Қазақстан республикасында жерге меншік құқығында туындайтын мәселелер

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 14 бет
Таңдаулыға:

Жерге жеке меншік құқығының туындау мәселелері
Жоспар:
Кіріспе
1 Теориялық бөлім
1.1 Жер пайдалану құқығының және жер учаскесіне жеке меншік құқығының туындауы
1.2 Меншік иелері мен жер пайдаланушылардың міндеттері
2. Практикалық бөлім
2.1.Қазақстан республикасында жерге меншік құқығында туындайтын мәселелер
2.2 Шешу жолдары мен ұсыныстар
Қорытынды
Әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Тақырыпты зерделеу кезінде, ең алдымен, жер туралы Жарлық күшіне енгеннен кейін болған жер учаскелеріне құқықтағы түбегейлі өзгерістерді түсіну қажет
Осы Жарлықпен (122-бап) :
Осы Жарлық күшіне енгенге дейін жеке қосалқы шаруашылық, бағбандық, тұрғын үй құрылысы және оған қызмет көрсету, саяжай құрылысы үшін жер учаскелері өмір бойы мұраға қалдыру құқығымен берілген Қазақстан Республикасының азаматтары осы Жарлық күшіне енген күннен бастап осы жер учаскелерінің меншік иелері болады.
Жер учаскелері құрылыс салуға тұрақты пайдалануға берілген немесе оларға қызмет көрсетуге арналған жерлерді қоса алғанда, жермен тығыз байланысты өндірістік және басқа да объектілер салынған азаматтар мен мемлекеттік емес заңды тұлғалар, егер оларды тұрақты пайдалану құқығы бұрын сатып алынған болса, осы жер учаскелерінің меншік иелеріне айналады.
Тұрақты пайдалану құқығын сатып алмаған азаматтар мен мемлекеттік емес заңды тұлғалар жер учаскелерін меншікке сатып алады немесе оларды меншікке сатып алғанға дейін жалға алу шартымен уақытша қысқа мерзімді немесе ұзақ мерзімді жер пайдалануға қайта ресімдейді.
Бірнеше пәтері және (немесе) тұрғын емес үй-жайлары бар үйлерді салуға және оларға қызмет көрсетуге арналған жер учаскелері осы Жарлық күшіне енген күннен бастап осы үй-жайлардың меншік иелерінің ортақ меншігіне немесе үй-жайлардың меншік иелері құрған заңды тұлғалардың меншігіне өтеді.
Шаруа қожалығын жүргізу үшін жер учаскелері өмір бойы мұраға қалдырылған иеленуге берілген Қазақстан Республикасының азаматтары тұрақты жер пайдаланушылар болады.
Ауыл шаруашылығы және орман шаруашылығы өндірісі үшін жер учаскелері тұрақты иеленуге берілген Қазақстан Республикасының заңды тұлғалары тұрақты жер пайдаланушылар болады.
Жер учаскелері уақытша пайдалануға, оның ішінде жалға берілген азаматтар мен заңды тұлғалар уақытша жер пайдаланушылар болады.

1 Теориялық бөлім
1.1 Жер пайдалану құқығының және жер учаскесіне жеке меншік құқығының туындауы

Жер учаскелері тұрақты пайдалануға берілген мемлекеттік заңды тұлғалар тұрақты жер пайдаланушылар болады.
Бұрын қолданылып жүрген заңдарға сәйкес Жарлық күшіне енгенге дейін азаматтар мен заңды тұлғаларға берілген жерге құқықтарды куәландыратын құжаттар осы Жарлыққа сәйкес меншік құқығын немесе жер пайдалану құқығын куәландыратын жаңа құжаттармен ауыстырылғанға дейін күшін сақтайды.
Осылайша, жер учаскесіне бұрын пайда болған құқық құжаттар ауыстырылғанға дейін күшін сақтайды. Сол кезеңде жер учаскесін иелену, өмір бойы мұраға қалдырып иелену және пайдалану құқығының туындауы үшін негіз жер учаскесіне құқық беруде осыған уәкілеттік берілген мемлекеттік органның шешімі болып табылды.
