Программалау тілінің пайдаланылған бөлімдеріне сипаттама
Еуразия технологиялық Учреждение
Университеті Евразийский технологический
мекемесі
Конкурс студенческих работ ЕТУ
Windows Офистік бағдарламаларының интерфейстерін казахофикациялап, жаңалап құрастыру тәсілдері
2014
Приложение 1
Аннотация научной работы
1. Название: Windows Офистік бағдарламаларының интерфейстерін казахофикациялап, жаңалап құрастыру тәсілдері
2. Государственный рубрикатор научно- технической информации
3. Евразийский технологический университет
4. Год завершения работы 2016г.
5. Объем работы:__60с.
6. Количество приложений:_3__с.
7. Количество иллюстраций:__15__с.
8. Количество таблиц:__3__с.
9. Количество источников литературы:__10__
Характеристика работы:
1. Цель научной работы
Исследование технологии казахофикации офисных приложении Windows___
2. Методы проведенных исследований
_разработка приложений, драйверов методом проб и внедрение с опробацией___
3. Основные результаты научного исследования (научные,
практические)
_Лицензионно внедрённые программные обеспечения на с казахским интерфейсом___
4. Наличие документов об использовании научных результатов (да, нет) - акт внедрения 1
Подпись автора
Приложение 2
СВЕДЕНИЯ
об авторе и научном руководителе работы, представленной на
конкурс НИРС
АВТОР
1. Фамилия - Өсерхан
2. Имя - Аманжол
3. Отчество -
4. Курс - 3к, И-12-1 ко
5. Домашний адрес - Алматы, р-н Алатау, Нарвская 3, кв. 2
НАУЧНЫЙ РУКОВОДИТЕЛЬ
1. Фамилия - Балабекова
2. Имя - Маскура
3. Отчество - Жакипбековна
4. место работы, должность, (ученая степень, ученое звание)
ЕТУ, кафедра Информационных технологии и ЕНД,
к.п.н., профессор РАЕ Балабекова М.Ж.
Проректор по научной работе (подпись)
Научный руководитель (подпись)
Автор работы (подпись)
Еуразия технологиялық Учреждение
Университеті Евразийский технологический
мекемесі университет
Конкурс студенческих работ ЕТУ
Windows Офистік бағдарламаларының интерфейстерін казахофикациялап, жаңалап құрастыру тәсілдері
2014
Приложение 1
Аннотация научной работы
1. Название: Windows Офистік бағдарламаларының интерфейстерін казахофикациялап, жаңалап құрастыру тәсілдері
2. Государственный рубрикатор научно- технической информации
3. Евразийский технологический университет
4. Год завершения работы 2016г.
5. Объем работы:__60с.
6. Количество приложений:_3__с.
7. Количество иллюстраций:__15__с.
8. Количество таблиц:__3__с.
9. Количество источников литературы:__10__
Характеристика работы:
1. Цель научной работы
Исследование технологии казахофикации офисных приложении Windows___
2. Методы проведенных исследований
_разработка приложений, драйверов методом проб и внедрение с опробацией___
3. Основные результаты научного исследования (научные,
практические)
_Лицензионно внедрённые программные обеспечения на с казахским интерфейсом___
4. Наличие документов об использовании научных результатов (да, нет) - акт внедрения 1
Подпись автора
Приложение 2
СВЕДЕНИЯ
об авторе и научном руководителе работы, представленной на
конкурс НИРС
АВТОР
1. Фамилия - Өсерхан
2. Имя - Аманжол
3. Отчество -
4. Курс - 3к, И-12-1 ко
5. Домашний адрес - Алматы, р-н Алатау, Нарвская 3, кв. 2
НАУЧНЫЙ РУКОВОДИТЕЛЬ
1. Фамилия - Балабекова
2. Имя - Маскура
3. Отчество - Жакипбековна
4. место работы, должность, (ученая степень, ученое звание)
ЕТУ, кафедра Информационных технологии и ЕНД,
к.п.н., профессор РАЕ Балабекова М.Ж.
Проректор по научной работе (подпись)
Научный руководитель (подпись)
Автор работы (подпись)
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .4
ДЖ-ың мақсаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..8
1. Негізгі бөлім
1.1 Пайдаланылған операциялық жүйеге мінездеме. WINDOWS туралы
жалпы түсінік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 9
1.2 Программалау тілінің пайдаланылған бөлімдеріне сипаттама. BORLAND DELPHI-дің IDE элементтерінің сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..11
1.3 Есептің жалпы қойылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...19
1.2. DELPHI ОББ-дың визуалды емес компоненттері мен IDE элементтерін пайдаланып құрастырылған Блокнот және WordPad мәтіндік редакторлары қосымшаларын құрудың әдістемелік негізі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 19
1.3 Есеп модульдерінің алгоритмі, құрылымдық сызбасы, блок-схемасы ... ... ..24
1.3.1 Программаның негізгі модульдерінің алгоритмі ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... .24
1.3.2 Құрастырылуға тиіс Блокнот және WordPad мәтіндік редактор - ла - ры қосымшаларының құрылымдық сызбасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 28
1.3.3 Программаның негізгі модульдерінің блок-схемалық сызбасы ... ... ... ...28
1.4 Енгізу және шығару деректерінің сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..36
2. Жобаны өндіріске ендіру
2.1 Программа модульдерінің сипаттамалары мен листингілері ... ... ... ... ... ... .38
2.2 Бақылау мысал формаларының үлгілері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 44
2.3 Пайдаланушыға және программистке нұсқау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... 45
3 Техникалық қауіпсіздік шаралары
3.1. Компьютер, оның орналасатымн орны, мекемелердегі электроқауіпсіздік, өрттен сақтандыру шаралары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...52
ТҰЖЫРЫМ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..62
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... .64
КІРІСПЕ
Ұсынылып отырған ЕТУ-інің 5В060200 АЖжәнеҒЖП мамандығының 3-ші курс қазақ тобының кб студенті Өсерхан Аманжолдың Windows Офистік бағдарламаларының интерфейстерін казахофикациялап, жаңалап құрастыру тәсілдері тақыры - бы - - на арналған ғылыми жобасының маңызы өте зор және бұл жоба Блокнот және WordPad мәтіндік редакторларының қосымшасының қазақша нұсқасын құрастыру арқылы ұсынылған.
Ұсынылып отырған Windowsқа кірістірілген офистік программалардың қазақша нұсқасын құрастыру атты дипломдық жоба тақырыбы бойынша құрылған қосымшалары кез келген оқу орындарында, жалпы оқу орындардың күндізгі бөлім оқушыларының және сырттай оқу бөлімінің студенттерінің білім алу тәсілін, қашықтан оқыту жүйесін ендіру арқылы автоматтандыруда осы жаңа түрде құрастырылған Блокнот және WordPad мәтіндік редакторы қосымшасын программасының мәні өте зор, өйткені осы аталған қашықтан оқыту жүйесін оқу орындарында ендіру толығымен компьютерлер мен Интернет жүйелерінің көмегімен орындалады. Осы жағдайда барлық оқу материалдары, тапсырмалар мен олардың орындалу нәтижелері Интернет арқылы осы аталған Блокнот және WordPad қосымшасы терезесі арқылы алынып және беріліп отырады.
Құрастырылған Windowsқа кірістірілген офистік программалардың қазақша нұсқасын құрастыру тақырыбы бойынша құрастырылған Блокнот және WordPad мәтіндік редакторларының қосымшалары қазақ тілінде құрылған әмбебап офистік қосымшалар түрінде құрастырылған және олардың құрамында есептің қойылымында берілген тапсырманың барлығы да орындалған.
Сондықтан, ДЖ-да құрастырылған Блокнот мәтіндік редакторы мен WordPad қосымшасы осы заманға сай және сонымен қатар білім деңгейін тексеру мүмкіндігін беретін әмбебап қосымша деп айтуға болады.
Жобада, ДЖ тақырыбына сәйкес, офистік қосымшалар құрастырудың тео - ри - ялық негізі мен осы құрылған Блокнот мәтіндік редакторы қосымшасының алгоритмі, оны оқу процесінің өндірісіне ендіру процесі толық түрде сипат - тал - ып, бақылау мысалдарымен бірге түсініктемелерімен қамтыла отырып берілген.
Жобаның мақсаты
Ғылыми жобаның негізгі мақсатына осы аталған есептеулерді алғашқы берілген белгілі бір деректердің негізінде, Delphi программалау ортасының әмбебап қосымшалар құруға арналған көптеген компоненттері мен мүмкіндіктерін пайдалана отырып, көрнекі де пайдалануға ыңғайлы интерфейстер құрып орындау тәсілін жатқызуға болады.
