Жұмсақ бидайды өсірудің технологиялық картасы
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ МИНИСТРЛІГІ
С. СЕЙФУЛЛИН АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ МЕМЛЕКЕТТІК АГРОТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
Агрономиялық факультеті
Егіншілік және өсімдік шаруашылығы кафедрасы
ӨНДІРІСТІК ТӘЖІРИБЕ БОЙЫНША ЕСЕП
Орындаған: Қыстаубай Т.М
Өндірістік тәжірибе жетекшісі: Аринов Б.К
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..2
1. Кәсіби іссана өткен орын ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 3
2. Климаттық және метерологияық жағдайлар ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... .4
3. Жаздық бидайды өсіру технологиясы және оны фитосанитарлық
оңтайландыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..6
4. Жұмсақ бидайды өсірудің технологиялық картасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... .11
5. Техникалар саны ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 13
6. Іс-санада атқарылған жұмыстар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...14
7. Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...19
8. Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .20
КІРІСПЕ
Өндірістік практика - студенттердің өз мамандығына сәйкес кәсіби қызметі жағынан тәжірибе жинақтап, теориялық білімін шыңдауға негізделген.
Студенттің өндірісте жинаған тәжірибесі білікті маман болып шығуына зор септігін тигізеді. Іссанананың негізгі міндеті-студенттің білім алу үрдісінде алған теориялық білімін бекітіп, теория мен шаруашылықты жүргізу тәжірибесін ұштастыра білу.
Өндірістік практикада студент шаруашылықты ұйымдастыруға қажетті нақты мәліметтер жинақтауы тиіс.
Мен, Қыстаубай Темірлан, жоғарыда көрсетілген міндеттемелер бойынша, жоғарғы оқу орны бекіткен өндірістік практикамды 2020 жылдың 18.05-25.10 аралығында Ақмола облысы, Қорғалжын ауданы, Қараегін ауылында орналасқан ТОО ЖАНА ЖШС шаруашылығында өткіздім.
Өндірістік практика міндеттеріне кіреді:
-студенттердің оқу процесінде алған теориялық және практикалық білімдерін шоғырландыру;
-таңдаған мамандығы бойынша өзіндік тәжірибе және оны дамыту;
-қолда бар ақпаратты жинау, жүйелеу және жүйелеу, диссертация жазу кезінде нақты материалдарды талдау, өндірістік тәжірибе бойынша есеп құрастыру;
-өзіндік жұмыс тәжірибесін дамыту, зерттеу әдістерін зерттеу, ұйымдардың қаржылық ресурстарын басқаруда тәжірибе және есеп мәселелерін шешу;
-студенттердің практикалық жұмысқа дайындығын анықтау.
Өндірістік практикадан өту кезінде студент міндетті:
-практикадан өту орнында ішкі тәртіп ережелерін сақтау;
-кәсіпорыннан тағайындалған практика жетекшісінің өкімдерін орындау;
-практикадан өту жоспарын және күнтізбелік жоспарды толық көлемде және өз уақытында орындау;
-көрсетілген нұсқада күнделікті толтыру;
-практика нәтижелері бойынша кафедра белгілеген мерзімде есеп беру және қорғау.
1. Кәсіби іссана өткен орын
Мен, Қыстаубай Темірлан, өндірістік практикамды 2020 жылдың 18.05-26.06 аралығында Ақмола облысы, Қорғалжын ауданы, Қараегін ауылында орналасқан ТОО ЖАНА ЖШС шаруашылығында өткіздім.
ТОО ЖАНА ЖШС 1998 жылы құрылып, әлі күнге дейін өз жұмысын жалғастыруда. Шаруашылық басшысы Қасенов Марат. Бұл шаруашылықтың өндірістік бағыты дәнді дақылдарды өсіру. ТОО ЖАНА шаруашылығы Нұр-Сұлтан қаласынан 85 шақырым жерде орналасқан.
ТОО ЖАНА ЖШС Серіктестігі өзінің шаруашылық құрылымын 1998ж бастаған.Жыл сайынғы қателіктерді жойып, белгілі бір көрсеткіштерге жете бастады. Қазіргі уақытқа дейін ең жоғарғы көрсеткіш 27цга болып саналады. Ша Жұмыскерлер саны 43. Шаруашылық басшысы Қазақстан Республикасының тұңғыш президенті Нұрсұлтан Әбішұлынан қолхат алды. Қазіргі уақытта егіншілікпен қоса мал шаруашылығымен де айналысады. Барлық малдар сәуір айынан бастап бірінші қар түскенге дейін ауылдан 12 шақырым жердегі жайлауда бағылады. Ол жерде жайылымдық 700га жер бар. Малға қарайтын 3 бақташы кезек-кезек ауысыммен жұмыс істейді.
