ЕСЕПТЕРДІ ӘРТҮРЛІ ТӘСІЛДЕРМЕН ШЫҒАРУ
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3 - 4 бет
1. ЕСЕП ҰҒЫМЫ ЖӘНЕ ОНЫ ОҚЫТУДЫҢ ЖАЛПЫ МӘСЕЛЕЛЕРІ
1.1 Оқу тапсырмасының ерекше түрі - есеп ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...5 - 7 бет
2. ЕСЕПТЕРДІ ӘРТҮРЛІ ТӘСІЛДЕРМЕН ШЫҒАРУ
2.1 Құрама есептермен жұмыс ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ..8 - 13 бет
2.2 Теңдеу арқылы шығарылатынесептермен жұмыс ... ... ... ... ... ...14 - 15 бет
2.3 Шамаларды табуға арналған есептермен жұмыс ... ... ... ... ... ... ...16 - 18 бет
2.4 Қозғалысқа берілген есептермен жұмыс ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ..19 - 20 бет
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 21 бет
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ..2 2 бет
ҚОСЫМША
КІРІСПЕ
Математика ғылым ретінде есептен пайда болғанжәне есеп арқылы дамиды. Есеп шығарумұқтаждығынан ықтималдылықтар теориясы, ойындартеориясы, информатика теориясы т.б. дамыды.
Баланың ойлау қабілетін дамытуда, оларды тәрбиелеуде, біліктіліктері мен дағдыларының қалыптасуында, математиканың практикамен байланысын көрсетуде есептің алатын орны өте зор.
Математиканы оқытудағы басты мақсаттарға жетуге есеп - басты қызметші болып табылады. Сондықтан математика сабақтарының жарты уақыты есеп шығаруға арналады.
Есептің негізгі міндеттері: оқыту, тәрбиелеу, дамыту және бақылау.
Кез-келген есепті шығарғанда оқушы математикалық білім алады, шығару біліктілігі қалыптасады, дағдыға ие болады, яғни математикалық білім деңгейі жоғарылайды. Әр есеп өзінің мазмұны арқылы тәрбиелік міндетін атқарады. Қоғам дамуының әр кезеңдеріне байланысты, есеп мазмұны да өзгеріп отырады. Қазіргі оқулықтарда есеп мазмұны оқушыларды патриоттық рухта тәрбиелеу, дүниетанымдарын және ғылыми көзқарастарын дамытуға негізделген. Есеп шығару оқушылардың сөйлеу мәдениетіне, мінез-құлқының қалыптасуына, табандылыққа, шыншылдыққа, бастаған істі аяғына дейін жеткізу, қиындықты жеңе білу сияқты қасиеттерінің тәрбиеленуіне ықпалын тигізеді. Есеп оқушылардың логикалық ойлау, кеңістікті елестету, жеке бас қабілеттерін дамытуға бірден-бір себепші болатын басты құрал болып табылады. Математиканы оқыту барысында есептердің білімділік, практикалық, тәрбиелік мағынасы болады. Олар оқушылардың алгоритмдік, логикалық ойларын дамытады, математиканың қолдану өрісін кеңейту дағдыларын игертеді.
Оқытуда есептің мәнімен маңыздылығы өзгерген сайын есептің құрылымы да өзгеріске ұшырайды. Егер бұрын табу керек, құрастыр, есепте, дәлелде деп берілсе, қазіргі кезде негізде шешімнің ең тиімді жолын тап, зертте, бірнеше шешімді жорамалда деген есептер кездеседі. Есептерді шешу математикалық әрекеттерді дамытудың ең тиімді жолы болып табылады.
Есептердің талдауын берудегі негізгі мақсат:сабақты дұрыс ұйымдастыру; есептермен жұмыс істеу әдістемесін меңгерту; оқушы
білімін дамыта отырып оның іс-әрекетін тиімді ұйымдастыра білуге бағытталған.
Зерттеудің ң мақсаты -- бастауыш сынып математика сабағында анализ және синтезды қолдану арқылы оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру жолдарына талдау жасау.
Зерттеудің ң болжамы -- егер бастауыш сынып математика сабағында әр түрлі есептерді шығару тәсілдеріне талдау жасауды қолдану арқылы оқушылардың ой-өрісі дамытылатын болса, онда олардың математикадан білім деңгейі жоғарылайды, өйткені пәнге деген қызығушылығы нәтижелі қалыптасады.
Зерттеу объектісі -- бастауыш мектептегі математиканы оқыту процесі.
Зерттеу пәні -- бастауыш мектеп математика сабағында есептерді шығару тәсілдерін түрлендіру арқылы оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру жолдары.
Курстық жұмыстың құрылымы:Курстық жұмыс кіріспеден, екі бөлімнен,қорытындыдан, пайдаланған әдебиеттер тізімінен және қосымшадан тұрады.
1. ЕСЕП ҰҒЫМЫ ЖӘНЕ ОНЫ ОҚЫТУДЫҢ ЖАЛПЫ МӘСЕЛЕЛЕРІ
1.1 Оқу тапсырмасының ерекше түрі - есеп
Есеп ұғымына анықтама берейік. Есеп - ол математикалық ұғым ғана емес, сонымен бірге психологиялық ұғым болып табылады. Адам іс әрекеті процесі кезінде қандай да бір қиындықтарға тап болса және жетістікке жету үшін бар құралдар жеткіліксіз болған жағдайда проблемалық жағдай туындайды. Егер бұл проблеманың шарты мен талабын нақты бөліп алсақ (мақсатын нақтыласақ),онда проблемалық жағдай есеп болады.
Психологияда есеп - ол проблемалық жағдайдыңқұрамды бөлігішарты мен талабын нақты бөліп алғанмоделі.
Бастауыш мектеп математикасында есеп ұғымыарифметикалық есеп болған жағдайда ғана сөз болады.Есеп нақты объектілер арасындағы сандық қатынаспенанықталатын мәтін арқылы беріледі. Сондықтан ондайесептерді мәтінді, мазмұнды есеп деп атайды.
Бастауыш мектепте мәтінді есептерді шығартуғаөте үлкен көңіл бөледі. Математикалық есептероқушылардың ұғымдарын, теорияны және математикаәдістерін меңгерудің тиімді де, айырбасталмайтынқұралы болып табылады. Математикалық қарапайымұғымдарды қалыптастыру бала бақшадан басталады. 2жастағы баланың өзіне психологиялық ерекшелігінеқарай қандай да бір математикалық ұғымдардықалыптастырып, логикасын дамытып, есептершығартып үйретуге болады. Мысалы, сенде 1 кәмпитбар саған апаң тағы да 1 кәмпит берді. Сонда сенденеше кәмпит болды? т.с.с.
