Шарттар міндеттемелері негізсіз баюшылықта

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 69 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ . . . 6

НЕГІЗСІЗ БАЮ САЛДАРЫНАН ТУЫНДАЙТЫН МІНДЕТТЕМЕ ТҮСІНІГІ ЖӘНЕ МАЗМҰНЫ . . . 9

1. 1 Азаматтық құқықтағы міндеттеме жүйесіндегі негізсіз баю салдарынан туындайтын міндеттеменің заңды табиғаты . . . 9

1. 2 Негізсіз баю міндеттеме түсінігі және түрлері . . . 17

1. 3 Негізсіз баю міндеттеменің мазмұны . . . 27

2 НЕГІЗСІЗ БАЮ САЛДАРЫНАН ТУЫНДАЙТЫН МІНДЕТТЕМЕНІ ҚҰҚЫҚТЫҚ РЕТТЕУ . . . 36

2. 1 Негізсіз баюды заттай нысанда қайтару . . . 36

2. 2 Негізсіз баю сипатындағы қайтаруға жатпайтын мүлік . . . 46

2. 3 Мүлікті қорғаудың заттық-құқықтық тәсілдер . . . 52

ҚОРЫТЫНДЫ . . . 67

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . . 71

Кіріспе

Дипломдық жұмыстың өзектілігі . Қазіргі уақытта отандық және әлемдік экономика тұтастай алғанда белгілі бір қиындықтарды бастан кешуде. Олардың едәуір бөлігі құқықтық негізсіз азаматтық айналымның кейбір қатысушыларын басқалардың есебінен кеңінен таралған байытумен тікелей байланысты. Елдің даму кезеңіндегі және нарықтық жағдайындағы экономикалық және экономикалық өмірдің негізгі реттеушілерінің бірі азаматтық құқық болып табылады.

Азаматтық заңнаманы түбегейлі реформалау терең тыныштықта болған азаматтық құқық институттары туралы қалыптасқан көзқарастарды өзгертті. Осыған байланысты, негізсіз байытуға байланысты қатынастарды құқықтық реттеу проблемалары белгілі бір әлеуметтік-экономикалық, тарихи, құқықтық және ғылыми-құқықтық факторларға байланысты өте өзекті болып табылады.

Жалпы негізсіз баю салдарынан туындайтын міндеттеме сол бір немесе өзге себептер бойынша тауарлармен ақылы эквиваленті алмасу бұзылатын, соның салдарынан жоспарланған, бірақ жүзеге аспаған қатынастардың қайсыбір қатысушысы қандай да бір материалдық игіліктерді басқа қатысушыларға негізсіз беретін, құқықтық қатынастардың теріс пиғылды қатысушылары басқа тұлғаның қандай да бір мүлкін жасырып қалатын немесе олардың контрагенті ретінде болуға жоспарланған тұлғаның мүлкін пайдаланып қалу орайы келетін және т. б. кез келген жағдайларда пайда болады.

Негізсіз баю салдарынан туындайтын міндеттемелердің пайда болуының мүмкін болатын жалғыз негіздері болып табылмайды. Негізсіз баю сондай-ақ субъектілер шартты қатынастармен байланысты болғанда, шартқа қатысушылардың біреуінің немесе екеуінің салақтығы кездейсоқтыққа орай байыған тараптың немесе мүлікке деген құқықтардың заңды иесінен басқа өзге субъектінің пиғылынан болатын жағдайларда орын алуы мүмкін.

Бүгінгі таңда азаматтық құқық доктринасында қайтарылуға жататын мүліктің түрін (жеке анықталған немесе тектік) және оның құнын өтеу жағдайларын анықтау, негізсіз алынған мүліктен қайтарылуға жататын кірістердің көлемін есептеу, осы мүлікке шығыстарды бөлу сияқты мәселелер тәжірибе сипатында түпкілікті шешілген жоқ.

