Көк азықтармен азықтандыру

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 37 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

АГРАРЛЫҚ ФАКУЛЬТЕТІ

«Ауылшаруашылық және биоресурстар» кафедрасы

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

Пәні: Ауыл шаруашылық малдарын азықтандыру

Тақырыбы: Әр жастағы шошқаларды азықтандырудағы

аминқышқылдарының рөлі

Орындаған: Жарылқасынова А . Қ Тексерген: Ахметова Б. С.

Қолы: Қолы:

Тобы: ТЖ-701

Өткізген күні :

Бағасы:

Күні:

Семей
2020

ЖОСПАР

Кіріспе . . . 3

I. Негізгі бөлім

1. Әр жастағы шошқаларды азықтандырудағы аминқышқылдарының рөл . . . … . . . 5

2. Сауын сиырларды жазғы лагерьде қолда ұстап, көк балауса шалғынмен азықтандыру . . . 10 IІ. Зерттеу бөлімі
3. Тарғақ шөбі . . . 28
4. Қуаң дала шөбі, сиыр жоңышқа-сұлы көк балауса ұны, жүгері сүрлемі, азықтық қызылша, бидай дәнді-дақылы, бұршақ, жаңа алынған картоп сығындысы . . . 29
5. Сауын сиырлардың және буаз саулықтарын рациондарын құру . . . 32 Тұжырымдама . . . 34 Қорытынды . . . 35 Пайдаланылған әдебиеттер тізімі . . . 37

Кіріспе

Азық малшаруашылық өнімділігінің өз құндылығының құрылымында жоғары меншікті салмақ алады (сүт шаруашылығында 50-55%, шошқа шаруашылығында 65-70%), сондықтан олардың сапасын жақсартуға өнімнің бірлігіне қоректі заттардың шығынын төмендету үшін алғашқы деңгейлі көңіл аудару керек. Жануарлардан максималды, экономикалық жағынан ақтайтын өнімділік алу үшін оларды қоректік заттармен, дәрумен, макро-микроэлемент пен негізгі азық және азық қоспамен бірге ағзаға келетін биологиялық активті заттардың қажеттілігін қанағаттандыру керек. Одан басқа, рацион жануарлар үшін тартымды болу керек, олар азықты тәбетпен жеуі тиіс, яғни рацион азықтары белгілі бір дәмді артықшылығы, консентенциясы, температурасы, ұсақтау белгілі өлшемі және т. б. болуы қажет. Азық алынатын өнімділікке ықпал етеді, сондықтан өнімділік бірлігіне азықтың минималды мөлшерімен шығымына сапалы өнімді алуға мүмкіндік беретін рациондағы азықтың оптимальды қатынасы қажет.

Азықтық базаны табиғи-климаттық зона бойынша табиғи және мәдени өсімдік қауымын рационалды пайдаланып нығайту, дайындаудың прогрессивті әдістерін пайдалану, консервілеудің әдістеріннің қалыптасуын, азықтандыру алдындағы дайындық пен азықты сақтаудың-негізгі маңызды міндеттер болып табылады, оларды біздің елдің мал шаруашылығының дамуында шешу керек.

Ауыл шаруашылық малдарын азықтандыру ғылымының қазіргі даму деңгейі клеткалық деңгейде болатын ас қорыту физиалогиясына, зат алмасу болатын биохимиялық үрдістер. Азықты тиімді пайдалануға, денсаулықты сақтауға, өнімділіктің жоғары деңгейін алуға және кәдімгі өнімділік қасиетін сақтауға бағытталған.

Шошқа шаруашылығы дегеніміз - бұл елімізде ет қорын жедел толықтыра алатан мал шаруашылығының тез жетілетін саласы.

Шошқа шаруашылығының шоғырлануы және оның өнеркәсіптік негізге көшірілуі шошқа етін өндірудің іс жүзіндегі бүкіл технологиясын қамтитын салаларды басқарудың бірқатар мәселелерін ғылыми түрғыда жетілдіріп, өңдірістік сынақтан өткізуді талап етті.