Жыл сайын жаз айларында шөп жинау науқаны қарқынды жүріп отырады. Науқан аяқталғанда шаруашылықтағы арнайы қоймаларға жинайды. Жиналған шөптен шаруашылықта жұмыс істейтін адамдарға және ауыл тұрғындарына беріледі. Шамамен 550-600 тонна шөп жиналады. [1]
1 - кесте - Шаруашылықтың 2019 ж. 489 мал басы және оның өнімділігі
Түрлері мен топтары
Мал басының саны
2019 ж. өнімділігі
Бір сауын сиырдан сүт сауылымы, кг
Орташа тәуліктік қосымша салмақ, г;
жүн қырқымы, кг
Ірі қара мал
15
-
-
оның ішінде сиырлар
12
-
-
Қойлар, барлығы
248
-
оның ішінде аналықтар
214
-
-
Шошқалар
-
-
-
оның ішінде аналықтар
-
-
-
Жылқы, барлығы
122
85
-
Климаттық және метерологияық жағдайлар.
Климаты:Ақмола облысының климаты континеттік және құрғақ. Қыста ашық және аязды ауа райын түзейтін сібір антициклоны әсер етсе, жазда құрғақ және ыстық ауа, қуаншылық пен қарадауыл әкелетін ауа массасының әсері күшті. Қаңтар айының орташа температурасы -22 - 240С. Шілденің орташа температурасы солтүстіктен оңтүстікке қарай 21 °C-тан 23 °C-қа дейін жоғарылайды, кей күндері 31 °C-қа дейін барады. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшесі солтүстіктен оңтүстікке қарай 292 мм-ден 194 мм-ге дейін кемиді. Жылдың суық мезгілінде жел көбінесе оңтүстік-батыс бағытта, жылы мезгілде солтүстік-батыс бағытта соғады. Олардың орташа жылдамдығы 4,0 - 4,5 мс.
Зерттеу нәтижелерінің көрсетуі бойынша топырақтың егістік қабатында қарашірік, жеңіл гидролизденетін азот пен қозғалғыш фосфордың мөлшері аз, ал ауыстырмалы калийдің мөлшері жоғары екені анықталды. Топырақ ерітіндісінің реакциясы бейтарап. Топырақ микроэлементтерінің арасында күкірт, мырыш, мыс және кобальт тапшылығын зерттейді. [2]
Красноармейка АМС мәліметтері бойынша 2018 жылдың қыркүйек айынан 2019 жылдың тамыз айына дейінгі агрометерологиялық көрсеткіштер
Кесте 1. 2020ж. ТОО ЖАНА ЖШС шаруашылықтың жер пайдалану жағдайы (жерлерді мемлекеттік есептеу деректері бойынша)
Жерлер
га
%
Жалпы жер аумағы
5700
100
Барлық ауылшаруашылық жерлер
оның ішінде жыртынды
4880
85,6
шабындықтар
120
2,1
жайылымдар
700
12,3
Суармалы жерлер
-
Бұлардан басқа, шаруашылықтың қысқа мерзімді пайдалануындағы жыртынды жерлер
-
Жаздық бидайды өсіру технологиясы және оны фитосанитарлық
оңтайландыру.
Жаздық бидайды өсіру технологиясы:
Жаздық бидайдың аймақтық өсіру технологиясы - ауыспалы егістер
жүйесінде дақылды жақсы алғы егістен кейін орналастыру, қарқынды жоғары өнімді және сапалы сорттарды пайдалану, топырақтағы қоректік заттардың мазмұнын ескере отыра, өсімдіктерді минералды қоректік элементтермен қажетінше қамтамасыз ету, барлық технологиялық шараларды уақытында және сапалы орындау. Эрозиядан топырақты қорғау, ылғал жинау, ауыл шаруашылығы дақылдарының қолайлы жағдай жасауға бағытталған.
Жаздық бидайдың өсіру технологиясы азық-түлік өндірілетін стратегиялық дақыл болғандықтан, өңір халқын ұн және макарон өнімдерімен қамтамасыз етуіне байланысты маңызы күрт өсті
Алғы дақыл егісі. Диханның үнемі қамқорлығындағы шара бидай, жетекші азық-түліктік дақыл болғандықтан одан жақсы дән өнімін жинау үшін өсіп дамуына қолайлы жағдай жасау. Сондықтан, оның егісіне алғы дақыл мұқият таңдалады.
Жаздық бидайға ең жақсы алғы дақыл болып өзінен топырақта қоректік заттар және ылғалдың мол қорын қалдыратын, соның әсерінен көгінің уақытында және жаппай шығуына одан әрі қарай өсіп-дамуына мүмкіндік туғызатын мәдени өсімдік саналады. Оларға дәнді бұршақ, отамалы және сүрі танаптары жатады. Сонымен қатар, алғы егістерге қойылатын талаптарға, тек қана өнім деңгейіне және дән сапасына оң әсер етіп қана қоймай, сонымен бірге зиянды организмдердің дамуы мен таралуына тосқауыл қою.
Еліміздің батыс өңірінде жаздық бидайды ауыспалы егісте күздіктерден, отамалы дақылдардан, дәнді-бұршақ, біржылдық бұршақ және қоңырбас тұқымдастардан және көпжылдық шөптерден кейін орналастырады.
Себу. Бидай өсірудің агрокешенінде дұрыс себу тәсілін таңдау ең негізгі
шараларға жатады. Соңғы жылдары, дақылдың оңтайлы себу мерзімінің
маңызы артуда, себебі дән өнімі деңгейі мен сапасы, оның биохимиялық және технологиялық қасиеттері осы шарамен тікелей байланысты.
Себу мерзімінің фитосанитарлық рөлі төмендегідей қағидалармен
анықталады:
- жетекші дақылды оңтайлы мерзімде себу зиянды организмдердің синхрондық дамуын бұзады. Себебі, зиянды организмдер жаздық бидайдың белгілі өсіп-даму сатыларына бағытталады, сол кездегі олардың өсімдіктер мүшелеріне енуі немесе зиян келтіруі максималды деңгейде болады. Жаздық бидайды оңтайлы мерзімде себу өсімдіктің өсу үдерістерін жылдамдату нәтижесінде фитопатогендер мен фитофагтардың паразиттік белсенділігін шектейді және соның әсерінен олардың өзара іс-қимылдарының синхрондық сатысы бұзылады, осының бәрі байланыстырушы кезеңнің қысқаруына әкеліп соғады. Дақылды аймақтың оңтайлы мерзімінде себу, жаздық бидай мен зиянкестердің байланысты кезеңін қысқартады, осының бәрі фитофагтың зияндылығы мен олардың өсімдік көгіне қоныстануы төмендейді;
- жаздық бидайдың себу мерзімі егістің фитосанитарлық жағдайына
вегетациялық кезең бойы әсерін тигізеді, сонымен қатар, дақылдың пісуі мен
өнімді жинау мерзімін анықтайды.
Жаздық бидайдың себу мерзімі аймақтар бойынша өзгеріп отырады. Республиканың батыс аймақтарында, егер егістердің ластануының жоғары дәрежесінде әсіресе қара сұлы мен жаздық бидайды кештеу себу, себер алдындағы кезеңнің ұзаруына және гидротермиялық жағдайлар қолайлы болған жағдайда, танаптардың ластануы топырақты себер алдында өңдеу шараларының нәтижесінен төмендейді. Сонымен бірге топырақтағы фитофагтардың дернәсілдері мен қуыршақтарының қыстап шыққан қоры төмендейді.
Топырақты өңдеу. Алғы егістеріне байланысты топырақты негізгі өңдеу
жүйесі күзде танапты 25-27 см тереңдікке соқамен аударып жыртуға немесе
жазық тілгішпен өңдеуге негізделген.
