Амангелді Иманов бастаған ұлт - азаттық көтеріліс қысқаша тарихы

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Коммерциялық емес ашық акционерлік қоғам
ҒҰМАРБЕК ДӘУКЕЕВ АТЫНДАҒЫ
АЛМАТЫ ЭНЕРГЕТИКА ЖӘНЕ БАЙЛАНЫС УНИВЕРСИТЕТІ
Әлеуметтік пәндер кафедрасы

№1 СЕМЕСТІРЛІК ЖҰМЫС

Қазақстанның қазіргі заман тарихы пәні

Тақырыбы: 1916 жылғы Амангелді Иманов бастаған ұлт-азаттық көтерілісі: тарихи мәні және бүгінгі бағасы.
Мамандығы: Аспап жасау
Орындаған: Сембиев Нурлибек Тобы: ПСк-202
Тексерген: Байдильдина Сауле Хайруллована
_______ ______________ _____ ________________20___ж

Алматы, 2020
мазмұны
1.Амангелді Иманов бастаған ұлт-азаттық көтеріліс қысқаша тарихы ... ... .3
2.1916 жылғы ұл-азаттық көтерілістің жалпылама тарихы ... ... ... ... ... ... 4

Амангелді Иманов бастаған ұлт-азаттық көтеріліс қысқаша тарихы
1916 жылы қазақстандағы ұл- азаттық көтеріліс отандық тарихта ерекше орвн алады. Аталған көтеріліс еркін сүйгіш қазақ халқының өз тәуелсіздікгі үшін жана аямайтынын көрсетті.
1916 жылғы қазақ халқының ұлт-азаттық көтерілісі отарлы патша үкіметінің жүргізіп жатқан әлеуметтік және ұлттық езгіге қарсы жауап болатын.
Ресей империясы тарапынан отаршылдық езіп-жаншудың барлық кезеңі ішіндегі қазақ халқының азаттық күресінің шарықтау шегі болды.Үкімет билігі басқарудың институттарын қайта құру, қарулы күштерді ұйымдастыру белсенді саяси күрес санасы оянған халықтың ұлыттық сана сезімінің өсуі, бізге ұлттық азаттық қозғалыс туралы айтуға негіз береді, ол саяси егемендікке жетуді және мемлекеттілікті қалпына келтіруді өзінің мақсаты етіп қойды. Осының бәріне Қазақстандық эконемикалық және саяси өміріндегі белең ала бастаған белгілі бір алғы шарттар септігін тигізді.
Көтерістің басты себебі әлеуметтәк экономикалық қоғамдық саяси және рухани мәдени мәселелерге тікелей байланысты болды. Атап айтқанда олар Қазақстан мен Орта Азия халықтарының жерін отарлаушыларға тартып әперудің тез қарқынмен жалғасуынан, салықтар мен басқада алымдардың шамандан тыс ұлғаюынан қалың бұқараның өмір сүру жағдайының күрт төмендеуіне өз көрінісін тапты.
1916 жылға таман патша үкіметі қазақ халқының 40-50 млн.десятина жақсы жерлерін басып алды. Өздері құнарсыз және шөлейт аудандарға тықсырып, аштыққа дұшар етті. Қазақстанның аумағы толықтай шикі зат базасына айналды. Соғыс қисапсыз шикізатты азық-түлікті, малды тағы басқа материалдық игілікті жалмай берді. Уақыт өткен сайын соғысқа байланысты тонау мен қанау күшейе түсті. Жергілікті халық төлейтін салықтар көлемі 3-4 есе, ал жекеленген жағдайларда 15 есеге дейін көбейді. Сонымен қатар халық күнделікті тұтынатын заттар үздіксіз қымбаттай берді. Мысалы: 1914-1916 жылдар аралығында Жетісу облысында әр түтінге салынатын салық 3 сомнан 8 сегіз сомға өсті. XX ғасырдың басында бір пұт ұнның бағасы 94 тиын болса, 1916 жылы ол 40 сомға дейін өсті. Қазақстанның солтүстік-шығыс облыстарында 1916 жылы бидай ұнының бағасы 1,5 есе, ал еттің бағасы 2 есеге дейін жоғарылады.
Отарлаушылар қазақ халқының жері мен оның табиғи байлығының басым бөлігіне иелік етіп қана қойған жоқ, халықты рухани езгігеде түсірді. Оны тілінен, дінінен, ділінен айыру бағытында жымысқылықпен ойластырған шаралар жүйесін жүзеге асырды.
Ұлыттық және әлеуметтік езгінің күшеюі, соғыс тудырған қиыншылықтарға байланысты халық бұқарасының қайыршылануы, қымбатшылық пен ашаршылықтың етек жаю - міне осының бәрі халықтың

3
басым көпшілігі тарапынан жаппай нарашылық туғызды.
Көтерілістің бұрқ ете қалуына патшаның 1916 жылғы 25 маусымдағы Қазақстанның Орта Азия және ішінара Сібірдің біратана халықтарының ер-азаматтарын 19-43 жас аралығында майданның тыл жұмыстарына, қорғаныстарын және әскери қатнас жолдарын салуға, окоптар қазуға тағы сол сияқты реквиззиция туралы жарлығы тікелей сылтау болды. Жарлық бойынша тыл жұмыстарына Қазақстан мен Орта Азиядан 400 мың адам, соның ішінде қазақтардан 240 мыңға жуық кісі алу белгіленді. Егер сол кездегі қазақ шаруашылықтарының саны 700 мыңнан сәл асатынын ескеретін болсақ, патша жарлығы тұтастай орындалған жағдайда әрбір үшінші шаруашылық өзінің негізгі еңбек етушісінен айырылады екен. Ал мұндай мөлшерде жұмыс қолы майданның тыл жұмыстарына әкету Қазақстанды ұлттық апатқа ұшыратуы мүмкін еді.
Жарлық Қазақстанның барлық аймақтарында дерлік жаппай наразылық тудыоды Алихан Бөкейхановтың сөзімен айтсақ Қалың елдің дариядай толқуы басталды.
Қазақстанның әр аймақтарында стихиялы түрде басталған патша жарлығына қарсы әрекеттер бірте-бірте ұйымдасқан сипат алып, қарулы көтеріліске ұласты.
Көтеріліс бүкіл Қазақстанды қамтыды, алайды оның ірі ошақтары алды мен Жетісуда, одан кейін Торғай, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.