Агробизнес және агроөнеркәсіптік интеграция

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 20 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республкасының ауылшаруашылығы министрлігі
Жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлы - техникалық университеті

Экономика және аудит Жоғары мектебі

Курстық жұмыс
Тақырыбы: Агробизнес және агроөнеркәсіптік интеграция

Орындаған: Сатыбалдиев М.С. БЭК-11 тобының студенті
Тексерген: Кенжин Ж.Б. PhD доктор, аға оқытушы

Орал 2020

Мазмұны:
Кіріспе: ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.Агробизнестің теориялық негіздері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ..
1.1.Аграрлық қатынастардың түсінігі, мәні, ерекшеліктері ... ... ... ...
1.2.Аграрлық секторды қалыпасыруда шет ел тәжірибесі ... ... ... ... ..
2.Қазақстандағы агробизнес саласының қазіргі жағдайы ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
2.1.Елдегі агробизнес саласының даму жағдайын талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ...
2.2.Қазақстандағы агроөнеркәсіп кешенінің дамуындағы әсер ететін
кедергілер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3.Қазақстаннның агробизнесті мемлекеттік қолдау шаралары мен келешекте
даму бағыттары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
3.1.Агроөнеркәсіптік кешенді дамытуда бәсекелестіктігін қалыптастыру
стратегиясын болжамдау ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
3.2.Агробизнес саласын тиімді дамытуда мемлекеттік бағдарламалардың
тиімділігін бағалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Қорытынды: ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі: ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

Кіріспе
Қазіргі қоғам өмірінде агробизнес тақырыбы ерекше орын алады, өйткені қазіргі дамушы мемлекеттердің басты мақсаттарының бірі - тәуелсіздік пен өзінің экономикалық тұрақтылығын арттыру болып табылады, сондықтан ауылшаруашылығының рөлі артып келеді.
Осы бағыттағы жұмыстардың өнімдері өнеркәсіптік дамыған елдердің тәжірибесін және қайта өңдеу салаларын жедел дамытудың қазіргі заманғы тенденцияларын ескере отырып, қайта өңдеу үшін бірқатар салаларда шикізат ретінде қолданылады, ауылшаруашылығының рөлі тек арта түседі. Азық-түлік тауарларының негізгі бөлігі тікелей осы салада өндіріледі, олар адам өмірінің алғашқы шарттарының бірі болып табылады.
Агроөнеркәсіптік кешеннің интеграциясын зерттеу маңызды, өйткені ол тұрақты және тиімді өндірісті қамтамасыз етудің, дамыған нарықтардың қалыптасуының, ауылшаруашылық кәсіпорындарының кірістерінің өсуінің, демек, өнімдердің жақсаруының кілті болып табылады. Ауылшаруашылық холдингтері мен технологиялық байланысты саланың белгілі бір ұйымдастырушылық үйлесімі. өндіріс ауылшаруашылық шикізатынан түпкілікті өнімді қабылдауды жақсартуға және агроөнеркәсіптік кешенге қатысушылардың өзара материалдық қызығушылығы мен жауапкершілігінің арқасында үлкен экономикалық тиімділікке қол жеткізуге көмектеседі.
Бұл курстық жұмыстың мақсаты - агробизнес және агроөнеркәсіптік интеграция тұжырымдамасын ашу, сондай-ақ оларды зерттеу.

Курстық жұмыс мақсаты:
Аграрлық қатынастардың түсінігі, мәні, ерекшеліктерін ашу.
Қазақстандағы агробизнес саласының қазіргі жағдайын және оның даму жолындағы кедргілерін зерттеу.
Қазақстаннның агробизнесті мемлекеттік қолдау шаралары мен келешекте даму бағыттарын қарастыру.
Агробизнес саласын тиімді дамытуда мемлекеттік бағдарламалардың тиімділігін бағалау.

1. Агробизнестің теориялық негіздері
1.1. Аграрлық қатынастардың түсінігі, мәні, ерекшеліктері
Агробизнес - бұл тұтынушылардың қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін өнімді өндіруді, оны қорғауды және сатуды көздейтін ауылшаруашылық өндірістік кәсіп.
Алғаш рет агробизнес тұжырымдамасы 20 ғасырда қалыптасқан болатын, оны әр түрлі түсіндіруге болады. Экономикалық теорияда алғаш рет бұл категориялық тұжырымдаманы 1955 жылы Гарвард университетінің профессоры Дж. Дэвис енгізген болатын. Оның пікірінше, аграрлық бизнес - бұл шаруа қожалықтарын жабдықтауға қажетті өнімді өндіру және тарату операцияларының жиынтығы, сондай-ақ, ауылшаруашылық өнімдерін тасымалдау, сақтау, қайта өңдеу және таратумен айналысатын салалардың жиынтығы.
Кейінірек, 1968 жылы, американдық экономист Р.Голдберг агробизнесті микро деңгейде тар мағынада қарастыруға тырысады. Оның пікірінше, агробизнес немесе вертикалды интеграция интегратор компаниясының өндірісті және өнімді сатудың екі немесе одан да көп кезеңдерін басқаруын сипаттайды деп түсінген болатын. Кейінірек Дж.Дэвиспен бірге олар 1958 жылы Агробизнес тұжырымдамасы кітабын шығарады. Рэй Голдберг ұзақ уақыт бойына халықаралық агроөнеркәсіптік семинардың тұрақты көмекшісі болып келеді.
М.Трейси агробизнес тұжырымдамасын нақтылап, оны салалар жиынтығы ретінде ұсынған болатын. Оның ойынша агробизнес өндірісті қамтамасыз етеді және өндірушінің өнімін алғашқы сатып алушыларға аз шығынмен жылдам жеткізеді. Ғалымдардың әрі қарайғы зерттеулері агробизнестің мәнін тереңірек зерттеуге мүмкіндік берді. Атап айтқанда, А.Хоскинг агробизнесті, жеке тұлғалар, кәсіпорындар немесе ұйымдар табиғи тауарларды өндіру немесе сатып алу-сату секілді қызмет ретінде қарастырады.
Ресей ауылшаруашылық ғылымдары академиясының академигі Е.С.Строеваның айтуынша: агробизнес - бұл кең, жан-жақты тұжырымдама. Мұны тек егу, егін жинау, тіпті пайда табу қабілеті деп қарастыруға болмайды. Оған перспективаны көру, нарықтардың жағдайын білу және олардың ауытқуларына, қабілеттеріне жедел әрекет ету, озық технологиялар мен өндірістерге негізделген өндірісті ұйымдастыру, өңдеушілермен, саудагерлермен тиімді қарым-қатынас орнату қабілеттері жатады ...
Ғалымдардың одан арғы зерттеулері агроөнеркәсіп тұжырымдамасын тереңірек зерттеуге мүмкіндіктер берді. Аграрлық кәсіпкерлік салалардың немесе кәсіпорындардың жиынтығы ретінде емес, жеке адамдар, кәсіпорындар немесе ұйымдар табиғи пайда табу, тауарларды өндіру немесе сатып алу және сату, немесе басқа тауарларға, қызметтерге немесе ақшаны айырбастауға мүдделі адамдардың өзара пайдасына қызмет көрсету үшін жүзеге асырылатын қызмет ретінде қарастырылады.
Агробизнестің барлық элементтері (қызмет салалары) баламалы, өзара байланысты және бір ортақ мақсатқа бағыну - пайда табу. Агробизнес нарыққа пайда табатын сатып алушылардың қажеттіліктері. Бұған агрохимия, селекция, өсімдік шаруашылығы (егіншілік), тарату, ауылшаруашылық техникасы, тұқымдарды қайта өңдеу және оны жеткізу, маркетинг және бөлшек сауда сату кіреді. Азық-түлік және талшықтар тізбегінің барлық қатысушылары және оған әсер ететін институттар агроөнеркәсіп жүйесінің бөлігі болып табылады. Агроөнеркәсіпте агробизнес термині қазіргі заманғы тамақ өнімдерімен қамтылған бірқатар қызмет түрлері мен пәндерін білдіреді. Агробизнестің дәрежелері, агробизнестің бөлімдері, агробизнестің сауда қауымдастықтары және агробизнестің басылымдары бар. Академиядағы агробизнесті басқару тұрғысынан ауылшаруашылық өндірісі мен бөлудің әрбір жеке элементін агробизнес деп сипаттауға болады. Алайда, агробизнес термині көбінесе өндіріс тізбегіндегі осы әр түрлі секторлардың өзара тәуелділігіне баса назар аударады.
Агроөнеркәсіптің мақсаты - ауылшаруашылық өнімдеріне деген сұранысты толық қанағаттандыру кезінде кірісті максималды арттыру. Агробизнесті бұл тұрғыдан түсіну оны ауылшаруашылығын қажетті ресурстармен қамтамасыз етуді және азық-түлік пен техникалық шикізатты өндірудің, қайта өңдеудің және бөлудің дәйекті кезеңдерін жүзеге асыруды үйлестіру жүйесі ретінде қарастыруға мүмкіндік береді. Агроөнеркәсіптің маңызды құрамдас бөлігі ауылшаруашылық шикізатын азық-түлік мақсатында қайта өңдеуді қамтитын азық-түлік кешені болып табылады.
Агробизнес теориясының эволюциясының мына бағыттарына басты назар аударылады: Агробизнес экономикасы агроөнеркәсіптік кешеннің қатысушыларының арасындағы тік және көлденең үйлестіруді зерттеу ретінде және агроөнеркәсіптік кешеннің баламалы басқару құрылымдары шеңберінде шешім қабылдауды зерттеу ретінде. Ауылшаруашылық азық-түлік тізбегін зерттеу және желілік талдау перспективалы бағыттар болып саналады. Қазіргі заманғы агробизнес жүйесіндегі желілік тізбектердің кейбір конфигурацияларының мысалдары келтірілген және олардың өзара әрекеттесудің кооперативті формаларына ерекше назар аударылған. Агробизнес теориясының эволюциясы институционалды және ұйымдастырушылық дамудың бастапқы сатысында тұрған және тұрақсыз экономикалық байланыстармен сипатталатын, нарықтық бақылаудың бұрынғы әкімшілік тұтқаларын ауыстыратын агроөнеркәсіптің дамуының перспективасы мен логикасын түсінуі үшін үлкен маңызға ие. Қазіргі заманымызда біздің отандық агроэкономикалық ғылымымызда агробизнес туралы жалпылама теориялық жұмыстар жоқ.
Агробизнес экономиканың дамуында маңызды рөл атқарады, өйткені ол келесі міндеттерді атқарады:
- ауылдық жерлердің әлеуметтік-экономикалық дамуы;
- жоғары сапалы тамақ өнімдерін өндіру;
- елдің азық-түлік қауіпсіздігін және әлеуметтік қамтамасыз ету азаматтардың әл-ауқаты;
Сонымен қатар агробизнес шағын, орта және ірі бизнестерге жоғары рентабельді өнім өндіруде өз әлеуетін іске асыруға, бәсекелестік артықшылықтарына қол жеткізуге мүмкіндік береді.
Агробизнес келесі сипаттамалармен сипатталады: жоғары әлеуметтік-экономикалық маңызы, бәсекелестіктің жоғары деңгейі, мемлекеттің маңызды рөлі, тәуекелдің жоғары деңгейі, ауылшаруашылық өндірісінің ерекшеліктеріне байланысты.
Ауылшаруашылық өндірірсінің ерекшелітері:
- ауылшаруашылық өндірісінің табиғи-климаттық жағдайларға тығыз тәуелділігі;
- ауыл шаруашылығы өндірісінің еңбек, өндірістік және қаржылық ресурстарды арнайы маусымдық тәсілдермен пайдалану;
- өндірісте биологиялық, әлеуметтік және өндірістік-экономикалық факторлардың жиынтығы. оларды бекіту және тиімділікке кері әсер етуі мүмкін өндірістік, қолайсыз экологиялық және әлеуметтік-экономикалық жағдайларға алып келеді салдарының алдын-алу;
- ауылшаруашылық өндірісінің негізгі құралдары - жер, оны пайдалану ретінде табиғи ресурстар мен ұлттық байлық ғылыми ескеріле отырып жүзеге асырылуы керек ауылшаруашылық жүйелері;
- ауылшаруашылық өнімдері, әдетте, қысқа мерзімде сақталады;
- объективті себептермен салыстырғанда агроөнеркәсіптік өндіріс нарықтық жағдайда ауылшаруашылығына қарағанда жоғары дәрежедегі монополизацияға ие, сондықтан мемлекеттік реттеу болмаса, баға диспропорцияланады, сөзсіз ауылшаруашылық тауар өндірушілерінің экономикалық мүдделерінің бұзылуы.

1.2. Аграрлық секторды қалыпасыруда шет ел тәжірибесі.
Шамадан тыс көп өндірілетін және аз өндірілетін және тұтынатын елдердің екі тобы бар. Бірінші топқа дамыған елдер кіреді - АҚШ пен Канада, Еуропа елдері, Жапония және басқалары кіреді. Ал екінші топқа Азия, Африка және Латын Америкасы елдерінің көпшілігі кіреді.
Нарықтық экономика жағдайында адамдар арасында өздерінің жеке кәсіптері арқылы жүзеге асатын белгілі бір экономикалық қатынастар туындайды. Кәсіпкерліктің тұжырымдамасы экономиканың әртүрлі салаларында көрінетін бірқатар жалпы белгілермен сипатталады. Осындай салалардың бірі болып аграрлық сала болып табылады. Осы сектордағы экономикалық қатынастардың жиынтығы агробизнес деп аталады.
Шындығында агробизнес агроөнеркәсіптік кешен экономикасының қозғалтқышы болып табылады және оның негізі өзінің қажеттілігі үшін ауылшаруашылық өнімдерін өндіру бола алмайды. Нарыққа қатысу, сұранысты қанағаттандыру және жеңілдіктер алу агробизнес қатысушыларының негізгі мақсаттары болуы керек.
Агробизнестің елдің дамуы үшін маңызы өте зор, өйткені ауыл шаруашылығы мен мал шаруашылығы өнімдерінің жемістері әрдайым халық арасында сұранысқа ие. Бұл пайдалы кәсіп, барлық технологияларды, өсімдіктер мен жануарларды өсіру және күту әдісін білуге болады. Бүкіл әлемде агробизнес тиісті мемлекеттің қолдауымен экономиканың ең табысты салаларының бірі болып табылады. Тек онда қолайлы несиелік шарттар мен ресурстардың қайтарылуын қамтамасыз ету қажет. Тек осындай жағдайда ғана қайтарымдар, ақшаның да, ауылшаруашылық өнімдерінің де айналымы болады.
Шет елдік тәжірибені талдау үшін Америка құрама штаттары алынған болатын.
Американдық ауыл шаруашылығы туралы көптеген жазулар мен пікірталастар бар. Мұнда таңқаларлық ештеңе жоқ. Бұл әлемдегі ең дамыған аграрлық жүйелердің бірі. Тұтынылатын азық-түліктің деңгейі, ассортименті мен сапасы бойынша ел басым позицияны алады. Американдық өндірушілер ішкі әртараптандырылған және күрделі сұраныстың тұрақты ұсынысына қол жеткізді және кез-келген экспорттық әлеуетті құруға қабілетті. Бұл әлемдегі ең жоғары еңбек өнімділігі мен ең жақсы техникалық және технологиялық жабдықтарға байланысты. Бір орташа АҚШ фермері 60-тан астам адамның жалақысын қамтамасыз ете алады, яғни Қазақстанмен салыстырғанда 5-6 есе көп. Бір тракторға келетін жер жүктемесі АҚШ-та 30 гектардан аз. Ұлы депрессия жылдарында (30-шы жылдар) Конгресстің қатты қолдауының арқасында егжей-тегжейлі егіншілік бағдарламасы құрылды, оның ішінде келесі сұрақтар болды:
· Фермалардың бағалары, кірістері және өндіріс көлемі;
· Топырақты қорғау және тиімді пайдалану;
· Ауылшаруашылық ғылыми зерттеулер;
· Шаруашылық несиесі;
· Дақылдарды сақтандыру;
· Табыстар мен мүлікке салынатын салықтар және т.б.
Бағдарламалық шешімдер тиімді өндірісті қолдауға және фермерлер үшін ең қолайлы ұлттық режимді құруға бағытталған.
Осы мемлекеттік қолдаудың нәтижесінде шаруа қожалықтарының материалдық-техникалық базасы нығайтылды, салааралық баға паритетіне қол жеткізілді, дамыған жабдықтау және қайта өңдеу инфрақұрылымы құрылды, заманауи әлеуметтік сала қалыптасты.
АҚШ - та үлкен жер ресурстары және жер қорының тиімді құрылымы бар; егістік жерлер, жайылымдықтар мен жайылымдар АҚШ-тың негізгі бөлігінің 12 бөлігін құрайды. Сәл шоқылы, құнарлы Орталық жазықтарда жер жырту кейде 80-90% дейін жетеді. Ауыл шаруашылығы үшін қолайсыз жерлер тек Аляскада, Кордильера белдеуінің таулы және шөлді аймақтарында ғана басым.Бір тракторға келетін жер жүктемесі АҚШ-та
АҚШ-тың агроклиматтық ресурстары да өте маңызды. Температура шарттары мұнда барлық қоңыржай және субтропикалық дақылдарды, ал Флорида мен Гавайидің оңтүстігінде тропикалық дақылдарды өсіруге мүмкіндік береді. Еліміздің шығыс жартысында ылғалмен қамтамасыз ету жеткілікті. Бірақ климаттық шекара болып саналатын 100 ° меридианның батысында тұрақты егіншілік жасанды суару кезінде ғана мүмкін болады.
АҚШ агроөнеркәсіптік кешенінің бірінші саласында ауылшаруашылық машина жасау, ауылшаруашылық химиясы, тұқым шаруашылығы және жем өнеркәсібі салалары маңызды рөл атқарады.
Агроөнеркәсіптік кешеннің II саласы (ауыл шаруашылығын мамандандыру). Өнеркәсіптің тауарлық өніміндерінде 23 бөлігі жануарлардан алынатын өнімдер болып табылады. Бұл елде өсірілетін дақылдардың едәуір көп бөлігі малдардың азығына жұмсалынады. Фермерлердің көпшіліктері белгілі бір дақылдарға немесе мал шаруашылығына мамандандырылған ферманы басқарады. Мамандандыруды таңдағанда экономикалық қажеттіліктер де, табиғи жағдайлардың ерекшеліктері де ескеріледі, бұл өнімнің өзіндік құнын төмендетуге көмектеседі.
Құрама Штаттардағы өсімдік шаруашылығы профилі, ең алдымен, барлық аудандардың 23 бөлігін алып жатқан дәнді дақылдармен анықталады. Негізгі азық-түлік дақылы бидай, бірақ одан да көп жемшөп дақылдары (жүгері, құмай) жиналады. Майлы дақылдардың ішінде жетекші орынды соя бұршағы алады, оның өнімі соңғы онжылдықтарда айтарлықтай өсті. Олар тамақ үшін де (соя майы түрінде) де, мал азығына да қолданылады. Талшық дақылдарының ішінде мақта ерекше рөл атқарады, ол 19 ғасырда экспорттың негізгі заты болды. Қант қызылшасы мен қант қамысы қант дақылдарының арасында шамамен бірдей орынды алады. Жемістер мен көкөністердің рөлі өте маңызды.
АҚШ-тағы мал профилі ең алдымен сүтті және етті бағыттағы ірі қара малдың өсімін анықтайды. Шошқа мен құс өсіру де кең таралған. Бройлер тауықтары - АҚШ-тағы ең дамыған индустрия және оны ауылдық салалар ретінде қарастыруға болады. Жылына 4 миллиардқа дейін бройлер шығарылады. Оларды кез-келген асханадан, асханадан сатып алуға болады.
Өзін-өзі қамтамасыз ету деңгейі АҚШ пен Францияда 100%, Германияда - 93, Италияда - 80, Қазақстанда - 50% құрайды. Ет және ет өнімдерін тұтыну стандарттарына тамақпен қамтамасыз ету деңгейі - 0,61, сүт және сүт өнімдері - 0,69, жемістер мен жидектер - 0,2.

2.Қазақстандағы агробизнес саласының қазіргі жағдайы
2.1. .Елдегі агробизнес саласының даму жағдайын талдау
Қазақстан - агроөнеркәсіптік ел, онда ауыл шаруашылығы халықтың негізгі бөлігінің өмірлік белсенділігінің саласы болып табылады. Бүгінгі таңда халықтың қырық үш пайызы ауылдық жерлерде тұрады, ал ауылшаруашылық өндірісінің даму деңгейі көбінесе осында жұмыс істейтіндердің ғана емес, сонымен қатар осы нарықпен белгілі бір түрде байланысты адамдардың да өмір сүру деңгейін анықтайды. Қазақстандықтардың көпшілігінің әл-ауқаты ауыл шаруашылығы өндірісінің даму деңгейімен тығыз байланысты.
Қазақстан аумағы бойынша әлемде тоғызыншы орынды иеленеді;
Қазақстан жан басына шаққандағы егістік жерлердің алаңы бойынша әлемде екінші орынды иеленеді;
1,4 млн. гектар суармалы жерлердің болуы;
Қазақстан астық пен ұн бойынша ірі экспорттаушылардың қатарына кіреді;
Іргелес елдердегі (ТМД, Орталық Азия, Қытай) азық-түлік өнімдеріне деген өсіп жатқан сұраныс.
Қазақстандағы агроөнеркәсіптік кешенді дамыту аграрлық саясаттың аса маңызды бағыты болып табылады. Агроөнеркәсіптік кешеннің негізгі міндеті - елімізді азық - түлікпен қамтамасыз ету болса, ал өнеркәсіпті ауыл шаруашылығы шикізатымен қамтамасыз ету болып отыр. Еліміздің аграрлық өнеркәсіптік кешені - Республика шаруашылығының жетекші саласының бірі болып саналады.
Қазақстанда агроөнеркәсіптік кешенді мемлекеттік қолдаудың ажырамас жүйесі жасалды және тиімді жұмыс істейді. Кәсіпкерлік бастаманы ынталандыруға бағытталған негізгі қолдау шарасы бәсекеге қабілетті аудандар мен агроөнеркәсіптік кешеннің басым секторларын жедел дамыту үшін қолайлы жағдайлар жасау үшін ауыл тауар өндірушілерінің шығындарын субсидиялау болып табылады. Ағымдағы жылы ауылшаруашылығында еңбек өнімділігінің өсуін арттыру мақсатында бөлінген субсидиялардың ынталандырушы рөлін саралау және күшейту жұмыстары жалғасуда.
Агроөнеркәсіптік интеграция процесінің Қазақстанда дамуы, елде бірнеше кезеңдерде жүргізіледі. Ол тарихи сатылардың қарапайым түрінен басталып барынша күрделі түріне дейін қамтыды. Ауыл шаруашылығы өндірген шикізатты қайта өңдеу тек ауыл шаруашылығы кооперациялары мен тұтыну жүйесінде ғана жүзеге асырылды. Ал бұл салалардың күш - қуаты әлсіздеу болатын. Агроөнеркәсіптік кешеннің дамуындағы көптеген өзгерістер коллективтендіруді аяқтау, трактор және машина станцияларын құру, ірі - ірі егін және мал шаруашылықтарын ұйымдастыру кезеңімен байланысты. Ауыл шаруашылығының кейбір салаларын дамытуды жеделдету үшін арнайы мамандандырылған сүт өндіретін, сүт егіндік шаруаышылқпен айналысатын, мал өсіретін секілді мемлекеттік бірлестіктер құруға бағыт алынған болатын. Ауылшаруашылығы және агроөнеркәсіптік комплекстің ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.