Өндіріс типті ірі шаруашылықтарда шошқа етін өндірудің осы заманғы технологиясы өндірістің тасқындылығы және ырғақтылығымен, барлық цехтар және звенолардың өзара байланыстылығымен, көп еңбек сіңіруді қажет ететін процестерді жоғары дәрежеде механикаландыру және автоматтандырумен, табындарды стандарттап, біртектестендірумен сипатталады

Құрғақ зат органикалық және анорганикалық немесе минералды заттардан тұрады. Оларды муфель пешінде 500-550 градуста жағу арқылы ажыратады. Мұндай темпертурада органикалық заттар жанып, энергия бөліп ыдырайды да, минералды заттар күл құрамында қалып қояды. Сондықтан азықтың минералды бөлігін шикі күл деп атайды. Шикі деген сөз бұл арада шикі-затты, яғни таза емес, қосындылары бар деген түсінік береді. Мал азығының құрғақ затында шамамен 5 проценттей күл болады. Оның құрамында калий және шақпақ басым келеді, ал жануар денесінің күлінде кальций және фосфор көп болады.

Шикі деген қосымша сөз зоотехникалық зерттеу бойынша анықталатын барлық дерлік қоректі заттар тобында кездеседі. Ол осы зерттеу тәсілдері бойынша жекелеген қоректік заттар емес, химиялық жағынан жақын біршама қосындылары біріктіріліп табылатындығын көрсетеді. Мысалы, шикі протеин тобына тек амин қышқылдарынан түзілген көп пептидтер макромолекулалары ғана емес, сондай-ақ басқа барлық азотты қосындыларда енеді.

Мал азығының органикалық затында түрлі билогиялық әсері қосындылар- витаминдер, ферменттер, антиқоректік заттар (алкалоидтар, глюкозидтер, токсиндер т. б. ) болады. Бірақ мөлшері өте аз болғандықтан олар зоотехникалық зерттеудегі проценттер көлеміне әсер етпейді. Өсімдіктер витаминдерді өздері түзе алатын болса, гетеротрофты жануар органимзінде олар негізінен азық құрамына енеді. Біршама витаминдер түзілуіне ас қорту жолындағы микроорганизмдер себептеседі.

1. Әр жастағы шошқаларды азықтандырудағы аминқышқылдарының

рөл

Шошқа бір қарынды болғандықтан ас қорыту негізінен ішекте өтеді, басқа шаруашылық малдарына қарағанда өсімтал, тез жетілгіш келеді. 114-тәулік (3 ай, 3 апта, З тәулік) буаздықтан кейін әр мегежін орташа 10-12 торай тауып, олар 7-8 айлығында 110-120 килограммға жетіп, қосылған әр 1 кг салмаққа небәрі 4-6 азық өлшемі жұмсалатындықтан, шошқадан жыл бойында мол да арзан ет өндіріледі. Және ол азық талғамайды. Көп қарынды күйісті малға қарағанда ас қорыту жолдарына микробиологиялық түзілу онша өріс алмағандықтан (олар тек соқыр және тоқ ішектеде орын алады) шошқаны азықтандырудың биологиялық сапасына баса көңіл аударады. Осы себептен де олардың рационындағы қиын қорытылатын клетчатка мөлшерінің белгілі бір деңгейде (құрғақ затында 10-12 пайыздан) аспауын жете қадағалайды. Берілетін азықты алдын ала өңдеуден өткізіп, ірі тамыр жемістілерді, дәнді азықтарды, күнжараны ұнтақтап, картопты буландырып пісіреді. Ірі азықты булап немесе ұнтақтап, ашытқылаған жөн. Көк азықтың өзін турап, араластырып берген дұрыс. Шаруашылықтағы азық қорына байланысты шошқаларды жемді картопты, жемді-тамыржемісті азықпен қоректендіреді. Жемді типтес рациондар құрамында қыста 75-80, жазда 85-90 (қоректілігі бойынша) пайыз жем болады. Рационның 20-30 пайызы тамыртүйнек жемістілер, көк азық, құрама сүрлем, шөп ұны, құрғақ қызылша жомы секілді азықтар болғандықтан шошқаны қоректендіру арзанға түседі. Шошқа денесіндегі май негізінен жеңіл қорытылатын көмірсулардан түзілгенімен, олардың рациондарын энергияға қанықтырып, ауыспайтын май қышқылдарымен қамтамасыз етіп, ас қорыту барысына қолайлы жағдай туғызу үшін рациондарда шикі май мөлшері де жеткілікті болуға тиіс. Ауыспайтын май қышқылдары (линол, линолен, арахиден) линолин қышқылынан түзілуі мүмкін. Оның мөлшері торайлар рационында құрғақ затында - 1, 6 пайыздан, сақа шошқалардыкінде - 1, 3% болуға тиіс. Сондай-ақ, рационда (А, Д, Е, К) және суда (В тобының) еритін витаминдері жеткілікті болуға тиіс. Азық қорына байланысты шошқаларды азықтандыруда үш типті азықтандыру пайдаланылады: жемді-картопты, жемді-тамыр-түйнек жемістілер, жемді (1-кесте) . Буаз мегежіндерді энергетикалық қоректілігі мол азықтармен азықтандырғанда, олар тез семіріп, соның салдарынан ұрықтың сапасы азайып, төлділігі төмендеп, нашар, әлсіз торайлар туады. Торайлағаннан кейін мұндай мегежіндердің сүті азайып, торайларын қамтамасыз ете алмайды. Торайлардың сақталуы, жақсы өніп жетілуі туғандағы тірі салмағына тығыз байланысты. Мысалы, тірі салмағы 1135-1350 г аралығында болған торайлардың сақталуы 75% болса, ал тірілей салмағы 570 г немесе одан да кем болған жағдайда 45-50 пайыз шамасы болады. Ал туғандағы салмағы 1700 граммнан асатын торайлардың 85 пайызы сақталған. Торайлардың туған кездегі тірілей салмағы неғұрлым төмен болған сайын, өлуі тууы пайызы да арта береді.

Шошқалардан жоғары өнімділік алу үшін (өсім, сүт өнімділігі) жеткілікті энергия деңгейінен басқа амин қышқылдарының қажетті мөлшерін қамтамасыз ету аса маңызды. Шошқалар үшін рациондарды есептеу кезінде маңызды төрт маңызды алмастырылмайтын аминқышқылдары -лизин, метионин+цистин, треонин және триптофан ескеріледі. Амин қышқылдары бойынша құрама жемнің теңгерімділік деңгейін бағалау үшін келесі көрсеткіштер мен арақатынастарды талдайды:

Лизин:МДж ОЭ-лизиннің энергияға қатынасы рецептідегі лизиннің абсолюттік құрамына қарағанда рационның теңдестірілуі туралы әлдеқайда көп айтады. Бұл ретте, мысалы, энергияға бай рецептілер құрамында амин қышқылдарының жоғары мөлшері болуы тиіс. Торайлар лизиндегі ең жоғары қажеттілік. Жануарлардың салмағы артып келе жатқан лизинге деген қажеттілік өте азаюда. Лактаушы шошқа сорпаға қарағанда лизин көп қажет.
Лизин: Метионин+Цистин: Треонин : Триптофан- абсолюттік шамадағы амин қышқылдарының құрамынан басқа, олардың жетекші амин қышқылына-лизинге арақатынасын міндетті түрде ескеру қажет. Кестеде (1кесте) көрсетілген қатынасты бұзуға болмайды.

