Қазақстандағы емдік туризмнің даму болашағы
Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті
География және табиғатты пайдалану факультеті
Рекреациялық география және туризм кафедрасы
Қорғауға жіберілді
________________
кафедра меңгерушісі
Ақтымбаева А.С.
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: Қазақстандағы емдік туризмнің қазіргі жағдайы мен даму болашағы
6B11101 - Туризм мамандығы
Орындаған: ______________________ _______
(қолы)
Ғылыми жетекші: _____________________________ Кали мбетов Е.А.
(қолы)
Нормобақылау: _____________________________ Апп акова Г.Ш.
(қолы)
Алматы, 2021 ж.
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
???
1 ЕМДІК ТУРИЗМНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
???
1.1 Емдік туризм түсінігі мен мәні ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
???
1.2 Әлемдегі емдік туризмнің даму тарихы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
???
2 ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ЕМДІК ТУРИЗМНІҢ ДАМУ ТАРИХЫ ... ... ... ... .
???
2.1 Қазақстандағы емдік туризмнің қалыптасуы және даму тарихы ... ... ...
???
2.2 Санаторлық-курорттық бизнесті басқарудың әлемдік тәжірибесін қазақстандық тәжірибеге енгізу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
???
3 ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ЕМДІК ТУРИЗМНІҢ ҚАЗІРГІ ЖАҒДАЙЫ МЕН ДАМУ БОЛАШАҒЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
???
3.1 Қазақстанның танымал емдік орындары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
???
3.2 Қазақстандағы емдік туризмнің даму болашағы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
???
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
???
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
???
ҚОСЫМША ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
???
КІРІСПЕ
Қазіргі таңда әлем жаһандық қауымдастыққа, ал туризм-кеңейіп келе жатқан нарығы жер бетінде бірде-бір орын қалдырмайтын жаһандық бизнеске айналуда. Қазақстан Республикасындағы туристік әлеует туралы айта отырып, біздің республикамыз айтарлықтай туристік-рекреациялық әлеуетке ие және ішкі, сондай-ақ халықаралық туризм үшін үлкен мүмкіндіктерге ие екенін атап өткен жөн. Қазақстанның осы салада әлемдік туристік нарыққа өз қызметтерін ұсынуға барлық мүмкіндігі бар.
Біздің Республикамыздың тұңғыш Президенті Нұрсұлтан Назарбаев өзінің Қазақстан халқына Жолдауларында туризмді экономика саласы ретінде бірнеше рет бөліп көрсеткен, ол таяу уақытта жоғары табысты болуға және мемлекет қазынасына елеулі түсімдер тартуға тиіс. Қазақстан Республикасының заңдарында, қаулыларында, имидж қалыптастыру жөніндегі бағдарламаларда туристік қызметтер нарығын дамыту және елде туризм инфрақұрылымын құру бойынша қажетті жағдайларды қамтамасыз ету қажеттігі туралы айтылады. Осыған байланысты аталған индустрия біздің еліміздің экономикасында маңызды орындардың бірін алады деп қорытынды жасауға болады.Қазақстан өмірінде санаторлық-курорттық туризм кіретін туризм деңгейі мен оның инфрақұрылымын сапалы жаңа деңгейге шығару қажет болатын сәт туды. Санаторий - курорттық кешен объектілері жұмыс істейтін жағдайлар түбегейлі өзгерді-шипажайлардың бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз ету, материалдық-техникалық базаны жақсарту және оларды дамытудың перспективалық жолдары бірінші орынға шықты. Осыған байланысты Қазақстандағы емдік туризмнің қазіргі жағдайы мен даму болашағы курстық жұмысының тақырыбы ерекше өзекті болып табылады. Жұмыстың мақсаты медициналық туризмнің жай-күйін ашу, курорттық бизнесті дамытуға табиғи ресурстық факторлардың әсері туралы түсінік беру, нарықтық экономика жағдайында санаторий бизнесінің дамуын тежейтін мәселелерді қарастыру.
Адам, табиғат және жасанды құрылым арасындағы әр түрлі қатынастардың ішінде экология алғашқы орындардың бірін алады. Оның өзгеруі қоғамдық өмірдің барлық салаларына әсер етеді. Экологияның нашарлауы кезінде туындайтын жағымсыз факторлардың әсерін төмендету үшін рекреациялық қызметті дамыту қажет.
Рекреациялық деп санаторлық-курорттық емдеу, демалу және ойын-сауық арқылы адамның денсаулығын, физикалық күшін және психикалық тепе-теңдігін қалпына келтіруге бағытталған мемлекеттің, қоғамдық ұйымдардың немесе жеке азаматтардың қызметі аталады.Рекреациялық қызметтің мақсаттары мен міндеттері өте жоғары мәртебеге ие: олар қоғамдық қызметтің басқа саласына - денсаулық сақтауға тең. Әлемдегі барлық мемлекеттер демалысқа ерекше назар аударады, өйткені бұл еңбек ресурстарының сапасын жақсартудың, әлеуметтік тұрақтылықты сақтаудың және валюталық түсімдер дің ағымының қуатты құралы. Рекреациялық қызметке назар аударудың шамалы әлсіреуі ауыр зардаптарға әкеледі-халық өлімінің өсуі, моральдың төмендеуі және валюта ресурстарының қысқаруы. Қоғамдық ұйымдар, тіпті жеке тұлғалар мен олардың бірлестіктері мемлекетпен бірге рекреациялық қызметпен айналысады. Оларға жаңа жағдайларға бейімделген ғылыми ұсыныстар қажет.
Курстық жұмыстың мақсаты - Қазақстандағы емдік туризмнің дамуын зерттеу.
Бұл мақсатқа жету үшін бірнеше мәселелерді шешу қажет:
Емдік туризмнің ерекшеліктерін қарастыру;
Курорттардың түсінігі мен классификациясын сипаттау;
Дүние жүзіндегі емдік туризмнің географиясына сипаттама беру;
Қазақстан Республикасындағы емдік туризмнің мәселелері мен болашағын сипаттау.
Зерттеу пәні - Қазақстандағы емдік туризмнің қазіргі жағдайы мен даму болашағы.
Зерттеу нысаны - әлемдегі емдік туризм.
Бірінші тарауда мен емдік туризмнің теориялық негіздерін,яғни оның түсінігі мен мәнін ашып, емдік туризмнің әлемдегі даму тарихы туралы айтып өттім.
Екінші тарауда қазақстандағы емдік туризмнің қалыптасуы мен даму тарихы туралы жазып,курорттық бизнестік әлемдік тәжірибесін қазақстандық практикаға енгізу туралы жаздым.
Ал үшінші тарауда қазақстандағы емдік туризмдің танымал орындары және қазақстандағы емдік туризмнің қазіргі жағдайы мен оның даму болашағына әсер ететін факторларды қарастырып анализ жасадым.
Бұл зерттеудің өзектілігі: Емдік туризм туризм саласында өте маңызды рөл атқарады.Өйткені емдік туризмі қазір үнемі даму үстінде және туризмде жетекші орындардың бірін алып тұр. Қазір салауатты өмір салтын ұстану өте сәнді және осыған ұмтылатындар саны біртіндеп көбейіп келеді. Бүкіл әлемде емдеу туризмін дамытуға ықпал ететін көптеген ресурстар бар, осыған байланысты емдеудің көптеген жаңа әдістері әзірленуде.
1 ЕМДІК ТУРИЗМНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
1.1 Емдік туризм түсінігі мен мәні
Емдік саяхаттың ұзақ тарихы бар. Тіпті ежелгі гректер мен римдіктер де денсаулықтарын жақсарту үшін шипалы бұлақтарды, қолайлы климаты бар жерлерді пайдаланған. Шипажайларға тек сырқаттар ғана емес, бұған қаражаты жеткілікті демалғысы келетін дені сау адамдар да барды. Ежелгі Грекияда Эпидавр мен Кос курорттары, ал зайырлы теңіз жағалауындағы Байи курорты Римде әйгілі болды. Заман өзгергенімен саяхатқа деген мотивация сол қалпында қалды. Табиғи аймақтардың емдік қасиеттері әлі күнге шейін науқастарды курорттық аймақтарға тартады. Емдік мақсатта саяхаттаушы туристер ағыны әзірге демалғысы келетіндер мен көңіл көтеруді қалайтындар сияқты көп емес, бірақ олардың саны тез өсуде. Курорттағы демалыс - минералды шипажайлар мен талассотерапия орталықтарында денсаулығын жақсартқысы келетіндерге, әлемдік деңгейдегі мамандардан медициналық кеңес алуға, демалуға, арықтауға және келбетін өзгерткісі келетіндерге арналғандемалыстың түрі. Емдік туризм курортологияға негізделген. Курортология - табиғи емдік факторлар, олардың ағзаға әсері және оларды емдік-профилактикалық мақсатта пайдалану әдістері туралы ғылым.
Емдік туризм денсаулықты түзету мақсатында жүзеге асырылады және санаторий-курорттық мекемелерде болуды қамтиды. "Емдеу" мақсаты бөлек және ДСҰ ұсынған саяхатшыларды жіктеуде қарастырылады.
Курорт - табиғи емдік факторлары бар және оларды емдік-профилактикалық мақсатта пайдалану үшін қажетті жағдайлары бар аумақ. Курорт - минералды сулармен, емдік балшықтармен немесе ерекше климаттық жағдайлармен (теңіздер, көлдер, тау ландшафтары, ормандар, далалар және т.б.) өңдеуге жарамды,құнды табиғи қасиеттері бар аумақ.Курорттарға мынадай талаптар қойылады:
1) курорттың қалыпты жұмыс істеуін қамтамасыз ететін табиғи емдік факторлардың болуы;
2) курорттық факторларды ұтымды пайдалану үшін қажетті техникалық құрылғылар мен ғимараттар болуы(бассейндер, балшық ванналары, жағажайлар және т.б.);
3) емделуге және тұрғын үйге (санаторийлер, демалыс үйлері) арнайы бейімделген үй-жайлар бар болуы;
4) науқастар мен демалушыларға медициналық көмек көрсететін емдеу-алдын алу мекемелерінің болуы;
5) демалыс орындарының, спорттық ғимараттар мен алаңдардың болуы;
6) халыққа қызмет көрсету, қоғамдық тамақтандыру, сауда және тұрмыстық қызмет көрсету, мәдени-ағарту мекемелерiнiң болуы;
7) ыңғайлы кіреберістер мен қатынас құралдары;
8) электрмен және сумен жабдықталған,инженерлік-техникалық құрылыстарының болуы қажет.
Кез келген курорттың мамандануы курорттық факторлармен анықталады. Яғни оларға курорттарда науқастарды профилактика, терапия және медициналық оңалту мақсатында қолданылатын табиғи емдік факторлары жатады.Негізгі курорттық факторлар:
1) ландшафттық-климаттық жағдайлар;
2) емдік балшық;
3) минералды су.
Барлық курорттарды 6 түрге бөлуге болады:
1. Бальнеологиялық балшық курорты-негізгі емдік факторлар ретінде минералды сулар мен емдік балшықтар басым болатын курорттың бір түрі.
2. Бальнеоклиматтық курорт-бұл климат пен минералды сулар негізгі емдік факторлар болып табылатын курорттың бір түрі.
3. Бальнеологиялық курорт-негізгі емдік факторлар ретінде минералды сулар (ішкі және сыртқы пайдалану үшін) пайдаланылатын курорттың түрі.
4. Балшық курорты-шипажайдың бір түрі, онда емдік балшық негізгі емдік факторлар болып табылады.
5. Климаттық қымызбен емдеу курорты - негізгі емдік факторлар ретінде дала және орманды дала климаты мен қымыз-бие сүтінен қышқыл сүт сусыны пайдаланылатын курорт түрі.
6. Климаттық курорт Климаттық курорттарының құрылымында орман (жазық) шамамен 11,3% - ды, таулы - 24,2% - ды, климаттық емдеу-шамамен 4,2% - ды құрайды. Олардың әрқайсысына емдік профилактикалық мақсатта пайдаланылатын климаттық-ауа-райы факторларының (температура, атмосфералық қысым, күн сәулесі және т.б.) бірегей комбинациясы тән. Курорттың профилі осы факторлардың үйлесуіне байланысты.
Емдік туризммен емдеуге болатын ауру түрлері:
1) Бүгінде азаматтардың көпшілігінде белгілі бір дәрежеде анықталатын тірек-қимыл аппараттарымен проблемалар;
2) Жүйке аурулары, мұндай емдеу кешені ойларды жедел тыныштандыруға және жалпы релаксацияға ықпал етеді. Дәл осы себептен дәрігерлер сіздің күшіңізді, мүмкіндіктеріңізді толық қалпына келтіруге және түсінуге көмектесетін осы қызықты саяхатқа баруды ұсынады;
3) Тамыр жүйесінің аурулары, оған туристік саяхат жүргізілетін жерде таза экология ғана емес, сонымен қатар әртүрлі процедуралар да оң әсер етеді;
4) Тері ауруларына да жағымды әсер етеді, әртүрлі шөгінділерді, безеуді кетіруге көмектеседі, теріні таза және жағымды етеді;
5) Жоғарыда айтылғандардан басқа, сіз бүйректің, бауырдың, көкбауырдың басқа мүшелер мен дене жүйелерінің жұмысын жалпы нығайтуға және қалыпқа келтіруге, тонустың жоғарылауына және жаңа, ұмытылмас сезімдерді алуға сене аласыз.
Емдік туризмнің ерекшеліктері:Ұзақтығы 3 аптадан кем емес (21 күн) турларының бағдарламасы: қабылдау процедураларының ерекшеліктеріне байланысты бір-бірімен кезектесіп тұратын 10 процедурадан тұрады, әйтпесе ол емдік әсерін тигізбеуі мүмкін. Шипажайлардағы тамақтану орындарында диеталық үстелдері болуы керек. Отандық санаторлық-курорттық жүйенің еуропалық жүйеден басты айырмашылығы - оның іргелі ғылыми негізде құрылғандығында.
1.2 Әлемдегі емдік туризмнің даму тарихы
Емдік туризм - туризм индустриясының ең көне түрлерінің біріне жатады. Ежелгі заманнан бері адамдар минералды суларды және балшықты емдік мақсатта пайдалануды үйренді. Минералды сулармен емдеудің ең ежелгі (қола дәуіріндегі) материалдық куәліктерінің қатарына қазіргі Швейцарияның Санкт-Мориц курортының маңындағы көмірқышқыл су көздеріндегі күрделі құрылыстардың қирандылары жатады.
Римдік билік кезеңіндегі мұндай құрылымдардың қирандылары Румынияның әртүрлі заманауи курорттары мен Венгриядағы Балатон көлінің жағасында, Швейцария мен Австриядағы Баденде, Германиядағы Висбаден курортында, Франциядағы Экслебенде сақталған. Италияда, әсіресе Лациумда және Неаполитан шығанағының жағалауында минералды бұлақтары бар көптеген курорттар болды. Рим дворяндарының сүйікті демалыс орны болған террассалы термалары бар Байи курорты үлкен атаққа ие болды. Ерте орта ғасырларда әйгілі курорттар Plom bière Les Bains және Aachen болды. XIV ғасырдың ортасында Карлсбад курорты (қазіргі Карловы Вары) құрылды. XIV ғасырдың басында Баден-Баден туристтер жиі баратын курортқа айналды. 17 ғасырдың басында Францияда курорттық инспекция құрылды, оның міндетіне курорттардың жағдайын және олардың жұмысын қадағалау кірді.Сол кезде де курорттарды пайдалану дворяндардың айрықша артықшылығы болып қала берді. XVIII-XIX ғасырларда. еуропалық курорттардың қарқынды дамуы коммерциялық көзқарас негізінде басталады.
Курорт бизнесінің жандануы буржуазия өкілдерінің, шенеуніктер мен зиялы қауымның есебінен оларға келушілер шеңберінің кеңеюімен қатар жүрді. XVIII-XIX ғасырларда көптеген ресейліктер жазда Баден-Баден, Висбаден және Карлсбадтағы емдік суларға саяхаттай бастады. Қазіргі уақытта курорттық бизнес Францияда (100-ден астам шипажай), Германияда, Австрияда, Чехияда, Венгрияда, Болгарияда және Румынияда жақсы дамыған. Израиль курорттық бизнесті дамытуда айтарлықтай жетістіктерге жетіп, Өлі теңізді әлемге әйгілі курортология орталығына айналдырды. 1958 жылы Халықаралық спа федерациясы құрылды. Бастапқыда оның міндеттері курорттық бизнестің әлеуметтік мәселелері және Екінші дүниежүзілік соғыс мүгедектеріне санаториялық-курорттық көмек көрсетуді ұйымдастыру болды. Кейінірек нағыз курорттық индустрия пайда болды.
XIX ғасырға қарай неміс курорттық мектебі Германия, Австрия және Швейцариядан басқа Чехия мен Словакия қоштауымен құрылды. Ресей олардың ізімен жүрді. Дәл осы елдерде курорттық емдеу жоғары деңгейде екенін ескеріп,осы елдердегі емдік табиғи-климаттық ресурстардың кең спектрі, дамыған инфрақұрылымы, аурулардың алдын алу мен емдеудің заманауи тиімді әдістері, сондай-ақ оңалту әдістері бар осы елдердегі курорттық Бизнестің бай дәстүрлері туралы айтуға болады. Қазіргі уақытта Чехия, Словакия және Германия еуропадағы емдік туризмінің үлкен бөлігін бақылайды.
Чехия курорттық емделуге келген туристер саны бойынша Еуропа елдерінің көшін бастап тұр. Чехияның ұлттық туристік кеңесінің мәліметі бойынша, жылына 70-тен астам елден 50 мыңға жуық адам емделуге және 2 миллионға жуық туристтер елдің тарихымен және көрікті жерлерімен танысуға келеді. Чехияның ең үлкен және ең танымал емдік орны - Карловы Вары (19 ғасырда - Карлсбад). Ол елдің батысында орналасқан. Мұнда курорттық емдеу 15 ғасырда басталғаны белгілі. Карловы Варыда 12 су көзі бар. Ең күштісі 14 м биіктікке шамамен 2 мың лмин ыстық су (72,6°С) бөлетін - Вергидло гейзері.Бұл курортта туристер ем алып қана қоймай, қаланың бай тарихы мен мәдениетімен танысады. Мұнда Гоголь, Тургенев, Гончаров, Зигмунд Фрейд, Карл Маркс, Петр I, Бетховен, Бисмарк, Шиллер, Гете болған және Карловы Вары бүгінде барлық бес континенттен келушілерді қабылдап жатыр. Бірақ курорт әсіресе ресейліктер мен неміс туристерінің сүйікті жеріне айналған.
Негізінен Карловы Варыда ас қорыту жолдары мен зат алмасу аурулары емделеді. Frantiskovy Lazne курорты (бұрынғы Франценсбад) Чехияның батыс бөлігінде орналасқан. Бұл елдегі ең көне (1792 жылы құрылған) және ең ірі курорттардың бірі және әлемдік маңызы бар курорт болып саналады. Бұл демалыс орнында қан айналымы жүйесі аурулары, жүрек ақаулары және тірек-қимыл аппараты аурулары емделеді. Марианске-Лазне курорты (бұрынғы Мариенбад) да Батыс Чехия үшбұрышының бір бөлігі болып табылады және әлемге әйгілі орындарының бірі болып саналады. Курорт аумағында және оған жақын маңда 140-қа жуық минералды су көздері бар, оның 39-ы емдік мақсатта пайдаланылады.Бұл судың арқасында олар бүйрек пен зәр шығару жолдарының ауруларын, зат алмасуды, жүйке жүйесінің кейбір ауруларын емдейді. Янске Лазне - Чехиядағы ең танымал курорттардың бірі.Ол солтүстік-шығыстағы Судет ауданында,Крконошке тау массивінде орналасқан. Сондай-ақ ол жерде Еуропадағы сәбилерді сал ауруынан емдеуге маманданған алғашқы шипажай ашылғаны белгілі. Словакия да неміс курортология мектебінің ізбасарларына жатады.Алайда,Словакияға курорттық аймақ ретінде әлемге танымал болу үшін Чехияға қарағанда қиынырақ болды. Бұл екі ел ажыратылғанға дейін бұл елдер өздерінің тур өнімдерін әлемдік нарыққа бірлесіп шығарып отырған.
Словакияның солтүстік-шығыс бөлігінде асқазан ауруларын емдеуге маманданған Бридежов бальнеологиялық курорты бар. Ол бейбітшілік пен тыныштық оазисі деп аталады. Курортта емделу ісіін жандандырып, Словакия біртіндеп тау шаңғысы туризмі елінің имиджін өзгертеді. Ол бүкіл әлемге әйгілі курорттық аймақтарға бай. Мұндай курорттарға Словакияның оңтүстік-батысындағы пиестани-бальнеологиялық курорт кіреді. Ревматикалық және жүйке ауруларын емдеуге ықпал ететін емдік жылу көздері бар, ол сонымен қатар үш жастан асқан балаларға арналған бальнеотерапия орталығы болып табылады. Бұл курорттардан басқа, Дубнице, Слиак, Турцианске Теплице, Бойнице, Брусно, Лючки сияқты словакиялық курорттар белгілі. Айта кетсек, Смрдаки шипажайы балалар мен ересектердегі дерматологиялық ауруларды емдеуге арналған әлемге әйгілі курорт болып табылады. Германияда 300-ден астам курорттар орналасқан. Астанасы Штутгарттағы Баден Вюртемберг штатында минералды бұлақтары мен микроклиматы бар 60-тан астам СПА бар. Ең танымал курорт - Қара орманда (Қара орман) орналасқан Баден-Баден курорты.Мұнда шамамен 2000 жыл бұрын римдіктер ыстық термалды бұлақтарды тапқан. Баден-Баденде олардың саны 20-ға жуық. Бұл курортқа Гоголь, Толстой, Тургенев, Нарышкин, Гончаров, Достоевский, Шиллер және басқа да көптеген атақты адамдар келген. Гессен жерінде 32 курорт бар, оның ішінде әлемге әйгілісі Висбаден курорты.Оның байлығына температурасы +68 ° C болатын 26 термиялық емдік бұлақтарда жатады.
Бұл курорт Солтүстік Ницца деп аталады.Себебі,бір жағында Рейн,екінші жағында Таун таулары жатыр. Бұл Жерорта теңізінің климаты және жылдық орташа температурасы + 9 ° C болатын жасыл оазис.Бұл жерге Гете, Достоевский, Вагнер, Брамс, Бисмарк және т.б.әлемге әйгілі тұлғалар дем алу үшін келген.Германияда көптеген климаттық курорттар бар, олардың арасында таулы және орманды курорттар басым: Кведлинбург, Обергоф, Фюссен, сонымен қатар Солтүстік теңізге жақын немесе теңіз жағалауындағы неміс прибалтикалық: Wangerooge, Dahme, Travemunde және т.б. курорттары жатады. Жыл сайын неміс курорттарына 1 миллионнан астам адам келеді. Германияның климаттық-курорттық курорттары ұсынатын профилактикалық және емдік бағдарламалары Австрия, Франция, Бельгия, Люксембург, АҚШ және Канада тұрғындары арасында сұранысқа ие.Ескі дүниедегі емдік туризмнің негізгі бағыттары Орталық және Шығыс Еуропада, сондай-ақ Батыс Еуропада орналасқан. Бұрынғы социалистік елдерде курорттық бизнестің бай дәстүрлері бар, емдік табиғи-климаттық ресурстардың кең спектрі бар, аурулардың алдын алудың, науқастарды емдеудің және оңалтудың заманауи тиімді әдістерін қолданады.
Азиялық медицина жер бетінде еуропалыққа қарағанда әлдеқайда ұзақ өмір сүрген, көптеген адамдар Шығыс тәжірибелеріне қатты үмітпен қарайды. Әділдікпен айта кету керек, азиялық емшілер, әдетте, үміт пен жоғары мақтауларға ие болып жатады.Азияның емдік курорттары қазір бұрынғыдан да танымал. Азияда Қытай, тибет медицинасы үлкен атаққа ие болды.Шығыс медицинасы еуропалық медицинадан айтарлықтай ерекшеленеді - кем дегенде, біріншісін бастапқы көз, экзистенция деп санауға болады.
Азияда емдеу түрлеріне-шөптермен емдеу, акупунктура, қолмен емдеу, массаждың көптеген түрлері жатады.Шығыс медицинасы мен Еуропалық медицинаның айырмашылығы-бұл аурудың белгілерін емес, сонымен бірге бүкіл ағзаға әсер ететін оның себебін емдейді.
Азиялық медицинаның ішінде қытай және Тибет медицинасы басты орын алады, ол ежелден симбиозға біріктіріліп кеткен. Ол жасанды препараттарды қолданбай, тіпті ең ауыр ауруларды емде,апдамды жасартуға дейін қабілетті.Мұның себебі жергілікті дәрігерлердің құпиясында (бес мың жылдан астам уақыт бойы сақталған құпиялар) және Тибет пен Қытайдағы таулы табиғаттың флорасы ерекше қасиеттерге ие болуы.Мұның себебі бұл жердің флорасыны жылыжай мен жасанды тыңайтқыштар қолданылмай табиғи жолмен өсіріледі. Бірақ осындай емдеудің артықшылықтардан басқа, Қытай курорттары ерекше эстетикамен үлкен рахат әкеледі.
Дүниежүзілік туристік ұйымның (ДСҰ) мәліметтері бойынша емдік турлар туристік мотивациялардың ең маңыздысы болып табылады. Соңғы 15 жылда әлем бойынша емделуге баратындар саны 10%-ға өсті. Бүгінгі таңда емдеу туризмі шын мәнінде жаһандық пропорцияға ие болуда. Ал медициналық туризмнің әлемдік нарығын қалыптастыру процесі белсенді түрде жалғасуда деп айта аламыз. Критерий ретінде саяхат мақсаты қолданылса, емдік туризмді туризмнен бөлек қарастырып көрсетуге болады.