Қазіргі азаматтық әдебиеттерде жеке және субсидиарлы қолдану, кондикция шарттары мен шектерін анықтауға қатысты пікірлер бірлігі жоқ; сонымен қатар, сот істерінің бәсекелестігіне жол беру мәселесі біржақты шешілмегенің көре аламыз. Азаматтық құқықтарды қорғау туралы өзге де талаптарға негізсіз баю салдарынан міндеттемелер туралы ережелерді субсидиарлы қолдану аясын кеңейту мүмкіндігі туралы мәселе де даулы болып қала береді.

З ерттеу жұмысының ғылыми жаңалығына негізсіз баюдан туындайтын міндеттемелерді реттейтін отандық заңнамаға және құқыққолдану тәжірибесіне салыстырмалы талдау жүргізіліп, нәтижесінде берілген институтты реттеуге ұсыныстар берілді.

Зерттеу жұмысының мақсаты - негізсіз баю салдарынан туындайтын міндеттемелерге байланысты теориялық сұрақтарды меңгеру, сондай-ақ берілген институттың құқықтық реттеу ерекшелігінен туындатын мәселелерді зерттеу.

Осыған сәйкес келесідей міндеттер қойылады:

негізсіз байытуға байланысты міндеттемелер ұғымын

ашу, негізсіз байытудан құқықтық қатынастарға және оны құрайтын элементтерге жалпы сипаттама беру;

негізсіз баю салдарынан міндеттемелердің туындау негізін

анықтау;

негізсіз баю салдарынан туындайтын міндеттемені құқықтық

реттеу мәселелері, негізсіз баюды заттай нысанда қайтару, негізсіз баю сипатындағы қайтаруға жатпайтын мүлік зерделеу.

Зерттеу объектісі ретінде негізсіз байытуға байланысты туындайтын құқықтық қатынастардан тұрады.

Зерттеу пәні - Негізсіз баю салдарынан туындайтын міндеттемелерді реттейтін отандық азаматтық заңнама нормалары болып табылады.

Дипломдық жұмыстың тәжірибелік мәні және ғылыми мәселенің қазіргі таңдағы бағасы. Зерттеу жұмысының негізгі ережелері мен тұжырымдары қолданыстағы заңнаманы жетілдіру, сот тәжірибесінде, тәжірибемен айналысатын заңгерлерге, негізсіз байытуға байланысты міндеттемелерді одан әрі теориялық зерттеу барысында, сондай-ақ оқу үрдісінде қолданылуы мүмкін.

Дипломдық жұмыстың методологиялық негізі. Негізсіз байытуға байланысты міндеттемелер институты революцияға дейінгі дәуірден бастап отандық азаматтық доктринамен танымал. Аталған құқықтық категорияны зерттеумен К. Н. Анненков, Ю. Г. Басин., Д. Д. Гримм, М. К. Сулейменов, С. Скрябин, Н. А. Полетаев, Г. Ф. Шершеневич және т. б. айналысқан.

Методогиялық негіз ретінде құқықтық зерттеу әдістері тарихи-құқықтық, ресми құқықтық, салыстырмалы құқықтық және заң құбылыстарын талдау жүйесі әдістері басшылыққа алынып зерттелінді, сондай -ақ дидукциялық пен талдау әдістері ұштастыра отырып дипломдық жұмыс зерттелінді.

Дипломдық жұмыстың теоретикалық негізі. Жұмыстың теоретикалық негізін кеңестік ғалымдардың, ТМД елдері мен шетелдік авторлардың зерттеліп отырған мәселеге қатысты еңбектері және жүйелік басылымдардағы мақалалары құрайды. Дипломдық жұмыстың қорытындысы Қазақстан Республикасының Конституциясына және құқықтық актілерге негізделеді.

Жұмыс құрылымы. Бұл жұмыс кіріспеден, екі тараудан, қорытындыдан және пайдаланылғын әдебиеттер тізімінен тұрады.