Баланың ойлау қабілетін дамытуда, олардытәрбиелеуде, біліктіліктері мен дағдыларыныңқалыптасуында, математиканың практикаменбайланысын көрсетуде есептің алатын орны өте зор.
Математиканы оқытудағы басты мақсаттарға жетугеесеп - басты қызметші болып табылады. Сондықтанматематика сабақтарының жарты уақыты есепшығаруға арналады.
Есептің негізгі міндеттері: оқыту, тәрбиелеу,дамыту және бақылау.
Кез-келген есепті шығарғанда оқушыматематикалық білім алады, шығару біліктілігіқалыптасады, дағдыға ие болады, яғни математикалық
білім деңгейі жоғарылайды. Әр есеп өзінің мазмұныарқылы тәрбиелік міндетін атқарады. Қоғам дамуыныңәр кезеңдеріне байланысты, есеп мазмұны да өзгеріпотырады. Қазіргі оқулықтарда есеп мазмұны
оқушыларды патриоттық рухта тәрбиелеу, дүниетанымдарын және ғылыми көзқарастарын дамытуғанегізделген. Есеп шығару оқушылардың сөйлеу
мәдениетіне, мінез-құлқының қалыптасуына,табандылыққа, шыншылдыққа, бастаған істі аяғынадейін жеткізу, қиындықты жеңе білу сияқты
қасиеттерінің тәрбиеленуіне ықпалын тигізеді. Есепоқушылардың логикалық ойлау, кеңістікті елестету,жеке бас қабілеттерін дамытуға бірден-бір себепші
болатын басты құрал болып табылады.
Математиканы оқыту барысында есептердіңбілімділік, практикалық, тәрбиелік мағынасы болады.Олар оқушылардың алгоритмдік, логикалық ойларындамытады, математиканың қолдану өрісін кеңейтудағдыларын игертеді. Диалектикалық- материалистіккөзқарас қарастырады. Кеңістікте қиялын дамытудыңнегізгі құралы болып табылады.
Теориялық білімді қарастыру барысында есептерұғымды енгізуге, олардың мәндік қасиеттерінайқындауға математикалық символикалармен
терминологияны игеруге, бір ұғым мен екіншіұғымның байланысын ашуға себепші болады. Есептеоремаларын қарастыру барысында төмендегі
көрсетілген міндеттер атқарылады: теоремадабелгіленген заңдылықтар анықталады, теореманыңмазмұнын игеруге көмектеседі, оны енгізуге себепшіболады, дәлелдеу идеясын дұрыс түсіндірудіқамтамасыз етеді. Теореманы қолдана білуді үйретеді,қарастырылатын теоремамен басқа теоремаларменөзара байланысын ашып көрсетеді.
Оқытуда есептің мәнімен маңыздылығы өзгергенсайын есептің құрылымы да өзгеріске ұшырайды. Егербұрын табу керек, құрастыр, есепте, дәлелдедеп берілсе, қазіргі кезде негізде шешімнің ең тиімді
жолын тап, зертте, бірнеше шешімді жорамалда дегенесептер кездеседі. Есептерді шешу математикалықәрекеттерді дамытудың ең тиімді жолы болыптабылады.
Есеп шығару ой жұмысы. Кез-келген жұмыстыдұрыс атқару үшін, оның неден тұратынын және оныорындау үшін қандай құрал, әдіс керек екендігіналдын-ала анықтап алу қажет. Есеп қарастырылатынобъектілеріне байланысты - практикалық жәнематематикалық болып екіге бөлінеді. Есептер стандартжәне стандарт емес болып екіге түрге бөлінеді. Дайынережелер көмегімен шығарылатын есеп стандарт есепдеп аталады да, ал шығару жолдары дайын ережелерарқылы табыла қоймайтын есеп - стандартты емесболып табылады. Белгілі бір құралдар жәрдемімен
берілген шарттарды қанағаттандыратын фигураларсалу - салу есептерін құрайды.
Өзінің алға қойған дидактикалық мақсаттарынақарай есептерді үш түрге (классификация) бөлугеболады:
1) танымдық есептер: бұлар арқылы жаңа білімалынады;
2) машықтану есептері: бұлар арқылы орнықтыбілім дағдылары қалыптасады;
3) шығармашылық мақсаттағы есептер: ойлаудықажет ететін дамыту есептері;
Бастауыш мектептің математика курсындаматематикалық мазмұнды тапсырмалар әр алуан болыпкеледі. Бастауыш мектепте математиканы оқытуәдістемесінде есептермині өте көп қолданылады.
Есеп деген не, жаттығу деген не? Ең алдыментапсырма ұғымының мазмұнын ашайық. Тапсырма депқандай да бір іс-әрекетті орындауды қажет ететінхабарлы сөйлемді түсінуге болады. Бұл іс-әрекеттер әртүрлі сипатта болуы мүмкін. Ал біз бастауыш буыноқушыларынан әр алуан ақыл-ой іс-әрекеттерін талапететін математикалық мазмұнды тапсырмалар жайында
сөз қозғаймыз. Оқушыға ұсынылған тапсырма әр түрліболуы мүмкін. Соның бірі математикалық жаттығу.
Жаттығу педагогикалық жағынан алсақ екі түрлімағынада қолдануға болады.
Біріншіден, жаттығу деп алдын-ала жоспарлытүрде йымдастырылатын іс-әрекет (дене мүшелерініңіс-қимылы).
Екіншіден, қандай да бір ақыл-ой қызметінжетілдіру мақсатында орындалатын тапсырмалар түрінайтамыз. Бастауыш мектептің математика курсындағыәр алуан тапсырмалардың барлығын математикалықжаттығу деп атаған орынды.
2. ЕСЕПТЕРДІ ӘРТҮРЛІ ТӘСІЛДЕРМЕН ШЫҒАРУ
2.1 Құрама есептермен жұмыс
Бастауыш мектепте қарапайым есептермен біргеқұрама есептерде қарасырылады. Мұндай күрделіесептерді шығара отырып оқушылар алған білімдерінбасқа жағдайда өзгерте отырып пайдаланып,жетілдіреді, дамытады және кеңейтеді.
