Мектеп жасына дейінгі балаларды адамгершілікке тәрбиелеу

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

БАИШЕВ УНИВЕРСИТЕТІ

Педагогика және психология кафедрасы

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

Тақырып: « Мектеп жасына дейінгі балаларды адамгершілікке тәрбиелеу »

«6В01211 - Мектепке дейінгі оқыту және тәрбиелеу»

білім беру бағдарламасы бойынша

Орындаған Нагметова Эльмира Шерхановна

Ғылыми жетекші Изтлеуова С. Ш.

педагогика және психология магистрі, аға оқытушы

Ақтөбе, 2020

БАИШЕВ УНИВЕРСИТЕТІ

Білім берудің жоғары мектебі

6В01211 - «Мектепке дейінгі оқыту және тәрбиелеу» білім беру бағдарламасы

Курстық жұмысты орындауға

тапсырма

Студент: Нагметова Эльмира Шерхановна

Жұмыс тақырыбы: Мектеп жасына дейінгі балаларды адамгершілікке тәрбиелеу

Студенттің аяқталған жұмысты тапсыру мерзімі «» 20___ ж.

Жұмыс туралы бастапқы мәлімет: Курстық жұмыс белгілі бір тәртіпте ұйымдастырылады, жұмыс белгілі бір талаптарға сәйкес орындалады, курстық жұмыстың мақсаты, міндеттері, өзектілігі, зерттеу әдістері қарастырылады. Жұмыс үшін таңдалған тақырып оның мазмұнына сәйкес келуі керек.

Қосымшалар мен графикалық материалдар тізімі

Ұсынылатын әдебиеттер:

Тапсырманың берілген уақыты «___ » 20 ж.

Кафедра меңгерушісі

(қолы) (АЖТ)

Курстық жұмыстың

жетекшісі

(қолы) (АЖТ)

Тапсырманы орындауды қабылдаған

студент

(қолы) (АЖТ)

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ . . . 3

АДАМГЕРШІЛІККЕ ТӘРБИЕЛЕУ ТҰЖЫРЫМДАМАСЫНЫҢ

ҒЫЛЫМИ - ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ . . . 5

Адамгершілік ұғымының теориялық мәні . . . 7
Педагогикалық және психологиялық әдебиеттердегі адамгершілік

тәрбиесінің мәселелерін зерттеу . . . 12

Баланың адамгершілік тәрбиесін қалыптастырудың тиімді

әдістері . . . 14

МЕКТЕП ЖАСЫНА ДЕЙІНГІ БАЛАЛАР АРАСЫНДА

АДАМГЕРШІЛІК МӘДЕНИЕТІН ҚАЛЫПТАСТЫРУ . . . 00

Халықтық педагогиканың мектепге дейінгі мекемедегі балаларды

адамгершілікке тәрбиелеудегі рөлі . . . 00

2. 2 Мектепке дейінгі мекемедегі балаларды адамгершілікке

тәрбиелеудегі ойынның маңыздылығы . . . 00

2. 3 Мектепке дейінгі білім беруде баланы рухани-адамгершілікке тәрбиелеуге бағытталған эксперименттік жұмыстың мазмұны мен нәтижелері . . . 00

ҚОРЫТЫНДЫ . . . 20

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . . 22

ҚОСЫМША . . . 24

КІРІСПЕ

Зерттеу тақырыбының өзектілігі

Еліміздің тұңғыш президенті Нұрсұлтан Назарбаев ұсынған «Қазақстан - 2050» стратегиясының басты бағыттарының бірі ретінде - өркениетті елдердегі замандастарымен ілесе білуге қабілетті, халықтың ұлттық моделі мен дәстүрлерін ескере отырып, ұлттық-патриоттық рухы күшті қазақстандықтардың жаңа ұрпағын тәрбиелеу қажеттілігі айтылған[1] .

ХХІ ғасырдағы балаларды тәрбиелеудің өзекті мәселесі - ұлттың және жалпы адамзаттың мәдени мұралары арқылы қоғамда руханилықты қалыптастыру.

Осындай маңызды міндеттерді ұсыну үздіксіз білім беру жүйесінің бірінші кезеңінен - мектепке дейінгі білім мен тәрбиеден басталуы керек. Жастайынан алынған рухани шығармашылық адамның бүкіл өмірінде адамгершілік қасиетін анықтайды, бүкіл баланың бойында ізгілік пен руханилықты қалыптастырады.

Қоршаған әлемді танып-білудің мүмкіндіктері көбейген сайын, баланың қызығушылықтарын өзіне жақын адамдардың таныс ортасынан шығарады, алғашқы даму үшін елеулі іс-әрекеттерде (оқу, жұмыс) ересектер арасында болатын қарым-қатынас формаларын ұсынады. Бала өзімен жасты балалармен бірлескен іс-шараларға араласып, олармен өз әрекеттерін үйлестіруді, басқа балалардың қызығушылықтары мен пікірлерін ескеруді үйренеді. Мектепке дейінгі балалық шақта баланың қабылдауында, ойлауында, есте сақтауында және басқа да психикалық процестерге ғана емес, сонымен қатар олардың мінез-құлқын ұйымдастыра білу қабілетінде де жоғары талаптар қоя отырып, баланың белсенділігі өзгеріп, күрделене түседі.

Ерте балалық шақта қалыптасқан жеке тұлғаны дамытудың алғышарттары бүлдіршінге басқалардан әсер етудің жаңа тәсілдеріне негіз жасайды. Даму барысында бала жаңа психологиялық қасиеттер мен мінез-құлық формаларын игереді, соның арқасында ол адамзат қоғамының кішкентай мүшесіне айналады. Қазақ тілінің түсіндірме сөздігіне сәйкес «адамгершілік» сөзі: ар тазалығы, адамгершілік, ізгілік, мейірімділік, әділеттілік, адалдық, кішіпейілділік т. с. с. дегенді білдіреді, өмірдің өзі бірде-бір терең білім қарапайым адамгершілік құндылықтарды алмастыра алмайтындығын дәлелдейді [2] .

Мектепке дейінгі жаста салыстырмалы түрде тұрақты ішкі дүние пайда болады, бұл баланы алғаш рет тұлға деп атауға негіз береді, дегенмен, әрине, әлі толық қалыптаспаған, әрі қарай дамып, жетіле алады.

Мұның бәрі біртіндеп баланың жеке басын қалыптастырады, ал тұлғаны қалыптастырудағы әрбір жаңа ауысу жағдайлардың әсерін өзгертеді, одан әрі білім алу мүмкіндіктерін арттырады. Тұлғаны дамыту шарттары дамудың өзімен тығыз байланысты, сондықтан оларды ажырату мүмкін емес.

Баланың жеке басының дамуы екі жақты қамтиды. Соның бірі - бала біртіндеп өзін қоршаған әлемді түсіне бастайды және ондағы өз орнын сезіне бастайды, бұл мінез-құлық мотивтерінің жаңа түрлерін тудырады, оның әсерінен бала белгілі бір әрекеттерді орындайды. Екінші жағы - сезімдер мен ерік-жігерді дамыту. Олар осы мотивтердің тиімділігін, мінез-құлықтың тұрақтылығын, оның сыртқы жағдайлардың өзгеруінен белгілі бір тәуелсіздігін қамтамасыз етеді. Қазақстандағы адамгершілік тәрбиесінің дамуын ел педагогикасы мен білім беру жүйесінің тарихын зерттемей қарастыру мүмкін емес.

Мектепке дейінгі ұйымдарда балаларды отандық тәрбиелеуге байланысты бірнеше шетелдік және отандық зерттеулер бар: Т. В. Черник, О. В. Леонова, М. Г. Евграфова, Е. А. Иванова, Е. Н. Кергилова, Т. Иманбеков, Қ. Сейсембаев, Т. А. Левченко, А. С. Амирова, Е. Ф. Вертякова, Л. Д. Вавилов, В. Д. Ботнари, О. Н. Юденко, С. Д. Кириенко, Б. Н. Галаева, О. И. Давыдова, Х. Т. Шерязданова, Л. С. Берсенева, М. Б. Қожанова, Ж. С. Хасанова, Ж. М. Акпарова, К. Т. Жаңабаев, А. А. Капенова, В. Т. Төленов [3] .

Нәзипа Құлжанова еліміздегі мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту туралы, балабақшадағы балаларды тәрбиелеу, олардың денсаулығын сақтау, табиғат арқылы баланың адамгершілік қасиеттерін қалыптастыру туралы кітап жазған бірінші адам. Оның тарихи кезеңдегі туындылары бүгінде де құндылығын жоғалтқан жоқ.

Зерттеу объектісі: мектеп жасына дейінгі балалар.

Зерттеу тақырыбы: мектеп жасына дейінгі балаларды адамгершілікке тәрбиелеу.

Зерттеу мақсаты: мектеп жасына дейінгі балалардың адамгершілік тәрбиесін тұлғаны жан-жақты дамыту жүйесінде қарастыру.

Зерттеу пәні: мектеп жасына дейінгі балалардың адамгершілік идеяларын, іс-әрекеттері мен мінез-құлық мәдениетін қалыптастыру ерекшеліктері.

Зерттеу нысаны: Мектеп жасына дейінгі балалармен белгілі бір бағытта жұмыс жасау олардың бойына болашақ өмірінде басшылыққа алатын адамгершілік құндылықтарды сіңіре алады деп ойлаймыз.

Зерттеу міндеті:

Мектепке дейінгі жастағы балалардың адамгершілік тәрбиесін тұлғаны жан-жақты дамыту жүйесінде қарастыру.
Мектеп жасына дейінгі балаларды адамгершілікке тәрбиелеудің механизмдері мен мазмұнын зерттеу.
Мектепке дейінгі жастағы балалардың адамгершілік нормаларына қатынасын зерттеу.

Зерттеу әдістері:

әдебиеттерді зерттеу және талдау;
жасалған жұмыстар мен зерттеу нәтижелерін талдау;
мектеп жасына дейінгі балалардың әр түрлі қызмет түрлеріндегі қарым-қатынасын байқау (оқу қызметінде және еркін іс-әрекетте) .

I АДАМГЕРШІЛІККЕ ТӘРБИЕЛЕУ ТҰЖЫРЫМДАМАСЫНЫҢ

ҒЫЛЫМИ - ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

Адамгершілік ұғымының теориялық мәні

Адамгершілік мәдениеті адамзат қоғамының даму тарихымен қалыптасады, әр дәуірдің қайшылықтарында жетіліп отырады. Сондықтан адамгершіліктің мәніне абстрактілі түрде қарау және оны тек адам табиғаты мен биологиялық ерекшеліктерімен байланыстыру мүмкін емес.

Адамзат тарихында адамгершілікке байланысты пайда болған категорияларға мыналар жатады: жомарттық, батырлық, батылдық, әділеттілік, кішіпейілділік, кішіпейілділік, шыншылдық, шыншылдық, кішіпейілділік, абырой мен ізеттілік және т. б. Әр қоғам өзінің даму барысында адамгершілік категориясына, оның мазмұнына көптеген өзгерістер енгізді. Адамгершілік адамдардың практикалық өмірінен орын алады, қалыптасып келе жатқан әдет-ғұрыптар мен дәстүрлерге сәйкес қалыптасады және дамиды. Адамгершілік шындыққа қарсы, жағымсыз қатынаста туындайды және субъективті мақсат қоя білу қабілетінен туындайды. Адамгершілік қасиеттер отбасында, қоршаған ортада, балабақшада, мектепте адамдардың бір-бірімен қарым-қатынасы нәтижесінде, әлеуметтік тәжірибені өмірмен ұштастыру процесінде қалыптасады. Халықта «Ұяда не көрсең, ұшқанда соны ілерсің» деген мақал бар. Тәрбие жоқ жерде адамгершілік мәдениеті мен ізгілік болмайды. [он алты]

Адамгершілікті қалыптастыру үшін көптеген байланыстар бар, оның жоғарыдағы категориялары. Олар: достармен, ата-аналармен, оқушылармен және мұғалімдермен қарым-қатынас орнату, өзара сыйластық, қонақжайлылық, жолдастық, достық, туыстық.

Адамгершілік - бұл оның ең жоғары қасиеті, былайша айтқанда оның жеке басы. Оның басты ерекшеліктерінің бірі - адамның қадір-қасиетін құрметтеу, әрқашан жақсылық жасауға ұмтылу, оған дайын болу. «Егер сен өзің үшін жұмыс жасасаң, - дейді Абай, - сен өзің үшін жайылатын малдың бірі боласың». Достық - дос алдындағы парыз; жауыңа адал бол. Ақылды және мейірімді адам әрқашан өзгенің жақсылығын бағалайды. Арли - абыройлы адам. Осы қасиеттерді бойына сіңіріп қана қоймай, қоршаған ортаға тарата отырып, өскелең ұрпаққа осы қасиеттерді үйрететін мұғалімдер біздің қоғамда көп. Адамгершілік қасиеттері жоғары адам әрқашан басқаларға үлгі болады. [17]

Ерлік - адам жанының ерекше қасиеті. Ержүрек адамды бүкіл халық мақтан тұтады. Бауыржан Момышұлы, Талғат Бигелдинов, Әлия Молдағұлова, Мәншүк Мәметова және басқа да ержүрек ұл-қыздар халқымыздың мақтанышы. Олардың әрқайсысы біздің елге абырой, даңқ пен даңқ әкелді. Олардың жетегіне еріңіз.

Әрбір адам жастайынан келесі қасиеттерге ие болуы керек. Олар:

Патриотизм. Біздің халқымыз өз ұрпақтарына елдің тілі мен мәдениетін, әдебиеті мен тарихын, сүйікті балаларына деген мақтанышты, құрмет пен құрмет сезімін қалдырды.

Қазақ халқы - біздің Отанымыз. Оны құрметтейтін және құрметтейтін адам ғана өсіп, туған халқын, елін, Отанын шын жүректен сүйеді. Халқымыз: «Отан оттан басталады» деп бекер айтпаған. Ата-анасы мен ұрпағын сүймейтін баланың елін, халқын, ұлтын сүйетін толыққанды азамат болып шығуы екіталай. Патриоттың адамгершілік қасиеттері оның достары мен ата-аналарына деген қарым-қатынасынан жақсы көрінеді. Қазақ халқының әрбір баласы, қай әлемде болмасын, өзінің іс-әрекеті мен мінез-құлқында өз халқына және халқына деген сүйіспеншіліктің сапасын айқын көрсетуі керек.

Әдептілік. Бұл - біздің халқымыздың ұлттық психологиясының өзегі, адамгершілік пен әдептің басты белгісі, оның ғасырлар бойғы қоғамдық санасының іс жүзіндегі көрінісі, барлық жеке қасиеттерінің жиынтығы. Этика үшін экологиялық негіз де бар. Әдепті адам табиғаттың досы және оны қалай қорғауды біледі. Әр адам табиғаттың сұлулығы мен сұлулығына зиян тигізбеуі керек. Мысалы, суды ластау, талдарды кесу, бұлақ көздерін ашпау, жолдан тастарды алып тастамау, аспанды жұлу, құстарды ату, құдықтарға түкіру - әдепсіздік. Адамгершілікке сай болу - бұл халықтық әдет-ғұрыптарға, ырым-тыйымдарға, тәртіпке, еріксіз бағынуға бағыну емес, бұл ата-баба дәстүрін құрметтеу және қастерлеу, басқаша айтқанда адамгершілік парызын орындау. «Әдептілік - әдемілік» дейді халық. Яғни сыпайылық дегеніміз: ізеттілік, кішіпейілділік, плюрализм.

Бауырластық. Халқымыздың бауырмалдығы «бауыр еттен жаралған» деп баланы ерекше құрметтеп, қамқорлығынан бастаған. Қасиетті кітап бұл туралы: ешкім бөтен емес, барлық адамдар дос және бауыр. Сондықтан, біз оқушыларға жас кезден бастап бауырмалдық сезімін ұялатуымыз керек.

Қайырымдылық. «Қазақтар» - деп жазды А. И. Левшин, осы халықтың өмірі мен өмір салтын зерттеушілердің бірі: ерекше қасиет. Яғни, сіз балаға қайырымдылықтың кең ұғым екенін түсіндіруіңіз керек »[18] .

1. 2 Педагогикалық және психологиялық әдебиеттердегі адамгершілік тәрбиесінің мәселелерін зерттеу

«Адамға ең бiрiншi керегi бiлiм емес, тәрбие. Тәрбиесiз бiлiм- адамзаттың қас жауы, ол келешекте оның өмiрiне апат әкеледi», - деген әл-Фараби« Білім - бұл педагогика ғылымының негізгі категорияларының бірі.

Тәрбие адамның тағдырын ойлайды және болжайды, адамның рухани өмірінің көптеген негіздерін сақтайды, тәрбие жақын және алыс адамдармен және қоршаған ортамен қарым-қатынас орнатады. Ұлдардың өсиеттері бойынша тәрбиелеу олардың адамгершілік құндылықтарын ұрпақтан ұрпаққа береді. Адам өмірінің материалдық шарттары ғана емес, сонымен қатар білім беру де адам өмірінің қажетті шарты болып табылады. [он тоғыз]

В. Соловьев адамгершіліктің құндылығына тоқталып: «Адамгершілік - бұл бір адамның екінші адамға беретін нәрсе емес, ол адамның ішкі күйі, оған тек өзінің тәжірибесі арқылы қол жеткізеді». Білім беру мәдениеті өмірдің өзі сияқты күрделі және көп қырлы.

Еңбек тәрбиесі, патриоттық тәрбие, эстетикалық тәрбие, адамгершілік тәрбиесі, экологиялық тәрбие, дене тәрбиесі. Осы тәрбиенің барлығының өзегі - адамгершілік тәрбиесі, бірақ ол өздігінен жұмыс істемейді, ол тәрбиенің осы түрлерімен, демек адамгершілік, адамгершілік мәдениеті мен сапаларын қоса барлық білім беру түрлерімен ұштасып құрылады. Адамгершілік қасиеттерді адам анықтайды және адамгершілік принциптерін қалыптастырады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.