Арамшөптермен ластанған танаптарда әсіресе қара сұлы мен көпжылдық арамшөптермен, егер жаздық бидайды дискілі сепкіштермен сепкен жағдайда 22 міндетті түрде себу алдында 6-8 см тереңдікке культивация жасалады. Жаздық бидайды моно дақыл немесе ауыстырмай себу топырақтың құнарлығы деңгейін нашарлатып қоймай, сонымен бірге зиянкестер мен аурулар жасалған инфекциялық фон жоғарылайды. Тыңайтқыштар. Фосфордың негізгі мөлшері сүрі танабына беріледі және ауыспалы егістегі барлық дақылдарды қамтамасыз етуі керек. Егер жаздық бидайды сүдігеріден кейін орналастырса, онда алғы егісіне байланысты тұқымды себер алдында немесе тұқыммен бірге азот және фосфор тыңайтқыштарын 10-20 әсерлі затпен береді. Азот тыңайтқыштары дақылдың вегетативтік массасының өсуін, өнімділік деңгейін реттейді, дән сапасын жоғарлатады. Бірақта олар фосфор тыңайтқыштарымен теңгерілген жағдайда болуы керек
Жаздық бидай өсіру технологиясын фитосанитарлық оңтайландыру
Жаздық бидайдың өнімділігін және дән сапасын жоғарылатудың маңызды резервтерінің біріне барлық зиянды организмдермен күресу кешенінің технологиясын оңтайландыру болып есептелінеді, зиянды организмдер жалпы саны 150 аса түрлер, оның ішінде ерекше зияндысы 50 тарта түр жатады.
Экологиялық ғылым эпифитотиология, барлық биологиялық көптүрлі зиянды организмдерді (фитопатогендер, фитофагтар, арамшөптер) 4 экологиялық эквиваленттерге біріктіруге мүмкіндік жасайды. Оларға топырақ немесе тамыр түйнекті, жер үсті ауалы немесе жапырақ сабақты тұқымды және трансмиссивтік топтар жатады.
Әрбір топ өздерінің экологиялық текшесіне орналасады және уақыт пен кеңістікте берілудің арнайы факторларымен ерекшеленеді. Бірақта негізгі және қосымша экологиялық табалдырық пен факторлардың берілуін ажырату
маңызды, себебі шартты біріктіру тәжірибелік сұрақтарды жүйелі шешуге
мүмкіндік жасайды, мысалы сау тұқым немесе топырақты сауықтандыру қорын жасау, бірақта білу керек, тек қана экологиялық табалдырықтар мен
берілістердің негізгі факторларын жою зиянды организмдердің тіршілік кезеңін үзуге мүмкіндік жасайды немесе олардың санын экологиялық шектік
қауіпсіздігіне дейін төмендетуге көмектеседі.
Вегетацияның әртүрлі кезеңдерінде өнім құрылымы негізгі элементтерінің қалыптасуын зиянды организмдердің сәйкесті экологиялық топтары бұзады.
Жаздық бидайдың тіршілік кезеңінің критикалық кезеңі болып тұқымның өнуінен - өсімдігі көктерінің қалыптасу кезеңдері есептелінеді. Көрсетілген кезеңде тұқымның қоректік заттар қорының гетеротрофтық қоректенуден жас өсімдіктердің автотрофты қоректенуге өтуі жүзеге асырылады.
а) Себу- көктеу кезеңі
1) тұқым арқылы берілетін зиянды организмдердің экологиялық топтарына тозаңды және қатты қара күйелер, тозаңдар, фузариоздық
гельминтоспориоздық аурулар, тұқымдардың көгеруі, көпжылдық арамшөптер тұқымдары, септориоз, альтернариоз қоздырғыштары, аз жылдық арамшөптер тұқымдары (жер үсті ауалы) жатады;
2) топырақ немесе тамыр түйнектер: жұлдызқұрттар, жалған
жұлдызқұрттар, тақта мұртты қоңыздардың дернәсілдері, циста түзуші, сұлы
нематодасы, фузариоздық гельминтоспориоздық тамыр шіріктері;
3) жер үсті-ауалы немесе жапырақты сабақты астық жолақты бүргелер,
жаздық швед және гессен шыбындары.
б) Түптену және гүлдену сатысында
1) топырақ немесе тамыр түйнекті: фузариоздық гельминтоспориоздық
тамыр шіріктері, циста түзуші нематодалар, көпжылдық арамшөптер;
2) жер үсті ауалы немесе жапырақты-сабақты: ұн шығы, септориоз, қоңыр және сабақ таттары, цикадалар (6 нүктелі, жолақты, нүктелі), сүлікше қоңыздар (қызыл төсті, көк), қоңырбас бітесі, кенелер (астық үшкір басты), бидай бітесі, гүл кенесі, шегірткелер (италиялық, сібір), азжылдық арамшөптер (қара сұлы, тары, алабұта, гүл тәжі және т.б.);
3) ... жалғасы
С. СЕЙФУЛЛИН АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ МЕМЛЕКЕТТІК АГРОТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
Агрономиялық факультеті
Егіншілік және өсімдік шаруашылығы кафедрасы
ӨНДІРІСТІК ТӘЖІРИБЕ БОЙЫНША ЕСЕП
Орындаған: Қыстаубай Т.М
Өндірістік тәжірибе жетекшісі: Аринов Б.К
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..2
1. Кәсіби іссана өткен орын ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 3
2. Климаттық және метерологияық жағдайлар ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... .4
3. Жаздық бидайды өсіру технологиясы және оны фитосанитарлық
оңтайландыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..6
4. Жұмсақ бидайды өсірудің технологиялық картасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... .11
5. Техникалар саны ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 13
6. Іс-санада атқарылған жұмыстар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...14
7. Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...19
8. Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .20
КІРІСПЕ
Өндірістік практика - студенттердің өз мамандығына сәйкес кәсіби қызметі жағынан тәжірибе жинақтап, теориялық білімін шыңдауға негізделген.
Студенттің өндірісте жинаған тәжірибесі білікті маман болып шығуына зор септігін тигізеді. Іссанананың негізгі міндеті-студенттің білім алу үрдісінде алған теориялық білімін бекітіп, теория мен шаруашылықты жүргізу тәжірибесін ұштастыра білу.
Өндірістік практикада студент шаруашылықты ұйымдастыруға қажетті нақты мәліметтер жинақтауы тиіс.
Мен, Қыстаубай Темірлан, жоғарыда көрсетілген міндеттемелер бойынша, жоғарғы оқу орны бекіткен өндірістік практикамды 2020 жылдың 18.05-25.10 аралығында Ақмола облысы, Қорғалжын ауданы, Қараегін ауылында орналасқан ТОО ЖАНА ЖШС шаруашылығында өткіздім.
Өндірістік практика міндеттеріне кіреді:
-студенттердің оқу процесінде алған теориялық және практикалық білімдерін шоғырландыру;
-таңдаған мамандығы бойынша өзіндік тәжірибе және оны дамыту;
-қолда бар ақпаратты жинау, жүйелеу және жүйелеу, диссертация жазу кезінде нақты материалдарды талдау, өндірістік тәжірибе бойынша есеп құрастыру;
-өзіндік жұмыс тәжірибесін дамыту, зерттеу әдістерін зерттеу, ұйымдардың қаржылық ресурстарын басқаруда тәжірибе және есеп мәселелерін шешу;
-студенттердің практикалық жұмысқа дайындығын анықтау.
Өндірістік практикадан өту кезінде студент міндетті:
-практикадан өту орнында ішкі тәртіп ережелерін сақтау;
-кәсіпорыннан тағайындалған практика жетекшісінің өкімдерін орындау;
-практикадан өту жоспарын және күнтізбелік жоспарды толық көлемде және өз уақытында орындау;
-көрсетілген нұсқада күнделікті толтыру;
-практика нәтижелері бойынша кафедра белгілеген мерзімде есеп беру және қорғау.
1. Кәсіби іссана өткен орын
Мен, Қыстаубай Темірлан, өндірістік практикамды 2020 жылдың 18.05-26.06 аралығында Ақмола облысы, Қорғалжын ауданы, Қараегін ауылында орналасқан ТОО ЖАНА ЖШС шаруашылығында өткіздім.
ТОО ЖАНА ЖШС 1998 жылы құрылып, әлі күнге дейін өз жұмысын жалғастыруда. Шаруашылық басшысы Қасенов Марат. Бұл шаруашылықтың өндірістік бағыты дәнді дақылдарды өсіру. ТОО ЖАНА шаруашылығы Нұр-Сұлтан қаласынан 85 шақырым жерде орналасқан.
ТОО ЖАНА ЖШС Серіктестігі өзінің шаруашылық құрылымын 1998ж бастаған.Жыл сайынғы қателіктерді жойып, белгілі бір көрсеткіштерге жете бастады. Қазіргі уақытқа дейін ең жоғарғы көрсеткіш 27цга болып саналады. Ша Жұмыскерлер саны 43. Шаруашылық басшысы Қазақстан Республикасының тұңғыш президенті Нұрсұлтан Әбішұлынан қолхат алды. Қазіргі уақытта егіншілікпен қоса мал шаруашылығымен де айналысады. Барлық малдар сәуір айынан бастап бірінші қар түскенге дейін ауылдан 12 шақырым жердегі жайлауда бағылады. Ол жерде жайылымдық 700га жер бар. Малға қарайтын 3 бақташы кезек-кезек ауысыммен жұмыс істейді.
Жыл сайын жаз айларында шөп жинау науқаны қарқынды жүріп отырады. Науқан аяқталғанда шаруашылықтағы арнайы қоймаларға жинайды. Жиналған шөптен шаруашылықта жұмыс істейтін адамдарға және ауыл тұрғындарына беріледі. Шамамен 550-600 тонна шөп жиналады. [1]
1 - кесте - Шаруашылықтың 2019 ж. 489 мал басы және оның өнімділігі
Түрлері мен топтары
Мал басының саны
2019 ж. өнімділігі
Бір сауын сиырдан сүт сауылымы, кг
Орташа тәуліктік қосымша салмақ, г;
жүн қырқымы, кг
Ірі қара мал
15
-
-
оның ішінде сиырлар
12
-
-
Қойлар, барлығы
248
-
оның ішінде аналықтар
214
-
-
Шошқалар
-
-
-
оның ішінде аналықтар
-
-
-
Жылқы, барлығы
122
85
-
Климаттық және метерологияық жағдайлар.
Климаты:Ақмола облысының климаты континеттік және құрғақ. Қыста ашық және аязды ауа райын түзейтін сібір антициклоны әсер етсе, жазда құрғақ және ыстық ауа, қуаншылық пен қарадауыл әкелетін ауа массасының әсері күшті. Қаңтар айының орташа температурасы -22 - 240С. Шілденің орташа температурасы солтүстіктен оңтүстікке қарай 21 °C-тан 23 °C-қа дейін жоғарылайды, кей күндері 31 °C-қа дейін барады. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшесі солтүстіктен оңтүстікке қарай 292 мм-ден 194 мм-ге дейін кемиді. Жылдың суық мезгілінде жел көбінесе оңтүстік-батыс бағытта, жылы мезгілде солтүстік-батыс бағытта соғады. Олардың орташа жылдамдығы 4,0 - 4,5 мс.
Зерттеу нәтижелерінің көрсетуі бойынша топырақтың егістік қабатында қарашірік, жеңіл гидролизденетін азот пен қозғалғыш фосфордың мөлшері аз, ал ауыстырмалы калийдің мөлшері жоғары екені анықталды. Топырақ ерітіндісінің реакциясы бейтарап. Топырақ микроэлементтерінің арасында күкірт, мырыш, мыс және кобальт тапшылығын зерттейді. [2]
Красноармейка АМС мәліметтері бойынша 2018 жылдың қыркүйек айынан 2019 жылдың тамыз айына дейінгі агрометерологиялық көрсеткіштер
Кесте 1. 2020ж. ТОО ЖАНА ЖШС шаруашылықтың жер пайдалану жағдайы (жерлерді мемлекеттік есептеу деректері бойынша)
Жерлер
га
%
Жалпы жер аумағы
5700
100
Барлық ауылшаруашылық жерлер
оның ішінде жыртынды
4880
85,6
шабындықтар
120
2,1
жайылымдар
700
12,3
Суармалы жерлер
-
Бұлардан басқа, шаруашылықтың қысқа мерзімді пайдалануындағы жыртынды жерлер
-
Жаздық бидайды өсіру технологиясы және оны фитосанитарлық
оңтайландыру.
Жаздық бидайды өсіру технологиясы:
Жаздық бидайдың аймақтық өсіру технологиясы - ауыспалы егістер
жүйесінде дақылды жақсы алғы егістен кейін орналастыру, қарқынды жоғары өнімді және сапалы сорттарды пайдалану, топырақтағы қоректік заттардың мазмұнын ескере отыра, өсімдіктерді минералды қоректік элементтермен қажетінше қамтамасыз ету, барлық технологиялық шараларды уақытында және сапалы орындау. Эрозиядан топырақты қорғау, ылғал жинау, ауыл шаруашылығы дақылдарының қолайлы жағдай жасауға бағытталған.
Жаздық бидайдың өсіру технологиясы азық-түлік өндірілетін стратегиялық дақыл болғандықтан, өңір халқын ұн және макарон өнімдерімен қамтамасыз етуіне байланысты маңызы күрт өсті
Алғы дақыл егісі. Диханның үнемі қамқорлығындағы шара бидай, жетекші азық-түліктік дақыл болғандықтан одан жақсы дән өнімін жинау үшін өсіп дамуына қолайлы жағдай жасау. Сондықтан, оның егісіне алғы дақыл мұқият таңдалады.
Жаздық бидайға ең жақсы алғы дақыл болып өзінен топырақта қоректік заттар және ылғалдың мол қорын қалдыратын, соның әсерінен көгінің уақытында және жаппай шығуына одан әрі қарай өсіп-дамуына мүмкіндік туғызатын мәдени өсімдік саналады. Оларға дәнді бұршақ, отамалы және сүрі танаптары жатады. Сонымен қатар, алғы егістерге қойылатын талаптарға, тек қана өнім деңгейіне және дән сапасына оң әсер етіп қана қоймай, сонымен бірге зиянды организмдердің дамуы мен таралуына тосқауыл қою.
Еліміздің батыс өңірінде жаздық бидайды ауыспалы егісте күздіктерден, отамалы дақылдардан, дәнді-бұршақ, біржылдық бұршақ және қоңырбас тұқымдастардан және көпжылдық шөптерден кейін орналастырады.
Себу. Бидай өсірудің агрокешенінде дұрыс себу тәсілін таңдау ең негізгі
шараларға жатады. Соңғы жылдары, дақылдың оңтайлы себу мерзімінің
маңызы артуда, себебі дән өнімі деңгейі мен сапасы, оның биохимиялық және технологиялық қасиеттері осы шарамен тікелей байланысты.
Себу мерзімінің фитосанитарлық рөлі төмендегідей қағидалармен
анықталады:
- жетекші дақылды оңтайлы мерзімде себу зиянды организмдердің синхрондық дамуын бұзады. Себебі, зиянды организмдер жаздық бидайдың белгілі өсіп-даму сатыларына бағытталады, сол кездегі олардың өсімдіктер мүшелеріне енуі немесе зиян келтіруі максималды деңгейде болады. Жаздық бидайды оңтайлы мерзімде себу өсімдіктің өсу үдерістерін жылдамдату нәтижесінде фитопатогендер мен фитофагтардың паразиттік белсенділігін шектейді және соның әсерінен олардың өзара іс-қимылдарының синхрондық сатысы бұзылады, осының бәрі байланыстырушы кезеңнің қысқаруына әкеліп соғады. Дақылды аймақтың оңтайлы мерзімінде себу, жаздық бидай мен зиянкестердің байланысты кезеңін қысқартады, осының бәрі фитофагтың зияндылығы мен олардың өсімдік көгіне қоныстануы төмендейді;
- жаздық бидайдың себу мерзімі егістің фитосанитарлық жағдайына
вегетациялық кезең бойы әсерін тигізеді, сонымен қатар, дақылдың пісуі мен
өнімді жинау мерзімін анықтайды.
Жаздық бидайдың себу мерзімі аймақтар бойынша өзгеріп отырады. Республиканың батыс аймақтарында, егер егістердің ластануының жоғары дәрежесінде әсіресе қара сұлы мен жаздық бидайды кештеу себу, себер алдындағы кезеңнің ұзаруына және гидротермиялық жағдайлар қолайлы болған жағдайда, танаптардың ластануы топырақты себер алдында өңдеу шараларының нәтижесінен төмендейді. Сонымен бірге топырақтағы фитофагтардың дернәсілдері мен қуыршақтарының қыстап шыққан қоры төмендейді.
Топырақты өңдеу. Алғы егістеріне байланысты топырақты негізгі өңдеу
жүйесі күзде танапты 25-27 см тереңдікке соқамен аударып жыртуға немесе
жазық тілгішпен өңдеуге негізделген.
Арамшөптермен ластанған танаптарда әсіресе қара сұлы мен көпжылдық арамшөптермен, егер жаздық бидайды дискілі сепкіштермен сепкен жағдайда 22 міндетті түрде себу алдында 6-8 см тереңдікке культивация жасалады. Жаздық бидайды моно дақыл немесе ауыстырмай себу топырақтың құнарлығы деңгейін нашарлатып қоймай, сонымен бірге зиянкестер мен аурулар жасалған инфекциялық фон жоғарылайды. Тыңайтқыштар. Фосфордың негізгі мөлшері сүрі танабына беріледі және ауыспалы егістегі барлық дақылдарды қамтамасыз етуі керек. Егер жаздық бидайды сүдігеріден кейін орналастырса, онда алғы егісіне байланысты тұқымды себер алдында немесе тұқыммен бірге азот және фосфор тыңайтқыштарын 10-20 әсерлі затпен береді. Азот тыңайтқыштары дақылдың вегетативтік массасының өсуін, өнімділік деңгейін реттейді, дән сапасын жоғарлатады. Бірақта олар фосфор тыңайтқыштарымен теңгерілген жағдайда болуы керек
Жаздық бидай өсіру технологиясын фитосанитарлық оңтайландыру
Жаздық бидайдың өнімділігін және дән сапасын жоғарылатудың маңызды резервтерінің біріне барлық зиянды организмдермен күресу кешенінің технологиясын оңтайландыру болып есептелінеді, зиянды организмдер жалпы саны 150 аса түрлер, оның ішінде ерекше зияндысы 50 тарта түр жатады.
Экологиялық ғылым эпифитотиология, барлық биологиялық көптүрлі зиянды организмдерді (фитопатогендер, фитофагтар, арамшөптер) 4 экологиялық эквиваленттерге біріктіруге мүмкіндік жасайды. Оларға топырақ немесе тамыр түйнекті, жер үсті ауалы немесе жапырақ сабақты тұқымды және трансмиссивтік топтар жатады.
Әрбір топ өздерінің экологиялық текшесіне орналасады және уақыт пен кеңістікте берілудің арнайы факторларымен ерекшеленеді. Бірақта негізгі және қосымша экологиялық табалдырық пен факторлардың берілуін ажырату
маңызды, себебі шартты біріктіру тәжірибелік сұрақтарды жүйелі шешуге
мүмкіндік жасайды, мысалы сау тұқым немесе топырақты сауықтандыру қорын жасау, бірақта білу керек, тек қана экологиялық табалдырықтар мен
берілістердің негізгі факторларын жою зиянды организмдердің тіршілік кезеңін үзуге мүмкіндік жасайды немесе олардың санын экологиялық шектік
қауіпсіздігіне дейін төмендетуге көмектеседі.
Вегетацияның әртүрлі кезеңдерінде өнім құрылымы негізгі элементтерінің қалыптасуын зиянды организмдердің сәйкесті экологиялық топтары бұзады.
Жаздық бидайдың тіршілік кезеңінің критикалық кезеңі болып тұқымның өнуінен - өсімдігі көктерінің қалыптасу кезеңдері есептелінеді. Көрсетілген кезеңде тұқымның қоректік заттар қорының гетеротрофтық қоректенуден жас өсімдіктердің автотрофты қоректенуге өтуі жүзеге асырылады.
а) Себу- көктеу кезеңі
1) тұқым арқылы берілетін зиянды организмдердің экологиялық топтарына тозаңды және қатты қара күйелер, тозаңдар, фузариоздық
гельминтоспориоздық аурулар, тұқымдардың көгеруі, көпжылдық арамшөптер тұқымдары, септориоз, альтернариоз қоздырғыштары, аз жылдық арамшөптер тұқымдары (жер үсті ауалы) жатады;
2) топырақ немесе тамыр түйнектер: жұлдызқұрттар, жалған
жұлдызқұрттар, тақта мұртты қоңыздардың дернәсілдері, циста түзуші, сұлы
нематодасы, фузариоздық гельминтоспориоздық тамыр шіріктері;
3) жер үсті-ауалы немесе жапырақты сабақты астық жолақты бүргелер,
жаздық швед және гессен шыбындары.
б) Түптену және гүлдену сатысында
1) топырақ немесе тамыр түйнекті: фузариоздық гельминтоспориоздық
тамыр шіріктері, циста түзуші нематодалар, көпжылдық арамшөптер;
2) жер үсті ауалы немесе жапырақты-сабақты: ұн шығы, септориоз, қоңыр және сабақ таттары, цикадалар (6 нүктелі, жолақты, нүктелі), сүлікше қоңыздар (қызыл төсті, көк), қоңырбас бітесі, кенелер (астық үшкір басты), бидай бітесі, гүл кенесі, шегірткелер (италиялық, сібір), азжылдық арамшөптер (қара сұлы, тары, алабұта, гүл тәжі және т.б.);
3) ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz