Құқық әлеуметтанушы

Кіріспе

Құқық социологиясы - өмірімен, әлеуметтік практикамен байланысты құқық жүйесін қарастыратын жалпы социологияның бағыты. Құқық социологиясы- мысалы, отбасы социологиясы, білім социологиясы, еңбек социологиясы және с.с. секілді сала.
Құқық жүйесі - күрделі әлеуметтік құбылыс, мұнда қоғамдық өмірдің заңдылықтарын нормативтік формада көрсетеді және бекітеді. Тарихи тұрғыда барлық құқық жүйесіне шартты түрде жеке өзіндік және көпшілік құқық кіреді.
Дәстүрлі түрде жеке өзіндік құқыққа жеке тұлғалардың мүдделерін қамтамасыз етуге жұмылдырылған салалар жатқызылады (азаматтық, банктік, сақтандыру, патенттік құқық және басқалары).
Көпшілік құқыққа мемлекттік, әкімшілік және қылмыстық құқықтар жатқызылады.
Қазіргі қоғамның құқықтық жүйесі мынадай негізгі салаларды біріктіреді:
1. Мемлекеттік (конститутциялық) құқық- бұл елдің қоғамдық және мемлекеттік негізін белгілейтін құқық саласы, азаматтардың, мемлекет органдары жүйесінің құқықтық жағдайының негізгі және олардың негізгі өкілеттіктері.
2. Әкімшілік құқық мемлекеттік оргаандардың атқарушылық- басқарушылық қызметін жүзеге асыру барысында жинақталатын қоғамдық қатынастарды реттейді.
3. Қаржы құқығы қаржылық қызмет саласындағы қоғамдық қатынастарды реттейтін нормалардың жиынтығын білдіреді.
4. Жер құқығы адамзат қоғамының өмір сүруінің материалдық негізі болып табылатын жерді, оның қойнауын, суды, ормандарды пайдалану мен қорғау саласындағы қоғамдық қатынастарды реттейді.
5. Азаматтық құқық-әр түрлі мүліктік және сонымен сабақтас жеке мүліктік емес қатынастарды реттейді. Азаматтық құқық нормалары

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Құқық әлеуметтанушы

1. Құқық социологиясы пәнінің объектісі мен өзіндік ерекшеліктері.
2. Құқық шығармашылығы қызметінің негізгі элеуметтік факторлары.
З.Құқықтың әлеуметтік функциялары.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.

Құқық социологиясы - өмірімен, әлеуметтік практикамен байланысты
құқық жүйесін қарастыратын жалпы социологияның бағыты. Құқық
социологиясы- мысалы, отбасы социологиясы, білім социологиясы,
еңбек социологиясы және с.с. секілді сала.
Құқық жүйесі - күрделі әлеуметтік құбылыс, мұнда қоғамдық өмірдің
заңдылықтарын нормативтік формада көрсетеді және бекітеді. Тарихи тұрғыда
барлық құқық жүйесіне шартты түрде жеке өзіндік және көпшілік құқық
кіреді.
Дәстүрлі түрде жеке өзіндік құқыққа жеке тұлғалардың мүдделерін қамтамасыз
етуге жұмылдырылған салалар жатқызылады (азаматтық, банктік,
сақтандыру, патенттік құқық және басқалары).
Көпшілік құқыққа мемлекттік, әкімшілік және қылмыстық құқықтар
жатқызылады.
Қазіргі қоғамның құқықтық жүйесі мынадай негізгі салаларды біріктіреді:
1. Мемлекеттік (конститутциялық) құқық- бұл елдің қоғамдық және
мемлекеттік негізін белгілейтін құқық саласы, азаматтардың, мемлекет
органдары жүйесінің құқықтық жағдайының негізгі және
олардың негізгі өкілеттіктері.
2. Әкімшілік құқық мемлекеттік оргаандардың атқарушылық- басқарушылық
қызметін жүзеге асыру барысында жинақталатын қоғамдық қатынастарды
реттейді.
3. Қаржы құқығы қаржылық қызмет саласындағы қоғамдық
қатынастарды реттейтін нормалардың жиынтығын білдіреді.
4. Жер құқығы адамзат қоғамының өмір сүруінің материалдық негізі
болып табылатын жерді, оның қойнауын, суды, ормандарды пайдалану мен
қорғау саласындағы қоғамдық қатынастарды реттейді.
5. Азаматтық құқық-әр түрлі мүліктік және сонымен сабақтас жеке
мүліктік емес қатынастарды реттейді. Азаматтық құқық нормалары меншіктің
әр түрлі формасын бекітеді және қорғайды, құқықтар мен анықтайды, өнер,
әдебиет т.б. жасауға байланысты қатынастарды реттейді
Азаматтық құқық азаматтың немесе ұйымның ара мен абырой секілді жеке
мүліктік емес құқықтарды да қорғайды.
6. Еңбек құқығы - бұл адамның еңбек қызметі барысындағы қоғамдық
қатынастарды реттейтін құқық саласы. Еңбек құқығы нормасы мысалы,
жұмысқа қабылдау шартын анықтайды, жұмыс уақыты мен демалыс уақытын,
еңбек шартының қауіпсіздік ережелерін белгілейді.
7. Отбасы құқығы- неке-отбасы қатынастарын реттейтін құқық
саласы. Оның нормалары некеге тұру шарттары мен тәртібін
белгілейді, ерлі-зайыптылардың құқықтары мен міндеттерін, ата-анасы
мен баларының бір-біріне деген қарым-қатынастарын анықтайды.
8. Азаматтық-іс жүргізу құқығы соттардың азаматтық, еңбек және
отбасы қарауы барысында туындайтын қатынастарды реттейді.
9. Қылмыстық құқық қандай қоғамдық құлықтың қылмыстық болып
табылатынын және оның жасалғаны үшін қандай жаза қолданылатын
белгілейтін нормалардың кешенін білдіреді. Қылмыстық құқықтың нормалары
қылмыс ұғымын анықтайды; қылмыс топтарын, қылмыстық құлық және
басқалары үшін жазалау түрлері мен мөлшерін белгілейді.
10. Қылмыстық-процессуалдық құқық қылмыстық істер бойынша іс жүргізу
тәртібін анықтайды. Осы саланың нормалары алдын ала тексеру тергеу
органдарының, прокуратураның, соттың қызметін және қылмыстық істерді
шешуі кезінде, сот талқысы барысында және қылмыстық істерді
шешуші кезінді азаматтармен өзара қарым-қатынасын реттейді.
11. Еңбек-түзету құқығы қылмыстық жазалау және еңбек-түзету
арқылы ықпал етуге байланысты шараларды орындау кезінде құралатын
қатынастарды реттейді. Осы саланың нормалары сотталғандардың өздеріне
тағайындалған қылмыстық жазалау шараларын өтеп шығу
тәртібін белгілейді, сондай-ақ жазасын өтеу кезінде
соттағандарды түзету жөніндегі қызметті реттейді.
Құқықты қоғам тудырса да, барлық заңдық құбылыстар осы немесе өзге дәрежеде
әлеуметтік құбылыс болып табылады және сондықтан құқық социологиясының
объектісі болып табылады.
Құқық социологиясы өзінің тар ұғымында осы саламен шектеледі.
Тармағынада құқық социологиясының мәні әлеуметтік институт ретінде және
заң нормаларымен реттелетін әлеуметтік қызмет формасы ретінде.
Сондай-ақ әлеуметтік институттар жүйесінде құқықтың қызмет етуінің
әлеуметтік және әлеуметтік-психологиялық механизмдері ретінде құқық
жүйесі болады.
Мұнда зерттеушілердің қарастыру назарына заңның функциясы, оның
мәртебесі (құрметі), заңды білу туралы (хабардарлық),
көпшіліктің соттар туралы білуі, олардың әлеуметтік жағдайы туралы,
соттың баяулығы туралы және т.б. секілді проблемалар ілінеді.
Кең мағынада құқық социологиясының мәні-құқық жүйесінің қоғаммен ғаламдық
әлеуметтік жүйе ретіндегі өзара байланысы мен өзара әрекеті. Сондықтан
құқық социологиясы (заңи социология) кең мағынада бастапқы заңи
құбылыстарды, сол сияқты отбасы, меншік шарт, жауапкершілік және т.б.
секілді қосалқы, туынды құбылыстарды да қамтиды.
Құқықтық ғылымды бірінші кезекте тиісті қоғамдық қатынастардың құқықтық
формасы, құқық мазмұны мен оның субъектілерінің міндеттері қызықтырады.
Социология болса әрқашан осы немесе өзге қоғамдық құбылыстардың әлеуметтік
тамырларын (генезисін), әлеуметтік орнын және әлеуметтік функциясын
анықтайды.
Социология адамдардың нақты қоғамдық қатынастарын зерттейді.
Социология ғылымының пайда болуына мұрындық болған О.Конт заңның априорлық
ұғымдардан емес, тәжірибеден (қоғам өмірінен) тууы тиіс деп санайды. Ол
өзінің субъективті құқыққа қатынасын былайша білдірген: Ешкім де әрқашан
өзінің борышын орындау құқығынан басқа құқық иеленбейді Объективті құқыққа
келетін болсақ, ол азаматтық тәртіп деген атпен оның жүйесінде үнемі
бірге жүреді.
Жалпы социлогфия да сол сияқты оның саласы да (осы жағдайда; құқық
социологиясы) теңдей жалпы зерделенетін құбылысты зерттейді, бірақ әрбір
сала мұны өз жолымен жасайды. Сөйтіп, мысалы, мекені-қарастыратын болса,
жалпы социология, ең алдымен, демографиялық, құлықтық, экономикалық
факторлармен шұғылданады.
Э. Дюркгейм қылмыстық құқық социологиясына қомақты үлес қосты. Ол жазаның
нақты функциясы қоғамның қалыпты өмір сүруін және оның санасының тиісті
деңгейде болуын қамтамасыз етеді деп тұжырымдайды. Ол қазіргі қоғам егер
сот тәртібін сыйлайтын болса, тұрақтылықты сақтай алады деп
есептейді.
Макс Вербердің құқық социологиясының негізгі ережелері оның басты еңбегі
Шаруашылық және қоғам деген кітабында айтылған. Мұндағы шешуші ұғым:
құқықтық қызметкер, яғни қоғамның белгілі бір нормаларды сақтауды
қамтамасыз ету және оларды бұзғаны үшін санкциялар қолдану үшін шығарған
қоғамның мүшесі болып табылатындардың бәрі.
Құқықтың социологиялық ұғымдарын жасауға өз ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.