Құрама есептер қатынас ұғымымен таныстырубарысында, арифметикалық амалдардың мағынасынанықтау, шамалар арасындағы қатынасты түсінугекөмектеседі.
Құрама есептерді шығара отырып, оқушылар кез-келген есепті шығара білуге үйренеді:
а) есеп мазмұынын талдай отырып, ондағы белгіліжәне белгісізді ажырата білуге үйренеді;
б) берілген мәліметтер мен белгісіздіңарасындағы байланысты тағайындай білуге үйренеді;
в) есептің шығару жоспарын құру;
г) есептегі белігілі мен белгісіз арасындағыбайланысты теңдеу, теңдік арқылы математика тілінеаудару;
д) сәйкес амалдарды орындау (сәйкес теңдеулердішешу) есептің сұрағына жауап қайтару;
е) есептің дұрыстығын тексеру.
Кейбір құрама есептер әр түрлі сандық қатынасарасындағы белгісіз компонентті табу үшінарифметикалық амалдардың мағынасын аша білуге
арналады.
Сонымен қатар кейбір құрама есептер тобыныңшамалар арасындағы байланыстың бірдей болуынабайланысты шығару жолы ұқсас болатындары да бар.
Бастауыш мектепте кездесетін осындай есептердіңтөрт түрін атап айтуға болады:
1. төртінші пропорционалды табуға арналғанесептер;
2. пропорционал бөлуге арналған есептер;
3. екі айырма арқылы санды табуға арналғанесептер;
4. санның бөлігін және керісінше санды табуғаарналған есептер.
Есептердің тағы да басқа классификациясын атауғаболады. Олар:уақытқа байланысты, қозғалысқабайланысты, геометриялық мағынадағы есептердіатауға болады.
Есепті шешу бірнеше кезеңнен тұрады:
- есептің мазмұнымен танысу.
- есептің шарты және талабын түсіну, шарттакөрсетілген элементтерді игеру.
- қажетті ес жүйесіне керек ақпаратты іздестіру.
- білетін біліммен тәжірибені пайдаланып,шарты мен қорытындысының сәйкестігін айқындау.
Шешуді іздестіру.
- есептің шешу жоспарын анықтау.
- берілген және ізделінді тәсілдер арқылыесептің бірнеше тәсілін қарастыру.
- есепті белгілі тип түріне негіздеу.
- берілген есепті шешудің ең тиімді жолынтаңдау.
Шешу стратегиясын, шешу жоспарын оныңтүзетілуін, есептің берілгенімен сәйкестігін қарастыру.
Шешу үрдісі - шешу жоспарын жүзеге асыру.
- есепті шешу жоспары түбегейлі қарастырылып,
практикалық есептер жүргізіледі, шартпен, базиспенбайланыстылық анықталады, шешуді сауатты жазабілу, нәтижені толық жазу.
Есеп шешуін тексеру.
- есептің жауабы талданып, дербесжағдайлардағы тиімді тәсілдері қарастырылады жәнет.б.
- жаттығулар тізбегінде көп жағдайда текстікесептер көп кездеседі (теңдеуді құруға қатысты).
Мұндай есептерді шешуде төмендегі ереженісақтаған дұрыс:
- есептің шарты мен берілгенін, сұрағынайқындау.
- ізделінді және берілген айнымалылар арасындаөзара тәуелділікті орнату.
- есепті шығару жолын іздестіру
- есепті шығару
- есептің дұрыстығын тексеру.
Жалпы мәтінді есептерді бастауыш мектептекөбінесе арифметикалық және алгебралық тәсілменшығарады:
- арифметикалық тәсіл - бұл жағдайда барлықлогикалық операциялар нақты сандар арасындаарифметикалық амалдарды қолдана алу білімінпайдаланылып негізгі тұжырымға сүйенеді.
- алгебралық тәсіл - мұнда есеп теңдеу құруарқылы шығарылады.
Сонымен қатар бастауыш мектепте мәтіндіесептерді шығаруда практикалық тәсіл және сызбаарқылы да шығаруға болады.
Енді осындай құрама есептерді шығару үлгілеріне тоқталайық:
№ 1
Салыстыр. Ұқсастығы неде? Айырмашылығынеде?
а) Қанат екі-екіден 6 түрлі марка сатып алды.Оның өзінде бұрын 12 маркасы болған еді. Қанаттыңмаркалары енді нешеу болды?
Есепті оқып шыққан соң мұғалім оқушыларғасызба моделін құруды ұсынады.
Қанатта болғаны 12 марка, біз оны ұзындығы 12торға тең кесінді арқылы белгілейміз. Сонан кейін екітордан ала отырып 6 кесінді сызамыз - бұл баланыңсатып алған маркаларының саны. Осы екі жолды қосып
есептесек, онда біз қанатта барлығы неше марка барекендігі шығады, бірақ оның саны әзірге белгісіз.
12 м
. . . . . . .
? м
. . . . . .
Бұл сызба моделі есепті шығарудың ең қарапайым және тиімді әдісін табуға көмектеседі. Екі кесіндіні салыстыра отырып, екеуінің ұзындығы бірдей, яғни олар бірдей 12 бөліктен тұратынын көреміз.
Сондықтан берілген есепті тек бір амалмен шығаруға болатындығын көрініп тұр.
1) 12 2= 24 (м.)
Бірақ кейбір оқушылар бұл есепті екі амалмен де шығарулары мүмкін.
1) 2 6=12(м.)
2) 12+12 = 24 (м.)
немесе өрнек арқылы: 12+2 6 = 24 (м).
Мұнда есепті шығарудың екі жолы да дұрыс екендігін ескертеміз. Есепті шығарудың екі тәсілін салыстыра отырып оның ең тиімді тәсілін табамыз. Есептің жауаптарын да салыстыра отырып, олардың
бірдей екендігін көреміз.
Жауабы: Қанатта 24 марка болды.
б) Зообақтағы Майя атты маймыл күніне 2 кг жеміс жейді. Ол 30 кг жемістің 18 килограмын жеп тауысты. Қалған жемісті Майя неше күнде жеп
бітіреді?
Оқушылар 4 топқа бөлінеді, содан кейін әр топқа тапсырмалар беріледі.
1-ші топ. Оқушылар бірінші ауызша моделін талдап алады және осы моделге сәйкес есепті бірінші амалдар арқылы, содан кейін өрнек арқылы шығарады.
Болғаны - 30 кг
Жегені - 18 кг
Қалғаны - ? кг, күніне 2 кг, қалғанын ? күн.
Шешуі:
1) 30 - 18=12 (кг)
2) 12 : 2= 6 (күн.)
( 30 - 18) : 2= 6 (күн.)
Жауабы: Майя жемісті 6 күнде жейді.
2-ші топқа. Есептің берілгенін ауызша талдап, моделін құр және осы моделге сәйкес есепті бірінші амалдарды орындау арқылы, сонан кейін өрнек арқылы шығарыңдар.
Болғаны - 30 кг
Жегені - 18 кг 2- нан
Қалғаны - ? кг ? күн.
Шешуі:
1) 30 : 2 =15 (күн.)
2) 18 : 2 = 9 (күн.)
3) 15 - 9 = 6 (күн.)
30 : 2 - 18 : 2 = 6 (күн.)
Жауабы: Майя жемісті 6 күнде жейді.
3-ші топқа. Есептің берілгенін ауызша талдап, сызба моделін құр және осы моделге сәйкес есепті бірінші амалдарды орындау арқылы, сонан кейін өрнек арқылы шығарыңдар.
18 кг
. . . . . . . . . .30 кг
. . . . . . .
? күн
Шешуі:
1) 30 : 2 =15 (күн.)
2) 18 : 2= 9 (күн.)
3) 15 - 9= 6 (күн.)
30 : 2 - 18 : 2 = 6 (күн.)
Жауабы: Майя жемісті 6 күнде жейді.
4-ші топпен. Есептің берілгенін ауызша талдап,сызба моделін құр және осы моделге сәйкес есепті бірінші амалмен, сонан кейін өрнекпен шығарыңдар.
18 кг
30 кг
. . . . . . .
? күн
Шешуі:
1) 30 - 18=12 (кг)
2) 12 : 2= 6 (күн.)
( 30 - 18) : 2= 6 (күн.)
Жауабы: Майя жемісті 6 күнде жейді.
Сонан кейін әр топ өздері есепті қалай шығардытүсіндіріп айтады және жазған өрнектерін тақтадажазып көрсетеді.
Сыныппен ұжымдық жұмыс істей отырып,есептерді шығару жолыәртүрлі екендігіне көзжеткізіліп және осының ішіндегі тиімдісі таңдалады. 1-ші және 4-ші топтың шығарған есептерінің 1-тәсілін, 2- ші және 3-ші топтың 2-ші тәсілдерін талдай отырып,олардың қандай ұқсастықтары бар, оларда не жалпы, қандай айырмашылықтары бар, есепті шығару қандай ережеге негізделген соны анықтаймыз (айырманысанға бөлу).
Сонан кейін сыныпқа екі-екіден кеңесе отырып,есепті шығарудың жалпы түрін жазуды ұсынамыз:
Мына теңдік шығады:
(а - в) : с = а : с - в : с.
Бірінші берілген тапсырманы топтар дұрыс істедіме соның дұрыстығын дәлелдейміз. Егер қатесі болса,оны түзетеміз
№ 2
4 банка шие тосабы және одан 2 есе артық құлпынай тосабы 3 литрлік банкаларға құйылған.Құлпынай тосабы неше литр?
Бұл есепті дәстүрлі түрде қарастыру, төмендегімоделді құруға көмектеседі:
Шие тосабы - ? л, әрқайсысына 3 л 4 бан.
Құлпынай тосабы - ? л, 2 есе артық Б.
Есепті шығару тәсіліне келсек:
1) 3 4=12 (л) - шие тосабы
2) 12 2 = 24 (л)
Есепті екінші тәсілмен шығара отырып, тексерудіжүргізейік. Әдістемелік тәсілді қолданып, есептіталдайық:
-Қандай тосаптар қайнатылған? (Шие жәнеқұлпынай )
-Шие тосабы туралы не білеміз? (Үш литрліктен 4банка)
- Құлпынай тосабы туралы не білесің? (Екі есеартық қайнатылған)
-Құлпынай тосабын сондай үш литрлікбанкаларға құяйық. Біз құлпынай тосабы 2 есе көпекендігін білеміз, сондықтан сендер қанша банка қажет
деп ойлайсыңдар? (Сол банкалардан 2 есе артық).
Есептің басқа моделін құру арқылы деп аталатынкелесі тағы бір әдістемелік тәсілді қарастырайық.
-Есебімізді схемалық сурет түрінде кескіндепкөрсетейік. Бірінші қатарға неше банка шие тосабыболса, сонша шаршылар салайық. Екінші қатарға
сондай шаршылар саламыз, бірақ шаршылар санын 2есе артық болады. Әр шаршыға 3 санын жазамыз, яғнибанкаға сонша тосап сияды дегенді білдіреді.
Нәтижесінен төмендегі моделді аламыз:
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
- Схемадан есепті шығару жоспарын көрсет.
2
4
Оқушылар екі-екіден жұптаса отырып,есептің схемасын құрады және сол арқылы ∙
3
?
есепті шығару жоспарын құрып,орындайды. ∙
1) 4 2 = 8 (бан.) - құлпынай тосабы
?
2) 3 8= 24 (л) Екі түрлі тәсілмен шығарылған
есептердің жауаптарын салыстыра отырып, екеуінің дежауабы бірдей екендігіне көз жеткіземіз. Ендеше есепдұрыс шығарылған деп қорытынды шығарамыз.
Жауабы: 24 литр құлпынай тосабы.
2.2 Теңдеу арқылы шығарылатынесептермен жұмыс
Алгебралық тәсілмен шығарылатын есептің ең бірқиын кезеңі теңдеу құру болып табылады. Есептіңберілген мазмұнына қарап құрылған теңдеудің
қаншалықты дұрыс екендігін, есепті шығарған кездебайқаймыз. Біз теңдеу не екендігін білеміз - олқұрамында айнымалысы бар теңдік. Біз есептіңмазмұны рычагты таразыға арналған мәтінді есептітеңдеу құру арқылы шығару тәсілін көрсетейік. Мәтінді есепті шығару моделін құру үшін тепе-теңдіктісақтап тұраған рычагты таразы арқылы құрылады.
Ол үшін арнайы талаптарды сақтау қажет.Мысалы, дөңгелек белгісіз санның орнында, тіктөртбұрыш және шаршы - белгілі санның орнына
аламыз.
