АВТОМОБИЛЬДІҢ ЖҮРІС БӨЛІГІ

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 18 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫКІРІСПЕ ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..11. НЕГІЗГІ БӨЛІМ ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... 21.1. АВТОМОБИЛЬДЕРДІҢ ЖАЛПЫ ҚҰРЫЛЫСЫ ... ... ... ... ... ..32. ДВИГАТЕЛЬДІҢ ТҮРЛЕРІ. ІШТЕН ЖАНАТЫН ПОРШЕНЬДІ ДВИГАТЕЛЬДЕРДІҢ ЖҰМЫС ПРИНЦИПТЕРІ ... ... ... ... ... ... ... 5
2.1. ІШТЕН ЖАНАТЫН ПОРШЕНЬДІ ДВИГАТЕЛЬДЕРДІҢ ЖҰМЫС ПРИНЦИПТЕРІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 8
2.2. ДВИГАТЕЛЬДІҢ ЖАЛПЫ ҚҰРЫЛЫСЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ..9
2.3. КАРБЮРАТОРЛЫ ДВИГАТЕЛЬДЕРДІІҢ ҚОРЕКТЕНДІРУ ЖҮЙЕСІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 123. АВТОМОБИЛЬ ТРАНСМИССИЯСЫ ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ..134. АВТОМОБИЛЬДІҢ ЖҮРІС БӨЛІГІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... .14ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... 15

КІРІСПЕ Жалпы автомобиль тарихы ежелден басталады. Адам баласы өз жұмысын жеңілдетумен қатар өнімділігін арттыру үшін көптеген ізденістердің нәтижесінде автомобиль жасалған.Қазіргі таңда автомобиль көлігінсіз бірде - бір тасымалдау жұыстары атқарылмайды немесе тракторсыз бірде - бір ауыр жұмыс істелмейді.Сондықтанда олардың халық шаруашылығында алатын орны ерекше.Халық шаруашылығында автомобильдерді төрт түрлі жағдайларда пайдаланады.Олар ауыр жүктерді тасымалдау, көптеген жолаушыларды тасымалдау, көлік орнына пайдалану және спорттық мақсаттарда қолдану.

1
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
Автомобильдер атқаратын жұмыс түрлеріне қарай жүк машинасы , автобустар , жеңіл машиналар және спорттық автомобильдер болып бөлінеді.Осыған байланысты олардың әрқайсысы жеке - жеке түр - түрге бөлінеді . Себебі жүк машинасының бір түрін жеңіл машинаның сондай бір түрімен мүлде болмайды . Олай болса төменде сондай түрлендірудің мағынасы келтірілген . Жеңіл машиналарды двигателінің жұмыс көлеміне ( литражы деп атайды ) байланысты бірнеше түрге ( класқа ) бөлінеді де соған байланысты оның индексін белгілеу маркасына кіргізеді.Ол мына төменгiдей : Түрленуі Литражы Индексі Өте жеңіл класс 1,2 - ге дейін 11 Кiшi класс 1,3-1,8 21 Орташа класс 1,9-3,5 31 Жоғарғы класс көрсетілмейді. Сонымен женіл машиналарды түрлендіріп , олардың маркасын белгiлегенде оның индексі көрсетілмейді.Мысалы маркасы ВАЗ - 2106 болса , алдында әрiптермен шығаратын заводтың белгісі қойылады , сол белгіден кейін класы Индекспен белгіленеді , яғни класы 21 кіші класс , ал әрі қарай моделінің рет нөмірі келтіріледі ( 6 - модель ) . Осылайша жеңіл машиналарының маркалары арқылы біраз мағлұмат алуға болады Жүк машиналары толық салмағына қарай ( яғни өзінің бос кезіндегі салмағы мен таситын жүктің салмағын косып есептегенде ) жеті түрлі класқа бөледі және олардың индексін 1 - ден 7 ге дейін санмен белгiлейдi.Сондағы жүк машиналардың түрленуі мына төмендегідей болады : -
Толық 1,2 - ге 1,3-2,0 2,1-8,0 9,0-14,0 15,0-20,0
Салмағы , т . дейін
Индексi 22 32 42 52 62

Осыларға қосымша , автомобильдер басқа да бір ерекше қасиеттеріне қерай түрленуі мүмкін.Бірақ ондай түрлендіру автомобиль көрсеткіштеріне онша әсер ете қоймайды.Ондай автомобильдерді көбiнесе жылжымалы арнаулы құрам деп атайды . Мысалы өрт сөндіретін , көше тазалайтын , автокрандар т.с.с , Мұндай арнаулы жылжымалы құрамдар жүк тасымалдау жұмысымен емес , арнаулы жұмыстадың бір түрін ғана атқаруға арналады .

2 1.1 АВТОМОБИЛЬДЕРДІҢ ЖАЛПЫ ҚҰРЫЛЫСЫАвтомобильдер, құрылысы жағынан өте күделі машиналар қатарынаАвтомобиль негізіне үш бөліктен тұрады.Олар: кузов.Кузов тасылатын жүкті орналастыруға арналған.Сондықтанда ол таситынДвигатель автомобильдің жүруіне және басқа жұмыстарға арналған қажетті( көбінесе жылуды) екінші түріне (механикалық энергияға) айналдыруШасси деп автомобильдің жол бетімен жүруге арналғанТрансмиссия - двигателден келген қуатты машинаның жүретін дөңгелегінеАлдыңғы және артқы белдемелер - негізінен автомобильдіңМашина тұғыры - автомобильдің шасси бөлігініңДөңгелек аспалары - алдыңғы және артқыБасқару жүйесі көптеген механизмдерден құралады.Олардың негізгісіТежеу жүйесі - автомобильдің жылдамдығын азайтып,тіпті тоқтатуАвтомобильдің осы айтылған бөліктерінің орналасу әртүрлі болуы мүмкін.
Мысалы жүк таситын машиналардың кузовы науа тәрізді жасалып , жүргізуші отыратын кабина жасалады.Ал адам таитын жеңіл машина мен автобустардың кузовына орындықтар қойылып , тиісті санитарлық жағдайлармен қамтамасыз ететін қондырғылар орнатылады . Двигатель автомобильдің жүруіне және басқа жұмыстарға арналған қажетті қуатты тудыратын бөлігі.Оның негізгі жұмыс принципі , энергияның бір түрін ( көбінесе жылуды ) екінші түріне ( механикалық энергияға ) айналдыру болып табылады.Осы двигательден алынған механикалық энергия автомобильдің жүргізгіш дөңгелегіне беріледі де ол жол бетімен жанасып , автомобильдi қозғайтын куш тудырады . Сөйтіп автомобиль жол бетімен жүруге мүмкiндiк береді.
Сондықтанда двигательдiң басқа осындай жұмыс атқаратын генератордан айырмашылығы , двигательден тек кана механикалық энергия алынады , ал генераторларда энергияның басқа түрлері де алынуы мүмкін . Шасси деп автомобильдiң жол бетімен жүруге арналған бірнеше қондырғыларын біріктірген бөлігін айтады . Оған трансмиссия , алдыңғы және артқы белдемелер жүретін дөңгелектерімен , машина тұғыры , дөңгелек аспалары , рульдік және тежегіш қондырғылар кіреді . Осы қондырғылардың әрқайсысы белгілі бір жұмысты атқаратын , бірнеше механизмдер мен жүйелерден тұратын күрделі қондырғы болып табылады . Трансмиссия - двигателден келген қуатты машинаның жүретін дөңгелегіне жеткiзiп беретін қондырғы

3
Ол тек қуатты тасымалдап қана қоймайды , оны машина қажетіне қарай түрлендіріп - өзгертіп береді . Себебі машинаға жүргізуге қажетті күш көп болған жағдайда , оның жылдамдығын азайтады немесе керісінше.Оның үстіне машина жүріс бағытын да өзгертуі мүмкін.Сондай жағдайда автомобильдің артқа қарай жүруін де қамтамасыз етеді.Сөйтіп трансмиссия көптеген қызмет атқаратын күрделі қондырғы . Алдыңғы және артқы белдемелер - негiзiнен автомобильдің салмғын дөңгелектер арқылы жол бетіне түсiру қызметін атқарады . Осыған қосымша ол белдемелерде бірнеше түрлі механизмдер орналасады.Мысалы арткы жетекші белдемеде трансмиссияның , аспаның , тежегішті т.с. бөлшектер орналасады.
Олар 1.3 және 1.4 - суреттерде белгiленген . Машина тұғыры - автомобильдiң - шасси бөлігінің барлық механизмдерімен коса , двигатель мен кузовты да бекітуге арналған қондырғы.Ол өздерінің құрылысына қарай әртүрлі болады . Кейбiреуi арнаулы рамадан жасалып , көбінесе жүк машиналарында бөлек қондырғы құұраса , кейбіреуі кузовпен бiрге ( жеңіл машиналарда ) жасалады . Осы ек іжағдайда да бірдей оның қызметі автомобильдің барлық бөлшектерін бiрiктiрiп , бекітетін қондырғы болып табылады . Дөңгелек аспалары алдыңғы және артқы белдемелерді машина тұғырына бекітіп қана қоймайды , жүріс кезінде автомобильдің жүрісін жұмсарту қызметін атқарады.Себебі жүріс дөңгелектері жол бетінің бедерiмен - жанасқан кезде неше түрлі күштер туып , автомобильді тербеліске келтіреді.
Егер ол тербелістің амплитудасын азайтып , жиілігін бір қалыпқа келтірмесе , машинаның жүріс жұмсақтығы бұзылады.Сөйтіп оның жұмыс өнімділігіне керi әсерін тигізеді . Басқару жүйесi көптеген механизмдерден құралады . Олардың негiзгici машинаның жүріс бағытын басқаратын рульдік механизм.Сол рульдік механизм арқылы автомобильдің жүрісін берілген траектория арқылы бағыттап отырады . Тежеу жүйесі - автомобильдің жылдамдығын азайтып , тіпті тоқтату қызметін атқарады.Сондықтанда бұл механизм арқылы автомобильдiң барлық жүріс дөңгелектерінде орналасып , оның айналуын тежеу арқылы ауырлатады да жүріс жылдамдығын азайтуға мүмкіндік жасайды.
Автомобильдің осы айтылған бөліктерінің орналасу әртүрлі болуы мумкін.Оның негізгі себебі , олардың эксплуатациялық қасиеттерін жақсарту болып табылады .

4
2. ДВИГАТЕЛЬДІҢ ТҮРЛЕРІ . ІШТЕН ЖАНАТЫН ПОРШЕНЬДІ ДВИГАТЕЛЬДЕРДІҢ ЖҰМЫС ПРИНЦИПТЕРІ
Двигатель деп энергияның кез - келген бiр түрiн тек механикалық энергияға айналдырып беретін қондырғыны айтады . Олай болса двигательдер қолданылатын энергия түріне қарай бірнеше түрге бөлінеді . Олардың негізгілері жылу , электр , жел , су және т.с. түрлері . АВТОМОБИЛЬДерде пайдаланылатын двигательдердіңғ негізгісі - ол жылу двигательдері . Олар да өздерінің жұмыс істеу принциптеріне қарай бiрнеше түрге бөлінеді.
Мұндай двигательдерде отын двигатель iшiнде жанып , жанған газдың температура есебінен қысымы көбейеді де двигательдің қозғалатын бөлшегін итерiп жұмыс атқарады . Осындай двигательдер көбiнесе поршеньді етіп жасалады . Газ қысымы арқылы қозғалатын поршеньді итеріп , оның қозғалысы басқа механизмдер арқылы сырттағы қажетті жеріне механикалық эергия түрінде беріледі . Осыдан басқа іштей жанатын двигательдердiң роторлы түрi де болады . Яғни мұнда газ қысымы арнаулы роторға орналасқан қалақшаға берiледi де , оны айналмалы қозғалысқа келтіреді.Бірақ роторлы дигательдер әлі де жетілдіруді қажет ететіндіктен , қазіргі таңдағы автоморбильдерде онша қолдау таба алған жоқ .
Сонымен , көптеген түрлi двигательдер ішіндегі , автомобильдерде көп қолдау тапқан іштен жанатын поршеньді двигательдер болып табылады . Олай болса осы оқулықта сондай двигательдердің құрылыстарыьмен ждұмыс принциптері келтіріледі .

5

2.1 Іштен жанатын поршеньді двигательдердің жұыс принциптері
Іштен жанатын поршеньді двигательдердің жұмыс принциптері мына төмендегідей ретпен жүретiн процестерге негізделген ( 2.1 - сурет ) . Цилиндр ішінде поршень ілгері - кейінді қозғалып тұрады.Соның қозғалысының салдарынан цилиндр ішінде неше түрлі құбылыс пайда болады.Ал цилиндр үсті цилиндр баласымен бекітілген , ал оның сыртпен қатысуы соратын , шығаратын клапандар арқылы жүргізіледі.Енді осы поршеньнің жүрісін рет - ретімен қарастырылады . Поршень жоғарыдан төмен қарай жылжиды , яғни поршеньнің үстіндегі кеңістік көбейеді . Олай болса оның ішіндегі газ қысымы азайып , вакуум пайда болады. Сол кезде соратын клапан ашылады да сырттан ауа немесе арнаулы дайындалғанг жану қоспасы кіреді.Бұл процесті сору процесі деп атаймыз ( 2.1 а - сурет ) .Оның ұзақтығы поршень төмен түскенге дейін созылады . Поршеньнiң ендігі жүрісі төменнен жоғары қарай бағытталады ( 2.1.6 - сурет ) . Сол кезде екі бірдей клапандар жабық болғандықтан , цилиндр ішіндегі газ қысылады , яғни көлемі азаяды . Мұны қысу процесі деп атаймыз.Қысылғанг газдың қасиеті бойынша оның көлемі азайып , температурасы көтеріледі . 2.1 . - сурет . Іштен жанатын төрт тактылы двигательдің жұмыс схемасы : а - сору ; б - қысу ; в - ұлғаю : г - шығару . Поршень жоғары жеткен кезде ( 2.1.в - сурет ) қысылыптұрған , қызып тұрған жану қоспасына электр ұшқынын беріп тұтандырады немесе қызып тұрған ауаға жанар май шашылады да ол тұтанып жанады. Сонымен қысу процесiнiң сонында жану процесі іске асады . Жанған газ өте үлкен жылу бөліп шығарады да ол газдың температурасы көтеріледі , ал температура көтерілсе , оның қысымы да артады . Енді осы қысым поршеньді төмен қарай итереді . Мұны ұлғаю процесі деп атаймыз . Бұл ұлғаю процесi де поршень төмен келгенше созылады ( 2.1.г - сурет ) . Жанған газ ұлғайып біткеннен кейін поршень төменнен жоғары қарай қозғалады . Осы кезде шығаратын клапан ашылады да жанған газ сыртқа қарай поршеньмен итеріліп шығарылады.Бұл процесті - шығару процесі деп атаймыз.Енді әрі қарай осы процестер қайталана береді . Сонымен , іштен жанатын поршеньді двигательдердіңғ жұмысы поршеньнің жүрісіне байланысты атқарылатын сору , қысу , ұлғаю және шығару процестерiне байланысты екен.

6Олай болса поршеньнiң бiр жүрісін бір такт деп атасақ , мұндай двигательдерді төрт тактылы двигатель деп атауға болады . Себебі барлық жұмыс төрт тактыда атқарылып бітеді . Ал осы жұмыстар поршеньнің екі жүрісіне атқарылатын болса , онда ондай двигательдердi екi тактылы iштей жанатын двигатель деп атайды . Екi тактылы двигатель іштей жанатын двигателдерде клапандар болмайды ( 2.2 - сурет ) .Олардың орнына цилиндрдiң орта шенінен шығаратын және соратын тесіктер жасайды . Сол тесіктердi поршень өзі жауып , ашып тұрады.Сонда поршеньнің жарты жүрiсiнде бiр процесс орындалады . Екі тактылы двигательдердің жұмысы мына ретпен атқарылады. Поршень төменнен жоғары қарай қозғалғанда соратын тесіктер арқылы ауа немесе жану қоспасы айдап кіргізіледі , яғни сору процесі поршень тесікті жапқанша жүреді.Поршень соратын және шығаратын тесіктерді жапқаннан кейін қысу процесі басталады . Ал сол процестің соңында , жоғарыда айтылған төрт тактылы двигательдегі сияқты жану мен ұлғаю процесі іске асады . Ал ұлғаю поршеньнiң жарты жүрісіне дейін , яғни шығару тесiгiн поршень ашқанша ғана жүреді . Әрі қарай ашылған тесіктен жанған газ өз қалдық қысымы арқылы сыртқа шығады.
Яғни , екі тактылы двигательдің төрт тактылы двигательден айырмашылығы , барлық процесс поршеньнiн екі жүрісіне аяқталады . 2.2 . - сурет . Екі тактылы іштен жанатын дигательдің жұмыс схемасы : 1 - блок картері ; 3 - желдеткіш ; 4 - кіретін терезе ; 5 ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.