Пероральді улану жолы

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі
Әл - Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті

Факультеті География және табиғатты пайдалану
Кафедрасы Тұрақты даму бойынша ЮНЕСКО

СӨЖ
Тақырыбы: Күнделікті өмірде қолданылатын химиялық қауіпті заттар және улану кезіндегі алғашқы көмек

Орындаған: Черизат Арайлым
Тексерген: Бергенева Нургуль Сагиевна

Алматы, 2021ж
СӨЖ тақырыбы: Күнделікті өмірде қолданылатын химиялық қауіпті заттар және улану кезіндегі алғашқы көмек.
Тақырыптың мақсаты: Күнделікті өмірде қолданылатын химиялық қауіпті заттармен танысу. Улану деген не екенін біліп, оның түрлерімен танысу. Зардап шегушіге алғашы көмек көрсету туралы анықтама алу.
Жоспары:
Кіріспе
Негізгі бөлім
1. У және удың түрлері
2. Удың ағзаға түсу жолдары
3. Улану және интоксикация
4. Улану түрлері және алқашқы көмек
5. Иісті газбен улану және оның белгілері
6. Ең қауіпті химиялық заттар
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе
Адамзаттың даму барысында көптеген жаңа ғылыми ашылулар адам өмірін және өндірістік саладағы жұмысты жеңілдетті. Алайда, әрбір жаңа ашулар ғалымдарға көптеген шығындар мен зардаптар алып келген болатын.
Осындай ғылыми жаңалықтардың қатарында химия ғылымы бағытында жасалған эксперименттер мен ғылыми жаңа өнертабыстардың нәтижесінде қазіргі күнде адамзат үшін медициналық, тамағам өндірісі саласында ғана емес күнделікті өмірде көптеп кездесетін заттар жатады.
Статистикалық ақратарратға сүйенсек, жылына тек қана тағамнан улану әсерінен жыл сайын 600 млн. адам көз жұмады. Ал Ресей көміртегі тотығымен улану жедел уланудан болатын өлім себептерінің құрылымында екінші орында тұр.
Біздің елімізде де күнделікті өмірде болатын әр түрлі жағдайларға байланысты химиялық уланудан қаза табатын адамдар саны аз емес. Өкінішіке орай соның ішінде наркотикалық заттардан улану саны 2018 жылғы статистика бойынша 3,5%-ға жеткен. Күнделікті өмірде уланыдың және уланудан қаза табудың 90%-ы өз-өзіне қол жұмсау шаралары нәтижесі болып табылады. Мұндай жағдайлардың алдын алып, зардап шегушілерге уақытылы көмек көрсету үшін улану және уланудың түрлерінде көрсетілетін алғашқы көмекті білген жөн.

Тағамнан уланудың симптомдары

Улану және удың түрлері
У - белгілі бір дозада дене салмағына қатысты аз мөлшерде ағзаның өмірлік белсенділігіне кедергі жасайтын немесе өмірлік белсенділігін бұзатын зат. Мұндай заттар улану, ауру, басқа да ауыр жағдайлар мен өлімге алып келеді.
Удың түрлері
Әсер етуіне байланысты
Шығу тегіне байланысты
Гематкалық улар
Қанға әсер етушілер
Табиғи токсиндер
Нейротоксикалқы улар
Жүйке жүйесі мен миға әсер етушілер
Бактериялық токсиндер
Миотоксикалық улар
Бұлшық етті зақымдаушылар
Микротоксиндер
Гемотоксиндер
Қан тамырларын зақымдайтын, қан кетуді тудыратын токсиндер
Фитотоксиндер
Гемолитикалық токсиндер
Қызыл қан жасушаларын зақымдайтын токсиндер
Жануарлардың улары
Нефротоксиндер
Бүйректі зақымдайтын токсиндер
Тетродотоксиндер
Кардиотоксиндер
Жүрекке зақым келтіретін токсиндер
Экзотоксиндер
Некротоксиндер
Тіндерді бейспецификалық түрде бұзатын токсиндер
Минералды улар
Протоплазмалық улар
Жасуша деңгейінде әрекет ететін улар
Жасанды улар
Басқа токсиндер

Бейорганикалық улар

Органикалық улар

Радиоактивті изотоптар

Экотоксиканттар

Әдетте улы заттарды белгілеу үшін қолданылатын дәстүрлі белгі.

Удың ағзаға түсу жолдары
Удың түсу жолдары: пероральді (уланудың басым бөлігі,
тағам немесе жекеленген жағдайларда), ингаляциялық жолмен,
перкутандық жолмен, шырышты қабықша арқылы, парентеральді
жолмен, плацента арқылы, қынап арқылы, тоқ ішек арқылы.

1.Пероральді улану жолы. Улар ауыз қуысында, асқазанда,
ащы ішектесіңіріле алады. У ауыз қуысынан сіңірілгенде бауырға
түспейді, бірден жалпы қан айналысына өтеді (бұл жолмен
негізнен келесі заттар түседі - цианидтер, никотин, фенол,
нитроглицерин, спирт, кейбір заттардың спирттік ерітінділері
және т.б.). Удың асқазан және ащы ішек арқылы сіңірілу
жылдамдығы удың физика-химиялық қасиеттеріне, рН-қа,
асқазан мен ішектің құрамына тәуелді болады. Қышқылдар және
қышқылдық сипаттағы заттар (барбитураттар) асқазанның төмен
рН-да диссоциацияланбайды және диссоциацияланбаған күйде
сіңіріледі. Сілтілер мен сілтілік сипаттағы заттар (алкалоидтар
және олардың аналогтары, аминдер) асқазанда сіңірілмейді,
себебі диссоциацияланатын болғандықтан, олар ащы ішекте
диссоциацияланбаған күйде сіңіріледі. АІТ-де көптеген
липофильді және диссоциацияланбайтын заттар сіңріледі.
2.Ингаляциялық жолмен улану. Улар газ,бу, және шаңдар
күйлерінде түседі. Мысалы, көмірсутектердің хлорлы
туындылары, спирттер, күкірт, азот, фосфор, мышьяктың
ұшқыш қосылыстары, күкіртті көміртек, синиль қышқылы,
ацетон,бензин, диэтиль эфирі, формальдегид, иіс газы және
т.б.. У қанға альвеоланың үлкен ауданы болуына, олардың
мембранасының жұқа болуына және қанның өкпеге
интенсивті түсуіне байланысты жылдам өтеді.

3.Перкутандық жолмен улану. Липофильдік улар
дамытады. Мысалы, никотин, аконитин,
тетраэтилқорғасын, көмірсутектердің хлорлы туындылары,
хлорқұрамды улыхимикаттар, ароматтық аминдер, майлар
қатарындағы көмірсутектер (С6-С10), таллий, сынап және
т.б. металлдар тұздарының шаңдары. Терінің механикалық
және термиялық зақымдалуы оған удың өтуін күшейтеді.

Улану және интоксикация
Улану - ағзаға удың немесе токсиннің түсуінен, сондай-ақ осындай ауруды тудырған әрекеттен организмнің тіршілік әрекетінің бұзылуы.
Осыған байланысты ұғым - интоксикация. Ол медицинада және фармакологияда қолданылады.Интоксикация - улы заттар тіндерге түскенде, сондай-ақ тіндердің өзінде пайда болған кезде пайда болатын симптомдар кешені. Улы заттар ағзаның өмірлік белсенділігінде елеулі бұзылуларды тудырады. Интоксикацияның екі түрі бар: экзогендік және эндогендік. Бірінші түрдегі интоксикация кезінде токсиндер ағзаға сыртқы ортадан енеді, ал екінші нұсқада олар тікелей денеде түзіледі.
Интоксикация белгілері өте кең және әртүрлі көріністерге ие. Олардың көріністері улы заттың табиғатына, физикалық және химиялық қасиеттеріне, кейбір мүшелерге, физиологиялық жүйелерге, жасуша асты құрылымдарына, организмнің тіндеріне, ферменттер мен қолданыстағы рецепторлар арқылы өндірілетін жақындығына байланысты. Интоксикацияның жиі кездесетін түрлері: тағамдық, алкогольдік, дәрілік, экологиялық.
Уланудың себебі болған удың түріне байланысты, уланудың бірнеше топтары бар:
1. Көміртегі тотығымен және лампа(шам) газымен улану;
2. Тамақпен улану;
3. Улыхимикаттардан улану;
4. Медикаментер(дәрілер) мен алкогольдан улану;
5. Қышқылдар мен сілтілерден улану.

Улы саңырауқұлақтар
Жедел улануды тудыратын заттардың негізгі топтарына:
oo Дәрілер;
oo Алкоголь;
oo Күйдіргіш сұйықтар;
oo Тағамды алмастырушылар;
oo Көміртегі тотығы;
oo Саңырауқұлақтар.
Уланы түрлері және алғашқы көмек
Тамақтан улану
Тамақтан улану белгілері 2-4 сағаттан кейін пайда болады.
Тамақтан улану кезінде асқазанды шаю қажет. Калий перманганатының немесе соданың әлсіз ерітіндісі дайындалады (1,5-2 литр су, 1 ас қасық сода үшін). Осыдан кейін сорбенттер қабылдау керек (дозада белсендірілген көмір: бір таблеткадан 10 кг салмаққа дейін).
Дәрілік заттармен және алкогольмен улану
Дәрі-дәрмекпен улану әдетте дәрігердің рецептісіз дәрі қабылдағанда пайда болады. Кейбіреулер дәрінің үлкен дозасы ауруды жақсы жеңуге көмектеседі деп санайды.
Дәрі-дәрмекпен улану орын алса, жедел жәрдем шақырылады және асқазанды қарапайым сумен жуады. Бірақ жуу адам саналы болса ғана мүмкін болады. Есі жоқ адамның аузына сұйықтық құюға қатаң ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.