Лизин

Местионин+

цистин

Треонин

Триптофан

Лизин: 1

Местионин+цистин: 0, 60-0, 70

Треонин: 0, 60-0, 65

Триптофан: 0, 20

Аминқышқылдарының сіңірілуі-шикі аминқышқылдарынан басқа бүгінгі күні рациондарды теңгеруде қорытылатын аминқышқылдарын ескереді

Әртүрлі азық құралдарына арналған амин қышқылдарының сіңірілуі

2-кестеде көрсетілген

80% қорытылатын азықтан

80% -ға дейін қорытылатын азықтар

: Ақуыз шикізаты

80% қорытылатын азықтан: Балық ұны, картоп ақуызы, майсыз сүт ұнтағы, соя шорты, майлы соя

80% -ға дейін қорытылатын азықтар: Рапс шроты, бұршақ, азықтық бұршақ, күнбағыс шроты

: Энергияға бай шикізат

80% қорытылатын азықтан: Бидай, сұлы

80% -ға дейін қорытылатын азықтар: Арпа, жүгері, кебек, азықтық қызылша

Практикада рациондарды есептеу үшін қорытылатын амин қышқылдарын есепке алу құрғақ сығындысы, бидай кебегі, бұршақ немесе рапс шроты (әдетте, супорос аналық шошқалар үшін) құрамы жоғары жемшөп қоспалары үшін лизиннің айырбас энергиясының МДж-ға арақатынасын 0, 03 бірлікке (мысалы, 0, 50 орнына 0, 53 : 1) ұлғайтуды көздеу қажет. Керісінше, соя шроты мен балық ұнын протеин мен бидай көзі ретінде пайдалану кезінде - негізгі энергетикалық компонент ретінде осы арақатынасты сол 0, 03 бірлікке азайтуға болады.

Синтетикалық аминқышқылдары:шошқаларды азықтандыруда синтетикалық жолмен өндірілген аминқышқылдарын (әдетте витамин-минералды қоспалар құрамына кіретін) бүгінгі күні стандарт болып табылады. Осының арқасында рациондағы ақуыз компоненттерінің мөлшерін айтарлықтай азайтуға болады. Минералды жемге 5% лизин және 1, 5% метионин кіреді. Жоғары саны треонин мен триптофан енгізуге міндеттейді, өйткені, егер мұны жасамаса, онда треонин мен триптофан лимиттеу әсері болады. Төрт амин қышқылдарын қосу торайлар үшін Жемге ғана ақталады, өйткені оларға шығындар өте жоғары.
Азоттың бөлінуі:синтетикалық амин қышқылдарын тиімді пайдаланудың арқасында Азықтағы шикі протеин деңгейін айтарлықтай төмендетуге болады және осының арқасында - азоттың қорғасын бөлінуінің деңгейін айтарлықтай төмендетуге болады. Осылайша, шикі протеин құрамының 1% - ға төмендеуі (мысалы, 18% - дан 17% - ға дейін) азот бөлінуінің 10% - ға төмендеуін білдіреді. Сонымен қатар, бұл ауаға аммиактың бөлінуін төмендетеді, бұл өндірістік бөлмелерде атмосфераны едәуір жақсартуға мүмкіндік береді. Азоттың бөлінуінің төмендеуі ас қорыту жүйесіне және жалпы зат алмасуға оң әсер етеді.

