Пероральді улану жолы

Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі

Әл - Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті

Факультеті « География және табиғатты пайдалану»

Кафедрасы « Тұрақты даму бойынша ЮНЕСКО»

СӨЖ

Тақырыбы: « Күнделікті өмірде қолданылатын химиялық қауіпті заттар және улану кезіндегі алғашқы көмек»

Орындаған: Черизат Арайлым

Тексерген: Бергенева Нургуль Сагиевна

Алматы, 2021ж

СӨЖ тақырыбы: Күнделікті өмірде қолданылатын химиялық қауіпті заттар және улану кезіндегі алғашқы көмек.

Тақырыптың мақсаты: Күнделікті өмірде қолданылатын химиялық қауіпті заттармен танысу. Улану деген не екенін біліп, оның түрлерімен танысу. Зардап шегушіге алғашы көмек көрсету туралы анықтама алу.

Жоспары:

Кіріспе

Негізгі бөлім

1. У және удың түрлері
2. Удың ағзаға түсу жолдары
3. Улану және интоксикация
4. Улану түрлері және алқашқы көмек
5. Иісті газбен улану және оның белгілері
6. Ең қауіпті химиялық заттар

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

Адамзаттың даму барысында көптеген жаңа ғылыми ашылулар адам өмірін және өндірістік саладағы жұмысты жеңілдетті. Алайда, әрбір жаңа ашулар ғалымдарға көптеген шығындар мен зардаптар алып келген болатын.

Осындай ғылыми жаңалықтардың қатарында химия ғылымы бағытында жасалған эксперименттер мен ғылыми жаңа өнертабыстардың нәтижесінде қазіргі күнде адамзат үшін медициналық, тамағам өндірісі саласында ғана емес күнделікті өмірде көптеп кездесетін заттар жатады.

Статистикалық ақратарратға сүйенсек, жылына тек қана тағамнан улану әсерінен жыл сайын 600 млн. адам көз жұмады. Ал Ресей көміртегі тотығымен улану жедел уланудан болатын өлім себептерінің құрылымында екінші орында тұр.

Біздің елімізде де күнделікті өмірде болатын әр түрлі жағдайларға байланысты химиялық уланудан қаза табатын адамдар саны аз емес. Өкінішіке орай соның ішінде наркотикалық заттардан улану саны 2018 жылғы статистика бойынша 3, 5%-ға жеткен. Күнделікті өмірде уланыдың және уланудан қаза табудың 90%-ы өз-өзіне қол жұмсау шаралары нәтижесі болып табылады. Мұндай жағдайлардың алдын алып, зардап шегушілерге уақытылы көмек көрсету үшін улану және уланудың түрлерінде көрсетілетін алғашқы көмекті білген жөн.

«Тағамнан уланудың симптомдары»

Улану және удың түрлері

У - белгілі бір дозада дене салмағына қатысты аз мөлшерде ағзаның өмірлік белсенділігіне кедергі жасайтын немесе өмірлік белсенділігін бұзатын зат. Мұндай заттар улану, ауру, басқа да ауыр жағдайлар мен өлімге алып келеді.

Әдетте улы заттарды белгілеу үшін қолданылатын дәстүрлі белгі.

Удың ағзаға түсу жолдары

Удың түсу жолдары: пероральді (уланудың басым бөлігі,
тағам немесе жекеленген жағдайларда), ингаляциялық жолмен,
перкутандық жолмен, шырышты қабықша арқылы, парентеральді
жолмен, плацента арқылы, қынап арқылы, тоқ ішек арқылы.

1. Пероральді улану жолы. Улар ауыз қуысында, асқазанда,
ащы ішектесіңіріле алады. У ауыз қуысынан сіңірілгенде бауырға
түспейді, бірден жалпы қан айналысына өтеді (бұл жолмен
негізнен келесі заттар түседі - цианидтер, никотин, фенол,
нитроглицерин, спирт, кейбір заттардың спирттік ерітінділері
және т. б. ) . Удың асқазан және ащы ішек арқылы сіңірілу
жылдамдығы удың физика-химиялық қасиеттеріне, рН-қа,
асқазан мен ішектің құрамына тәуелді болады. Қышқылдар және
қышқылдық сипаттағы заттар (барбитураттар) асқазанның төмен
рН-да диссоциацияланбайды және диссоциацияланбаған күйде
сіңіріледі. Сілтілер мен сілтілік сипаттағы заттар (алкалоидтар
және олардың аналогтары, аминдер) асқазанда сіңірілмейді,
себебі диссоциацияланатын болғандықтан, олар ащы ішекте
диссоциацияланбаған күйде сіңіріледі. АІТ-де көптеген
липофильді және диссоциацияланбайтын заттар сіңріледі.

2. Ингаляциялық жолмен улану. Улар газ, бу, және шаңдар
күйлерінде түседі. Мысалы, көмірсутектердің хлорлы
туындылары, спирттер, күкірт, азот, фосфор, мышьяктың
ұшқыш қосылыстары, күкіртті көміртек, синиль қышқылы,
ацетон, бензин, диэтиль эфирі, формальдегид, иіс газы және
т. б. . У қанға альвеоланың үлкен ауданы болуына, олардың
мембранасының жұқа болуына және қанның өкпеге
интенсивті түсуіне байланысты жылдам өтеді.

3. Перкутандық жолмен улану. Липофильдік улар
дамытады. Мысалы, никотин, аконитин,
тетраэтилқорғасын, көмірсутектердің хлорлы туындылары,
хлорқұрамды улыхимикаттар, ароматтық аминдер, майлар
қатарындағы көмірсутектер (С6-С10), таллий, сынап және
т. б. металлдар тұздарының шаңдары. Терінің механикалық
және термиялық зақымдалуы оған удың өтуін күшейтеді.

Улану және интоксикация

Улану - ағзаға удың немесе токсиннің түсуінен, сондай-ақ осындай ауруды тудырған әрекеттен организмнің тіршілік әрекетінің бұзылуы.

Осыған байланысты ұғым - интоксикация. Ол медицинада және фармакологияда қолданылады. Интоксикация - улы заттар тіндерге түскенде, сондай-ақ тіндердің өзінде пайда болған кезде пайда болатын симптомдар кешені. Улы заттар ағзаның өмірлік белсенділігінде елеулі бұзылуларды тудырады. Интоксикацияның екі түрі бар: экзогендік және эндогендік. Бірінші түрдегі интоксикация кезінде токсиндер ағзаға сыртқы ортадан енеді, ал екінші нұсқада олар тікелей денеде түзіледі.

Интоксикация белгілері өте кең және әртүрлі көріністерге ие. Олардың көріністері улы заттың табиғатына, физикалық және химиялық қасиеттеріне, кейбір мүшелерге, физиологиялық жүйелерге, жасуша асты құрылымдарына, организмнің тіндеріне, ферменттер мен қолданыстағы рецепторлар арқылы өндірілетін жақындығына байланысты. Интоксикацияның жиі кездесетін түрлері: тағамдық, алкогольдік, дәрілік, экологиялық.

Уланудың себебі болған удың түріне байланысты, уланудың бірнеше топтары бар:

1. Көміртегі тотығымен және лампа(шам) газымен улану;
2. Тамақпен улану;
3. Улыхимикаттардан улану;
4. Медикаментер(дәрілер) мен алкогольдан улану;
5. Қышқылдар мен сілтілерден улану.

«Улы саңырауқұлақтар»

Жедел улануды тудыратын заттардың негізгі топтарына:

• Дәрілер;
• Алкоголь;
• Күйдіргіш сұйықтар;
• Тағамды алмастырушылар;
• Көміртегі тотығы;
• Саңырауқұлақтар.

Уланы түрлері және алғашқы көмек

Тамақтан улану

Тамақтан улану белгілері 2-4 сағаттан кейін пайда болады.

Тамақтан улану кезінде асқазанды шаю қажет. Калий перманганатының немесе соданың әлсіз ерітіндісі дайындалады (1, 5-2 литр су, 1 ас қасық сода үшін) . Осыдан кейін сорбенттер қабылдау керек (дозада белсендірілген көмір: бір таблеткадан 10 кг салмаққа дейін) .

Дәрілік заттармен және алкогольмен улану

Дәрі-дәрмекпен улану әдетте дәрігердің рецептісіз дәрі қабылдағанда пайда болады. Кейбіреулер дәрінің үлкен дозасы ауруды жақсы жеңуге көмектеседі деп санайды.

Дәрі-дәрмекпен улану орын алса, жедел жәрдем шақырылады және асқазанды қарапайым сумен жуады. Бірақ жуу адам саналы болса ғана мүмкін болады. Есі жоқ адамның аузына сұйықтық құюға қатаң тыйым салынады. Олар тыныс алу жолдарына еніп, тыныс алуға кедергі келтіруі мүмкін!

Жедел жәрдем келген кезде дәрігерге қабылдаған дәрілеріңіздің пакетін беріп, мүмкіндігінше олардың қабылдау уақыты мен дозасын хабарлауыңыз қажет.

Уланудың тағы бір жиі кездесетін себебі - алкоголь.

Алкогольмен улану кезінде, жоғарыда көрсетілген жағдайлардағыдай, асқазанды шаю керек. Жуғаннан кейін уланған адамға тәтті шай ішу керек.

Егер уланған адам есінен танып қалса, жедел жәрдем шақыру қажет. Уланған адамды есін жиғызу үшін мұрнына аммиакқа малынған мақта әкеледі.

Қышқылмен немесе сілтімен улану

Алғашқы медициналық көмек көрсету кезінде жәбірленушіге қандай заттың улану себеп болғанын дереу анықтау керек, өйткені бұл көмек көрсету тәсілін анықтайды.

Қышқылмен улану орын алса:

- Сода жууға қарсы болып табылады!

- Сүт, сары май және басқа жабын агенттері берілуі мүмкін.

- Карбол қышқылымен және туындыларымен (фенол, лизол) уланған жағдайда сүт, май және май ішуге болмайды!

- Сусын түрінде суда ерітілген күйдірілген магнезия және әк суы беріледі.

Сілтілермен уланғанда:

Бірден асқазанды жылы сумен немесе лимон/сірке қышқылының 1% ерітіндісімен жуады. Жуу улану пайда болғаннан кейін 4 сағат ішінде жүзеге асырылады.

Жуу мүмкін болмаған кезде сусын ретінде конверттерді, лимон/сірке қышқылының 2-3% ерітіндісін (әр 5 минут сайын, 1 ас қасық) беріңіз.

Натрий гидрокарбонатының ерітіндісін пайдалануға болмайды!

Ең бастысы, зардап шегушіні тезірек балға жеткізу. мекеме. Асқазанның немесе өңештің тесілуіне күдік болса (іштің қатты ауыруы, төс сүйегінің артындағы шыдамайтын ауырсыну), уланған адамға сусын беруге және асқазанды жууға болмайды.

Көміртек тотығы мен лампа газымен улану

Алғашқы көмек уланған адамды таза ауаға шығару болады. Тыныс алудың тоқтауы жасанды тыныс алу арқылы қалпына келтіріледі. Ауыр улану жағдайында ауруханаға жатқызу қажет.

Пестицидтермен(улыхимикаттар) улану

Күнделікті өмірде адамдар ауа немесе тамақ өнімдері арқылы фосфорорганикалық қосылыстармен уланады. Симптомдар 15-60 минуттан кейін пайда болады.

Егер улану асқазанда болса, адсорбентпен шұғыл шаю жасалады. Сонымен қатар, адамға тұзды іш жүргізетін дәрі қабылдау керек. Терінің бетіне түскен улы химиялық заттар су ағынымен мүмкіндігінше тез жойылады.

Иісті газбен улану және оның белгілері

Иісті газ мүлдем иіссіз болып келеді, иісті газбен
улану үрдісін адам мүлдем сезбей де қалуы
мүмкін, ал ол жану әрекеті болған жерлердің
бәрінде, тіпті духовкада да пайда болуы мүмкін.
Адамның жұтып отырған ауасының құрамында
0, 08% СО болған жағдайда адам бас ауруы мен
тұншығуды сезінеді. СО концентрациясының
0, 32% дейін көбеюі салдарынан сал болып қалу,
есінен тану жағдайларыны әкеліп соқтырады (30
минуттан кейін адам өледі)

Иісті газбен улану белгілері:
- бұлшық ет әлсіздігі пайда болады;
- бас айналады;
- құлақта шу естіледі;
- жүрек айниды;
- лоқсу пайда болады;
- кей жағдайларда ұйқы келеді, кейде керісінше қысқа;
- мерзімдік қозғалыс, қозғалыстың бұзылуы пайда болады;
- адам сандырақтайды;
- галлюцинация пайда болады;
- естен танады;
- діріл, сіңір тартылу байқалады
- кома және тыныс алу орталығының жансыздануынан болған өлім. Жүрек тыныс алу тоқтағаннан кейін шамалы уақыт соғуы мүмкін.

Иісті газбен уланғанда көрсетілетін алғашқы көмек:

- иісті газбен уланған жағдайда иісті адамның иісті газбен
демалуына жол бермеу қажет;

- зардап шегушіні таза ауаға алып шығу керек;

- егер зардап шегуші есін білсе, оны жатқызып, оның тыныштығы
мен таза ауамен тыныстауын қамтамасыз ету қажет (газетпен
желпу, желдеткіш немесе кондиционер қосу) ;

- егер зардап шегуші есінен танып қалса, жедел жәрдем келгенше
немесе есін жиғанша жүрегіне жабық массаж және жасанды
тыныстандыру әрекетін жасау қажет;

Естеріңізде болсын, зардап шегуші адамды иісті газ
концентрациясы бар жерден алып шығу кезінде уланып қалмас
үшін алдымен өзіңізді қауіпсіздендіріп алыңыз. Бұл үшін тез
әрекет ету қажет және қол орамал немесе марля арқылы тыныс
алған жөн.

Ең қауіпті химиялық заттар

Асбест

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс