Қарағанды мемлекеттік техникалық университеті

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 20 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министірлігі
Қарағанды мемлекеттік техникалық университеті

МІ және Г кафедрасы

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

Пән атауы: Геодезия

Қабылдаған: Джанмантыкова Р.Н
_____________________
(қолы) (күні)

Комиссия мүшелері: Қасымжанова А.Е
_______________________
(қолы) (күні)

Орындаған: Әмірханұлы Досхан
СГП-20-1

Қарағанды 2020
Қазақстан Республикасының білім және ғылым министірлігі
Қарағанды техникалық университеті

Факультет: Тау-кен Бекітемін
Кафедра: МІ және Г Каф. мең. ______________
(қолы)
__________________20__ж.

КУРСТЫҚ ЖҰМЫСҚА ТАПСЫРМА

Пәні:Геодезия
___________________________________ ___________________________

Студент Әмірханұлы Досхан_____________________________ __
Тақырыбы___________________________________ ___________________________________ ___________________________ ___________________________________ ___________________________ ______________________________

Бастапқы мәліметтер ___________________________________ ___________
___________________________________ ___________________________________ ___________________________ ___________________________________ ___________________________ _______________________________________

Тапсырма берілді 15 қыркүйек 2020ж.

Жетекші____________________________ қолы_____________

Студент: Әмірханұлы Досхан қолы_____________

ҚАРАҒАНДЫ
ТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

АНЫҚТАМА

ҚарМТУ СГП-20-1 тобының студенті Әмірханұлы Досхан Геодезия пәні бойынша курстық жобаның салыстырмалы талдауын жүргізді.
Барлық мәліметтер Антиплагиат жүйесінің технологиясына сәйкес алынды.
Толық ақпарат алу үшін сарапшымен толық талдау жүргізілуі тиіс. Мәтіннің бірегейлігі - %

МІ және Г кафедрасының меңгерушісі

Антиплагиат жүйесі

Мазмұны

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .6
1.1. Жердің пішіні мен көлемі туралы түсінік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .8
1.2. Жергілікті жер бедерін горизонтальдармен белгілеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..11
1.3. Әр түрлі координаталар жүйелерінде топографиялық карта бойынша есеп шығару ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .12
1.4. Теодолиттік құрлысы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..14
1.5. Теодалиттік жүріс төбелерінің координаталарын анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... 16
1.6. Нивелир құрылысы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 18
1.7. Нивелир ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .20

Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .22
Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...23

5
КІРІСПЕ
Геодезия - жер туралы өте ежелгi ғылымдардың бiрi. Геодезия деген сөздің өзі грек тілінен аударғанда, жерді бөлу мағынасын білдіретіндігі, оның адамзаттың тыныс тіршілігінде жер учаскелерін өлшеуге, бөлуге байланысты пайда болғандығының дәлелі. Қазіргі замандағы геодезияжерді бөлу мағынасы шеңберінен әлдеқашан шыққан, күрделі ғылыми, ғылыми-техникалық және инженерлік мәселелерді геодезиялық, т.б. да аспаптар көмегімен арнайы өлшеу және өлшеу нәтижелерін математикалық-графиктік өңдеу арқылы шешетін жан-жақты ғылым саласына айналып отыр.
Геодезия - жердiң немесе оның жекелеген бөлiктерiнiң пi - шiнi мен көлемiн, жердi карталар мен пландарға түcipy, сол сияқты адамның инженерлiк қызметiнiң сан алуан мiндеттерiн атқару мақсатында жер бетiн өлшеу әдiстерiн зерттейтiн ғылым.
Геодезия ежелгі ғылымдардың бірі бола тұрса да, адамзат қоғамының, ғылым мен техниканың жедел дамуына байланысты өзінің мазмұнын өзгертіп отырды. Соның нәтижесінде геодезия бірнеше дербес ғылыми және ғылыми - техникалық салаларға бөлінді.
1. Жоғарғы геодезия - жердің және планеталардың фигуралары мен көлемдерін зерттеу, сондай-ақ геодезиялық негізгі тірек жүйелерін құру жөніндегі міндеттерді шешеді.
Жоғарғы геодезия мәселелерін шешу үшін жүргізілген егжей-тегжейлі зерттеулер барысында одан геодезиялық астрономия, геодезиялық гравиметрия, ғарыштық геодезия сияқты жеке пәндер бөлініп шықты.
Геодезиялық астрономия - геодезиялық тірек жүйелерін құруда аспан шырақтарын бақылау негізінде координаталық бастапқы мәліметтерді анықтау мәселелерімен шұғылданады.
Геодезиялық гравиметрия - жер бетінің жекелеген нүктелерінің ауырлық күшін арнайы аспаптармен өлшеу арқылы жер пішінін зерттеумен айналысады.
Ғарыштық геодезия - жердің жасанды серіктерінің көмегімен жер беті нүктелерінің геометриялық арақатынастарын зерттейді.
2. Геодезияның (топографияның) еншісіне жер бетінің шағын аймақтарын жазықтық ретінде қарап, оны өлшеу мен қағаз бетіне кескіндеу тиген.
3. Картографияда жер бетінің едәуір аймақтарының кескіндерін әртүрлі мақсаттағы түрінде жасау әдістері мен процестері және көбейту технологиясы зерттеледі.
4. Аэрофототопография - аэросуреттер бойынша топографиялық карталар мен пландар жасау әдістерін зерттейді және жетілдірумен шұғылданады.
5. Қолданбалы геодезия - ізденістер, құрылыстар мен инженерлік ғимараттарды салу және пайдалану, құрылыс жабдықтарын монтаждау, табиғат байлықтарын пайдалану, т.б. инженерлік жұмыстар кезінде
6
атқарылатын геодезиялық жұмыстардың әдістерін зерттеумен айналысады. Қолданбалы геодезияда жоғарғы геодезияның, топографияның, маркшейдерлік істің де негіздері кең пайдаланылады, ал кей кездерде өзіне тән өлшеу тәсілдері мен аспаптарын қолданады.
Геодезия пәнінің негізгі ғылыми - техникалық міндеттеріне мына төмендегідей жұмыстар жатады:
жер бетіндегі нүктелердің координаттарын белгілі бір жүйеде анықтау;
тау-кен кәсіпорындарын жобалау, салу және пайдалану кезінде қажетті әртүрлі өлшеулерді жер бетінде, жер қойнауында, атмосфера қабатында, теңізде және ғарыш кеңістігінде жүргізу;
республикамыздың қорғаныс мұқтаждығын геодезиялық мәліметтермен қамтамасыз ету мәселері жатады.
Алдына қойылған міндеттерін атқаруда геодезия, математика, физика, астрономия, география, геоморфология, фотографияметрия, механика, радиоэлектроника сияқты ғылымдардың деректеріне сүйенеді. Геодезиялық өлшеулердің нәтижелерін өңдеуде осы күнгі ғылыми математикалық өңдеу әдістері мен есептеу техникасы, оның ішінде әртүрлі цифрлы және электронды машиналар қолданылады.
Физика геодезияны электроникамен және электротехникамен қатар оптикалық, оптикалық - механикалық және электронды - оптикалық аспаптар мен жүйелердің жобалау есептерінің негіздерімен толықтырады. Астрономия геодезияны геодезиялық тірек жүйелерін дамыту үшін бастапқы мәліметтермен қамтамасыз етеді. Автоматика, телемеханика және радиоэлектроника салаларындағы ғылым мен техника жетістіктерінің негізінде аса жаңа геодезиялық аспаптар құрастырылады. Географияны білу жер бедерін құрайтын ландшафт элементтерін, жер бетінің табиғи жамылғыларын және адам қызметінің нәтижелерін дұрыс түсіндіруді қамтамасыз етеді. Жер бедерінің пішіндерін және олардың өзгеру заңдылықтарын танып білуде геология мен геоморфология көмекке келеді.
Жерді зерттеу оның сыртқы гравитациялық өрісіне зерттеулер жүргізумен байланысты. Ал гравиметрияның заңдары мен аспаптарын пайдаланбай, мұндай зерттеулер жүргізу мүмкін емес. Пландар мен карталарда графикалық сапалы безендіру топографиялық сызу тәсілдерін білуді қажет етеді.
Геодезияның халық шаруашылығының түрлі - түрлі салалары үшін практикалық үлкен маңызы бар. Мәселен, геодезиялық өлшеулер, жолдар, каналдар, жерасты кұрылыстары (метро, кабельдер, құбырлар), әуе желілері (электрлік беріліс, байланыс желілері) трассаларын белгілеу кезінде, пайдалы кен орындарын барлау және пайдалану кездерінде кең қолданылып келеді. Геодезия жер иегерлерін орналастыруда, жерді құрғату мен суландыруда, орман шаруашылығын жүргізу кезінде қолданылады. Карта әскери істе белгілі бір жерді зерттеу, оның бетіне әскери жағдайды бейнелеп түсіру, жауынгерлік операцияларға талдау жасау және т.б. үшін пайдаланылады.
7

1.1 Жердің пішіні мен көлемі туралы түсінік

Жердiң пiшiнi мен көлемiн зерттеу жер бетiн картада дұрыс кескiндеуге мүмкiндiк туғызады және ол ғылым мен техника - ның көптеген мiндеттерiн шешу (жасанды серiктердi және ғарыш кемелерiн ұшыру, теңiзде жүзу, авиация,радиобайланыс және т. б.) үшiн қажет.
Жер - Күн жүйесіндегі планеталардың бірі және оның қыртысы әртүрлі қыраттар мен ойпаттардан тұрады. Жердің шамалы ғана бөлігіқұрлық, ол 7І% - ынмұхиттар мен теңiз шұңқырлары алып жатыр. Дүниежүзілік мұхиттың орташа тереңдігі 3800 м-ге жуық, ал құрлықтағы кейбір таулардың, мәселен, Эверестің (Джамолунгма) биіктігі 9000м-ге жетеді. Теңіз деңгейінен биіктігі 875 м-ге тең. Сонымен құрлықтың көлемі дүниежүзілік мұхитқа қарағанда едәуір аз және де құрлықтың мұхит тереңдігі, қыраттармен салыстырғанда онша биік болмағандықтан, мұхит деңгейін жердің пішіні ретінде қабылдау қажеттігі туды. Сол себептен, жер беті үшін шамамен дүниежүзілік мұхит пен теңіз суларының тыныш жағдайына сәйкес келетін деңгей беті алынады. Егер де бүкiл планета ма - териктер астымен үздiксiз жалғасып жататын дүние - жүзiлiк мұхит бетiнің ты - ныш кезiндегi жағдайымен шектелген десек, тұтас ал - ғанда жердiң пiшiнi туралы түciнік алуға болады. Осындай тұйық бет өзiнің әрбiр нүктесiнде вертикаль бағытқа яғни ауырлық күшiнiң бағытына перпендикуляр бо - лады, ал ол деңгейлік бет деп аталады. Осы деңгей бетпен шектелген денені - геоид деп атайды. Геоидтың пішіні күрделі, оның пішіні мен көлемін дәлірек анықтау үшін, жер бетінің барлығына өлшеулер жүргізіледі.
Осы жоғары дәлдікпен жүргізілген геодезиялық, астрономиялық және гравиметриялық өлшеулер нәтижесінде жердің шарға емес, 1 - суреттегі РЕ1Р1Е эллипсінің кіші осі РР1 төңірегінде айналуынан пайда болатын математикалық бетке - айналу эллипсоидына жақын келетіндігі анықталды.

Жер эллипсоиды(1.1-сурет)
8
Жердің өз осінде айналуынан оның бетінде күн мен түн алмасып, күн тәулігі анықталады. 1-суретте бейнеленген осы осьті - РР1 жердің айналу осі деп атайды. Бұл осьтің Жер бетімен қиылысқан екі нүктесі - Солтүстік және Оңтүстік полюстар деп аталынады. Жердің айналу осін тік бұрыш жасап және оның дәл ортасын кесіп өтетін жазықтықты - экватор жазықтығы дейді. Экватор жазықтығы мен жер бетінің қиылысу сызығы (ЕК1Е1К) - экватор деп аталады. Жердің айналу осі арқылы өтетін жазықтық - меридиан жазығы делінеді де, ал сол жазықтықтардың жер бетімен киылысқан сызықтары (РКР1К1) - меридиандар деп аталады. Халықаралық келісім бойынша, Лондондағы Гринвич обсерваториясы арқылы өтетін меридиан бастапқы (нөлдік) меридиан деп аталады.
Сөйтіп, геодезияда жердің пішіні үшін жер эллипсоиды деп аталатын сфероид алынды. Жер эллипсоиды өзінің үлкен және кіші жарты осьтерімен (a, b) және полярлық сығылушылығымен сипатталады ()
а, b және шамалары градустық өлшеулер арқылы анықталады, ол үшін меридиан доғасының ұзындығын әр 1° сайын өлшеу керек.
Меридианның әртүрлі жерлеріндегі градустың ұзындығын біле отырып, жердің пішіні мен көлемі анықталады.
Жер эллипсоидының көлемдерін әр елдің ғалымдары бірнеше рет анықтады. 1946 жылға дейін бұрынғы Одақта 1841 жылы неміс ғалымы Ф.В.Бессель есептеп шығарған жер элипсоидының көлемі қолданылады (а=6377397м, b=6356079 м, =1299,2).
Жер эллипсоидының көлемін 1940 жылы үлкен дәлдікпен Ф.Н.Красовский мен А.А.Изотовтардың басқаруымен орыс ғалымдары да анықтады (а=6378245м, b=6356863м, =1298,2).
Алынған бұл өлшемдер 1946 жылы үкіметтің қаулысы бойынша еліміздің барлық геодезиялық және картографиялық жұмыстары үшін қабылданып алынып, Красовский эллипсоиды деп аталатын болды. Осы орайда айта кететін бір жәй, ол кейбір ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.