Есепті шығарудың теңдеу құру кезеңінде сыныптажұмысты қалай ... жалғасы
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3 - 4 бет
1. ЕСЕП ҰҒЫМЫ ЖӘНЕ ОНЫ ОҚЫТУДЫҢ ЖАЛПЫ МӘСЕЛЕЛЕРІ
1.1 Оқу тапсырмасының ерекше түрі - есеп ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...5 - 7 бет
2. ЕСЕПТЕРДІ ӘРТҮРЛІ ТӘСІЛДЕРМЕН ШЫҒАРУ
2.1 Құрама есептермен жұмыс ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ..8 - 13 бет
2.2 Теңдеу арқылы шығарылатынесептермен жұмыс ... ... ... ... ... ...14 - 15 бет
2.3 Шамаларды табуға арналған есептермен жұмыс ... ... ... ... ... ... ...16 - 18 бет
2.4 Қозғалысқа берілген есептермен жұмыс ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ..19 - 20 бет
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 21 бет
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ..2 2 бет
ҚОСЫМША
КІРІСПЕ
Математика ғылым ретінде есептен пайда болғанжәне есеп арқылы дамиды. Есеп шығарумұқтаждығынан ықтималдылықтар теориясы, ойындартеориясы, информатика теориясы т.б. дамыды.
Баланың ойлау қабілетін дамытуда, оларды тәрбиелеуде, біліктіліктері мен дағдыларының қалыптасуында, математиканың практикамен байланысын көрсетуде есептің алатын орны өте зор.
Математиканы оқытудағы басты мақсаттарға жетуге есеп - басты қызметші болып табылады. Сондықтан математика сабақтарының жарты уақыты есеп шығаруға арналады.
Есептің негізгі міндеттері: оқыту, тәрбиелеу, дамыту және бақылау.
Кез-келген есепті шығарғанда оқушы математикалық білім алады, шығару біліктілігі қалыптасады, дағдыға ие болады, яғни математикалық білім деңгейі жоғарылайды. Әр есеп өзінің мазмұны арқылы тәрбиелік міндетін атқарады. Қоғам дамуының әр кезеңдеріне байланысты, есеп мазмұны да өзгеріп отырады. Қазіргі оқулықтарда есеп мазмұны оқушыларды патриоттық рухта тәрбиелеу, дүниетанымдарын және ғылыми көзқарастарын дамытуға негізделген. Есеп шығару оқушылардың сөйлеу мәдениетіне, мінез-құлқының қалыптасуына, табандылыққа, шыншылдыққа, бастаған істі аяғына дейін жеткізу, қиындықты жеңе білу сияқты қасиеттерінің тәрбиеленуіне ықпалын тигізеді. Есеп оқушылардың логикалық ойлау, кеңістікті елестету, жеке бас қабілеттерін дамытуға бірден-бір себепші болатын басты құрал болып табылады. Математиканы оқыту барысында есептердің білімділік, практикалық, тәрбиелік мағынасы болады. Олар оқушылардың алгоритмдік, логикалық ойларын дамытады, математиканың қолдану өрісін кеңейту дағдыларын игертеді.
Оқытуда есептің мәнімен маңыздылығы өзгерген сайын есептің құрылымы да өзгеріске ұшырайды. Егер бұрын табу керек, құрастыр, есепте, дәлелде деп берілсе, қазіргі кезде негізде шешімнің ең тиімді жолын тап, зертте, бірнеше шешімді жорамалда деген есептер кездеседі. Есептерді шешу математикалық әрекеттерді дамытудың ең тиімді жолы болып табылады.
Есептердің талдауын берудегі негізгі мақсат:сабақты дұрыс ұйымдастыру; есептермен жұмыс істеу әдістемесін меңгерту; оқушы
білімін дамыта отырып оның іс-әрекетін тиімді ұйымдастыра білуге бағытталған.
Зерттеудің ң мақсаты -- бастауыш сынып математика сабағында анализ және синтезды қолдану арқылы оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру жолдарына талдау жасау.
Зерттеудің ң болжамы -- егер бастауыш сынып математика сабағында әр түрлі есептерді шығару тәсілдеріне талдау жасауды қолдану арқылы оқушылардың ой-өрісі дамытылатын болса, онда олардың математикадан білім деңгейі жоғарылайды, өйткені пәнге деген қызығушылығы нәтижелі қалыптасады.
Зерттеу объектісі -- бастауыш мектептегі математиканы оқыту процесі.
Зерттеу пәні -- бастауыш мектеп математика сабағында есептерді шығару тәсілдерін түрлендіру арқылы оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру жолдары.
Курстық жұмыстың құрылымы:Курстық жұмыс кіріспеден, екі бөлімнен,қорытындыдан, пайдаланған әдебиеттер тізімінен және қосымшадан тұрады.
1. ЕСЕП ҰҒЫМЫ ЖӘНЕ ОНЫ ОҚЫТУДЫҢ ЖАЛПЫ МӘСЕЛЕЛЕРІ
1.1 Оқу тапсырмасының ерекше түрі - есеп
Есеп ұғымына анықтама берейік. Есеп - ол математикалық ұғым ғана емес, сонымен бірге психологиялық ұғым болып табылады. Адам іс әрекеті процесі кезінде қандай да бір қиындықтарға тап болса және жетістікке жету үшін бар құралдар жеткіліксіз болған жағдайда проблемалық жағдай туындайды. Егер бұл проблеманың шарты мен талабын нақты бөліп алсақ (мақсатын нақтыласақ),онда проблемалық жағдай есеп болады.
Психологияда есеп - ол проблемалық жағдайдыңқұрамды бөлігішарты мен талабын нақты бөліп алғанмоделі.
Бастауыш мектеп математикасында есеп ұғымыарифметикалық есеп болған жағдайда ғана сөз болады.Есеп нақты объектілер арасындағы сандық қатынаспенанықталатын мәтін арқылы беріледі. Сондықтан ондайесептерді мәтінді, мазмұнды есеп деп атайды.
Бастауыш мектепте мәтінді есептерді шығартуғаөте үлкен көңіл бөледі. Математикалық есептероқушылардың ұғымдарын, теорияны және математикаәдістерін меңгерудің тиімді де, айырбасталмайтынқұралы болып табылады. Математикалық қарапайымұғымдарды қалыптастыру бала бақшадан басталады. 2жастағы баланың өзіне психологиялық ерекшелігінеқарай қандай да бір математикалық ұғымдардықалыптастырып, логикасын дамытып, есептершығартып үйретуге болады. Мысалы, сенде 1 кәмпитбар саған апаң тағы да 1 кәмпит берді. Сонда сенденеше кәмпит болды? т.с.с.
Баланың ойлау қабілетін дамытуда, олардытәрбиелеуде, біліктіліктері мен дағдыларыныңқалыптасуында, математиканың практикаменбайланысын көрсетуде есептің алатын орны өте зор.
Математиканы оқытудағы басты мақсаттарға жетугеесеп - басты қызметші болып табылады. Сондықтанматематика сабақтарының жарты уақыты есепшығаруға арналады.
Есептің негізгі міндеттері: оқыту, тәрбиелеу,дамыту және бақылау.
Кез-келген есепті шығарғанда оқушыматематикалық білім алады, шығару біліктілігіқалыптасады, дағдыға ие болады, яғни математикалық
білім деңгейі жоғарылайды. Әр есеп өзінің мазмұныарқылы тәрбиелік міндетін атқарады. Қоғам дамуыныңәр кезеңдеріне байланысты, есеп мазмұны да өзгеріпотырады. Қазіргі оқулықтарда есеп мазмұны
оқушыларды патриоттық рухта тәрбиелеу, дүниетанымдарын және ғылыми көзқарастарын дамытуғанегізделген. Есеп шығару оқушылардың сөйлеу
мәдениетіне, мінез-құлқының қалыптасуына,табандылыққа, шыншылдыққа, бастаған істі аяғынадейін жеткізу, қиындықты жеңе білу сияқты
қасиеттерінің тәрбиеленуіне ықпалын тигізеді. Есепоқушылардың логикалық ойлау, кеңістікті елестету,жеке бас қабілеттерін дамытуға бірден-бір себепші
болатын басты құрал болып табылады.
Математиканы оқыту барысында есептердіңбілімділік, практикалық, тәрбиелік мағынасы болады.Олар оқушылардың алгоритмдік, логикалық ойларындамытады, математиканың қолдану өрісін кеңейтудағдыларын игертеді. Диалектикалық- материалистіккөзқарас қарастырады. Кеңістікте қиялын дамытудыңнегізгі құралы болып табылады.
Теориялық білімді қарастыру барысында есептерұғымды енгізуге, олардың мәндік қасиеттерінайқындауға математикалық символикалармен
терминологияны игеруге, бір ұғым мен екіншіұғымның байланысын ашуға себепші болады. Есептеоремаларын қарастыру барысында төмендегі
көрсетілген міндеттер атқарылады: теоремадабелгіленген заңдылықтар анықталады, теореманыңмазмұнын игеруге көмектеседі, оны енгізуге себепшіболады, дәлелдеу идеясын дұрыс түсіндірудіқамтамасыз етеді. Теореманы қолдана білуді үйретеді,қарастырылатын теоремамен басқа теоремаларменөзара байланысын ашып көрсетеді.
Оқытуда есептің мәнімен маңыздылығы өзгергенсайын есептің құрылымы да өзгеріске ұшырайды. Егербұрын табу керек, құрастыр, есепте, дәлелдедеп берілсе, қазіргі кезде негізде шешімнің ең тиімді
жолын тап, зертте, бірнеше шешімді жорамалда дегенесептер кездеседі. Есептерді шешу математикалықәрекеттерді дамытудың ең тиімді жолы болыптабылады.
Есеп шығару ой жұмысы. Кез-келген жұмыстыдұрыс атқару үшін, оның неден тұратынын және оныорындау үшін қандай құрал, әдіс керек екендігіналдын-ала анықтап алу қажет. Есеп қарастырылатынобъектілеріне байланысты - практикалық жәнематематикалық болып екіге бөлінеді. Есептер стандартжәне стандарт емес болып екіге түрге бөлінеді. Дайынережелер көмегімен шығарылатын есеп стандарт есепдеп аталады да, ал шығару жолдары дайын ережелерарқылы табыла қоймайтын есеп - стандартты емесболып табылады. Белгілі бір құралдар жәрдемімен
берілген шарттарды қанағаттандыратын фигураларсалу - салу есептерін құрайды.
Өзінің алға қойған дидактикалық мақсаттарынақарай есептерді үш түрге (классификация) бөлугеболады:
1) танымдық есептер: бұлар арқылы жаңа білімалынады;
2) машықтану есептері: бұлар арқылы орнықтыбілім дағдылары қалыптасады;
3) шығармашылық мақсаттағы есептер: ойлаудықажет ететін дамыту есептері;
Бастауыш мектептің математика курсындаматематикалық мазмұнды тапсырмалар әр алуан болыпкеледі. Бастауыш мектепте математиканы оқытуәдістемесінде есептермині өте көп қолданылады.
Есеп деген не, жаттығу деген не? Ең алдыментапсырма ұғымының мазмұнын ашайық. Тапсырма депқандай да бір іс-әрекетті орындауды қажет ететінхабарлы сөйлемді түсінуге болады. Бұл іс-әрекеттер әртүрлі сипатта болуы мүмкін. Ал біз бастауыш буыноқушыларынан әр алуан ақыл-ой іс-әрекеттерін талапететін математикалық мазмұнды тапсырмалар жайында
сөз қозғаймыз. Оқушыға ұсынылған тапсырма әр түрліболуы мүмкін. Соның бірі математикалық жаттығу.
Жаттығу педагогикалық жағынан алсақ екі түрлімағынада қолдануға болады.
Біріншіден, жаттығу деп алдын-ала жоспарлытүрде йымдастырылатын іс-әрекет (дене мүшелерініңіс-қимылы).
Екіншіден, қандай да бір ақыл-ой қызметінжетілдіру мақсатында орындалатын тапсырмалар түрінайтамыз. Бастауыш мектептің математика курсындағыәр алуан тапсырмалардың барлығын математикалықжаттығу деп атаған орынды.
2. ЕСЕПТЕРДІ ӘРТҮРЛІ ТӘСІЛДЕРМЕН ШЫҒАРУ
2.1 Құрама есептермен жұмыс
Бастауыш мектепте қарапайым есептермен біргеқұрама есептерде қарасырылады. Мұндай күрделіесептерді шығара отырып оқушылар алған білімдерінбасқа жағдайда өзгерте отырып пайдаланып,жетілдіреді, дамытады және кеңейтеді.
Құрама есептер қатынас ұғымымен таныстырубарысында, арифметикалық амалдардың мағынасынанықтау, шамалар арасындағы қатынасты түсінугекөмектеседі.
Құрама есептерді шығара отырып, оқушылар кез-келген есепті шығара білуге үйренеді:
а) есеп мазмұынын талдай отырып, ондағы белгіліжәне белгісізді ажырата білуге үйренеді;
б) берілген мәліметтер мен белгісіздіңарасындағы байланысты тағайындай білуге үйренеді;
в) есептің шығару жоспарын құру;
г) есептегі белігілі мен белгісіз арасындағыбайланысты теңдеу, теңдік арқылы математика тілінеаудару;
д) сәйкес амалдарды орындау (сәйкес теңдеулердішешу) есептің сұрағына жауап қайтару;
е) есептің дұрыстығын тексеру.
Кейбір құрама есептер әр түрлі сандық қатынасарасындағы белгісіз компонентті табу үшінарифметикалық амалдардың мағынасын аша білуге
арналады.
Сонымен қатар кейбір құрама есептер тобыныңшамалар арасындағы байланыстың бірдей болуынабайланысты шығару жолы ұқсас болатындары да бар.
Бастауыш мектепте кездесетін осындай есептердіңтөрт түрін атап айтуға болады:
1. төртінші пропорционалды табуға арналғанесептер;
2. пропорционал бөлуге арналған есептер;
3. екі айырма арқылы санды табуға арналғанесептер;
4. санның бөлігін және керісінше санды табуғаарналған есептер.
Есептердің тағы да басқа классификациясын атауғаболады. Олар:уақытқа байланысты, қозғалысқабайланысты, геометриялық мағынадағы есептердіатауға болады.
Есепті шешу бірнеше кезеңнен тұрады:
- есептің мазмұнымен танысу.
- есептің шарты және талабын түсіну, шарттакөрсетілген элементтерді игеру.
- қажетті ес жүйесіне керек ақпаратты іздестіру.
- білетін біліммен тәжірибені пайдаланып,шарты мен қорытындысының сәйкестігін айқындау.
Шешуді іздестіру.
- есептің шешу жоспарын анықтау.
- берілген және ізделінді тәсілдер арқылыесептің бірнеше тәсілін қарастыру.
- есепті белгілі тип түріне негіздеу.
- берілген есепті шешудің ең тиімді жолынтаңдау.
Шешу стратегиясын, шешу жоспарын оныңтүзетілуін, есептің берілгенімен сәйкестігін қарастыру.
Шешу үрдісі - шешу жоспарын жүзеге асыру.
- есепті шешу жоспары түбегейлі қарастырылып,
практикалық есептер жүргізіледі, шартпен, базиспенбайланыстылық анықталады, шешуді сауатты жазабілу, нәтижені толық жазу.
Есеп шешуін тексеру.
- есептің жауабы талданып, дербесжағдайлардағы тиімді тәсілдері қарастырылады жәнет.б.
- жаттығулар тізбегінде көп жағдайда текстікесептер көп кездеседі (теңдеуді құруға қатысты).
Мұндай есептерді шешуде төмендегі ереженісақтаған дұрыс:
- есептің шарты мен берілгенін, сұрағынайқындау.
- ізделінді және берілген айнымалылар арасындаөзара тәуелділікті орнату.
- есепті шығару жолын іздестіру
- есепті шығару
- есептің дұрыстығын тексеру.
Жалпы мәтінді есептерді бастауыш мектептекөбінесе арифметикалық және алгебралық тәсілменшығарады:
- арифметикалық тәсіл - бұл жағдайда барлықлогикалық операциялар нақты сандар арасындаарифметикалық амалдарды қолдана алу білімінпайдаланылып негізгі тұжырымға сүйенеді.
- алгебралық тәсіл - мұнда есеп теңдеу құруарқылы шығарылады.
Сонымен қатар бастауыш мектепте мәтіндіесептерді шығаруда практикалық тәсіл және сызбаарқылы да шығаруға болады.
Енді осындай құрама есептерді шығару үлгілеріне тоқталайық:
№ 1
Салыстыр. Ұқсастығы неде? Айырмашылығынеде?
а) Қанат екі-екіден 6 түрлі марка сатып алды.Оның өзінде бұрын 12 маркасы болған еді. Қанаттыңмаркалары енді нешеу болды?
Есепті оқып шыққан соң мұғалім оқушыларғасызба моделін құруды ұсынады.
Қанатта болғаны 12 марка, біз оны ұзындығы 12торға тең кесінді арқылы белгілейміз. Сонан кейін екітордан ала отырып 6 кесінді сызамыз - бұл баланыңсатып алған маркаларының саны. Осы екі жолды қосып
есептесек, онда біз қанатта барлығы неше марка барекендігі шығады, бірақ оның саны әзірге белгісіз.
12 м
. . . . . . .
? м
. . . . . .
Бұл сызба моделі есепті шығарудың ең қарапайым және тиімді әдісін табуға көмектеседі. Екі кесіндіні салыстыра отырып, екеуінің ұзындығы бірдей, яғни олар бірдей 12 бөліктен тұратынын көреміз.
Сондықтан берілген есепті тек бір амалмен шығаруға болатындығын көрініп тұр.
1) 12 2= 24 (м.)
Бірақ кейбір оқушылар бұл есепті екі амалмен де шығарулары мүмкін.
1) 2 6=12(м.)
2) 12+12 = 24 (м.)
немесе өрнек арқылы: 12+2 6 = 24 (м).
Мұнда есепті шығарудың екі жолы да дұрыс екендігін ескертеміз. Есепті шығарудың екі тәсілін салыстыра отырып оның ең тиімді тәсілін табамыз. Есептің жауаптарын да салыстыра отырып, олардың
бірдей екендігін көреміз.
Жауабы: Қанатта 24 марка болды.
б) Зообақтағы Майя атты маймыл күніне 2 кг жеміс жейді. Ол 30 кг жемістің 18 килограмын жеп тауысты. Қалған жемісті Майя неше күнде жеп
бітіреді?
Оқушылар 4 топқа бөлінеді, содан кейін әр топқа тапсырмалар беріледі.
1-ші топ. Оқушылар бірінші ауызша моделін талдап алады және осы моделге сәйкес есепті бірінші амалдар арқылы, содан кейін өрнек арқылы шығарады.
Болғаны - 30 кг
Жегені - 18 кг
Қалғаны - ? кг, күніне 2 кг, қалғанын ? күн.
Шешуі:
1) 30 - 18=12 (кг)
2) 12 : 2= 6 (күн.)
( 30 - 18) : 2= 6 (күн.)
Жауабы: Майя жемісті 6 күнде жейді.
2-ші топқа. Есептің берілгенін ауызша талдап, моделін құр және осы моделге сәйкес есепті бірінші амалдарды орындау арқылы, сонан кейін өрнек арқылы шығарыңдар.
Болғаны - 30 кг
Жегені - 18 кг 2- нан
Қалғаны - ? кг ? күн.
Шешуі:
1) 30 : 2 =15 (күн.)
2) 18 : 2 = 9 (күн.)
3) 15 - 9 = 6 (күн.)
30 : 2 - 18 : 2 = 6 (күн.)
Жауабы: Майя жемісті 6 күнде жейді.
3-ші топқа. Есептің берілгенін ауызша талдап, сызба моделін құр және осы моделге сәйкес есепті бірінші амалдарды орындау арқылы, сонан кейін өрнек арқылы шығарыңдар.
18 кг
. . . . . . . . . .30 кг
. . . . . . .
? күн
Шешуі:
1) 30 : 2 =15 (күн.)
2) 18 : 2= 9 (күн.)
3) 15 - 9= 6 (күн.)
30 : 2 - 18 : 2 = 6 (күн.)
Жауабы: Майя жемісті 6 күнде жейді.
4-ші топпен. Есептің берілгенін ауызша талдап,сызба моделін құр және осы моделге сәйкес есепті бірінші амалмен, сонан кейін өрнекпен шығарыңдар.
18 кг
30 кг
. . . . . . .
? күн
Шешуі:
1) 30 - 18=12 (кг)
2) 12 : 2= 6 (күн.)
( 30 - 18) : 2= 6 (күн.)
Жауабы: Майя жемісті 6 күнде жейді.
Сонан кейін әр топ өздері есепті қалай шығардытүсіндіріп айтады және жазған өрнектерін тақтадажазып көрсетеді.
Сыныппен ұжымдық жұмыс істей отырып,есептерді шығару жолыәртүрлі екендігіне көзжеткізіліп және осының ішіндегі тиімдісі таңдалады. 1-ші және 4-ші топтың шығарған есептерінің 1-тәсілін, 2- ші және 3-ші топтың 2-ші тәсілдерін талдай отырып,олардың қандай ұқсастықтары бар, оларда не жалпы, қандай айырмашылықтары бар, есепті шығару қандай ережеге негізделген соны анықтаймыз (айырманысанға бөлу).
Сонан кейін сыныпқа екі-екіден кеңесе отырып,есепті шығарудың жалпы түрін жазуды ұсынамыз:
Мына теңдік шығады:
(а - в) : с = а : с - в : с.
Бірінші берілген тапсырманы топтар дұрыс істедіме соның дұрыстығын дәлелдейміз. Егер қатесі болса,оны түзетеміз
№ 2
4 банка шие тосабы және одан 2 есе артық құлпынай тосабы 3 литрлік банкаларға құйылған.Құлпынай тосабы неше литр?
Бұл есепті дәстүрлі түрде қарастыру, төмендегімоделді құруға көмектеседі:
Шие тосабы - ? л, әрқайсысына 3 л 4 бан.
Құлпынай тосабы - ? л, 2 есе артық Б.
Есепті шығару тәсіліне келсек:
1) 3 4=12 (л) - шие тосабы
2) 12 2 = 24 (л)
Есепті екінші тәсілмен шығара отырып, тексерудіжүргізейік. Әдістемелік тәсілді қолданып, есептіталдайық:
-Қандай тосаптар қайнатылған? (Шие жәнеқұлпынай )
-Шие тосабы туралы не білеміз? (Үш литрліктен 4банка)
- Құлпынай тосабы туралы не білесің? (Екі есеартық қайнатылған)
-Құлпынай тосабын сондай үш литрлікбанкаларға құяйық. Біз құлпынай тосабы 2 есе көпекендігін білеміз, сондықтан сендер қанша банка қажет
деп ойлайсыңдар? (Сол банкалардан 2 есе артық).
Есептің басқа моделін құру арқылы деп аталатынкелесі тағы бір әдістемелік тәсілді қарастырайық.
-Есебімізді схемалық сурет түрінде кескіндепкөрсетейік. Бірінші қатарға неше банка шие тосабыболса, сонша шаршылар салайық. Екінші қатарға
сондай шаршылар саламыз, бірақ шаршылар санын 2есе артық болады. Әр шаршыға 3 санын жазамыз, яғнибанкаға сонша тосап сияды дегенді білдіреді.
Нәтижесінен төмендегі моделді аламыз:
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
- Схемадан есепті шығару жоспарын көрсет.
2
4
Оқушылар екі-екіден жұптаса отырып,есептің схемасын құрады және сол арқылы ∙
3
?
есепті шығару жоспарын құрып,орындайды. ∙
1) 4 2 = 8 (бан.) - құлпынай тосабы
?
2) 3 8= 24 (л) Екі түрлі тәсілмен шығарылған
есептердің жауаптарын салыстыра отырып, екеуінің дежауабы бірдей екендігіне көз жеткіземіз. Ендеше есепдұрыс шығарылған деп қорытынды шығарамыз.
Жауабы: 24 литр құлпынай тосабы.
2.2 Теңдеу арқылы шығарылатынесептермен жұмыс
Алгебралық тәсілмен шығарылатын есептің ең бірқиын кезеңі теңдеу құру болып табылады. Есептіңберілген мазмұнына қарап құрылған теңдеудің
қаншалықты дұрыс екендігін, есепті шығарған кездебайқаймыз. Біз теңдеу не екендігін білеміз - олқұрамында айнымалысы бар теңдік. Біз есептіңмазмұны рычагты таразыға арналған мәтінді есептітеңдеу құру арқылы шығару тәсілін көрсетейік. Мәтінді есепті шығару моделін құру үшін тепе-теңдіктісақтап тұраған рычагты таразы арқылы құрылады.
Ол үшін арнайы талаптарды сақтау қажет.Мысалы, дөңгелек белгісіз санның орнында, тіктөртбұрыш және шаршы - белгілі санның орнына
аламыз.
Есепті шығарудың теңдеу құру кезеңінде сыныптажұмысты қалай ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz