Экономикалық қызметті талдау әдістемесі

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 24 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

Ш.Есенов атындағы Каспий мемлекеттік технологиялар және инжиниринг университеті

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы: Шаруашылық қызметті талдау әдістері

Орындаған: ЭК-17-1 студенті
Қуанғалиқызы Назерке
Тексерген: Аға оқытушы
Утебалиева Дина Барисовна

2020-2021ж

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3

1. Шаруашылықты талдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
1.1 Шаруашылықтың қызметтіліктерін талдау және оның сипаты ... ... ... ... ... ...5
1.2 Факторлы талдаудың әдістемесі ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 10

2. Шаруашылық қызмет ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..13
2.1. Шаруашылық қызмет нәтижелерін сипаттайтын көрсеткіштер, оларды талдау әдістемелері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .13
2.2. Қаржы-шаруашылық қызметін талдаудың жүйелік тәсілі ... ... ... ... ... ... 16

3. ЭКОНОМИКАЛЫҚ ҚЫЗМЕТТЕРДІ ТАЛДАУ ҮШІН ӘДІСТЕМЕЛІК НЕГІЗДЕР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...19
3.1. Экономикалық қызметті талдау әдістемесі ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... .19
3.2. Іскерлік талдау принциптері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 20

ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 24П АЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕРТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...25
Кіріспе

Курстық жұмыстың жалпы сипаттамасы. Жалпы, экономикалық қызметті талдау деп экономикалық қызметті жүзеге асыру, оның нәтижелерін бағалау және болжау процестеріне әсер ететін факторларды анықтау мақсатында микродеңгейде болатын экономикалық құбылыстар мен процестерді зерттеу деп анықтауға болады. Шаруашылық қызметті талдаудың өзіндік объектісі, субъектісі және субъектісі болады. Талдау объектілері - басқарудың экономикалық нәтижелері. Оның субъектілері талдау жүргізетін және оның нәтижелерін бағалайтын тараптар болып табылады. Ұйымға қатысты актерлер сыртқы және ішкі болуы мүмкін. Экономикалық қызметтің барлық түрлерін жүйелі түрде зерттеу және олардың нәтижелерін жалпылау арқылы қызмет ету тиімділігінің өсуін қамтамасыз ету.
Социалистік кәсіпорындардың экономикалық қызметі, талдау
тиімділікті арттыру мақсатында кәсіпорындар мен олардың бірлестіктерінің экономикалық қызметін жан-жақты зерттеу. Экономикалық қызметті талдау социалистік кәсіпорындарды басқару жүйесінің қажетті буыны болып табылады. Бұл кәсіпорынды жоспарлаудың, жобалаудың, салудың және оны пайдалануға берудің барлық кезеңдерінде шешім қабылдау кезінде оңтайлы таңдауды таңдауға негіз болып табылады және өнімнің жаңа түрлерін жасау мен қолданыстарын жақсартудың барлық кезеңдерінде, сонымен қатар әлеуметтік өнімді тарату аймағы. Мұндай талдау менеджменттің әртүрлі деңгейлерінде жүргізіледі: кәсіпорын шеңберінде оның экономикалық есеп беретін бөлімшелерінде, цехтарында және жұмыс үстелдерінде; бүкіл кәсіпорын арқылы; ақырында тресттерді, бөлшек сауда әкімшіліктерін, фирмаларды, орталық кеңестер мен министрліктерді қоса алғанда, көп кәсіптік топтар деңгейінде. Оны жүзеге асыру кезінде бірқатар принциптерді сақтау қажеттілігіне әкеледі. Олар талдаудың күрделілігі, нақтылығы, жүйелілігі, жүйелілігі, объективтілігі, салыстырмалылығы, ғылыми сипаты, тиімділігі мен нәтижелілігіне негізделген. Экономикалық қызметті талдау құрылымы Экономикалық қызметті талдау мазмұны ол орындайтын функциялар жиынтығымен анықталады. Негізгі функциялары: жоспарлау; есепке алу және бақылау; талдау; басқару шешімдерін қабылдау.
Сонымен, экономикалық қызметті талдауды ақпараттандырылған және тиімді басқару шешімдерін қабылдау негізінде жатқан деректерді дайындауға бағытталған ғылыми негізделген қызмет деп санауға болады.
Экономикалық қызметті талдау көптеген жекелеген түрлері мен кіші түрлерін қамтиды, сонымен қатар әртүрлі белгілер бойынша бірнеше классификацияға жатады. Қаржылық және басқарушылық талдау ерекше рөл атқарады.
Қаржылық талдаулардың экономикалық субъектісінің қаржылықтағы ресурстарын пайдалану, сонымен қатар, басқарумен байланысты қаржылық қызметін зерттеп және оның нәтижелерін бағалау. Оның негізгі міндеттері: шаруашылықтың жүргізуші субъектісінің ағымдағы және болашақтағы қаржылық жағдайын зерттеу; экономикалық субъектінің қаржылық ресурстарын пайдалану тиімділігін бағалау; қаржылық ресурстарды жұмылдырудың мүмкін жолдарын анықтау. Қаржылық талдаудың негізі қаржылық есеп беру және олардың нысандары болып табылады. Басқарушылық талдау экономикалық субъектінің ішкі өндірістік қызметін зерттеуге бағытталған. Бұл көрсеткіштердің орындалуына өндірістік ресурстарды да пайдаланып, қарқындылығын бағалауға, өндіру мен сатудың ерекшеліктері мен тенденцияларын, оларды өндіруге кеткен шығындар мен соңғы қаржылық нәтижелерін зерттеу. Басқарушылық талдау күрделі және тақырыптық болуы мүмкін. Қаржылық талдау ғылыми принциптерінде негізделгені белгілі. Айта кетсек, бұның барлығын жүзеге асырылуы экономикалық талдау теориясында негізделген. Талдаулар ішкі қолдануларға көбірек бағытталып, қаржылық талдаулар сыртқы және де ішкі болуы мүмкін екен. Сыртқы қаржылық талдаудың нәтижелерін акционерлер, инвесторлар, кредиторлар, банкирлер және басқа да мүдделі тұлғалар белсенді пайдаланады. Мұндай талдауды аудиторлар, банктер, сақтандыру компаниялары болып табылатын сыртқы талдаушылар жасайды. Ішкі талдауды шаруашылық жүргізуші субъектінің қаржылық қызметтері жүзеге асырады. Оның мақсаты - қаржы ресурстарын пайдаланудағы кемшіліктерді көрсететін тар жолдарды анықтау және ұтымды қаржы саясаты арқылы шаруашылық жүргізуші субъектінің жұмысының тиімділігін арттыру жолдарын бағалау.
Ғылыми білімнің әр саласының өзіндік таным әдістері бар. Экономикалық қызметті талдау ерекшелік емес. Әдіс терминінің өзі ежелгі грек тамырларына ие және сөзбе-сөз орыс тіліне аударғанда зерттеу жолы дегенді білдіреді. Қазіргі ғылымда экономикалық қызметті талдау әдісі деп, әдетте, менеджмент процестері мен құбылыстарын зерттеудің диалектикалық тәсілі түсініледі, бұл кәсіпорын қызметінің әр түрлі жақтарын (экономикалық, әлеуметтік және т.б.) жан-жақты, жүйелі және өзара байланысты зерттеуді қамтамасыз етуге қабілетті. Мұндай зерттеудің мақсаттары экономикалық субъект жұмысының нәтижелеріне объективті баға алу, оның жұмысының тиімділігінің өсуіне резервтерді анықтау және жұмылдыру, сондай-ақ қабылданған басқару шешімдерінің негізділігін қамтамасыз ету болып табылады. Экономикалық қызметті талдау әдісі бірқатар аналитикалық зерттеу әдістерін қолдануды көздейді. Жалпы, олар екі топқа бөлінеді: жалпы және жеке. Бірінші жағдайда әңгіме экономикалық талдаудың әртүрлі объектілерін зерттеу кезінде бірдей қолданылатын әдістер туралы болып отыр. Екінші жағдайда біз жекелеген салаларда қолданылатын әдістерді айтамыз. Экономикалық қызметті талдауда белсенді қолданылатын жалпы ғылыми әдістерге мыналар жатады: индукция және дедукция, синтез және бөлшектеу, салыстыру және жіктеу. Жеке әдістер - жүйелеу, себеп-салдар байланыстарын өлшеу және модельдеу.

1 Шаруашылықты талдау
1.1 Шаруашылық қызметтіліктерін талдау және оның сипаты.
Сол немесе басқа аналитикалық қызметтің ерекшелігі оны жүзеге асыру әдістерінің ерекшелігін алдын-ала анықтайды. Талдау әдістеріне келетін болсақ, бұл қалыптасу және даму процестерін зерттеуге арналған диалектикалық тәсіл. Аналитикалық әдістердің типтік сипаттамалары: осы көрсеткіштердің эволюциясының себептерін зерттеу және олардың әлеуметтік-экономикалық тиімділігін арттыру мақсатында экономикалық қызметті жан-жақты сипаттайтын индикаторлық жүйелерді қолдану. Олардың арасындағы байланысты анықтап, өлшеңіз.
Техника өзінің кең мағынасында әдетте кез-келген жұмысты саналы түрде орындау әдістері мен ережелерінің жиынтығы ретінде түсініледі. Экономикалық қызметті талдау әдістемесі - бұл белгілі бір мақсат үшін объективті талдауға жататын муниципалитеттер қызметін зерттеудің талдамалық әдістері мен ережелерінің жиынтығы. Жалпы және арнайы әдістерді ажыратыңыз. Жалпы әдіснаманы зерттеу жүйесі деп түсінеді, ол сонымен қатар экономиканың барлық салаларында әр түрлі талдау объектілерін зерттеуде қолданылады. Жеке әдістер салаға, өндіріс түріне немесе зерттеу тақырыбына байланысты жалпы әдісті анықтайды.
Талдау әдістеріне келетін болсақ:
- талдаудың әдіснамалық мақсаттары мен міндеттері;
- талдау объектілері;
- оның көмегімен барлық талдаудың көрсеткіштері мен объектілері жүйесін зерттеу;
- объектілерді зерттеудің әдістемелік сипаттамалары;
- талдау үшін деректер көздері;
- талдауды ұйымдастыруға арналған нұсқаулық;
- тестілеу нәтижелерін жазуға арналған нұсқаулық;
- талдау нәтижелерін тұтынушылар.
Талдау әдістері мен әдістері AHD әдіснамасының маңызды бөлігі болып табылады.
Олардың арасында дәстүрлі және дәстүрлі емес.
Өз пәніңізде ғылым әдістерін үйренудің әдісі бар. Әр түрлі ғылымдарға тән өз пәндерінде зерттелген тәсілдер танымның диалектикалық әдістеріне негізделген.

Ол материалистік диалектиканың құбылыстары мен процестері үнемі дамып, оларды дамытуда ескерілуі керек деген тұжырымнан басталады. Осы AGD әдістерінің сипаттамаларының пайда болуы үнемі салыстыру болып табылады. Салыстыру AHD-де кеңінен қолданылады. Осы іс-шаралардың нәтижелері өткен жылдармен, басқа жетістіктермен, күтілетін нәтижелермен, салалардағы орташа көрсеткіштермен және т.б. сәйкес келеді.
Диалектикалық материализм құбылыстағы процесс, қарама-қайшылық және күрес ретінде қарастырылуы керек. Ішкі қайшылықтардың, әр құбылыстың, әр процестің жағымды және жағымсыз жақтарын зерттеу қажеттілігін білдіреді. Бұл сонымен қатар AHD сипаттамаларының бірі. Мысалы, еңбек өнімділігінің артуымен рентабельділік деңгейінің жоғарлауы басқа көрсеткіштерге оң әсер етеді, бірақ сонымен бірге оның жағымсыз сипаттамаларына, мысалы, қоршаған ортаның ластануы, гиподинамияның дамуы және т.б.

Талдау кезінде диалектикалық әдісті қолдану компаниялардың экономикалық қызметін зерттеу барлық қатынастарды ескере отырып жүргізілуі керек дегенді білдіреді. Ешқандай құбылысты басқалардан оқшау қарастырған жағдайда толық түсінуге болмайды. Мысалы, жаңа технологияларды енгізудің өндіріс шығындарының деңгейіне әсерін зерттеу кезінде тікелей емес, жанама байланыстарды да ескеру қажет. Біз жаңа технологиялардың пайда болуы мен өнімнің өзіндік құнын, өнімнің өзіндік құнының өсуін білеміз. Бірақ сонымен бірге еңбек өнімділігі артады, бұл өз кезегінде жалақыны үнемдеуге және өндіріс шығындарын төмендетуге көмектеседі. Егер еңбек өнімділігінің өсу қарқыны жаңа технологияларды қолдану шығындарының өсу қарқынынан асып кетсе, өнімнің өзіндік құны төмендейді. Басқа экономикалық құбылысты түсіну және дұрыс бағалау үшін басқа құбылыстармен барлық байланыстар мен өзара тәуелділіктерді зерттеу қажет. Бұл AHD әдісінің әдіснамалық сипаттамаларының бірі.

Талдаудың маңызды әдіснамалық ерекшелігі, ол тек себеп-салдарлық байланыстар орнатып қана қоймай, оларға сандық сипаттама бере алады. Басқаша айтқанда, бұл факторлардың нәтижеге әсерін өлшейді. Бұл талдауды дәл және қорытындыларды дұрыс етеді.

Талдауда себеп-салдарлық байланысты зерттеу және өлшеу индукция мен дедукцияны қолдану арқылы жүзеге асырылуы мүмкін. Логикалық индукция арқылы себеп-салдар байланыстарын зерттеу әдісі - зерттеу нақтыдан жалпыға, нақты фактілерді зерттеуден жалпылауға, себептерден нәтижеге қарай жүзеге асырылады. Дедукция дегеніміз - жалпы фактілерді нақты фактілерге, нәтижелерден себептерге қарай іздеу тәсілі. Талдау кезінде индуктивті әдіс дедуктивті әдіспен бірге қолданылады.

Бұл AGD-де диалектикалық әдістерді қолданудың әртүрлі процестері әртүрлі экономикалық құбылыстарды байланыстыратын көптеген элементтер жиынтығы ретінде қарастырылуы керек дегенді білдіреді. Бұл тағы бір ерекшелік болып табылатын талдау объектілерін зерттеуге жүйелі көзқарастың қажеттілігін білдіреді.
Жүйелі зерттелген құбылыстар мен процестердің элементтерге максималды ыдырауын және оларды жүйелеуді қамтамасыз етіңіз. Ол белгілі бір құбылыстардың егжей-тегжейлі (құрамдас бөліктерін көрсете отырып), зерттелетін объектілердегі ең маңызды және маңызды нәрсені нақтылап, және тәжірибеде қажет деңгейде жүзеге асырылады. Бұл талдаудың объектілері мен мақсаттарына байланысты. Бұл AHD-де күрделі міндет болып табылады және ол талдаушыдан экономикалық көрсеткіштердің табиғатын, сондай-ақ олардың эволюциясын анықтайтын факторлар мен себептерді нақты түсінуді талап етеді.

Жүйе элементтерін жүйелеу олардың өзара байланысы мен байланысын зерттеуге негізделген. Бұл жүйе элементтерінің негізгі компоненттерінің, қызметтерінің бағыныштылығын анықтауға, қарастырылып отырған объектіні (жүйені) талдауға арналған құрылымдық-логикалық модель құруға мүмкіндік береді. Графикалық түрде белгілі бір блок әр элементке сәйкес келетін блоктың кескіні ретінде ұсынылады. Жеке блоктар ішкі және сыртқы жүйелік байланыстардың болуын және бағытын көрсететін көрсеткіштермен байланысты. Құрылымдық-логикалық схеманың негіздері, тәуелділіктің математикалық формалары анықталады, жүйенің элементтері арасындағы байланысты сипаттайтын немесе олардың параметрлері анықталатын математикалық модельдер жасалады. Талдауда жүйелеу өте маңызды.

Кәсіпорын экономикасының жеке аспектілерін, олардың өзара байланысын, бағыныштылығы мен тәуелділігін зерттей отырып, барлық зерттеу материалдарын жалпылау қажет. Жалпылау (синтез) талдаудағы өте маңызды сәт. Талдау нәтижелерін қорытындылау кезінде зерттелген факторлар жиынтығынан типтік кездейсоқ факторларды, нәтиже нәтижелері тәуелді болатын негізгі және негізгі факторларды бөліп алу қажет.

Алдыңғысымен тікелей байланысты КӘЖ маңызды әдіснамалық ерекшелігі - бұл компанияның экономикалық қызметіндегі құбылыстар мен процестердің себеп-салдарлық байланысын жүйелі түрде зерттеу үшін қажетті көрсеткіштер жүйесін жасау және қолдану.

AHD әдістері дегеніміз - жоспарлау индикаторларын, есептерді немесе басқа ақпарат көздерін өңдеу арқылы өнімділікті жақсарту үшін факторлардың бизнес нәтижелілігіне әсерін жүйелі және кешенді зерттеу, өлшеу және синтездеу. ұйымдар.

Бұл әдісті қолдану бірқатар аналитикалық зерттеу әдістерінде көрінеді. Бұл экономикалық қызметтің аспектілерін зерттеу әдістерін, сондай-ақ кешенді талдау әдістерін қамтуы мүмкін. Айта кету керек, талдаудың әр түрінің өзіндік әдістемесі бар.
Техника дегеніміз кез-келген жұмысты мақсатты түрде орындауға арналған әдістер, ережелер жиынтығы. Экономикалық талдауда технология дегеніміз қандай да бір түрде талдаудың тақырыбы болып табылатын кәсіпорын экономикасын зерттеудің аналитикалық әдістері мен ережелерінің жиынтығы. Жалпы әдістеме деп ұлттық экономиканың әр түрлі салаларында экономикалық талдаудың әртүрлі объектілерін зерттеуде қолданылатын зерттеу жүйесі түсініледі. Жеке әдістер жалпы экономиканың жекелеген салаларына, белгілі бір өндіріс түріне немесе зерттеу объектісіне тән.

Талдаудың кез-келген әдісі - бұл аналитикалық зерттеу жүргізуге арналған тапсырма немесе әдістемелік ұсыныс. IN:

а) талдаудың мақсаттары мен міндеттерін тұжырымдау;

б) талдау объектілері;

в) индикаторлар жүйесі, олардың көмегімен әрбір талдау объектісі зерттеледі;

г) аналитикалық зерттеулердің дәйектілігі мен кезеңділігіне қатысты ұсыныстар;

д) зерттелетін объектілерді іздеу әдістерінің сипаттамасы;

(д) олар талданатын деректер көздері;

ж) талдауды ұйымдастыруға арналған нұсқаулық (қандай қызметтер зерттеудің жекелеген бөліктерін жүзеге асыратын адамдар)

h) ақпаратты аналитикалық өңдеу үшін қолданылатын кеңес беру әдістері;

к) талдау нәтижелерін құжаттау үшін іс жүзінде қолданылатын құжаттардың сипаттамалары;

л) талдау нәтижелерін пайдаланушылар.

Аналитикалық жұмыс процесі екі әдістемелік элементтерге бөлінеді; зерттелетін объектілерді зерттеу әдістері.

AHD құрған кезде бұл қадамдар өшіріледі.

Бірінші кезеңде объектілер нақтыланған - талдаудың мақсаты мен міндеттері, аналитикалық жұмыс жоспары жасалады.

Келесі кезеңде синтетикалық және аналитикалық көрсеткіштер жүйесі жасалады, содан кейін талдау объектісі сипатталады.

Үшінші кезеңде қажетті ақпарат жиналып, талдауға дайындалады (оның дұрыстығы тексеріліп, салыстырмалы түрде ұсынылады).
Төртінші кезеңде менеджменттің нақты нәтижелері жылдық жоспардың көрсеткіштеріне, өткен жылдардағы нақты мәліметтерге, тұтастай алғанда саладағы ірі компаниялардың жетістіктеріне және т.с.с. есептеліп есептеледі.

Бесінші кезеңде факторларды және олардың нәтижеге әсерін анықтау үшін факторлық талдау жүргізіледі.

Алтыншы кезең өндіріс тиімділігін, пайдаланылмаған және перспективалық өсу резервтерін анықтайды.

Соңғы кезеңде басқару нәтижелері әртүрлі факторлардың әрекетін, белгісіз және пайдаланылмаған резервтерді ескере отырып бағаланады және оларды пайдалану шаралары әзірленеді.

Аналитикалық зерттеулердің дәйектілігі АГД теориясы мен практикасы тұрғысынан ең қолайлы болып табылады.

Талдау әдістері мен әдістері AHD әдіснамасының маңызды бөлігі болып табылады. Қысқаша айтқанда, бұл әдістерді аналитикалық құралдар деп атауға болады. Олар зерттеудің әртүрлі кезеңдерінде қолданылады:

- алғашқы ақпаратты өңдеу;

- қондырғылардың жағдайы мен дамуын зерттеу;

- компаниялардың жұмысына әсерін анықтау;

- өндіріс тиімділігін арттыру үшін пайдаланылмаған ұзақ мерзімді қорларды есептеу;

- компаниялар мен қызметтерді кешенді бағалау нәтижелерін талдау;

- экономикалық және әлеуметтік даму жоспарларын, басқару шешімдерін, әр түрлі іс-шараларды негіздеу.

Бизнес-талдау көптеген әр түрлі әдістерді қолданады. Олардың ішінде басқа пәндер ақпаратты өңдеу және зерттеу үшін пайдаланылуы мүмкін және жиі қолданылатын әдістерді бөліп көрсетеді.
Нәтижелерді, эффектілерді және факторлардың аналитикалық сөйлемдерін зерттеу үшін жолдарды ауыстыру, абсолютті және салыстырмалы айырмашылықтар, интегралды әдіс, корреляция, компоненттер, сызықтық, дөңес бағдарламалау, кезек теориясы, ойындар теориясы, операцияларды зерттеу, эвристикалық әдістер сияқты әдістер қолданылады. интуицияға, өткен тәжірибеге, білімге және т.б. негізделген экономикалық мәселелер шешім қабылдауға негізделген шешім. белгілі бір әдістерді қолдану талдаудың мақсаты мен тереңдігіне, зерттеу объектісіне, есептеулердің техникалық мүмкіндіктеріне және т.б.

1.2 Факторлы талдаудың әдістемесі
Факторлық талдау - бұл тиімді индикаторлар мәніне факторлардың әсерін зерттеу мен өлшеудің күрделі және жүйелі әдісі.
Экономикалық қызметті талдау кезінде факторлар экономикалық процестерге және экономикалық қызметтің нәтижелеріне оң немесе теріс әсер ететін қозғаушы күштер болып табылады.
Экономикалық қызмет нәтижелеріне әсер ету дәрежесі бойынша факторлар үлкен және кіші болып бөлінеді. Негізгі факторлар - бұл өнімділікке шешуші әсер ететін факторлар. Екіншілік - қазіргі жағдайда экономикалық қызметтің нәтижелеріне шешуші әсер етпейтіндер. Айта кету керек, факторлар жағдайларға байланысты бастапқы немесе қайталама болуы мүмкін.
Факторларды жүйелеу тәсілдерінің бірі факторлық жүйелерді құру болып табылады. Факторлық жүйені құру зерттелетін құбылысты алгебралық қосынды түрінде, квота түрінде немесе оның мәнін анықтайтын және функционалды тәуелді бірнеше факторлардың көбейтіндісі түрінде көрсетуді білдіреді.
Факторлық талдаудың негізгі әдістері мен әдістері - алып тастау әдісі және индекс әдісі.
Репрессия зерттеу объектісіне әсері анықталған бір немесе бірнеше негізгі факторларды қоспағанда, барлық факторларды жалпылауға әсер етуді шартты түрде алып тастау қажет болған жағдайда қолданылады.
Жоюдың кең таралған нұсқалары - жолдарды ауыстыру, абсолютті және салыстырмалы айырмашылықтар.
Негізгі жеке индикаторды белгілі бір индикатормен ауыстыру алмастыру деп аталады, ал осы алмастырулардың жасалу әдісі бірізді ауыстыру деп аталады. Командалар саны жеке көрсеткіштердің санына тең, ал бастапқы мәліметтердің болуына байланысты есептелген позициялар саны әртүрлі. Анықталған фактордың әсері өзгермелі, ал онымен байланысты барлық нәрсе тұрақты болып саналады. Әсер ету нәтижесі жалпылау индексінің есептелген мәні мен оның алдыңғы мәні арасындағы айырмашылықпен анықталады.
Абсолютті айырмашылықтар әдісі әрбір фактордың әсерін оның нақты мәнінің базалық деңгейден абсолюттік ауытқуымен (жоспарлы, жобалық, салалық орташа, прогрессивті) есептеуді қарастырады. Ауыстыру негізгі жеке көрсеткішті есептелген көрсеткіштің жалпы мәнімен емес, тек есеп көрсеткішінің алгебралық ауытқуымен ауыстырудан тұрады. Бұл жалпылаудағы айырмашылықты кейіннен есептемей, белгілі бір фактордың жалпылауға әсерін анықтауға мүмкіндік береді.
Салыстырмалы айырмашылық әдісі факторлық талдаудың тиімді әдістерінің бірі болып табылады. Ол тиімді көрсеткіштің өсуіне факторлардың әсерін өлшеу үшін қолданылады, егер бастапқы мәліметтер факторлық көрсеткіштердің салыстырмалы өсуін бұрын процентпен немесе қатынаста анықтаса.
Индекстік әдіс динамикаға, кеңістіктік салыстыруларға, жоспардың салыстырмалы тиімділігіне негізделген, бұл есепті кезеңдегі талданып отырған көрсеткіштің нақты деңгейі мен оның анықтамалық кезеңдегі деңгейі (немесе жобаланған немесе басқа объект) арасындағы арақатынас.
Жоғарыда аталған әдістер детерминирленген факторлық талдауға, яғни факторлардың тиімді индикатормен байланысы функционалды болатын талдауға ұшырайды. Детерминистік талдаудан басқа, стохастикалық факторлық талдау бар. Бұл нақты өнімділікке сәйкес келуі мүмкін факторларды зерттеу әдісі. Стохастикалық талдауға корреляциялық талдау, дисперсиялық талдау және көп өзгермелі факторлық талдау кіреді.
Шығындарды функционалды талдау - бұл қажетсіз функцияларды жою және өндірістің ұйымдастырушылық, техникалық, технологиялық және басқа да өзгерістері арқылы объектінің негізгі функцияларын орындаудың арзан тәсілдерін табу әдісі.
Кез-келген объект, өнім және т.б. белгілі бір қажеттіліктерді қанағаттандыру үшін құрылады және өмір сүреді, яғни белгілі бір функцияларды орындау үшін. Объект орындайтын барлық функцияларды негізгі, көмекші (қосымша) және қажет емес (қажет емес) функциялар деп бөлуге болады. Сонымен, объектіні құруға арналған барлық шығындар объектінің өзінің функционалдық мақсатын орындау үшін қажет және жетілдірілмеген технологиялық шешімдерге байланысты қажет емес шығындарға бөлінеді. Сонымен бірге, функцияларды әр түрлі технологияларды қолдана отырып әр түрлі жолмен орындауға болатындығын және сондықтан шығындардың әр түрлі мөлшерін қажет ететіндігін атап өткен жөн. Белгілі бір функцияны іске асырудың бір немесе басқа тәсілін таңдай отырып, оны құрудың минималды құнын алдын-ала анықтауға болады.
Шығындарды функционалды талдау әдіснамасының мәні келесіде: жеке баптар мен элементтер бойынша шығындардың нақты сомаларын стандарттармен салыстыруға негізделген. Оң айырмашылықтар мен резервтер ескеріледі.
Функционалдық шығындарды талдаудың негізгі кезеңдері:
- зерттеу объектісінің жалпы сипаттамасы (дайындық кезеңі);
- зерттеу объектісі туралы әртүрлі ақпараттарды жинау, зерттеу және жалпылау (ақпараттық кезең);
- объектінің функцияларға ыдырауы (аналитикалық қадам);
- таңдалған функцияларды негізгі, қосалқы және қажет емес деп топтастыру (шығармашылық қадам);
- қажетсіз функцияларды жойып, басқа техникалық және технологиялық шешімдерді қолдана отырып объектіні құру құнын есептеу (зерттеу кезеңі);
- өндірісті технологиялық және ұйымдастырушылық жетілдіру бойынша ұсыныстар әзірлеу (ұсыну кезеңі).
Бағалау әдістерін психологиялық әдістер, сызықтық бағдарламалау әдістері функционалдық шығындарды талдау әдісі ретінде қарастыруға болады.
Маржалық талдау дегеніміз - маңызды экономикалық көрсеткіштердің үш тобы арасындағы өзара байланысты зерттеуге негізделген басқару шешімдерін негіздеу әдісі: сату, шығындар мен пайда, сондай-ақ осы көрсеткіштердің әрқайсысының құнын болжау. басқалардың берілген мәніне.
Маржалық талдау алғаш рет 1930 жылдары АҚШ-та пайда болды. Оны алғаш рет орыс әдебиетінде 1971 жылы Н.Г. Чумаченко.
Маржаны талдау әдістемесі мыналарға негізделген:
- сатудың ауытқуымен байланысты шығындарды шартты және шартты тұрақты айнымалыларға бөлу;
- сатудан түскен түсім мен шартты өзгермелі шығындар арасындағы айырма ретінде анықталған шекті табыс категориясын қолдану.
Маржалық талдаудың негізгі кезеңдері:
1) талдау үшін қажетті бастапқы ақпаратты жинау, дайындау және өңдеу;
2) өнімді өндіруге және өткізуге шартты түрде тұрақты және шартты түрде өзгеретін шығындар мөлшерін анықтау;
3) зерттелген көрсеткіштердің мәндерін есептеу;
4) зерттелген көрсеткіштер деңгейінің салыстырмалы талдауы;
5) зерттелген көрсеткіштер деңгейінің эволюциясын талдау;
6) өзгеретін ортадағы көрсеткіштердің мәнін болжау.
Шектік талдау жүйесі зерттелген көрсеткіштерді анықтау мен бағалаудың алгебралық және графикалық әдістерін қолдана алады.
Экономикалық қызметтерді талдау барлық объектілердің аналитикалық көрсеткіштер жүйесінде байқалады. Барлық осы көрсеткіштер сапасы мен мазмұны бойынша ерекшеленбейді, сондықтан оларды топтастыру және жүйелеу қажет.

2. Шаруашылық қызмет
2.1. Шаруашылық қызмет нәтижелерін сипаттайтын көрсеткіштер, оларды талдау әдістемелері
Нарықтық экономика жағдайында кәсіпорындар өз қызметін жақсарту арқылы табысты бәсекеге түсе алады. Бизнесіңіздің тиімді жұмысын қамтамасыз ету үшін сізге сенімді және дұрыс бизнес жүргізу керек. Кәсіпкерлікті басқарудың маңызды бөлігі ұйымның экономикалық қызметін талдау болып табылады.

Бизнесті талдау - бұл бизнесті басқару мен шешім қабылдаудың негізі. Басқарушылық шешімдерді негіздеу үшін проблемаларды анықтау, өндірістік және қаржылық тәуекелдерді бағалау, қабылданған шешімдердің ықтимал салдарын анықтау қажет.
Экономикалық тиімділік принципі
Тиімді кәсіпкерлік қызметтің негізі минималды шығындармен максималды нәтижелерге қол жеткізу болып табылады. Сонымен, ұйымның оң қызметі - бұл кәсіпорын бірлігі өндірісінің өзіндік құнын минимизациялау деп айтуға болады.
Экономикалық қызметті талдау
Компанияның экономикалық қызметін талдаудың негізгі міндеттері:
Компаниядағы нақты жағдайдағы құбылыстар мен процестер заңдылықтарының тенденцияларын анықтау;
Басқарушылық шешімдерді негіздеу, бизнесті дамытудың ағымдағы және ұзақ мерзімді жоспарларын бекіту;
Бекітілген жоспарлар мен басқарушылық шешімдердің орындалуын бақылау;
Өндірістік ресурстарды тиімді пайдалануды бақылау;
Ішкі және сыртқы факторлардың экономикалық қызмет нәтижелеріне әсерін зерттеу;
Компанияның тиімділігін арттырудың резервтерін іздеу;
Анықталған ресурстарды пайдалану бойынша ұсыныстар әзірлеу;
Компанияның нәтижелерін бағалау.
Кәсіпкерлік қызметке әсер ететін факторлар
Ұйымның жұмысына әр түрлі факторлар әсер етеді.
Олар:
жалпы экономикалық факторлар, атап айтқанда: елдердің экономикалық даму заңдылықтары, ғылыми-техникалық прогрестің жетістіктері, салық және инвестициялық саясат және т.б.
табиғи-географиялық факторлар. Мұндай факторларға мыналар жатады: ұйымның географиялық орны, кәсіпкерлік қызмет ететін ауданның климаттық сипаттамалары және т.б.
аймақтық факторлар. Бұл факторларға аймақтың экономикалық әлеуеті, аймақтағы инвестициялық саясат және басқалары кіреді.
кеңейтілген факторлар. Бұл факторларға мыналар жатады: белгілі бір саланың ұлттық экономикадағы орны, осы саладағы нарықтық жағдайлар және т.б.
бизнестің жұмысына байланысты факторлар. Бұл факторларға мыналар жатады: өндірістік ресурстарды пайдалану дәрежесі, өнімді өндіру және сату арқылы үнемдеу режимін сақтау, ұйымның ұтымдылығы, қосалқы шаруашылықты қолдау, инвестицияның күрделілігі, инвестициялық қызмет.
Компанияның экономикалық қызметі тиімділігінің көрсеткіштері
Негізінен тиімділік көрсеткіштері кірістілік, рентабельділік болып табылады.
Кәсіптің белгілі бір жақтарының тиімділігін сипаттайтын жеке көрсеткіштер де бар.
Бұл көрсеткіштерге:
ұйымға ұсынылған өндіріс құралдарын пайдалану тиімділігі, атап айтқанда:
- негізгі қорлардың тиімділігі (капитал сыйымдылығы, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.