Шошқаны азықтандыруды толық теңестіру және астықты, белокты азықты, витаминдерді, минералды қоспалар 8 мен түрлі стимуляторларды тиімді пайдалану бәрінен бұрын толық рационды құрама жем мен жемді қолдану арқылы ойдағыдай қамтамасыз етіледі. Құрама жем мен жем құрамында шырынды тағы басқа көк азықтар бар рационмен қосып азықтандырады. Жоғары сапалы құрама жемді шошқаларға сол қалпында береді, өйткені оны булағанда бірқатар витаминді, антибиотиктерді ыдыратып және оның биологиялық құндылығын төмендетіп жібереді. Азықтандырудың жемдік типінде оны сумен сәл шылап беру ұсынылады. Әсіресе арнайы түйіршіктелген жемді пайдалану жақсы нәтиже береді. Ол түйіршіктелген жемнің ерекшелігі - құрамының біркелкілігі мен малдың сүйсініп жейтіндігі, ұзақ сақталып, тасымалдау кезінде өздігінен сортталмайтындығы мен бұрқылдамайтындығы. Шошқа шаруашылығында, азықтандырудың таза жемдік типінде, әсіресе оңтүстік аймақтарында, құрғақ азықпен автоматты оттықтардан өз бетімен азықтандыру кең таралып отыр. Азықтандырудың жемді-картоп немесе тамыр жемісті жем типі кезінде рационның құрамына кіретін барлық азықты араластырып, шошқаларға 70 пайызға дейінгі ылғалдылықта қойытылған түрінде береді. Дәнді азықты тек қана ұнтақталған түрінде пайдаланады, дәнді әр бөлігі кемінде 1 миллиметр болатындай етіп ұнтақтайды. Дәнді бітеу күйінде беруге болмайды. Тамыр жемістілерді сол қалпында береді. Бірақ оларды алдын ала жуып, ұсақтамайды. Сүрлем мен пішенді паста тәрізді болғанша ұсақтайды. Картопты булап беру ұсынылады, өйткені булап берген жағдайда оның қоректілік заттарын шошқалардың пайдалануы едәуір пайызға дейін артады. Шырынды азықтардың барлығын бұзылып кетпеуі үшін жегізуден 1-2 сағат бұрын әзірлейді. Азықты жылжымалы және тұрақты азық таратқыштармен таратып береді. Барлық жастағы және өндірістік топтағы шошқаларды тәулігіне 2 рет азықтандырады. Азықты неғұрлым жиі салу, тіпті енесінен бөлінген торайларды азықтандыру кезінде онша пайда бермейді. Суару - автосуаттардан жүзеге асырылады. Шошқаны азықтандыру түрлері. Шошқаны азықтандыру түрі мен азық рациондарының құрамы аймақтық топырақ - климат және экономикалық жағдайларға қарай анықталады. Қара топырақты емес аймақта жем рационда 60-70%, шырынды азық 30- 35% болады. Негізгі дәнді азық - арпа, ал шырынды азықтан - картоп пен бұршақты дақылдардың шөбі. Шошқаға азық берудің кең тараған түрі - жемкартоп. Қара топырақты аймақта жердің көпшілігі жыртылғандықтан рационның 75- 80% жем, 15-20% шырынды және көк азықтар. Дәнді дақылдардан қолайлы деп танитыны - арпа мен жүгері, шырынды азықтардан - қант қызылшасын, біренсаран бақша дақылдарын, көк азықтан - жоңышқаны пайдаланады. Шошқаны азықтандыруда негізінен тамыр жеміс түрі қолданылады. Далалық және жартылай аудандарда шошқа азығы ретінде арпа, жүгері, бидай сияқты дәнді дақылдар пайдаланады. Мұндай азық үшін дәнді 9 дақылдарды қолдану өнімділігі жағынан да, өзіндік құны жағынан да қолайлы болып саналады. Бұл аймақтарда шошқаны азықтандырудың құрама түрі қолданылады. Шырынды және көк азық негізгі табындағы шошқалардың рационында өте аз мөлшерде ғана пайдаланылады. Жылына 54 мың және одан да көп шошқа бордақылайтын өнеркәсіптік комплекстерде (аймағына қарамастан) шошқаны азықтандырудың толық рационында құрама жем беру әдісі қолданылады. Еліміздің негізгі аймақтары бойынша әр түрлі жастағы және өндірістік топтағы шошқаларды азықтандыру (3-кесте)

Шошқаға қажетті жылдық азық өлшемдері мен қорытылатын протен мөлшері

Шошқа топтары

Бір шошқаға қажетті (п)

Өсуіне бордақылау кезінде

Небәрі жылға

Азық өлшемі

Қорытылатын портеин

Азық өлшемі

Шошқа топтары: 2 жасқа дейінгі қабандар, салмағы

Бір шошқаға қажетті (п): -

2, 1

Шошқа топтары: 150-200 кг 2 жастан асқан қабандар, салмағы

Бір шошқаға қажетті (п): -

16, 9

2, 2

Шошқа топтары: 200-300 кг мегежіндер, салмағы

Бір шошқаға қажетті (п): -

18, 5

Шошқа топтары: 150-180 кг 2 жастан асқан мегежіндер, салмағы

Бір шошқаға қажетті (п): -

16, 8

Шошқа топтары: 2-ден 4 айға дейінгі енесінен бөлінген торайлар

Бір шошқаға қажетті (п): 0, 29

0, 12

5, 7

0, 2

Шошқа топтары: 4- тен 10 айға дейінгі әрі қарай өсірілетін торайлар

Бір шошқаға қажетті (п): 0, 95

0, 60

11, 5

1, 21

Шошқа топтары: Етке бордақыланған жас шошқалар, салмағы 35-100 кг

Бір шошқаға қажетті (п): 5, 67

0, 45

8, 24

4, 12

Шошқа топтары: Жарамсыздыққа шығарылып бордақылауға қойылған тексеруден өткен мегежіндер

Бір шошқаға қажетті (п): 4, 12

0, 48

20, 29

1, 92

Шошқа топтары: Жарамсыздыққа шығарылып бордақылауға қойылған мегежіндер мен қабандар

Бір шошқаға қажетті (п): 7, 83

0, 63

31, 40

2, 52

2. Сауын сиырларды жазғы лагерьде қолда ұстап, көк балауса шалғынмен азықтандыру

Бұзаулағаннан кейінгі алғашқы күндері сиыр сүтінің құрамы өзгешеленіп, уыз түрінде пайда болады. Уызда кәдімгі сүтпен салыстырғанда ақзат, қанттар, минералды заттар, каротин және витаминдер мөлшері көп бөлініп, жеңіл қорытылатын құрғақ заты жоғары болады. Жаңа туған бұзауды неғұрлым өз енесінің уызымен ерте ауыздандырса соғұрлым ол ауруға шалдықпай, ас қорытуды жақсартып, тез өсіп жетіледі.

Сауымның алғашқы кезеңін иіту, сүтейту кезеңі дейді. Иіту барысында сауылған сүт мөлшері күнделікті өсіп отырады. Оны қамтамасыз ету үшін сиырды сүт қосымына керек қосымша қоректік заттармен қамтьамасыз етеді.

Сауымның алғашқы иіту кезеңінде сиыр сүттілігін мейілінше тез арада молайту үшін басқа да шаралар қолданады. Шаруашылықта сиырларды алғашқы сауымда сүтейіп, жоғары өнімділікке тез жетуіне қарай сұрыптайды. Жылына 2500-3000 кг сүт беретін 480-500 кг-дық сиырларды дұрыс азықтандырып иіткенде алғашқы сиыр сауымда қосымша 800-1000кг, ал одан кейінгісінде 500-600 кг сүт өндіруге болады. Сауын басында желінген азықпен сүтке жұмсалатын организм шығыны қамтамасыз етілмейтіндіктен, сиыр денесінен сауылып, салмағы азаяды.

Бұзаулағаннан кейінгі алғашқы күндері сиырдың үйреншікті азықтарын біртіндеп ұлғайтып, тәбеті шапқанша беруге болады. Біртіндеп пішендеме, сүрлем ал жазғытұры- көк балауса береді.

Жазғытұры сүтті сиыр рационын көк азыққа негіздейді . Сүттілігіне қарай жем береді. Жоғары өнімді сиырлар сауу мерзімінде (8-10 минутта) бос жемнің 2-2, 5 ккал, түйіршіктелген жемнің3 кг жеп үлгеретінін ескереді. Рацион құрамындағы сүрлемнің бір бөлігін не толығымен пішендемемен, ал жазғытұры ірі азықпен, шырынды азықтарды көк азықпен алмастыруға болады. Құрастырылған рациондарда қант-протеин ара-қатынасы 0, 9-1, 1, ал крахмалдың қантқа қатынасы 1, 3-1, 5 аралығында болуға тиіс. Осыдан әрі сауымның келесі-жоғары өнімділік, яғни қызған кезеңі басталады. Сиырдан сауылатын сүттің негізгі бөлігі осы кезде алынады. Сондықтан бұзаулағаннан кейін сиырды тез арада иітіп, жоғары сүттілікке жеткізіп, сауымының қызған кезеңін мейлінше созу көзделеді. Жақсы азықтандыру нәтижесінде сиыр сүттілігінің 8-10 проценттің орнына айына тек 3-4 процентке дейін кемуін қамтамасыз етуге болады. Бұл кезеңде сиырды рацион және норма кітабында келтірілген кестедегі негізгі азықтандыру нормалары бойынша азықтандырады.

Көк азықтармен азықтандыру. Мал шаруашылығы үшін малды лагерде бағудың мәні зор. Жақсы жайылым, көк шөп малдың өсуіне, өнімнің көбеюіне зор әсер етеді. Жылы күн, таза ауа, күннің көзі, жас балауса шөп, еркін жүріс-малдың жеген азығын жақсы сіңіруіне, уақытында күйлуіне, әсіресе жас малдың өсуіне қолайлы жағдай туғызады. Жазғы жайылым кезеңінде мал өз организмінде қоректік, минералдық заттардың, дәрумендердің қорын жинайды. Бұл малдың түрлі ауыруларға шалдықпауына, қысқа қарай сүті мен қоңдылығы төмендетпеуге себеп болады. Малды үнемі құнарлы көк шөппен қамтамасыз етіп отыру үшін сиырларды жазда бөліп (табын) бағуды дұрыс ұйымдастыру жаз жайылымының негізгі шарты болып табылады.

Көк азық сапасы

Көк азық - мал азығына жұмсалатын табиғи және екпе шөп, азықтық дақылдар балаусасы. ЬІлғалдылығы мол болғандықтан 1 кг-ның жалпы қоректілігі 0, 18-0, 2 азық өлшемінен артпағанымен, құрғақ затында малға жұғымды қоректік, минералды және биологиялық пәрменді қосындылар жеңіл қорытылып, жылдам сіңірілетін түрде шоғырланған. Көк азық құрғақ затының қоректілігі құнарлы азықтікі шамалас болса, биологиялық құндылығы, құнарлылығы жағынан олардікінен асып түседі. Көк азықмалға жайып жегізіп, немесе қорада тұрғандарына шауып, турап үлестіреді. Ең арзан жемшөп көзі болғандыктан, көк азықпен мал басын жыл бойында мүмкіндігінше ұзак мерзім қамтамасыз етіп, өзіндік құны арзан сапалы мал өнімін мол өндіруге күш жұмсайды. Көк азықпен мал басын қамтамасыз ету мерзімін ұзарту үшін ерте көктемде малды күздік дақылдар көгіне жайып, содан кейін жетілген көп жылдық бүршақ тұқымдастар көгіне шығарып, жаздың жартысы ауа азықтыққа себілген астық тұқымдастар көгін шауып беріп, күзде қайта көктеген бұршақ тұқымдастар көгін, тамыртүйнек жемістілер пәлегін, бақшалық дақылдарды жұмсап «жасыл (көк) конвейер» ұйымдастырады

Көк азық: бұл топқа табиғи және қолдан егілген шабындықпен, жайылымдардағы көк өсімдіктер, тамыртүйнекті жеміс өсімдіктерінің сабағы тағыда басқа өнімдер жатады. Көк азықтың құрам ында 7083% су болады. Құрғақ затында протеин, минералды заттар және дәрумендідер мөлшері

көбірек, орта есеппен 13-25% шикі протеин, 4-5% шикі май, 13-18% жасұнық, 45% дейін азотсыз шырынды заттар және 8-11% шикі күл болады

Көк азықтың құрғақ затының алмасу қуаты (1, 0-1, 2 МДж), қорытылатын протеин (120-220г/кг) құнарлылығы өсімдік тектес азық дәнімен бірдей болғанымен, олардың биологиялық құнарлылығы және дәрумендер мөлшері соңғысында көбірек. Өсу жүйесіне байланысты едәуір өскен сайын құрамындағы протеин мен каротин мөлшері азаяды да, жасұнықтары көбейеді, құнарлылығы осыған байланысты төмендейді. Көк азықтың қоректілігі өсімдік түріне, өсу кезеңіне, ауа райына, агротехникалық шараларға, дайындау технологиясына және мерзіміне, пайдалану кезіне байланысты болады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.