Қазіргі жер заңнамасы бойынша жер пайдалану құқығы мынадай жолдармен туындайды::
1) жер пайдалану құқығын беру - тұлғаға жер пайдалану құқығын тікелей мемлекеттің беруі;
2) жер пайдалану құқығын беру - тұлғаға жер пайдалану құқығын басқа жер пайдаланушыға беру;
3) жер пайдалану құқығының әмбебап құқықтық мирасқорлық тәртібімен ауысуы - заң бойынша мұрагерлік кезінде немесе заңды тұлға қайта ұйымдастырылған кезде құқықтық мирасқорда жер пайдалану құқығының туындауы (жер туралы Жарлықтың 37-бабы).
Осы шарттарға ұқсас жер учаскесіне жеке меншік құқығы да туындайды.
Меншік құқығы мен жер пайдалану құқығын беру ақыға немесе тегін жүргізіледі.
Жер учаскелері мемлекеттік кәсіпорындарға және белгіленген нормалар шегінде (§ 4-тараудың 3 және 4), Қазақстан Республикасының мемлекеттік емес заңды тұлғаларына ауыл шаруашылығы өндірісін, шаруа (фермер) қожалығын жүргізу үшін, азаматтарға жеке тұрғын үй құрылысы, өзіндік қосалқы шаруашылық жүргізу, ұжымдық және жеке бағбандық, саяжай құрылысы үшін және заңнамада көзделген өзге де жағдайларда тегін беріледі.
Мемлекеттік заңды тұлғаларға жеке меншік құқығын және жер пайдалану құқығын беру уәкілетті мемлекеттік органның жер учаскесін беру туралы актісі негізінде жүргізіледі.
Мемлекеттік емес жер пайдаланушыларға тұрақты жер пайдалану құқығын беру не жер учаскесін тұрақты жер пайдалануға беру туралы актінің (көрсетілген құқық ақысыз берілген жағдайда) не тұрақты жер пайдалануды сатып алу-сату шартының (осы құқық сатылған кезде) негізінде жүргізіледі.
Мемлекеттік емес жер пайдаланушыларға уақытша жер пайдалану құқығын беру жер учаскесін жалдау шарты немесе уақытша өтеусіз жер пайдалану шарты негізінде жүргізіледі.
"Жер учаскелеріне жеке меншік құқығын және жер пайдалану құқығын беру тәртібі туралы ережені бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1996 жылғы 20 маусымдағы № 760 қаулысына сәйкес мемлекеттік меншіктегі жер учаскелеріне жер пайдалану құқығын және адал меншік құқығын беру мынадай ретпен жүргізіледі:
а) жер учаскесіне тиісті құқық беру туралы өтініш қозғау;
б) жерге орналастыру жобасын әзірлеу және бекіту; в) жер учаскелерінің нақтылы (жергілікті жерде) шекарасын белгілеу);
г) жерге құқықты куәландыратын құжаттарды дайындау және беру;
д) Жерге құқықтарды мемлекеттік тіркеу.
Мемлекеттік жер учаскелеріне меншікке және (немесе) жер пайдалануға құқықтар беруге мүдделі азаматтар мен заңды тұлғалар жер учаскелеріне тиісті құқықтар беру құқығы бар жергілікті атқарушы органға өтінішхат береді. Өтініште жер учаскесін пайдалану мақсаты, оның болжамды мөлшері, орналасқан жері, сұралып отырған пайдалану құқығы, басқа жер учаскесінің болуы (болмауы) көрсетілуге тиіс. Егер жер учаскесі лицензияны (патентті) талап ететін қызметті жүзеге асыруға немесе іс-әрекеттер жасауға арналған болса, онда осы учаскеге жер пайдалану құқығын беру тиісті лицензияны (патентті) алғаннан кейін жүргізіледі. Осылайша, Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы Жарлықта өндіруге байланысты емес жерасты құрылыстарын барлауға, өндіруге, салуға және пайдалануға жер қойнауын пайдалану құқығын беру лицензия мен келісімшарт негізінде жүргізілетіні белгіленген.
Жер қатынастары және жерге орналастыру жөніндегі аумақтық органдар, ал елді мекендерде жергілікті сәулет және қала құрылысы органдары атқарушы органның тапсырмасы бойынша сұралып отырған жер учаскесін аумақтық аймақтарға бөлуге және жоспарлауға сәйкес мәлімделген нысаналы мақсаты бойынша пайдалану мүмкіндігін және қажетті келісулерді айқындайды.
Жергілікті жерде мәлімделген мақсат үшін жер учаскесін беру мүмкін болмаған кезде жергілікті атқарушы орган жер учаскесін беруден бас тарту туралы дәлелді шешім қабылдайды және өтініш берушіге осы шешімнің көшірмесін жеті күн мерзімде береді.
Жер учаскесіне құқық беру туралы жерге орналастыру жобасы тиісінше жер учаскесін алып қою белгіленген жер пайдаланушылармен, жергілікті сәулет және қала құрылысы, экология және биоресурстар органдарымен және белгіленген бөліп беруде мүдделері қозғалатын басқа да ұйымдар мен мекемелермен келісіледі (қорытынды түрінде).
Жерге орналастыру жобасының негізінде атқарушы органның құрамында жер учаскесіне құқық беру туралы шешімі қабылданады:
жер учаскесіне құқық берілетін жеке немесе заңды тұлғаның атауы; жер учаскесінің нысаналы мақсаты; алқаптардың түрлері бойынша алаңның мөлшері; жер учаскесінің бөлінетіндігі немесе бөлінбейтіндігі; учаскенің орналасқан жері; жер учаскесіне құқықтың түрі, ауыртпалықтар, сервитуттар; учаске төлемақыға берілген жағдайда жер учаскесінің немесе жер пайдалану құқығының сатып алу бағасы;
жерді алып қоюға немесе уақытша иеленіп алуға байланысты ауыл шаруашылығы және орман шаруашылығы өндірісінің залалдары мен ысыраптарын өтеу бөлігіндегі Тапсырыс берушінің міндеттемелері;
Алып қойылатын учаскелер мен залалдардың мөлшері көрсетіле отырып, жер алып қойылатын адамдардың атауы;
Атқарушы органның жер учаскесіне құқық беру туралы шешіміне сәйкес жер учаскесінің нақты (жергілікті жерде) шекарасын белгілеу, жер учаскесіне тиісті құқықтарды куәландыратын құжаттарды дайындау және беру жүргізіледі.
Осылайша, "жер учаскесін беру" термині жер учаскесіне меншік құқығының немесе жер пайдалану құқығының туындауына негіз болып табылатын құзыретті мемлекеттік органдардың барлық құқықтық іс-әрекеттерінің жиынтығын білдіреді.
Әкімшілік тәртіппен жер учаскелерін жеке меншікке берумен қатар қазіргі заманғы заңнама (Мемлекеттік органдардың қандай да бір рұқсатын алмай) меншік иесінің өз жер учаскесін кепілге, жалға алуға, уақытша өтеусіз пайдалануға беруді жүзеге асыруына, шаруашылық серіктестігінің жарғылық қорына жарна ретінде енгізуге және т.б. мүмкіндік береді.
Жер пайдаланушылар өздерінің жер пайдалану құқығына қатысты осындай кең құқықтарды пайдаланады. Олар азаматтық-құқықтық мәмілелер негізінде жер пайдалану құқығын бере алады және иеліктен шығара алады.
Тұрақты жер пайдалану құқығы бар мемлекеттік емес жер пайдаланушылар бұл құқықты басқа тұлғаларға ақы төлеп немесе өтеусіз, бүкіл учаскеге немесе оның бір бөлігіне бере алады. Жер пайдаланушының өзіне тиесілі учаскені басқа тұлғаға (кейінгі жер пайдаланушыға) уақытша жер пайдалануға беруі, сондай-ақ уақытша жер пайдалану құқығын иеліктен шығаруы жер учаскесінің нысаналы мақсаты сақталу шартымен жүзеге асырылады.
Жаңа тұлғаларда Азаматтық кодексте және жылжымайтын мүлікке құқықтарды және онымен жасалатын мәмілелерді тіркеу туралы Жарлықта көзделген тәртіппен азаматтық-құқықтық мәмілелер тіркелген кезден бастап жер учаскесіне меншік құқығы және сатып алу-сату шарты бойынша тұрақты жер пайдалану құқығы, сондай-ақ жалдау немесе уақытша өтеусіз жер пайдалану шарты бойынша қайталама уақытша жер пайдалану құқығы туындайды.
Қызметтік жер телімін пайдалану құқығы қызметкер мен заңды тұлғаның әкімшілігі арасында жасалған шарт негізінде туындайды. Қызметтік жер телімін пайдалану құқығына қатысты қандай да бір мәмілелер жасауға жол берілмейді.
Жер учаскесіне меншік құқығы мен жер пайдалану құқығының әмбебап құқықтық мирасқорлық тәртібімен ауысуы Азаматтық кодекстің 46 және 235-баптарында көзделген тәртіппен жер туралы Жарлықтың 45-бабына сәйкес жүзеге асырылады.
Жер учаскесі меншік құқығымен, тұрақты немесе ұзақ мерзімді уақытша жер пайдалану құқығымен тиесілі азамат қайтыс болған жағдайда, аталған құқықтар өсиетке немесе заңға сәйкес мұраға қалдырылады. Егер уақытша жер пайдалану шартында өзгеше көзделмесе, уақытша қысқа мерзімді жер пайдалану құқығы да осындай тәртіппен мұраға қалдырылады.
Заңды тұлға қайта ұйымдастырылған жағдайда оған тиесілі жерге құқық азаматтық заңдардың нормаларына сәйкес құқықтық мирасқорға ауысады. Қайта құру дегеніміз:
заңды тұлғалардың қосылуы-олардың әрқайсысының құқықтары мен міндеттері жаңадан пайда болған заңды тұлғаға көшеді;
заңды тұлғаның басқа заңды тұлғаға қосылуы - біріктірілген тұлғаның құқықтары мен міндеттері басқа заңды тұлғаға ауысады;
заңды тұлғаны бөлу-құқықтар мен міндеттер жаңадан пайда болған заңды тұлғаларға ауысады;
заңды тұлғаның құрамынан бір немесе бірнеше заңды тұлғаны бөліп шығару - құқықтар мен міндеттер қайта ұйымдастырылған әрбір заңды тұлғаға ауысады;
бір түрдегі заңды тұлғаны басқа түрдегі заңды тұлғаға айналдыру - құқықтар мен міндеттер жаңадан пайда болған заңды тұлғаға ауысады.
Құқықтық мирасқордағы жер учаскесіне құқық жылжымайтын мүлікке құқықтарды тіркеу үшін белгіленген тәртіппен тіркеу кезінде туындайды.

1.2 Меншік иелері мен жер пайдаланушылардың міндеттері

Заңдармен қатар жер учаскелерінің меншік иелері мен жер пайдаланушылардың міндеттері де белгіленеді. Олар келесідей:
жерді оның негізгі нысаналы мақсатына сәйкес, ал уақытша жер пайдалану кезінде - жер учаскесін беру актісіне немесе жалдау шартына (уақытша өтеусіз жер пайдалану шартына) сәйкес пайдалануға);

өндірістің табиғатты қорғау технологиясын қолдану, өзінің шаруашылық қызметінің нәтижесінде қоршаған табиғи ортаға зиян келтіруге және экологиялық жағдайдың нашарлауына жол бермеу;
топырақтың құнарлылығын арттыру, жерді қорғау жөніндегі іс-шараларды жүзеге асыру (жерді су және жел эрозиясынан, селден, су басудан, батпақтанудан, қайталама сортаңданудан, құрғап кетуден, тығыздалудан, өндіріс қалдықтарымен ластанудан және қоқыстанудан қорғау);
жер салығын (жалдау ақысын) және заңнамада және шартта көзделген басқа да төлемдерді уақтылы төлеуге;
орман, су және басқа да табиғи ресурстарды пайдалану тәртібін сақтау, мемлекет қорғайтын тарих, сәулет ескерткіштерін және жер учаскесінде орналасқан басқа да объектілерді қорғауды қамтамасыз ету;
жер учаскесінде жүзеге асыру кезінде басшылыққа алу
қолданыстағы сәулет-жоспарлау, құрылыс, экологиялық, санитарлық-гигиеналық және өзге де арнайы талаптар (нормалар, ережелер, нормативтер);
мемлекеттік органдарға жер заңнамасында белгіленген жердің жай-күйі мен пайдаланылуы туралы мәліметтерді уақтылы ұсыну;
басқа меншік иелері мен жер пайдаланушылардың құқықтарын бұзбау
құнарлы қабаттың жоғалуын болдырмау үшін оны алу қажет болған жағдайларды қоспағанда, оны сату немесе басқа тұлғаларға беру мақсатында топырақтың құнарлы қабатын алуға жол бермеу;
Сервитуттарды ұсынуды қамтамасыз ету.
Меншік иелері мен жер пайдаланушылардың жоғарыда аталған міндеттерін талдау көрсеткендей, бұл нормалардың көпшілігі жерді қазіргі және болашақ ұрпақ үшін табиғи объект ретінде сақтауға бағытталған. Сондықтан, осы талаптардың сақталуы уақыт талабына байланысты және жалпы адамзаттық, планетарлық сипаттағы мөрге ие.
Меншік иелері мен жер пайдаланушылардың міндеттері оларға берілген жер учаскелерінің нысаналы мақсатына қарай айқындалады. Сондықтан әртүрлі мақсаттағы жер учаскелеріне құқық субъектілерінің міндеттеріндегі кейбір ерекшеліктерді қарастырған жөн.
Мәселен, ауыл шаруашылығы ұйымдары топырақтың құнарлылығын арттыру жөнінде тиімді шаралар жүргізуге, топырақтың жел және су эрозиясын болғызбау жөніндегі ұйымдастыру-шаруашылық, агротехникалық, орман мелиорациялық және гидротехникалық іс-шаралар кешенін жүзеге асыруға, жердің сортаңдануына, батпақтануына, ластануына, олардың арамшөптермен және зиянды карантиндік өсімдіктермен толып кетуіне, сондай-ақ топырақтың жай-күйін нашарлататын басқа да процестерге жол бермеуге міндетті. Осылайша, ауылшаруашылық тауар өндірушілеріне топырақ құнарлылығын қорғау, қалпына келтіру және арттыру міндеті жүктелген.
Өнеркәсіптік, құрылыс ұйымдары мен кәсіпорындар үшін бұл талаптардың шешуші мәні жоқ екендігі айқын. Олар ең алдымен өздеріне берілген жер учаскелерінде сәулет-құрылыс, санитарлық, экологиялық нормативтер мен ережелерге сай келетін жобалау-сметалық құжаттамаға сәйкес ғимараттар мен құрылыстарды ұтымды орналастыруға міндетті. Сонымен бірге өнеркәсіп, құрылыс кәсіпорындары мен ұйымдарының міндетіне
ауыл шаруашылығы және басқа жерлерді өндірістік және басқа да қалдықтармен, сарқынды сулармен ластамау, сондай-ақ өз учаскесінде шектес жер пайдаланушылар мен жер учаскелерінің меншік иелерінің мүдделерін бұзатын әрекеттер жасамау айыпталады.
Бұдан басқа, өнеркәсіптік немесе өзге де құрылысты жүзеге асыратын, пайдалы қазбалардың кен орындарын ашық тәсілмен игеретін, сондай-ақ топырақ жамылғысының бұзылуына байланысты басқа да жұмыстарды жүргізетін кәсіпорындар мен ұйымдар топырақтың құнарлы қабатын жерді рекультивациялау және өнімділігі төмен алқаптардың құнарлылығын арттыру үшін пайдалану мақсатында оны алуға және сақтауға міндетті.
Ауыл шаруашылығы жерлері мен орман алқаптары белгіленген тәртіппен іздестіру және іздестіру ұйымдарына уақытша пайдалануға берілген жағдайларда, олар жұмыстар аяқталғаннан кейін жер учаскелерін өз есебінен ауыл және орман шаруашылығында пайдалануға жарамды күйге келтіруге міндетті.

2. Практикалық бөлім
2.1.Қазақстан республикасында жерге меншік құқығында туындайтын мәселелер
Біздің қажеттіліктерімізді сезінетін өмірлік артықшылықтар шектеулі. Бұл тауарларды өндіруге қажетті экономикалық ресурстармен де жағдай. Әр қоғамда белгілі бір тәртіп, экономикалық ресурстар ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.