Дәнді астық дақылдарының қоректік құндылығы

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 15 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
ҚОСТАНАЙ ЖОҒАРЫ ПОЛИТЕХНИКАЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ КМҚК

1216000 Элеватор, ұн тартатын, жармалық және құрама жем өндірісі мамандығы

Қорғауға жіберілді
Оқу жұмысы бойынша директордың орынбасары
Щербакова И.А.
_____________________2020 ж.

Сейдахметова Дана Жумабековна

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

Жұмыс тақырыбы:

Өнімділігі 100 ттәулігіне ұн тарту зауытында жұмсақ бидайдан 85 %-ды бірсортты ұн тарту кезінде ұнтақтау бөлімшесін ұйымдастыру

Ғылыми жетекші:
арнайы пәндердің оқытушысы _______________ Жангабылова Н.Д.
Техникалық пәндер ЦӘК меңгерушісі __________________Изделюева С.С.

Курстық жұмыс қорғалды __________2020 ж.
Баға _____________

Қостанай к., 2020
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
ҚОСТАНАЙ ЖОҒАРЫ ПОЛИТЕХНИКАЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ КМҚК

1216000 Элеватор, ұн тартатын, жармалық және құрама жем өндірісі мамандығы

Оқу нысаны күндізгі

Қорғауға жіберілді
Оқу жұмысы бойынша директордың орынбасары
Щербакова И.А.
_____________________2020 ж.

Курстық жұмысты орындау

ТАПСЫРМАСЫ

Студентке:Сейдахметова Дана Жумабековнаға

Курстық жұмыс тақырыбы:

Өнімділігі 100 ттәулігіне ұн тарту зауытында жұмсақ бидайдан 85 %-ды бірсортты ұн тарту кезінде ұнтақтау бөлімшесін ұйымдастыру

Курстық жұмыс шығыс мәліметтері:

Ұнтақтау партияларын құрастыру, ұн тарту өнімдерінің сәйкестігін растау, ұнның ассортименті мен химиялық құрамын зерттеу, өндірілген ұн сапасының стандарт көрсеткіштеріне сәйкестігін растау, үшсортты наубайханалық ұн тартуүрдісі кезіндегі операцияларын зерделеу, астықты тазарту бөлімшесінің құрал-жабдықтарын есептеу, жүргізілетін курстық жұмыстың орындауы бойынша әдістемелік нұсқаулары
Курстық жұмысты әзірлеуге жататын сұрақтар тізімі немесе курстық жұмыстын қысқаша мазмұны

Кіріспе
Аналитикалық шолу
Бидайдың анатомиялық құрылысы және ботаникалық сипаттамасы
Бидайдың химиялық құрамы
Есептеу бөлімі
Тазарту бөлімшесінің жабдықтарын таңдау және есептеу
Технологиялық бөлім
Технологиялық сызбаның және жабдықтардың сипаттамасы
Бидай мен дайын өнімнің сапа көрсеткіштерінің нормасы
Ұн өндірісі үрдісін технологиялық бақылау
РЗ-БКТ тасбөлгіш машинасының сипаттамасы
Қорытынды
Еңбекті қорғау
Қолданылған әдебиеттер тізімі

Ұсынылатын негізгі әдебиеттер

1.Мерко И.Т Ұн және жарма шығару технологиясы. - М.:Агрпромиздат,2005.
2.Шаройко Е.А.Практикум по хранению и технологии сельскохозяйственных продуктов. КолосЛ. 2009.-208б.
3.Мясникова А.В.,Ралль Ю.С.Практикум по товароведению зерна и продуктов его переработки КолосМ.2001.-319б.\
4.Диірмендерде технологиялық процестерді ұйымдастыру және жүргізудің ережесі. - М.: ЦНИИТЭИ, Минзага КСРО, 1978.

Тапсырманы орындауға студент қабылдады _________ Сейдахметова Д.Ж.
қолы тегі, аты

Тапсырма беру күні ___ ______________ 2020ж.

