Математиканы оқытудың нақты әдістемесі
Кіріспе
Зерттеу тақырыбының өзектілігі :
Қазақстан білім беру тұжырымдамасында Білім беру үлгісіне орта білім беру деңгейінің өте жоғары болуы тән. Бұл ең алдымен барынша байыпты бастауыш мектеп арқылы жүзеге асырылады деген. Осыған орай пәнді,соның ішінде бастауыш сынып математикасын оқытудың ғылыми дәрежесі неғұрлым жоғары болса әр алуан шаралар жүзеге асырылады.Сондықтан да бастауыш сынып математика сабағында дидактиалық ойындарды пайдалану арқылы оқушылардың ой өрісін дамыту көкейкесті мәселе.
Ел басымыз айтқандай Білімді ,көзі ашық ,көкірегі ояу болуға ұмтылу біздің қанымызда бар қасиет демекші жастарды білімге үйрету маңызды. Қазіргі заманда білімсіз,ақылсыз өмір сүру қиын.Сондықтан жас ұрпақтарымызды білімге құштарлығын оятуымыз керек. Адамзат баласының қол жеткізген ұлы игіліктерінің бірі білім қазынасы. Тек ақылды адам ғана терең білімді меңгере алады. Ақылдан қымбат байлық жоқ, Ақылды сатып ала алмайсың, Ақыл -тозбас киім, білім- сарқылмас бұлақ деген халықтың даңалық сөздерінен байқауға болады.
Баланың ақыл ойын математика сабағы арқылы жетілдіре аламыз.
Математика ғылымының ежелгі заманнан қазіргі уақытқа дейінгі дамуын зерттейтін ғылым. Ол абстрактілендіру және логикалық қорыту, есептеу, санау, өлшеу және физикалық нәрселерді жүйелі түрде орнықтыру, бейнелеу мен өзгерістерді оқытылады.
Қоғамның дамуына қарай ғылым мен техниканың деңгейі де, оны басқару жүйесі де өзгеріп отыратыны белгілі. Осыған орай маман қызметінің мазмұны жаңарып, жаңа мақсат, жаңа көзқарас, жаңа шешімдер мен жаңа мүмкіншілік тек білім арқылы келеді. Ал математика ғылымынсыз кез келген маман иесін елестету мүмкін емес.Математика ғылымы өмірмен байланысты және өте қызық пән.Адамзаттың көптеген сұрақтарына және түсініксіз құбылыстардың жауабын математика арқылы таба аламыз.
Тегінде адамзат баласы адам баласынан ақыл,ғылым,ар,мінез деген нәрселермен озады.Одан басқа нәрсемен оздым ғой демектін бәрі де ақымақшылық- деп,Абай атамыз адам баласына қаншалықты қажет екенін түсіндіріп кетті. Қазіргі кезде еліміздің жас математиктері көптеген
1
халықаралық білім сайысында жоғары жетістіктерімен көзге түссе,көш
бастаған профессро ғалымдарымыз тың ғылыми жаңалықтарымен қазақ халқын қуантып жүр. Солардың бірі Нобель сыйлығының иегері Л.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің профессоры Уалбай Үтмаханбетұлы Өмірбаев математика ғылымын үлкен жетістікке жеткізген.
Бүгінгі жас ұрпаққа сапалы,тиянақты білім,саналы тәрбие беріп қана қоймай дұрыс мамандық таңдау жасай алуы білім берудің сапасына байланысты болмақ.
Зерттеудің мақсаты- бастауыш мектеп оқушыларына дидактикалық ойындарды оқу-тәрбие ісінде пайдалануды практикалық тұрғысында негіздеу. Бастауыш сынып математика сабағында дидактикалық ойындарды пайдалану арқылы оқушылардың ой-өрісін, дамыту жоллдарын ғылыми тұрғыдан негіздеп, әдістемесін жасау.
Зерттеу міндеті:
* бастауыш сыныпта дидактикалық ойындарды қолданудың педагогикалық негіздерін айқындау;
* бастауыш сынып оқушыларына арналған дидактикалық ойындардың мазмұнын саралау;
* дидактикалық ойындарды пайдаланудың әдістемесін құру
Зерттеу нысаны- бастауыш сыныптың оқыту процесі
Зерттеу пәні- бастауыш сыныптарда оқытылатын пәндерде пайдаланылатын дидактикалық ойындар жүйесі.
Зерттеудің теориялық және әдіснамалық негіздері- таным теориясы, жүйелік , іс-әрекеттік , оқытуды саралау және даралау, білім беруді ізгелендіру келістері, жоғары педагогикалық, математикалық білім беру мен әдістемесіне қатысты теориялар, болашақ жас ұрпақтың математикаға қызығушылығын арттырудың психологиясы мен әдістемелік алғы шарттары құрайды.
Зерттеу болжамы- бастауыш сыныпта математиканы оқытуда дидактикалық ойындарды пайдалану тиімді болар еді егер, математика сабақтарында дидактикалық ойындарды қолданудың әдістемелік жүйесі жасалынса,
2
дидактикалық ойындарды математика сабағы мазмұны мен мақсатына сәйкес пайдалана білсе.
Зерттеу көздері- Қазақстан Республикасының жаңашыл педагогтардың үздіксіз педагогикалық білім беру тұжырымдамасы. Жалпыға міндетті бәләм беру стандарты, бастауыш білім беру мазмұнының бағдарламалары мен ресми мемлекеттік құжаттар, ғылыми- практикалық конференциялардың материалдары, Қазақстан Республикасы Коституциясы; Білім туралы Заң, ҚР 2015 жыға дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасы, ғылыми- педагогикалық зерттеулер мен озат педагогикалық тәжірибелер.
Зерттеу тақырыбының зерттелінген деңгейі- зерттеу нәтижелеріне қарай математика сабағындағы оқу-тәрбие процесіін ұйымдастыруға атсалысқан дүние жүзі педагокика класиктері:Я.А. Коменский, К.Д.Ушинский А.С. Макаренко , П.П.Гальперин, Л.С.Выгодский т.б гуманистті идеяларын басшылыққа алды, біліммен тәрбиеге үлкен қызмет атқарған педагогтар.
Зерттеу әдістері-зерттеу мәселесі бойынша ғылыми - әдістемелік және педагогикалық әдебиеттерге ,математика сабағындағы дидактикалық құрал-жабдықтарға талдау, оқытудың тәжірибесін зерттеу және ой қорыту . Зерттеу нәтижелерін статистикалық өңдеу және талдау.
Дипломдық жұмыстың құрылымы-жұмыстың міңдеттері мен тақырыпты ашу логикасы арқылы аңықталадыжәне ол кіріспеден бөлімдерден, қорытындыдан,пайдаланылған әдебиеттер тізімінен, қосымшалардан тұрады.
Кіріспеде дипломдық жұмыстың тақырыбының өзектілігі, нысаны,пәні, ғылыми болжамы, идеясы,тәжірибелік маңыздылығын ашып көрсетіледі.
Зерттеу жұмысының Математика сабағында дидактикалық ойындарды тиімді пайдалану тарауы бойынша балаларды оқыту және тәрбие жағынан маңыздылығы зор.
1.Математика сабақтарында дидактикалық ойындарды пайдаланудың тиімді жолдары
Математика сабағында дидактикалық ойындардың әдістемесі
Бастауыш сынып оқушыларының танымдық қызығушылық іс әрекеттерін математикма сабақтарын арттыру мақсатында қазіргі заман ұстаздары өз сабақтарын тиімді жаңа әдіс тәсілдерді қолдануға тырысады.
3
Педагог күнделікті өмірде әр түрлі жағдайлармен кездеседі. Сондықтан да өз бетімен шешім қабылдайтын оқу -тәрбие жұмысының білгірі болуы керек.
Ұстаздық қызмет әрқашан шығармашылықты қажет етеді. Оқу үдерісінде қолданылатын белсенді әдістердін бірі дидактикалық ойын түрін атап көрсетуге болады. Себебі осы тәсіл арқылы ойлау қабілетін жоғарлатуға және сабаққа деген қызығушылығын арттыра алады.
Дидактикалық ойындар мүмкіндігінше оқушы мен мұғалім арасындағы байланысты нығайтады. Ойын баланың жеке басын дамытуға маңызы зор. Балаларға жай есте сақтау жағдайынан гөрі ойын арқылы өткізу тиімді. Математика пәні логиканы дамытатын, өз бетінше ізденісін қалыптастыруда ерекше роль атқаратын пәндердін бірі.
Математика пәнін ойын көмегімен оқыту жұмыстары келесідей бірнеше маңызды проблемаларды шещеді:
1)Оқушылар ойын барысында бір бірімен тең құқықтыққа ғана қол жетіп қана қоймай ,ұнамдық қасиеттері дамиды бұл балалардың логикалық ойларын дамытатыны сөзсіз;
2) Оқулықта берілген материалдарды қызығып ,ынта жігермен оқиды , бұл оқушылардың білімді сапалы меңгеруін қамтамасыз етеді;
3) Балалардың арасында жарыс пайда болып,оқушының жеке тұлғалық қасиеттері қалыптастырылады;
4) Оқушылар шығармашылыққа дағдыланады.
Бастауыш сыныптардағы сабақтарда дидактикалық ойындарды математика сабағында пайдалану оқушының алған білімін ұштастыру қолайлы мүмкіндік. Егерде ойын әдісін сабақтын ортасында қолданылса, онда оқушылардың көңіл- күйлерін сергітіп, шаршағаның ұмыттырып ,ерік жігерін дамыта алады.Ойын сабақтын сонында тақырыпты бекіту немесе сол сабақтан алған білімін жинақтау мақсатында қолданылады.Сабақта және сабақтан тыс уақытта дидактикалық ойындармен қатар, сөзжұмбақтар шешу, математикалық ребустарды орындау, баланың қызығушылығын, ақыл -ойын дамытудың ұтымды тәсілі. Дидактикалық ойындар бүгінгі таңда қоғамымыздың даму бағытында жан жақты дамыған,мұның барлығы дидактикалық ойындардың бастауыш сынып оқушыларына тиімді.
4
Математика сабақтарында халық ойындарын дидактикалық материал ретінде қолданып, өткізуге боллады.Бала дамуындағы ойынның рөлі туралы әр кезде педагог ғалымдар үнемі өз пікірлерін қалдырып отырған. Ұлы педагог В.А. Сухамлинский ойын ойнамай бала толыққанды дамымайдыдеген.Басқада кез келген іс әрекеттер сияқты ойын әрекеті де сабақ кезінде ынталандыруды қажет етеді ,ең бастысы оқушылар ойынның қажеттілігін сезінуі керек .
Дидактикалық ойындардың негізгі талаптарына жататындар
Ойынның негізгі мақсаты нақты болуы тиіс
Ойын тәртібін түсінділуі
Көрнекілікпен алдын ала таныс болу
Оқушылар түгел қамтылуы тиіс
1.Математика сабағында дидактикалық ойындардың әдістемесі
Математиканы оқыту әдістемесі соңғы жылдары қарқынды дамып мазмұны жағынан да кемелденген педагогиканың бір саласы. Математиканы оқытудың жалпы заңдылықтарын, мақат мазмұнын , әдіс тәсілдерін, методикалық зерттеулерді , есеп шығаруды және оларды оқушыларға түсіндірудің жолдарын көрнекі құралдарын оқу процесінде пайдалану әдістемесін ,оқушыларды оқу ісіне жұмылдыру тәсілдерін мектеп қабырғасында жүргенде игеруі тиіс.
Оқушылардың жасына оқу материалы мазмұнының ерекшеліктеріне сәйкес оқытудың дербес мәселелерін карастырылады. Арнайы әдістеме белгілі бір тарауын оқытудың реті жайында нұсқау беріледі. Оқу құралдарын қалай қолдану жөнінде оқушылардың өздігінен орындайтын жұмыстар мен жаттығуларға арналған тапсырмалар үлгісі көрсетіледі.Математика сабағында дидактикелық көрнекіліктерді пайдалана аламыз. Математикалық көрнекілік:
а) Көрсетіліп жатқан объектілер жиынның элементтері ретінде қаралады,олар үстінде кейбір амалдарды орындауы мүмкін. Мысалы,оқытушы себеттегі алма, ағаштағы құстар жайлы айтқанда ,алманың немесе құстың қандай екеніне тоқталмайды да олардың саны мен сандық қатынасын анықтайды.
5
ә) Ол немесе бұл зат жөнінде айтқанда оның формасын немесе заттың мөлшері сандық сипаттауда тексеру мүмкін. Заттардың сандық қатынасын өз өз жағдайында және формаларды көруде көбінесе оқиғаның өзінен пайдалануға болмайды. Сондықтан оқытушының алуан түрдегі көрнекілік, бірінші кезекте модельдер, сызбалар көмек береді. Математиканы оқытудың түрлі басқыштарында және оның түрлі бөлімдерінде ,көрнекілікте бірдей пайдаланудың қажеті жоқ.
Бастауыш сыныптарда ұзындық, масса,көлем, аудан өлшеу құрылғылары қолданылады және негізгі өлшеу жұмыстарын атқарады.
1) Өлшеу құрылғыларына төмендегілер жатады
2) Сызғыш , үшбұрыш, метрлі сызғыш,өлшеу циркулы
3) Таразы циферблатты тараз
4) Палетка
5)Сынып циркулы
Әрбір көрнекі құралдарды дайындау оқушылардың қызығуын оятып, оқушыда математикалық жүйені білуге деген ынтасы пайда болады.
Математика оқыту әдістемесі математика пәнінің ерекшеліктеріне негізделген оқу тәрбие жүйесі жайындағы ғылым .Бұл жүйені меңгеру арқылы оқыту мен тәрбиелеу ісін ұйымдастыруға мүмкіндік береді. Математиканыоқыту әдістемесі- қоғамның алға қойған мақсаттарына сай математиканы оқытудың заңдарын зерттейтін педагогикалық ғылымның бір саласы. Сондықтан педагогика ғлымы анықтап берген білім беру мен тәрбиелудің мақсаттары мен міндеттеріне сәйкес құрылады және математикалық тақырыптарды оқып үйренудің ерекшеліктеріне қарай, ортақ педагогикалық қағидаларға негізделген. Математиканы оқыту әдістемесін шартты түрде үш салаға бөлуге болады:
1. Математиканы оқытудың жалпы әдістемесі
2. Математиканы оқытудың арнайы әдістемесі
3. Математиканы оқытудың нақты әдістемесі
Әдістеме мектеп математикасының мақсатын міндеті мен мазмұның ашып береді, оқытудың әдістерімен, түрлерімен, оқыту құралдарымен, сыныптан тыс жұмыстардың мазмұны және жүргізу әдістерімен, тәрбие жүйесін ұйымдастырады.
6
Математиканы оқыту әдістемесінің жалпы міндеттері:
1. Мектептегі оқу пәні ретінде математика курсының мазмұның анықтау
2. Математика курсының мазмұны мен құрылу логикасын ғылым мен техниканың және заманымыздың бүгінгі талаптарын сәйкестендіру
3. Педагогикалық процестің жалпы заңдылықтарын математиканы оқытудың жалпы ерекшеліктеріне қолдану процесін зерттеу
4. Математиканы оқытудағы озат тәжірибені зерттеу және қорытындылау.
Математиканы оқыту әдістемесі математика ғылымымен тығыз байланысты, себебі, ол мектеп математикасының мазмұның анықтауда шешуші роль атқарады. Ол туралы С.Л. Соболев: Басқа ғылымдардың ешқайсысы онсыз өмір сүре алмайтын бір ғалым бар. Ол- математика. Оның ұғымдары, түсініктері және символдары басқа ғылымдардың сөйлелейтін, жазатын және ойлайтын тілі қызметін атқарады. Ол күрделі құбылыстардың заңдылықтарын, табиғаттың қарапайым, элементар құбылыстарына келтіріп, түсіндіріп береді. Ол нәрселердің болуға мүмкін өзгерістерін зор дәлдікпен алдын ала анықтап және алдын ала есептеп шығарып береді. Математика ғылымы зерттеу арқылы ақиқат дүниенің кеңістік формаларымен сандық қатынастары, математикалық құрылымдар мен олардың модельдері жайында жаңа мәліметтер алады. Ал мектеп математикасы математика ғылымы ашқан фактілермен заңдар негіздерін оқушыға жеткізеді. Әдістеме ғылым негіздерінің неғұрлым маңызды элементтерін, оқып үйрену объектілерін дұрыс таңдауға, оқу материалдарын неғұрлым түсінікті және есте сақтауға оңай түрде және ұтымды сабақтастықта баяндауға көмектеседі. Бұл оқушылардың жасы мен психологиясын ескере отырып, педагогикалық ерекшеліктеріне сай қалыптастырылады. Білімнің құрылымы мен оның мектеп математикасында баяндалу түрі педагогикалық құрылым мен түр болып табылады. Математика мектеп курсында оқушылардың ойлау қабілеті мен жалпы білім дәрежесін дамытуда және тәрбиелеуде әрі жетекші, әрі жауапты орын алады. Математиканың маңызы қазір үздіксіз өсіп келеді. Математикада жаңа идеялар мен әдістер туындап келеді. Бұлардың бәрі математиканың қолданылу өрісін кеңейтеді. Математиканы оқыту әдістемесінде математика курсын дамытуға ,оның мазмұның жаңартуға дидактика көмектеседі. Математиканы оқыту әдістемесі педагогика ғылымының бір саласы болып есептелетін жалпы және жас ерекшелік психологиясымен тығыс байланыста болады .
7
Оқыту және тәрбиелеу процесі оқушылардың жас ерекшеліктеріне қарай жүргізілгенде ғана нәтиже бермек.Сондықтан балалардың психология сының заңдылықтарын жете білу, оқыту мен тәрбиелеудің неғұрлым тиімді түрлері мен жолдарын табуға көмектеседі.
Математиканы оқыту әдістемесінің дамуына Л.С. Выгодский, П.П.Гальперин, Н.А.Менчинская, Е.Н. Кабанова-Меллер, В.А.Крутецкий, Н.Ф.Тальзина сияқты ірі психологтардың ілімдері мен теориялардың маңызы зор. Математика әдістемесінің пән және ғылым ретінде дамуына логиканың әсері мол. Логиканың заңдары математика ұғымдарының жүйесін құру кезінде, оқыту құралдар жүйесін жасағанда кеңінен қолданылады. Бәләм тарихын зерттеушілер логика сөзін алғаш енгізген адам - ежелгі грек ғалымы Демокрит (б.з.б 460-370) болған деп көрсетеді.Демокрит ойлау ережелері деген ғылыми еңбегін жазған. Осы тарихи шығарманың тақырыбына логика пәнінің аты келіп шықты. Математика әдістемесі педагогикалық әдіс ретінде өнерге де өте жақын келеді. Әдістеме тәжірибесінде сөйлеуді, сөзді, дауыс ырғағын, жүріс қимыл т.б сыртқы факторларды ұтымды пайдаланудың мәні зор. Сондықтан да кейде әдістеме- жартылай ғылым, жартылай өнер дейді.
Математиканы оқытудың жалпы әдістеріне проблемалық, эвристикалық, бағдарламалық оқыту әдістері жатады.
Проблемалық оқыту әдісі- математикалық білім беру үрдісінде мұғалімнің жетекшілігімен, оқушылар алдына қойылған проблемалық ситуацияны өз беттерімен шешіп, жаңа білім алу әдісі. Проблемалық оқыту кезінде мұғалім материалды баяндап, неғұрлым күрделі ұғымдарды түсіндіре отырып, сабақ үстінде ұдайы проблемалық ахуал туғызады. Мұнда фактілер мен құбылыстарды талдағанда оқушылар тиісті қорытындылар мен жалпылауларды өздігінен жасауға, ережелердің тұжырымдарын, ұғымдарын анықтамаларын беруге, ұғымдардың арасындағы байланыстарды тағайындауға және де пайда болған жаңа жағдайлармен- есептерді шығаруға бағыттауға мүмкіндік береді. Сөйтіп, проблемалық оқыту оқушылардың ойлау қызметін жаңдандырудың негізгі құралы болып табылады. А.А Смирнова мен П.И Зинченко проблемалық ахуал оқушылардың есте сақтау қабілеттерін арттырады десе, А.В Брушлинский, Т.В Кудрявцев проблемалық оқыту оқушылардың ақыл-ойын, шығармашылық қабілеттерін дамытады - деді.
8
Эвристикалық әдіске тән сипат-мұғалім мен оқушылардың арасында тура әрі кері байланыстың болуы. Мұның нәтижесінде материалды сыныптың қалай игергенің байқауға кез-келген оқуңшының, өз қабілеті мен инициативасын көрсетуге жағдай туғызуға, селқостар мен ынтасыздарды жұмысқа тартуға мүмкіндік береді. Эвристикалық әдісті қолданғанда берілетін сұрақтар жүйесі логикалық жағынан мінсіз, материалдық мазиұны түгел қамтуы тиіс және қысқа, әрі анық болу керек. Сондықтан мұғалім эвристикалық сұрақтарды алдын ала дайындап алғаны жөн.
Бағдарламалап оқыту әдісі- оқу материалын арнайы бағдарлама бойынша мұғалім шағын бөліктерге бөлшектейтін және әрбір оқушының іс-әрекетінің сипаты мен ретін анықтайтын, сондай-ақ оқытылатын материалды меңгеру барысын бақылауға көмектесетін дидактикалық жүйені түсіндіреді. Бағдарламалап оқыту, әсіресе компьютер көмегімен бақылау бүгінгі таңда ғбарлық оқу орындарында кеңінен пайдаланады. Бағдарламалап оқытудың ерекшеліктері мынадай:
1. Бағдарламалап оқыту әдісі оқытуды жекелеп жүргізу қағидасына негізделген. Оқушылар оқу құралы бойынша өз бетімен оқып үйрену үшін бар қабілетін, ақыл-ойын жұмсайды. Оқу құралында оқушыларға қажетті материал, ойланып шешімін табатын тапсырма, сұрақтар келтіріледі.
2. Оқу материалы оқып үйренуге ыңғайлы бірнеше шағын бөліктерге бөлініп беріледі.
3. Әрбір бөліктің соңында, оқушылардың қаншалықты меңгергендерін тексеретін сұрақтар қойылады.
4. Оқушы жауабының дұрыстығын бірден оқу құралындағы эталон жауаппен салыстырып, текеріп отырады. Егер оқушының жауабы эталонмен сәйкес келсе, ол оқушы бағдарлама бойынша ілгері жүреді. Жауап қате болған жағдайда, оқушы оқу материалымен жұмыс жасап, қатесін тапқаннан кейін ғана келесі бөлікке көшеді. Бағдарламалап оқыту әдісі осы келтірілген талаптардың әр қайсысы біртұтас орындалуы қажет.
Оқу тәрбие процесін ұйымдастыруда есептер маңызды рөл атқарады. Математиканы оқытуда есептер оқушыларды математикалық ой-өрісінің дамуы, оқытудың мақсаты, әрі құралы болып табылады.
9
Сабақтарды жоспарланған және ұйымдастырған кезде теориялық материалдар көбінесе есептер шығару процесінде жете түсінілуі және жақсы меңгерілуі қажет екенін ескерген жөн. Есеп шығаруды ұйымдастыра отырып, оқушылардың жеке әдісін кеңірек пайдаланған жөн: нашар оқитын оқушыларға ұсынылатын есептердің қиындық деңгейі осы бағдарламаның талаптарына сай анықталуы керек; ал бұл деңгейге жеткен оқушыларға бұдан да гөрі күрделірек есептер берген пайдалы. Дайындықтардың міндетті деңгейіне барлық оқушылармен жетуге қойылатын талаптарды саралау оқушыларға қиындық келтірмеудің негізін қалайды, оларды шамалары келетін жұмыспен қамтамасыз етеді және оқуға дұрыс көз қарас қалыптастырады.
Бастауыш сынып математика сабағында компьютермен жұмыс істеу тиімді. Компьютер- технологиялық құралдардың көмегімен сабақты қызықты, тартымды етіп түрлендіруге болады. Компьютермен өткен сабақ баланың көңіл-күйін көтеріп, нашар деген оқушының компьютермен жұмыс істеуге қызығушылығын, қабілетін арттырады және шеше алмаған жауапты мұғалімнің көмегімен шешуге тырысады. Мұндай сабақтар оқушылардың білімін, мүмкіндігін толығырақ бағалауына және оны түсінуге, жаңаша шығармашылық тәсілдермен жұмыс істеуіне, ізденуіне сан алуан әдіс-тәсілдерді қолдана аламыз. Математика сабағында дамыта оқыту технологиясын қолдана отырып оқушылардың ойларын жетілдіре аламыз.
Біріншіден- дамыта оқытуда білім даяр күйінде берілмейді, оған оқушы өзінің оқу әрекеті арқылы қол жеткізуі керек. Сабақтың алғашқы іденіс кезеңінде жаңа ақпарат жайлы не білетіндіктерін ортаға салып, мәселені өз беттерінше шешуге тырысады. Сөйтіп олар осы мәселе туралы өз білімдерінің жеткіліксіз екенін сезіну арқылы сабаққа деген қызығушылықтары оянады.
Екіншіден - дамыта оқытуда жоғары қиындықтағы мәселелерді шеше отырып өзінің санасының біліктілігін ашады. Әр оқушының өзінің деңгейін дамуға қол жеткізе алады. Жақсы оқушы, Жаман оқушы ұғымының болмауы, балаларды танымдық әрекеттерге ұмтылдырып, құштарлығын арттырады.
Үшіншіден- оқушының жеке басын дамытатын басты құрал- ол өзінің әрекеті. Сол себепті дамыта оқытудағы оқыу әдістері оқушыны белсенді жұмыс жағдайына қоя отырып, мәселелерді, қайшылықтарды шешу мақсатын қояды.
Төртіншіден- дамыта оқыту жүйесінің нәтижелі болуы оқушы мен мұғалімнің арасындағы жаңаша қарым-қатынасы арқасында ғана өз жемісін береді.
10
1.1 Қарапайым математикалық ұғымды қалыптастыру.
Қарапайым математикалық түсініктерді қалыптастыру дамуы ұзақ жылдан өтті. Оның ғылым ретінде дамуының түп - төркіні ауыз әдебиетінен басталды. Түрлі санамақтар, мақал-мәтелдер, жұмбақтар және т.б Ресейдің алғаш кітап шығарушысы Иван Федоров 1574 жылы шығарған Букварь кітабында балаларды санауға үйрету туралы айтқан. 9-20 ғасырда ерте жастағы балаларды арифметикаға үйретумен көлем, өлшемдер, уақыт пен кеңістік туралы түсініктерді қалыптастырудың әдістері мен мазмұны мәселесін Я.А Коменский, И.Г ... жалғасы
Зерттеу тақырыбының өзектілігі :
Қазақстан білім беру тұжырымдамасында Білім беру үлгісіне орта білім беру деңгейінің өте жоғары болуы тән. Бұл ең алдымен барынша байыпты бастауыш мектеп арқылы жүзеге асырылады деген. Осыған орай пәнді,соның ішінде бастауыш сынып математикасын оқытудың ғылыми дәрежесі неғұрлым жоғары болса әр алуан шаралар жүзеге асырылады.Сондықтан да бастауыш сынып математика сабағында дидактиалық ойындарды пайдалану арқылы оқушылардың ой өрісін дамыту көкейкесті мәселе.
Ел басымыз айтқандай Білімді ,көзі ашық ,көкірегі ояу болуға ұмтылу біздің қанымызда бар қасиет демекші жастарды білімге үйрету маңызды. Қазіргі заманда білімсіз,ақылсыз өмір сүру қиын.Сондықтан жас ұрпақтарымызды білімге құштарлығын оятуымыз керек. Адамзат баласының қол жеткізген ұлы игіліктерінің бірі білім қазынасы. Тек ақылды адам ғана терең білімді меңгере алады. Ақылдан қымбат байлық жоқ, Ақылды сатып ала алмайсың, Ақыл -тозбас киім, білім- сарқылмас бұлақ деген халықтың даңалық сөздерінен байқауға болады.
