіргі ақпараттық қоғамдағы кәсіби қызметінің негізі болып табылатын әлемнің ақпараттық - жүйелік бейнесін жасау, ақпараттық орта мен адамның тиімді қарым - қатынасын қалыптастыру сияқты мәселелермен анықталып келеді. Осыған қоса қазіргі кезде педагогикалық ғылым саласында да оның әдіснамасы мен парадигмасын жетілдіруге қажет тереңдетілген әлеуметтік өзгерістер болып жатыр.
Бүгінгі күні білім беру жүйесін ақпараттандыру ісінің басты мақсаты - заман талабына байланысты ақпараттық қоғамның шарттарына сәйкес оқушыларды тұрмыстық, қоғамдық және кәсіптік өмір салаларына толық әрі тиімді түрде араластыру болып табылады.
Әсіресе, олардың тиімділігі:
1. Қашықтықтан білім алу мүмкіндігінің туындауы;
2. Қажетті ақпаратты жедел түрде алу мүмкіндігі;
3. Экономикалық тиімділігі (бару, келу, тұрмыс тауқыметі т.с.с. материалдық шығынды қажет етпеу);
4. Білім сапасына әсері зор. Әсіресе, тіл сабақтарын игеруге (ағылшын, орыс, қазақ т.с.с. тілдерді) айқын сезіледі;
5. Іс - әрекет, қимылды қажет ететін пәндер мен тапсырмаларды оқып үйренуге (би өнері, қол еңбек, дене шынықтыру сабақтары т.с.с.);
6. Қарапайым көзбен көріп, қолмен ұстап сезіну немесе құлақпен есту мүмкіндіктер болмайтын табиғаттың таңғажайып үрдістері мен әртүрлі физикалық, химиялық, биологиялық тәжірибе нәтижелерін көріп, сезінуге мүмкіндік береді;
7. Студенттің ой - өрісін, дүниетанымын кеңейтуге де, ықпалы зор (теледидардағы ғылыми - көпшілік, рухани, тарихи танымдық хабарлар мен компьютерлік жүйедегі шахмат, дойбы, тоғызқұмалақ т.с.с логикалық ойындар).
Қазіргі таңда білім беру жүйесінде электрондық байланыс жүйелерінде ақпарат алмасу интернет, электрондық почта, телеконференция, видеоконференция, телекоммуникациялық жүйелер арқылы іске асырылуда.
Білімді ақпараттандыру ғылыми зерттеудің, ғылыми-педагогикалық және ғылыми-әдістемелік зерттеулердің бағыты ретінде.
Ғылыми әдіс -- жалпы ғылыми аясындағы қолданылатын әдістердің жиынтығы. Осыған қоса әрбір ғылым саласы тек қана арнаулы объектіге ғана емес, сол объектіге сәйкес арнаулы әдіске де ие болады
Әдіс - зерттеу барысында белгілі бір қорытынды алуға бағытталған, бір немесе бірнеше метематикалық, немесе логикалық операциялардың теорияға немесе практикаға негізделген түрі. Процедура - белгілі бір операциялар жиынтығының орындалуын қамтамасыз ететін ісәрекеттердің жиынтығы.
Тәсіл - күрделі әдіс болып табылады, ол зерттеу барысындағы бірнеше
нысаналы әдістердің жиынтығы
Ғылыми танымның нәтижелері түсініктерді қалыптастырумен аяқталады. Ғылымның түсініктілігі бір-бірімен тығыз байланысты аксиомалар, теоремалар мен тұжырымдардың қатаң логикалық құрылысымен түсіндіріледі. Түсініктер көп жақты құрылымға біріктірілген. Теория - бұл түсініктің кеңейтілген түрі. Кез келген ғылыми теория - Евклидтің не Н.И.Лобачевскийдің геометриясы, кванттық механика, не қазіргі заманғы космогония - түсініктердің қалыптасуының мысалы бола алады.
Түсініктердің қалыптасуы - үздіксіз жүретін күрделі үрдіс. Әрбір ғылым белгілі бір заңдылықтарға бағынатын түсініктер жүйесі болып табылады.
Ғылым кумулятивті үрдіс деп аталатын тек қана фактілердің жай жиынтығы емес. Фактілерді әдетте гипотеза мен теориялар арқылы түсіндіруге тырысады. Олардың ішінде белгілі бір кезеңде парадигмаға айналатын жалпыға ортақ немесе фундаменталды теория болады. Кезінде осындай парадигма ретінде Ньютонның аспан және жер денелерінің қозғалыс теориясы қарастырылды, өйткені, бұл теорияға нақты механикалық процестерді зерттеуші дерлік ғалымдар сүйенді. Дәл осылай, электрлік, магниттік, оптикалық және радиотолқындық процестерді зерттеуші барлық ғалымдар Д.К.Максвелл жасаған электромагниттік теорияның парадигмасына сүйенді.
Ғылыми революцияларды талдау үшін, ғылымға парадигма түсінігін енгізген
америкалық ғалым Томас Кун (1922-1996 ж.) олардың ерекшелігін - бұрынғы
парадигманың жаңа парадигмаға ауысуы, яғни зерттеліп отырған процестердің жаңа, терең және күрделі түріне ауысуын көрсетіп кеткен. Оның пікірі бойынша ғылымның дамуын екі кезеңге бөлуге болады:
қалыпты кезең, бұл кезде ғалымдар парадигманы жеке, арнаулы сипаттағы
мәселелерді шешуге пайдаланаған;
экстраординарлық кезең - жаңа парадигманы іздеу кезеңі.
Ғылыми танымның әдістері жалпы деңгейлеріне, ғылыми зерттелу үдерісіне, қолданылу ауқымының кеңдігіне қарай бірнеше топқа бөлінеді. Сондай-ақ олар:
жеке,
жалпы ғылыми
жалпылама (философиялық) әдістерге бөлінеді
Педагогика ғылымында қолданылатын зерттеу әдістеріне бақылау, әңгіме, мектеп құжаттары, оқушылардың жұмыстары, эксперимент және т.б. жатады.
Бақылау әдісі. Бұл педагогикалық мәселелерді зерттеуде жиі қолданылып жүрген әдістердің бірі. Бақылау деп әдеттегі жағдайда педагогикалық құбылыстарды қабылдау арқылы тануды айтады. Ғылыми бақылау арнайы жоспар бойынша жүргізіледі. Жоспарда бақылаудың мақсаты мен міндеттері, обьектісі (сабақ, саяхат, лабораториядағы, шеберханадағы, оқу тәжірибе учаскесіндегі оқушылардың жұмыстары), жүргізу әдісі мен техиикасы дұрыс көрсетілуі тиіс. Ғылыми негізінде шығар-машылықпен жасалған жоспар зерттеу жұмысының нәтнжелі болуына игі әсер етеді. Ғылыми бақылау зерттелетін педагогикалық құбылысты дұрыс және шын дәлдікпен жазып алуды талап етеді. Сондықтан бақылаудың нәтижесі зерттеушінің педагогикалық іскерлігіне, қабілетіне және оның жоғары дәрежелі сауаттылығына байланысты.
Педагогикалық бақылау -- бұл белгілі бір құбылысты ұзақ және жоспарлы түрде зерттеудің таным әдісі. Зерттелетін тақырыптық мақсаты мен мазмұнына қарап, бақылауды жаппай және жоспарлы түрде жүргізуге болады. Оқу-тәрбие процесінде жалпы мәселелерді зерттеу үшін (сабақ үстіндегі оқушылардың таным іс-әрекеті, оқушылар зейінін жандандыру, балалар ұжымының іс-әрекеті және т. б.) жаппай бақылау әдісі пайдаланады. Жеке мәселелерді (кейбір оқушылардың кітаппен, картамен істейтін жұмыстарын, жеке оқушының мінез-құлқын бақылау) зерттеу үшін ішінара бақылау әдісі қолданылады. Бақылау нәтижелері дұрыс шығу үшін түрлі формулаларды, кестелерді, фотосуреттерді, схемаларды, әсіресе техникалық құралдарды, қиноға түсіру, магнитофонға жазу және т. б. кеңінен пайдаланылады. Бақылау материалдары арнайы күнделікке, хатнамаға жазылады.
Кейде педагогикалық бақылау материалдарын зерттеуші сауалнама мәліметтерімен толықтырылады. Оқушылардың мектеп қызметкерлерінің, ата - аналардың сұрақтарға берген жауаптары зерттеліп отырған проблемаға қорытынды жасау үшін зор тірек.
Бақылау әдісі зерттеу жұмысының алғашқы кезеңдерінде қолданылады. Бақылау әдісі арқылы педагогикалық құбылыстың процесі (оқушы санасында болатын психикалық процесс) жайлы толық сенімді мәліметтерді алуға болады. Бақылау әдісіне сүйеніп, оқушылардың сырттай мінез - құлқын түрлі іс -- әрекеттерін, сұрақтарға берген жауаптарын зерттеп жазып алуға болады. Осы жағдайлар ескеріліп, бақылау әдістерімен ұштастырылып жүргізіледі.
Ақпараттық білім беру кеңістігі ұғымы және оның компоненттері. Ақпараттық білім беру кеңістігі жағдайында оқыту ерекшеліктері.
Ақпараттық-білім кеңістігін адамдардың қазіргі ақпараттық жəне телекомуникациялық технологияларды қолдану негізіндегі білім беру мақсатын жүзеге асыру ретінде анықтауға болады, білім беру іс-əрекетін ұйымдастырудағы басты рөлді бүтіндей алғанда елдің, ауданның, қаланың ақпараттық білім беру кеңістігін құрастыру мен құрылымдаудың міндеттерінің өзектілігі анықтайды. Оқу мекемелерінің көпөлшемді ақпараттық-білім беру кеңістігін қалыптастыру жағдайында дəстүрлі педагогикалық технологиялар педагогикалық ақпараттық технологиялар - ақпаратты өңдеу, тасымалдау жəне таратуға жəне оны көрсету тəсілдерін түрлендіруге арналған білім беру іс-əрекетінің барлық формаларында қолданылатын материалдық, технологиялық жəне ақпараттық-мазмұндық құралдар мен ресурстар ретінде түрленеді. Педагогикалық ақпараттық технологияларды құру жəне дамыту мемлекеттің ақпараттық-білім беру кеңістігінің қызметі үшін қажетті шарт болып табылады, сонымен қатар бұл технологиялар, педагогика, психология, информатика, басқару теорияларының негіздеріне сүйенеді, екіншіден қазіргі ақпараттық жəне телекомуникациялық техниканың кең мүмкіндіктерін пайдаланады. Мемлекет масштабында Қазақстанның білім беру жүйесінің ақпараттық-білім беру кеңістігі бүтіндей өзіне барлық аудандар мен ел облыстарының ақпараттық-білім беру кеңістігін біріктіруі тиіс. Аймақтық сегменттерді біріктіру өзара теңқұқылы келісімдер мен келісулер негізінде құрылады. Облыстық немесе аймақтық деңгейдегі ақпараттық-білім беру кеңістігі өз еркімен жəне алдын ала дайындалған жəне бекітілген ғылыми негізделген педагогикалық моделдерге, талаптар, технологиялар жүйесіне, сəйкесінше құрылған əртүрлі білім беру мекемелеріндегі ақпараттық-білім беру орталарын біріктіруді білдіреді. Еліміздегі бірыңғай ақпараттық-білім беру кеңістігін құрудың нақты практикалық тəсілі оның қазіргі компьютерлік құралдарда телекомуникациялық алмасуына, интернет желісіне негізделуі болып табылады. Осыған орай, аймақтық жəне басты ақпараттық желілердің артықшылықтарын максималды пайдалануға негізделген ақпараттық білім беру интернет-порталдары түріндегі оқу мекемелерінің ақпараттық білім беру ортасын құру талаптарының өзектілігі артады. Барлық ұқсас облыстық жəне аймақтық порталдарды біріктіретін жəне елдің ақпараттық-білім беру кеңістігінің дамуының жүйеқұраушы негізі болып табылатын жалпы мемлекеттік ғылыми-білім беру порталын дайындау жүзеге асырылады. Осылай құрастырылған кеңістік пайдаланушылардың барлық категориясына бірыңғай жылдам жəне қарапайым құралдар арқылы іздеп табуға мүмкіндік береді. Атап айтқанда: - оқу мекемесін, оқушыларды дайындау бағытынан жəне орнынан тəуелсіз іздеуге;
- оқу мекемесінің құрылымы мен қызметінің ерекшелігі туралы толық ақпаратты іздеуге; - нақты мамандық бойынша білім алуды қамтамасыз ететін оқу мекемелерінің тізімін, оларды ақпараттық-білім беру ортасынан алуға мүмкіндік береді; - ақпараттық-білім беру кеңістігінде тіркелген кез келген ақпараттық ресурс, оның физикалық орналасуынан жəне нақты оқу мекемесінің ақпараттық-білім беру ортасына тəуелсіз. Бұдан басқа, жалпы орта білім берудегі оқу мекемелерінің компьютерлік жəне телекомуникациялық техникамен жеткіліксіз жабдықталғанын ескере отырып, ақпараттықбілім беру кеңістігінің құрылымының принциптері мен технологиялары, олардың техникалық тұрғыдан жабдықталуына тəуелсіз барлық оқу мекемелерінің ақпараттық-білім беру қызметі мен өзара əрекетінің толықтай мүмкіндіктерін қамтамасыз етуі тиіс. Жалпы орта білім беру жүйесінің ақпараттық-білім беру кеңістігін қалыптастырудың артықшылықтары туралы айта отырып, оның қазіргі таңдағы əлемдік ақпараттық кеңістікпен кіріктірілуінің қажеттілігін белгілемеу мүмкін емес. Мұндай кеңістік əлемде нақты қалыптасуда. Бұған ұйым қабырғасында, сонымен қатар ұйымнан тыс мекемелерде пайдалануға арналған ақпараттық білім беру ресурстарының санының артуы мысал бола алады. Сонымен қатар басты компьютерлік телекоммуникациялар құралдарында олардың орналасуына байланысты барлық əлемге қолжетімді еркін таратылған ақпараттық білім беру жүйелерін атауға болады. Бір ақпараттық білім беру кеңістігіне біріктірілген ақпараттық жүйелер мен ресурстардың артықшылығы жоғары жылдамдықты, білім беру ақпараттарымен оперативті жəне жеткілікті алмасуды қамтамасыз ететін сапалы байланыс каналдарына негізделеді.
Ақпараттық білім беру кеңістігі ақпараттық білім беру ортасы жүйесі ретінде.
Ақпараттық-білім кеңістігін адамдардың қазіргі ақпараттық жəне телекомуникациялық технологияларды қолдану негізіндегі білім беру мақсатын жүзеге асыру ретінде анықтауға болады, білім беру іс-əрекетін ұйымдастырудағы басты рөлді бүтіндей алғанда елдің, ауданның, қаланың ақпараттық білім беру кеңістігін құрастыру мен құрылымдаудың міндеттерінің өзектілігі анықтайды. Оқу мекемелерінің көпөлшемді ақпараттық-білім беру кеңістігін қалыптастыру жағдайында дəстүрлі педагогикалық технологиялар педагогикалық ақпараттық технологиялар - ақпаратты өңдеу, тасымалдау жəне таратуға жəне оны көрсету тəсілдерін түрлендіруге арналған білім беру іс-əрекетінің барлық формаларында қолданылатын материалдық, технологиялық жəне ақпараттық-мазмұндық құралдар мен ресурстар ретінде түрленеді. Педагогикалық ақпараттық технологияларды құру жəне дамыту мемлекеттің ақпараттық-білім беру кеңістігінің қызметі үшін қажетті шарт болып табылады, сонымен қатар бұл технологиялар, педагогика, психология, информатика, басқару теорияларының негіздеріне сүйенеді, екіншіден қазіргі ақпараттық жəне телекомуникациялық техниканың кең мүмкіндіктерін пайдаланады. Мемлекет масштабында Қазақстанның білім беру жүйесінің ақпараттық-білім беру кеңістігі бүтіндей өзіне барлық аудандар мен ел облыстарының ақпараттық-білім беру кеңістігін біріктіруі тиіс. Аймақтық сегменттерді біріктіру өзара теңқұқылы келісімдер мен келісулер негізінде құрылады. Облыстық немесе аймақтық деңгейдегі ақпараттық-білім беру кеңістігі өз еркімен жəне алдын ала дайындалған жəне бекітілген ғылыми негізделген педагогикалық моделдерге, талаптар, технологиялар жүйесіне, сəйкесінше құрылған əртүрлі білім беру мекемелеріндегі ақпараттық-білім беру орталарын біріктіруді білдіреді. Еліміздегі бірыңғай ақпараттық-білім беру кеңістігін құрудың нақты практикалық тəсілі оның қазіргі компьютерлік құралдарда телекомуникациялық алмасуына, интернет желісіне негізделуі болып табылады. Осыған орай, аймақтық жəне басты ақпараттық желілердің артықшылықтарын максималды пайдалануға негізделген ақпараттық білім беру интернет-порталдары түріндегі оқу мекемелерінің ақпараттық білім беру ортасын құру талаптарының өзектілігі артады. Барлық ұқсас облыстық жəне аймақтық порталдарды біріктіретін жəне елдің ақпараттық-білім беру кеңістігінің дамуының жүйеқұраушы негізі болып табылатын жалпы мемлекеттік ғылыми-білім беру порталын дайындау жүзеге асырылады. Осылай құрастырылған кеңістік пайдаланушылардың барлық категориясына бірыңғай жылдам жəне қарапайым құралдар арқылы іздеп табуға мүмкіндік береді. Атап айтқанда: - оқу мекемесін, оқушыларды дайындау бағытынан жəне орнынан тəуелсіз іздеуге;
- оқу мекемесінің құрылымы мен қызметінің ерекшелігі туралы толық ақпаратты іздеуге; - нақты мамандық бойынша білім алуды қамтамасыз ететін оқу мекемелерінің тізімін, оларды ақпараттық-білім беру ортасынан алуға мүмкіндік береді; - ақпараттық-білім беру кеңістігінде тіркелген кез келген ақпараттық ресурс, оның физикалық орналасуынан жəне нақты оқу мекемесінің ақпараттық-білім беру ортасына тəуелсіз.
Білімді ақпараттандыру құралдары ұғымы және олардың топтамасы. Білімді ақпараттандырудың техникалық құралдарының топтамасы.
Білімді ақпараттандыру құралдары деп компьютерлік аппараттық жəне программалық жабдықтарды, сонымен қоса, білімді ақпараттандыру мақсаттарына жету үшін пайдалынатын олардың мазмұндық толықтырмасын айтады.
Білімді ақпараттандыру құралдарының анықтамасы маңызды мəселе болып табылады. Бір жағынан қарағанда, білімді ақпараттандыру құралдарына білімде қолданылатын ақпаратты өңдеуге жəне ұсынуға қатысы бар кез келген құралдар мен 40 құрал-саймандарды жатқызуға болады. Бұл жағдайда білімді ақпараттандырудың құралдарына компьютер мен бағдарламалық қамтамасыз етуден басқа кəдімгі кітап, магнитофон жəне диапроекторлар жатады. Білімді ақпараттандырудың мұндай анықтамасы бар деп толық айтуға болады.
Білімде қолданылатын техникалық құралдарды топтастыруға болады.
Бұл топтастыру əртүрлі белгілері бойынша болуы мүмкін. Атап айтқанда, барлық техникалық құралдар топтарға ақпараттың түрлері мен принциптеріне байланысты бөлінуі мүмкін.
Дəстүрлі ұқсас техникалық құралдар: Аудиоқұралдар (электрофондар, магнитофондар, микрофондар, күшейткіштер, акустикалық жүйелер, диктофондар, радиоқабылдағыштар, лингафондық жабдықтар, кассеталар, пластинкалар),
Графикалық жəне фотографиялық құралдар (фотоаппараттар, фильмоскоптар, диапроекторлер, эпидиаскоптар, диафильмдер, слайдтар, пленкадағы бейнелер), 39 Кинопроекциондық техникалар (кинокамералар, кинопроекторлар, кинопленкалар),
Видео жəне теледидарлық құралдар (телевизорлар, мониторлар, телекамералар, бейнекамералар, бейнемагнитофондар, бейнеплеерлер, бейнепроекторлар, бейнекассеталар).
Сандық техникалық құралдар: Аудиоқұралдар (цифрлік диктофондар мен плеерлер, цифрлік компакт-дискілер), Графикалық жəне фотографиялық құралдар (сандық фотоаппараттар, лазерлік жəне магниттік дискілер, жадының электрондық карталары).
Проекциондық техникалар (мультимедиалық проекторлер), Видео жəне телевизиондық құралдар (сандық бейнекамералар, DVD-ойнатқыштар мен DVD-плеерлер, лазерлік жəне магниттік дискілер, жадының электрондық карталары). Ақпараттандырудың компьютерлік құралдары:
Дыбысты жазудың, өңдеудің жəне дыбысты шығарудың, мəтінді, графикалық жəне фотографиялық объектілерді жазудың, бейнені өңдеудің, жазудың компьютерлік мультимедиалық құралы, адамдардың телекомуникациялық қатынасындағы телекомуникациялық құралдар, ақпараттық қорларға қатынау құралдары.
Білімді ақпараттандырудың техникалық құралдары. Техникалық база және білім берудің негізгі базалық құралдары. Білім беруге ақпараттандырудың техникалық құралдарын енгізу кезеңдері.
Білімді ақпараттандыруды үйрену ақпараттық технологиялардың əртүрлі тұрғыда білім саласына енуін танысуды қамтуы қажет. Жеке алғанда, білімде қолданылатын ақпараттандырудың техникалық құралдары, бағдарламалық құралдары, олардың мазмұндық толтырулары нақты қарастырылуы тиіс. Олардың ең алғашқысы - білімді ақпараттандырудың техникалық құралдары бір сəтте пайда болған жоқ. Компьютерлік техниканы қолдануға негізделген ақпараттандыру құралдарының пайда болуы оқытудың техникалық жəне аудиовизуалдық құралдары деп аталатын əртүрлі компьютерлік емес құрылғылардың қарқынды дамуына əкеп соқтырды. Көп жылдар бойы оқытудың техникалық құралдарына əртүрлі диапроекторлар мен фонографтар, графопроекторлар мен электрофондар, кинопроекторлар мен телевизорлар, магнитофондар мен CD-плеерлер сияқты аппаратураның өзін, сонымен қатар диафильмдер, диапозитивті сериялар, пластинкалар, кассеталар мен компакт дисктер сияқты арнайы құрылған дидактикалық материалдар мен көрнекі құралдарын жатқызды. Оқытудың дəл осы құралдары білім жүйесі дамуының əртүрлі кезеңінде ақпаратты ұсыну мен тасымалдау, өңдеу, сақтау тиімділігін жоғарылатуда негізгі құрал-саймандар болып табылды. Бұл құралдар компьютерлік техниканың жоғында білімді ақпараттандыру құралдарының қызметін атқарды. Жүз жыл бұрын, танымал американдық ойлап шығарушы Т. А. Эдисон бірінші дыбысжазатын құрылғы - фонографты ойлап шығарған соң, дыбысты жазу, сақтау жəне дыбысты шығару мүмкіндіктерінің пайда болуына байланысты білімдегі барлық мəселелер шешілді деп мəлімдеді. Бірақ бүгінде бізге бұл мəселелермен айналысуға тура келеді. Əр жыл сайын білімге енген əртүрлі құралдар мамандарды дайындаудың тиімділігіне оң нəтиже беріп, білім жүйесінің ақпараттық қамтамасыз етілуін сапалы жаңа деңгейге көтерді.
Қазіргі кезде оқу орындарында төмендегі құралдарды кездестіруге болады: · дыбысты жазуға жəне дыбысты шығаруға арналған құралдар (электрофондар, магнитофондар, CD-ойнатқыштар), · телефондық, телеграфтық жəне радиобайланыс құралдар мен жүйелері (телефон аппараттары, факсимальді аппараттар, телетайптар, телефон станциялары, радиобайланыс жүйелері), · теледидар, радиомен хабар тарату құралдары мен жүйелері (теле жəне радиоқабылдағыштар, оқу теледидары мен радио, DVD-ойнатқыштар), · оптикалық жəне проекциялық киномен фотоаппараттар (фотоаппараттар, кинокамералар, диапроекторлар, кинопроекторлар, эпидиаскоптар), · ақпаратты көбейтуге жəне құжаттауға арналған баспалық, көшірмелік, көбейткіш жəне басқа да техникалар (ротопринттер, ксерокстер, ризографтар, микрофильмдеу жүйелері), · ақпаратты сақтау мен өңдеуге, электронды түрде ұсынуды қамтамасыз ететін компьютерлік құралдар (компьютерлер, принтерлер, сканерлер, графатұрғызғыштар (графопостроителдер), · ақпаратты байланыс арналары бойынша тасымалдауды қамтамасыз ететін телекомуникациялық жүйелер (модемдер, өткізгіш, спутниктік, оптоволокондық, радиорелейлік желілер жəне ақпаратты тасымалдауға арналған байланыс арналарының басқа түрлері). Білімде қолданылатын техникалық құралдарды топтастыруға болады. Бұл топтастыру əртүрлі белгілері бойынша болуы мүмкін. Атап айтқанда, барлық техникалық құралдар топтарға ақпараттың түрлері мен принциптеріне байланысты бөлінуі мүмкін. Дəстүрлі ұқсас техникалық құралдар: Аудиоқұралдар (электрофондар, магнитофондар, микрофондар, күшейткіштер, акустикалық жүйелер, диктофондар, радиоқабылдағыштар, лингафондық жабдықтар, кассеталар, пластинкалар), Графикалық жəне фотографиялық құралдар (фотоаппараттар, фильмоскоптар, диапроекторлер, эпидиаскоптар, диафильмдер, слайдтар, пленкадағы бейнелер),
Кинопроекциондық техникалар (кинокамералар, кинопроекторлар, кинопленкалар), Видео жəне теледидарлық құралдар (телевизорлар, мониторлар, телекамералар, бейнекамералар, бейнемагнитофондар, бейнеплеерлер, бейнепроекторлар, бейнекассеталар). Сандық техникалық құралдар: Аудиоқұралдар (цифрлік диктофондар мен плеерлер, цифрлік компакт-дискілер), Графикалық жəне фотографиялық құралдар (сандық фотоаппараттар, лазерлік жəне магниттік дискілер, жадының электрондық карталары). Проекциондық техникалар (мультимедиалық проекторлер), Видео жəне телевизиондық құралдар (сандық бейнекамералар, DVD-ойнатқыштар мен DVD-плеерлер, лазерлік жəне магниттік дискілер, жадының электрондық карталары). Ақпараттандырудың компьютерлік құралдары: Дыбысты жазудың, өңдеудің жəне дыбысты шығарудың, мəтінді, графикалық жəне фотографиялық объектілерді жазудың, бейнені өңдеудің, жазудың компьютерлік мультимедиалық құралы, адамдардың телекомуникациялық қатынасындағы телекомуникациялық құралдар, ақпараттық қорларға қатынау құралдары. Техникалық құралдар білім əрекетінде дыбыс, мəтін, сурет жəне бейне секілді ақпараттың түрлі типтеріне сүйенуге мүмкіндік туғызады. Кейбір жағдайларда бұл құралдардың техникалық жəне технологиялық қатынасы өте күрделі екен. Білім саласына енген компьютер, ақпаратты өңдеудегі əмбебап (универсал) құрал болып табылады. Компьютердің əмбебаптығы сол, ол бір жағынан əртүрлі типтегі ақпаратты өңдей алса, ал екінші жағынан бір компьютердің өзі бір типтегі ақпаратқа байланысты барлық іс-əрекеттер жиынын орындай алады. Осының нəтижесінде компьютер оқытудың техникалық құралдарының барлық функциясын орындауын қамтамасыз ететін шалғайдағы құрылғылар жиынтығына сəйкес келеді. Білімді ақпараттандыру құралдарының анықтамасы маңызды мəселе болып табылады. Бір жағынан қарағанда, білімді ақпараттандыру құралдарына білімде қолданылатын ақпаратты өңдеуге жəне ұсынуға қатысы бар кез келген құралдар мен құрал-саймандарды жатқызуға болады. Бұл жағдайда білімді ақпараттандырудың құралдарына компьютер мен бағдарламалық қамтамасыз етуден басқа кəдімгі кітап, магнитофон жəне диапроекторлар жатады. Білімді ақпараттандырудың мұндай анықтамасы бар деп толық айтуға болады. Бірақ, сонымен бірге, компьютердің əмбебаптығы барлық аталған компьютерлік емес құралдардың, кітапты қосып айтқанда, білімге арықарай енуін қолайсыз етеді. Сонымен қатар, жоғарыда аталған ақпараттандырудың көптеген техникалық құралдары маңыздылығын жоғалтады. Бүгінгі күні түсінікті себептерге байланысты жаңа оқыту диафильмін немесе электрофон пластинкасын табу мүмкін емес. Осыған байланысты білімді ақпараттандыру құралдарына тек қана ақпаратты ұсынатын жəне өңдейтін компьютерлік құралдарды жатқызуға тура келеді. Бұл жағдайда білімді ақпараттандыруды тəжірибелік іске асыру білімде жаңа ақпараттық жəне телекомуникациялық технологиялардың кеңеюіне əкеп соқтырады. Сондықтан, бұл оқулықта білімді ақпараттандыру мақсаттарына жету үшін қолданылатын білімді ақпараттандыру құралдары болып компьютерлік аппараттық жəне бағдарламалық қамтамасыз ету, сонымен қатар олардың мазмұндық толтырулары түсіндіріледі.
Тұлғааралық тілдесуді ұйымдастыру құралдары.
Тілдесусіз жеке адам да, тұтас алғанда адамзат қоғамы да өмір сүре алмайды. Адам үшін тілдесу - оның өмір сүретін мекені. Тілдесусіз адамның тұлға ретінде қалыптасуы, оның тәрбиеленуі, интеллектілік дамуы, өмірге бейімделуі мүмкін емес. Тілдесу адамдарға бірлескен еңбек жолында да, тұлғааралық қатынаста болу, демалу, эмоциялық жеңілдеу, интеллектілік және көркем шығармашылық үшін де қажет. Бір мезгілде тілдесе білуі және табиғаттан берілген әрбір адамның табиғи қасиеті мен үнемі жетілдіруді қажет ететін өнері оңай келмейді. Тілдесу тұлғалар мен әлеуметтік топтардың өзара әрекет ету үдерісін құрайды, онда іс-әрекет, ақпарат, тәжірибе, дағдылар және іс-әрекет нәтижелерімен алмасу жүргізіледі. Тілдесу барысында әлеуметтік тәжірибе беріледі және игеріледі, өзара әрекет етуші субъектілердің құрылымы мен мәні өзгереді, адамның жекедаралығының әрқилылығы жасақталады, тұлғаның әлеуметтенуі басталады. Тілдесу тек қоғамдық қажеттіліктен ғана емес, сонымен бірге индивидтердің бір-біріне жеке қажеттілігі үшін де өмір сүреді. Индивид тілдескенде рационалды ақпарат қана алмайды, сонымен бірге ой еңбегінің тәсілдерін жасақтайды және еліктеу, қоса уайымдау сәйкестендіру тәсілдері арқылы адамның эмоциясын, көңіл-күйін, мінез-құлық түрлерін игереді. [1]. Тілдесу көп қырлы және аса әрқилы функцияларды орындай алады. Негізгілері мыналар болып саналады:
коммуникативті (хабарлау, байланыс орнату, әңгімелесу) қажетті ақпаратпен алмасудан тұрады;
интерактивті (арасы, ортасы, іші - іс-қимыл) - ұйымдастыру, өзара әрекет ету, яғни іс-әрекет түрін таңдау, міндеттерді бөлу және олардың орындалуын бақылау, тілдесіп отырған әріптестің көңіл-күйіне, мінезқұлығына, сеніміне ықпал ету;
перцептивті (қабылдау) - іс-әрекет барысында өзара түсіністікті орнату. Осындай бөлуді шартты деп тану қажет, өйткені тілдесудің әрбір актінде бір мезгілде оның алуан түрлі функциялары көрініс табуы мүмкін. Тілдесу, егер оның барлық бірліктері (компоненттері, қосылғыштары) түгел болса мүмкін болып саналады және әрқайсысы өзіне бөлінген рөлді дәл орындайды. Тілдесу бірліктері мыналар болып саналады: оның қатысушылары (оларды коммуникант деп атайды);
тілдесу тақырыбы; оның амалдары (сөздік және сөздік емес). Лингвистикада және психологияда тілдесу түрлерінің әрқилы жіктелуі бар, олар бір-біріне қайшы келмейді, керісінше бір-бірін толықтырады. Лингвистер жіктелудің негізіне мыналарды қалайды: бетперде байланысы - жасанды тілдесу, онда әңгімелесуші тұлғаның ерекшеліктерін ұғыну және ескеру мақсаты жоқ;
қарапайым тілдесу, бұл тәжірибелік қажеттіліктен туындаған әңгіме; жасанды-рөлдік тілдесу, оның мазмұны мен амалдары әлеуметтік рөлдермен реттелген;
іскерлік тілдесу, бұл істің мүдделері мен жеке мүдделерді ескеруді межелейді;
достардың рухани тұлғааралық тілдесуі;
манипулярлық тілдесу, бұл әңгімелесушіден пайда түсіруге, зайырлы тілдесу, бұл мазмұны бойынша тақырыпсыз, қатынасты реттеуге бағытталады.
Компьютерлік программалық-әдістемелік жабдық және оның топтамасы.
Компьютерге арналған программалардың жиынтығы программалық жабдықтаманы құрайды. Қызмет ету қасиеттері бойынша программалық жабдықтаманың келесі түрлерін ажыратады.
1.Жүйелік
2. Қолданбалық
Жүйелік жабдықтама деп өзіне:
*операциялық жүйелерді;
* желілік программалық жабдықтаманы;
* сервистік программаларды;
* программаларды жасау құралдарын
Операциялық жүйелердің негізгі қызметі:
* физикалық;
* логикалық
* есептеуіш жүйелердің процестері ресурстарын басқару болып табылады.
Физикалық ресурстарға: жедел жады, процессор, монитор, баспа құрылғысы, магниттік және оптикалық дискілер жатады. Логикалық ресурстарға: программаларды, файлдарды, оқиғаларды және т.б. жатқызуға болады.
Желілік программалық жабдықтама желілік есептеуіш жүйелердегі жалпы ресурстарды: магниттік дискілердегі желілік жинақтауышарды, принтерлерді, сканерлерді, жіберілетін хабарламаларды және т.б. басқаруға арналған.
Желілік программалық жабдықтамаға:
* желілік ОЖ
* желілік емес ОЖ-лерде бар кейбір желілік программаларды жатқызады.
Операциялық жүйелердің мүмкіндіктерін кеңейту үшін және қосымша қызметтер жиныны ұсыну үшін сервистік программалар қолданылады. Сервистік программалардың ішінен утилиталарды қарастырамыз. Утилиталар пайдаланушыларға компьютер мен оның жабдықтамасына қызмет көрсету құралдарын ұсынады.
Олар келесі әрекеттердің жүзеге асырылуын қамтамасыз етеді:
* магниттік дискілерге қызмет көрсету;
* файлдар мен каталогтарға қызмет көрсету;
* компьютер ресурстары жайлы ақпарат ұсыну;
* ақпаратты шифрлеу;
* компьютерлік вирустардан қорғау;
* файлдарды архивтеу және басқалары.
Программаларды жасау құралдары жүйелік те, қолданбалы да жаңа программалық жабдықтамаларды жасау үшін пайдаланылады.
Қолданбалы деп белгілі бір қызметтер саласының белгілі бір мақсаттық мәселелерін шешуге арналған программалық жабдықтама деп аталады. Көбінесе мұндай програмамларды қосымшалар деп атайды.
Қызмет салаларының спектрі қазіргі кезде өте кең және кем дегенде өзіне: өндірістік өнеркәсіпті, инженерлік тәжірибені, ғылыми зерттеулерді, медицинаны, басқаруды, іс-жүргізуді, баспа қызметін, білім беруді және т.б. қосады.
Типтік қолданбалы программалық жабдықтамаға келесі программаларды жатқызады:
* мәтіндік процессорларды;
* кестелік процессорларды;
* безендіру және іс қағаз грфика жүйелері;
* деректер базасын басқару жүйелері;
* сараптау жүйелері;
* математикалық есептеулер, эксперименттік деректерді модельдеу және талдау программалары жатады.
Программалық жабдықтама нарығында ұсынылатын қосымшалар, жалпы жағдайда, жеке программалар немесе біріктірілген жүйелер ретінде орындалуы мүмкін.
Ақпараттық білім ресурстары ұғымы және олардың топтамасы. Білім беру порталдары.
Білім берудің ақпараттық ресурстары - ақпараттың кез келген түрі немесе оқу үдерісінде қолдану үшін арнайы жасалған программалық өнімдері.
Оның ішіндегі білім берудің электрондық ресурстарына тоқталып өтейік:
:: оқу материалдары (электрондық оқулықтар, оқу құралдары, рефераттар, дипломдар);
:: оқу-әдістемелік материалдар (электрондық оқу бағдарламалары, әдістемелер);
:: ғылыми-әдістемелік материалдар (диссертациялар);
:: қосымша мәтіндік және суретті материалдар (дәрістер, зертханалық жұмыстар);
:: тестілеу жүйесі (білімді электронды тексеру тестілері);
:: электрондық кітапханалар;
:: білім саласының электрондық мерзімді басылымдары;
:: білім саласының мерзімді басылымдарының электрондық мазмұны мен мақала аңдатпалары;
:: электрондық мұрағаттар шығару.
Білім беру ресурстарын белгілі сайт адресі бойынша немесе әртүрлі тақырыптық сілтемелер арқылы пайдалануға болады.
Білім ресурстары. Білім порталдары мен каталогтары.
ҚР Білім және ғылым министрлігі - http:www.edu.gov.kz.
Білім беру сапасын бағалаудың ұлттық жүйесі бөлімінде Тест тапсырмаларының үлгілері берілген. Білім және ғылым саласындағы бақылау комитеті - http:www.educontrol.kz.
Ғылым порталы - наука кз
ҚР Президентінің жанындағы мемлекеттік басқару академиясы - http:www.pa-academy.kz
Халықаралық бағдарламалар орталығы - http:www.bolashak.gov.kz .
Негізгіөызметі - халықаралық бағдарламаларға кадрларды таңдау, іс-шараларды ұйымдастыру, сонымен қатар Болашақ бағдарламасыда кіреді. Шетелдің ЖОО және ұйымдарымен білім бағдарламасын жүзеге асыру мақсатында байланыс орнату.
Шетелде білім алу жөніндегі кеңес орталығы - http:eac.bilim.kz .
Қазақстанның орта білім жөніндег іақпарат ресурсы - http:www.schools.kz .
Қазақстандағы қазіргі заманғы білім - образование кз
Ресейдің жалпы білім беру порталы - http:school.edu.ru .
Ресейбілімі - еду ру
Білім ресурстарының бірлескен жиынтығы - http:school-collection.edu.ru.
Учеба білім порталы уроки ру
Информатика - информатика.ру
Redline - redline.ру
Білім ресурстарының бірлескен терезесі - http:window.edu.ruwindow.
Менің мектебім жобасы - мектеп кз
Әріптестер - педагогикалық журналы. Қазақстан оқытушыларының шығармашылық клубы - коллеги.кз
Ұлттық білімді ақпараттандыру орталығы
Тұлғааралық тілдесуді ұйымдастыру реурстары. әлеуметтік желілер.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Әлеуметтік желі- адамдардың бір-бірімен ғаламтор арқылы өзара байланысын қамтамасыз ететін интернет сайт. Әлеуметтік желілер адамдарға бір-бірімен сөйлесіп, тілдесіп, жақсы көретін музыканы тыңдау үшін және қызықты видеолар көру үшін қажет. Бірақ, бұны осы жағынан түсінетін адамдар санаулы. "Жақсы" мен "жаманды" айырғанымыз емес, бар болғаны фактілерді ұсынбақпыз.
Әлеуметтік желілер туралы қызықты да күтпеген фактілер және олардың адам өміріндегі орны.
1. Әр 20 минут сайын facebook-те бір миллион сілтеме таралады.
2. Барлық қолданушылардың 50 пайызы аптасына 1-5 сағат уақытын әлеуметтік желілерде сөйлесумен өткізеді.
3. Әр секунд сайын 8 адам қандай да бір әлеуметтік ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ақпараттандыру ұғымы. Ақпараттандыру үдерісінің мақсаты мен міндеттері. Ақпараттандыру үдерісіне әсер етуші факторлар. Қоғамды ақпараттандырудың бағыттары. Қоғамды ақпараттандырудың даму кезеңдері. Білімді ақпараттандырудың жағымды және жағымсыз жақтары.
Ақпараттандыру - елдің өмір салтын елеулі түрде өзгертуге бағытталған күрделі әлеуметтік процесс. Ол компьютерлік сауатсыздықты жою жаңа ақпараттық техналогияларды пайдалану мәдениетін қалыптастыру сияқты бағыттарда көп күш сынауды талап етеді. Ақпараттандыру ісін қолға алу АҚШ-та өткен ғасырдың 60-шы жылдарында басталса, ол 70-жылдары - Жапонияда, 80-жылдары-Батыс Европада етек ала бастады.
Ақпараттандырудың мақсаты - жұмыс өнімділігін арттыру мен еңбек ету жағдайларын жеңілдету мақсатында адамдардың өмір сүру сапасын жақсарту. Білім беруді ақпараттандыру бағдарламасын жүзеге асыруда ақпараттық ресурстарды қалыптастыру шешуші роль атқарады. Бұл нақты әдіснамалық бағыттар мен ғылыми негізделген технологияларға сүйеніп қажетті педагогикалық өнімді жасақтайтын мақсатты бағытталған процесс.
Білім беруді ақпараттандыруға әсер етуші факторлар:
ашық ақпараттық қоғам жағдайында білім берудің мәнін философиялық түсіну деңгейі
білім беруді ақпараттандыру сферасындағы мемлекеттік саясат
ашық ақпараттық қоғам жағдайындағы білім беру мәні
педагогикалық теория мен білім беру практикасының деңгейі
Қоғамды ақпараттандыру бағыттары - бұл ұйымдастырылған әлеуметтік-экономикалық және ғылыми-технологиялық әдістерді құратын адамдар, мемлекеттік ұйымдар, мемлекеттік емес ұйымдар үшін ақпараттық жүйелерді қолдану. Қоғамды ақпараттандыру қазіргі заманның прогресі болып саналады.
Қоғамды ақпараттандырудың даму кезеңдері тарихи үдерісі өз заманында пайда болған жаңа технологиялардың пайда болуына байланысты ақпараттық революциялар тізбегі арқылы дəл сипатталады. Ақпаратық революция қоныстанушы халықтың белсенді бөлігі үшін ашық ақпараттар ауқымының артуына əкеп тірейтін ақпаратты жинау, өңдеу, сақтау жəне таратудың тəсілдері мен аспаптарының өзгеруінен тұрады. Мұндай революциялар алтау. Бірінші ақпараттық революция тіл мен адамның анық сөйлеуінің пайда болуынан тұрады. Екінші ақпараттық революция жазудың ойлап табылуына байланысты. Бұл ойлап табу адамзат қоғамы жинақтаған ақпаратты сақтауды ғана қамтамасыз етіп қоймай, сонымен қатар оның шынайылығын арттырып, ақпарат таратуға бұрынғыдан да кең жағдай жасады. Үшінші ақпараттық революция XV ғасырда ақпараттық технологиялардың алғашқыларының бірі болып саналатын кітап басып шығаруды ойлап табудан туындаған. Бұқаралық ақпараттың газеттер мен журналдар сияқты баспа құралдарының пайда болуы мен дамуы - осы үшінші ақпараттық революцияның нəтижесі. Төртінші ақпараттық революция ХIХ ғасырда басталды. Ол кезде ақпаратты жіберу мен таратудың телеграф, телефон, радио жəне теледидар сияқты құралдары ойлап табылды. Бесінші ақпараттық революция адамзат есептеу техникасын белсенді пайдалана бастаған кезде, XX ғасырдың ортасында өтті. ЭЕМді ғылыми ақпаратты өңдеуге қолдану адамның ақпаратты белсенді жəне тиімді өңдеуі бойынша мүмкіндігін түбегейлі түрде өзгертіп, өркениет дамуының бүкіл тарихында адам алғашқы рет интеллектуалды еңбектің өнімділігін арттыруға жоғары тиімді құралға ие болды. Бүгінде біз ауқымды телекомуникациялық компьютерлік желілердің пайда болуы жəне олардың мультимедиа технологиялары мен виртуалды шындықпен интегралдануына байланысты алтыншы ақпараттық революцияның куəсі болып отырмыз. Алты революция қоғамды өзгертті. Ақпараттандыру үдерістерінің бар екендігі туралы айтуға болатындай ақпарат пен ақпараттық технологиялар көз алдымызда дамуда əрі - тарауда. Ақпараттандыру қоғам өмірінің барлық салаларына революциялық əсер жасай отырып, адамдардың өмір сүруі мен қызмет етуі жағдайларын, олардың мəдениетін, жүріс-тұрыс стереотипін, ойлау жүйесін түбегейлі өзгертуде.
Білімді ақпараттандыру құралдарын білім қызметі саласының қайсысын да болмасын пайдалану əр қашан дұрыс болатындай əсер қалдыруы мүмкін. Айтары жоқ, көп жағдайда бұл тура осылай. Сонымен бірге білімді ақпараттандырудың бір қатар теріс қырлары да бар. Əр педагогтың білімді ақпараттандырудың жағымды факторларын біліп, практикалық жұмыста ескеруі қажет. Мамандар дайындау жүйесінде ақпараттық технологиялар құралдарын пайдалану оқу орнының педагогикалық жəне ұйымдастырушылық қызметінің келесі: · білім мазмұнын іріктеу мен қалыптастыру əдістері мен технологияларын жетілдіру; · информатика мен ақпараттық технологияларға байланысты оқытудың жаңа арнайы оқу пəндері мен бағыттарын ендіріп дамыту; · информатикаға тікелей байланысты емес дəстүрлі пəндердің көбісін оқытуға өзгеріс енгізу; · оқыту тиімділігін оның дараландырылуы мен сараландырылуы деңгейін өсіру, қосымша мотивациялық (қызығушылық) тетіктерін пайдалану арқылы арттыру; · оқу үдерісінде əрекеттістіктің жаңа түрлерін ұйымдастырып, оқытушы мен оқушы қызметінің мазмұны мен сипатын өзгерту; · білім жүйесін басқарудың механизмдерін жетілдірудің елеулі мүмкіндіктерімен байытылуына əкеп тірейді. Білімді ақпараттандыру үдерісі, пəндік салалар мен қоршайтын ортаның заңдылықтарын танудың интегралдық беталысын қолдай отырып, оқушы тұлғасының дамуы үшін ақпараттық технологиялардың зор мүмкіндігін пайдалануға тəсіл-амалдар жасауды көкейесті етеді. Бұл үдеріс оқушының белсенділігі мен пəрменділігінің деңгейін арттырып, балама ойлау, оқу есептерінің, сол сияқты практикалық есептердің де шешімін іздеу стратегиясын жете зерттеу дағдыларын қалыптастыру қабілеттіліктерін дамытады, зерттеліп отырған нысандарды, құбылыстарды, үдерістер мен олардың арасындағы əрекеттестікті моделдеу негізінде қабылданған шешімдердің жүзеге асырылуы нəтижелерін болжауға мүмкіндік береді. Білімді ақпараттандырудың оң жақтары тек осы аталғандар ғана емес. Нақтылы ақпараттық технологиялар мен білімді ақпараттандыру салаларын оқу барысында ақпараттандырудың басқа да көптеген жағымды жақтарыі сипатталатын болады. Білімді ақпараттандырудың қазіргі құралдарын оқытудың барлық түрлеріне пайдалану теріс зардаптарға келтіруі мүмкін. Атап айтқанда, ақпараттандыру құралдарын пайдаланып оқытудың артықшылықтарының бірі оқытуды дараландыру деп жиі атайды. Бірақ бұл жерде артықшылықтармен қатар, жаппай дараландыруға байланысты ірі кемшіліктер де бар. Дараландыру оқу үдерісіндегі оқытушы мен оқушының, оқушылардың онсызда шектеулі өзара көзбе-көз қарым-қатынасын, оларға компьютермен диалог түріндегі қарым-қатынасты ұсына отырып, көп төмендетеді. Бұл ауызба-ауыз сөйлесуді белсене пайдаланатын оқушыны білімді ақпараттандыру құралдарымен жұмыс істеу кезінде, қашықтан оқитын студенттерге ерекше тəн, ұзақ сөйлемейтін етеді. Адам ойын объективтендіру мүшесі - тіл өшіріліп, оқытудың көп жылдары бойы қозғалыссыз қалады. Оқытушы диалогтық қарым-қатынастың, кəсіптік тілде ой қалыптастыру мен тұжырымдаудың жеткілікті практикасын ала алмайды. Ақпараттандыру құралдарын білім берудің барлық түрлерінде жаппай пайдаланудың тағы бір елеулі кемшілігі əлеуметтік байланыстардың тежелуі, əлеуметтік өзара əсер мен қарым-қатынас практикасының қысқаруы, дарашылық болып табылады.
Қазақстан Республикасында және шетелдегі білімді ақпараттандырудың қалыптасуы. Білімді ақпараттандырудың оқытудың әдістемелік жүйесіне әсері.
Қазахстан Республикасы Президенті Н.Назарбаевтың бастауымен 1998ж. Орта білім саласын ақпараттандыру Мемлекеттік бағдарламасы қабылданды.
Қоғамды ақпараттандыру қазіргі әлеуметтік прогресс заңдылықтарының бірі болып саналады. Бұл термин осыған дейін жиі қолданылған "қоғамды компьютерлендіру" сөзін ығыстыра бастады. Бұлардын ұқсастығы болғанымен әжептеуір айырмасы бар. Қоғамды компьютерлендіру кезінде компьютерлердің техникалық базасын күшейтуге көніл бөлінсе, ақпараттандыру кезінде адамның барлық қызмет салаларында компьютерлерді пайдалану арқылы ақпаратты өндеу жұмыстарында кешендік шаралар жүзеге асырылды.
Кез келген педагогикалық технология-ақпараттық технология болып табылады. Оқу-тәрбие үрдісінде білім беруді ақпараттандыру үшін ақпараттық технологияға көшу қажет. Білім берудегі жаңа ақпараттық технология дегеніміз: оқу мен оқу-тәрбие материалдарының, үйретуге арналған есептегіш техника мен аспаптық құралдарының жиынтығы; есептегіш техника құралдарының оқу үрдісіндегі ролі мен орны, мұғалімдер мен оқушылардың еңбегін жетілдіруде оларды пайдаланудың түрі мен әдістері туралы ғылыми білімнің жүйесі; мұғалімдердің өз жұмыстарының әдістері мен ұйымдастыру түрлерін толықтай өзгертуге, оқушылардың жеке қабілеттілігін дамытуға, оқытудағы пән аралық байланысты күшейтуге, оқу үрдісін ұйымдастыруды ұдайы жаңартып отыруға мүмкіндік береді.
Жаңа ақпараттық технологияның негізгі ерекшелігі мұғалімдер мен оқушыларға өз бетімен және бірлесіп, шығармашылық жұмыс істеуге шексіз мүмкіндік туғызады.
Ел басының жолдауында мектептерді, ең алдымен ауылдық жерлердегі мектептерді компьютерлендірудің кең ауқымды бағдарламасын іске асыру, жаңа ақпараттық техналогиялармен жұмыс істеуді үйрету, жаппай ақпараттандыру жұмыстары жүргізілсін делінген.
Білім беруді ақпараттандырудың негізгі бағыттары:
әдіснамасын жетілдіру мен стратегиялық мазмұнын таңдау;
әдістері мен формаларын ұйымдастыру;
қоғамды ақпараттандырудың қазіргі жағдайында тұлғаны тәрбиелеу мен дамыту;
оқытудың әдістемелік жүйесін жасау;
оқушының интеллектуалдық әлеуетін дамытуға бағыттау;
өз бетімен білім алу біліктілігін қалыптастыру;
ақпараттық - оқу, эксперименттік - зерттеу қызметінің өз бетімен түрі іс әрекеттерін жүзеге асыру;
тестілік, диагностикалық бақылау әдістері мен оқушылардың білім деңгейін бағалау.
Қазіргі заманғы компьютерлердің педагогикалық мүмкіндіктері, ақпараттық-коммуникациялық технологиялар. Білімді ақпараттандырудың негізіне жататын психологиялық-педагогикалық теориялар.
Білім беру жүйесіндегі жаңа ақпараттық технология дегеніміз оқу және оқу-әдістемелік материалдар жинағы, оқу қызметінің есептеуіш техниканың техниклық және инструментальды құралдары, оқу процесіндегі есептеуіш техника құралдарының ролі және орны туралы ғылыми білімнің жүйесі және оқытушылар мен оқушылар еңбектерін жүзеге асыру үшін оларды қолдану формалары мен әдістері деп анықтама беруге болады. Ал бұл анықтаманы бастауыш білім беру жүйесіне қатысты басқаша анықтауға болады: білім беру мекемесінің мамандарының жұмысын жүзеге асырушы әдістер мен формалар және балаларға білім беруші (дамыту, оқыту, диагностика және т.б.) құрал.
Компьютерді оқыту жүйесіне енгізуде оқылатын териялық материалдардың қандай да бір бөлігін машиналық бағдарламаға ауыстыру мүмкіндігі пайда болды және де мұнда оқу материалының мазмұны мен құрылысында өзгеріс болады. Оқушы компьютермен жұмыс барысында мына жұмыстарға өзін бағыттай алады: компьютерлік оқу бағдарламаларына (теориялық материалдарды оқу және есептерді шығаруда) және бақылау жұмысына (жұмысқа қатысты түсініктеме алу, жіберілген қателерді түзетуде әдістемелік нұсқау алу). Бұл мәселелер оқу әрекетін жекелендіру-педагогиканың өзекті мәселесін шешуге көмектеседі.
Компьютерлік сауаттылықты және жаңа ақпараттық технологияны меңгеру үрдісі адамдық факторлармен санасуды талап етеді. Бұл мәселе әсіресе мектепке дейінгі және кіші мектеп жасындағыбалаларға білім беру сатысында маңызды. Себебі, балалық шақ-адамдық дарындылықты байқау көзі ғана емес, сонымен бірге жанның тез жараланушы және психикалық әлсіздікке әкелетін кезеңі болып табылады. Сондықтан кіші мектеп жасындағы балалар өміріне жаңалықтарды енгізуде өте сақ болу керектігін ескеру маңызды мәселе.
Ақпараттық - коммуникациялық технологияның келешек ұрпақтың жан-жақты білім алуына, іскер әрі талантты, шығармашылығы мол, еркін дамуына жол ашатын педагогикалық, психологиялық жағдай жасау үшін де тигізер пайдасы аса зор.
Ақпараттық қоғамның негізгі талабы - студенттерге ақпараттық білім негіздерін беру, логикалық-құрылымдық ойлау қабілеттерін дамыту, ақпараттық технологияны өзіндік даму мен оны іске асыру құралы ретінде пайдалану дағдыларын қалыптастырып, ақпараттық қоғамға бейімдеу.
Білім беру жүйесін ақпараттандыру дегеніміз - берілетін білім сапасын көтеруді жүзеге асыруға бағытталған үрдіс, яғни еліміздің ұлттық білім жүйесінің барлық түрлерінде кәдімгі технологияларды тиімді және компьютерлік ақпараттандыру технологияларына алмастыру, оларды сүйемелдеу және дамыту, нақты жүзеге асыру шаралары.
Ақпарат алмасу істеріндегі компьютерлік технологиялар рөлі өте жылдам өсіп келе жатыр, соңғы кезде телефон, радио, теледидар сияқты құралдар орнына электрондық телекоммуникациялық құрылғылар пайдаланыла бастады, олар - өндірістік, әлеуметтік және тұрмыстық мәселелерге кеңінен араласып келе жатқан электрондық почта мен Интернет жүйелері болып табылады.
Ақпараттық технологияларды тәжірибе жүзінде пайдалану жолында арнайы білім беру мақсатында жаңа пән - информатика сабағы соңғы 20 жыл көлемінде оқылып келеді. Оның орта білім жүйесіндегі алатын орны қазіргі ақпараттық қоғамдағы кәсіби қызметінің негізі болып табылатын әлемнің ақпараттық - жүйелік бейнесін жасау, ақпараттық орта мен адамның тиімді қарым - қатынасын қалыптастыру сияқты мәселелермен анықталып келеді. Осыған қоса қазіргі кезде педагогикалық ғылым саласында да оның әдіснамасы мен парадигмасын жетілдіруге қажет тереңдетілген әлеуметтік өзгерістер болып жатыр.
Бүгінгі күні білім беру жүйесін ақпараттандыру ісінің басты мақсаты - заман талабына байланысты ақпараттық қоғамның шарттарына сәйкес оқушыларды тұрмыстық, қоғамдық және кәсіптік өмір салаларына толық әрі тиімді түрде араластыру болып табылады.
Әсіресе, олардың тиімділігі:
1. Қашықтықтан білім алу мүмкіндігінің туындауы;
2. Қажетті ақпаратты жедел түрде алу мүмкіндігі;
3. Экономикалық тиімділігі (бару, келу, тұрмыс тауқыметі т.с.с. материалдық шығынды қажет етпеу);
4. Білім сапасына әсері зор. Әсіресе, тіл сабақтарын игеруге (ағылшын, орыс, қазақ т.с.с. тілдерді) айқын сезіледі;
5. Іс - әрекет, қимылды қажет ететін пәндер мен тапсырмаларды оқып үйренуге (би өнері, қол еңбек, дене шынықтыру сабақтары т.с.с.);
6. Қарапайым көзбен көріп, қолмен ұстап сезіну немесе құлақпен есту мүмкіндіктер болмайтын табиғаттың таңғажайып үрдістері мен әртүрлі физикалық, химиялық, биологиялық тәжірибе нәтижелерін көріп, сезінуге мүмкіндік береді;
7. Студенттің ой - өрісін, дүниетанымын кеңейтуге де, ықпалы зор (теледидардағы ғылыми - көпшілік, рухани, тарихи танымдық хабарлар мен компьютерлік жүйедегі шахмат, дойбы, тоғызқұмалақ т.с.с логикалық ойындар).
Қазіргі таңда білім беру жүйесінде электрондық байланыс жүйелерінде ақпарат алмасу интернет, электрондық почта, телеконференция, видеоконференция, телекоммуникациялық жүйелер арқылы іске асырылуда.
Білімді ақпараттандыру ғылыми зерттеудің, ғылыми-педагогикалық және ғылыми-әдістемелік зерттеулердің бағыты ретінде.
Ғылыми әдіс -- жалпы ғылыми аясындағы қолданылатын әдістердің жиынтығы. Осыған қоса әрбір ғылым саласы тек қана арнаулы объектіге ғана емес, сол объектіге сәйкес арнаулы әдіске де ие болады
Әдіс - зерттеу барысында белгілі бір қорытынды алуға бағытталған, бір немесе бірнеше метематикалық, немесе логикалық операциялардың теорияға немесе практикаға негізделген түрі. Процедура - белгілі бір операциялар жиынтығының орындалуын қамтамасыз ететін ісәрекеттердің жиынтығы.
Тәсіл - күрделі әдіс болып табылады, ол зерттеу барысындағы бірнеше
нысаналы әдістердің жиынтығы
Ғылыми танымның нәтижелері түсініктерді қалыптастырумен аяқталады. Ғылымның түсініктілігі бір-бірімен тығыз байланысты аксиомалар, теоремалар мен тұжырымдардың қатаң логикалық құрылысымен түсіндіріледі. Түсініктер көп жақты құрылымға біріктірілген. Теория - бұл түсініктің кеңейтілген түрі. Кез келген ғылыми теория - Евклидтің не Н.И.Лобачевскийдің геометриясы, кванттық механика, не қазіргі заманғы космогония - түсініктердің қалыптасуының мысалы бола алады.
Түсініктердің қалыптасуы - үздіксіз жүретін күрделі үрдіс. Әрбір ғылым белгілі бір заңдылықтарға бағынатын түсініктер жүйесі болып табылады.
Ғылым кумулятивті үрдіс деп аталатын тек қана фактілердің жай жиынтығы емес. Фактілерді әдетте гипотеза мен теориялар арқылы түсіндіруге тырысады. Олардың ішінде белгілі бір кезеңде парадигмаға айналатын жалпыға ортақ немесе фундаменталды теория болады. Кезінде осындай парадигма ретінде Ньютонның аспан және жер денелерінің қозғалыс теориясы қарастырылды, өйткені, бұл теорияға нақты механикалық процестерді зерттеуші дерлік ғалымдар сүйенді. Дәл осылай, электрлік, магниттік, оптикалық және радиотолқындық процестерді зерттеуші барлық ғалымдар Д.К.Максвелл жасаған электромагниттік теорияның парадигмасына сүйенді.
Ғылыми революцияларды талдау үшін, ғылымға парадигма түсінігін енгізген
америкалық ғалым Томас Кун (1922-1996 ж.) олардың ерекшелігін - бұрынғы
парадигманың жаңа парадигмаға ауысуы, яғни зерттеліп отырған процестердің жаңа, терең және күрделі түріне ауысуын көрсетіп кеткен. Оның пікірі бойынша ғылымның дамуын екі кезеңге бөлуге болады:
қалыпты кезең, бұл кезде ғалымдар парадигманы жеке, арнаулы сипаттағы
мәселелерді шешуге пайдаланаған;
экстраординарлық кезең - жаңа парадигманы іздеу кезеңі.
Ғылыми танымның әдістері жалпы деңгейлеріне, ғылыми зерттелу үдерісіне, қолданылу ауқымының кеңдігіне қарай бірнеше топқа бөлінеді. Сондай-ақ олар:
жеке,
жалпы ғылыми
жалпылама (философиялық) әдістерге бөлінеді
Педагогика ғылымында қолданылатын зерттеу әдістеріне бақылау, әңгіме, мектеп құжаттары, оқушылардың жұмыстары, эксперимент және т.б. жатады.
Бақылау әдісі. Бұл педагогикалық мәселелерді зерттеуде жиі қолданылып жүрген әдістердің бірі. Бақылау деп әдеттегі жағдайда педагогикалық құбылыстарды қабылдау арқылы тануды айтады. Ғылыми бақылау арнайы жоспар бойынша жүргізіледі. Жоспарда бақылаудың мақсаты мен міндеттері, обьектісі (сабақ, саяхат, лабораториядағы, шеберханадағы, оқу тәжірибе учаскесіндегі оқушылардың жұмыстары), жүргізу әдісі мен техиикасы дұрыс көрсетілуі тиіс. Ғылыми негізінде шығар-машылықпен жасалған жоспар зерттеу жұмысының нәтнжелі болуына игі әсер етеді. Ғылыми бақылау зерттелетін педагогикалық құбылысты дұрыс және шын дәлдікпен жазып алуды талап етеді. Сондықтан бақылаудың нәтижесі зерттеушінің педагогикалық іскерлігіне, қабілетіне және оның жоғары дәрежелі сауаттылығына байланысты.
Педагогикалық бақылау -- бұл белгілі бір құбылысты ұзақ және жоспарлы түрде зерттеудің таным әдісі. Зерттелетін тақырыптық мақсаты мен мазмұнына қарап, бақылауды жаппай және жоспарлы түрде жүргізуге болады. Оқу-тәрбие процесінде жалпы мәселелерді зерттеу үшін (сабақ үстіндегі оқушылардың таным іс-әрекеті, оқушылар зейінін жандандыру, балалар ұжымының іс-әрекеті және т. б.) жаппай бақылау әдісі пайдаланады. Жеке мәселелерді (кейбір оқушылардың кітаппен, картамен істейтін жұмыстарын, жеке оқушының мінез-құлқын бақылау) зерттеу үшін ішінара бақылау әдісі қолданылады. Бақылау нәтижелері дұрыс шығу үшін түрлі формулаларды, кестелерді, фотосуреттерді, схемаларды, әсіресе техникалық құралдарды, қиноға түсіру, магнитофонға жазу және т. б. кеңінен пайдаланылады. Бақылау материалдары арнайы күнделікке, хатнамаға жазылады.
Кейде педагогикалық бақылау материалдарын зерттеуші сауалнама мәліметтерімен толықтырылады. Оқушылардың мектеп қызметкерлерінің, ата - аналардың сұрақтарға берген жауаптары зерттеліп отырған проблемаға қорытынды жасау үшін зор тірек.
Бақылау әдісі зерттеу жұмысының алғашқы кезеңдерінде қолданылады. Бақылау әдісі арқылы педагогикалық құбылыстың процесі (оқушы санасында болатын психикалық процесс) жайлы толық сенімді мәліметтерді алуға болады. Бақылау әдісіне сүйеніп, оқушылардың сырттай мінез - құлқын түрлі іс -- әрекеттерін, сұрақтарға берген жауаптарын зерттеп жазып алуға болады. Осы жағдайлар ескеріліп, бақылау әдістерімен ұштастырылып жүргізіледі.
Ақпараттық білім беру кеңістігі ұғымы және оның компоненттері. Ақпараттық білім беру кеңістігі жағдайында оқыту ерекшеліктері.
Ақпараттық-білім кеңістігін адамдардың қазіргі ақпараттық жəне телекомуникациялық технологияларды қолдану негізіндегі білім беру мақсатын жүзеге асыру ретінде анықтауға болады, білім беру іс-əрекетін ұйымдастырудағы басты рөлді бүтіндей алғанда елдің, ауданның, қаланың ақпараттық білім беру кеңістігін құрастыру мен құрылымдаудың міндеттерінің өзектілігі анықтайды. Оқу мекемелерінің көпөлшемді ақпараттық-білім беру кеңістігін қалыптастыру жағдайында дəстүрлі педагогикалық технологиялар педагогикалық ақпараттық технологиялар - ақпаратты өңдеу, тасымалдау жəне таратуға жəне оны көрсету тəсілдерін түрлендіруге арналған білім беру іс-əрекетінің барлық формаларында қолданылатын материалдық, технологиялық жəне ақпараттық-мазмұндық құралдар мен ресурстар ретінде түрленеді. Педагогикалық ақпараттық технологияларды құру жəне дамыту мемлекеттің ақпараттық-білім беру кеңістігінің қызметі үшін қажетті шарт болып табылады, сонымен қатар бұл технологиялар, педагогика, психология, информатика, басқару теорияларының негіздеріне сүйенеді, екіншіден қазіргі ақпараттық жəне телекомуникациялық техниканың кең мүмкіндіктерін пайдаланады. Мемлекет масштабында Қазақстанның білім беру жүйесінің ақпараттық-білім беру кеңістігі бүтіндей өзіне барлық аудандар мен ел облыстарының ақпараттық-білім беру кеңістігін біріктіруі тиіс. Аймақтық сегменттерді біріктіру өзара теңқұқылы келісімдер мен келісулер негізінде құрылады. Облыстық немесе аймақтық деңгейдегі ақпараттық-білім беру кеңістігі өз еркімен жəне алдын ала дайындалған жəне бекітілген ғылыми негізделген педагогикалық моделдерге, талаптар, технологиялар жүйесіне, сəйкесінше құрылған əртүрлі білім беру мекемелеріндегі ақпараттық-білім беру орталарын біріктіруді білдіреді. Еліміздегі бірыңғай ақпараттық-білім беру кеңістігін құрудың нақты практикалық тəсілі оның қазіргі компьютерлік құралдарда телекомуникациялық алмасуына, интернет желісіне негізделуі болып табылады. Осыған орай, аймақтық жəне басты ақпараттық желілердің артықшылықтарын максималды пайдалануға негізделген ақпараттық білім беру интернет-порталдары түріндегі оқу мекемелерінің ақпараттық білім беру ортасын құру талаптарының өзектілігі артады. Барлық ұқсас облыстық жəне аймақтық порталдарды біріктіретін жəне елдің ақпараттық-білім беру кеңістігінің дамуының жүйеқұраушы негізі болып табылатын жалпы мемлекеттік ғылыми-білім беру порталын дайындау жүзеге асырылады. Осылай құрастырылған кеңістік пайдаланушылардың барлық категориясына бірыңғай жылдам жəне қарапайым құралдар арқылы іздеп табуға мүмкіндік береді. Атап айтқанда: - оқу мекемесін, оқушыларды дайындау бағытынан жəне орнынан тəуелсіз іздеуге;
- оқу мекемесінің құрылымы мен қызметінің ерекшелігі туралы толық ақпаратты іздеуге; - нақты мамандық бойынша білім алуды қамтамасыз ететін оқу мекемелерінің тізімін, оларды ақпараттық-білім беру ортасынан алуға мүмкіндік береді; - ақпараттық-білім беру кеңістігінде тіркелген кез келген ақпараттық ресурс, оның физикалық орналасуынан жəне нақты оқу мекемесінің ақпараттық-білім беру ортасына тəуелсіз. Бұдан басқа, жалпы орта білім берудегі оқу мекемелерінің компьютерлік жəне телекомуникациялық техникамен жеткіліксіз жабдықталғанын ескере отырып, ақпараттықбілім беру кеңістігінің құрылымының принциптері мен технологиялары, олардың техникалық тұрғыдан жабдықталуына тəуелсіз барлық оқу мекемелерінің ақпараттық-білім беру қызметі мен өзара əрекетінің толықтай мүмкіндіктерін қамтамасыз етуі тиіс. Жалпы орта білім беру жүйесінің ақпараттық-білім беру кеңістігін қалыптастырудың артықшылықтары туралы айта отырып, оның қазіргі таңдағы əлемдік ақпараттық кеңістікпен кіріктірілуінің қажеттілігін белгілемеу мүмкін емес. Мұндай кеңістік əлемде нақты қалыптасуда. Бұған ұйым қабырғасында, сонымен қатар ұйымнан тыс мекемелерде пайдалануға арналған ақпараттық білім беру ресурстарының санының артуы мысал бола алады. Сонымен қатар басты компьютерлік телекоммуникациялар құралдарында олардың орналасуына байланысты барлық əлемге қолжетімді еркін таратылған ақпараттық білім беру жүйелерін атауға болады. Бір ақпараттық білім беру кеңістігіне біріктірілген ақпараттық жүйелер мен ресурстардың артықшылығы жоғары жылдамдықты, білім беру ақпараттарымен оперативті жəне жеткілікті алмасуды қамтамасыз ететін сапалы байланыс каналдарына негізделеді.
Ақпараттық білім беру кеңістігі ақпараттық білім беру ортасы жүйесі ретінде.
Ақпараттық-білім кеңістігін адамдардың қазіргі ақпараттық жəне телекомуникациялық технологияларды қолдану негізіндегі білім беру мақсатын жүзеге асыру ретінде анықтауға болады, білім беру іс-əрекетін ұйымдастырудағы басты рөлді бүтіндей алғанда елдің, ауданның, қаланың ақпараттық білім беру кеңістігін құрастыру мен құрылымдаудың міндеттерінің өзектілігі анықтайды. Оқу мекемелерінің көпөлшемді ақпараттық-білім беру кеңістігін қалыптастыру жағдайында дəстүрлі педагогикалық технологиялар педагогикалық ақпараттық технологиялар - ақпаратты өңдеу, тасымалдау жəне таратуға жəне оны көрсету тəсілдерін түрлендіруге арналған білім беру іс-əрекетінің барлық формаларында қолданылатын материалдық, технологиялық жəне ақпараттық-мазмұндық құралдар мен ресурстар ретінде түрленеді. Педагогикалық ақпараттық технологияларды құру жəне дамыту мемлекеттің ақпараттық-білім беру кеңістігінің қызметі үшін қажетті шарт болып табылады, сонымен қатар бұл технологиялар, педагогика, психология, информатика, басқару теорияларының негіздеріне сүйенеді, екіншіден қазіргі ақпараттық жəне телекомуникациялық техниканың кең мүмкіндіктерін пайдаланады. Мемлекет масштабында Қазақстанның білім беру жүйесінің ақпараттық-білім беру кеңістігі бүтіндей өзіне барлық аудандар мен ел облыстарының ақпараттық-білім беру кеңістігін біріктіруі тиіс. Аймақтық сегменттерді біріктіру өзара теңқұқылы келісімдер мен келісулер негізінде құрылады. Облыстық немесе аймақтық деңгейдегі ақпараттық-білім беру кеңістігі өз еркімен жəне алдын ала дайындалған жəне бекітілген ғылыми негізделген педагогикалық моделдерге, талаптар, технологиялар жүйесіне, сəйкесінше құрылған əртүрлі білім беру мекемелеріндегі ақпараттық-білім беру орталарын біріктіруді білдіреді. Еліміздегі бірыңғай ақпараттық-білім беру кеңістігін құрудың нақты практикалық тəсілі оның қазіргі компьютерлік құралдарда телекомуникациялық алмасуына, интернет желісіне негізделуі болып табылады. Осыған орай, аймақтық жəне басты ақпараттық желілердің артықшылықтарын максималды пайдалануға негізделген ақпараттық білім беру интернет-порталдары түріндегі оқу мекемелерінің ақпараттық білім беру ортасын құру талаптарының өзектілігі артады. Барлық ұқсас облыстық жəне аймақтық порталдарды біріктіретін жəне елдің ақпараттық-білім беру кеңістігінің дамуының жүйеқұраушы негізі болып табылатын жалпы мемлекеттік ғылыми-білім беру порталын дайындау жүзеге асырылады. Осылай құрастырылған кеңістік пайдаланушылардың барлық категориясына бірыңғай жылдам жəне қарапайым құралдар арқылы іздеп табуға мүмкіндік береді. Атап айтқанда: - оқу мекемесін, оқушыларды дайындау бағытынан жəне орнынан тəуелсіз іздеуге;
- оқу мекемесінің құрылымы мен қызметінің ерекшелігі туралы толық ақпаратты іздеуге; - нақты мамандық бойынша білім алуды қамтамасыз ететін оқу мекемелерінің тізімін, оларды ақпараттық-білім беру ортасынан алуға мүмкіндік береді; - ақпараттық-білім беру кеңістігінде тіркелген кез келген ақпараттық ресурс, оның физикалық орналасуынан жəне нақты оқу мекемесінің ақпараттық-білім беру ортасына тəуелсіз.
Білімді ақпараттандыру құралдары ұғымы және олардың топтамасы. Білімді ақпараттандырудың техникалық құралдарының топтамасы.
Білімді ақпараттандыру құралдары деп компьютерлік аппараттық жəне программалық жабдықтарды, сонымен қоса, білімді ақпараттандыру мақсаттарына жету үшін пайдалынатын олардың мазмұндық толықтырмасын айтады.
Білімді ақпараттандыру құралдарының анықтамасы маңызды мəселе болып табылады. Бір жағынан қарағанда, білімді ақпараттандыру құралдарына білімде қолданылатын ақпаратты өңдеуге жəне ұсынуға қатысы бар кез келген құралдар мен 40 құрал-саймандарды жатқызуға болады. Бұл жағдайда білімді ақпараттандырудың құралдарына компьютер мен бағдарламалық қамтамасыз етуден басқа кəдімгі кітап, магнитофон жəне диапроекторлар жатады. Білімді ақпараттандырудың мұндай анықтамасы бар деп толық айтуға болады.
Білімде қолданылатын техникалық құралдарды топтастыруға болады.
Бұл топтастыру əртүрлі белгілері бойынша болуы мүмкін. Атап айтқанда, барлық техникалық құралдар топтарға ақпараттың түрлері мен принциптеріне байланысты бөлінуі мүмкін.
Дəстүрлі ұқсас техникалық құралдар: Аудиоқұралдар (электрофондар, магнитофондар, микрофондар, күшейткіштер, акустикалық жүйелер, диктофондар, радиоқабылдағыштар, лингафондық жабдықтар, кассеталар, пластинкалар),
Графикалық жəне фотографиялық құралдар (фотоаппараттар, фильмоскоптар, диапроекторлер, эпидиаскоптар, диафильмдер, слайдтар, пленкадағы бейнелер), 39 Кинопроекциондық техникалар (кинокамералар, кинопроекторлар, кинопленкалар),
Видео жəне теледидарлық құралдар (телевизорлар, мониторлар, телекамералар, бейнекамералар, бейнемагнитофондар, бейнеплеерлер, бейнепроекторлар, бейнекассеталар).
Сандық техникалық құралдар: Аудиоқұралдар (цифрлік диктофондар мен плеерлер, цифрлік компакт-дискілер), Графикалық жəне фотографиялық құралдар (сандық фотоаппараттар, лазерлік жəне магниттік дискілер, жадының электрондық карталары).
Проекциондық техникалар (мультимедиалық проекторлер), Видео жəне телевизиондық құралдар (сандық бейнекамералар, DVD-ойнатқыштар мен DVD-плеерлер, лазерлік жəне магниттік дискілер, жадының электрондық карталары). Ақпараттандырудың компьютерлік құралдары:
Дыбысты жазудың, өңдеудің жəне дыбысты шығарудың, мəтінді, графикалық жəне фотографиялық объектілерді жазудың, бейнені өңдеудің, жазудың компьютерлік мультимедиалық құралы, адамдардың телекомуникациялық қатынасындағы телекомуникациялық құралдар, ақпараттық қорларға қатынау құралдары.
Білімді ақпараттандырудың техникалық құралдары. Техникалық база және білім берудің негізгі базалық құралдары. Білім беруге ақпараттандырудың техникалық құралдарын енгізу кезеңдері.
Білімді ақпараттандыруды үйрену ақпараттық технологиялардың əртүрлі тұрғыда білім саласына енуін танысуды қамтуы қажет. Жеке алғанда, білімде қолданылатын ақпараттандырудың техникалық құралдары, бағдарламалық құралдары, олардың мазмұндық толтырулары нақты қарастырылуы тиіс. Олардың ең алғашқысы - білімді ақпараттандырудың техникалық құралдары бір сəтте пайда болған жоқ. Компьютерлік техниканы қолдануға негізделген ақпараттандыру құралдарының пайда болуы оқытудың техникалық жəне аудиовизуалдық құралдары деп аталатын əртүрлі компьютерлік емес құрылғылардың қарқынды дамуына əкеп соқтырды. Көп жылдар бойы оқытудың техникалық құралдарына əртүрлі диапроекторлар мен фонографтар, графопроекторлар мен электрофондар, кинопроекторлар мен телевизорлар, магнитофондар мен CD-плеерлер сияқты аппаратураның өзін, сонымен қатар диафильмдер, диапозитивті сериялар, пластинкалар, кассеталар мен компакт дисктер сияқты арнайы құрылған дидактикалық материалдар мен көрнекі құралдарын жатқызды. Оқытудың дəл осы құралдары білім жүйесі дамуының əртүрлі кезеңінде ақпаратты ұсыну мен тасымалдау, өңдеу, сақтау тиімділігін жоғарылатуда негізгі құрал-саймандар болып табылды. Бұл құралдар компьютерлік техниканың жоғында білімді ақпараттандыру құралдарының қызметін атқарды. Жүз жыл бұрын, танымал американдық ойлап шығарушы Т. А. Эдисон бірінші дыбысжазатын құрылғы - фонографты ойлап шығарған соң, дыбысты жазу, сақтау жəне дыбысты шығару мүмкіндіктерінің пайда болуына байланысты білімдегі барлық мəселелер шешілді деп мəлімдеді. Бірақ бүгінде бізге бұл мəселелермен айналысуға тура келеді. Əр жыл сайын білімге енген əртүрлі құралдар мамандарды дайындаудың тиімділігіне оң нəтиже беріп, білім жүйесінің ақпараттық қамтамасыз етілуін сапалы жаңа деңгейге көтерді.
Қазіргі кезде оқу орындарында төмендегі құралдарды кездестіруге болады: · дыбысты жазуға жəне дыбысты шығаруға арналған құралдар (электрофондар, магнитофондар, CD-ойнатқыштар), · телефондық, телеграфтық жəне радиобайланыс құралдар мен жүйелері (телефон аппараттары, факсимальді аппараттар, телетайптар, телефон станциялары, радиобайланыс жүйелері), · теледидар, радиомен хабар тарату құралдары мен жүйелері (теле жəне радиоқабылдағыштар, оқу теледидары мен радио, DVD-ойнатқыштар), · оптикалық жəне проекциялық киномен фотоаппараттар (фотоаппараттар, кинокамералар, диапроекторлар, кинопроекторлар, эпидиаскоптар), · ақпаратты көбейтуге жəне құжаттауға арналған баспалық, көшірмелік, көбейткіш жəне басқа да техникалар (ротопринттер, ксерокстер, ризографтар, микрофильмдеу жүйелері), · ақпаратты сақтау мен өңдеуге, электронды түрде ұсынуды қамтамасыз ететін компьютерлік құралдар (компьютерлер, принтерлер, сканерлер, графатұрғызғыштар (графопостроителдер), · ақпаратты байланыс арналары бойынша тасымалдауды қамтамасыз ететін телекомуникациялық жүйелер (модемдер, өткізгіш, спутниктік, оптоволокондық, радиорелейлік желілер жəне ақпаратты тасымалдауға арналған байланыс арналарының басқа түрлері). Білімде қолданылатын техникалық құралдарды топтастыруға болады. Бұл топтастыру əртүрлі белгілері бойынша болуы мүмкін. Атап айтқанда, барлық техникалық құралдар топтарға ақпараттың түрлері мен принциптеріне байланысты бөлінуі мүмкін. Дəстүрлі ұқсас техникалық құралдар: Аудиоқұралдар (электрофондар, магнитофондар, микрофондар, күшейткіштер, акустикалық жүйелер, диктофондар, радиоқабылдағыштар, лингафондық жабдықтар, кассеталар, пластинкалар), Графикалық жəне фотографиялық құралдар (фотоаппараттар, фильмоскоптар, диапроекторлер, эпидиаскоптар, диафильмдер, слайдтар, пленкадағы бейнелер),
Кинопроекциондық техникалар (кинокамералар, кинопроекторлар, кинопленкалар), Видео жəне теледидарлық құралдар (телевизорлар, мониторлар, телекамералар, бейнекамералар, бейнемагнитофондар, бейнеплеерлер, бейнепроекторлар, бейнекассеталар). Сандық техникалық құралдар: Аудиоқұралдар (цифрлік диктофондар мен плеерлер, цифрлік компакт-дискілер), Графикалық жəне фотографиялық құралдар (сандық фотоаппараттар, лазерлік жəне магниттік дискілер, жадының электрондық карталары). Проекциондық техникалар (мультимедиалық проекторлер), Видео жəне телевизиондық құралдар (сандық бейнекамералар, DVD-ойнатқыштар мен DVD-плеерлер, лазерлік жəне магниттік дискілер, жадының электрондық карталары). Ақпараттандырудың компьютерлік құралдары: Дыбысты жазудың, өңдеудің жəне дыбысты шығарудың, мəтінді, графикалық жəне фотографиялық объектілерді жазудың, бейнені өңдеудің, жазудың компьютерлік мультимедиалық құралы, адамдардың телекомуникациялық қатынасындағы телекомуникациялық құралдар, ақпараттық қорларға қатынау құралдары. Техникалық құралдар білім əрекетінде дыбыс, мəтін, сурет жəне бейне секілді ақпараттың түрлі типтеріне сүйенуге мүмкіндік туғызады. Кейбір жағдайларда бұл құралдардың техникалық жəне технологиялық қатынасы өте күрделі екен. Білім саласына енген компьютер, ақпаратты өңдеудегі əмбебап (универсал) құрал болып табылады. Компьютердің əмбебаптығы сол, ол бір жағынан əртүрлі типтегі ақпаратты өңдей алса, ал екінші жағынан бір компьютердің өзі бір типтегі ақпаратқа байланысты барлық іс-əрекеттер жиынын орындай алады. Осының нəтижесінде компьютер оқытудың техникалық құралдарының барлық функциясын орындауын қамтамасыз ететін шалғайдағы құрылғылар жиынтығына сəйкес келеді. Білімді ақпараттандыру құралдарының анықтамасы маңызды мəселе болып табылады. Бір жағынан қарағанда, білімді ақпараттандыру құралдарына білімде қолданылатын ақпаратты өңдеуге жəне ұсынуға қатысы бар кез келген құралдар мен құрал-саймандарды жатқызуға болады. Бұл жағдайда білімді ақпараттандырудың құралдарына компьютер мен бағдарламалық қамтамасыз етуден басқа кəдімгі кітап, магнитофон жəне диапроекторлар жатады. Білімді ақпараттандырудың мұндай анықтамасы бар деп толық айтуға болады. Бірақ, сонымен бірге, компьютердің əмбебаптығы барлық аталған компьютерлік емес құралдардың, кітапты қосып айтқанда, білімге арықарай енуін қолайсыз етеді. Сонымен қатар, жоғарыда аталған ақпараттандырудың көптеген техникалық құралдары маңыздылығын жоғалтады. Бүгінгі күні түсінікті себептерге байланысты жаңа оқыту диафильмін немесе электрофон пластинкасын табу мүмкін емес. Осыған байланысты білімді ақпараттандыру құралдарына тек қана ақпаратты ұсынатын жəне өңдейтін компьютерлік құралдарды жатқызуға тура келеді. Бұл жағдайда білімді ақпараттандыруды тəжірибелік іске асыру білімде жаңа ақпараттық жəне телекомуникациялық технологиялардың кеңеюіне əкеп соқтырады. Сондықтан, бұл оқулықта білімді ақпараттандыру мақсаттарына жету үшін қолданылатын білімді ақпараттандыру құралдары болып компьютерлік аппараттық жəне бағдарламалық қамтамасыз ету, сонымен қатар олардың мазмұндық толтырулары түсіндіріледі.
Тұлғааралық тілдесуді ұйымдастыру құралдары.
Тілдесусіз жеке адам да, тұтас алғанда адамзат қоғамы да өмір сүре алмайды. Адам үшін тілдесу - оның өмір сүретін мекені. Тілдесусіз адамның тұлға ретінде қалыптасуы, оның тәрбиеленуі, интеллектілік дамуы, өмірге бейімделуі мүмкін емес. Тілдесу адамдарға бірлескен еңбек жолында да, тұлғааралық қатынаста болу, демалу, эмоциялық жеңілдеу, интеллектілік және көркем шығармашылық үшін де қажет. Бір мезгілде тілдесе білуі және табиғаттан берілген әрбір адамның табиғи қасиеті мен үнемі жетілдіруді қажет ететін өнері оңай келмейді. Тілдесу тұлғалар мен әлеуметтік топтардың өзара әрекет ету үдерісін құрайды, онда іс-әрекет, ақпарат, тәжірибе, дағдылар және іс-әрекет нәтижелерімен алмасу жүргізіледі. Тілдесу барысында әлеуметтік тәжірибе беріледі және игеріледі, өзара әрекет етуші субъектілердің құрылымы мен мәні өзгереді, адамның жекедаралығының әрқилылығы жасақталады, тұлғаның әлеуметтенуі басталады. Тілдесу тек қоғамдық қажеттіліктен ғана емес, сонымен бірге индивидтердің бір-біріне жеке қажеттілігі үшін де өмір сүреді. Индивид тілдескенде рационалды ақпарат қана алмайды, сонымен бірге ой еңбегінің тәсілдерін жасақтайды және еліктеу, қоса уайымдау сәйкестендіру тәсілдері арқылы адамның эмоциясын, көңіл-күйін, мінез-құлық түрлерін игереді. [1]. Тілдесу көп қырлы және аса әрқилы функцияларды орындай алады. Негізгілері мыналар болып саналады:
коммуникативті (хабарлау, байланыс орнату, әңгімелесу) қажетті ақпаратпен алмасудан тұрады;
интерактивті (арасы, ортасы, іші - іс-қимыл) - ұйымдастыру, өзара әрекет ету, яғни іс-әрекет түрін таңдау, міндеттерді бөлу және олардың орындалуын бақылау, тілдесіп отырған әріптестің көңіл-күйіне, мінезқұлығына, сеніміне ықпал ету;
перцептивті (қабылдау) - іс-әрекет барысында өзара түсіністікті орнату. Осындай бөлуді шартты деп тану қажет, өйткені тілдесудің әрбір актінде бір мезгілде оның алуан түрлі функциялары көрініс табуы мүмкін. Тілдесу, егер оның барлық бірліктері (компоненттері, қосылғыштары) түгел болса мүмкін болып саналады және әрқайсысы өзіне бөлінген рөлді дәл орындайды. Тілдесу бірліктері мыналар болып саналады: оның қатысушылары (оларды коммуникант деп атайды);
тілдесу тақырыбы; оның амалдары (сөздік және сөздік емес). Лингвистикада және психологияда тілдесу түрлерінің әрқилы жіктелуі бар, олар бір-біріне қайшы келмейді, керісінше бір-бірін толықтырады. Лингвистер жіктелудің негізіне мыналарды қалайды: бетперде байланысы - жасанды тілдесу, онда әңгімелесуші тұлғаның ерекшеліктерін ұғыну және ескеру мақсаты жоқ;
қарапайым тілдесу, бұл тәжірибелік қажеттіліктен туындаған әңгіме; жасанды-рөлдік тілдесу, оның мазмұны мен амалдары әлеуметтік рөлдермен реттелген;
іскерлік тілдесу, бұл істің мүдделері мен жеке мүдделерді ескеруді межелейді;
достардың рухани тұлғааралық тілдесуі;
манипулярлық тілдесу, бұл әңгімелесушіден пайда түсіруге, зайырлы тілдесу, бұл мазмұны бойынша тақырыпсыз, қатынасты реттеуге бағытталады.
Компьютерлік программалық-әдістемелік жабдық және оның топтамасы.
Компьютерге арналған программалардың жиынтығы программалық жабдықтаманы құрайды. Қызмет ету қасиеттері бойынша программалық жабдықтаманың келесі түрлерін ажыратады.
1.Жүйелік
2. Қолданбалық
Жүйелік жабдықтама деп өзіне:
*операциялық жүйелерді;
* желілік программалық жабдықтаманы;
* сервистік программаларды;
* программаларды жасау құралдарын
Операциялық жүйелердің негізгі қызметі:
* физикалық;
* логикалық
* есептеуіш жүйелердің процестері ресурстарын басқару болып табылады.
Физикалық ресурстарға: жедел жады, процессор, монитор, баспа құрылғысы, магниттік және оптикалық дискілер жатады. Логикалық ресурстарға: программаларды, файлдарды, оқиғаларды және т.б. жатқызуға болады.
Желілік программалық жабдықтама желілік есептеуіш жүйелердегі жалпы ресурстарды: магниттік дискілердегі желілік жинақтауышарды, принтерлерді, сканерлерді, жіберілетін хабарламаларды және т.б. басқаруға арналған.
Желілік программалық жабдықтамаға:
* желілік ОЖ
* желілік емес ОЖ-лерде бар кейбір желілік программаларды жатқызады.
Операциялық жүйелердің мүмкіндіктерін кеңейту үшін және қосымша қызметтер жиныны ұсыну үшін сервистік программалар қолданылады. Сервистік программалардың ішінен утилиталарды қарастырамыз. Утилиталар пайдаланушыларға компьютер мен оның жабдықтамасына қызмет көрсету құралдарын ұсынады.
Олар келесі әрекеттердің жүзеге асырылуын қамтамасыз етеді:
* магниттік дискілерге қызмет көрсету;
* файлдар мен каталогтарға қызмет көрсету;
* компьютер ресурстары жайлы ақпарат ұсыну;
* ақпаратты шифрлеу;
* компьютерлік вирустардан қорғау;
* файлдарды архивтеу және басқалары.
Программаларды жасау құралдары жүйелік те, қолданбалы да жаңа программалық жабдықтамаларды жасау үшін пайдаланылады.
Қолданбалы деп белгілі бір қызметтер саласының белгілі бір мақсаттық мәселелерін шешуге арналған программалық жабдықтама деп аталады. Көбінесе мұндай програмамларды қосымшалар деп атайды.
Қызмет салаларының спектрі қазіргі кезде өте кең және кем дегенде өзіне: өндірістік өнеркәсіпті, инженерлік тәжірибені, ғылыми зерттеулерді, медицинаны, басқаруды, іс-жүргізуді, баспа қызметін, білім беруді және т.б. қосады.
Типтік қолданбалы программалық жабдықтамаға келесі программаларды жатқызады:
* мәтіндік процессорларды;
* кестелік процессорларды;
* безендіру және іс қағаз грфика жүйелері;
* деректер базасын басқару жүйелері;
* сараптау жүйелері;
* математикалық есептеулер, эксперименттік деректерді модельдеу және талдау программалары жатады.
Программалық жабдықтама нарығында ұсынылатын қосымшалар, жалпы жағдайда, жеке программалар немесе біріктірілген жүйелер ретінде орындалуы мүмкін.
Ақпараттық білім ресурстары ұғымы және олардың топтамасы. Білім беру порталдары.
Білім берудің ақпараттық ресурстары - ақпараттың кез келген түрі немесе оқу үдерісінде қолдану үшін арнайы жасалған программалық өнімдері.
Оның ішіндегі білім берудің электрондық ресурстарына тоқталып өтейік:
:: оқу материалдары (электрондық оқулықтар, оқу құралдары, рефераттар, дипломдар);
:: оқу-әдістемелік материалдар (электрондық оқу бағдарламалары, әдістемелер);
:: ғылыми-әдістемелік материалдар (диссертациялар);
:: қосымша мәтіндік және суретті материалдар (дәрістер, зертханалық жұмыстар);
:: тестілеу жүйесі (білімді электронды тексеру тестілері);
:: электрондық кітапханалар;
:: білім саласының электрондық мерзімді басылымдары;
:: білім саласының мерзімді басылымдарының электрондық мазмұны мен мақала аңдатпалары;
:: электрондық мұрағаттар шығару.
Білім беру ресурстарын белгілі сайт адресі бойынша немесе әртүрлі тақырыптық сілтемелер арқылы пайдалануға болады.
Білім ресурстары. Білім порталдары мен каталогтары.
ҚР Білім және ғылым министрлігі - http:www.edu.gov.kz.
Білім беру сапасын бағалаудың ұлттық жүйесі бөлімінде Тест тапсырмаларының үлгілері берілген. Білім және ғылым саласындағы бақылау комитеті - http:www.educontrol.kz.
Ғылым порталы - наука кз
ҚР Президентінің жанындағы мемлекеттік басқару академиясы - http:www.pa-academy.kz
Халықаралық бағдарламалар орталығы - http:www.bolashak.gov.kz .
Негізгіөызметі - халықаралық бағдарламаларға кадрларды таңдау, іс-шараларды ұйымдастыру, сонымен қатар Болашақ бағдарламасыда кіреді. Шетелдің ЖОО және ұйымдарымен білім бағдарламасын жүзеге асыру мақсатында байланыс орнату.
Шетелде білім алу жөніндегі кеңес орталығы - http:eac.bilim.kz .
Қазақстанның орта білім жөніндег іақпарат ресурсы - http:www.schools.kz .
Қазақстандағы қазіргі заманғы білім - образование кз
Ресейдің жалпы білім беру порталы - http:school.edu.ru .
Ресейбілімі - еду ру
Білім ресурстарының бірлескен жиынтығы - http:school-collection.edu.ru.
Учеба білім порталы уроки ру
Информатика - информатика.ру
Redline - redline.ру
Білім ресурстарының бірлескен терезесі - http:window.edu.ruwindow.
Менің мектебім жобасы - мектеп кз
Әріптестер - педагогикалық журналы. Қазақстан оқытушыларының шығармашылық клубы - коллеги.кз
Ұлттық білімді ақпараттандыру орталығы
Тұлғааралық тілдесуді ұйымдастыру реурстары. әлеуметтік желілер.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Әлеуметтік желі- адамдардың бір-бірімен ғаламтор арқылы өзара байланысын қамтамасыз ететін интернет сайт. Әлеуметтік желілер адамдарға бір-бірімен сөйлесіп, тілдесіп, жақсы көретін музыканы тыңдау үшін және қызықты видеолар көру үшін қажет. Бірақ, бұны осы жағынан түсінетін адамдар санаулы. "Жақсы" мен "жаманды" айырғанымыз емес, бар болғаны фактілерді ұсынбақпыз.
Әлеуметтік желілер туралы қызықты да күтпеген фактілер және олардың адам өміріндегі орны.
1. Әр 20 минут сайын facebook-те бір миллион сілтеме таралады.
2. Барлық қолданушылардың 50 пайызы аптасына 1-5 сағат уақытын әлеуметтік желілерде сөйлесумен өткізеді.
3. Әр секунд сайын 8 адам қандай да бір әлеуметтік ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz