Парақорлық делдалдығының қылмысты - құқықтық сипаттамасы

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

Кіріспе . . . 2

I бөлім. Парақорлықтағы делдалдықтың қылмысты-құқықтық сипаттамасы . . . 5

1. 1. Парақорлықтағы делдалдық ұғымы туралы түсінік, оның обьекті мен обьектілік жағы . . . 7

1. 2. Қылмыстың субьекті және оның субьектілік жағы . . .

Кіріспе

Тақырыптың өзектілігі. Қылмыстық жолмен табылған ақшаның «ағызылуына» және соның көмегімен қылмыстың орын алуына қарсы күресудің ұйымдастырылуы мемлекет тарапынан қолданылатын шараларының құрамдық бөлігі болып, көп уақыттан бері Қазақстан Республикасында сыба йлас жемқорлықпен күресу мемлекеттік саясаты кешенді сипатта болып, сол қаражаттың заңдастырылуына жол бермеуге бағытталан.

Жемқорлықпен тек қана құқық және арнайы органдардың көмегімен күресу-бұл әлеуметтік қиянаттың себептерімен емес, оның салдарымен күресу деген сөз. Сондықтан да Қазақстандық ерекшеліктер мен дүниежүзілік қауымдастықтың біріге жинаған тәжірибесі мемлекеттің жемқорлықпен күресуімен бірге қоғамдық қарым-қатынастың әлеуметтік, саяси, экономикалық құқықтық сияқты салалардың орасан кең жақтарын шешуге бағытталған.

«Жемқорлықпен күресу туралы» Заңнын қабылдануы жемқорлықпен күресуді ұйымдастыру барысында ең маңызды кезеңдердің бірі болды. Жемқорлықпен күресудің қазіргі замана сай мемлекет саясаты жемқорлыққа қарсы тұрудың, үкімет жне қоғамның барлық институттарының күштеріе бақылауға алып, бірегей механизмін қолдану мақсатында жүргізіліп жатыр. Бұл саясат Қазақстанның 2030 жылға дейінгі Даму Стратегиясының талаптарына сай келіп, қоғамның криминалимтіленуіне қарсы және қоғамның бірігуімен Саясат аралық тұрақтылық және жемқорлықпен күресі мәселелері бойынша мен Кәсіби үкімет деген оның ең басты артықшылықтарының біріне бағытталып отыр.

Мемлекеттің жемқорлықпен күресу саясатының ең басты мақсаты-жемқорлықтың жалпы мемлекеттік сипаттағы күреске, жемқорлыққа себеп болатын және онымен қатар жүретін проблемаларды кешенді шешілуін қаматамасыз етіп, оның шынайы әлеуметтік-кономикалық тамырын айқындап, құқықты бұзбай өмір сүруді, демократиялық және құқықтық мемлекеттің жемқорлықпен күресу жорамалдарына қайшы келетіндігін насиаттап теңдестірілуінде.

Парақорлық барлық мемлекеттерде демесек те, көптеген мемлекеттердің үкіметтік аппаратын толық кеңінен жайылып, жоюға себеп болып отыр. Шенеуніктердің жемқорланған әрекеттерімен халықаралық деңгейде де күрес жүргізіліп жатыр. Қазақстанның қылмыс құқығында парақорлықтың анықтамасы берілген. Парақорлық дегеніміз-лауазымды адамның пара берушінің немесе оның өкілдері болатын тұлғалардың мүдделерін ескере отырып, әрекеттер жасауға сөз беру әлде еш әрекет жасамау үшін алынатын материалды сипаттағы сыйлықтар, сонымен қатар, осындай әрекеттер сол лауазымды тұлғаның атқаратын қызметіне кіретін болса, яғни қызмет бабы бойынша жалған жасыру немесе немқұрайлы қарау.

Зерттеудің қиыншылықтары. Парақорлықты және делдалықты тергеу құқық органдары үшін өте маңызды проблема болып тұр. Сыбайлас жемқорлыққа және парақорлыққа қарсы тұру деңгейінің төмен болуы, ең алдымен, мемлекет қызметіне алынуды тексердің төмен деңгейде болуымен, мемлекет тарапынан лауазымды қызметкерлердің қаражат көздерін бақылаудың тиісті дәреежеде болмауымен, сонымен қатар, обьективті және субьективті себептерді ескеру де жөн. Обьективті себептердің арасында аталған қылмысты айқындаудың өз табиғаты бойынша қиын екендігін атап өту керек.

Жемқорлық әрекеттері, ең алдымен, пара алу екітарапты қылмыстарға жатады, себебі бұл қылмыста не айыпталушы да, не осы іс бойынша шындықтың айқындалуына мүдделі де, не айыпкерлерді жазалауға дейін мүдделі тараптың жоқ болуында. Керісінше, екі жақ та солармен қатар делдал да бұл қылмысты құқық орган қызметкерлерінен ғана емес, бүкіл айналасындағы жұрттан да жасыруға тырысады. Осы айтылғандар жемқорлықтың жоғары дрежеде жасырын болуына себеп. Ресми статистикада бұл қылмыстың айқындалған мөлшерінің соншалықты төмен болуы Қазақстанда жемқорлықтың әлеуметтік құбылыс бар деп қорытындылауға да болмайды.

Ұсынылып отырған жұмыстың негізгі мақсаты Қазақстан Республикасы құқық органдары, криминологиялық және криминалистикалық ілімдердің жасақтаған парақорлықты және парақорлық деелдалдығын тергеу әдістерін зерттеу болып табылады.

Зерттеудің обьектісі-құқық органдарының парақорлық және парақорлықтағы делдалдықтың болуын тергеумен байланысты қоғамдық қарым қатынастар.

Зерттеудің мәні, жүргізілу шеңбері мен шектеулері-парақорлық пен сыбайлас жемқорлықтың, әлеуметтік құбылыс ретінде қарастырылуы, олармен күрестің құқық органдарының шеңберіңде жүргізілетіндегінде жасалған қылмыстарды тергеу жолдарымен.

Ұсынылып отырған жұмыстың мақсаттары төменде көрсетілгендердің өзара қатынасы мен кешенді талдаудан тұрады:

-парақорлықты тергеудің негізгі проблемаларының

-парақорлық субьектінің сипаттамасының

-пара берушінің, пара алушының және олардың арасындағы көмекшінің қылмыстық әрекеттерді жасауының әдістерінің

-пара алудың болған орны мен мезгілінің

-парақорлық мәнінің

-парақорлықтың криминалдық белгілерінің

1 бөлім. Парақорлық делдалдығының қылмысты-құқықтық сипаттамасы.

Парақорлық делдалдығы туралы түсінік, обьекті және обьектілік жағы.

Парақорлық делдалдығы туралы түсінік . Парақорлықта делдал болу қылмыс заңнамасында бұрынғы кезден бастап белгілі. Қазақ ССР-ның 1959 жылғы 22 шілдедегі Қылмыс Кодексінің бастапқы басылымында парақорлықта делдал болғаны үшін жауапкершілік дербес қылмыс деп қарастырылмаған болатын. Бірақ та, 1962 жылдың 20 ақпанында КСРОқ Жоғарғы Кеңесінің Президиумында «Парақорлық үшін қылмыстық жауапкершіліктің күшейтілуі туралы » Қаулысында пара алуда делдалдык үшін жауапкершілік туралы ерекше айтылған болғандықтан ҚазССР Қылмыс кодексінде «Парақорлықта делдалдық» деген 146-1 бап қабылданды. Сонымен қатар, жоғарыда айтылып кеткен барлық заңнамаларда парақорлық делдалдығы деген түсінік мүлдем айқындалмаған еді. Мүмкін заң қабылдаушы бұл т үсініктің барлық адамға танымал деген оймен ашып жазбаған шығар. Бірақ та, іс жүзінде парақорлық делдалдығы пара алу мен пара беру сияқты қылмыстың орын алуында қатысу кездерінен ажырату қиынға түседі.

Қазақстан Республикасы 1997 жылғы 16 шілдедегі № 167-I Қылмыстық кодексінде парақорлық делдалдығы үшін 313 бап тағайындалып, осы әрекеттері үшін жауапкершілік те бекітілген. Сонымен қатар, сол бапта «пара алушы мен пара беруші арасында келісімінің орындалуы үшін көмектесу әрекеттері » деген ұғым түсіндірілген. Осы әрекеттерден қарастырылып жатқан қылмыстың обьективті жағы да айқындалады.

«Делдалдық» дегеніміз- тараптар арасындағы келісім-шарттың орындалуына көмектесу, кейбір тұлғалардың арасында қарым қатынастың орнықтырылуы. Демек «Делдал» дегеніміз -ол қандай да бір тұлғалардың арасындағы келісімінің, істің оңтайлы болуы, орындалуын жүзеген асыратын тұлға.

Осы ұғымға толығымен сәйкес келетіндей КСРО Жоғарғы Сотының Пленумында 1962 жылдың 31 шілдесінде «Пара алу бойынша сот тәжірибесі туралы » қаулысында былай делінген: «Делдал дегеніміз- ол пара алушының немесе пара берушінің өтініші немесе бұйрығы бойынша параның алынуы-параның берілуі туралы келісімінің жүзеге асырылуына немесе орындалуына себепкер болатын тұлға ». Демек, парақорлықта делдал деп пара алушы немесе пара берушінің өтінішімен олардың арасында қарым-қатынастың не пара алу-пара беру келісімінің орындалуына ықпал ететін (басқа сөзбен айтқанда «интеллекетуалды делдалдық »), немесе де параны нақты беретін тұлға (тікелей делдалдық ) Парақорлықта делдал ұғымының осылай түсіндірілуі ғылыми әдебиетте де кең таралған.

Осы түсіндірілуден парақорлықта делдалдық анықталып, параны алу мен пара берудің көптеген жағдайларынан айырмашылығы төмендегідей болған: 1) делдал пара беруге немесе пара алуға себепкер мен ынтыландырушымен салыстырғанда пара алу және пара беру тараптарының екі жағымен де байланысты, және 2) делдал пара алу немесе пара беруге ыгтыландырушы және оны ұйымдастырушымдан айырмашылығы өз үкімі бойынша емес, пара алушы немесе пара берушінің өтінішімен әрекеттер жасайтынында.

Сонымен қатар, ғылыми әдебиетте басқа да көзқарас берілген. Оған сәйкес пара қорлықта қандай да болсын делдалдық пара алушы не пара берушімен байланысына қарамастан оны дербес қылмыс ұйымдастырғандар деп түсіндірілуінде. Пара алу-пара беруде қатысқандар ұйымдастырушылар мен ынтыландырушылар ретінде қарастырылуында.

Біріншіден, бұл түсініктемелер, «делдал» деген сөздің этимологиялық мағынасына қайшы келеді. Екіншіден, бірден екі қылмыскерге қолғабыс ету (пара алушы мен пара берушіге) қылмыстық құқық заңнамасына-парақорлықта делдалдық туралы қылмыстың дербес түрін енгізудің қажеттігін негіздейді. Егер де ол тұлға тек пара алушы немесе тек пара берушіге ғана қолғабыс ететін болса, онда ол кәдімгі қылмысқа қатысушы, себепкер деп саналады.

Делдалдықты түсіндірілудің дәл туралау

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.