Яғни, ДЖ-ның мақсаты деп, кез келген бір Ғылыми жобаның толық түрде құрастырылған программалық бөлімінің өнімін өндірісте өндірілген өнімге баламалап, оны өндіріске, біздің жағдайда, оқу орындарында қашықтан оқыту процесінде пайдалануға арналған әмбебап қосымша түрінде ұсыну , - деп айтуға болады.
Қосымша Delphi программалау ортасында оның барлық мүмкіндіктерін пайдаланып офистік қосымшалар құруға және DELPHI ОББ-дың визуалды емес компоненттері мен IDE элементтерін пайдаланып, мүмкіндіктері кеңейтілген Блокнот мәтіндік редакторы мен WordPad қосымшасы аталаған компоненттерді толық пайдалана отырып, ДЖ-ны қорғауға арналған презентация жасау мақсатында, бірнеше басқару формаларынан тұратын күрделі құрылымды қосымша түрінде құрастыруды көздейді.
Сондықтан Ғылыми жобада ұсынылып отырған Windowқа кірістірілген офистік программалардың қазақша нұсқасын құрастыру тақырыбы бойынша DELPHI ОББ-дың визуалды емес компоненттері мен IDE элементтерін пайдаланып құрастырылған Блокнот мәтіндік редакторы мен WordPad қосымшасы осы заманға сай және сырттай оқу бөлімінде қаш - ы - қ - тан оқыту процестерін (дистанционное образование) ендіру барысы - нда арнайы спутниктік байланысы арқылы немесе интернет арқылы пәнді оқытып үйретуде, сонымен қатар білім деңгейін тексеру мүмкіндігін беретін әмбебап қосымша, деп айтуға болады.
ДЖ-ның алдына, оның тақырыбына сәйкес, офистік қосымшалар құрасты - р - у - дың тео - ри - ялық негізі мен осы құрылған Блокнот мәтіндік редакторы мен WordPad қосымшаларының алгоритмін, оны оқу процесінің өндірісіне ендіру процесін толық тү - р - де сипат - тап, бақылау мысалдарымен бірге, түсініктемелерімен қамти отырып қорғауға ұсыну мақсаты қойылған.
Ғылыми жобада келтірілген құрылған Блокнот мәтіндік редакторы мен WordPad қосымшасының нарықтық экономикалық тиімділігін есептеу әдісі келесідей бірімен-бірі байланысқан жеке-жеке орындалатын есептеулерден құрылған:
* Программалық өнімді өңдеуге және өндіруге кеткен шығынды есептеу;
* Программалық өнімді өндіргенге дейінгі шығынды есептеу;
* Программалық өнімді құрастыруға кеткен шығынды есептеу;
* Кеткен шығынның өтелу мерзімін анықтадым есептеулерін жүргізу;
* Программалық өнімнен алынған жылдық экономиялық тиімділікті есептеу.
Ғылыми жобаның алдына қойған мақсаты түгел орындалған, тапсырыс көлемінде материалдар толық келтірілген.
1. ЖАЛПЫ БӨЛІМ
1.1 Пайдаланылған ОЖ - операциялық жүйеге мінездеме.
WINDOWS туралы жалпы түсінік
Бұрынғы компьютерлерде кең тараған MS (PC)-DOS операциялық жүйесі болатын. MS-DOS операциялық жүйесінің бір адамның жұмыс істеуіне арналғанын және бір мезетте тек бір мақсатты ғана шешетінін, оның үстіне MS-DOS операциялық жүйесікомпьютердің тек 640 Кб жедел жадын ғана (RAM) пайдалана алатынын білетін боларсыздар.
Әрине, MS-DOS операциялық жүйесі соңғы версиялары қолданбалы программаларға 1 Мб-тан артық жедел жадын қолдану және программалардың бірінен екіншісіне ауыстым мүмкіндігін беретін, кейініректе шыққан сервистік программалармен толықтырған болатын.
Адам мен компьютер арасындағы байланысты ұйымдастырушы қызметін, яғни пайдаланылатын негізгі интерфейс рөлін MS-DOS жүйесінде командалық жолатқарады.Бұл жол арқылы MS-DOS жүйесі мен адам арасындағы сұхбат ыңғайсыз жүргізіледі, ЭЕМ-ді басқаруға арналған қажет жүзден аса командалар пернелерде енгізіліп барып орындалады. Командаларды жазу тәртібі өте күрделі деуге болады, кейде бір команданы орындау үшін ондаған символдарды теруге тура келеді. Осы операциялық жүйемен негізінен тек маман программалаушылар ғана тікелей жұмыс істейді де, көптеген адамдар ондай дәрежеге көтеріле алмайды.
Осыдан барып, адам мен операциялық жүйе арасындағы байланысты жеңілдету үшін әртүрлі жүйелік қоршаулар қарастырыла бастады.Бірақ олар негізінен мәтіндік режимде (ең кең таралғандардың бірі-Norton Commander) жұмыс істейтін еді. Бұларда бір-екі пернені қатар бастым арқылы күрделі де қиын командаларды термей-ақ, тікелей орындау жүзеге асырылады.
WINDOWS' 2000-да жұмыс атқарудың
бастамасы
Жүйелік блоктың алдыңғы бетіне орналасқан, Power деп аталатын қостым, өшіру батырмасын басып, компьютерді іске қосыңыз. Бұл жағдайда компьютердің процессоры тұрақты жад құрылымына (ТЖҚ) сақтадымлы программалармен қатынасады.Бұл программалар компьютердің негізгі құрылымдарының жұмыс қабілетін тексереді де, басқаруды қатқыл дискіде орналасқан операциялық жүйеге береді. Windows'2000-ның операциялық жүйесі жүктеледі де, экранда "Dlod сететевого пароль" деген терезе пайда болады, ол сіздің атыңыз бен құпия сөзді сұрайды. Бұл процесс "жүйеге ену" немесе "тіркелу" деп аталады.
Алдын ала Windows'2000-нан қалай шығу қажет екеніне тоқтала кетейік. Бұл өте қажетті нәрсе, себебі, егер жүйеден дұрыс шықпаса, онда жүйеде ыңғайсыз жағдайболуы мүмкін, тіпті компьютерде сақталып тұрған программалардың бұзылып қалуы да ғажап емес.
WINDOWS объектілері
Windows'2000-графикалық операциондық жүйе, оның негізгі объектісі терезе және белгілер болып табылады.
Windows'2000 объектілерін әр түрлі құрылғылармен басқаруға болады, оның ең негізгісі тышқан.
Тышқанның көмегімен Windows'2000 объектілерінде төмендегідей амалдарды орындауға болады: апарып қою, жылжыту, қостым, жалғастыру, бөліп алу, ашу, жабу және т.б.. Бұл амалдарды орындау үшін тышқанды басқаруды білу керек, яғни тышқанды кілемше бетінде жылжыта білу, оң және сол жақ батырмаларды тез баса білу.
Тышқанның сол жақ батырмасы негізгі, ал оң жақ батырмасын көмекші батырма дейді. Тышқан кілемше бетімен жылжытқанда, экран бетінде оның көрсеткіші жылжып отырады. Әр түрлі жағдайларға байланысты тышқын көрсеткіші түрлі пішінде (формада) болады.
Жұмыс алаңында Windows-тың объектілері және басқару элементтері орналасқан.
Объект дегеніміз-Windows жұмыс атқара алатын барлық мүмкіндіктер. Объект деген белгілі бір ұғым. Әр объектінің өзіне тән қасиеттері болады. Олар бір-бірінен қасиеттері арқылы ажыратылады. Windows-та объект қатарына қапшықтар (папки), файлдар, терезелер, таңбалар (ярлыки), белгілер, тышқан көрсеткіші жатады.
Мысалы, файл объектісінің қасиетіне оның атадымы, типі, өлшемі, құрылған мерзімі жатады. Ал қатты диск қасиетіне оның типі, сиымдылығы жатады.
Объектілер жұмыс орнында әр түрлі белгілер арқылы анық көрсетілген.
Деректердің әртүрлілігі ондағы таңбашаларға байланысты. Егер деректердің өзі объект болса, онда таңбашалар оның бейнесін көрсетеді. Бір объектінің көптеген таңбашалары болуы және оларкез келген орында орналастымы мүмкін және белгілермен қатынастым үшін қолданылады.
Бірқатар объектілер қандай да бір ерекшеліктері бойынша топтастырылады, оларды анықтадым үшін қапшық түсінігі пайдаланылады.
Windows жүйесінің негізгі функциялары
Кез келген операциялық жүйе сияқты Windows мынадай мәселелердің орындалуын қамтамсыз етуі тиіс:
компьютердің барлық аппараттық құрал-жабдықтарын басқару;
файлдық жүйемен жұмыс істеуді қамтамасыз ету;
қолданбалы программаларды іске қостым. Бұған қоса Windows жүйесі;
бір уақытта бірнеше программалардың жұмыс істеуін;
әртүрлі программалар арасында мәліметтер алмастымды;
масштабталатын қаріптерді қолдауды;
мультимедия мүмкіндіктерін пайдалануды;
бірыңғай анықтамалық жүйе жұмысын қолдануды қамтамасыз ете алады.
7.2 Программалау тілінің пайдаланылған бөлімдеріне сипаттама
BORLAND DELPHI-дің IDE элементтерінің сипаттамасы
Жаңа программалау жүйесiнiң негiзгi өзгерiстерi ретiнде мыналарды көрсетуге болады.
* Object Pascal жаңа бағдарламалау тiлi, Borland Pascal тiлiнiң бұрынғы нұсқасының өңделген түрi болып болды.
* RAD (rapid application development) өңдеу технологиясына бағытталған программалау ортасының компоненттi модулi.
Object Pascal программалау тiлi өңдеу құралдарының рыногында C++, Java сияқты объектiлi-бағытталған тiлдермен қатар пайда болды. Borland компаниясы объектiлi-бағытталған тiлдерді дамытып,Object Pascal тiлiн құруда өз тәжирбелерінің жетістігін көрсете білді. Жаңа тiл синтаксис жағынан да, ұсынылатын мүмкiндiктер жағынан да сәттi шыққан тіл болды. Бұл тiл объектiлi-бағытталған программалаудың барлық негiзгi механизмдерiн қамтыды.
Borland Delphi программалау жүйесi Windows ОЖ орындалатын нәтижелеушi программаларды құруға арналған.
Borland Delphi программалау жүйесiнiң және оның компонентiк моделiнiң негiзiн VCL (Visual component Library) кiтапханасы құрайды. Бұл кiтапханада ОЖ интерфейсi мен басқаруының негiзгi орындары компонент түрiнде жүзеге асырылған. Сондай-ақ мұның құрамына "клиент-сервер" құрлымындағы нәтижелеушi программаларды өңдеу үшiн Borland Delphi құрамындағы BDE (Borland database engine) тәсiлi еніп отыр. Ендi ол нәтижелеушi программалар VCL кiтапханаларының көмегiмен БД серверлер диапазонына шығу мүмкiндiгiн қамтамасыз етедi. BDE көмегiмен нәтижелеушi программалар Microsoft SQL, Server, Interbase, Sybase, Oracle және тағы басқа типтi БД серверлермен өзара жұмыс жасайды.
Borland Delphi программалау жүйесi бiрнеше рет жаңарып, қолданушыларға бірнеше жаңартылған версияларды ұсынды. Жүйенiң соңғы версиясында (4, 5 версиялары) қосымшаның үш деңгейлi құрылымдық нәтижелеушi программаларын өңдеу тәсiлдерiнiң жинағы қамтылған. Borland Delphi бағдарламалау жүйесi берiлген құрылымның серверлiк, сондай-ақ клиенттiк бөлiмiн өзгертуге мүмкiндiк бередi. Онда COMDCOM технологияларын (Mic.Win типтi ОЖ көп тараған), сонымен бiрге СОВСА технологиясын (тек қосымшаның клиенттiк бөлiмiн өңдегенде ғана) қолдануға болады.
Объектілі - бағытталған програмалаудың негізгі түсініктері.
Объекттер
Сол немесе басқа программалау тілінің негізіне программаның стильіне әсер ететін басқарушы идея кіреді.
Бірінші тарихи идея процедуралық құрылымды программаның идеясы бола - ды. Программист өзінң программасында қандай процедураны қолданатынын шешіп, кейін осы прцедураны орындау үшін жақсы алгоритмдерді таңдайды.
Процедуралық бағытталған тілге мысал ретінде Фортран бірінші және осы күнге дейінгі танымал тіл.
Симула-67 тілден бастап программалауда жаңа тәсіл жобаланды, ол объек - ті - лі -бағытталған программалау, - деген атқа ие болды (ОБП).
Объектілі-бағытталған программаның артық жері тек қана қиын программа - ларды жасағанда ғана толығымен көрінеді.
Delphi объектілі-бағытталған программаның ортасы болып табылады. Программалау тілі ретінде Object Pascal тілі қолданылады.
BORLAND DELPHI-дің
IDE элементтерінің сипаттамасы
IDE -- Delphi-дің интеграцияланған программа құру ортасы
Standard - қосымшасы
Frame -- фрейм.Компоненттерді орналастыруға арналған контейнер
қызметін атқарады.Фрейм формаға қарағанда компоненттер
палитрасында орналаса алады.
MainMenu -- программаның басты мәзірі (меню). Бұл компонент қиын иерархиялық мәзірді құрады және оған қызмет етеді.
PopupMenu -- бұл жанама немесе ықшам (локальный) мәзір. Әдетте бұл мәзір тышқанның оң жақ батырмасын басқанда шығады.
Label -- таңба (метка). Бұл компонент өте ұзын емес біржолды жазуды терезеге орналастыруға қолданылады.
Edit -- енгізу өрісі, мәтінді редакциялау.
Memo -- көпжолды редакциялайтын мәтіндік өріс.Ол көпжолды мәтінді енгізуге қолданылады.
Button -- батырма.Бұл компоненттің OnClick оқиғасын өңдеуші әдетте кейбір батырмаларды қостымға қолданылады
CheckBox -- жалауша (флажок). Жұмыс істеуші программада осы батырманың үстінен тышқанды шерту оның Checked логикалық қасиетін өзгертеді.
RadioButton -- ауыстырғыш (переключатель). Тәуелді батырма таңдау.
ListBox -- тізім (список). Ұсынылған нұсқаның тізімі бар және ағымдағы таңдауды қадағалауға мүмкіндік береді.
ComboBox -- біріктірілген таңдау тізім.
ScrollBar -- айналдыру жолағы.
GroupBox -- топтадым тақтасы (панель группировки).Бұл компонент мағынасы жағынанан байланысты бірнеше компоненттерді топтадымға қолданылады.
RadioGroup -- ауыстырғыштар тобы. Бірнеше байланыстырылған ауыстырғыштарға қызмет ететін арнайы қасиеттерді құрайды.
Panel -- панель. Бұл компонет GroupBox сияқты, бірнеше компоненттерді
біріктіруге қызмет етеді.
Action List -- іс -- қимыл тізімі (список действий).
Additional қосымшасы
Additonal қосымшасында 26 қосымша батырмалар орналасқан.
BitBtn -- стымреті бар батырма.
SpeedButton -- құралдар тақтасының батырмасы. Әдетте басты мәзірдің сол немесе басқа командаларына тез баруға қолданылады.
MaskEdit -- енгізу маскасының өрісі. Бұл компонент енгізілген мәтінді сүзгілеуге мүмкіндігі бар.
StringGrid -- кестелік мәтін. Бұл компонент мәтіндік ақпаратты кестелік түрде көрсететін мықты мүмкіншілікке ие.
DrawGrid -- произвольная таблица. StringGrid-қа қарағанда бұл компоненттің ұяшығында кез келген ақпаратты және стымреттерді жазуға болады.
Image -- бейне (изображение). Бұл компонент стымреттерді және белгілерді көрсетуге арналған.
Shape -- стандартты фигура. Бұл компоненттің көмегімен сіз терезеге дұрыс геометриялық фигураны қоя аласыз -- үшбұрыш, эллипс, шеңбер т.б.
Bevel -- жиек (кромка). Терезенің бөлек бөліктерін белгілеуге арналған.
ScrolLBox -- айналдыру жолағы бар тақта (панель). Panel компоентіне қарағанда бұл компонентте айналдыру жолағы автоматты түрде пайда болады.
CheckListBox -- жалаушалар тізімі.
StaticText -- мәтіндік таңба.
ControlBar -- құралдар тақтасы үшін кортейнер.
ApplicationEvents -- Windows хабарламасын өңдеуші. Егер бұл компонент формада орналасса, ол Windows программасына арналған барлық хабарламаларды алады.
ValueListEditor -- мамандандырылған редактор тізімі.
LabeledEdit -- біржолды өріс және таңба комбинациясы.
ColorBox -- түс таңдау тізімі
Chart -- диаграмма.
ActionManager -- іс-қимыл менеджері .
ActionMainMenu Bar -- іс-қимылға арналған мәзір жолы. Мәзір командалары ActionManager компоненті арқылы құрылады.
ActionToolBar -- іс-қимылға арналған құралдартақтасы. ActionManager компоненті арқылы құрылған батырмаларға контейнер ретінде қызмет етеді.
CustomizeDlg -- диалоговое окно настройки. Бұл компоненттің көмегімен қолданушы өзінің таңдауы бойынша жұмыс істейтін программаның интерфейсін қоя алады.
XPColorMap -- келесі 3 компонентпен бірге түсті қоюға және ActionToolBar тақтасын толықтыруға арнап 7 версияға енгізілген.
StandardColorMap -- функционалдық түрде XPColorMap компонентіне ұқсас.
TwilightColorMap -- функционалдық түрде XPColorMap компонентіне ұқсас.
Win32 қосымшасы
TabControl -- қосымшалар жиыны. Әрбір қосымша жазуы немесе стымреті бар төртбұрышты өріс болып көрінеді.
PageControl -- қосымшалары бар беттердің жиыны. Әрбір бет өзінің интерфейстік элементтерінің жиынын құрауы мүмкін.
ImageList -- стымреттер қоймасы. Бірдей өлшемді бірнеше стымреттердің қоймасы.
RichEdit -- RTF форматының өрісі. Standard қосымшасындағы Memo компонентінен айырмашылығы, RichEdit компонентінде мәтін кеңейтілген мәтіндік форматтың ережелеріне бағынады (Rich Text Format, RTF) және өзінің қаріпін, түсін, тегістелуін т.б өзгерте алады.
TrackBar -- ползунок. Оның көмегімен мультимедиалық программаларда шығатын дауысты ауыстыру ыңғайлы.
ProgressBar -- процесстың индикаторы. Бұл компоненттің көмегімен ұзақ уақытты процестің орындалуын көрсетуге болады, мысалы, дискетте мәліметтерді ауыстыру процессі.
UpDown -- санауыш (счетчик). Бұл компоненттің екі батырмасы компонентпен байланысқан санды шаманың үлкейуіне немесе кішірейуіне арналған.
HotKey -- тез таңдау пернесі. Компонент басқарушы пернелерді енгізуге қолданылады,мысалы Fl, Alt+A, Ctrl+Shift+1 т.б.
Animate -- анимация.
DateTimePicker -- уақыт және мерзімді енгізу. Бұл компонент уақытты немесе мерзімді енгізіп көрсетуге арналған.
MonthCalendar -- күнтізбе. Мерзімді таңдау.
TreeView -- иерархиялық ағаш. Ағаш түрдегі құрылымға байланыстырылған белгілер мен жолдардың жиынтығын көрсетеді.
ListView -- иерархиялық тізім. Бұл компонент белгілерді тік немесе көлденең қатарға орналастырып, оларды ұсақ немесе ірі көлемде көрсете алады.
HeaderControl -- басқарушы тақырып. Әдетте әртүрлі кестедегі қатар мен бағанның өлшемін өзгертуге қолданылады.
StatusBar -- жол күйі (строка состояния). Әртүрлі қызметтік ақпаратты редакциялау терезесіне орналастыруға арналған.
ToolBar -- құралдар тақтасы. Бұл компонент ToolButton батырмасына контейнер қызметін атқарады және оның өлшемін автоматты түрде өзгерте алады.
CoolBar -- құралдар тақтасы. ToolBar - ға қарағанда Windows - тың стандартты интерфейстік компоненттерін орналастыратын контейнер қызметін атқарады, мысалы, Edit, ListBox, ComdoBox т. б.
PageScroller -- айналдыру батырмалары бар тақта. Тар құралдар тақтасын орналастыруға арналған.
System қосымшасы
Timer -- таймер. Бұл компонент шынай ыуақыттың интервалын есептеуге қолданылады.
PaintBox -- стымрет салуға арналған терезе. Графикалық стымрет салуға арналған төртбұрышты аудан құрайды.
MediaPlayer -- медиаплейер. Бұл компоненттің көмегімен әртүрлі мультимедиалық құрылғыларды басқаруға болады.
OleContainer -- OLE-контейнер.
Dialogs қосымшасы
OpenDialog -- файлды ашу терезесі. Файлды ашудың стандартты диалогты терезесін іске асырады (реализует).
SaveDialog -- файлды сақтадым терезесі. Файлды сақтадымдың стандартты диалогты терезесін іске асырады (реализует).
OpenPictureDialog -- бейнені ашу терезесі. Алдын - ала көру мүмкіншілігі бар арнайы графикалық стымретті ашу терезесін іске асырады (реализует).
SavePictureDialog -- бейнені сақтадым терезесі. Алдын - ала көру мүмкіншілігі бар арнайы графикалық стымретті сақтадым терезесін іске асырады (реализует).
FontDlalog -- қаріпті таңдау терезесі. Қаріпті таңдаудың стандартты диалогты терезесін іске асырады (реализует).
ColorDialog -- түс таңдау терезесі. Түсті таңдаудың стандартты диалогты терезесін іске асырады (реализует).
PrintDialog -- басып шығарудың параметірлерін қоюдың терезесі. Документті басып шығарудың параметірлерін таңдаудың диалогты терезесін іске асырады (реализует).
PrinterSetupDialog -- принтердің параметірлерін қоюдың терезесі.
FindDiaLog -- іздеу терезесі. Мәтіннің фрагментін іздеудің стандартты диалогты терезесін іске асырады (реализует).
ReplaceDiaLog -- Ауыстыру және іздеу терезесі. Мәтіннің фрагментін іздеудің және ауыстырудың стандартты диалогты терезесін іске асырады (реализует).
Win31 қосымшасы
TabSet -- қосымшалар жиыны.
Outline -- иерархиялық құрылым.
TabbedNotebook -- қосымшалары бар беттердің жиыны.
Notebook -- қосымшаларсыз беттердің жиыны.
Header -- басқарушы тақырып.
FileListBox -- файлдардың аты бар тақта (панель).
Directory ListВох -- каталогтардың аты бар тақта (панель).
DriveComboBox -- құрылғылар тізімі.
FilterComboBox -- файлдардың кеңейтілуімен тізім.
Вкладка Samples
Gauge -- шаманың (величина) индикаторы. ProgressBar компонентіне ұқсас (Win32 қосымшасы), бірақ көп түрлі формаларымен ерекшеленеді.
CoLorGrid -- түстер кестесі. Бұл компонент 16 түсті палитрадан негізгі және фондық түсті таңдауға арналған.
SpinButton -- жұптасқан батырма (спаренные кнопки). Кейбір сандық шаманы басқаруға ыңғайлы.
SpinEdit -- жұптасқан батырмалар өрісі.
DirectoryOutLine -- каталогтер құрылымы.Дисктік жинақтадымшының құрылымын иерархиялық түрде көрсетеді.
Calendar -- күнтізбе. Айдағы күнді таңдауға және көрсетуге арналған.
ActiveX қосымшасы
Chartfx -- интерактивті график.
VSSpell -- дұрыс жазуды тексеретін жүйе.
FlBook -- электронды кесте.
VtChart -- диаграмма шебері.
2 Арнайы бөлім
2.1 Есептің жалпы қойылымы
2.1.1 Windowқа кірістірілген офистік программалардың қазақша нұсқасын құрастыру тақырыбы бойынша құрастырылған Блокнот мәтіндік редакторы мен WordPad қосымшасын құрудың әдістемелік негізі
Диалогтарды программада қолдану
Delphi7 қосымшаларын құруда осы ортаға кірістірілге көптеген функ - ция - ларды пайдланамыз, бірақ солардың барлығы - ның ішіндегі ең тиімді және пай - далы болып Dialogs вкладкасындағы функци - лары саналады.
Диалогтарды қалай дұрыс пайдалану керек екенін жақсы түсіну үшін Бло - кнот қосымшасын құру мысалын қарастырамыз.
Ол үшін бос формаға келесідей элементтерді орнату керек:
1. МЕМО алаңын. Бұл алаң барлық формаға созылып қойылу үшін, Align қасиетінің alClient параметірін таңдаймыз.
2.Керекті командаларды тез жүктеуге арналған саймандар қатарын құру үшін кмпоненттер палитрасының Win32 ішкі бетіндегі CoolBar компонентін қоса - мыз. Align қасиетіне alTop параметірін қоямыз. Бұл қасиет біздің панельді терезенің жоғарғы бөлімімен біріктіріп қояды.
3.Енді CoolBar активтендіріп, оған 9 SpeedButton компонентін қоямыз да, оларға келесі қасиеттерді орнатамыз :
3.1.Glyph. Пайда болған терезеден керекті иконканы таңдап аламыз. Өзіңіз дайындаған иконкаңыз болмаса оны келесі бумадан алсаңыз болады: C:\Program Files\Common Files\Borland Shared\Images\Buttons.
3.2. Flat қасиетінде True параметрін қоямыз, бұл параметр біздің иконканы жалпақ түрге келтіреді де, олар тек тышқанмен курсорды апарғанда ғана белгіленеді.
3.3. ShowHint қасиетінде True параметрін қоямыз, Hint қасиетінде сол батырмаға сәйкес түсініктеме жазамыз (құру, ашу, сақтадым, баспаға шығару, парақ параметрлерін қою, шрифт таңдау, фон түсін ... жалғасы
Университеті Евразийский технологический
мекемесі
Конкурс студенческих работ ЕТУ
Windows Офистік бағдарламаларының интерфейстерін казахофикациялап, жаңалап құрастыру тәсілдері
2014
Приложение 1
Аннотация научной работы
1. Название: Windows Офистік бағдарламаларының интерфейстерін казахофикациялап, жаңалап құрастыру тәсілдері
2. Государственный рубрикатор научно- технической информации
3. Евразийский технологический университет
4. Год завершения работы 2016г.
5. Объем работы:__60с.
6. Количество приложений:_3__с.
7. Количество иллюстраций:__15__с.
8. Количество таблиц:__3__с.
9. Количество источников литературы:__10__
Характеристика работы:
1. Цель научной работы
Исследование технологии казахофикации офисных приложении Windows___
2. Методы проведенных исследований
_разработка приложений, драйверов методом проб и внедрение с опробацией___
3. Основные результаты научного исследования (научные,
практические)
_Лицензионно внедрённые программные обеспечения на с казахским интерфейсом___
4. Наличие документов об использовании научных результатов (да, нет) - акт внедрения 1
Подпись автора
Приложение 2
СВЕДЕНИЯ
об авторе и научном руководителе работы, представленной на
конкурс НИРС
АВТОР
1. Фамилия - Өсерхан
2. Имя - Аманжол
3. Отчество -
4. Курс - 3к, И-12-1 ко
5. Домашний адрес - Алматы, р-н Алатау, Нарвская 3, кв. 2
НАУЧНЫЙ РУКОВОДИТЕЛЬ
1. Фамилия - Балабекова
2. Имя - Маскура
3. Отчество - Жакипбековна
4. место работы, должность, (ученая степень, ученое звание)
ЕТУ, кафедра Информационных технологии и ЕНД,
к.п.н., профессор РАЕ Балабекова М.Ж.
Проректор по научной работе (подпись)
Научный руководитель (подпись)
Автор работы (подпись)
Еуразия технологиялық Учреждение
Университеті Евразийский технологический
мекемесі университет
Конкурс студенческих работ ЕТУ
Windows Офистік бағдарламаларының интерфейстерін казахофикациялап, жаңалап құрастыру тәсілдері
2014
Приложение 1
Аннотация научной работы
1. Название: Windows Офистік бағдарламаларының интерфейстерін казахофикациялап, жаңалап құрастыру тәсілдері
2. Государственный рубрикатор научно- технической информации
3. Евразийский технологический университет
4. Год завершения работы 2016г.
5. Объем работы:__60с.
6. Количество приложений:_3__с.
7. Количество иллюстраций:__15__с.
8. Количество таблиц:__3__с.
9. Количество источников литературы:__10__
Характеристика работы:
1. Цель научной работы
Исследование технологии казахофикации офисных приложении Windows___
2. Методы проведенных исследований
_разработка приложений, драйверов методом проб и внедрение с опробацией___
3. Основные результаты научного исследования (научные,
практические)
_Лицензионно внедрённые программные обеспечения на с казахским интерфейсом___
4. Наличие документов об использовании научных результатов (да, нет) - акт внедрения 1
Подпись автора
Приложение 2
СВЕДЕНИЯ
об авторе и научном руководителе работы, представленной на
конкурс НИРС
АВТОР
1. Фамилия - Өсерхан
2. Имя - Аманжол
3. Отчество -
4. Курс - 3к, И-12-1 ко
5. Домашний адрес - Алматы, р-н Алатау, Нарвская 3, кв. 2
НАУЧНЫЙ РУКОВОДИТЕЛЬ
1. Фамилия - Балабекова
2. Имя - Маскура
3. Отчество - Жакипбековна
4. место работы, должность, (ученая степень, ученое звание)
ЕТУ, кафедра Информационных технологии и ЕНД,
к.п.н., профессор РАЕ Балабекова М.Ж.
Проректор по научной работе (подпись)
Научный руководитель (подпись)
Автор работы (подпись)
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .4
ДЖ-ың мақсаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..8
1. Негізгі бөлім
1.1 Пайдаланылған операциялық жүйеге мінездеме. WINDOWS туралы
жалпы түсінік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 9
1.2 Программалау тілінің пайдаланылған бөлімдеріне сипаттама. BORLAND DELPHI-дің IDE элементтерінің сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..11
1.3 Есептің жалпы қойылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...19
1.2. DELPHI ОББ-дың визуалды емес компоненттері мен IDE элементтерін пайдаланып құрастырылған Блокнот және WordPad мәтіндік редакторлары қосымшаларын құрудың әдістемелік негізі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 19
1.3 Есеп модульдерінің алгоритмі, құрылымдық сызбасы, блок-схемасы ... ... ..24
1.3.1 Программаның негізгі модульдерінің алгоритмі ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... .24
1.3.2 Құрастырылуға тиіс Блокнот және WordPad мәтіндік редактор - ла - ры қосымшаларының құрылымдық сызбасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 28
1.3.3 Программаның негізгі модульдерінің блок-схемалық сызбасы ... ... ... ...28
1.4 Енгізу және шығару деректерінің сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..36
2. Жобаны өндіріске ендіру
2.1 Программа модульдерінің сипаттамалары мен листингілері ... ... ... ... ... ... .38
2.2 Бақылау мысал формаларының үлгілері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 44
2.3 Пайдаланушыға және программистке нұсқау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... 45
3 Техникалық қауіпсіздік шаралары
3.1. Компьютер, оның орналасатымн орны, мекемелердегі электроқауіпсіздік, өрттен сақтандыру шаралары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...52
ТҰЖЫРЫМ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..62
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... .64
КІРІСПЕ
Ұсынылып отырған ЕТУ-інің 5В060200 АЖжәнеҒЖП мамандығының 3-ші курс қазақ тобының кб студенті Өсерхан Аманжолдың Windows Офистік бағдарламаларының интерфейстерін казахофикациялап, жаңалап құрастыру тәсілдері тақыры - бы - - на арналған ғылыми жобасының маңызы өте зор және бұл жоба Блокнот және WordPad мәтіндік редакторларының қосымшасының қазақша нұсқасын құрастыру арқылы ұсынылған.
Ұсынылып отырған Windowsқа кірістірілген офистік программалардың қазақша нұсқасын құрастыру атты дипломдық жоба тақырыбы бойынша құрылған қосымшалары кез келген оқу орындарында, жалпы оқу орындардың күндізгі бөлім оқушыларының және сырттай оқу бөлімінің студенттерінің білім алу тәсілін, қашықтан оқыту жүйесін ендіру арқылы автоматтандыруда осы жаңа түрде құрастырылған Блокнот және WordPad мәтіндік редакторы қосымшасын программасының мәні өте зор, өйткені осы аталған қашықтан оқыту жүйесін оқу орындарында ендіру толығымен компьютерлер мен Интернет жүйелерінің көмегімен орындалады. Осы жағдайда барлық оқу материалдары, тапсырмалар мен олардың орындалу нәтижелері Интернет арқылы осы аталған Блокнот және WordPad қосымшасы терезесі арқылы алынып және беріліп отырады.
Құрастырылған Windowsқа кірістірілген офистік программалардың қазақша нұсқасын құрастыру тақырыбы бойынша құрастырылған Блокнот және WordPad мәтіндік редакторларының қосымшалары қазақ тілінде құрылған әмбебап офистік қосымшалар түрінде құрастырылған және олардың құрамында есептің қойылымында берілген тапсырманың барлығы да орындалған.
Сондықтан, ДЖ-да құрастырылған Блокнот мәтіндік редакторы мен WordPad қосымшасы осы заманға сай және сонымен қатар білім деңгейін тексеру мүмкіндігін беретін әмбебап қосымша деп айтуға болады.
Жобада, ДЖ тақырыбына сәйкес, офистік қосымшалар құрастырудың тео - ри - ялық негізі мен осы құрылған Блокнот мәтіндік редакторы қосымшасының алгоритмі, оны оқу процесінің өндірісіне ендіру процесі толық түрде сипат - тал - ып, бақылау мысалдарымен бірге түсініктемелерімен қамтыла отырып берілген.
Жобаның мақсаты
Ғылыми жобаның негізгі мақсатына осы аталған есептеулерді алғашқы берілген белгілі бір деректердің негізінде, Delphi программалау ортасының әмбебап қосымшалар құруға арналған көптеген компоненттері мен мүмкіндіктерін пайдалана отырып, көрнекі де пайдалануға ыңғайлы интерфейстер құрып орындау тәсілін жатқызуға болады.
Яғни, ДЖ-ның мақсаты деп, кез келген бір Ғылыми жобаның толық түрде құрастырылған программалық бөлімінің өнімін өндірісте өндірілген өнімге баламалап, оны өндіріске, біздің жағдайда, оқу орындарында қашықтан оқыту процесінде пайдалануға арналған әмбебап қосымша түрінде ұсыну , - деп айтуға болады.
Қосымша Delphi программалау ортасында оның барлық мүмкіндіктерін пайдаланып офистік қосымшалар құруға және DELPHI ОББ-дың визуалды емес компоненттері мен IDE элементтерін пайдаланып, мүмкіндіктері кеңейтілген Блокнот мәтіндік редакторы мен WordPad қосымшасы аталаған компоненттерді толық пайдалана отырып, ДЖ-ны қорғауға арналған презентация жасау мақсатында, бірнеше басқару формаларынан тұратын күрделі құрылымды қосымша түрінде құрастыруды көздейді.
Сондықтан Ғылыми жобада ұсынылып отырған Windowқа кірістірілген офистік программалардың қазақша нұсқасын құрастыру тақырыбы бойынша DELPHI ОББ-дың визуалды емес компоненттері мен IDE элементтерін пайдаланып құрастырылған Блокнот мәтіндік редакторы мен WordPad қосымшасы осы заманға сай және сырттай оқу бөлімінде қаш - ы - қ - тан оқыту процестерін (дистанционное образование) ендіру барысы - нда арнайы спутниктік байланысы арқылы немесе интернет арқылы пәнді оқытып үйретуде, сонымен қатар білім деңгейін тексеру мүмкіндігін беретін әмбебап қосымша, деп айтуға болады.
ДЖ-ның алдына, оның тақырыбына сәйкес, офистік қосымшалар құрасты - р - у - дың тео - ри - ялық негізі мен осы құрылған Блокнот мәтіндік редакторы мен WordPad қосымшаларының алгоритмін, оны оқу процесінің өндірісіне ендіру процесін толық тү - р - де сипат - тап, бақылау мысалдарымен бірге, түсініктемелерімен қамти отырып қорғауға ұсыну мақсаты қойылған.
Ғылыми жобада келтірілген құрылған Блокнот мәтіндік редакторы мен WordPad қосымшасының нарықтық экономикалық тиімділігін есептеу әдісі келесідей бірімен-бірі байланысқан жеке-жеке орындалатын есептеулерден құрылған:
* Программалық өнімді өңдеуге және өндіруге кеткен шығынды есептеу;
* Программалық өнімді өндіргенге дейінгі шығынды есептеу;
* Программалық өнімді құрастыруға кеткен шығынды есептеу;
* Кеткен шығынның өтелу мерзімін анықтадым есептеулерін жүргізу;
* Программалық өнімнен алынған жылдық экономиялық тиімділікті есептеу.
Ғылыми жобаның алдына қойған мақсаты түгел орындалған, тапсырыс көлемінде материалдар толық келтірілген.
1. ЖАЛПЫ БӨЛІМ
1.1 Пайдаланылған ОЖ - операциялық жүйеге мінездеме.
WINDOWS туралы жалпы түсінік
Бұрынғы компьютерлерде кең тараған MS (PC)-DOS операциялық жүйесі болатын. MS-DOS операциялық жүйесінің бір адамның жұмыс істеуіне арналғанын және бір мезетте тек бір мақсатты ғана шешетінін, оның үстіне MS-DOS операциялық жүйесікомпьютердің тек 640 Кб жедел жадын ғана (RAM) пайдалана алатынын білетін боларсыздар.
Әрине, MS-DOS операциялық жүйесі соңғы версиялары қолданбалы программаларға 1 Мб-тан артық жедел жадын қолдану және программалардың бірінен екіншісіне ауыстым мүмкіндігін беретін, кейініректе шыққан сервистік программалармен толықтырған болатын.
Адам мен компьютер арасындағы байланысты ұйымдастырушы қызметін, яғни пайдаланылатын негізгі интерфейс рөлін MS-DOS жүйесінде командалық жолатқарады.Бұл жол арқылы MS-DOS жүйесі мен адам арасындағы сұхбат ыңғайсыз жүргізіледі, ЭЕМ-ді басқаруға арналған қажет жүзден аса командалар пернелерде енгізіліп барып орындалады. Командаларды жазу тәртібі өте күрделі деуге болады, кейде бір команданы орындау үшін ондаған символдарды теруге тура келеді. Осы операциялық жүйемен негізінен тек маман программалаушылар ғана тікелей жұмыс істейді де, көптеген адамдар ондай дәрежеге көтеріле алмайды.
Осыдан барып, адам мен операциялық жүйе арасындағы байланысты жеңілдету үшін әртүрлі жүйелік қоршаулар қарастырыла бастады.Бірақ олар негізінен мәтіндік режимде (ең кең таралғандардың бірі-Norton Commander) жұмыс істейтін еді. Бұларда бір-екі пернені қатар бастым арқылы күрделі де қиын командаларды термей-ақ, тікелей орындау жүзеге асырылады.
WINDOWS' 2000-да жұмыс атқарудың
бастамасы
Жүйелік блоктың алдыңғы бетіне орналасқан, Power деп аталатын қостым, өшіру батырмасын басып, компьютерді іске қосыңыз. Бұл жағдайда компьютердің процессоры тұрақты жад құрылымына (ТЖҚ) сақтадымлы программалармен қатынасады.Бұл программалар компьютердің негізгі құрылымдарының жұмыс қабілетін тексереді де, басқаруды қатқыл дискіде орналасқан операциялық жүйеге береді. Windows'2000-ның операциялық жүйесі жүктеледі де, экранда "Dlod сететевого пароль" деген терезе пайда болады, ол сіздің атыңыз бен құпия сөзді сұрайды. Бұл процесс "жүйеге ену" немесе "тіркелу" деп аталады.
Алдын ала Windows'2000-нан қалай шығу қажет екеніне тоқтала кетейік. Бұл өте қажетті нәрсе, себебі, егер жүйеден дұрыс шықпаса, онда жүйеде ыңғайсыз жағдайболуы мүмкін, тіпті компьютерде сақталып тұрған программалардың бұзылып қалуы да ғажап емес.
WINDOWS объектілері
Windows'2000-графикалық операциондық жүйе, оның негізгі объектісі терезе және белгілер болып табылады.
Windows'2000 объектілерін әр түрлі құрылғылармен басқаруға болады, оның ең негізгісі тышқан.
Тышқанның көмегімен Windows'2000 объектілерінде төмендегідей амалдарды орындауға болады: апарып қою, жылжыту, қостым, жалғастыру, бөліп алу, ашу, жабу және т.б.. Бұл амалдарды орындау үшін тышқанды басқаруды білу керек, яғни тышқанды кілемше бетінде жылжыта білу, оң және сол жақ батырмаларды тез баса білу.
Тышқанның сол жақ батырмасы негізгі, ал оң жақ батырмасын көмекші батырма дейді. Тышқан кілемше бетімен жылжытқанда, экран бетінде оның көрсеткіші жылжып отырады. Әр түрлі жағдайларға байланысты тышқын көрсеткіші түрлі пішінде (формада) болады.
Жұмыс алаңында Windows-тың объектілері және басқару элементтері орналасқан.
Объект дегеніміз-Windows жұмыс атқара алатын барлық мүмкіндіктер. Объект деген белгілі бір ұғым. Әр объектінің өзіне тән қасиеттері болады. Олар бір-бірінен қасиеттері арқылы ажыратылады. Windows-та объект қатарына қапшықтар (папки), файлдар, терезелер, таңбалар (ярлыки), белгілер, тышқан көрсеткіші жатады.
Мысалы, файл объектісінің қасиетіне оның атадымы, типі, өлшемі, құрылған мерзімі жатады. Ал қатты диск қасиетіне оның типі, сиымдылығы жатады.
Объектілер жұмыс орнында әр түрлі белгілер арқылы анық көрсетілген.
Деректердің әртүрлілігі ондағы таңбашаларға байланысты. Егер деректердің өзі объект болса, онда таңбашалар оның бейнесін көрсетеді. Бір объектінің көптеген таңбашалары болуы және оларкез келген орында орналастымы мүмкін және белгілермен қатынастым үшін қолданылады.
Бірқатар объектілер қандай да бір ерекшеліктері бойынша топтастырылады, оларды анықтадым үшін қапшық түсінігі пайдаланылады.
Windows жүйесінің негізгі функциялары
Кез келген операциялық жүйе сияқты Windows мынадай мәселелердің орындалуын қамтамсыз етуі тиіс:
компьютердің барлық аппараттық құрал-жабдықтарын басқару;
файлдық жүйемен жұмыс істеуді қамтамасыз ету;
қолданбалы программаларды іске қостым. Бұған қоса Windows жүйесі;
бір уақытта бірнеше программалардың жұмыс істеуін;
әртүрлі программалар арасында мәліметтер алмастымды;
масштабталатын қаріптерді қолдауды;
мультимедия мүмкіндіктерін пайдалануды;
бірыңғай анықтамалық жүйе жұмысын қолдануды қамтамасыз ете алады.
7.2 Программалау тілінің пайдаланылған бөлімдеріне сипаттама
BORLAND DELPHI-дің IDE элементтерінің сипаттамасы
Жаңа программалау жүйесiнiң негiзгi өзгерiстерi ретiнде мыналарды көрсетуге болады.
* Object Pascal жаңа бағдарламалау тiлi, Borland Pascal тiлiнiң бұрынғы нұсқасының өңделген түрi болып болды.
* RAD (rapid application development) өңдеу технологиясына бағытталған программалау ортасының компоненттi модулi.
Object Pascal программалау тiлi өңдеу құралдарының рыногында C++, Java сияқты объектiлi-бағытталған тiлдермен қатар пайда болды. Borland компаниясы объектiлi-бағытталған тiлдерді дамытып,Object Pascal тiлiн құруда өз тәжирбелерінің жетістігін көрсете білді. Жаңа тiл синтаксис жағынан да, ұсынылатын мүмкiндiктер жағынан да сәттi шыққан тіл болды. Бұл тiл объектiлi-бағытталған программалаудың барлық негiзгi механизмдерiн қамтыды.
Borland Delphi программалау жүйесi Windows ОЖ орындалатын нәтижелеушi программаларды құруға арналған.
Borland Delphi программалау жүйесiнiң және оның компонентiк моделiнiң негiзiн VCL (Visual component Library) кiтапханасы құрайды. Бұл кiтапханада ОЖ интерфейсi мен басқаруының негiзгi орындары компонент түрiнде жүзеге асырылған. Сондай-ақ мұның құрамына "клиент-сервер" құрлымындағы нәтижелеушi программаларды өңдеу үшiн Borland Delphi құрамындағы BDE (Borland database engine) тәсiлi еніп отыр. Ендi ол нәтижелеушi программалар VCL кiтапханаларының көмегiмен БД серверлер диапазонына шығу мүмкiндiгiн қамтамасыз етедi. BDE көмегiмен нәтижелеушi программалар Microsoft SQL, Server, Interbase, Sybase, Oracle және тағы басқа типтi БД серверлермен өзара жұмыс жасайды.
Borland Delphi программалау жүйесi бiрнеше рет жаңарып, қолданушыларға бірнеше жаңартылған версияларды ұсынды. Жүйенiң соңғы версиясында (4, 5 версиялары) қосымшаның үш деңгейлi құрылымдық нәтижелеушi программаларын өңдеу тәсiлдерiнiң жинағы қамтылған. Borland Delphi бағдарламалау жүйесi берiлген құрылымның серверлiк, сондай-ақ клиенттiк бөлiмiн өзгертуге мүмкiндiк бередi. Онда COMDCOM технологияларын (Mic.Win типтi ОЖ көп тараған), сонымен бiрге СОВСА технологиясын (тек қосымшаның клиенттiк бөлiмiн өңдегенде ғана) қолдануға болады.
Объектілі - бағытталған програмалаудың негізгі түсініктері.
Объекттер
Сол немесе басқа программалау тілінің негізіне программаның стильіне әсер ететін басқарушы идея кіреді.
Бірінші тарихи идея процедуралық құрылымды программаның идеясы бола - ды. Программист өзінң программасында қандай процедураны қолданатынын шешіп, кейін осы прцедураны орындау үшін жақсы алгоритмдерді таңдайды.
Процедуралық бағытталған тілге мысал ретінде Фортран бірінші және осы күнге дейінгі танымал тіл.
Симула-67 тілден бастап программалауда жаңа тәсіл жобаланды, ол объек - ті - лі -бағытталған программалау, - деген атқа ие болды (ОБП).
Объектілі-бағытталған программаның артық жері тек қана қиын программа - ларды жасағанда ғана толығымен көрінеді.
Delphi объектілі-бағытталған программаның ортасы болып табылады. Программалау тілі ретінде Object Pascal тілі қолданылады.
BORLAND DELPHI-дің
IDE элементтерінің сипаттамасы
IDE -- Delphi-дің интеграцияланған программа құру ортасы
Standard - қосымшасы
Frame -- фрейм.Компоненттерді орналастыруға арналған контейнер
қызметін атқарады.Фрейм формаға қарағанда компоненттер
палитрасында орналаса алады.
MainMenu -- программаның басты мәзірі (меню). Бұл компонент қиын иерархиялық мәзірді құрады және оған қызмет етеді.
PopupMenu -- бұл жанама немесе ықшам (локальный) мәзір. Әдетте бұл мәзір тышқанның оң жақ батырмасын басқанда шығады.
Label -- таңба (метка). Бұл компонент өте ұзын емес біржолды жазуды терезеге орналастыруға қолданылады.
Edit -- енгізу өрісі, мәтінді редакциялау.
Memo -- көпжолды редакциялайтын мәтіндік өріс.Ол көпжолды мәтінді енгізуге қолданылады.
Button -- батырма.Бұл компоненттің OnClick оқиғасын өңдеуші әдетте кейбір батырмаларды қостымға қолданылады
CheckBox -- жалауша (флажок). Жұмыс істеуші программада осы батырманың үстінен тышқанды шерту оның Checked логикалық қасиетін өзгертеді.
RadioButton -- ауыстырғыш (переключатель). Тәуелді батырма таңдау.
ListBox -- тізім (список). Ұсынылған нұсқаның тізімі бар және ағымдағы таңдауды қадағалауға мүмкіндік береді.
ComboBox -- біріктірілген таңдау тізім.
ScrollBar -- айналдыру жолағы.
GroupBox -- топтадым тақтасы (панель группировки).Бұл компонент мағынасы жағынанан байланысты бірнеше компоненттерді топтадымға қолданылады.
RadioGroup -- ауыстырғыштар тобы. Бірнеше байланыстырылған ауыстырғыштарға қызмет ететін арнайы қасиеттерді құрайды.
Panel -- панель. Бұл компонет GroupBox сияқты, бірнеше компоненттерді
біріктіруге қызмет етеді.
Action List -- іс -- қимыл тізімі (список действий).
Additional қосымшасы
Additonal қосымшасында 26 қосымша батырмалар орналасқан.
BitBtn -- стымреті бар батырма.
SpeedButton -- құралдар тақтасының батырмасы. Әдетте басты мәзірдің сол немесе басқа командаларына тез баруға қолданылады.
MaskEdit -- енгізу маскасының өрісі. Бұл компонент енгізілген мәтінді сүзгілеуге мүмкіндігі бар.
StringGrid -- кестелік мәтін. Бұл компонент мәтіндік ақпаратты кестелік түрде көрсететін мықты мүмкіншілікке ие.
DrawGrid -- произвольная таблица. StringGrid-қа қарағанда бұл компоненттің ұяшығында кез келген ақпаратты және стымреттерді жазуға болады.
Image -- бейне (изображение). Бұл компонент стымреттерді және белгілерді көрсетуге арналған.
Shape -- стандартты фигура. Бұл компоненттің көмегімен сіз терезеге дұрыс геометриялық фигураны қоя аласыз -- үшбұрыш, эллипс, шеңбер т.б.
Bevel -- жиек (кромка). Терезенің бөлек бөліктерін белгілеуге арналған.
ScrolLBox -- айналдыру жолағы бар тақта (панель). Panel компоентіне қарағанда бұл компонентте айналдыру жолағы автоматты түрде пайда болады.
CheckListBox -- жалаушалар тізімі.
StaticText -- мәтіндік таңба.
ControlBar -- құралдар тақтасы үшін кортейнер.
ApplicationEvents -- Windows хабарламасын өңдеуші. Егер бұл компонент формада орналасса, ол Windows программасына арналған барлық хабарламаларды алады.
ValueListEditor -- мамандандырылған редактор тізімі.
LabeledEdit -- біржолды өріс және таңба комбинациясы.
ColorBox -- түс таңдау тізімі
Chart -- диаграмма.
ActionManager -- іс-қимыл менеджері .
ActionMainMenu Bar -- іс-қимылға арналған мәзір жолы. Мәзір командалары ActionManager компоненті арқылы құрылады.
ActionToolBar -- іс-қимылға арналған құралдартақтасы. ActionManager компоненті арқылы құрылған батырмаларға контейнер ретінде қызмет етеді.
CustomizeDlg -- диалоговое окно настройки. Бұл компоненттің көмегімен қолданушы өзінің таңдауы бойынша жұмыс істейтін программаның интерфейсін қоя алады.
XPColorMap -- келесі 3 компонентпен бірге түсті қоюға және ActionToolBar тақтасын толықтыруға арнап 7 версияға енгізілген.
StandardColorMap -- функционалдық түрде XPColorMap компонентіне ұқсас.
TwilightColorMap -- функционалдық түрде XPColorMap компонентіне ұқсас.
Win32 қосымшасы
TabControl -- қосымшалар жиыны. Әрбір қосымша жазуы немесе стымреті бар төртбұрышты өріс болып көрінеді.
PageControl -- қосымшалары бар беттердің жиыны. Әрбір бет өзінің интерфейстік элементтерінің жиынын құрауы мүмкін.
ImageList -- стымреттер қоймасы. Бірдей өлшемді бірнеше стымреттердің қоймасы.
RichEdit -- RTF форматының өрісі. Standard қосымшасындағы Memo компонентінен айырмашылығы, RichEdit компонентінде мәтін кеңейтілген мәтіндік форматтың ережелеріне бағынады (Rich Text Format, RTF) және өзінің қаріпін, түсін, тегістелуін т.б өзгерте алады.
TrackBar -- ползунок. Оның көмегімен мультимедиалық программаларда шығатын дауысты ауыстыру ыңғайлы.
ProgressBar -- процесстың индикаторы. Бұл компоненттің көмегімен ұзақ уақытты процестің орындалуын көрсетуге болады, мысалы, дискетте мәліметтерді ауыстыру процессі.
UpDown -- санауыш (счетчик). Бұл компоненттің екі батырмасы компонентпен байланысқан санды шаманың үлкейуіне немесе кішірейуіне арналған.
HotKey -- тез таңдау пернесі. Компонент басқарушы пернелерді енгізуге қолданылады,мысалы Fl, Alt+A, Ctrl+Shift+1 т.б.
Animate -- анимация.
DateTimePicker -- уақыт және мерзімді енгізу. Бұл компонент уақытты немесе мерзімді енгізіп көрсетуге арналған.
MonthCalendar -- күнтізбе. Мерзімді таңдау.
TreeView -- иерархиялық ағаш. Ағаш түрдегі құрылымға байланыстырылған белгілер мен жолдардың жиынтығын көрсетеді.
ListView -- иерархиялық тізім. Бұл компонент белгілерді тік немесе көлденең қатарға орналастырып, оларды ұсақ немесе ірі көлемде көрсете алады.
HeaderControl -- басқарушы тақырып. Әдетте әртүрлі кестедегі қатар мен бағанның өлшемін өзгертуге қолданылады.
StatusBar -- жол күйі (строка состояния). Әртүрлі қызметтік ақпаратты редакциялау терезесіне орналастыруға арналған.
ToolBar -- құралдар тақтасы. Бұл компонент ToolButton батырмасына контейнер қызметін атқарады және оның өлшемін автоматты түрде өзгерте алады.
CoolBar -- құралдар тақтасы. ToolBar - ға қарағанда Windows - тың стандартты интерфейстік компоненттерін орналастыратын контейнер қызметін атқарады, мысалы, Edit, ListBox, ComdoBox т. б.
PageScroller -- айналдыру батырмалары бар тақта. Тар құралдар тақтасын орналастыруға арналған.
System қосымшасы
Timer -- таймер. Бұл компонент шынай ыуақыттың интервалын есептеуге қолданылады.
PaintBox -- стымрет салуға арналған терезе. Графикалық стымрет салуға арналған төртбұрышты аудан құрайды.
MediaPlayer -- медиаплейер. Бұл компоненттің көмегімен әртүрлі мультимедиалық құрылғыларды басқаруға болады.
OleContainer -- OLE-контейнер.
Dialogs қосымшасы
OpenDialog -- файлды ашу терезесі. Файлды ашудың стандартты диалогты терезесін іске асырады (реализует).
SaveDialog -- файлды сақтадым терезесі. Файлды сақтадымдың стандартты диалогты терезесін іске асырады (реализует).
OpenPictureDialog -- бейнені ашу терезесі. Алдын - ала көру мүмкіншілігі бар арнайы графикалық стымретті ашу терезесін іске асырады (реализует).
SavePictureDialog -- бейнені сақтадым терезесі. Алдын - ала көру мүмкіншілігі бар арнайы графикалық стымретті сақтадым терезесін іске асырады (реализует).
FontDlalog -- қаріпті таңдау терезесі. Қаріпті таңдаудың стандартты диалогты терезесін іске асырады (реализует).
ColorDialog -- түс таңдау терезесі. Түсті таңдаудың стандартты диалогты терезесін іске асырады (реализует).
PrintDialog -- басып шығарудың параметірлерін қоюдың терезесі. Документті басып шығарудың параметірлерін таңдаудың диалогты терезесін іске асырады (реализует).
PrinterSetupDialog -- принтердің параметірлерін қоюдың терезесі.
FindDiaLog -- іздеу терезесі. Мәтіннің фрагментін іздеудің стандартты диалогты терезесін іске асырады (реализует).
ReplaceDiaLog -- Ауыстыру және іздеу терезесі. Мәтіннің фрагментін іздеудің және ауыстырудың стандартты диалогты терезесін іске асырады (реализует).
Win31 қосымшасы
TabSet -- қосымшалар жиыны.
Outline -- иерархиялық құрылым.
TabbedNotebook -- қосымшалары бар беттердің жиыны.
Notebook -- қосымшаларсыз беттердің жиыны.
Header -- басқарушы тақырып.
FileListBox -- файлдардың аты бар тақта (панель).
Directory ListВох -- каталогтардың аты бар тақта (панель).
DriveComboBox -- құрылғылар тізімі.
FilterComboBox -- файлдардың кеңейтілуімен тізім.
Вкладка Samples
Gauge -- шаманың (величина) индикаторы. ProgressBar компонентіне ұқсас (Win32 қосымшасы), бірақ көп түрлі формаларымен ерекшеленеді.
CoLorGrid -- түстер кестесі. Бұл компонент 16 түсті палитрадан негізгі және фондық түсті таңдауға арналған.
SpinButton -- жұптасқан батырма (спаренные кнопки). Кейбір сандық шаманы басқаруға ыңғайлы.
SpinEdit -- жұптасқан батырмалар өрісі.
DirectoryOutLine -- каталогтер құрылымы.Дисктік жинақтадымшының құрылымын иерархиялық түрде көрсетеді.
Calendar -- күнтізбе. Айдағы күнді таңдауға және көрсетуге арналған.
ActiveX қосымшасы
Chartfx -- интерактивті график.
VSSpell -- дұрыс жазуды тексеретін жүйе.
FlBook -- электронды кесте.
VtChart -- диаграмма шебері.
2 Арнайы бөлім
2.1 Есептің жалпы қойылымы
2.1.1 Windowқа кірістірілген офистік программалардың қазақша нұсқасын құрастыру тақырыбы бойынша құрастырылған Блокнот мәтіндік редакторы мен WordPad қосымшасын құрудың әдістемелік негізі
Диалогтарды программада қолдану
Delphi7 қосымшаларын құруда осы ортаға кірістірілге көптеген функ - ция - ларды пайдланамыз, бірақ солардың барлығы - ның ішіндегі ең тиімді және пай - далы болып Dialogs вкладкасындағы функци - лары саналады.
Диалогтарды қалай дұрыс пайдалану керек екенін жақсы түсіну үшін Бло - кнот қосымшасын құру мысалын қарастырамыз.
Ол үшін бос формаға келесідей элементтерді орнату керек:
1. МЕМО алаңын. Бұл алаң барлық формаға созылып қойылу үшін, Align қасиетінің alClient параметірін таңдаймыз.
2.Керекті командаларды тез жүктеуге арналған саймандар қатарын құру үшін кмпоненттер палитрасының Win32 ішкі бетіндегі CoolBar компонентін қоса - мыз. Align қасиетіне alTop параметірін қоямыз. Бұл қасиет біздің панельді терезенің жоғарғы бөлімімен біріктіріп қояды.
3.Енді CoolBar активтендіріп, оған 9 SpeedButton компонентін қоямыз да, оларға келесі қасиеттерді орнатамыз :
3.1.Glyph. Пайда болған терезеден керекті иконканы таңдап аламыз. Өзіңіз дайындаған иконкаңыз болмаса оны келесі бумадан алсаңыз болады: C:\Program Files\Common Files\Borland Shared\Images\Buttons.
3.2. Flat қасиетінде True параметрін қоямыз, бұл параметр біздің иконканы жалпақ түрге келтіреді де, олар тек тышқанмен курсорды апарғанда ғана белгіленеді.
3.3. ShowHint қасиетінде True параметрін қоямыз, Hint қасиетінде сол батырмаға сәйкес түсініктеме жазамыз (құру, ашу, сақтадым, баспаға шығару, парақ параметрлерін қою, шрифт таңдау, фон түсін ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz