Кәсіпорынның миссиясы мен мақсаттары

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 33 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрлігі
Академик Е.А. Бөкетов атындағы қарағанды университеті

Экономика факультеті
Менеджмент кафедрасы

Курстық жұмыс

Тақырыбы: Кәсіпорынның миссиясы мен мақсаттары
Пәні: Стратегиялық жоспарлау

Орындаған: МН-31
Жылысбай А.А.
Тексерген: э.ғ.м., аға оқытушы
Ахметова А.С.

Қарағанды 2021

Жоспар
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
1. Ұйымның миссиясы мен мақсаттары туралы түсініктер, олардың сипаттамалары, тұжырымдамасы және қасиеттері ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..5
1.1. Стратегиялық басқарудағы миссияның рөлі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..5
1.2. Миссияны тұжырымдау мақсаттары ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11
2. Ұйымның мақсаттары және олардың жіктелуі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 13
2.1. Мақсаттардың қасиеттері және ұйымның мақсаттарын әзірлеу кезінде қойылатын талаптар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 18
2.2. Компанияның миссиясы мен мақсаттарын дамыту ... ... ... ... ... ... ... . ... ...23
3. Кейбір ірі компаниялардың миссияларының мысалдары ... ... ... ... ... ... .. ...28

Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі

Кіріспе
Қатаң бәсекелестік пен тез өзгеріп отыратын жағдай жағдайында фирмалар тек ішкі жағдайға назар аударып қана қоймай, сыртқы ортадағы өзгерістерге ілесуге мүмкіндік беретін ұзақ мерзімді мінез-құлық стратегиясын да жасауы керек. Қоршаған ортаның өзгеруін жеделдету, тұтынушылар позицияларындағы жаңа сұраныстар мен өзгерістердің пайда болуы, ресурстарға деген бәсекелестіктің күшеюі, бизнестің интернационалдануы, ғылым мен техниканың жетістіктерімен ашылған жаңа күтпеген кәсіпкерлік мүмкіндіктердің пайда болуы, ақпараттық желілердің дамуы ақпаратты жылдам тарату мен алуға, заманауи технологиялардың кең қол жетімділігіне, адам ресурстарының рөлінің өзгеруіне, сондай-ақ басқа да бірқатар себептерге байланысты стратегиялық менеджменттің маңыздылығын күрт арттырды.
Бірыңғай әмбебап стратегиялық басқару жоқ сияқты, барлық компаниялар үшін бірыңғай стратегия жоқ. Әрбір фирма өзіндік ерекшелігімен ерекшеленеді, сондықтан әрбір жеке фирмаға арналған стратегияны құру процесі ерекше, өйткені бұл фирманың нарықтағы жағдайына, оның даму динамикасына, оның әлеуетіне, бәсекелестердің мінез-құлқына байланысты , ол өндіретін тауарлардың немесе көрсетілетін қызметтердің сипаттамалары, экономиканың жағдайы, мәдени орта және көптеген факторлар. Сонымен қатар, мінез-құлық стратегиясын жасаудың және стратегиялық басқаруды жүзеге асырудың жалпыланған қағидалары туралы айтуға мүмкіндік беретін кейбір іргелі тұстары бар.
Осындай сәттердің бірі кез-келген ұйымды стратегиялық басқарудың бастапқы нүктесі оның миссиясы мен мақсаттары болып табылады. Жұмыстың өзектілігі Ұйымның дамуының негізгі бағытын белгілейтін ұйымның миссиясы мен мақсаттары болып табылады. Сондықтан стратегиялық басқарудағы өте маңызды және мүмкін ең маңызды шешім-миссия мен мақсаттарды жобалау.
Ұйымның миссиясы кез келген компанияның стратегиялық даму жоспарының маңызды құрамдас бөлігі болып табылады. Ол фирманың негізгі мақсатын анықтайды. Компания, әдетте, өз қызметін жоғары басшылық белгілеген нақты миссияны анықтаудан бастайды. Алайда, уақыт өте келе, компания жаңа өнімдерді дамытып, жаңа нарықтарды жаулап алғандықтан, миссия біртіндеп жоғалады.
Көптеген компаниялар миссияның ресми тұжырымдарын жасайды. Миссияны тұжырымдау-бұл компанияның негізгі мақсатын тұжырымдау: ол кең мағынада не істегісі келеді. Миссияның нақты тұжырымы "көрінбейтін қол" ретінде әрекет етеді, ол компания қызметкерлерін компанияның ортақ мақсаттарына жету үшін дербес және бір уақытта бірлесіп жұмыс істеуге мүмкіндік береді.
Әдеттегідей, компаниялар өз қызметін өндірілетін тауарлар ("біз жиһаз жасаймыз") немесе қолданылатын технологиялар (біз бағдарламалық жасақтаманы жасаймыз") тұрғысынан анықтайды. Бірақ компанияның миссиясы нарыққа бағытталған болуы керек.
Нарық тұрғысынан қызметті анықтау өнім немесе технология тұрғысынан анықталғаннан гөрі жақсы. Ерте ме, кеш пе тауарлар немесе технологиялар ескіреді, ал нарықтың негізгі қажеттіліктері мәңгіге қалуы мүмкін. Нарыққа бағытталған Миссия компанияның қызметін клиенттердің негізгі қажеттіліктерін қанағаттандыруға бағытталғанын ескере отырып анықтайды. Сондықтан Rolls-Royce реактивті қозғалтқыштармен емес, қуатпен айналысады деп мәлімдейді. Visa несие карталарын ұсынбайды, бірақ клиенттерге үйден шықпай-ақ құндылықтарды айырбастауға, барлығын дерлік және барлық жерде сатып алуға мүмкіндік береді.
Бұл жұмыстың объектісі экономика мен менеджменттің бір буыны ретінде ұйым болып табылады.
Бұл жұмыстың мәні ұйымның миссиясы мен мақсаттарын дамыту болып табылады.
Бұл жұмыстың басты мақсаты-ұйымның миссиясы мен мақсаттарын зерттеу, компаниялардың миссиялары мен мақсаттарының мысалдарын қарастыру.
Мақсатқа сүйене отырып, міндеттерді тұжырымдауға болады:
- миссияны анықтау және оның кәсіпорынды стратегиялық басқарудағы рөлін анықтау;
- ұйымның мақсаттарын, олардың жіктелуін зерттеу;
- ұйымның мақсаттарына қойылатын қасиеттер мен талаптарды қарастыру, олардың қасиеттерін анықтау;
- компанияның миссиясын әзірлеуді қарастыру, кейбір ірі компаниялардың миссияларына мысалдар келтіру.
Ұйымның миссиясы мен мақсаттары туралы түсініктер, олардың сипаттамалары, тұжырымдамасы және қасиеттері
1.1. Стратегиялық басқарудағы миссияның рөлі
Менеджменттің негізгі міндеттерінің бірі-ұйым біртұтас жүйе ретінде қалыптасатын, жұмыс істейтін және дамитын мақсаттарды белгілеу. Мақсат қою-бұл нарықтық экономика жағдайында үлкен маңызға ие менеджердің қызметіндегі бастапқы сәт. Мемлекет иелігінен алу және монополиясыздандыру, меншік нысандарының алуан түрлілігін заңнамалық бекіту, экономиканы басқаруды орталықсыздандыру және өңірлендіру нәтижесінде онда жыл сайын жаңадан құрылатын басқару объектілерінің саны артып келеді. Олардың әрқайсысы өзінің өмірлік циклын құру кезеңінен бастайды, онда ең алдымен ұйымның мақсаттары мен міндеттері, оның мамандануы, мөлшері, ресурстары, өнімді немесе қызметті тұтынушылардың нарықтары және т.б. анықталады.
Мақсатты функция миссияны құрудан басталады-оның өмір сүру себебін білдіретін кәсіпорынның жалпы мақсаты. Ол әдетте кәсіпорынның мәртебесін егжей-тегжейлі сипаттайды, оның жұмыс принциптерін, басшылықтың мәлімдемелері мен нақты ниеттерін жариялайды, ұйымның маңызды сипаттамаларын анықтайды.
Бұрынғы басқару жағдайында біздің кәсіпорындар өздерінің миссиясын анықтамады, өйткені орталықтандырылған басқару кезінде әр басқарылатын объектінің мақсаттары мен міндеттері жоғарыдан белгіленіп, қатаң айтылды. Әдетте, олар жоспарланған тапсырмалар жүйесі және орталық органдар бөлген ресурстарды пайдалану көрсеткіштері арқылы анықталды. Бүгінгі таңда күшіне енген нарықтық экономика заңдары шаруашылық жүргізуші субъектілердің мінез-құлқының белгілі бір ережелерін талап етеді. Олардың ішінде ұйымның миссиясын жариялау, оның мақсаты, қоршаған ортаға, қызметкерлерге, жалпы қоғамға қажеттілігі мен пайдалылығы туралы түсінік беру. Б Қосымшасы
Менеджмент ғылымы миссияны тұжырымдау кезінде қолданылатын әмбебап ережелерді әзірлемеген. Сондықтан миссияны анықтауға және оның мазмұнына көптеген тәсілдер бар, олар ұйымның рөлі мен маңыздылығын, ең алдымен шешім қабылдаушылар тарапынан бағалауды көрсетеді. Миссияның басты нүктесі-ұйымның басты мақсаты туралы сұраққа жауап беру. Бірінші орында қазіргі уақытта ғана емес, болашақта да тұтынушылардың (өндірілетін өнімді сатып алушылардың) мүдделері, үміттері мен құндылықтары тұруы тиіс. Мысал ретінде Форд миссиясының тұжырымын келтіруге болады: адамдарға арзан көлік беру. Онда компанияның қызмет саласы - Көлік, өнімді тұтынушылар - адамдар, сондай-ақ олардың кең шеңберіне бағдарлану нақты көрсетілген. Миссияның бұл тұжырымы компанияның бүкіл қызметінің стратегиясы мен тактикасына шешуші әсер етуі мүмкін.
Миссия ұйымның ағымдағы жағдайына, оның жұмысының нысандары мен әдістеріне байланысты болмауы керек, өйткені тұтастай алғанда ол күш-жігердің не үшін бағытталатынын және қандай құндылықтар басымдыққа ие болатындығын көрсете отырып, болашаққа деген ұмтылысты білдіреді. Сондықтан, миссияда пайдалы жұмыс ұйым өмірінің маңызды факторы болғанына қарамастан, пайда табуды басты мақсат ретінде көрсету әдеттегідей емес. Бірақ миссия ретінде пайда ұйым қарастыратын даму жолдары мен бағыттарының спектрін айтарлықтай шектей алады және, сайып келгенде, тиімсіз жұмысқа әкеледі. Дәл осы ұсыныстар 1-кестеде келтірілген кейбір отандық ұйымдардың миссиясының тұжырымдамаларында ескерілген.
Кез-келген компанияның стратегиясын жасамас бұрын, осы компанияның мақсатын анықтау, компанияның нарықтағы рөлі мен орнын, оның қызмет аясын, сондай-ақ ол ұсынатын немесе ұсынатын тауарлар мен қызметтердің тізімін қалыптастыру қажет.
Мекеме
Миссия
Коммерциялық банк
Ресейде банктік қызметтердің кең спектрін ұсыну, клиенттерге жоғары сапалы қызмет көрсету және акционерлердің, клиенттер мен қызметкерлердің мүдделерін ескере отырып тиімді дамыту арқылы орта және шағын бизнестің қалыптасуы мен дамуына ықпал ету.
Зергерлік өнер фирмасы
Түрлі байлықтары бар тұтынушылардың кең ауқымына қолжетімді бағалы металдар мен тастардан жасалған бұйымдарды өндіру және сату.
Мемлекеттік кәсіпорын, тәжірибелік-конструкторлық бюро
Біздің қызметіміз саланың ғылыми-техникалық әлеуетін сақтауға және дамытуға, әзірлемелердің жоғары деңгейін қолдауға, жаңа жұмыс орындарын құруға және қоршаған ортаны сақтайтын және қорғайтын өндіріс мәдениетіне бағытталған.
Кеңселер үшін жабдықтар шығаратын компания
Біздің мақсатымыз-проблемаларды шешу. Біз әкімшілік, ғылыми және адами мәселелерді шешуге көмектесеміз, осылайша сіздің жұмысыңыздың жағдайына қамқорлық жасаймыз.
Инвестициялық компания
Біз табысты жұмыс істейтін және одан әрі өсу әлеуеті бар кез келген салаға капиталды инвестициялауға дайынбыз.

Теориялық тұрғыдан алғанда, бұл міндеттер кез-келген төменгі менеджерге өте қарапайым және қол жетімді болып көрінеді, бірақ егер сіз Ресей нарығында компаниялардың жұмыс істеу тәжірибесіне жүгінетін болсаңыз, онда тіпті топ-менеджерлер де ұйымды стратегиялық басқару үшін миссияның маңыздылығын әрдайым түсінбейтінін көруге болады.
Миссия Кәсіпорынның сыртқы нарықтағы мәртебесін қалыптастырады және рәсімдейді және мақсатты анықтау үшін бағыттар мен бағдарларды қамтамасыз етеді және оның стратегиясын таңдайды.
Миссия тек қана тиімді болуы мүмкін:
- ол шынымен де кәсіпорынның жақсаруына көмектесе алады;
- онда кәсіпорын менеджерлерінің оның болашағын нарықтағы шынайы көзқарасы шоғырланған;
- оны кәсіпорын қызметкерлерінің көпшілігі бөліседі.
Ұйымның миссиясы ұйым қызметінің түпкі мәні неде деген сұраққа жауап беруге тырысуды білдіреді. Бұл әдетте өте кең және көбінесе ұйымның ұзақ мерзімді перспективаларының сипаттамасына ұқсайды. Әрине, шағын коммерциялық ұйымдардың -- шаштараздардың, тұрмыстық техниканы жөндеу шеберханаларының, азық-түлік дүкендерінің және т.б. миссиясын іздеуге ешқандай негіз жоқ. Олар үшін және оларға ұқсас ұзақ мерзімді перспектива, әдетте, қатал бәсекелестік ортада өмір сүру және мүмкіндігінше бизнесті нығайту мен кеңейту болып табылады. Олар сондай -- ақ жүйелі стратегиялық жоспарлаумен сипатталмайды-процесс ауыр және қымбат. Сондай-ақ, қызметі жоғарыдан қатаң реттелетін ұйымдар үшін миссияны анықтау қиын, мысалы, муниципалды басқару органдары. Алайда, корпорациялар, ірі бизнес ұйымдары жағдайында миссияны анықтау мәселесі стратегиялық дамудың ең күрделі мәселелерінің біріне айналуы мүмкін.
Миссияларды көбінесе жылдық есептерден табуға болады, сонымен қатар оларды қысқа, эмоционалды түсті ұрандар түрінде білдіруге тырысатын ұйымның қабырғасындағы плакаттардан табуға болады. Олар сатып алушылар, жеткізушілер, ұйымдағы бос лауазымдарға орналасуға үміткерлер арасында ұйым тарататын ақпаратқа енгізілуі мүмкін. Олар ұйымдағы барлық бастамалар үшін негіз және тірек нүкте болып табылады. Ұйымның өз миссиясын тұжырымдаудың бірнеше себептерін келтіруге болады:
- ұйым қызметкерлерін ортақ мақсатқа бағыттау;
- ресурстарды бөлу үшін негіз немесе стандартты тұжырымдау;
- ұйымның климатын немесе мәдениетін құру немесе өзгерту;
- ұйымның мақсаттарын жұмыс құрылымына өзгертуді қамтамасыз ету;
- ұйымда ресми жоспарлау жүйесін енгізу.
Миссияның егжей-тегжейлі дәрежесі әлі де нақты компанияға және ол жұмыс істейтін нарықтардағы жағдайға байланысты болғандықтан, сарапшылар миссияны әзірлеу кезінде кез-келген нарықтағы кез-келген компанияның алдында тұрған төрт негізгі стратегиялық мақсатты ескеруді және компанияның осы мақсаттардың әрқайсысына қатысты басымдықтарын айтуды ұсынады:
1. Қоғамдық. Компанияның жергілікті қауымдастыққа қосқан үлесі және компанияның нақты қоғамдық мәселелерді шешуі.
2. Клиенттік (тұтыну). Нақты клиенттердің нақты сұраныстарын қанағаттандыру. Жеткізушілер мен серіктестердің қажеттіліктерін есепке алу.
3. Ұйымдастырушылық (әкімшілік-аумақтық). Құрылымында осы ұйым жұмыс істейтін нақты ұйымдастыру (немесе әкімшілік-аумақтық) жүйесінің сұрау салуларын қанағаттандыру.
4. Кәсіпкерлік. Қатысушылар мен бірлескен меншік иелерінің қажеттіліктерін қанағаттандыру арқылы компания бизнесінің тұрақты даму шарттарын орындау.
Төрт стратегиялық мақсаттың тәсілін ресейлік өнеркәсіптік компаниялар мен банктер белсенді қолданады, өйткені олардың жұмысы осы компаниялар жұмыс істейтін аймақтар халқының өмірі мен қаржылық қызметіне айтарлықтай әсер етеді және қоршаған ортаға зиян келтіреді. Көптеген ресейлік компаниялар осы төрт стратегиялық мақсатты ескере отырып, миссияны тұжырымдау кезінде олардың жауапкершілік салаларын, сондай-ақ осы жауапкершілік туындайтын мақсатты топтарды тізімдеуге ерекше назар аударады. Осылайша, миссияның көмегімен компаниялар жергілікті қоғамдастыққа оның дамуына нақты қандай үлес қосуға дайын екенін және өз қызметінің қандай аспектілері үшін өздерінің беделі мен әлеуетті табысына жауап беруге дайын екенін хабарлайды.
Компанияның миссиясындағы төрт стратегиялық мақсаттың сәтті тұжырымдалуының мысалдары ЮКОС, Сибнефть және Альфа-Банк миссияларының үзінділері болуы мүмкін.
ЮКОС-қоғамдық мақсат.
Біз жауаптымыз:
- компания қызметкерлері ретінде бір-бірінің алдында жұмыс сапасы және Компания қызметінің нормалары мен қағидаттарын ұстану үшін;
- тұтныушылар алдында өнім мен қызмет сапасы үшін;
- өз міндеттемелерін орындағаны үшін серіктестер алдында;
- қызмет өңірлерінің алдында олардың әл-ауқатының өсуі және табиғатты орынды пайдаланғаны үшін;
- табиғи ресурстарды өркендеу мақсатында пайдаланғаны үшін ел алдында;
- халықаралық қоғамдастық алдында компания өз персоналы қызметін жүргізетін өңірлердің экологиясын сақтағаны үшін.
Альфа-Банк - бұл клиенттің мақсаты.
Ақпараттық технологияның соңғы жетістіктерін үнемі енгізіп, бизнес-процестерді жетілдіріп, қызмет көрсету деңгейін көтере отырып, әр клиентке ең заманауи банктік өнімдер мен қызметтердің толық спектрін ұсыну біздің басты мақсатымыз деп білеміз.
Банктің барлық клиенттері - жеке адамдар да, ірі корпорациялар да әрқашан бірінші деңгейлі банктік қызметтерге сене алады.
Мінсіз іскерлік беделді бағалай отырып, біз өз клиенттеріміз алдындағы барлық міндеттемелерді орындай береміз.
Газпром - бұл ұйымдастырушылық мақсат.
Газпром ААҚ экономикалық стратегиясының ең жоғарғы мақсаты - Компанияның капитализациясын арттыру. Бұл стратегияны Ресей Федерациясының заңнамасын жетілдіру, Газпром акциялар нарығын ырықтандыру, Ресейдегі және шетелдегі акцияларға бағалар деңгейінің жақындасуы, шетелдік қатысуды ұлғайтуға мүмкіндік беру арқылы жүзеге асыру жоспарланып отыр. Қоғамның жарғылық капиталы 20% құрайды, акцияларды сатып алу-сату процедурасы жеңілдетілген. Бұған басқарушылық шешімдер мен түрлі әлеуметтік топтармен қарым-қатынас жасау процедураларын реттейтін Қоғамның нормативтік құжаттарын әзірлеу арқылы корпоративті басқаруды жетілдіру көмектеседі.
Сибнефть-кәсіпкерлік мақсат.
Компанияның ішкі әлеуетін пайдалану және жаңа активтерді сатып алу есебінен мұнай барлау және өндіру, мұнай өнімдерін өндіру және сату секторларында тұрақты көшбасшы болу, компания акцияларының құнын және акционерлердің кірістерін ұлғайту мақсатында Бизнестің ұзақ мерзімді және табысты өсуін қамтамасыз ету.
Компанияның стратегиялық басымдықтары мен оның мақсатты топтар алдындағы жауапкершілігі анықталған кезде, сұрақ туындайды-компанияның миссиясын оның өткен жетістіктері мен жарқын болашақ туралы армандарының "дайджестіне" айналдырудан қалай аулақ болуға болады? Шындық, компанияның ұмтылыстары мен нарық талаптары, компания басшылығы арасындағы тепе-теңдікті сақтау үшін миссияны және төрт стратегиялық мақсатты тұжырымдау тәсілін анықтағаннан кейін алынған миссияны үш талапқа сай "сынақтан өткізу" мағынасы бар. Есте сақтаудың ыңғайлылығы үшін ресейлік "Бизнес-Инжиниринг" кеңес беру орталығының мамандары оларды "Мен аламын"," қалаймын "және" керек " деп анықтады":
- Компанияның миссиясы оның бәсекелестік артықшылықтарымен анықталады ма ("мүмкін");
- Компанияның миссиясы оның үміттерін, принциптері мен құндылықтарын көрсете ме ("қалаймын");
- Компания миссиясы нарық қажеттіліктеріне негізделе ме ("керек").

1.2. Миссияны тұжырымдау мақсаттары
Біріншіден, миссия сыртқы орта субъектілеріне ұйымның қандай болатындығы, нені мақсат тұтатындығы, өз қызметінде нені қолдануға дайын екенін, оның философиясы және т.б. туралы жалпы түсінік береді. Сонымен қатар, бұл сыртқы орта субъектілерін ұсынуда ұйымның белгілі бір имиджін қалыптастыруға немесе шоғырландыруға ықпал етеді.
Екіншіден, миссия ұйым ішіндегі бірлікті дамытады және корпоративтік рухты қалыптастырады. Бұл келесіде көрінеді:
- миссия қызметкерлерге ұйымның жалпы мақсаты мен мақсатын түсіндіреді. Нәтижесінде қызметкерлер өз әрекеттерін бір бағытқа бағыттайды;
- миссия қызметкерлерге өздерін ұйыммен оңай сәйкестендіруге көмектеседі. Өздерін ұйыммен сәйкестендіретін қызметкерлер үшін миссия олардың қызметіндегі бастапқы нүкте болып табылады;
- миссия ұйымда белгілі бір климаттың орнауына ықпал етеді, өйткені, атап айтқанда, ол арқылы ұйымның философиясы, ұйымның құрылысы мен жүзеге асырылуының негізі болатын құндылықтар мен принциптер адамдарға жеткізіледі.
Үшіншіден, миссия мынаған байланысты ұйымды тиімді басқаруға мүмкіндік туғызады:
- ұйымның мақсаттарын қоюға негіз болады, мақсаттар жиынтығының дәйектілігін қамтамасыз етеді, сонымен қатар ұйымның жұмыс істеу бағыты мен қолайлы шекараларын белгілей отырып, ұйымның стратегиясын жасауға көмектеседі;
- ұйым ресурстарын бөлуге жалпы көзқарас береді және олардың қолданылуын бағалауға негіз жасайды;
- қызметкер үшін оның қызметінің мәні мен мазмұнын кеңейтеді және сол арқылы мотивация техникасының кең спектрін қолдануға мүмкіндік береді.
Миссияда ұйымдар не, қалай және қандай мерзімде істеу керектігі туралы нақты нұсқаулар болмауы керек. Ол ұйымның қозғалысының негізгі бағыттарын және ұйымның оның ішінде және сыртында болатын процестер мен құбылыстарға қатынасын анықтайды.
Миссияның ұйыммен өзара әрекеттесетін барлық субъектілерге, әсіресе ұйымның барлық мүшелеріне түсінікті болуы өте маңызды. Бұл жағдайда миссия екіұшты түсіндіру мүмкіндігін болдырмайтындай етіп тұжырымдалуы керек, бірақ сонымен бірге ұйымның шығармашылық және икемді дамуына мүмкіндік береді.
Ұйымның миссиясы тұжырымдалған мәлімдеме ретінде, әдетте, оның жоғары басшылығы әзірлейді. Көбінесе миссияны ұйымның негізін қалаушы тұжырымдайды. Алайда, ұйымда миссия бар деп айту әрдайым мүмкін емес, тіпті егер ол миссия туралы ереже ретінде тұжырымдалған және жазылған болса да. Ұйымда миссия бар деп нақты болжау үшін миссия туралы ережеде тұжырымдалған мәлімдемелер, егер бәрі бірдей болмаса, онда ұйым қызметкерлерінің көпшілігі бөлісуі керек. Сондықтан миссияны қалыптастыру тек миссия ережелерін әзірлеу ғана емес, сонымен қатар осы ережелерді қызметкерлерге жеткізу және осы ережелерді соңғысына қабылдау болып табылады. Ұйым мүшелері онымен келісіп, өз қызметінде оның ережелерін ұстанған кезде ұйым миссияға ие болады.
Миссия тұжырымдалғаннан кейін, кем дегенде, алғашқы жақындау кезінде "мақсаттар пирамидасы" деп аталатын нәрсені қарастыру керек. Мұнда мақсаттарды стратегиялық, тактикалық және операциялық мақсаттарға бөлу, жақын болашақта осы мақсаттарға жету уақытына сәйкес, жоспарлау аралығы шегінде (көбінесе үш-бес жыл) және ағымдағы немесе тіпті күнделікті операцияларды жүзеге асыру шегінде қосылады. Сонымен қатар, тапсырмалар операциялық және ағымдағы болып бөлінеді, содан кейін әртүрлі деңгейлерде мақсаттар мен міндеттерге қол жеткізу үшін құралдар немесе құралдар бөлінеді.
Нақты тәжірибеде компания менеджменті "мақсаттар пирамидасының" барлық кезеңдерінен өтуі керек, содан кейін осы "пирамиданың" "төменгі қабаттарын" компанияның тәжірибесіне, жалпы мағынасы мен қолда бар ресурстарға сәйкестігін тексеруі керек, содан кейін қажет болған жағдайда "мақсаттар пирамидасының"барлық сатыларында түзетулер енгізуге болады.
Миссияға қатысты ережелерді, әсіресе миссияны дұрыс немесе дұрыс емес тұжырымдау салдарын, оның ішінде ұсынылған тәсілді қолдану арқылы тексеру өте қиын және жалпы айтқанда, толыққанды талдау үшін ондаған жылдар қажет.

2. Ұйымның мақсаттары және олардың жіктелуі
Ұйымның жалпы мақсаты маркетинг, өндіріс, ғылыми-зерттеу жұмыстары, персонал, Қаржы сияқты ұйымның маңызды функционалды ішкі жүйелері үшін негізгі мақсаттарды белгілеу және даму стратегиясын жасау үшін негіз болады. Осы ішкі жүйелердің әрқайсысы ұйымның ортақ мақсаты ретінде миссиядан қисынды түрде туындайтын өз мақсаттарын жүзеге асырады.
Сонымен, маркетинг өз қызметін сұранысты құруға бағыттайды, сондықтан оның мақсаттары халықтың және өндірістің кәсіпорынның өнімдері мен қызметтеріне қажеттілігін анықтау, жаңа өнімнің параметрлерін әзірлеу және нақтылау болып табылады. Ерекшелік-техникалық конструкторлық құжаттаманың (бұйымға, өнімдерге және т.б.) негізгі құжаттарының бірі, әдетте кесте түрінде орындалады, онда бұйымның атауы, оның құрамдас бөліктері мен элементтері, масса және басқа да деректер көрсетіледі. Сонымен қатар, маркетингтік қызметтердің міндеттеріне нарықты дамыту, өнімді тұтынушыларға тарату және жеткізу, тұтынушылардың талғамы мен сұранысының өзгеруін бақылау, өнім туралы ақпаратты жинау және өңдеу, компания мен оның өнімдерін жарнамалау және т. б.
Маркетинг мақсаттарын қою қазіргі уақытта шығарылатын өнімдерге және жаңасына сұраныс пен ұсынысты егжей-тегжейлі зерттеумен байланысты. Сұраныс-бұл ақшалай түрде көрсетілген және төлем құралдарымен қамтамасыз етілген әлеуметтік қажеттілік; сұраныс мөлшері, ең алдымен, халықтың ақшалай кірістерінің деңгейіне және өндірушілер өндіріс құралдарын сатып алуға бөлетін сомаға байланысты. Ұсыныс-нарықта сатылуы мүмкін тауарлар мен қызметтердің жиынтығы.
Сонымен қатар, кәсіпорын қазірдің өзінде дамыған және жаңа нарықтардағы жағдайды мұқият зерделеуі керек. Сондықтан жұмысты нарықты зерттеу, болжау және жоспарлау жөніндегі мамандар тиісті ақпаратқа және мақсатты модельдерді жасау әдістеріне ие болуы керек. Бұл мамандардың құрамы мен саны кәсіпорынның осы күрделі және жоғары кәсіпқойлықты қажет ететін жұмысты өз бетінше жүргізу мүмкіндіктеріне байланысты. Егер мұндай мүмкіндіктер шектеулі болса, біздің елде қалыптасқан нарықтық инфрақұрылымның элементтерін пайдалану қажет: сыртқы басқару кеңесшілері, инновациялар бойынша мамандар, ақпараттық технологиялар, есептеу әдістері және т. б.
Өндіріс ұйымның өндіріс құралдарын алу, сақтау және бөлу, бастапқы ресурстарды түпкілікті өнімге айналдыру, оны сақтау және бөлу, сондай-ақ сатудан кейінгі қызмет көрсету сияқты қызметтерін қамтиды.
Осы ішкі жүйеге мақсаттар қою кезінде мұнда орындалатын жұмыс түрлерінің әртүрлілігін ескеру қажет. Сонымен, өндіріс алдындағы дайындық тауарларды, шикізатты, материалдарды қабылдаумен, қоймаларда сақтаумен, қорларды басқарумен байланысты. Өндірістің өзі машинаны өңдеуді, құрастыруды, сапаны бақылауды, буып-түюді, жабдыққа техникалық қызмет көрсетуді талап етеді; түпкілікті өніммен жұмыс дайын тауарларды қоймаға орналастырумен, тапсырыстарды өңдеумен және тауарларды жеткізумен байланысты. Сонымен, сатудан кейінгі қызмет орнату жұмыстарын, жөндеуді, қосалқы бөлшектерді жеткізуді қажет етеді.
Ұйымның осы күрделі ішкі жүйесінің мақсаттары өнімнің көлемін, ассортиментін, сапасын, еңбек өнімділігін, шығындарды (шығындарды) және т.б. көрсететін көрсеткіштер жүйесі түрінде белгіленеді. Сапа-бұл объектінің маңызды сенімділігін білдіретін философиялық категория, соның арқасында ол басқа емес. Еңбек өнімділігі-өнім бірлігін өндіруге жұмсалған уақыт санымен немесе уақыт бірлігінде өндірілген өнім санымен өлшенетін өндіріс процесіндегі еңбек тиімділігі. Шығындар (шығындар) - әр түрлі шығындар, әдетте, бағаның негізгі құрамдас бөлігі.
Сапа саласындағы мақсаттарды әзірлеудің мысалдарының бірі ISO 9004 " сапа менеджменті жүйелері. Техникалық комитет әзірлеген және қабылдаған" қызметті жақсарту жөніндегі ұсынымдар". (А қосымшасы) стандарттау жөніндегі халықаралық ұйым (ISO) Стандарттау жөніндегі ұлттық ұйымдардың дүниежүзілік федерациясы болып табылады. Қазіргі уақытта Ресейде дамыған нарықтық экономика жағдайында әлемдік нарықтағы бәсекеге қабілеттілікті қолдау мақсатында ISO 9004 халықаралық стандарттары қазіргі заманғы кәсіпорындарды басқаруда кеңінен қолданылады. ISO 9004 өнімнің сапасын қамтамасыз етуге және тұтынушылардың қанағаттанушылығын арттыруға бағытталған. Компания қызметін жақсарту бойынша әдістемелік көмек көрсету. ISO 9004 негізінде компания менеджерлері өндірістің нақты ерекшелігін ескере отырып, кәсіпорынның ішкі стандарттарын жасайды. Сонымен, ISO 9004 " сапа менеджменті жүйелері. Қызметті жақсарту бойынша ұсынымдар " қамтиды:
- Жалпы ережелер: сапа менеджменті жүйесін құру үшін ұйымның жоғары басшылығының стратегиялық шешімі қажет. Ұйымның сапа менеджменті жүйесін әзірлеуге және енгізуге өзгеретін қажеттіліктер, нақты мақсаттар, өнімдер, қолданылатын процестер, ұйымның мөлшері мен құрылымы әсер етеді. Осы халықаралық стандарт Сапа менеджментінің сегіз қағидаттарына негізделеді. Алайда, ол сапа менеджменті жүйесінің құрылымында біркелкілікті және құжаттаманың біркелкілігін білдірмейді;
- ұйымның мақсаттары: өз тұтынушыларының және басқа да мүдделі тараптардың (ұйым қызметкерлерінің, өнім берушілердің, иелерінің, қоғамның) қажеттіліктері мен үміттерін анықтау және қанағаттандыру, бәсекелестік күресте артықшылықтарды қамтамасыз ету және мұны тиімді және тиімді жүзеге асыру; тұтастай алғанда ұйымның тиімділігі мен мүмкіндіктеріне қол жеткізу, қолдау және арттыру. ISO 9004 "сапа менеджменті жүйелері. Қызметті жақсарту бойынша ұсынымдар " А қосымшасында ұсынылған.
Зерттеулер мен әзірлемелермен байланысты Ішкі жүйе кәсіпорындағы инновациялардың мақсаттарын жүзеге асырады. Оның бағыты-ескіргендерін ауыстыру үшін өнімдер мен қызметтердің жаңа түрлерін іздеу, ғылыми зерттеулер мен әзірлемелерді жүргізу мақсаттарын айқындау, кәсіпорын қызметінің барлық салаларын жаңашылдықтар енгізу және жаңғырту.
"Персонал" кіші жүйесінің мақсаттары еңбек ұжымымен жұмыс істеуге, оның ішінде кәсіпорын қызметкерлерін жалдауға, орналастыруға, оқытуға, жылжытуға және еңбекақы төлеуге бағытталған. Бұл ішкі жүйенің маңызды мақсаты-қызметкерлердің кәсіпорынның жалпы міндеттерін шешуге жоғары қызығушылығын қамтамасыз ету және бұл үшін қолайлы климат құру.
Кәсіпорынның қаржылық ішкі жүйесі өз қызметін қаржыландыруды, кредиттеуді, салық міндеттемелерін ұйымдастыруға, бюджеттерді жасауға (тұтастай алғанда кәсіпорын, оның бөлімшелері және бағдарламалары бойынша) бағыттайды. Бюджет дегеніміз-белгілі бір мерзімге мемлекеттің, мекеменің, кәсіпорынның, отбасының немесе жеке адамның кірістері мен шығыстарының тізімі.
Кестеде әр ішкі жүйенің алдына қоюға болатын негізгі мақсаттардың мысалы келтірілген. Нақты жағдайларда бұл мақсаттар тиісті көрсеткіштер арқылы нақтылануы және сандық өлшенуі керек.
Экономикалық мәселелерден басқа, олардың алдында әлеуметтік, ұйымдастырушылық, ғылыми және техникалық міндеттер тұр. Мақсаттарды жіктеу (кестеде келтірілген ықтимал нұсқалардың бірі) Мақсат қою міндетін нақтылауға және мақсаттар кластары үшін әзірленген тиісті механизмдер мен әдістерді пайдалануға мүмкіндік береді.
2-кесте-Ұйымның (өнеркәсіптік кәсіпорынның) негізгі мақсаттарының мысалдары)
Функционалдық кіші жүйе
Негізгі мақсат
Маркетинг
Нарықта өнімді (белгілі бір түрін) сату бойынша бірінші орынға шығу
Өндіріс
Өнімнің барлық (немесе белгілі бір) түрлерін өндіру кезінде ең жоғары еңбек өнімділігіне қол жеткізу
Ғылыми-зерттеу әзірлемелері (инновациялар)
Зерттеулер мен әзірлемелерге өткізу (сату) көлемінен түсетін табыстардың белгілі бір пайызын пайдалана отырып, өнімдердің (қызметтердің) жаңа түрлерін енгізу бойынша көшбасшылық позицияға ие болу)
Қаржы
Қаржы ресурстарының барлық түрлерін қажетті деңгейде сақтау және қолдау
Персонал
Қызметкерлердің шығармашылық әлеуетін дамыту және жұмысқа қанағаттану мен қызығушылық деңгейін арттыру үшін қажетті жағдайларды қамтамасыз ету
Менеджмент
Басқарушылық әсердің сыни бағыттарын және жоспарланған нәтижелерге қол жеткізуді қамтамасыз ететін басым міндеттерді анықтау

Менеджменттің мақсаттары мен міндеттерінің саны мен алуан түрлілігі соншалық, олардың құрамын анықтауға кешенді, жүйелі көзқарас болмаса, оның көлеміне, мамандануына, түріне, меншік нысанына қарамастан, бірде-бір ұйым жасай алмайды. Ыңғайлы және іс жүзінде сыналған құрал ретінде 4 - суретте көрсетілген мақсатты үлгіні ағаш графигі-мақсат ағашы түрінде салуға болады.
Мақсаттар ағашының көмегімен олардың реттелген иерархиясы сипатталады, ол үшін негізгі мақсаттың келесі ережелерге сәйкес ішкі мақсатқа дәйекті ыдырауы жүзеге асырылады:
- графтың жоғарғы жағындағы жалпы мақсат Түпкілікті нәтиженің сипаттамасын қамтуы керек;
- ортақ мақсатты мақсаттардың иерархиялық құрылымына орналастырған кезде, әрбір келесі деңгейдің кіші мақсаттарын іске асыру алдыңғы деңгейдің мақсаттарына жетудің қажетті және жеткілікті шарты болып табылады;
- әртүрлі деңгейдегі мақсаттарды тұжырымдау кезінде қажетті нәтижелерді сипаттау қажет, бірақ алу жолдарын емес;
- әр деңгейдің кіші мақсаттары бір-бірінен тәуелсіз және бір-бірінен шығарылмауы керек;
- мақсаттар ағашының негізі белгілі бір жолмен және алдын-ала белгіленген мерзімде орындалуы мүмкін жұмыстарды тұжырымдайтын тапсырмалар болуы керек.
Ыдырау деңгейлерінің саны мақсаттардың ауқымы мен күрделілігіне, ұйымда қабылданған құрылымға, оны басқарудың иерархиясына байланысты.
Мақсат қоюдың маңызды сәті-мақсаттардың иерархиясын ғана емес, сонымен бірге белгілі бір уақыт кезеңіндегі даму аспектісіндегі олардың динамикасын модельдеу. Динамикалық модель әсіресе оның стратегиясын жүзеге асыратын кәсіпорынның перспективалық жоспарларын жасауда пайдалы. Сонымен қатар, стратегия миссияның орындалуын қамтамасыз етуге және осы тұжырымдаманы ұйым басқарушылық шешімдер қабылдау кезінде басшылыққа алатын "тактика - саясат - рәсімдер - ережелер" жиынтығы ретінде түсіндіруге арналған жалпы кешенді жоспар ретінде түсініледі. Басқаша айтқанда, стратегия сұраққа жауап береді: "миссияны қалай жүзеге асыру керек, мақсаттарға қалай қол жеткізуге болады?.

2.1 Мақсаттардың қасиеттері және ұйымның мақсаттарын әзірлеу кезінде қойылатын талаптар
Жоғарыда айтылғандай, мақсаттар ұзақ мерзімді перспективада ұйымның сәтті жұмыс істеуі және өмір сүруі үшін өте қажет. Алайда, егер мақсаттар нашар немесе дұрыс анықталмаса, бұл ұйым үшін өте ауыр теріс салдарға әкелуі мүмкін. Мақсат қоюдағы адамзаттың үлкен тәжірибесі дұрыс тұжырымдалған мақсаттар қанағаттандырылуы керек бірнеше негізгі талаптарды анықтауға мүмкіндік береді. Мақсаттардың келесі қасиеттерін бөліп көрсетуге болады:
- бағыныштылық, яғни жоғары деңгейдегі ішкі жүйелердің мақсаттары төменгі деңгейдегі ішкі жүйелердің мақсаттарын анықтайды (қорытынды: мақсаттар жоғарыдан төменге қарай қалыптасады);
- орналастыру, бұл жалпы мақсат бірнеше жергілікті, жеке мақсаттармен нақтыланатындығымен көрінеді. Өрістету мазмұны бойынша, уақыты бойынша, деңгейі бойынша жүзеге асырылуы мүмкін;
- салыстырмалы маңыздылығы.
Мақсаттарға қойылатын келесі талаптарды бөліп көрсетуге болады:
- біріншіден, мақсаттарға қол жеткізу керек. Әрине, мақсаттар үшін ұйым қызметкерлері үшін белгілі бір шақыру жасалуы керек. Олар болуы тиіс емес, тым жеңіл қол жеткізу үшін. Бірақ олар сонымен бірге орындаушылардың рұқсат етілген мүмкіндіктерінен асып кетпеуі керек. Қол жеткізу мүмкін емес мақсат жұмысшылардың демотивациясына және олардың бағдарын жоғалтуға әкеледі, бұл ұйымның қызметіне теріс әсер етеді;
- екіншіден, мақсаттар икемді болуы керек. Мақсаттар қоршаған ортада болуы мүмкін өзгерістерге сәйкес оларды түзету мүмкіндігін қалдыратындай етіп белгіленуі керек. Менеджерлер мұны есте сақтауы керек және қоршаған орта тарапынан ұйымға қойылатын жаңа талаптарды немесе ұйымда пайда болған жаңа мүмкіндіктерді ескере отырып, белгіленген мақсаттарға өзгерістер енгізуге дайын болуы керек;
- үшіншіден, мақсаттар өлшенуі керек. Бұл дегеніміз, мақсаттар сандық түрде өлшенетін немесе мақсатқа қол жеткізілгенін басқа объективті түрде бағалауға болатындай етіп тұжырымдалуы керек. Егер мақсаттар өлшенбейтін болса, онда олар әртүрлілікті тудырады, қызмет нәтижелерін бағалау процесін қиындатады және қақтығыстар тудырады;
- төртіншіден, мақсаттар нақты, қажетті ерекшелікке ие болуы керек, бұл ұйымның қай бағытта жұмыс істейтінін нақты анықтауға көмектеседі. Мақсат іс-әрекеттің нәтижесінде не алу керектігін, оған қандай мерзімде қол жеткізу керек және мақсатқа кім жетуі керек екенін нақты көрсетуі керек. Мақсат неғұрлым нақты болса, оған жету стратегиясын білдіру оңайырақ болады. Егер мақсат нақты тұжырымдалған болса, онда бұл ұйым қызметкерлерінің барлығы немесе басым көпшілігі оны оңай түсінуге, демек, алда не күтіп тұрғанын білуге мүмкіндік береді;
- бесіншіден, мақсаттар бірлескен болуы тиіс. Үйлесімділік ұзақ мерзімді мақсаттар миссияға, ал қысқа мерзімді мақсаттар ұзақ мерзімді мақсаттарға сәйкес келеді деп болжайды. Бірақ уақытша үйлесімділік мақсаттардың үйлесімділігін орнатудың жалғыз бағыты емес. Табыстылыққа және бәсекелестік позицияны белгілеуге қатысты мақсаттар немесе қолданыстағы нарықтағы позицияны нығайту мақсаттары және жаңа нарықтарға ену мақсаттары, кірістілік пен қайырымдылық мақсаттары бір-біріне қайшы келмеуі маңызды. Сондай-ақ, үйлесімділік өсу мақсатын және тұрақтылықты сақтауды талап ететінін әрқашан есте ұстаған жөн;
- алтыншыдан, мақсаттар ұйымның қызметін анықтайтын әсер етудің негізгі субъектілері үшін, ең алдымен оларға қол жеткізуге тура келетіндер үшін қолайлы болуы керек. Мақсаттарды тұжырымдау кезінде жұмысшылардың қандай қажеттіліктері мен қажеттіліктерін ескеру өте маңызды. Ұйымға әсер ететін және пайда табуға мүдделі субъектілер арасында жетекші рөл атқаратын меншік иелерінің мүдделерін ескере отырып, менеджер үлкен қысқа мерзімді пайда алуға ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.