Курстық жұмыс жетекшісі _________ Жангабылова Н.Д қолы тегі, аты

Техникалық пәндер ЦӘК төрайымы __________ Изделюева С.С. қолы тегі, аты

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
1 АНАЛИТИКАЛЫҚ ШОЛУ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...7
1.1Бидайдың анатомиялық құрылысы және ботаникалық сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 7
1.2 Бидайдың химиялық құрамы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 10
1.3Бидай дәнінің технологиялық және наубайханалық қасиеттері ... ... ... ... ... ..12
1.4Ұнның негізгі қасиеттері ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 14
2 ЕСЕПТЕУ БӨЛІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..16
2.1Ұн тарту зауытының тазарту бөлімшесінің технологиялық жабдықтарын таңдау және есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 18
3ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 24
3.1Технологиялық сызбаның және жабдықтардың сипаттамасы ... ... ... ... ... ... 24
3.2Бидай мен дайын өнімнің сапа көрсеткіштерінің нормасы ... ... ... ... ... ... ... . 28
4 ӨНДІРІСТІ ҰЙЫМДАСТЫРУ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..29
4.1Ұн өндірісі үрдісін технологиялық бақылау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..30
5 АРНАЙЫ БӨЛІМ ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 33
5.1РЗ-БКТ тасбөлгіш машинасының сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 33
6 ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 35
6.1 Өңдеу өндірістеріндегі қауіпсіздік техникасы ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ...36
6.2 Кәсіпорындағы өрт қауіпсіздігі және жарылыс қауіпсіздігі ... ... ... ... ... ... ... 37
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 38
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... . 39

КІРІСПЕ

Астық сапасының көрсеткіштерін астықтың жалпы жай-күйін сипаттайтын көрсеткіштерге және оның ұн тарту және нан пісіру қасиеттерін сипаттайтын көрсеткіштерге бөлуге болады. Астықтың жалпы жағдайы түсі, иісі, дәмі, ылғалдылығы, ластануы, зиянкестермен залалдануы және т.б. бойынша бағаланады. Астықтың ұн қасиеттері оның мөлдірлігіне, мөлшеріне, тегістігіне, табиғатына және т. б. байланысты. Дәннің мөлдірлігі деп ондағы эндоспермнің құрамы, мөлшері бойынша -- дәндердің орташа мөлшері, біркелкілігі бойынша -- осы өлшемдердің біркелкілігі, табиғаты бойынша -- бір литр астықтың массасы түсініледі. Ұнның қасиеттері ұнның шығымдылығы мен сапасымен, оның ішінде жоғары және 1-ші сортты ұнның шығымдылығымен, қабықтардың жуылу дәрежесімен, 1 тонна ұн алуға жұмсалатын электр энергиясының шығынымен және т.б. анықталады. Табиғаттың оңтайлы мәні 750-800 гл-ге жақын.Ұн өндірісінің жалпы тиімділігі 50% - дан астамға астықты дайындаудың технологиялық операцияларын дұрыс ұйымдастырумен және жүргізумен анықталады деп саналады. Мұны жүзеге асыру үшін ұн зауыттарында дайындық бөлімдері құрылады. Оларда астық әртүрлі қоспалардан тазарту үшін бөлінеді, оның беті ластанудан тазартылады және ұнтақтау қоспалары дайындалады.Астық массасын қоспалардан жеткілікті түрде толық тазартуға ауа-Елек сепараторларын (жеңіл, үлкен және кіші қоспалардың негізгі бөлігін бөліп алыңыз), тас бөлгіштерді (тағайындау дәл атауынан шыққан), триерлерді (негізгі дақылдың тұқымын басқа дақылдардың тұқымынан тазартуға арналған машиналар), магниттік сепараторларды (металл магниттік қоспаларды бөліп алыңыз) және т. б.Астық қабығында әрдайым әр түрлі ластаушы заттар болады, оларды жою үшін бетті тазарту жұмыстары жүргізіледі. Бұл операцияны құрғақ әдіспен жүргізу үшін әдетте екі жақты машина қолданылады. Соңғысының негізгі жұмыс органы цилиндрге орналастырылған барабан, оның беті болаттан немесе арнайы абразивті материалдан жасалған. Дәндердің соққысы мен өзара үйкелуіне байланысты олардың бетінен әртүрлі ластаушы заттар мен қабыршақтанған қабықтар алынып тасталады, жердің жабысқақ кесектері жойылады. Астық массасынан астық бетінен бөлінетін ластануларды жою мақсатында айналмалы машиналарда аспираторлар (ластанған ауаны оның пайда болу орындарынан шығаруға арналған құрылғылар) қолданылады.Жуу машиналарын пайдаланып, астық бетін дымқыл түрде тазартуға болады. Бұл әдіс өте тиімді, бірақ 1 тонна дәнге 2 текше метрге дейін ауыз суды тұтынуды қажет етеді, жуу нәтижесінде басқа микроорганизмдерден тұратын ағындар пайда болады. Мұндай Ағынды суларды алдын-ала тазартусыз кәрізге төгуге рұқсат етілмейді. Астық бетін дымқыл өңдеудің орнына, ағынды сулардың мөлшерін ретке келтіріп, беткі өңдеу ретінде жоғалмай, дымқыл пиллинг жүргізуге болады.Астықты тиімді пайдалану үшін астық өңдеу машиналарын оның сапа көрсеткіштеріне байланысты конфигурациялау қажет. Бұл параметрді азырақ жасау үшін астық сапасының көрсеткіштерінің тұрақтылығын қамтамасыз ету қажет. Бұған ұнтақтау қоспаларын (партияларды) құру және ұнтақтауға ұшыраған Астықты гидротермиялық өңдеу арқылы қол жеткізіледі. Партиялардың қалыптасуы астықты қайта өңдеудің тиімділігін арттырып қана қоймай, сонымен қатар төмен сапалы астықты" үнемдеуге " мүмкіндік береді, оны өңдеу кезінде сапалы ұн алуға болмайды, сонымен қатар күшті бидай дәнін үнемді пайдалануға болады.Дәнді гидротермиялық өңдеу (ұнтақтау кезінде эндосперм алу дәрежесін жоғарылатады және ұнның шығымдылығын арттырады,сонымен қатар ұнтақтау үшін энергия шығынын азайтады) ұнтақтау қоспасын жасамас бұрын жақсы жасалады, өйткені гетерогенді астық оның барысында әр түрлі дамиды.

1 АНАЛИТИКАЛЫҚ ШОЛУ
1.1Бидайдың анатомиялық құрылысы және ботаникалық сипаттамасы

Астық (дән) адамзатқа азық-түліктің негізгі көзі, ауыл шаруашылық малдарына мал азығы, өнеркәсіпке шикізат болып табылады.
Дәндегі азотта қосылыстар мен көмірсуларының (углеводтар) ара қатынасы 1:5 - 1:6. Дәл осындай құрам адам ағзасының қажетсінуін барынша толық қанағаттандырады. Сондықтан нан негізгі азық-түліктің бірінен есептеледі. Басқа кең тараған азық-түліктік өнімдердегі ақуыз (белок) пен көмірсуларының ара-қатынасы басқаша түрде. Мәселен, картопта - 1:10, дәнді бұршақ өнімдерінде - 1:2, тіпті 2:1 дейін өзгереді.
Дәнді дақылдардың мал шаруашылығындағы маңызы да төмен емес (Кесте 1).
Астық өнеркәсіпке шикізат бола отырып сыра қайнату, крахмал, спирт ж.б. көптеген өнеркәсіптік өңдеуде қолданылады.
Әртүрлі бағытта пайдаланумен бірге астық халық шаруашылығында маңызы бар бірқатар қасиеттерімен ерекшеленеді: астық ылғалдылығы 14%-дан аспағанда ұзақ уақыт бойы сақталады және сапасы төмендемейді, жылдық орташа табиғи шығыны 2-3%-дан аспайды. Сондықтан дүние жүзілік азық-түлік қоры негізінен астық есебінен қанағаттандырылады. Құрамында судың мөлшері аз мөлшерде болатындықтан астық кезкелген көлік құралдарымен жеңіл тасымалданады, оның үстіне жоғары және төмен температура әсерінен бұзылмайды.
Кесте1.Дәнді астық дақылдарының қоректік құндылығы
Дақыл,құрғақ зат
1 кг астықтағы мөлшері азықтық
өлшем,а.ө

Сіңімді шикі ақуыз (протеин), г

Каль-ций, г
Фос-фор, г
Каро-тин, мг
Бидай
0,87
1,20
-
0,6
4,8
Күздік қарабидай
0,87
1,18
-
0,8
3,4
Арпа
0,87
1,21
-
1,2
3,3
Сұлы
0,87
1,00
-
1,4
3,3

Астық дақылдарында жапырақ қынабының жапырақ тақтасына ауысу орнында ерекше түзілімдер - тілше және құлақша - қалыптасады. Тілше - жұқа қабық (пленка). Ол жапырақ қынабының ішінде судың, шаңның еніп кетуіне жол бермейді. Құлақша жапырақ қынабын сабаққа бекітіп ұстап тұрады. Дәнді дақылдар дамуының ерте кезеңінде тілше мен құлақша дақылдарды бір-бірінен ажыратуға көмектесетін жүйелі көрсеткіштер болып табылады: сұлыда тілше күшті дамыған, ал құлақшасы жоқ; арпада құлақша жақсы дамыған; бидай мен қара бидай-да тілше мен құлақша әлсіз дамыған.
Дәнді астық дақылдардың гүл шоғыры екі түрде (типте): масақ және шашақ (сіпсебас). Жүгеріде ғана басқаша, онда әрбір өсімдікте гүл шоғырының екі түрі де орналасқан және аталық гүлдері шашақ түрінде сабақтың ұшар басында, ал аналық гүлдері собық түрінде жапырақ қолтығында орналасқан.
Масақ (бидай, қара бидай, арпа, тритикале) жекелеген кертпелерді құрайтын біліктен тұрады, оның кертпесінде (кертпешінде) кезектесіп екі жағынан масақшалар орналасқан (Сурет2). Шашақ (тары, күріш, сұлы, шәй жүгері, жүгері) орталық біліктен және бүйір тарамдарынан құралған, олар өз кезегінде бұтақтана алады. Бұтақтардың ұшар басында масақшалар орналасқан. Гүлдер масақшаларда шоғырланған. Дәнді дақылдардың көпшілігінде әрбір масақшада бірнеше гүлден болады (бидайда - 3-5, қара бидайда - 2-3, тритикаледе - 2-4, сұлыда - 2-3, арпада әрбір масақшада бір-ақ гүл).

Сурет 5. Астық дақылдарының гүл шоғырлары: 1 - қылтықты жұмсақ бидай; 2 - қылтықсыз жұмсақ бидай; 3 - қатты бидай; 4 - қара бидай; 5 - көпқатарлы арпа; 6 - қосқатарлы арпа.
Әрбір гүлде екі қабықшасы - ішкі және сыртқы - болады, қылтықты түрлерінде сыртқы гүл қабықшасына қылтық бекіген. Гүл қабықшыларының арасында екі қалақты аналық аузы бар жатын мен үш аталық (күріште алтау) орналасқан. Әрбір гүлдің негізінде аталықтардың сырт жағында екі нәзік қабықша (лодикул) орын тепкен, ол гүлдеген кезде ісінеді де гүл ашылады. Гүлдер барлық дәнді астық дақылдарында қосжынысты (жүгеріден басқалары).
Жемісі - дән, ол ұрықтан, эндоспермнен және қабықтан құралған. Жеміс қабықшасы тұқым қабықшасымен бірігіп кеткен. Қабықты дақылдарда, сонымен қатар, гүл қауыздарымен жабылған. Дән эндоспермінде қорлық қоректік заттар жинақталған. Эндоспермнің сыртқы қабыққа жанаса орналасқан бөлігі азотты заттарға бай алейрон дәншіктерімен толтырылған. Оның төменгі бөлігінде крахмал дәншіктерімен толыққан жасушалар бар. Ұрық дәннің негізінде дөңес жағына орналасқан. Ол эндосперммен байланыстыратын гүл табақшасынан (щиток), ұрықтық (болашақ) жапырақтармен көмкерілген бүршікшеден, біріншілік (алғашқы) сабақтан және ұрықтық тамыршалардан тұрады. Дән ұрығы үлкен емес (эндосперммен салыстырғанда) және бидай, қара бидай, арпада - 1,5-2,5%, сұлыда - 2,0-3,5%, жүгеріде - 10-14%.
Дәннің анатомиялық құрылысы 3-суретте көрсетілген.

Сурет3.Бидай дәннің қимасы:1-гүл табаұшасы,2-бүршікше,3-ұрық,4-ұрықт ық тамыршылар,5-айдар,6-эндоспермнің алейрон қабаты,7-қабысып өскен тұқымдық және жеміс қабықшалары,8-крахмал дәншіктері бар эндосперм жасушалары.
Дәнді дақылдар бірқатар морфологиялық және биологиялық белгілермен ерекшеленетін екі топқа ажыратылады.
Астық дақылдарының бірінші тобы - бидай, қара бидай, арпа, сұлы - дәндерінің етек жағында тілігі (ойығы) болады, бірнеше ұрықтық тамыршалармен өнеді және олардың саны дақылға байланысты әртүрлі; бұл дақылдар масақшаларында төменгі гүлдері басым дамып жеміс береді, ал жоғарға гүлдері дамымай қалады; сабаны әдетте борпас келеді; астық дақылдарының бұл тобы жаздық және күздік түрде өсіріледі (негізінен бидай, қара бидай, арпа).
Дәнді астық дақылдарының екінші тобы, немесе тары тәріздестер - тары, жүгері, күріш, шәй жүгері және қарақұмық - дәндерінің ойығы болмайды, олардың дәндері бір ғана ұрықтық тамырмен өнеді; масақшаларында жоғарға гүлдері басым дамып жеміс түзеді; сабанының қуысы паренхима ткандерімен толтырылған; бұл топтың дақылдары тек қана жаздық түрде өсіріледі.

1.2 Бидайдың химиялық құрамы

Дәннің химиялық құрамы.Дәннің негізгі массасын азотсыз экстративті заттар - көмірсулары (углеводтар) құрайды. Көмірсуларының 90% астамы крахмал, тек 10% ғана еритін көмірсулары - қанттардың (негізінен ұрықта шоғырланған) үлесіне тиеді.
Азотты заттар - дәннің барынша құнды бөлігі. Азотты қосылыстардың ішінде ақуыз (белок) басым. Олардың құрамы, мөлшері біркелкі емес, глютенин мен глиадин сияқты кейбір ақуыз түрлері клейковинаны (дән уызы) түзеді, ал оның қасиеттеріне дәннің нандық сапа көрсеткіштері тәуелді. Клейковина бидай, қара бидай және арпа астығында болады. Барынша сапалы клейковина бидай астығында болады. Жекелеген жылдары Солтүстік Қазақстанда ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.