2 ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ЕМДІК ТУРИЗМНІҢ ДАМУ ТАРИХЫ
2.1 Қазақстандағы емдік туризмнің қалыптасу және даму тарихы
Қазіргі уақытта республикада туризм саласын дамытудың шешімін таппаған мәселелері көп. Объективті түрде халықаралық тәжірибеге сәйкес саланың қалыптасуына кедергі келтіретін бірқатар факторлар қалыптасты. Бұларға, ең алдымен, туризм индустриясының өзінде де, онымен байланысты салаларда да жол беруге болмайтын әлсіз менеджмент, сондай-ақ қолданыстағы туризм инфрақұрылымы объектілерінің негізгі қорларының тозуы жатады.
Қазақстан Республикасының бірегей табиғи-мәдени әлеуетіне, алуан түрлі ландшафт пен табиғатқа негізделген, кез келген сұранысты қанағаттандыруға қабілетті қазіргі заманғы туризм индустриясы туристік индустрияны әлемдік жүйеге икемді интеграциялаудың табиғи негізгі факторы болып табылады. экономикалық қатынастар, ең динамикалық дамып келе жатқан және инвестицияланған капиталдың қайтарымдылығы тұрғысынан тиімді бірі ретінде туризммен байланысты салаларды (көлік-коммуникациялық инфрақұрылым, қызмет көрсету, құрылыс, сақтандыру және т.б.) дамытуға және инвестициялық белсенділікті ынталандыруға негізделген қазақстандық туристік өнімді кешенді іске асыру ел мен халықтың жұмыспен қамтылуы мен кірістерінің тұрақты өсуін қамтамасыз етеді. халық. Әлемдік туристік нарықтың дәстүрлі аймақтарының рекреациялық мүмкіндіктерінің шегіне жетуіне және баратын аумақтар тізімін жаңарту және кеңейту қажеттілігіне байланысты Қазақстанның әлемдік туристік нарықта өз орнын алудың нақты мүмкіндігі бар. Осы уақытқа дейін еліміздің ұлттық, ішкі және экономикалық қауіпсіздігін қамтамасыз ету, шетелдік туристердің Қазақстанда болу қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселелерінде туризмнің маңыздылығы туралы мәселе зерттелмеген.
Мемлекеттік статистика органдарында қаржыландырудың жоқтығынан туризм дербес сала ретінде бөлінбеді. Дегенмен, тұрақты негізде Дүниежүзілік туристік ұйымның ұсыныстарына сәйкес көрсеткіштерді есепке алуды жетілдіру жұмыстары жүргізілуде.Қазақстан аумағындағы табиғи емдік факторлар туралы алғашқы мәліметтер 19 ғасырдың ортасынан басталады. 1834-1880 жылдар аралығында баспасөзде Рахманов бұлақтары туралы, Арасан-Қапал бұлақтарының геологиясы туралы, Бурабай көлі, Жусалы және Барлық-Арасан бұлақтары, лай көлдер туралы хабарлар болды. Павлодардан 35 шақырым жерде орналасқан Қалқаман көлі мен Кішкене-Тұз көлі алғаш рет 1980 жылы балшық көздерінен сипатталған. Қазақстан әртүрлі табиғи емдік факторларға бай - лай көлдер, минералды бұлақтар, климаттық және қымыз шипалы аймақтар. Дегенмен, минералды бұлақтары мен емдік балшықтары бар табиғи аймақтардың көптігіне, қолайлы климаттық жағдайларына және ландшафттарының керемет сұлулығына қарамастан, 1917 жылға дейін далалық өлкенің кең аумағында әрқайсысы 30 орындық екі жеке санаторий болды. Бурабай және Бер-Чогур аудандары 1920 жылы республикалық маңызы бар Бурабай емдеу орны, 1922 жылдан 1925 жылға дейін Муялды, Ауыл, Сор, Рахмановские клучи, Шымған шипажайлары ашылды. , Жаңа-Қорған салынды. Отызыншы жылдары ғалымдар бальнеологтар, климатологтар, гидрогеологтар, геофизиктер, химиктер, шипажай мамандары 20-дан астам табиғи емдік орындар туралы мәліметтерді толықтыру және олардың даму перспективаларын негіздеу үшін кешенді зерттеу жүргізді.
1931 жылы 27 наурызда Қазақ курорттық тресі құрылып, курорт басқармасы болып аталды. Қазқұрорттың шипажайлары заманауи құрал-жабдықтармен және медициналық құрал-жабдықтармен жабдықталған мамандандырылған бөлімдері бар көп салалы. Мұнда емдеудің жаңа әдістерін, зертханалық-функционалдық және рентгендік диагностиканы қолдануға үлкен көңіл бөлінеді. Олардың климаты курорттар мен санаторийлердің аумағына да байланысты. Мысалы, Жаңа-Қорған курортының климаты қалыпты, бірақ континенттік және шөлді аймаққа тән ерекшеліктерге ие, Алма-Арасан курорттары мен Каменское үстіртінің климаты оңтүстіктің орта тауларына тән ерекшеліктерімен сипатталады. Қазақстанның аймақтарында, Бурабай курортының климаты аласа таулы, орманды дала аймағына және т.б.
Негізінен табиғи емдік факторлардың емдік қасиеттерін пайдалануға негізделген - олар мамандандырылған мекемелер болып табылады және бір немесе көп профильді болуы мүмкін, әдетте олар курорттық аймақтарда орналасқан. Санаторий-профилакторийлер - бұл жұмысшылардың бос уақытында жұмысын тоқтатпай емдеу іс-шараларын қамтамасыз ететін емдеу-профилактикалық ұйымдар. Демалушылар белгілі бір мерзімге тұрумен, тамақпен немесе тек тұрумен, сондай-ақ туристік-экскурсиялық қызметтермен қамтамасыз етілетін және әдетте, орналасқан демалыс үйлері, пансионаттар, базалар және басқа да туристік мекеме-ұйымдар. курорттарда, емдік-рекреациялық аймақтарда, қала маңындағы аймақтарда. Мұндай ұйымдар жыл бойы (жыл бойы) немесе маусым бойы (маусымдық) жұмыс істей алады.
Туризм саласындағы халықаралық сарапшылар атап өткендей, Қазақстандағы туризм индустриясының соңғы жылдардағы даму жағдайы оның прогрессивті және тұрақты дамуымен сипатталады. Алдағы жылдары біздің еліміздің ең ірі туристік және туризм экономикасының біріне айналу мүмкіндігі бар. Шетелде Қазақстан бірегей туристік мүмкіндіктері бар ең тұрақты елдердің бірі ретінде қарастырыла бастады. Сонымен қатар, шетелдік сарапшылардың барлығы бұған республиканың әлемдік туристік нарықтағы қазақстандықтардың қонақжайлылығы мен ізгі ниеті, елдің табиғи көрікті жерлері, оның тарихы мен мәдени және этникалық әртүрліліктің байлығы сияқты артықшылықтары ықпал етеді деп санайды. туристік инфрақұрылым ретінде.
Қазақстан Президенті туризмді экономиканың шикізаттық емес секторын дамытудың маңызды кластерлерінің бірі ретінде белгіледі. Республикаға жауапты міндет қойылды: жақын болашақта әлемдегі бәсекеге қабілетті 50 елдің қатарына кіру. Бүгінгі таңда қазақстандық туристік кешен өсу қарқынын жалпы жеделдету мен республика экономикасын жаңғыртудың қуатты тұтқасына айналуға қабілетті екенін түсіну маңызды. Туризм саласын дамыту бойынша қабылданған шараларды жүзеге асыру саланың даму серпінін жақсартты.
Туризмнің ел экономикасына экономикалық әсері туристік экспорт пен импорт есебінен қалыптасатын елден және елге бағытталған ақша ағындарының көрсеткіштері арқылы көрінеді. Туристік қызметтердің экспортынан түсетін кірістің көп бөлігі келген шетелдік туристерден, сондай-ақ қабылдаушы елде ішкі көлік және басқа да қызметтерге билеттерді сатудан түседі. Елдің туристік импорты оның азаматтарының шетелге саяхатқа жұмсаған ақшасын, олардың қабылдаушы елдердегі іссапар шығындарын және басқа қызметтерін және туристік индустриядағы шетелдік инвесторларға дивидендтерді төлеуді құрайды. Елдің туристік қызмет экспортынан түсетін кірісі мен туристік қызмет импортының құны арасындағы айырмашылық теріс (дефицит) немесе оң болуы мүмкін туристік төлем балансын көрсетеді.
2.2 Санаторлық-курорттық бизнесті басқарудың әлемдік тәжірибесін қазақстандық тәжірибеге енгізу
Елімізде құрылған курорттық емдеу жүйесінің әлемдік тәжірибеде баламасы жоқ. Емхана, аурухана, санаторий жалпы құрылымының құрамдас бөлігі бола отырып, қайта құруға дейінгі кезеңде ол әлеуметтік маңызды функцияларды атқарды және көптеген ауруларды емдеудің балама әдістері болмады. Мемлекет жаппай тұтынушыға арналған санаториялық-курорттық кешенді дамытудың бірыңғай саясатын жүргізді. Қаржыландыру жүйесі әзірленді - және мемлекеттік бюджет есебінен, және кәсіпорын қаражаты есебінен және басқа да көздерден. Санаторий-курорттық жолдамаларды сату жүйесі шипажайларды оңтайлы пайдалануды қамтамасыз етті.
Қазақ шаруашылығын реформалау санаториялық-курорттық ұйымдарының ұйымдық-құқықтық меншік нысандарының өзгеруіне әкелді. Жолдамаларды жүзеге асырудың ұлттық схемасы тоқтатылды, санаториялық-курорттық кешеннің орталықтандырылған басқару жүйесі жойылды. Мұның бәрі санаториялық-курорттық кешеннің даму перспективаларына мемлекеттік көзқарасты қайта қарауды, нарықты реттеуді және менеджмент жүйесін жетілдірудің мүлдем жаңа саясатын қалыптастыруды талап етті - түптеп келгенде, бұл сала адам денсаулығына тікелей байланысты.
Өткен жылдар ішінде, өкінішке орай, санаториялық-курорттық қызмет туралы заңнама толық қалыптаспаған. Осы уақытқа дейін стандарттау, сертификаттау және лицензиялаудың салалық жүйесі қалыптастырылған жоқ, кадрларды даярлаудың және оларды аттестациялаудың бірыңғай жүйесі құрылмаған.
Өздеріңіз білесіздер, соңғы жылдары Қазақстанда халықтың денсаулық көрсеткіштері нашарлап кеткен. Сонымен қатар санаториялық-курорттық мекемелердің саны айтарлықтай қысқарды. Балалар мен жасөспірімдердің жазғы санаторлық емдеу орталықтарының жаппай жабылуы ерекше алаңдатады. Маусым ашылған кезде жазғы лагерьлерінің қызметінің құқықтық негізі заңның барлық хатын орындасаңыз, онда барлық дерлік мекемелер жабылуы керек еді. Мәселе лицензиялық талапқа байланысты болды. Стандартты әзірлеушілер лагерьлер қызметінің ерекшеліктеріне қатысты бірқатар аспектілерді есепке алмаған. Сондықтан логикалық парадокс пайда болды, онда үтір қою керек: сіз жаба алмайсыз, лицензия алмайсыз. Дәл осындай жағдайда заңның орындалмауы оның орындалуына қарағанда аз проблемаға қауіп төндірді. Мамандар штаттық кестеге, жұмысқа қабылдауға, санитарлық-эпидемиологиялық станцияның талаптарына байланысты басқа да бірқатар проблемаларды анықтады.
Әрине, бірінші кезекте білім беру бағдарламасына және балалардың тамақтануын ұйымдастыруға қойылатын талаптарды күшейту қажет. Сонымен, 2004 жылы лагерьлерге Қазақстан Республикасының мемлекеттік сертификаттау жүйесі берген тамақ өнімдерінің қауіпсіздігі талаптарына сәйкестік сертификатын алуға бұйрық берілді. Негізінен тамақ өнімдерін жеткізушілерден көшірілген құжат. Бірақ шенеуніктердің бұл тәсілі іс жүзінде санитарлық-эпидемиологиялық станцияның қызметі жүзеге асыратын балалардың тамақтануын күнделікті дерлік бақылауға арналған кеңестік талапты жоққа шығарды. Белгілі бір тауар тобына бір рет алынған сертификаттар бүкіл маусымдағы тексерулерден өзіндік қауіпсіздік сертификатына айналғаны белгілі болды. Яғни, мамыр айында сертификат алуға болады, ал жаздың үш айында балаларды немен айналысса, тамақтандыруға болады. 2005 жылғы маусымның басына қарай санэпидстанциямен, өрт сөндірушілермен және экологтармен дерлік барлық мәселелер пысықталды. 2005 жылға арналған құжаттар тізімі өзгеріссіз қалды, бірақ кейбір түзетулермен}.
Лагерьлерде тек мұғалімдер ғана жұмыс істеуі керек, оның үстіне олардың үштен бірі жоғары және бірінші санатты болуы керек. Лицензиялау мәселесі әлі де бар. Ал ол әрекеттің ерекшелігіне бейімделуді және нақтылауды талап етеді. Мысалы, Алматыда лицензияға сәйкес үш лагерь ғана жұмыс істесе, облыста тағы жеті лагерь жұмыс істеді. Барлық басқа мекемелердегі сияқты лагерьге лицензия құны он есептік көрсеткішті құрайды. Биыл ол 9190 теңгені құрады. Әрине, сома ваучерлер құнына әсер етеді. Ваучерлер құнын айтарлықтай өсірген тағы бір талап - есептелген қосылған құн салығы. Қосылған құн салығын дер кезінде алып тастау демалатын балалардың санын көбейтер еді. Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы Кодекстің 231-бабында қосымша жалпы білім беру саласында орындалатын және берілген лицензия негізінде жүзеге асырылатын жұмыстарды қосылған құн салығынан босату көзделген, алайда жергілікті салық органдары лагерьлердің қызметін бұлай қарастырмады.
Әрине, балалар жолдамалары бойынша қосылған құн салығын жоғалту бюджеттің кіріс бөлігіне әсер етпейді, бірақ олардың бағасының төмендеуі аз қамтылған отбасы балаларының, жетім балалардың едәуір санын жақсартуға мүмкіндік береді. Бұл табысы орташа отбасылар үшін де маңызды. Мәселен, Алматы қаласының әкімдігі жыл сайын балалардың денсаулығын жақсартуға бюджеттен қомақты қаржы бөледі. 2004 жылы - 35 млн теңге, 2005 жылы - 45 млн. Биыл бұл қаражат есебінен 2 мыңнан астам адам демалды.
Өйткені, мектеп оқушылары демалып, денсаулықтарын нығайтып қана қоймай, сонымен қатар қызықты әрі пайдалы іс-шараларды таба алатыны маңызды. Зиянды әдеттер мен нашақорлықпен күрес, жалпы алғанда, салауатты балама ұсынудан, аула клубтарын жаңғыртудан, мектеп оқушыларының өнер үйлеріне мемлекеттік қолдау көрсетуден, білім беру жобаларын ынталандырудан және мектептен тыс мекемелер желісін ашудан бастау керек. мекемелер. Балаларға арналған жолдамаларға қосылған құн салығын алып тастау осы жолдағы маңызды мемлекеттік ынталандырулардың бірі болып табылады.
Демалыс орындарының материалдық базасы тозған. Республикалық бюджеттен жаңа нысандар салуға және санаториялық-курорттық мекемелерді қайта жаңғыртуға инвестиция бөлінбеген. Жалпы, санаториялық-курорттық кешен мекемелерін күрделі жөндеуге жұмсалған шығындардың көлемі бюджеттен тыс қаражаттың басым бөлігіне келеді, ал бюджеттік қаражат үлесі азайды. Соңғы 10 жылда шипажайлар заманауи құрал-жабдықтармен жеткіліксіз жабдықталды. Олардағы медициналық техниканың стандартты қызмет ету мерзімі 78 пайызға игерілді, кейбір мекемелерде бұл көрсеткіш одан да жоғары. Санаториялық-курорттық кешенді қаржыландыру мәселесіне ерекше назар аудару осы саладағы бірыңғай саясаттың болмауымен, сондай-ақ сенімді көріністі көрсетуге мүмкіндік бермейтін көптеген орталықтандырылмаған көздердің болуымен түсіндіріледі.
Емдек туризмді ұйымдастыру жүйесі тұрғысынан қазақстандық курорттар айтарлықтай төмен деңгейде, бұл екі есе қорлайтын жағдай, өйткені бізде рекреациялық әлеует жақсы. Еліміздің санаториялық-курорттық секторының әлеуетін сақтауға және жақсартуға және медициналық-әлеуметтік мәселелерді және қалыптастырудың экономикалық мәселелерін шешуге қабілетті заманауи курорттық кешендер жүйесін қалыптастыруға бағытталған шаралар кешенін белгілеу және жүзеге асыру кезек күттірмейтін қажеттілік болып табылады. курорттық индустрия. Ең алдымен Қазақстан Республикасында курорттық бизнесті дамыту мақсатты республикалық бағдарламасын әзірлеп, қабылдау қажет. Мұндай бағдарламаны әзірлеуге отандық туризм индустриясын құратын, шетелдік әріптестер ұстанатын жолдан тиімдірек ерекшеленетін ерекше жолды табуға тырысатын бизнесмендер маңызды үлес қосты. Дегенмен демалушылардың барлық қажеттіліктерін қанағаттандыратын заманауи демалыс орындарын дамытуда тәжірибенің жоқтығы бұл процеске кедергі келтіреді, сондықтан біздің іскер адамдар біз бәрін дұрыс істеп жатырмыз ба деген сыни көзқараспен білікті әдістемелік көмекке өте мұқтаж. Әрине, шетелдік санаторийлердің жұмысы назар аударуға тұрарлық. Бұл үйренуге және қабылдауға тұрарлық тәжірибе. Келесі оң аспектілерді атап өтуге болады:
- Туроператорларға қатысты баға саясаты. Шетелдік санаторийлер туристік агенттіктерге қомақты комиссиялар береді, бұл санақтан бағаны асырмауға мүмкіндік береді. Бұл ретте туристік агенттіктерге жеңілдіктер оператор төлемі есебінен төленеді;
-Төлем жүйесін өзгерту, демалысты тексеру жүйесін енгізу. Санаторлық-курорттық емделуге қажеттілік пен халықтың төлем қабілеттілігінің төмендігінен жолдамалар алу мүмкіндігінің жоқтығы арасындағы теңгерімсіздік мәселесі алаңдатуға болмайды. Бүгінде көбіміз ваучер сатып ала алмаймыз, мемлекет те, кәсіпорындар да төлей алмай жатыр, бұл мәселені қалай да шешу үшін төлем жүйесін өзгерту керек. Осыған ұқсас жүйе Швейцарияда, Францияда және Бельгияда сәтті қолданылады. Оның мәні кәсіпорындар ваучерлердің көтерме сатып алушыларына айналады. Бұл ретте олардың жолдама сатып алуға жұмсайтын соманың жартысы өнімнің өзіндік құнына қосылуы керек. Бұл оған салық төлеудің қажеті жоқ дегенді білдіреді. Екіншіден, компания ваучерді өз қызметкеріне 50% сатады, ал ол үшін қосымша төлейтін 50% табыс салығы салынбауы керек. Бұл ұсыныс ваучерлерді жүзеге асыру мәселесін алып тастайды.
- Шетелдік шипажайлар жұмысының үлкен плюс - бағалар маусымға, әдетте бір жыл бұрын дайын болуы. Біздің санаторийлерде бағалар операторға маусымның басында, тіпті тоқсан сайын беріледі, бұл өте ыңғайсыз және маусымға бағаларды қайта есептеу және дайындау үшін қосымша еңбек пен уақытты қажет етеді.
- Шетелдік санаторийлер әрқашан өздері туралы ең егжей-тегжейлі ақпаратты береді - баспа, интернет, CD-дискілер және т.б. Бұл санаторийлерді таңдауда, каталогтарды дайындауда, клиенттермен қарым-қатынас жасауда ыңғайлы.
Еуропалық қауымдастықтың жоба менеджері Петри Рейнхардт Қазақстандағы шипажай кешенін дамытуға жалпы баға беріп, ұсыныстар берді. Еуропалық курорттар қауымдастығы әртүрлі елдерден 22 ұйымды, сондай-ақ шағын әкімшілік құрылымдарды өз қанатына алған коммерциялық құрылым емес. Бірлестік тарапынан көрсетілетін қолдау әдістемелік көмек, іскер серіктестер табу, көрмелер мен тур жәрмеңкелерін ұйымдастырудан тұрады. Жеке шипажайлардың жалпы мүдделерін ел ішінде де, одан тыс жерлерде де білдіруге қабілетті жалпықазақстандық курорттар қауымдастығының ұйымын құру қажет. Мұндай одақ курорттық мекемелердің барлық қызметі нақты жазылған арнайы заң жасауға көмектесе алады.
Шипажайлардың инфрақұрылымын дамыту, минералды су көздерін сақтау - бүгінде көбі иесіз, құдықтар оңды-солды сатылуда. Табиғи ресурстар мемлекет меншігі болуы керек. Бұл заң арқылы шешілетін мәселе. Қазір жергілікті билік табиғи ресурстарға үлкен бизнес жасап, болашақты мүлде ойламайды. Сайып келгенде, бізде табиғи ресурстар мүлдем жоқ. Үкімет курорттарды дамыту туралы, демалушылар үшін қолайлы көлік тарифтері туралы ойлануы керек - тасымалдауда жеңілдіктер болуы керек.
Өңірлерде қазақстандық және шетелдік азаматтардың қажеттіліктерін қанағаттандыруға қабілетті заманауи тиімді курорттық-туристік кешен құру қажет. Арнайы экономикалық аймақтарды ұйымдастырып, олардың негізінде қолайлы инвестициялық ахуал жасауымыз керек. Курортқа қызмет көрсететін салаларды дамытуды ынталандыру, сондай-ақ пайдаға, жерге және мүлікке салықтарды төлеу бөлігінде курорттық-туристік кешеннің бірқатар инвестициялық жобаларын іске асыру үшін жеңілдікті салық режимін белгілеу қажет. Туристік-рекреациялық үлгідегі арнайы экономикалық аймақтар туралы жобасын әзірлеу қажет. Мұндай заңның қабылдануымен курорттардың аумағында арнайы экономикалық аймақ құрылады, ол барлық деңгейдегі бюджетке түсетін салық төлемдерінің белгілі бір бөлігін жалпы курорттың қажеттіліктеріне ішінара пайдалануға мүмкіндік береді. инфрақұрылымды дамыту, осылайша курорттық аумақтарды дағдарыстық жағдайдан тезірек қалпына келтіруге ықпал етеді. Бұл курорттық кешенді қолдау және дамыту жөніндегі шаралар жүйесінің құрамдас бөліктерінің бірі болмақ.
Курорттық емдеу саласының өзіне келетін болсақ, курорттық ғылымның рөлін көтеру, курорттық емдеудің жаңа заманауи әдістерін енгізу қажет. Туристік-курорттық кешенді жоғары рентабельді ету үшін демалушыларға жайлы тұруды ғана емес, сонымен қатар әртүрлі қызмет түрлерін ұсыну қажет. Бізге демалыс саласын дамыту, анимациялық қызметтерді енгізу керек. Дүние жүзіндегі курорттық аймақтар өз қонақтарының бос уақытын ұйымдастырудағы рөлін анық біледі. Еуропада жабық маусымдар жоқ, курорттардың әкімшілігі емдеу процедураларынан басқа, саяхатшылардың демалу мәселесін шешуге қабілетті. Курорттар - белсенді ойындар мен жарыстар, әртүрлі экскурсиялық іс-шаралар өткізілетін орындар. Дәстүрлі қысқы ашық ойын-сауықтан басқа, кейбір шипажайлардың иелері демалушыларды қызықтыратын түрлі курстар ұйымдастыруға тырысады.
Мысалы, Қазақстанда шетелдік қонақтарға қазақтың ең бай мәдениетінің, тарихы мен этнографиясының орасан зор қабатымен танысуды ұсына аламыз. Мұның бәрі Еуропа тұрғындарына іс жүзінде беймәлім және қазақстандық курорттардың ерекшелігіне айналуы мүмкін, оларды бір-біріне өте ұқсас басқалардан жақсы ажыратады. Шипажайдың қомақты қаржылық шығындарын анимациялық қызметтердің құнына салынатын салықтардың кейбір түрлерін азайту арқылы өтеуге болады.
3 ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ЕМДІК ТУРИЗМНІҢ ҚАЗІРГІ ЖАҒДАЙЫ МЕН ДАМУ БОЛАШАҒЫ
3.1 Қазақстанның танымал емдік орындары
Қазақстанның курорттық байлығы орасан зор. Олар республика бойынша шашыраңқы орналасқан: мұнда емдік балшықтар да, түрлі минералды бұлақтар да, тау-климаттық және қымызбен емдеу станциялары да бар.Республиканың 20 санаторийлері мен демалыс үйлері бұрынғы қатаң кәсіподақ қамқорлығынан бас тартуға шешім қабылдады және бірқатар мемлекеттік және коммерциялық құрылымдармен бірге кәсіби прокурорлар қауымдастығын құрды. Оның құрамына негізінен ашық акционерлік қоғамдар кіреді, олар қазір өз қалауы бойынша жылжымалы және жылжымалы емес, Мемлекет меншігіндегі жерлер мен санаторийлер мен демалыс үйлеріне ұзақ мерзімді жалға берілген мүліктен басқаларына иелік етеді.
Белгілі "Көктем" және "Түрксіб" санаторийлері және аяқтарында нық тұрған басқа да кейбір санаторийлер өздерінің бақылау пакеттерін өздеріне қалдырды. Қалғандары серіктестерге тиесілі және жаңартылған ғимараттарда демалушыларды қабылдауды бастады .Жағдайы нашар адамдар өмір сүру үшін толығымен инвесторлардың қолына өтті. Осылайша, Солтүстік Каспийдегі "Атырау" шипажайы "Ембашмұнайгаз" және "Теңізгаз" компанияларының пайдасына акцияның 95,7 процентінен бас тартып, айтарлықтай қаржылық және материалдық кіріс алып, ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті
География және табиғатты пайдалану факультеті
Рекреациялық география және туризм кафедрасы
Қорғауға жіберілді
________________
кафедра меңгерушісі
Ақтымбаева А.С.
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: Қазақстандағы емдік туризмнің қазіргі жағдайы мен даму болашағы
6B11101 - Туризм мамандығы
Орындаған: ______________________ _______
(қолы)
Ғылыми жетекші: _____________________________ Кали мбетов Е.А.
(қолы)
Нормобақылау: _____________________________ Апп акова Г.Ш.
(қолы)
Алматы, 2021 ж.
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
???
1 ЕМДІК ТУРИЗМНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
???
1.1 Емдік туризм түсінігі мен мәні ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
???
1.2 Әлемдегі емдік туризмнің даму тарихы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
???
2 ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ЕМДІК ТУРИЗМНІҢ ДАМУ ТАРИХЫ ... ... ... ... .
???
2.1 Қазақстандағы емдік туризмнің қалыптасуы және даму тарихы ... ... ...
???
2.2 Санаторлық-курорттық бизнесті басқарудың әлемдік тәжірибесін қазақстандық тәжірибеге енгізу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
???
3 ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ЕМДІК ТУРИЗМНІҢ ҚАЗІРГІ ЖАҒДАЙЫ МЕН ДАМУ БОЛАШАҒЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
???
3.1 Қазақстанның танымал емдік орындары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
???
3.2 Қазақстандағы емдік туризмнің даму болашағы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
???
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
???
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
???
ҚОСЫМША ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
???
КІРІСПЕ
Қазіргі таңда әлем жаһандық қауымдастыққа, ал туризм-кеңейіп келе жатқан нарығы жер бетінде бірде-бір орын қалдырмайтын жаһандық бизнеске айналуда. Қазақстан Республикасындағы туристік әлеует туралы айта отырып, біздің республикамыз айтарлықтай туристік-рекреациялық әлеуетке ие және ішкі, сондай-ақ халықаралық туризм үшін үлкен мүмкіндіктерге ие екенін атап өткен жөн. Қазақстанның осы салада әлемдік туристік нарыққа өз қызметтерін ұсынуға барлық мүмкіндігі бар.
Біздің Республикамыздың тұңғыш Президенті Нұрсұлтан Назарбаев өзінің Қазақстан халқына Жолдауларында туризмді экономика саласы ретінде бірнеше рет бөліп көрсеткен, ол таяу уақытта жоғары табысты болуға және мемлекет қазынасына елеулі түсімдер тартуға тиіс. Қазақстан Республикасының заңдарында, қаулыларында, имидж қалыптастыру жөніндегі бағдарламаларда туристік қызметтер нарығын дамыту және елде туризм инфрақұрылымын құру бойынша қажетті жағдайларды қамтамасыз ету қажеттігі туралы айтылады. Осыған байланысты аталған индустрия біздің еліміздің экономикасында маңызды орындардың бірін алады деп қорытынды жасауға болады.Қазақстан өмірінде санаторлық-курорттық туризм кіретін туризм деңгейі мен оның инфрақұрылымын сапалы жаңа деңгейге шығару қажет болатын сәт туды. Санаторий - курорттық кешен объектілері жұмыс істейтін жағдайлар түбегейлі өзгерді-шипажайлардың бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз ету, материалдық-техникалық базаны жақсарту және оларды дамытудың перспективалық жолдары бірінші орынға шықты. Осыған байланысты Қазақстандағы емдік туризмнің қазіргі жағдайы мен даму болашағы курстық жұмысының тақырыбы ерекше өзекті болып табылады. Жұмыстың мақсаты медициналық туризмнің жай-күйін ашу, курорттық бизнесті дамытуға табиғи ресурстық факторлардың әсері туралы түсінік беру, нарықтық экономика жағдайында санаторий бизнесінің дамуын тежейтін мәселелерді қарастыру.
Адам, табиғат және жасанды құрылым арасындағы әр түрлі қатынастардың ішінде экология алғашқы орындардың бірін алады. Оның өзгеруі қоғамдық өмірдің барлық салаларына әсер етеді. Экологияның нашарлауы кезінде туындайтын жағымсыз факторлардың әсерін төмендету үшін рекреациялық қызметті дамыту қажет.
Рекреациялық деп санаторлық-курорттық емдеу, демалу және ойын-сауық арқылы адамның денсаулығын, физикалық күшін және психикалық тепе-теңдігін қалпына келтіруге бағытталған мемлекеттің, қоғамдық ұйымдардың немесе жеке азаматтардың қызметі аталады.Рекреациялық қызметтің мақсаттары мен міндеттері өте жоғары мәртебеге ие: олар қоғамдық қызметтің басқа саласына - денсаулық сақтауға тең. Әлемдегі барлық мемлекеттер демалысқа ерекше назар аударады, өйткені бұл еңбек ресурстарының сапасын жақсартудың, әлеуметтік тұрақтылықты сақтаудың және валюталық түсімдер дің ағымының қуатты құралы. Рекреациялық қызметке назар аударудың шамалы әлсіреуі ауыр зардаптарға әкеледі-халық өлімінің өсуі, моральдың төмендеуі және валюта ресурстарының қысқаруы. Қоғамдық ұйымдар, тіпті жеке тұлғалар мен олардың бірлестіктері мемлекетпен бірге рекреациялық қызметпен айналысады. Оларға жаңа жағдайларға бейімделген ғылыми ұсыныстар қажет.
Курстық жұмыстың мақсаты - Қазақстандағы емдік туризмнің дамуын зерттеу.
Бұл мақсатқа жету үшін бірнеше мәселелерді шешу қажет:
Емдік туризмнің ерекшеліктерін қарастыру;
Курорттардың түсінігі мен классификациясын сипаттау;
Дүние жүзіндегі емдік туризмнің географиясына сипаттама беру;
Қазақстан Республикасындағы емдік туризмнің мәселелері мен болашағын сипаттау.
Зерттеу пәні - Қазақстандағы емдік туризмнің қазіргі жағдайы мен даму болашағы.
Зерттеу нысаны - әлемдегі емдік туризм.
Бірінші тарауда мен емдік туризмнің теориялық негіздерін,яғни оның түсінігі мен мәнін ашып, емдік туризмнің әлемдегі даму тарихы туралы айтып өттім.
Екінші тарауда қазақстандағы емдік туризмнің қалыптасуы мен даму тарихы туралы жазып,курорттық бизнестік әлемдік тәжірибесін қазақстандық практикаға енгізу туралы жаздым.
Ал үшінші тарауда қазақстандағы емдік туризмдің танымал орындары және қазақстандағы емдік туризмнің қазіргі жағдайы мен оның даму болашағына әсер ететін факторларды қарастырып анализ жасадым.
Бұл зерттеудің өзектілігі: Емдік туризм туризм саласында өте маңызды рөл атқарады.Өйткені емдік туризмі қазір үнемі даму үстінде және туризмде жетекші орындардың бірін алып тұр. Қазір салауатты өмір салтын ұстану өте сәнді және осыған ұмтылатындар саны біртіндеп көбейіп келеді. Бүкіл әлемде емдеу туризмін дамытуға ықпал ететін көптеген ресурстар бар, осыған байланысты емдеудің көптеген жаңа әдістері әзірленуде.
1 ЕМДІК ТУРИЗМНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
1.1 Емдік туризм түсінігі мен мәні
Емдік саяхаттың ұзақ тарихы бар. Тіпті ежелгі гректер мен римдіктер де денсаулықтарын жақсарту үшін шипалы бұлақтарды, қолайлы климаты бар жерлерді пайдаланған. Шипажайларға тек сырқаттар ғана емес, бұған қаражаты жеткілікті демалғысы келетін дені сау адамдар да барды. Ежелгі Грекияда Эпидавр мен Кос курорттары, ал зайырлы теңіз жағалауындағы Байи курорты Римде әйгілі болды. Заман өзгергенімен саяхатқа деген мотивация сол қалпында қалды. Табиғи аймақтардың емдік қасиеттері әлі күнге шейін науқастарды курорттық аймақтарға тартады. Емдік мақсатта саяхаттаушы туристер ағыны әзірге демалғысы келетіндер мен көңіл көтеруді қалайтындар сияқты көп емес, бірақ олардың саны тез өсуде. Курорттағы демалыс - минералды шипажайлар мен талассотерапия орталықтарында денсаулығын жақсартқысы келетіндерге, әлемдік деңгейдегі мамандардан медициналық кеңес алуға, демалуға, арықтауға және келбетін өзгерткісі келетіндерге арналғандемалыстың түрі. Емдік туризм курортологияға негізделген. Курортология - табиғи емдік факторлар, олардың ағзаға әсері және оларды емдік-профилактикалық мақсатта пайдалану әдістері туралы ғылым.
Емдік туризм денсаулықты түзету мақсатында жүзеге асырылады және санаторий-курорттық мекемелерде болуды қамтиды. "Емдеу" мақсаты бөлек және ДСҰ ұсынған саяхатшыларды жіктеуде қарастырылады.
Курорт - табиғи емдік факторлары бар және оларды емдік-профилактикалық мақсатта пайдалану үшін қажетті жағдайлары бар аумақ. Курорт - минералды сулармен, емдік балшықтармен немесе ерекше климаттық жағдайлармен (теңіздер, көлдер, тау ландшафтары, ормандар, далалар және т.б.) өңдеуге жарамды,құнды табиғи қасиеттері бар аумақ.Курорттарға мынадай талаптар қойылады:
1) курорттың қалыпты жұмыс істеуін қамтамасыз ететін табиғи емдік факторлардың болуы;
2) курорттық факторларды ұтымды пайдалану үшін қажетті техникалық құрылғылар мен ғимараттар болуы(бассейндер, балшық ванналары, жағажайлар және т.б.);
3) емделуге және тұрғын үйге (санаторийлер, демалыс үйлері) арнайы бейімделген үй-жайлар бар болуы;
4) науқастар мен демалушыларға медициналық көмек көрсететін емдеу-алдын алу мекемелерінің болуы;
5) демалыс орындарының, спорттық ғимараттар мен алаңдардың болуы;
6) халыққа қызмет көрсету, қоғамдық тамақтандыру, сауда және тұрмыстық қызмет көрсету, мәдени-ағарту мекемелерiнiң болуы;
7) ыңғайлы кіреберістер мен қатынас құралдары;
8) электрмен және сумен жабдықталған,инженерлік-техникалық құрылыстарының болуы қажет.
Кез келген курорттың мамандануы курорттық факторлармен анықталады. Яғни оларға курорттарда науқастарды профилактика, терапия және медициналық оңалту мақсатында қолданылатын табиғи емдік факторлары жатады.Негізгі курорттық факторлар:
1) ландшафттық-климаттық жағдайлар;
2) емдік балшық;
3) минералды су.
Барлық курорттарды 6 түрге бөлуге болады:
1. Бальнеологиялық балшық курорты-негізгі емдік факторлар ретінде минералды сулар мен емдік балшықтар басым болатын курорттың бір түрі.
2. Бальнеоклиматтық курорт-бұл климат пен минералды сулар негізгі емдік факторлар болып табылатын курорттың бір түрі.
3. Бальнеологиялық курорт-негізгі емдік факторлар ретінде минералды сулар (ішкі және сыртқы пайдалану үшін) пайдаланылатын курорттың түрі.
4. Балшық курорты-шипажайдың бір түрі, онда емдік балшық негізгі емдік факторлар болып табылады.
5. Климаттық қымызбен емдеу курорты - негізгі емдік факторлар ретінде дала және орманды дала климаты мен қымыз-бие сүтінен қышқыл сүт сусыны пайдаланылатын курорт түрі.
6. Климаттық курорт Климаттық курорттарының құрылымында орман (жазық) шамамен 11,3% - ды, таулы - 24,2% - ды, климаттық емдеу-шамамен 4,2% - ды құрайды. Олардың әрқайсысына емдік профилактикалық мақсатта пайдаланылатын климаттық-ауа-райы факторларының (температура, атмосфералық қысым, күн сәулесі және т.б.) бірегей комбинациясы тән. Курорттың профилі осы факторлардың үйлесуіне байланысты.
Емдік туризммен емдеуге болатын ауру түрлері:
1) Бүгінде азаматтардың көпшілігінде белгілі бір дәрежеде анықталатын тірек-қимыл аппараттарымен проблемалар;
2) Жүйке аурулары, мұндай емдеу кешені ойларды жедел тыныштандыруға және жалпы релаксацияға ықпал етеді. Дәл осы себептен дәрігерлер сіздің күшіңізді, мүмкіндіктеріңізді толық қалпына келтіруге және түсінуге көмектесетін осы қызықты саяхатқа баруды ұсынады;
3) Тамыр жүйесінің аурулары, оған туристік саяхат жүргізілетін жерде таза экология ғана емес, сонымен қатар әртүрлі процедуралар да оң әсер етеді;
4) Тері ауруларына да жағымды әсер етеді, әртүрлі шөгінділерді, безеуді кетіруге көмектеседі, теріні таза және жағымды етеді;
5) Жоғарыда айтылғандардан басқа, сіз бүйректің, бауырдың, көкбауырдың басқа мүшелер мен дене жүйелерінің жұмысын жалпы нығайтуға және қалыпқа келтіруге, тонустың жоғарылауына және жаңа, ұмытылмас сезімдерді алуға сене аласыз.
Емдік туризмнің ерекшеліктері:Ұзақтығы 3 аптадан кем емес (21 күн) турларының бағдарламасы: қабылдау процедураларының ерекшеліктеріне байланысты бір-бірімен кезектесіп тұратын 10 процедурадан тұрады, әйтпесе ол емдік әсерін тигізбеуі мүмкін. Шипажайлардағы тамақтану орындарында диеталық үстелдері болуы керек. Отандық санаторлық-курорттық жүйенің еуропалық жүйеден басты айырмашылығы - оның іргелі ғылыми негізде құрылғандығында.
1.2 Әлемдегі емдік туризмнің даму тарихы
Емдік туризм - туризм индустриясының ең көне түрлерінің біріне жатады. Ежелгі заманнан бері адамдар минералды суларды және балшықты емдік мақсатта пайдалануды үйренді. Минералды сулармен емдеудің ең ежелгі (қола дәуіріндегі) материалдық куәліктерінің қатарына қазіргі Швейцарияның Санкт-Мориц курортының маңындағы көмірқышқыл су көздеріндегі күрделі құрылыстардың қирандылары жатады.
Римдік билік кезеңіндегі мұндай құрылымдардың қирандылары Румынияның әртүрлі заманауи курорттары мен Венгриядағы Балатон көлінің жағасында, Швейцария мен Австриядағы Баденде, Германиядағы Висбаден курортында, Франциядағы Экслебенде сақталған. Италияда, әсіресе Лациумда және Неаполитан шығанағының жағалауында минералды бұлақтары бар көптеген курорттар болды. Рим дворяндарының сүйікті демалыс орны болған террассалы термалары бар Байи курорты үлкен атаққа ие болды. Ерте орта ғасырларда әйгілі курорттар Plom bière Les Bains және Aachen болды. XIV ғасырдың ортасында Карлсбад курорты (қазіргі Карловы Вары) құрылды. XIV ғасырдың басында Баден-Баден туристтер жиі баратын курортқа айналды. 17 ғасырдың басында Францияда курорттық инспекция құрылды, оның міндетіне курорттардың жағдайын және олардың жұмысын қадағалау кірді.Сол кезде де курорттарды пайдалану дворяндардың айрықша артықшылығы болып қала берді. XVIII-XIX ғасырларда. еуропалық курорттардың қарқынды дамуы коммерциялық көзқарас негізінде басталады.
Курорт бизнесінің жандануы буржуазия өкілдерінің, шенеуніктер мен зиялы қауымның есебінен оларға келушілер шеңберінің кеңеюімен қатар жүрді. XVIII-XIX ғасырларда көптеген ресейліктер жазда Баден-Баден, Висбаден және Карлсбадтағы емдік суларға саяхаттай бастады. Қазіргі уақытта курорттық бизнес Францияда (100-ден астам шипажай), Германияда, Австрияда, Чехияда, Венгрияда, Болгарияда және Румынияда жақсы дамыған. Израиль курорттық бизнесті дамытуда айтарлықтай жетістіктерге жетіп, Өлі теңізді әлемге әйгілі курортология орталығына айналдырды. 1958 жылы Халықаралық спа федерациясы құрылды. Бастапқыда оның міндеттері курорттық бизнестің әлеуметтік мәселелері және Екінші дүниежүзілік соғыс мүгедектеріне санаториялық-курорттық көмек көрсетуді ұйымдастыру болды. Кейінірек нағыз курорттық индустрия пайда болды.
XIX ғасырға қарай неміс курорттық мектебі Германия, Австрия және Швейцариядан басқа Чехия мен Словакия қоштауымен құрылды. Ресей олардың ізімен жүрді. Дәл осы елдерде курорттық емдеу жоғары деңгейде екенін ескеріп,осы елдердегі емдік табиғи-климаттық ресурстардың кең спектрі, дамыған инфрақұрылымы, аурулардың алдын алу мен емдеудің заманауи тиімді әдістері, сондай-ақ оңалту әдістері бар осы елдердегі курорттық Бизнестің бай дәстүрлері туралы айтуға болады. Қазіргі уақытта Чехия, Словакия және Германия еуропадағы емдік туризмінің үлкен бөлігін бақылайды.
Чехия курорттық емделуге келген туристер саны бойынша Еуропа елдерінің көшін бастап тұр. Чехияның ұлттық туристік кеңесінің мәліметі бойынша, жылына 70-тен астам елден 50 мыңға жуық адам емделуге және 2 миллионға жуық туристтер елдің тарихымен және көрікті жерлерімен танысуға келеді. Чехияның ең үлкен және ең танымал емдік орны - Карловы Вары (19 ғасырда - Карлсбад). Ол елдің батысында орналасқан. Мұнда курорттық емдеу 15 ғасырда басталғаны белгілі. Карловы Варыда 12 су көзі бар. Ең күштісі 14 м биіктікке шамамен 2 мың лмин ыстық су (72,6°С) бөлетін - Вергидло гейзері.Бұл курортта туристер ем алып қана қоймай, қаланың бай тарихы мен мәдениетімен танысады. Мұнда Гоголь, Тургенев, Гончаров, Зигмунд Фрейд, Карл Маркс, Петр I, Бетховен, Бисмарк, Шиллер, Гете болған және Карловы Вары бүгінде барлық бес континенттен келушілерді қабылдап жатыр. Бірақ курорт әсіресе ресейліктер мен неміс туристерінің сүйікті жеріне айналған.
Негізінен Карловы Варыда ас қорыту жолдары мен зат алмасу аурулары емделеді. Frantiskovy Lazne курорты (бұрынғы Франценсбад) Чехияның батыс бөлігінде орналасқан. Бұл елдегі ең көне (1792 жылы құрылған) және ең ірі курорттардың бірі және әлемдік маңызы бар курорт болып саналады. Бұл демалыс орнында қан айналымы жүйесі аурулары, жүрек ақаулары және тірек-қимыл аппараты аурулары емделеді. Марианске-Лазне курорты (бұрынғы Мариенбад) да Батыс Чехия үшбұрышының бір бөлігі болып табылады және әлемге әйгілі орындарының бірі болып саналады. Курорт аумағында және оған жақын маңда 140-қа жуық минералды су көздері бар, оның 39-ы емдік мақсатта пайдаланылады.Бұл судың арқасында олар бүйрек пен зәр шығару жолдарының ауруларын, зат алмасуды, жүйке жүйесінің кейбір ауруларын емдейді. Янске Лазне - Чехиядағы ең танымал курорттардың бірі.Ол солтүстік-шығыстағы Судет ауданында,Крконошке тау массивінде орналасқан. Сондай-ақ ол жерде Еуропадағы сәбилерді сал ауруынан емдеуге маманданған алғашқы шипажай ашылғаны белгілі. Словакия да неміс курортология мектебінің ізбасарларына жатады.Алайда,Словакияға курорттық аймақ ретінде әлемге танымал болу үшін Чехияға қарағанда қиынырақ болды. Бұл екі ел ажыратылғанға дейін бұл елдер өздерінің тур өнімдерін әлемдік нарыққа бірлесіп шығарып отырған.
Словакияның солтүстік-шығыс бөлігінде асқазан ауруларын емдеуге маманданған Бридежов бальнеологиялық курорты бар. Ол бейбітшілік пен тыныштық оазисі деп аталады. Курортта емделу ісіін жандандырып, Словакия біртіндеп тау шаңғысы туризмі елінің имиджін өзгертеді. Ол бүкіл әлемге әйгілі курорттық аймақтарға бай. Мұндай курорттарға Словакияның оңтүстік-батысындағы пиестани-бальнеологиялық курорт кіреді. Ревматикалық және жүйке ауруларын емдеуге ықпал ететін емдік жылу көздері бар, ол сонымен қатар үш жастан асқан балаларға арналған бальнеотерапия орталығы болып табылады. Бұл курорттардан басқа, Дубнице, Слиак, Турцианске Теплице, Бойнице, Брусно, Лючки сияқты словакиялық курорттар белгілі. Айта кетсек, Смрдаки шипажайы балалар мен ересектердегі дерматологиялық ауруларды емдеуге арналған әлемге әйгілі курорт болып табылады. Германияда 300-ден астам курорттар орналасқан. Астанасы Штутгарттағы Баден Вюртемберг штатында минералды бұлақтары мен микроклиматы бар 60-тан астам СПА бар. Ең танымал курорт - Қара орманда (Қара орман) орналасқан Баден-Баден курорты.Мұнда шамамен 2000 жыл бұрын римдіктер ыстық термалды бұлақтарды тапқан. Баден-Баденде олардың саны 20-ға жуық. Бұл курортқа Гоголь, Толстой, Тургенев, Нарышкин, Гончаров, Достоевский, Шиллер және басқа да көптеген атақты адамдар келген. Гессен жерінде 32 курорт бар, оның ішінде әлемге әйгілісі Висбаден курорты.Оның байлығына температурасы +68 ° C болатын 26 термиялық емдік бұлақтарда жатады.
Бұл курорт Солтүстік Ницца деп аталады.Себебі,бір жағында Рейн,екінші жағында Таун таулары жатыр. Бұл Жерорта теңізінің климаты және жылдық орташа температурасы + 9 ° C болатын жасыл оазис.Бұл жерге Гете, Достоевский, Вагнер, Брамс, Бисмарк және т.б.әлемге әйгілі тұлғалар дем алу үшін келген.Германияда көптеген климаттық курорттар бар, олардың арасында таулы және орманды курорттар басым: Кведлинбург, Обергоф, Фюссен, сонымен қатар Солтүстік теңізге жақын немесе теңіз жағалауындағы неміс прибалтикалық: Wangerooge, Dahme, Travemunde және т.б. курорттары жатады. Жыл сайын неміс курорттарына 1 миллионнан астам адам келеді. Германияның климаттық-курорттық курорттары ұсынатын профилактикалық және емдік бағдарламалары Австрия, Франция, Бельгия, Люксембург, АҚШ және Канада тұрғындары арасында сұранысқа ие.Ескі дүниедегі емдік туризмнің негізгі бағыттары Орталық және Шығыс Еуропада, сондай-ақ Батыс Еуропада орналасқан. Бұрынғы социалистік елдерде курорттық бизнестің бай дәстүрлері бар, емдік табиғи-климаттық ресурстардың кең спектрі бар, аурулардың алдын алудың, науқастарды емдеудің және оңалтудың заманауи тиімді әдістерін қолданады.
Азиялық медицина жер бетінде еуропалыққа қарағанда әлдеқайда ұзақ өмір сүрген, көптеген адамдар Шығыс тәжірибелеріне қатты үмітпен қарайды. Әділдікпен айта кету керек, азиялық емшілер, әдетте, үміт пен жоғары мақтауларға ие болып жатады.Азияның емдік курорттары қазір бұрынғыдан да танымал. Азияда Қытай, тибет медицинасы үлкен атаққа ие болды.Шығыс медицинасы еуропалық медицинадан айтарлықтай ерекшеленеді - кем дегенде, біріншісін бастапқы көз, экзистенция деп санауға болады.
Азияда емдеу түрлеріне-шөптермен емдеу, акупунктура, қолмен емдеу, массаждың көптеген түрлері жатады.Шығыс медицинасы мен Еуропалық медицинаның айырмашылығы-бұл аурудың белгілерін емес, сонымен бірге бүкіл ағзаға әсер ететін оның себебін емдейді.
Азиялық медицинаның ішінде қытай және Тибет медицинасы басты орын алады, ол ежелден симбиозға біріктіріліп кеткен. Ол жасанды препараттарды қолданбай, тіпті ең ауыр ауруларды емде,апдамды жасартуға дейін қабілетті.Мұның себебі жергілікті дәрігерлердің құпиясында (бес мың жылдан астам уақыт бойы сақталған құпиялар) және Тибет пен Қытайдағы таулы табиғаттың флорасы ерекше қасиеттерге ие болуы.Мұның себебі бұл жердің флорасыны жылыжай мен жасанды тыңайтқыштар қолданылмай табиғи жолмен өсіріледі. Бірақ осындай емдеудің артықшылықтардан басқа, Қытай курорттары ерекше эстетикамен үлкен рахат әкеледі.
Дүниежүзілік туристік ұйымның (ДСҰ) мәліметтері бойынша емдік турлар туристік мотивациялардың ең маңыздысы болып табылады. Соңғы 15 жылда әлем бойынша емделуге баратындар саны 10%-ға өсті. Бүгінгі таңда емдеу туризмі шын мәнінде жаһандық пропорцияға ие болуда. Ал медициналық туризмнің әлемдік нарығын қалыптастыру процесі белсенді түрде жалғасуда деп айта аламыз. Критерий ретінде саяхат мақсаты қолданылса, емдік туризмді туризмнен бөлек қарастырып көрсетуге болады.
2 ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ЕМДІК ТУРИЗМНІҢ ДАМУ ТАРИХЫ
2.1 Қазақстандағы емдік туризмнің қалыптасу және даму тарихы
Қазіргі уақытта республикада туризм саласын дамытудың шешімін таппаған мәселелері көп. Объективті түрде халықаралық тәжірибеге сәйкес саланың қалыптасуына кедергі келтіретін бірқатар факторлар қалыптасты. Бұларға, ең алдымен, туризм индустриясының өзінде де, онымен байланысты салаларда да жол беруге болмайтын әлсіз менеджмент, сондай-ақ қолданыстағы туризм инфрақұрылымы объектілерінің негізгі қорларының тозуы жатады.
Қазақстан Республикасының бірегей табиғи-мәдени әлеуетіне, алуан түрлі ландшафт пен табиғатқа негізделген, кез келген сұранысты қанағаттандыруға қабілетті қазіргі заманғы туризм индустриясы туристік индустрияны әлемдік жүйеге икемді интеграциялаудың табиғи негізгі факторы болып табылады. экономикалық қатынастар, ең динамикалық дамып келе жатқан және инвестицияланған капиталдың қайтарымдылығы тұрғысынан тиімді бірі ретінде туризммен байланысты салаларды (көлік-коммуникациялық инфрақұрылым, қызмет көрсету, құрылыс, сақтандыру және т.б.) дамытуға және инвестициялық белсенділікті ынталандыруға негізделген қазақстандық туристік өнімді кешенді іске асыру ел мен халықтың жұмыспен қамтылуы мен кірістерінің тұрақты өсуін қамтамасыз етеді. халық. Әлемдік туристік нарықтың дәстүрлі аймақтарының рекреациялық мүмкіндіктерінің шегіне жетуіне және баратын аумақтар тізімін жаңарту және кеңейту қажеттілігіне байланысты Қазақстанның әлемдік туристік нарықта өз орнын алудың нақты мүмкіндігі бар. Осы уақытқа дейін еліміздің ұлттық, ішкі және экономикалық қауіпсіздігін қамтамасыз ету, шетелдік туристердің Қазақстанда болу қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселелерінде туризмнің маңыздылығы туралы мәселе зерттелмеген.
Мемлекеттік статистика органдарында қаржыландырудың жоқтығынан туризм дербес сала ретінде бөлінбеді. Дегенмен, тұрақты негізде Дүниежүзілік туристік ұйымның ұсыныстарына сәйкес көрсеткіштерді есепке алуды жетілдіру жұмыстары жүргізілуде.Қазақстан аумағындағы табиғи емдік факторлар туралы алғашқы мәліметтер 19 ғасырдың ортасынан басталады. 1834-1880 жылдар аралығында баспасөзде Рахманов бұлақтары туралы, Арасан-Қапал бұлақтарының геологиясы туралы, Бурабай көлі, Жусалы және Барлық-Арасан бұлақтары, лай көлдер туралы хабарлар болды. Павлодардан 35 шақырым жерде орналасқан Қалқаман көлі мен Кішкене-Тұз көлі алғаш рет 1980 жылы балшық көздерінен сипатталған. Қазақстан әртүрлі табиғи емдік факторларға бай - лай көлдер, минералды бұлақтар, климаттық және қымыз шипалы аймақтар. Дегенмен, минералды бұлақтары мен емдік балшықтары бар табиғи аймақтардың көптігіне, қолайлы климаттық жағдайларына және ландшафттарының керемет сұлулығына қарамастан, 1917 жылға дейін далалық өлкенің кең аумағында әрқайсысы 30 орындық екі жеке санаторий болды. Бурабай және Бер-Чогур аудандары 1920 жылы республикалық маңызы бар Бурабай емдеу орны, 1922 жылдан 1925 жылға дейін Муялды, Ауыл, Сор, Рахмановские клучи, Шымған шипажайлары ашылды. , Жаңа-Қорған салынды. Отызыншы жылдары ғалымдар бальнеологтар, климатологтар, гидрогеологтар, геофизиктер, химиктер, шипажай мамандары 20-дан астам табиғи емдік орындар туралы мәліметтерді толықтыру және олардың даму перспективаларын негіздеу үшін кешенді зерттеу жүргізді.
1931 жылы 27 наурызда Қазақ курорттық тресі құрылып, курорт басқармасы болып аталды. Қазқұрорттың шипажайлары заманауи құрал-жабдықтармен және медициналық құрал-жабдықтармен жабдықталған мамандандырылған бөлімдері бар көп салалы. Мұнда емдеудің жаңа әдістерін, зертханалық-функционалдық және рентгендік диагностиканы қолдануға үлкен көңіл бөлінеді. Олардың климаты курорттар мен санаторийлердің аумағына да байланысты. Мысалы, Жаңа-Қорған курортының климаты қалыпты, бірақ континенттік және шөлді аймаққа тән ерекшеліктерге ие, Алма-Арасан курорттары мен Каменское үстіртінің климаты оңтүстіктің орта тауларына тән ерекшеліктерімен сипатталады. Қазақстанның аймақтарында, Бурабай курортының климаты аласа таулы, орманды дала аймағына және т.б.
Негізінен табиғи емдік факторлардың емдік қасиеттерін пайдалануға негізделген - олар мамандандырылған мекемелер болып табылады және бір немесе көп профильді болуы мүмкін, әдетте олар курорттық аймақтарда орналасқан. Санаторий-профилакторийлер - бұл жұмысшылардың бос уақытында жұмысын тоқтатпай емдеу іс-шараларын қамтамасыз ететін емдеу-профилактикалық ұйымдар. Демалушылар белгілі бір мерзімге тұрумен, тамақпен немесе тек тұрумен, сондай-ақ туристік-экскурсиялық қызметтермен қамтамасыз етілетін және әдетте, орналасқан демалыс үйлері, пансионаттар, базалар және басқа да туристік мекеме-ұйымдар. курорттарда, емдік-рекреациялық аймақтарда, қала маңындағы аймақтарда. Мұндай ұйымдар жыл бойы (жыл бойы) немесе маусым бойы (маусымдық) жұмыс істей алады.
Туризм саласындағы халықаралық сарапшылар атап өткендей, Қазақстандағы туризм индустриясының соңғы жылдардағы даму жағдайы оның прогрессивті және тұрақты дамуымен сипатталады. Алдағы жылдары біздің еліміздің ең ірі туристік және туризм экономикасының біріне айналу мүмкіндігі бар. Шетелде Қазақстан бірегей туристік мүмкіндіктері бар ең тұрақты елдердің бірі ретінде қарастырыла бастады. Сонымен қатар, шетелдік сарапшылардың барлығы бұған республиканың әлемдік туристік нарықтағы қазақстандықтардың қонақжайлылығы мен ізгі ниеті, елдің табиғи көрікті жерлері, оның тарихы мен мәдени және этникалық әртүрліліктің байлығы сияқты артықшылықтары ықпал етеді деп санайды. туристік инфрақұрылым ретінде.
Қазақстан Президенті туризмді экономиканың шикізаттық емес секторын дамытудың маңызды кластерлерінің бірі ретінде белгіледі. Республикаға жауапты міндет қойылды: жақын болашақта әлемдегі бәсекеге қабілетті 50 елдің қатарына кіру. Бүгінгі таңда қазақстандық туристік кешен өсу қарқынын жалпы жеделдету мен республика экономикасын жаңғыртудың қуатты тұтқасына айналуға қабілетті екенін түсіну маңызды. Туризм саласын дамыту бойынша қабылданған шараларды жүзеге асыру саланың даму серпінін жақсартты.
Туризмнің ел экономикасына экономикалық әсері туристік экспорт пен импорт есебінен қалыптасатын елден және елге бағытталған ақша ағындарының көрсеткіштері арқылы көрінеді. Туристік қызметтердің экспортынан түсетін кірістің көп бөлігі келген шетелдік туристерден, сондай-ақ қабылдаушы елде ішкі көлік және басқа да қызметтерге билеттерді сатудан түседі. Елдің туристік импорты оның азаматтарының шетелге саяхатқа жұмсаған ақшасын, олардың қабылдаушы елдердегі іссапар шығындарын және басқа қызметтерін және туристік индустриядағы шетелдік инвесторларға дивидендтерді төлеуді құрайды. Елдің туристік қызмет экспортынан түсетін кірісі мен туристік қызмет импортының құны арасындағы айырмашылық теріс (дефицит) немесе оң болуы мүмкін туристік төлем балансын көрсетеді.
2.2 Санаторлық-курорттық бизнесті басқарудың әлемдік тәжірибесін қазақстандық тәжірибеге енгізу
Елімізде құрылған курорттық емдеу жүйесінің әлемдік тәжірибеде баламасы жоқ. Емхана, аурухана, санаторий жалпы құрылымының құрамдас бөлігі бола отырып, қайта құруға дейінгі кезеңде ол әлеуметтік маңызды функцияларды атқарды және көптеген ауруларды емдеудің балама әдістері болмады. Мемлекет жаппай тұтынушыға арналған санаториялық-курорттық кешенді дамытудың бірыңғай саясатын жүргізді. Қаржыландыру жүйесі әзірленді - және мемлекеттік бюджет есебінен, және кәсіпорын қаражаты есебінен және басқа да көздерден. Санаторий-курорттық жолдамаларды сату жүйесі шипажайларды оңтайлы пайдалануды қамтамасыз етті.
Қазақ шаруашылығын реформалау санаториялық-курорттық ұйымдарының ұйымдық-құқықтық меншік нысандарының өзгеруіне әкелді. Жолдамаларды жүзеге асырудың ұлттық схемасы тоқтатылды, санаториялық-курорттық кешеннің орталықтандырылған басқару жүйесі жойылды. Мұның бәрі санаториялық-курорттық кешеннің даму перспективаларына мемлекеттік көзқарасты қайта қарауды, нарықты реттеуді және менеджмент жүйесін жетілдірудің мүлдем жаңа саясатын қалыптастыруды талап етті - түптеп келгенде, бұл сала адам денсаулығына тікелей байланысты.
Өткен жылдар ішінде, өкінішке орай, санаториялық-курорттық қызмет туралы заңнама толық қалыптаспаған. Осы уақытқа дейін стандарттау, сертификаттау және лицензиялаудың салалық жүйесі қалыптастырылған жоқ, кадрларды даярлаудың және оларды аттестациялаудың бірыңғай жүйесі құрылмаған.
Өздеріңіз білесіздер, соңғы жылдары Қазақстанда халықтың денсаулық көрсеткіштері нашарлап кеткен. Сонымен қатар санаториялық-курорттық мекемелердің саны айтарлықтай қысқарды. Балалар мен жасөспірімдердің жазғы санаторлық емдеу орталықтарының жаппай жабылуы ерекше алаңдатады. Маусым ашылған кезде жазғы лагерьлерінің қызметінің құқықтық негізі заңның барлық хатын орындасаңыз, онда барлық дерлік мекемелер жабылуы керек еді. Мәселе лицензиялық талапқа байланысты болды. Стандартты әзірлеушілер лагерьлер қызметінің ерекшеліктеріне қатысты бірқатар аспектілерді есепке алмаған. Сондықтан логикалық парадокс пайда болды, онда үтір қою керек: сіз жаба алмайсыз, лицензия алмайсыз. Дәл осындай жағдайда заңның орындалмауы оның орындалуына қарағанда аз проблемаға қауіп төндірді. Мамандар штаттық кестеге, жұмысқа қабылдауға, санитарлық-эпидемиологиялық станцияның талаптарына байланысты басқа да бірқатар проблемаларды анықтады.
Әрине, бірінші кезекте білім беру бағдарламасына және балалардың тамақтануын ұйымдастыруға қойылатын талаптарды күшейту қажет. Сонымен, 2004 жылы лагерьлерге Қазақстан Республикасының мемлекеттік сертификаттау жүйесі берген тамақ өнімдерінің қауіпсіздігі талаптарына сәйкестік сертификатын алуға бұйрық берілді. Негізінен тамақ өнімдерін жеткізушілерден көшірілген құжат. Бірақ шенеуніктердің бұл тәсілі іс жүзінде санитарлық-эпидемиологиялық станцияның қызметі жүзеге асыратын балалардың тамақтануын күнделікті дерлік бақылауға арналған кеңестік талапты жоққа шығарды. Белгілі бір тауар тобына бір рет алынған сертификаттар бүкіл маусымдағы тексерулерден өзіндік қауіпсіздік сертификатына айналғаны белгілі болды. Яғни, мамыр айында сертификат алуға болады, ал жаздың үш айында балаларды немен айналысса, тамақтандыруға болады. 2005 жылғы маусымның басына қарай санэпидстанциямен, өрт сөндірушілермен және экологтармен дерлік барлық мәселелер пысықталды. 2005 жылға арналған құжаттар тізімі өзгеріссіз қалды, бірақ кейбір түзетулермен}.
Лагерьлерде тек мұғалімдер ғана жұмыс істеуі керек, оның үстіне олардың үштен бірі жоғары және бірінші санатты болуы керек. Лицензиялау мәселесі әлі де бар. Ал ол әрекеттің ерекшелігіне бейімделуді және нақтылауды талап етеді. Мысалы, Алматыда лицензияға сәйкес үш лагерь ғана жұмыс істесе, облыста тағы жеті лагерь жұмыс істеді. Барлық басқа мекемелердегі сияқты лагерьге лицензия құны он есептік көрсеткішті құрайды. Биыл ол 9190 теңгені құрады. Әрине, сома ваучерлер құнына әсер етеді. Ваучерлер құнын айтарлықтай өсірген тағы бір талап - есептелген қосылған құн салығы. Қосылған құн салығын дер кезінде алып тастау демалатын балалардың санын көбейтер еді. Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы Кодекстің 231-бабында қосымша жалпы білім беру саласында орындалатын және берілген лицензия негізінде жүзеге асырылатын жұмыстарды қосылған құн салығынан босату көзделген, алайда жергілікті салық органдары лагерьлердің қызметін бұлай қарастырмады.
Әрине, балалар жолдамалары бойынша қосылған құн салығын жоғалту бюджеттің кіріс бөлігіне әсер етпейді, бірақ олардың бағасының төмендеуі аз қамтылған отбасы балаларының, жетім балалардың едәуір санын жақсартуға мүмкіндік береді. Бұл табысы орташа отбасылар үшін де маңызды. Мәселен, Алматы қаласының әкімдігі жыл сайын балалардың денсаулығын жақсартуға бюджеттен қомақты қаржы бөледі. 2004 жылы - 35 млн теңге, 2005 жылы - 45 млн. Биыл бұл қаражат есебінен 2 мыңнан астам адам демалды.
Өйткені, мектеп оқушылары демалып, денсаулықтарын нығайтып қана қоймай, сонымен қатар қызықты әрі пайдалы іс-шараларды таба алатыны маңызды. Зиянды әдеттер мен нашақорлықпен күрес, жалпы алғанда, салауатты балама ұсынудан, аула клубтарын жаңғыртудан, мектеп оқушыларының өнер үйлеріне мемлекеттік қолдау көрсетуден, білім беру жобаларын ынталандырудан және мектептен тыс мекемелер желісін ашудан бастау керек. мекемелер. Балаларға арналған жолдамаларға қосылған құн салығын алып тастау осы жолдағы маңызды мемлекеттік ынталандырулардың бірі болып табылады.
Демалыс орындарының материалдық базасы тозған. Республикалық бюджеттен жаңа нысандар салуға және санаториялық-курорттық мекемелерді қайта жаңғыртуға инвестиция бөлінбеген. Жалпы, санаториялық-курорттық кешен мекемелерін күрделі жөндеуге жұмсалған шығындардың көлемі бюджеттен тыс қаражаттың басым бөлігіне келеді, ал бюджеттік қаражат үлесі азайды. Соңғы 10 жылда шипажайлар заманауи құрал-жабдықтармен жеткіліксіз жабдықталды. Олардағы медициналық техниканың стандартты қызмет ету мерзімі 78 пайызға игерілді, кейбір мекемелерде бұл көрсеткіш одан да жоғары. Санаториялық-курорттық кешенді қаржыландыру мәселесіне ерекше назар аудару осы саладағы бірыңғай саясаттың болмауымен, сондай-ақ сенімді көріністі көрсетуге мүмкіндік бермейтін көптеген орталықтандырылмаған көздердің болуымен түсіндіріледі.
Емдек туризмді ұйымдастыру жүйесі тұрғысынан қазақстандық курорттар айтарлықтай төмен деңгейде, бұл екі есе қорлайтын жағдай, өйткені бізде рекреациялық әлеует жақсы. Еліміздің санаториялық-курорттық секторының әлеуетін сақтауға және жақсартуға және медициналық-әлеуметтік мәселелерді және қалыптастырудың экономикалық мәселелерін шешуге қабілетті заманауи курорттық кешендер жүйесін қалыптастыруға бағытталған шаралар кешенін белгілеу және жүзеге асыру кезек күттірмейтін қажеттілік болып табылады. курорттық индустрия. Ең алдымен Қазақстан Республикасында курорттық бизнесті дамыту мақсатты республикалық бағдарламасын әзірлеп, қабылдау қажет. Мұндай бағдарламаны әзірлеуге отандық туризм индустриясын құратын, шетелдік әріптестер ұстанатын жолдан тиімдірек ерекшеленетін ерекше жолды табуға тырысатын бизнесмендер маңызды үлес қосты. Дегенмен демалушылардың барлық қажеттіліктерін қанағаттандыратын заманауи демалыс орындарын дамытуда тәжірибенің жоқтығы бұл процеске кедергі келтіреді, сондықтан біздің іскер адамдар біз бәрін дұрыс істеп жатырмыз ба деген сыни көзқараспен білікті әдістемелік көмекке өте мұқтаж. Әрине, шетелдік санаторийлердің жұмысы назар аударуға тұрарлық. Бұл үйренуге және қабылдауға тұрарлық тәжірибе. Келесі оң аспектілерді атап өтуге болады:
- Туроператорларға қатысты баға саясаты. Шетелдік санаторийлер туристік агенттіктерге қомақты комиссиялар береді, бұл санақтан бағаны асырмауға мүмкіндік береді. Бұл ретте туристік агенттіктерге жеңілдіктер оператор төлемі есебінен төленеді;
-Төлем жүйесін өзгерту, демалысты тексеру жүйесін енгізу. Санаторлық-курорттық емделуге қажеттілік пен халықтың төлем қабілеттілігінің төмендігінен жолдамалар алу мүмкіндігінің жоқтығы арасындағы теңгерімсіздік мәселесі алаңдатуға болмайды. Бүгінде көбіміз ваучер сатып ала алмаймыз, мемлекет те, кәсіпорындар да төлей алмай жатыр, бұл мәселені қалай да шешу үшін төлем жүйесін өзгерту керек. Осыған ұқсас жүйе Швейцарияда, Францияда және Бельгияда сәтті қолданылады. Оның мәні кәсіпорындар ваучерлердің көтерме сатып алушыларына айналады. Бұл ретте олардың жолдама сатып алуға жұмсайтын соманың жартысы өнімнің өзіндік құнына қосылуы керек. Бұл оған салық төлеудің қажеті жоқ дегенді білдіреді. Екіншіден, компания ваучерді өз қызметкеріне 50% сатады, ал ол үшін қосымша төлейтін 50% табыс салығы салынбауы керек. Бұл ұсыныс ваучерлерді жүзеге асыру мәселесін алып тастайды.
- Шетелдік шипажайлар жұмысының үлкен плюс - бағалар маусымға, әдетте бір жыл бұрын дайын болуы. Біздің санаторийлерде бағалар операторға маусымның басында, тіпті тоқсан сайын беріледі, бұл өте ыңғайсыз және маусымға бағаларды қайта есептеу және дайындау үшін қосымша еңбек пен уақытты қажет етеді.
- Шетелдік санаторийлер әрқашан өздері туралы ең егжей-тегжейлі ақпаратты береді - баспа, интернет, CD-дискілер және т.б. Бұл санаторийлерді таңдауда, каталогтарды дайындауда, клиенттермен қарым-қатынас жасауда ыңғайлы.
Еуропалық қауымдастықтың жоба менеджері Петри Рейнхардт Қазақстандағы шипажай кешенін дамытуға жалпы баға беріп, ұсыныстар берді. Еуропалық курорттар қауымдастығы әртүрлі елдерден 22 ұйымды, сондай-ақ шағын әкімшілік құрылымдарды өз қанатына алған коммерциялық құрылым емес. Бірлестік тарапынан көрсетілетін қолдау әдістемелік көмек, іскер серіктестер табу, көрмелер мен тур жәрмеңкелерін ұйымдастырудан тұрады. Жеке шипажайлардың жалпы мүдделерін ел ішінде де, одан тыс жерлерде де білдіруге қабілетті жалпықазақстандық курорттар қауымдастығының ұйымын құру қажет. Мұндай одақ курорттық мекемелердің барлық қызметі нақты жазылған арнайы заң жасауға көмектесе алады.
Шипажайлардың инфрақұрылымын дамыту, минералды су көздерін сақтау - бүгінде көбі иесіз, құдықтар оңды-солды сатылуда. Табиғи ресурстар мемлекет меншігі болуы керек. Бұл заң арқылы шешілетін мәселе. Қазір жергілікті билік табиғи ресурстарға үлкен бизнес жасап, болашақты мүлде ойламайды. Сайып келгенде, бізде табиғи ресурстар мүлдем жоқ. Үкімет курорттарды дамыту туралы, демалушылар үшін қолайлы көлік тарифтері туралы ойлануы керек - тасымалдауда жеңілдіктер болуы керек.
Өңірлерде қазақстандық және шетелдік азаматтардың қажеттіліктерін қанағаттандыруға қабілетті заманауи тиімді курорттық-туристік кешен құру қажет. Арнайы экономикалық аймақтарды ұйымдастырып, олардың негізінде қолайлы инвестициялық ахуал жасауымыз керек. Курортқа қызмет көрсететін салаларды дамытуды ынталандыру, сондай-ақ пайдаға, жерге және мүлікке салықтарды төлеу бөлігінде курорттық-туристік кешеннің бірқатар инвестициялық жобаларын іске асыру үшін жеңілдікті салық режимін белгілеу қажет. Туристік-рекреациялық үлгідегі арнайы экономикалық аймақтар туралы жобасын әзірлеу қажет. Мұндай заңның қабылдануымен курорттардың аумағында арнайы экономикалық аймақ құрылады, ол барлық деңгейдегі бюджетке түсетін салық төлемдерінің белгілі бір бөлігін жалпы курорттың қажеттіліктеріне ішінара пайдалануға мүмкіндік береді. инфрақұрылымды дамыту, осылайша курорттық аумақтарды дағдарыстық жағдайдан тезірек қалпына келтіруге ықпал етеді. Бұл курорттық кешенді қолдау және дамыту жөніндегі шаралар жүйесінің құрамдас бөліктерінің бірі болмақ.
Курорттық емдеу саласының өзіне келетін болсақ, курорттық ғылымның рөлін көтеру, курорттық емдеудің жаңа заманауи әдістерін енгізу қажет. Туристік-курорттық кешенді жоғары рентабельді ету үшін демалушыларға жайлы тұруды ғана емес, сонымен қатар әртүрлі қызмет түрлерін ұсыну қажет. Бізге демалыс саласын дамыту, анимациялық қызметтерді енгізу керек. Дүние жүзіндегі курорттық аймақтар өз қонақтарының бос уақытын ұйымдастырудағы рөлін анық біледі. Еуропада жабық маусымдар жоқ, курорттардың әкімшілігі емдеу процедураларынан басқа, саяхатшылардың демалу мәселесін шешуге қабілетті. Курорттар - белсенді ойындар мен жарыстар, әртүрлі экскурсиялық іс-шаралар өткізілетін орындар. Дәстүрлі қысқы ашық ойын-сауықтан басқа, кейбір шипажайлардың иелері демалушыларды қызықтыратын түрлі курстар ұйымдастыруға тырысады.
Мысалы, Қазақстанда шетелдік қонақтарға қазақтың ең бай мәдениетінің, тарихы мен этнографиясының орасан зор қабатымен танысуды ұсына аламыз. Мұның бәрі Еуропа тұрғындарына іс жүзінде беймәлім және қазақстандық курорттардың ерекшелігіне айналуы мүмкін, оларды бір-біріне өте ұқсас басқалардан жақсы ажыратады. Шипажайдың қомақты қаржылық шығындарын анимациялық қызметтердің құнына салынатын салықтардың кейбір түрлерін азайту арқылы өтеуге болады.
3 ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ЕМДІК ТУРИЗМНІҢ ҚАЗІРГІ ЖАҒДАЙЫ МЕН ДАМУ БОЛАШАҒЫ
3.1 Қазақстанның танымал емдік орындары
Қазақстанның курорттық байлығы орасан зор. Олар республика бойынша шашыраңқы орналасқан: мұнда емдік балшықтар да, түрлі минералды бұлақтар да, тау-климаттық және қымызбен емдеу станциялары да бар.Республиканың 20 санаторийлері мен демалыс үйлері бұрынғы қатаң кәсіподақ қамқорлығынан бас тартуға шешім қабылдады және бірқатар мемлекеттік және коммерциялық құрылымдармен бірге кәсіби прокурорлар қауымдастығын құрды. Оның құрамына негізінен ашық акционерлік қоғамдар кіреді, олар қазір өз қалауы бойынша жылжымалы және жылжымалы емес, Мемлекет меншігіндегі жерлер мен санаторийлер мен демалыс үйлеріне ұзақ мерзімді жалға берілген мүліктен басқаларына иелік етеді.
Белгілі "Көктем" және "Түрксіб" санаторийлері және аяқтарында нық тұрған басқа да кейбір санаторийлер өздерінің бақылау пакеттерін өздеріне қалдырды. Қалғандары серіктестерге тиесілі және жаңартылған ғимараттарда демалушыларды қабылдауды бастады .Жағдайы нашар адамдар өмір сүру үшін толығымен инвесторлардың қолына өтті. Осылайша, Солтүстік Каспийдегі "Атырау" шипажайы "Ембашмұнайгаз" және "Теңізгаз" компанияларының пайдасына акцияның 95,7 процентінен бас тартып, айтарлықтай қаржылық және материалдық кіріс алып, ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz