Кәсіпорынды басқару жүйесіндегі маркетингтің ролі

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 28 бет
Таңдаулыға:

1
Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі Еуразия технико-экономикалық колледжі

Курстық жұмыс

Тақырыбы: Қазақстан Республикасының өнеркәсібіне маркетинг енгізу тәжірибесі
Пәні: Кәсіпорын экономикасы

Студент: Кенжебай Аяулым Мамандығы: 0515000 - Менеджмент Біліктілігі: 0515003 - Менеджер
Тобы: МенМар 211-1

Студент декларациясы
Мен ұсынған жұмыс менің жеке жазғанымды, пайдаланылған көздер расталғанын растаймын.

Студенттің қолы ___
__ _. 2021ж.

Бағалау: __ _ Қорғау күні: _ Қабылдаған: Ақатқызы Аружан

2
Мазмұны
Кіріспе
3
Ι Бөлім. Кәсіпорынды басқару жүйесіндегі маркетингтің ролі
4
1.1 Маркетингтiң әлеуметтiк - экономикалық мәнi және мазмұны
4
1.2 Маркетингтің негізгі көрсеткіші мен принциптері
7
1.3 Кәсіпорынның мүмкіндіктерін зерттеу
11
ΙΙ Бөлім. "Рахат" Акционерлік Қоғамындағы маркетингті пайдалану
14
2.1 "Рахат" Акционерлік Қоғамының технико-экономикалық талдауы
14
2.2 "Рахат" АҚ-ның маркетингтік қызметін талдау
16
ΙΙΙ Бөлім. "Рахат" Акционерлік Қоғамының маркетинтік
жұмыстарын жетілдіру жолдары

18
Қорытынды
24
Қолданылған әдебиеттер
25

Кіріспе

Қазақстан Республикасында нарықтық экономика даму жолында көптеген қиыншылықтарды бастан өткізіп кейбіреуін жеңе білуде, кейбіреуінің салдары әлі білінуде.
Республикамыздың, Үкіметіміздің алдында жоғарыда аталған, яғни, нарықтық экономиканың амал-тәсілдеріне бейімделіп, өте тиімді шешіммен, кәсіпқойлық іскерлікпен әртүрлі мәселелерді шешіп елімізді дамыған елдердің қатарына қосу міндетті мақсаты тұр. Бұл дегеніміз - қазақстандықтардың әл-ауқатын арттырып, әлеуметтік- экономикалық жағдайын жақсарту, әлем таныған өркетиниеті ел болу. Сонымен қатар Қазақстан Президентінің "Қазақстан 2030" атты халыққа жолдаған стратегиялық бағдарламасында бейнеленген сұраныс пен ұсыныс тепе- теңдігі нарықтың негізгі мақсаты болып табылатындықтан, өндірісті басқару шешімдерін қабылдаудың осындай принципі кәсіпкерлерді тұрақты экономикалық өсу басымдылықтарына бағыттайды.
Соңғы жылдары Қазақстан Республикасының саяси, экономикалық өмірінде болып жатқан өзгерістер шаруашылық іскерліктің жаңа жолдарын іздеумен ғана шектелмей, республика кәсіпорындары алдына жаңа экономикалық шарттарда өміршеңдікті қамтамасыз ету үшін маңызды мәселелрдің бір қатарын жолға қояды.
"Экономика біздің дамуымыздың басты басымдығы, ал экономикалық өсімнің барынша жоғары қарқынына қол жеткізу- негізгі міндетіміз", -деп 2004 халыққа өз жалдауында : Елбасымыз айтып кеткен болатын, сонымен қатар біздің ұлттық экономикамыздың бәсекеге қабілеттілігіне оны әлемдік экономикаға интеграцияланған жағдайға қол жеткізу үшін біз кәсіпорындарымыздың жұмысын шетелдік стандарттарға сай ұйымдастыру үшін жаңа технологияларды қолдануымыз қажет Соның бірі кәсіпорындағы маркетингтік тәжірибелерді қолдану. Қазіргі қалаптасқан жағдайда бұл өте көкейкесті мәселелердің бірі болып саналуда.

Ι Бөлім. Кәсіпорынды басқару жүйесіндегі маркетингтің ролі.

0.1 Маркетингтiң әлеуметтiк - экономикалық мәнi және мазмұны

Еліміздегі халық шаруашылық құрылымын қайта құру процесінде болып жатқан өзгерістер, өндіруші еркіндігі мен нарықтық ортаны игеру кезінде кәсіпорынды басқару маркетинг тұжырымдамасын нарықта кәсіпорынның белсенді басымдық саясатының стратегиясы мен тактикасы, шаруашылық іскерлігі және барлық өндірістік ресурстар түрлерін тиімді қолдану нәтижелеріне әсер ететін маңызды құрал.
Маркетинг ұғымының өзін де әр түрлі қабылдау байқалуда, яғни авторлардың бұл түсінікке әр қилы мағыналық және мәндік салмақ берулеріне қарай маркетингтік теориялық проблемаларын зерттеу оның түсініктік аппаратын талдауды талап етеді. ХХ ғасыр басында п.б. маркетинг категориясы өзінің әрекет етуі уақытында кешенді кәсіпорын тауар нарықтары дамуы мөлшері бойынша нарықтық ортамен өзара әрекет етуіне біртіндеп көшу мен байланысты бірқатар өзгерістерге ұшырады. Бүгінгі таңда маркетингтің дамуында келесі сипатты тенденцияларды бөліп көрсетуге болады:
Маркетинг ғылыми-техникалық прогресстің айтарлықтай әсерінде болғандықтан, жекелей айтқанда ақпараттардың көптігіне қарай ақпараттық технологиялар ерекше орынға ие;
Тұрғындар топтарының әлеуметтік белсенділігінің өсуі маркетинг сипатын анықтайтын айтарлықтай фактор ретінде қарастырылуда;
Қазіргі уақыттағы маркетинг ашық инновациялық сипатта болып, үнемі жаңартуға негізделген;
Маркетингтің кең тарауы тек салалық, коммерциялық аумақта ғана емес, сондай-ақ барлық адам іскерлігі аумақтарын қамтуда.
Отандық кәсіпорында маркетинг әлі де кең тарала қойған жоқ, бірақ соңғы уақытта нарығы дамыған ірі қалаларда орналасқан кейбір кәсіпорында маркетинг бөлімдері ұйымдастырылуда. Басшылардың маркетингке көп мән бермеуінің себебі, шығарылатын өнімдері адам үшін бірінші қажеттіліктегі нәрсе болуымен қатар, кейбір жекелей басшыларда маркетинг рөлі және мәні шамалы деген ой туындауымен түсіндіріледі. Мұндай ой кәсіпорында маркетингтік және өндіріс- өткізу негізделуі кезінде оның ұйымдастырылуы мен іскерлік белсенділігі философиясы, мақсатты бағытталуы бойынша айырмашылықтары болғандықтан дұрыс емес. Мәселен, маркетингтік негізделу кезінде кәсіпорын ұжымының мақсаты-тұтынушылардың қажеттілігі, тұтынушылығы, мүдделерін қанағаттандыру, ал өндіріс-өткізу кезінде өндірістік бағдарламаны орындау болады. Осыған қарай ұжымдағы мамандар ролі, мәртебесі және артықшылықтары әртүрлі сипат алады. Егер І- ші вариантта неғұрлым жоғары мәртебеге менеджерлер, маркетологтар, экономистер ие болса, ал ІІ-ші технологтар, өндірістік цех басшылары, техникалық бақылау бөлімі және басқа да бөлімшелер басшылары тұрады.

Маркетингтік негізделу кезінде көңіл негізінен тұтынушылардың мұқтаждықтары, қажеттіліктері мен мүдделеріне аударылып, ал өндіріс- өткізуде- жоспарылық бағдарламаны орындау және ресурстарды пайдалануға бөлінеді. Сол себепті өндірісті басқару жүйесі І-ші вариантта нарық қатынастарына бейімділік, икемділік, тез қабылдаушылықпен ерекшеленеді. І-ші жүйе әртүрлі жаңа енгізілімдер мен жекелей нарық конъюнктурасына неғұрлым бейімді келеді. Ол ұйымдастыру және басқаруда баға мен тауар саясатының қазіргі жаңа замандық әдістерін кеңінен қолданылады. Жүйе ұжымы нарыққа өндіріліп шығарылған тауарларға үлкен әлеуметтік жауапкершілікпен қарайды. Ең бастысы, ұжымдар мен басшылар философиясы әртүрлі сипат алады. І-ші вариантта- тұтынушы сұранысы, мүдделерін қанағаттандыру, ІІ-де- өндіру және сату көзделеді. Қорытындылай келгенде, осының барлығы бизнес нәтижелерінде көрініс алады.
Нарықтық экономикасы дамыған елдерде маркетинг кәсiпорынның рыноктың және өндiрiстiк стратегиясын анықтайтын басқарудың басты бернесi ретiнде құралады. Осы жағдайға байланысты ол нақты тұтынушылардың, нақты зерттеу мен болжау негiзiнде мол табыс табуға, сыртқа өнiм шығарушы кәсiпорыннның iшкi және сыртқы рыноктың қазiргi жағдайын және оның болашағын бiлуге бағытталады. Сонымен бiрге, кәсiпорынның маркетинг қызметiне бәсекелестi зерттеу, баға саясатын қамтамасыз ету, өнiмдi өткiзу мен жарнамалауды ынталандыру, тауарды өткiзудi тиiмдi ұйымдастыруды жолға қою, т.б. шаралар жатады.
Маркетингтiң негiзi болып табылатыны- бұл бiрiн-бiрi толықтыратын тәсiлдеме. Бұл дегенiмiз рынокты жан-жақты және нақтылы зерделеу, сол сияқты нарыққа белсендi ықпал ету, қажеттiлiктi және тұтынушының артықшылығын қалыптастыру. Дайындаушы мен тұтынушыны байланыстыру және олардың бiрiн-бiрi табуға жәрдем беру - кез келген маркетинг қызметiнiң басты мақсатына жатады. Елiмiзде болып жатқан нарықтық қатынастардың ықпалымен үнемi қозғалыста болатын маркетинг қызметi нарықтың шарттары мен талаптарына толық бағынышты.
Маркетинг - бұл шын мәнiнде, кәсiпорынның кез келген шаруашылық қызметiн басқару жүйесiнiң маңызды бөлiгi болып табылады.
Маркетинг- бұл нарықты талдау, кәсiпорындар қызметiнiң әр қилы түрлерiнiң өзара iс-қимылдарын қамтитын өндiрiстi ұйымдастыру және өнiмдi өткiзудегi кешендi жүйе: жоспарлау, баға құрылымы, сату, сатып алу, шикiзаттарды жеткiзу, өнiм тауарлар және қызмет көрсету.
Маркетингтiң негiзгi мақсаты-сатып алу, сату процесiнде ең жоғары мөлшерде пайда табуды,сонымен бiрге оның мiндетi- кәсiпорын қызметiнiң тұрақтылығын барынша қалыптастыру және стратегиялық мақсаттарға жетудi қамтамасыз ету.
Маркетинг қызметi жүйесiнде, сол сияқты кәсiпорынның басқа да жеке мiндеттерi де шешiледi:

oo Нарық, тауарлар, тұтынушылар және бәсекелестер жөнiнде сенiмдi, дер кезiнде және шынайы жарнамамен қамтамасыз ету;
oo Кәсiпорынның тауар өндiрудегi мүмкiншiлiгі;
oo Тұтынушыларға ықпал ететiн сұраныс, нарық, бәсекелестер.
Маркетингтiң экономикалық мәнi мына төмендегi нәтижелiктi тұжырымдайды:
oo Тауарлардың бәсекеге жарадылығын жасау;
oo Тауарларды жылжытуды жеделдету;
oo Сатып алушылардың қажеттiлiгiн қанағаттандыру;
oo Өндiрiстiң тиiмдiлiгi және тауар сату.
Маркетинг қызметi жағдайында нарық екi түрге ажыратылады:
oo Сатушы нарығы
oo Сатып алушы нарығы
Сатушы нарығы- бұл шын мәнiнде, тапшылық нарығы, онда сатушылар үлкен билiкке ие. Сатып алушы нарығы-бұл шын мәнiнде толықтырылған нарық, мұнда сатып алушылар үлкен билiкке ие.
Нарықты зерделеу екi жайғасымда жүзеге асады: оның ерекшелiк сипаты, сиымдылыққа қажеттiлiгi және мүмкiншiлiгi, молықтыру деңгейi, бәсекелестiң жағдайы, ұқсас тауарлар шығуының ықтималдылығы, т.б.
Ондай және басқадай жайғасымның артықшылығы өнiмге бағдарланған маркетинг немесе тұтынушыларға бағдарланған маркетингке алып келдi.
Өнiмге бағдарланған маркетинг, мынадай жағдайда қолданылады, егер де кәсiпорынның қызметi жаңа тауарларды шығаруға немесе шығарылғанды жетiлдiруге бағдарланса. Мұның негiзгi мақсаты- тұтынушыларды жаңа немесе жетiлдiрiлген тауарды алуға ынталандыру болып табылады.
Егер де кәсіпорынның қызметі тікелей нарықтың өзінен шығатын мұқтаждықты қанағаттандыруға бағытталса, тұтынушыға бағдарланған макетинг пайдаланылады. Мұндағы маркетингтің басты мақсаты- әлуетті мұқтаждықты зерделеу, рынок тауашасын іздестіру. Маркетингтің бұл үлгісі- жалпы коммерциялық қызметтің маңызды бөлігі, себебі, тұтынушылардың сұрау салуды зерделеусіз кәсіпкер үшін мүмкін емес.
Кәсіпорынның шаруашылық қызметі үшін маркетингтің осы екі үлгісі де бір жолғы болу керек. Тек кәсіпорынның өндіріс және рынок жағынан мүмкіншілікке жан-жақты талдау нағыз коммерциялық табысқа жеткізеді.

0.2 Маркетингтің негізгі көрсеткіші мен принциптері

Маркетингтің негізгі принципі- жалпыға бірдей нысаналығы, яғни тұтынушылардың қалаулары мен нақтылы талаптарына сай өндірістің түпкілікті нәтижелеріне бағдарлануы. Маркетингтің негізгі көрсеткіштері:
oo Таңдамалық көрсеткіш- маркетингтік ортаны талдау, тұтынушылар, тауар құрылымы, жабдықтау көздері, кәсіпорынның ішкі ортасы, бәсекелестер, нарық саралымын анықтау және зерделеу, жарнама саласы.
oo Өндірістік көрсеткіш- талдаманы ұйымдастыру және жаңа тауарлар өндіру, әлуетті сатып алушылардың қажеттілігін қанағаттандыру, олардың ерекшелігі, орама, баға, пайдалану сапасы.
oo Өткізушілік көрсеткіш- тауар қозғалысы жүйесін ұйымдастыру, өткізу арналарын таңдау, жинақтау, сұранысты қалыптастыру, өндірісті ынталандыру және баға саясаты.
oo Басқару және бақылау көрсеткіштері - маркетинг жоспарын әзірлеу (бағдарламалар), оларды қаржыландыру, маркетингті ақпаратпен қамтамасыз ету, кадр саясаты, кәсіпорынның ұсынған мақсатының жетістігі, тәуелділікті бағалау, т.б.
Талдамалық арнаны шартты екі қосылқы бернеге бөлуге болады: нарықты кешенді түрде зерттеу және кәсіпорынның ішкі ортасын талдау. Бұл екі қосалқы берне бір-бірімен өзара тығыз байланысты. Нарықтық жағдайда кәсіпорын маркетингтік зерттеуді үнемдеуге тиіс емес, өйткені, мақсатқа жетуді қамтамасыз ету үшін жұмысты көз жұмып істеуге болмайды.
Маркетингтің талдамалы берненің нәтижесі оның өндірістік бернесін және қосалқы бернесін іске асырудағы негізі болып табылады.
Шығарылған тауарлар, өндірілген өнімдер нарыққа келіп түседі. Мұндағы маркетингтің негізгі міндеті тиімді өткізу, оны тұтынушыларға жеткізу.
Нарықтық экономика жағдайында өндіріс қызметінің табысы басқару және бақылау бернесіне байланысты болады. Маркетингтің барлық бернелерін іске асыру, ойластырылмаған жоспарлау, маркетингтің ақпарат және коммуникациямен қамтамасыз етілмеуі, сол сияқты маркетингтік басқарудың соңғы сатысы - бақылаусыз мүмкін емес.
Маркетингтің негізгі принциптері мыналардан тұрады:
oo тұтынушы мұқтажын, нарықтық жағдайды, кәсіпорынның нақты мүмкіндіктерін дәлме-дәл білу арқылы өнім өндіру;
oo тұтынушы мұқтажын мейлінше толық қанағаттандыру, нақтылы проблемаларды шешу үшін оны құралдармен немесе құрал-жабдықтар кешендерімен қамтамасыз ету, балама принцип- өнім өткізетін орындарды іздестіре отырып, өнім өндіру мен қызмет көрсету;
oo нақтылы бір нарық жағдайына жоспарланған мөлшерде және белгілі мерзімде өнімді өткізумен қызмет көрсетуді тиімді жүзеге асыру;
oo ғылыми-техникалық ойды және нарық жаңалықтарын пайдаланып, тауарларды өткізуді дайындау үшін зерттеулерді ұдайы қорыта отырып,

кәсіпорынның өндірістік-коммерциялық қызметінің ұзақ мерзімді нәтижелілігінің пайдалылығын қамтамасыз ету;
oo сұранысты қалыптастыру мен оған жағдай жасауға бір мерзім ішінде ықпал ете отырып, тұтынушылардың үнемі өзгеріп отыратын талаптарына дағдыланудағы өндірушінің жүріс-тұрыс стратегиясы мен тактикасының тұтастығы.
Маркетингтегі бастысы - ол, мақсатты бағдарлану және кешенділік, яғни кәсіпкерлік, шаруашылық, өндірістік және өткізу қызметтерінің қосылуы. Маркетингтің мақсаты- өндірістің жоғары тиімділігін және өндірістік тауарларды сатуды қамтамсыз ету.
Кешенділік- маркетингті қолдануды іске асыру нәтижелікке жеткізуді көрсетеді, егер де ол жүйе ретінде пайдаланылса, ал маркетингтің жекелеген әрекетері шын мәнінді, оң нәтижелікке жеткізбейді.
Соңғы жылдарда Қазақстан Республикасының саяси, экономикалық және қоғамдық өмірінде болып жатқан өзгерістер шаруашылық іскерліктің жаңа жолдарын іздеумен ғана шектелмей, республика кәсіпорындары алдына жаңа экономикалық шарттарда өміршеңдікті қамтамасыз ету үшін маңызды мәселердің бір қатарын жолға қояды. Осы шарттарда маркетинг ерекше орынға ие болады. Өйткені ол құрылымдық - ассортименттік саясатты қалыптастыру кезінде осы механизмнің ең көкейтесті құрамдасы ретінде сипатталады. Маркетинг кәсіпорындарда кеңінен тарай бастады. Яғни едәуір қаныққан нарығы бар үлкен қалаларда орналасқан ірі кәсіпорындарда маркетинг құрыла бастады.
Кәсіпорындағы басқарудың принципті жаңа жүйесін қалыптастыру кезінде маркетинг өндірістік - өткізу іскерлігін ұйымдастыру мен басқарудың Қазақстан шаруашылық тәжірибесі үшін жаңа құралы болып табылып, ол осы іскерлікпен оның мақсаттары және мәселелері жәйлі бұрынғы көзқарастарын айтарлықтай ерекшеленеді.
Қазіргі кезде маркетинг жетілген, әрі анықталған ғылыми және машықтық құрамдас деңгейіне қолдануының айтарлықтай мол тәжірибесі мен сипатталып, барынша көп жақтылығында және басқа да осы аумақтағы әйгілі мамандардың еңбектерінде қарастырылған, тоқталып кетерлік жағдай, маркетинг осы орайда қазіргі уақыттағы алдыңғы қатарлы елдерде қамтамасыз етілетін экономикалық дамудың жоғарғы деңгейіне сай келеді.
Маркетингтің мәні мен мағынасы және негізгі концепциялары
Рыноктық экономика жағдайында, маркетингтің қызметі тауарлар мен қызметтерге ұсыныс пен сұраныстың нәтижелі сәйкестілігін қамтамасыз ету үшін, еркін және бәсекелестік ұйымдарынан тұрады. Бұл сәйкестілік сыртқы әсерлерден болмағандықтан, материалдық айырбас ұйымы, немесе басқаша айтсақ, өндіруші мен тұтынушы арасындағы табиғи тауарлар ағымы және коммуникация ұйымы, жалпы айтқанда, информациялық ағымды қажет етеді. Осындай жағдайда, маркетингтің ролі қоғамда сатушылар мен алушылар арасындағы айырбас пен коммуникация ұйымдарынан құралады. Бұл

жағдайда маркетингтің есептері мен функциялары ерекше көңіл аударуы айырбас процесі мақсатына қатыссыз болып келеді.
Маркетингті қолдануда негізгі екі ағымы болады. Оны айта кетсек, стратегиялық маркетинг, яғни маркетингтің талдау процесі және оперативті маркетинг, яғни маркетингтің белсенді процесі.
Көптеген кәсіпорындар, ресми түрде қабылданған жоспарсыз жұмыс жүргізеді. Жаңа фирмаларда басқарушылардың өз кәсіпорнына жоспар құрастыруына уақыты да болмайды. Ал бұрыннан келе жатқан фирмаларда, басқарушылар жоспарсыз-ақ кәсіпорын жұмысын жалғастыра беруге болады. Олардың пікірі бойынша, рыноктағы жағдай тез өзгереді және жоспар қажетсіз болып табылады да, еш нәтижелік бермейді. Осы және басқа да көптеген себептерден, көп кәсіпорындар өз жұмыстарында формальді жоспарлау қолданбайды. Ал формальды жоспарлау көптеген пайда береді. Мелвилл Бранч жоспарлаудың пайдаларын анықтап көрсетті. Мысалы, жоспарлау басшылардың перспективті ойлауын қолдайды; келесі бақылауға арналған қызмет көрсеткіштерін анықтайды; фирманың әрекеттерін нақты үйлестіреді; фирма өзінің міндеті мен саяси мақсатын анық белгілейді; фирманы күтпеген өзгерістерге дайын болуын жсайдыфирманың барлық бөлімдерінің байланысын көрсетеді.
Осы тұрғыдан алып қарағанда, маркетинг тауар тасуға бағытталған.
Маркетинг экономикалық процесс ретінде, өндіруші мен тұтынушы арасындағы байланысты қамтамасыз етеді, олар жасайтын айырбасты нәтижелікке жеткізеді. Қарастырылған сапада маркетинг, рыноктық қатынастардағы потенциалды қатысушылардың арасында тек тауарлық қана емес, сонымен қатар информациялық айырбас жүргізеді. Біркелкі өнім өндірушілер ол тауарды неғұрлым көп қажет етсе, соғұрлым ол тауарға деген қажеттілік өседі.
Маркетингтің негізгі формуласы - өндірілген нәрсені сату емес, керісінше, сатылатын зат өндір, көлемі, жекелеген формасы мен капиталды қолдану саласынан тәуелсіз, байланыссыз түрде болатын өнеркәсіп, өзінің даму жолында, стратегиялық мақсатына жету жолында бірнеше функция қатарын орындайды. Олардың ішіндегі ең негізгісіне өндіріс дайындығын, өнімнің шығарылуын, қаржы-экономикасын, қамтамасыз етілуін және маркетингті жатқызуға болады. Ең алғашында маркетинг шаруашылық қызметінің көп саласының бірі ретінде және теңдестік функциясы ретінде, ал соңында интегралданған шаруашылық функциясы болып қарастырылды. Дәл осы соңғы көзқарас, интегралданған маркетингтің негізін құрайды.
Ресми түрде маркетингтің кең өріс алған кезі Американдық маркетинг ассоциациясы (АМА) 1985жылы берген анықтамасымен көрінеді: "Маркетинг- ұйымдармен жеке тұлғалардың мақсаттарының орындалуы мен жоспарлау процесін, баға құруын, ойдың жүзеге асырылуы мен оның жылжуын, сонымен қатар, тауар қызметтерінің айырбас арқылы қанағаттандырылуы" .

Шетел кәсіпорындарының тәжірибесі, рыноктағы табыс кәсіпорынның тек қана өндірістік және қаржы мүмкіндіктері ғана емес, сонымен қатар маркетингті дұрыс қолдануы да дәлелдейді:
1. Кәсіпорынды басқару принципі ретінде - тиісті рынок шешімдерін дәйекті бағыттау үшін тұтынушылардың қажеттіліктерін қанағаттандыруын белгілейді;
2. Құралдар ретінде ерекше тәсілдер, құралдар арқылы тұтынушы лардан бәсекелестерге қарағанда басымдылық алуын қамтамасыз етеді;
Әдіс ретінде өндірушілер мен тұтынушылардың мүдделерінің келісуіне және үйлесуіне жетуге көмектеседі.
Маркетингтік зертеудің мақсаты және әдістері.
"Өзіңіздің тауарыңызға қажеттілік тапқаныңызша ештеңемен айналыспаңыз", "Тұтынушыға бүгін не керек екенін білу және ертең не сатып алғысы келетінін болжау қажет". Осылай маркетингтің әліппелік негіздері құралады. Пайдалы өткіз мәселеріне фирманың барлық жұмыс шектерін байланыстыру үшін, рынок факторларын зерттеу, шаруа қорлық шешім қабылдаудың нәтижелі орны болып табылады.Рынок жағдайында интуицияға, басшылардың, мамандардың пікіріне және бұрынғы тәжрибеге сүйену жеткіліксіз болады. Сонымен қатар шешім қабылдауға дейін және одан кейін де, бірқатар ақпарат жинау қажет. Қабылданған шешімдер сипаттамасына көп факторлар әсер етеді, мысалы бәсекелестер, жабдықтаушылар және т.б.
Кәсіпорынның көлеміне, жұмыс жүргізілуіне байланысты әр түрлі маркетингтік зерттеулер жүргізіледі. Мысалы, АҚШ фирмалары келесі зерттеулерді өткізеді: рыноктың потенциалды мүмкіндіктерін бағалау - 93% фирмалар, рыноктың негізгі сипаттамаларын және басқа фирмалардың рыноктағы үлесін зерттеу - 92%, жаңа тауарға тұтынушылардың реакциясын тексеру - 84%, бәсекелестерді зерттеу - 85%, жарнамалық хабарландырудың тиімділігін талдау - 67%, жарнамалық текстерді зерттеу - 49%, тұтынушылар себептерін зерттеу - 48% және т.б. Берілген мәліметтер маркетингтік зерттеулер көпшілік фирмалармен маркетингтік жұмыстың негізі болып қарастырылуын куаландырады.
Кәсіпорынның жұмысы қаншалықты көп жақты болса,соншалықты маркетинг түрлеріде көп болады. Маркетингтің көп түрлігі тұтынушылардың сұранысына байланысты. Түрлеріне қарай бөлсек, оны мына түрде бөлуге болады. Конверсиялық маркетинг, кративтік маркетинг, ремаркетинг, синхромаркетинг, демаркетинг, қарсы әрекет жасайтын маркетинг, ынталандыратын маркетинг, көтермелейтін маркетинг.
Конверсиялық маркетинг - барлық немесе бірнеше рыноктың сегментері тауарды немесе қызметті қабылдамауы. Бұл түрдің мақсаты: тауарды жақсарту, бағаны төмендету, өткізу арналарын жақсарту, қоғамның пікірін өз мүдесіне сай өзгерту.
Кретивтік маркетинг - яғыни, (дамушы маркетинг): жасырын сұранысты әйгілеуге бағытталған маркетинг.

Жаңа мақсатты рынокты табу, тауардың сипаттамаларын өзгерту, коммуникацияны тиімді жүргізу.
Ремаркетинг - сұраныс төмендеген жағдайда қолданылатын маркетинг.
Синхромаркетинг - сұраныс өндіріс күшінен бірталай асатын болса, не бұл тауардың, өндіріс көлемі рынок қажеттілігінен көп болатын болса, сол жағдайда ғана қолданылатын маркентинг түрі. Сұранысты уақыт бойынша реттеу, икемді баға қолдану.
Демаркетинг - қанағаттандыра алмайтын сұранысты төмендетуге бағытталған маркетинг. Бағаны көтеру, өтімді ынталандыру шараларын және сервисті азайту, сұраныс деңгейін төмендету.
Қарсы әрекет жасайтын маркетинг - тұтынушының және
қоғамның жағдайын жақсарту мақсатыменен қолданылатын маркетинг. Бағаны кенет көтеру, тауардың қол жетерлігіне шек қою, тауардың денсаулыққа зияндығы туралы тұтынушыларға ақпарат тарату.
Ынталандыратын маркетинг - ұтымды әдіс табу жолында әрекет жасайтын маркетинг. Бағаны төмендету, жарнаманы күшейту, тауардың жақсы жақтарын көрсету, өтімді ынталандыру шараларын қолдану.
Көтермелейтін (қолдайтын) маркетинг - сұранысты бір деңгейде қалыптастыратын маркетинг. Тауардың сапасына және қызмет көрсетуіне жиі назар аудару.
Маркетиінгтің әдістері: А) Тауарды немесе қызыметін белгілі бір тұтынушыларға "бекітіп қою".
Б) Тауардың тұтыну құндылығын көрсетуге қолайлы жағыдай жасау. В) Сұранымның болмашы - нарықта қаж етті тауарлардың болмауыннан деген үмтпен тауар туралы ақпарат тарату нарықта сұранымың деңгейі мен құрлымына толық сайкес келетін сұранымды қалыпты сұраным
деп аталады.

2.1 Кәсіпорынның мүмкіндіктерін зерттеу

Жеткізушілер, делдалдар, бәсекелестер және қоршаған жағдайларды зерделеу, кәсіпорын өзінің маркетинг мақсатын орындау үшін не істеу керектігін анықтауға себепкер болады. Өндірісті, қаржыларды, жабдықтарды, оның осылар үшін қолда қандай мүмкіншіліктерінің бар екендігін, қандай ресурстардың қолда бары, олардың қандайлары қажетті, керектілерін қандай бағамен сатып алуын, т.б. анықтауға мүмкіндік береді.
Кәсіпорынның мүмкіндігін зерделеу оның әлеуетін, қызметінің күшті және әлсіз жақтарын ашуға бағытталады. Кәсіпорынның күшті және әлсіз жақтарын зерделеу, оның қол жеткен табыстары және нарық көрсеткіштерін жақсартудың мұқтаждығына байланысты кәсіпорын қызметі мен бернелерін анықтауды болжайды.
Кәсіпорынның әлеуеттілігін зерделеу мына төмендегі мақсатқа сай бөлімдерден жүргізіледі:

І Өндіріс
oo Өндірістің көлемі, құрылымы, қарқыны.
oo Кәсіпорынның сұрыпталым номенклатурасы, жаңарту деңгейі, сұрапталымның кеңдігі мен тереңдігі.
oo Шикізаттар және құралдармен қамтамасыз етілуі.
oo Жабдықтар паркінің қолда бары және оны пайдаланудың деңгейі, босалқы қордың деңгейі, оларды пайдаланудың жылдамдылығы. Технологиялық жаңалықтар
oo Өндірістің орналасқан жері және қолда бар инфрақұрылымы.
oo өндіріс экологиясы.
ІІ Өнімді бөлу және өткізу
oo Өнімді тасымалдау. Тасымалдау мүмкіндігі және шығындарды бағалау
oo Тауарлардың босалқы қорларын сақтау, босалқы қорлар деңгейі, оларды орналастыру және айналыс жылдамдығы. Қолда бар қойма, үй-жайы және сақтау орындар, олардың сиымдылығы.
oo Жетілдіру мүмкіндігі, тауарларды өлшеп орау және орамалау.
oo Сату. Жекелеген тауарлар бойынша, сату аймағы, құндары, сатушылар тұрпаты, делдалдар және өткізу арналары.
ІІІ Ұйымдық құрылым және менеджмент
oo Ұйымдастыру және басқару жүйесі.
oo Қызметкерлердің сандық және кәсіптік құрамы.
oo Жұмыс күшінің құны, кадрлардың тұрақтамауы, еңбек өнімділігі
oo Менеджмент деңгейі
oo Кәсіпорын мәдениеті. IV Маркетинг
oo Рынокты, тауарларды, өткізу арналарын зерттеу.
oo Өткізу және жарнамаларды, баға құрылымын ынталандыру
oo Жаңа енгізілім
oo Коммуникациялық байланыстар және ақпарат
oo Маркетингтік бюджет және оның орындалуы
oo Маркетингтік жоспарлау және бағдарламалар V Қаржылар
oo Қаржы орнықтылығы және төлем қабілеттілігі.
oo Пайдалылық және табыстылық (тауарлар, аймақтар, өткізу арналары және делдалдар бойынша).
oo Меншік және қарыз қаражаттары. Арақатынас.
Ішкі кәсіпорындық ақпарат шындықты, пайдалылықты, жеңіл алынатын және жүйелеуге ықшам келетіндігін білдіреді. Бірақ, кәсіпорынның әлуетін анықтау үшін ол жеткіліксіз болуы мүмкін. Бұл жағдайда сыртқы ақпаратты таңдау түрлі белгілі үлгілер мен әдістерді пайдалана отырып, салыстырмалы көрсеткіштерді қолданған жөн.
Кәсіпорынның мүмкіндігіне іріленген талдау кәсіпорын үшін үлкен мүддеге сенім білдіретін қосымша нықтылы бағытта болуы керек.

Ал егер өнімдер бойынша қарастыратын болсақ,онда қандай бұйымдар ең көп немесе ең аз айналым береді, қандай бұйымдарды сату ең көп немесе ең аз табыс әкелетіндігіне назар аудару керек.
Рыноктар бойынша- қандай рыноктар кәсіпорын өнімі үшін ең көп немесе ең аз басымдылықта болады.
Салалар бойынша- қандай салаларда кәсіпорынның өнімдері сатылады, бұл салаларда рыноктың қандай үлесі кәсіпорында орын алады.
Тұтынушылар бойынша- кәсіпорынның өнімдерін тұрақты тұтынушылар- кімдер, кәсіпорын өнімдері олар үшін несімен қызықтырады, жаңа тұтынушыларды жұмылдыру үшін не істеу керек?

ΙΙ Бөлім. "Рахат" Акционерлік Қоғамындағы маркетингті пайдалану.

0.1 "Рахат" Акционерлік Қоғамының техни ко-экономикалық талдауы

Алматы кондитер фабрикасы ең алғашқы өнімін 1942 жылы шығарды
.Москва және Харьковте ескіден сақталған кондитер кәсіпорындарының Алматыға көшіп келген технолог-мамандары көп жылдық өндіріс мәдениетінің салт-дәстүрлерін, ұрпақтан-ұрпаққа жалғасып қалыптасқан дағдыларын, тәтті тағам дайындайтын мамандардың шеберлік құпияларын өздерімен бірге ала келді. Жарты ғасырлық уақыт ішінде осындай берік те, сенімді тұғырдың арқасында фабрика ұжымы кондитерлік өнімдер тұтынушыларының саналуан сұраныстарын қанағаттандыра алатын қазіргі заманға сай өндіріс орнын қалыптастырды.
Рахат АҚ бұрынғы кондитер кәсіпорыны ретінде Алматыда құрылған. Қазақстан Республикасы өз алдына тәуелсіздік жариялауымен бірге 1991 жылы егемендік алып, нарықтық экономикаға көшіп, көптеген салаларға өзгеріс жасады. Ал 1992 жылы кәсіпорын меншік түрін өзгермеуімен айналысып, соңғы негізінде еңбек коллективімен кәсіпорын жекешелендіру жүргізіліп акционерлік қоғам құрылды.
Ал 1994-1995 жылдары кәсіпорын жаңа және жаңартылған құралдар мен техникалық қайта жабдықтау жүргізілді. Кәсіпорын орналасқан өндіріс көлемі 5,3 гектардан тұрады. Ал 1996 жылы мемлекет экономикалық реттейтін заңдылық жүйеде көптеген алға жылжулар басталып, кәсіпорынның жұмысына жақсы әсерін тигізді. Сонымен қатар, кәсіпорын ішінде де антикризистік шаралар қабылдады. Соның нәтижесінде 1996 жылдың алғашқы айларында-ақ сату көлемі бұрынғы жылдармен салыстырғанда 2,5 есе өсті және бұл қарқын қазіргі уақатта да байқалуда. Кәсіпорынның қызметінің негізі- кондитерлік өнімдер өндіру және оларды сату болып табылады.
Кәсіпорында 2000-нан астам адам жұмыс істейді. Соның ішінде 300- ден аса мамандар мен инженер-техникалық жұмыскерлер істейді. "Рахат"АҚ кондитерлік тағамдардың шамамен барлық түрлерін шағарады. Қазіргі уақытта "Рахат" АҚ-мы-170-тен астам тауар түрін өндіреді.
Сонымен қатар дәстүрлі тағам- тәттілер шағарады: ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.