Қазіргі психологтар

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Л. Н. ГУМИЛЕВ АТЫНДАҒЫ ЕУРАЗИЯ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

ТАРИХ КАФЕДРАСЫ

РЕЦЕНЗИЯ

Жүсіпбек Аймаутов

‘Психология’

Қайр Әлихан Нұржанұлы

(1276 сөз)

Кіріспе:

Жүсіпбек Аймауытов қазақтың көрнекті жазушысы, драматург, публицист, қазақ әдебиетін қалыптастырушылардың бірі. Психология кітабында сол кезеңдегі адамдың тұрмысын, ақыл ойдарын, түйсіктерін түсіндіре отырып дәлелдермен, мысалдар келтірген.

Жүсіпбек Аймаутов кім?

Жүсіпбек Аймауытов (1889-1931) - қазақтың көрнекті жазушысы, драматург, публицист, қазақ әдебиетін қалыптастырушылардың бірі. Туып өскен жері Павлодар облысының Баянауыл ауданына қарасты бұрынғы «Қызыл ту», қазіргі Жүсіпбек Аймауытов ауылы. Арғын тайпасы Сүйіндік руы Құлболды бөлімінен шыққан. Әкесі Аймауыт кедей болғанымен, арғы аталары Дәндебай мен Қуан атақ-абыройлы, бай, ел арасында

білікті кісілер екен. Жүсіпбек жастайынан арабша хат тану, оқу үйренген. 1907 ж. бастап Баянауылдағы орысша-қазақша екі кластық мектебінде, Керекудегі (Павлодар) қазыналық ауыл шаруашылық мектебінде, Керекудегі екі класты орыс қазақ мектебінде

тиіп-қашып оқиды. Бір жағынан бала оқытып, қаражат табады.

Өмірлік жолы

1911-1914 жж . ауылда мұғалім болып істейді. 1914 жылы Семейдегі оқытушылар семинариясына қабылданады. Оны 1918 жылы аяқтап шығады. Мұнан соң алашордашылардың істеріне араласып, Семейде «Абай» журналын шығарысып, Қ. Сәтбаевпен, М. Әуезовпен танысады.

Кейін Алашордадан бөлініп , Коммунистік партия қатарына өтеді (1919) . Қазақстан Кеңестерінің Құрылтайы съезіне делегат болып қатысып, Қазақ АҚСР Халық ағарту комиссариаты комиссарының орынбасары болып тағайындалады (1920) . Мұнан соң Семей губерниялық оқу бөлімінің меңгерушісі (1921), «Қазақ тілі» газетінің редакторы.

Қарқаралыда мектеп мұғалімі (1922-1924), Ташкентте шығатын «Ақ жол» газетінің бөлім меңгерушісі (1924-1926), Шымкент педагогикалық техникумының директоры (1926-1929) қызметтерін атқарады.

1929 ж. басталған кеңестік қуғын-сүргін кезінде Қазақстандағы ұлтшылдық ұйыммен байланысы бар деген жаламен тұтқындалып, ұзақ тергеуден кейін 1931 жылы ату жазасына сырттай үкім шығарылған.

Бұл мәлімет Қ. Аманжоловтың Қазакстан тарихы Әдістемелік құрал кітабынан алынған. Әрине өкінішті қаншама көрнекті ғалымдарымыз, ақындарымыз, ағартушыларымыз дүниеден кеңеттен өткендікке бірақ, біз үшін мұра қалдырып, келешек ұрпақ даналы деген ұранмен Отанымыз үшін жанын берген. Солардың арқасында осындай тәуелсіздігімізге жетіп отырмыз.

Ж. Аймаутовтың Психология саласына қоскан үлесі және Психология кітабы.

Жүсiпбек Аймауытұлының жалпы - бұл сол кездегi психологияның бiраз мәселелерiн ашық айта алғандығы және бұларды қазақ халқының өмiрiмен байланыстыра бiлетiндiгi, психологиядағы жалпы мәселелермен қатар қоғамдық психологияныңда маңызы туралы айтып кеткен.

Ж. Аймауытұлының психологиялық еңбектерiнiң тақырыбы да сан алуан болды. Жүсіпбек атамыздың 1 924 жылы жарық көрген Психология кітабын алатын болсақ Адам жалпы тірі заттардың қылығын зерттеу , биология ғылымы психологиямен жақындығын дәләлдеп берді Денедегі кейбір мүшелерінің қызметтері , адамның өзі байқамайтын Соқыр сезім, Соқыр көңіл туралы, сол кездегі адамдардың Әлеуметтік қылықтарын зерттеп, шаруашылығы туралы баяндап жаза кеткен .

Ж. Аймаутовтың қазақтың педагогикалық психологияның жалпы мәселелерiмен қатар оқу, тәрбие, ұстаз, тәлiмгер өнегесi шәкiрттердiң, олардың жеке-дара қасиеттерiмен санасу, мамандық таңдауына байланысты өмiрдегі проблемаларды сол кездiң өзiнде - ақ күн тәртiбiне қойған. Жалпы қазақ даласына Психология ғылымының негізін қалаған деп айта аламын!

Психология деген не?

Барлымызға айкын Психология дегеніміз не, алайда оның мағынасын түсіне білетіндер азақ. Адамдар жад стреотип қалыптасып кеткен. Психология деген бұл адамдарды сөзбен басып тастау, манипулировать ету, психологка барған адамдарды ПСИХ деп-те атайтын кездер бар. Бұл үлкен қателік, себебі адамдар, психологтың көмегіне мұқтаж болған адамның басынан өткенін білмей, сөзге салады. Бұл бізге адамдардың заманауи терминдарды білмегендікті айтады. Сондықтан психология ғылымының қарапайым тілмен түсіндіруге ұмтылуымыз қажет. Жүсіпбек ағамыз Психология терминің жалпы психология ғылымы туралы түсінік қалдырып кеткен. Адамның тәнің, ішкі жанның түсіндіретін ғылым саласы-деп қарапайым сөзбен түсіндіріп кеткен. Жалпы қарастырып қарасақ Психология сөзі псюха-жан, ал логос-сөз яғни тікелей аударма Жанның сөзі.

Кітап нені қарастырады?

Психология кiтабы 12 тарау, 102 параграфтан тұратын оқу құралы үлгiсiнде жазылған, бұл зерттеу қазақ тiлiндегi, осы бағыттағы алғашқы жемiстi iзденiстердiң, олжалы табыстардың бірі болып саналады.

Ғалым тарихына, философия тарихына терең бойлай отырып, көптеген мысалдар, деректер келтiрiп, сан алуан оқымыстылар туындыларына сүйенiп, кейде келiсiп, кейде келiспей, психология ғылымының пәнiн зерттеу обьектiсiн анықтайды, жан, дене, сана, әдет, ой, ақыл, сезiм, қиял, түйсiк, қайрат, серпiлiс, ынта, қабiлет т. б. ұғымдардың мәнiн ашады.

Бір қарағанда бұлардың мәнін әрқайсымыз тез ажырататын да, білетін де сияқтымыз, бірақ психология жай ғана айта салатын ғылым емес. Бұл сөздердің әрбірін өзіндік күрделі сипаты бар, соны ешкім карай бермейді. Соның бірін қарастырып қарадым ол Әдет, Әдет заңы.

Әдет

Баршамызға белгілі әдеттің 2-ақ түрі болады, жақсы және жаман. Жаман әдеттерге бұл әрине Шылым шегу, насывай ату, ішімдік ішу. Жақсы әдеттерге негізінен-кішіпейілдік, үлкенге құрмет, шыдамдылық, батылдық, қанағатшылдық жәнеде тағыда басқа. Әдет деген термин жалпы осы. Ал ӘДЕТ ЗАҢЫ не екенің білесіздерме?

Әдет заңына барлық адамзат бағынышты. Осыдан сурақ туындайды неге, бұған жауап-денеміз, миымыз бар. Бұл дүниеге келген бетте туа келетін заң. Мысал келтірсек: математика сабағынан жаңа тақырып өттік, сол тақырыпта формула барлығы белгілі. Есепти формула арқылы шығардың басында қиын болады, одан кейін есептерді шығара келе есепті автоматты түрде тіпті ауызша шығары бастаймыз-осыны Әдет заңы деп атайды.

Тағыда мысал алсақ: танертен 100 істің 99 әдет бойынша істиміз. Бұл қалай деген сұрақ туындайды, себебі күн шуағы шыққан бетте біз ұйкыдан оянамыз, беті қолымызды жуамыз, тісімізді ысамыз- бұның барлыгы Әдет. Осы әдеттер сонау жас тайымыздан бойымызға сіңірген. Қарапайым амандасудың өзі әдетке жатады, Рахмет, сау болыңыз, алыңыз демекші автоматты түрде айтылатын сөздердің өзі әдеттін жемісі деп Жүсіпбек атамыз мысал келтіріп кеткен.

Әрине бұның барлығы саналы адамның яғни ересек адамда қалыптасқан әдеттер. Ал бала бүлдіршін осы әдеттер жас тайынан жинайды. Міне, осы психология жас бүлдіршін ата-анасынан не сіңіреді, соны келешекте қайталайды, ұяда не көрсен - ұшқанда соны көресін.

Психология кітабында автор Ата-анасы маңызды емес ұстазы оқытушысы баларына, оқушыларына келешекте керек болатын әдеттерді бойлараны сіңіру үлкен жауапты қажет ететін жұмыстардың бірі - деп баяндаған. Автордың түпкі айтқысы келгені адам, оқушы, бала амалға бола тәрбелену қажет. Автор әдетті қазынаға теңеген, яғни біздің сөзімізбен бұл капитал. Түсінгенім бойынша Капиталдың жемісін жеп өмір сүрген адам-бай адам, қымбат әдеттерінің өсімін жеп, өмір сүруіміз керек. Бұл әдет айта кеткендей жас тайынан қалыптасады, жақсыға сүйеніп, жаманнан сақтануды әдет қылу.

Жаман әдеттерді қалай жоюға болады?

Ең жиі талқылатын сұрақтардың бірі. Негізінен осындай сұрақ “Шылымды қалай 1 айда тастауга болады?” “Алкогольдік тәуелдіктен қалай құтылуға болады” осындай түрде кездеседі. Сондықтан бұны толықтан ахуал проблемаға жатқызуға болады.

Жаман әдеттер қайдан туындайды, осынған негізгі 3 себептер бар.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.