Дипломдық жұмысты жазуда қолданылған тәжірибелік база. Диплом жазу барысында Қарағанды облыстық соттының негізсіз баю салдарынан туындайтын міндеттемелерді даулау т. б. іс материалдары кеңінен қолданылды.

Негізсіз баю салдарынан туындайтын міндеттеме түсінігі және мазмұны

1. 1 Азаматтық құқықтағы міндеттеме жүйесіндегі негізсіз баю салдарынан туындайтын міндеттеменің заңды табиғаты

Азаматтық құқық әртүрлі мүліктік және мүліктік емес қатынастардың кең аумағын реттейді, оның қатысушылары азаматтар, сонымен бірге мемлекет және әртүрлі ұйымдар болып табылады. Міндеттемелік құқықтың құқықтық реттеу пәні, сәйкесінше азаматтық құқықтың реттеу пәні толығымен болып саналады. Бұл соңғы айтылған пәніне жатқызылған белгілі қатар қатынастары азаматтық құқықтың басқа салалары мен институттарымен реттелуін түсіндіреді, оған кейбір де меншік құқығымен авторлық және ойлап шығару құқығымен және тағы басқа.

Сонымен қоса міндеттемелік құқықтың құқықтық реттеу пәні елеулі кең екенін көруге болады. Ол материалдық игіліктің бір азаматтан өтуімен байланысты қалай да мүлікті беру туралы қатынас, жұмысты орындау, қызмет көрсету немесе ақша төлеу және т. б.

Міндеттемелік құқық нормалары берілген әлеуметтік байланысты бекітіледі және заңы айқындайды. Міндеттемелік құқық азаматтық құқықтың саласы ретінде берілген саланың толығымен құқық реттеу әдісіне ие. Жекелегенде, оның субъектілері ұйымдық және мүліктік оқшаулауы, бір-біріне қатысты заңды жағдайлары тең болады.

Олар субъективтік азаматтық құқықты ынтамен шешу және жүзеге асыруға әлеуметтік қажетті және диспозитивті шара мүмкіндігіне ие, азаматтық міндеттемені бұзғаны үшін мүліктік жауапкершілік жүктеледі [1; 410] . Міндеттемелік құқықтық нормалары азаматтық құқық реттеу әдістерін сатып алу-сату және тауар жеткізілімі, мүлікті және тұрғын үйді жалдау, жүкті, жолаушыларды және теңдеме жүкті тасымалдау туралы, сонымен қатар экономикалық айналымы шегінен тыс жатқан мүліктік қатынастардан басқа да, бір қатар қатынастарды реттейді (мысалы, зиянды өтеу туралы қатынастар) . Жоғары айтылғандарды жинақтасақ, міндеттемелік құқық өзіне азаматтық құқықтың бір саласы ретінде танылады; бұл - қызмет көрсету немесе ақша төлеумен байланысты қоғамдық қатынастарды азаматтық құқық әдістермен реттеу, азаматтық құқық субъектілері арасындағы мүлікті берумен байланысты азаматтық құқық нормаларының жиынтығы [2; 68] .

Зерттеудің ыңғайлығы үшін, сонымен қатар міндеттемелердің айналымына түсетін нормативті материалдардың сәйкесінше орналастырылуы үшін жүйелендіруге ұшырайды, яғни аса немесе кіші ірі топтарға бөлінеді.

Міндеттемелік құқықтың қатынастар жүйелендірудің әр түрлі топтастыру негізі бойынша болуы мүмкін. Міндеттеменің жүйесі, оларды тиісті зерттеудің толық мақсат сәйкестігі экономиканың және тиісті заңды белгілерді қосатын бірін бірі ауыстыратын топтастыру критериймен қолдануы негізінде ғана құрылуы мүмкін. Бұл көзқараспен қарастырылған міндеттемелер, әрекет етіп отырған заңнамада келесі топтарға жіктеледі:

1 Мүлікті ақылы түрде жүзеге асыру бойынша міндеттемесі (сатып алу-сату, тауар жеткізілімі, айырбас, өмір бойы асыруда ұстау) ;

2 Мүлікті ақылы түрде пайдалануға беру міндеттемесі (мүлік жалдау, тұрғын үйді жалдау) ;

3 Мүлікті жеке меншікке немесе пайдалануға тегін беру міндеттемесі (сыйға тарту, мүлікті тегін беру) ;

4 Жұмыс өндірісі бойынша міндеттеме (мердігерлік, күрделі құрылыс, мердігерлік) ;

5 Қызмет көрсету бойынша міндеттеме (тапсырма, комиссия, сақтау, экспедиция) ;

6 Тасымалдау бойынша міндеттемелер (темір жол, теңіз, өзен әуе, автокөлік) ;

7 Несие және есеп айырысу бойынша міндеттемелер (заем, банктік несие, есеп айырысу және ағымды шот, есеп айырысу құқық қатынастары, чек, вексель) ;

8 Сақтандыру бойынша міндеттемер (мүліктік сақтандыру, жеке сақтандыру) ;

9 Бірлескен қызмет бойынша (азаматтардың бірлескен қызметі, ұйымдардың бірлескен қызметі) ;

10. Біржақтық құқықтық әрекеттерінен пайда болатын міндеттемелер (сияпатты жария түрде сөз беру, тапсырмасыз бөтеннің ісін жүргізу) ;

11. Қорғаушылық міндеттемелер (зиян келтірудің салдарынан туындайтын міндеттемелер, негізсіз алу немесе мүлікті жинау) .

Міндеттемелік құқықтың жүйесі азаматтық құқықтың жүйесіне тән екенімен келісуге болады, ол өзінің ішкі байланысы мен нормативті материалдарды жаңа топтарға, құқық институттарға дифференциациясын көрсетеді.

Міндеттемелік құқықтық қатынастар міндеттеменің пайда болу негіздері және әрекетіне қатысты кейбір өзіне тән жалпы мезеттері бар. Міндеттеменің пайда болу негіздері, айтылғандай, елеулі әртүрлі. Бірақ, егер келтірілген міндеттемелер жүйесінде тек 10-11 топқа толықтырылғандар шарасыз болса, 4-9 топтағы кейбірлеулері немесе барлық міндеттемелер олардың жалғыз заңды дерек немесе солардың ішіндегі бір заңды деректі туғызу ретінде шартқа сүйенеді.

Міндеттеме азаматтық құқық қатынастардың әртүрлігі болып табылады. Азаматтық құқық қатынастардың кез келгенің мазмұны өзіне құқық (берілген жағдайда-талап құқығы) және оған тиісті міндет немесе құқық қатынастың әрбір қатысушы жақтарының құқықтарымен міндеттерін қосады: мысалы, тауар беруші және сатып алушының құқықтары мен міндеттері, мердігер және тапсырмашының. Міндеттемелік міндеттері мердігер және тапсырмашының. Міндеттемелік қатынаста құқыққа ие тұлға (белгілі әрекетті жасау немесе жасамауды талап ету) несие беруші; ал міндет жүктеген тұлға (әрекетті жасау немесе жасамау) борышқор деп аталады [3; 35] .

Қазақстан Республикасының Азаматтық Кодексі (әрі қарай ҚР АК) 286 бапқа сәйкес, міндеттеме ұғымы келесі түрде сипатталады: «міндеттемеге сәйкес бір адам борышқор басқа адамның несие берушінің пайдасына мүлік беру, жұмыс орындау, ақша төлеу және т. б. сияқты белгілі бір әрекеті жасауға, не белгілі бір әрекет жасаудан тартылуға міндетті, ал несие беруші талап етуге құқылы. Несие беруші борышқордан орындағанды қабылдауға міндетті».

Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексте «Міндеттемелік құқық» тарауы (268-405 б. б) және жеке меншік пен мүлік кепіл құқығы реттейтін «Заттық құқық» (188-267) таралуынан кейін жатқырылған. Солай, біз азаматтың кодексінің мүліктік құқық арасында заттық құқық пен міндеттемелік құқыты айыратындығын сипаттаймыз.

Осылай, профессор В. К. Райхердің 1928ж. «Абсолюттік және салыстырмалы құқық» мақаласында, «заттық құқық» санаты қарсы қойылатын «міндеттемелік құқық» ешбір ғылыми маңыз жоқ деп, көзқарасын көрсетеді. Ең алдымен құқық ретінде заттық құқығынын түсінілігі В. К. Райхердің пікірі бойынша тұлғаның затқа мүлтіксіз үстемдік мағынасында дұрыс емес, өйткені, осындай жүйелік тұлға мен зат арасындағы құқықтық қатынастың болуына әкеледі, ал бұл дұрыс емес.

Сонымен қатар, заттық құқық саласы өзін біртұтас, толық біртекті болып көрсетеді. Осы санатқа тарихи тұрғыда өзара әіртекті құқықтар енді, сонымен қоса бұл әртекті құқықтар абсолюттік қорғаныс қосылмайды (кез-келген құқық бұзушылықтан қарсы қорғалу мағынада) . Сонымен қатар, кейбір даусыз абсолюттік құқықтар, мысал ретінде, авторлық құқық ойлап шығару заттық құқық санатына кірмейді. В. К. Райхердің ойы бойынша құқықты абсолюттік және салыстырмалы бөлу дұрыс және олар сақталуға міндетті, бірақ кейбір өзгерістермен деп ойлайды [3; 37] .

Құқықтарды объектісі бойынша заттық және міндеттемелік болып топтастыру «объект» құқық (құқық қатынас) түсінігі өткір сын түрінде ерекше даулы болды.

Профессор А. И. Денисованың «Мемлекет және құқық теориясы» оқулығында құқық объектісі келесі түрде топтастырады:

әрекет немесе әрекетсіздердің нәтижесі;
заттар;
рухани өндірістің кейбір азығы;
жеке игілік.

Құқықтық қатынасының бір элементі ретінде объектінің болуы сұрағына үндеу салсақ, ең алдымен, тұлға мен зат арасында құқық қатынастың буржуазиялық көзқарастарының мүмкіншілігі туралы беп бұрып құқықтық қатынас бір элементі ретінде санау болмайды. Құқықтық қатынас бұл қарсы қойып санау болмайды. Құқықтық қатынас бұл құқық нормаларымен реттелген әлеуметтік қоғамдық қатынастар [3; 41] . Екінші ереже, бекіту қажеттілігі мынамен сипатталады, шынайы өмірде құқық қатынастың обьектісіз болуы онда мазмұндалған құқықтың да обьектісіз болады. Бірақ бұл құқықтың ештенеге бағытталмағандығы, ешбір нақты мәнге ие болмайтын болып сипатталынады. Құқықтың субьектісіз болуы - өмірлік санат, бірақ бұл тек уақытша жағдай сипатында ғана. Мысалы, ҚР АК 1077-б. 2 т. егер мұраның жері анықталған, мұрагерлікке шақырылып, болмай қалған мұрагер Кодекстің 1074-бабында көзделген мерзім ішінде мұрагерліктен бас тартпаса, мұралық мүлік субьектісіз болып қалады.

Құқықтық қатынастың қажетті элементі ретінде обьект болуы, еш жерден келмейтін деп хабардар еткенде емес шынайы санат. Шынын да, берілген субьектінің қандай құқыққа қатысатын анықтайтын құқықтар мен міндеттері ие обьектісін алып тастасақ, құқықтық қатынас барлық түсініктері шынайы нақты мағына жағдайын ойландырады.

Субьектінің құқығы неде шоғырланады және өзін өзі шынайы саналу дерек түсінігі жасырып, құқықтық қатынас субьектілерімен бірге құқықтық қатынас обьектісі бар деп білу қажетті обьектісіз құқықты мысалға келтіргісі келгенде, өсиетті құрастыру құқығын және т. б. яғни мәні бойынша субьективтік құқық емес, ал құқық әрекеттілік элементі кездейсоқ емес [4; 55] .

Табиғатта объектісіз құқық жоқ. Құқықтық қатынастың мазмұнын құрайтын құқық пен міндеттердің неге бағытталғандығы алынып тасталса, құқықтық қатынастар тірі ткансіз қанқаға айналып, тәжірибелік маңызын жоғалтады. Кез келген құқықтық қатынас сияқты меншік құқығы тұлғалар арасында қатынас болады; әрбіреуі және барлық меншік құқығын құрметтеуге міндетті. Бірақ бұл құқық тұлғаның меншік құқығын жүзеге асырғанда. Сондықтан, меншік құқығының обьектісі зат болып табылады.

Көптеген міндеттемелерді сатып алу-сату, мүлікті жалдау, иеленуші мүлікті тегін пйдалану және т. б. құқық жалдау құқық иеленуші тұлға міндетті тұлғадан затты беру талап теу құқығы бар. Осындай міндеттемелермен қатар, әртүрлі қызмет көрсету, әрекет жасаудан тартынуға және тағы басқа бағытталған көптеген міндеттемелер кездеседі. Біз тұжырымдағандай міндеттеменің обьектісі ретінде орындауға жататын несие берушінің талап ету құқығы және борышқор орындауға міндетті әрекет танылыды (немесе оның тартынуы) .

Міндеттемелік құқықтық қатынас обьектісінің осындай түсінігі қарсылық туғызуы мүмкін, өйткені әлі жүзеге асырылмаған, бірақ талап етілген тұлғаның әрекеті істің мәнінен бөлінбеген әрекетті жүзеге асыруға тиісті, белгілі мөлшер мен белгіленген мәнде міндеттемелік құқықтық қатынастың обьектісі борышқор өзі болады [5; 65] .

Жоғарыда айтылып кеткендей, міндеттеме - азаматтық құқықтық қатынастардың мейлінше кең таралған және сонымен қатар көп түрлі. Транспорттық ұйымдар жүктер тасымалдап жатқанда, шаруалы қоғам заводқа шикізат пен материалдарды жеткізеді немесе саудалаушы ұйымға тауарларды жеткізеді, кәсіпорындардың тапсырысы бойынша институт ғылыми-зерттеу немесе жобалық жұмыстар жасайды, ал құрылыс ұйымдары тұрғын үй немесе кәсіпорын нысандарын тұрғызады, азамат тауарларды дүкеннен алады - осы аталған және басқа да жағдайларда ұйымдар мен азаматтар өзара міндеттемелерге кіреді [6; 77] . Міндеттемелер кез-келген кәсіпорындардың, фирмалардың, компаниялардың қалыпты қызмет етуін қамтамасыз ету үшін, сонымен қатар азаматтардың күнделікті материалдық және мәдени қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін маңызды мәнге ие.

Міндеттемелерді реттейтін нормалар азаматтық құқықтың аса маңызды бөлімі - міндеттемелік құқықты құрайды. Оның үлесіне азаматтық-құқықтық нормалардың айтарлықтай бөлігі тиесілі.

Міндеттемелердің мазмұнына несие берушінің құқықтары мен борышкердің міндеттері кіреді. Міндеттемеде тараптардың міндеттері мен құқықтары әдетте нақты бір мүлікке (сатушы сатып алушыға сатып алған тауарын беруге міндетті, ал сатып алушы ол үшін ақысын төлеуге міндетті: жалдап алушы жалға берушімен арасындағы келісімнен өз құқығын үшінші тарапқа береді; банк кәсіпкерге оның қызметінің кеңеюі үшін несие береді және т. б) иегер болады.

Сонымен бірге мүліктік емес сипаттағы міндеттемелер де болады (автордың өз еңбегінің корректурасын өзінде ұстау міндеті мысал бола алады) . Жалпы ереже бойынша міндеттеме белгілі әрекеттердің орындалуына бағытталған: заттардың берілуі, жұмыстардың орындалуы, қызметтердің көрсетілуі, қаржы төлемі және т. б. тек сирек жағдайларда ғана борышкердің міндеті белгілі әрекеттерден шектелу арқылы көрініс табады: мысалы, егер сақтаушы келісім шарттан тыс өз мойнына оған сақтауға берілген тек мүлікті пайдаланбау міндетін алған жағдайда.

Құқықтық міндеттемелердің туындау негіздемесі қызметін заңды фактілер атқарады. Бұл фактілердің көмегімен құқық азаматтық міндеттемелік құқықтық қатынастардың туындауын байланыстырып тұрады.

Міндеттемені ҚР АК-ның 8 бабында аталған заңды фактілердің кез-келгені тудыра алады. Мұндағы аталған келісім шарт немесе басқа да келісім, мемлекеттік биліктің немесе басқа да мемлекеттік органдардың актілері, сонымен қатар жергілікті өзін-өзі басқару органдары, сот шешімі, заңмен мақұлданған мүлікті иемдену, ғылым, әдебиет, өнер, өнертапқыштық туындылар мен басқа да ақыл-ой еңбегінің нәтижелері, зиян келтіру, заңсыз баю, азаматтар мен заңды тұлғалардың бөгде әрекеттері, сонымен қатар заңнама азаматтық-құқықтық салдардың басталуын байланыстыратын жағдаяттар.

Аталған заңды фактілердің әрбірі өздігінен жекелей немесе басқа заңды фактілермен үйлесіп міндеттеме тудыра алады. Заманауи экономикалық жағдайларда ең кең таралғаны мәміле жасау, ал олардың ішінде нарықтық қатынастарға мейілінше сәйкес келетіні - келісім шарт.

Келісім шарттан кәсіпкерлер арасындағы кәсіпкер мен жекелеген азаматтар арасындағы, сонымен қатар заттарды жеткізу жұмысының орындалуы мен қызметтердің көрсетілуі төңірегінде азаматтар арасындағы міндеттердің негізгі массасын тудырады.

Осы ретте тараптарға ҚР АК-де немесе басқа заңда көрсетілген кез-келген келісім шарт үлгісін таңдап алу мүмкіндігін қамтамасыз етеді. «Атауы берілген» мұндай келісім шарттарынан басқа, тараптар «атауы берілген» келісімдердің жекелеген элементтеріне сәйкес келетін белгісіз заңнама үлгісі бойынша келісім шартқа отыра алады. Бір тарапты мәмілелерде міндеттемелер сирек туындайды. Осыған мысал ретінде жария түрде марапатқа уәде беруді айтуға болады.

Заң азаматтар мен заңды тұлғаларға олардың тудырған зиян мөлшерін төлеу міндетін жүктейді. Мұндай жағдайларда міндеттемелердің туындауына негіздеме болып отырған - тұлғаның заңға қайшы әрекет жасауы (адамға шабуыл жасау, ластанған ағынды суды ағызып жіберу, құрылыс жұмыстарында қауіпсіздік шараларын сақтанбау және т. с. с) .

Міндеттер негізсіз баюдан туындауы мүмкін. Бір тұлға басқа тұлғаның есебінен тек заңда аталған негіздемелер болған жағдайда ғана мүлікке ие бола алады (мысалы мұрагерлік арқылы, әртүрлі келісім шарттардың көмегімен және т. б) . Егер де тұлға негізсіз мүлікке ие болатын болса (жүк қателесіп фирмаға берілсе, біреудің аты-жөні жүкті алуы керек болған адамның аты-жөніне ұқсас болған болса) немесе негізсіз оны сақтайтын болса, онда ол иеленген (сақтауға алынған) мүлікті сол есебінен алған және сақтауға алған адамға қайтаруы қажет.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.