Баланың ақыл ойын математика сабағы арқылы жетілдіре аламыз.
Математика ғылымының ежелгі заманнан қазіргі уақытқа дейінгі дамуын зерттейтін ғылым. Ол абстрактілендіру және логикалық қорыту, есептеу, санау, өлшеу және физикалық нәрселерді жүйелі түрде орнықтыру, бейнелеу мен өзгерістерді оқытылады.
Қоғамның дамуына қарай ғылым мен техниканың деңгейі де, оны басқару жүйесі де өзгеріп отыратыны белгілі. Осыған орай маман қызметінің мазмұны жаңарып, жаңа мақсат, жаңа көзқарас, жаңа шешімдер мен жаңа мүмкіншілік тек білім арқылы келеді. Ал математика ғылымынсыз кез келген маман иесін елестету мүмкін емес.Математика ғылымы өмірмен байланысты және өте қызық пән.Адамзаттың көптеген сұрақтарына және түсініксіз құбылыстардың жауабын математика арқылы таба аламыз.
Тегінде адамзат баласы адам баласынан ақыл,ғылым,ар,мінез деген нәрселермен озады.Одан басқа нәрсемен оздым ғой демектін бәрі де ақымақшылық- деп,Абай атамыз адам баласына қаншалықты қажет екенін түсіндіріп кетті. Қазіргі кезде еліміздің жас математиктері көптеген
1
халықаралық білім сайысында жоғары жетістіктерімен көзге түссе,көш
бастаған профессро ғалымдарымыз тың ғылыми жаңалықтарымен қазақ халқын қуантып жүр. Солардың бірі Нобель сыйлығының иегері Л.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің профессоры Уалбай Үтмаханбетұлы Өмірбаев математика ғылымын үлкен жетістікке жеткізген.
Бүгінгі жас ұрпаққа сапалы,тиянақты білім,саналы тәрбие беріп қана қоймай дұрыс мамандық таңдау жасай алуы білім берудің сапасына байланысты болмақ.
Зерттеудің мақсаты- бастауыш мектеп оқушыларына дидактикалық ойындарды оқу-тәрбие ісінде пайдалануды практикалық тұрғысында негіздеу. Бастауыш сынып математика сабағында дидактикалық ойындарды пайдалану арқылы оқушылардың ой-өрісін, дамыту жоллдарын ғылыми тұрғыдан негіздеп, әдістемесін жасау.
Зерттеу міндеті:
* бастауыш сыныпта дидактикалық ойындарды қолданудың педагогикалық негіздерін айқындау;
* бастауыш сынып оқушыларына арналған дидактикалық ойындардың мазмұнын саралау;
* дидактикалық ойындарды пайдаланудың әдістемесін құру
Зерттеу нысаны- бастауыш сыныптың оқыту процесі
Зерттеу пәні- бастауыш сыныптарда оқытылатын пәндерде пайдаланылатын дидактикалық ойындар жүйесі.
Зерттеудің теориялық және әдіснамалық негіздері- таным теориясы, жүйелік , іс-әрекеттік , оқытуды саралау және даралау, білім беруді ізгелендіру келістері, жоғары педагогикалық, математикалық білім беру мен әдістемесіне қатысты теориялар, болашақ жас ұрпақтың математикаға қызығушылығын арттырудың психологиясы мен әдістемелік алғы шарттары құрайды.
Зерттеу болжамы- бастауыш сыныпта математиканы оқытуда дидактикалық ойындарды пайдалану тиімді болар еді егер, математика сабақтарында дидактикалық ойындарды қолданудың әдістемелік жүйесі жасалынса,
2
дидактикалық ойындарды математика сабағы мазмұны мен мақсатына сәйкес пайдалана білсе.
Зерттеу көздері- Қазақстан Республикасының жаңашыл педагогтардың үздіксіз педагогикалық білім беру тұжырымдамасы. Жалпыға міндетті бәләм беру стандарты, бастауыш білім беру мазмұнының бағдарламалары мен ресми мемлекеттік құжаттар, ғылыми- практикалық конференциялардың материалдары, Қазақстан Республикасы Коституциясы; Білім туралы Заң, ҚР 2015 жыға дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасы, ғылыми- педагогикалық зерттеулер мен озат педагогикалық тәжірибелер.
Зерттеу тақырыбының зерттелінген деңгейі- зерттеу нәтижелеріне қарай математика сабағындағы оқу-тәрбие процесіін ұйымдастыруға атсалысқан дүние жүзі педагокика класиктері:Я.А. Коменский, К.Д.Ушинский А.С. Макаренко , П.П.Гальперин, Л.С.Выгодский т.б гуманистті идеяларын басшылыққа алды, біліммен тәрбиеге үлкен қызмет атқарған педагогтар.
Зерттеу әдістері-зерттеу мәселесі бойынша ғылыми - әдістемелік және педагогикалық әдебиеттерге ,математика сабағындағы дидактикалық құрал-жабдықтарға талдау, оқытудың тәжірибесін зерттеу және ой қорыту . Зерттеу нәтижелерін статистикалық өңдеу және талдау.
Дипломдық жұмыстың құрылымы-жұмыстың міңдеттері мен тақырыпты ашу логикасы арқылы аңықталадыжәне ол кіріспеден бөлімдерден, қорытындыдан,пайдаланылған әдебиеттер тізімінен, қосымшалардан тұрады.
Кіріспеде дипломдық жұмыстың тақырыбының өзектілігі, нысаны,пәні, ғылыми болжамы, идеясы,тәжірибелік маңыздылығын ашып көрсетіледі.
Зерттеу жұмысының Математика сабағында дидактикалық ойындарды тиімді пайдалану тарауы бойынша балаларды оқыту және тәрбие жағынан маңыздылығы зор.
1.Математика сабақтарында дидактикалық ойындарды пайдаланудың тиімді жолдары
Математика сабағында дидактикалық ойындардың әдістемесі
Бастауыш сынып оқушыларының танымдық қызығушылық іс әрекеттерін математикма сабақтарын арттыру мақсатында қазіргі заман ұстаздары өз сабақтарын тиімді жаңа әдіс тәсілдерді қолдануға тырысады.
3
Педагог күнделікті өмірде әр түрлі жағдайлармен кездеседі. Сондықтан да өз бетімен шешім қабылдайтын оқу -тәрбие жұмысының білгірі болуы керек.
Ұстаздық қызмет әрқашан шығармашылықты қажет етеді. Оқу үдерісінде қолданылатын белсенді әдістердін бірі дидактикалық ойын түрін атап көрсетуге болады. Себебі осы тәсіл арқылы ойлау қабілетін жоғарлатуға және сабаққа деген қызығушылығын арттыра алады.
Дидактикалық ойындар мүмкіндігінше оқушы мен мұғалім арасындағы байланысты нығайтады. Ойын баланың жеке басын дамытуға маңызы зор. Балаларға жай есте сақтау жағдайынан гөрі ойын арқылы өткізу тиімді. Математика пәні логиканы дамытатын, өз бетінше ізденісін қалыптастыруда ерекше роль атқаратын пәндердін бірі.
Математика пәнін ойын көмегімен оқыту жұмыстары келесідей бірнеше маңызды проблемаларды шещеді:
1)Оқушылар ойын барысында бір бірімен тең құқықтыққа ғана қол жетіп қана қоймай ,ұнамдық қасиеттері дамиды бұл балалардың логикалық ойларын дамытатыны сөзсіз;
2) Оқулықта берілген материалдарды қызығып ,ынта жігермен оқиды , бұл оқушылардың білімді сапалы меңгеруін қамтамасыз етеді;
3) Балалардың арасында жарыс пайда болып,оқушының жеке тұлғалық қасиеттері қалыптастырылады;
4) Оқушылар шығармашылыққа дағдыланады.
Бастауыш сыныптардағы сабақтарда дидактикалық ойындарды математика сабағында пайдалану оқушының алған білімін ұштастыру қолайлы мүмкіндік. Егерде ойын әдісін сабақтын ортасында қолданылса, онда оқушылардың көңіл- күйлерін сергітіп, шаршағаның ұмыттырып ,ерік жігерін дамыта алады.Ойын сабақтын сонында тақырыпты бекіту немесе сол сабақтан алған білімін жинақтау мақсатында қолданылады.Сабақта және сабақтан тыс уақытта дидактикалық ойындармен қатар, сөзжұмбақтар шешу, математикалық ребустарды орындау, баланың қызығушылығын, ақыл -ойын дамытудың ұтымды тәсілі. Дидактикалық ойындар бүгінгі таңда қоғамымыздың даму бағытында жан жақты дамыған,мұның барлығы дидактикалық ойындардың бастауыш сынып оқушыларына тиімді.
4
Математика сабақтарында халық ойындарын дидактикалық материал ретінде қолданып, өткізуге боллады.Бала дамуындағы ойынның рөлі туралы әр кезде педагог ғалымдар үнемі өз пікірлерін қалдырып отырған. Ұлы педагог В.А. Сухамлинский ойын ойнамай бала толыққанды дамымайдыдеген.Басқада кез келген іс әрекеттер сияқты ойын әрекеті де сабақ кезінде ынталандыруды қажет етеді ,ең бастысы оқушылар ойынның қажеттілігін сезінуі керек .
Дидактикалық ойындардың негізгі талаптарына жататындар
Ойынның негізгі мақсаты нақты болуы тиіс
Ойын тәртібін түсінділуі
Көрнекілікпен алдын ала таныс болу
Оқушылар түгел қамтылуы тиіс
1.Математика сабағында дидактикалық ойындардың әдістемесі
Математиканы оқыту әдістемесі соңғы жылдары қарқынды дамып мазмұны жағынан да кемелденген педагогиканың бір саласы. Математиканы оқытудың жалпы заңдылықтарын, мақат мазмұнын , әдіс тәсілдерін, методикалық зерттеулерді , есеп шығаруды және оларды оқушыларға түсіндірудің жолдарын көрнекі құралдарын оқу процесінде пайдалану әдістемесін ,оқушыларды оқу ісіне жұмылдыру тәсілдерін мектеп қабырғасында жүргенде игеруі тиіс.
Оқушылардың жасына оқу материалы мазмұнының ерекшеліктеріне сәйкес оқытудың дербес мәселелерін карастырылады. Арнайы әдістеме белгілі бір тарауын оқытудың реті жайында нұсқау беріледі. Оқу құралдарын қалай қолдану жөнінде оқушылардың өздігінен орындайтын жұмыстар мен жаттығуларға арналған тапсырмалар үлгісі көрсетіледі.Математика сабағында дидактикелық көрнекіліктерді пайдалана аламыз. Математикалық көрнекілік:
а) Көрсетіліп жатқан объектілер жиынның элементтері ретінде қаралады,олар үстінде кейбір амалдарды орындауы мүмкін. Мысалы,оқытушы себеттегі алма, ағаштағы құстар жайлы айтқанда ,алманың немесе құстың қандай екеніне тоқталмайды да олардың саны мен сандық қатынасын анықтайды.
5
ә) Ол немесе бұл зат жөнінде айтқанда оның формасын немесе заттың мөлшері сандық сипаттауда тексеру мүмкін. Заттардың сандық қатынасын өз өз жағдайында және формаларды көруде көбінесе оқиғаның өзінен пайдалануға болмайды. Сондықтан оқытушының алуан түрдегі көрнекілік, бірінші кезекте модельдер, сызбалар көмек береді. Математиканы оқытудың түрлі басқыштарында және оның түрлі бөлімдерінде ,көрнекілікте бірдей пайдаланудың қажеті жоқ.
Бастауыш сыныптарда ұзындық, масса,көлем, аудан өлшеу құрылғылары қолданылады және негізгі өлшеу жұмыстарын атқарады.
1) Өлшеу құрылғыларына төмендегілер жатады
2) Сызғыш , үшбұрыш, метрлі сызғыш,өлшеу циркулы
3) Таразы циферблатты тараз
4) Палетка
5)Сынып циркулы
Әрбір көрнекі құралдарды дайындау оқушылардың қызығуын оятып, оқушыда математикалық жүйені білуге деген ынтасы пайда болады.
Математика оқыту әдістемесі математика пәнінің ерекшеліктеріне негізделген оқу тәрбие жүйесі жайындағы ғылым .Бұл жүйені меңгеру арқылы оқыту мен тәрбиелеу ісін ұйымдастыруға мүмкіндік береді. Математиканыоқыту әдістемесі- қоғамның алға қойған мақсаттарына сай математиканы оқытудың заңдарын зерттейтін педагогикалық ғылымның бір саласы. Сондықтан педагогика ғлымы анықтап берген білім беру мен тәрбиелудің мақсаттары мен міндеттеріне сәйкес құрылады және математикалық тақырыптарды оқып үйренудің ерекшеліктеріне қарай, ортақ педагогикалық қағидаларға негізделген. Математиканы оқыту әдістемесін шартты түрде үш салаға бөлуге болады:
1. Математиканы оқытудың жалпы әдістемесі
2. Математиканы оқытудың арнайы әдістемесі
3. Математиканы оқытудың нақты әдістемесі
Әдістеме мектеп математикасының мақсатын міндеті мен мазмұның ашып береді, оқытудың әдістерімен, түрлерімен, оқыту құралдарымен, сыныптан тыс жұмыстардың мазмұны және жүргізу әдістерімен, тәрбие жүйесін ұйымдастырады.
6
Математиканы оқыту әдістемесінің жалпы міндеттері:
1. Мектептегі оқу пәні ретінде математика курсының мазмұның анықтау
2. Математика курсының мазмұны мен құрылу логикасын ғылым мен техниканың және заманымыздың бүгінгі талаптарын сәйкестендіру
3. Педагогикалық процестің жалпы заңдылықтарын математиканы оқытудың жалпы ерекшеліктеріне қолдану процесін зерттеу
4. Математиканы оқытудағы озат тәжірибені зерттеу және қорытындылау.
Математиканы оқыту әдістемесі математика ғылымымен тығыз байланысты, себебі, ол мектеп математикасының мазмұның анықтауда шешуші роль атқарады. Ол туралы С.Л. Соболев: Басқа ғылымдардың ешқайсысы онсыз өмір сүре алмайтын бір ғалым бар. Ол- математика. Оның ұғымдары, түсініктері және символдары басқа ғылымдардың сөйлелейтін, жазатын және ойлайтын тілі қызметін атқарады. Ол күрделі құбылыстардың заңдылықтарын, табиғаттың қарапайым, элементар құбылыстарына келтіріп, түсіндіріп береді. Ол нәрселердің болуға мүмкін өзгерістерін зор дәлдікпен алдын ала анықтап және алдын ала есептеп шығарып береді. Математика ғылымы зерттеу арқылы ақиқат дүниенің кеңістік формаларымен сандық қатынастары, математикалық құрылымдар мен олардың модельдері жайында жаңа мәліметтер алады. Ал мектеп математикасы математика ғылымы ашқан фактілермен заңдар негіздерін оқушыға жеткізеді. Әдістеме ғылым негіздерінің неғұрлым маңызды элементтерін, оқып үйрену объектілерін дұрыс таңдауға, оқу материалдарын неғұрлым түсінікті және есте сақтауға оңай түрде және ұтымды сабақтастықта баяндауға көмектеседі. Бұл оқушылардың жасы мен психологиясын ескере отырып, педагогикалық ерекшеліктеріне сай қалыптастырылады. Білімнің құрылымы мен оның мектеп математикасында баяндалу түрі педагогикалық құрылым мен түр болып табылады. Математика мектеп курсында оқушылардың ойлау қабілеті мен жалпы білім дәрежесін дамытуда және тәрбиелеуде әрі жетекші, әрі жауапты орын алады. Математиканың маңызы қазір үздіксіз өсіп келеді. Математикада жаңа идеялар мен әдістер туындап келеді. Бұлардың бәрі математиканың қолданылу өрісін кеңейтеді. Математиканы оқыту әдістемесінде математика курсын дамытуға ,оның мазмұның жаңартуға дидактика көмектеседі. Математиканы оқыту әдістемесі педагогика ғылымының бір саласы болып есептелетін жалпы және жас ерекшелік психологиясымен тығыс байланыста болады .
7
Оқыту және тәрбиелеу процесі оқушылардың жас ерекшеліктеріне қарай жүргізілгенде ғана нәтиже бермек.Сондықтан балалардың психология сының заңдылықтарын жете білу, оқыту мен тәрбиелеудің неғұрлым тиімді түрлері мен жолдарын табуға көмектеседі.
Математиканы оқыту әдістемесінің дамуына Л.С. Выгодский, П.П.Гальперин, Н.А.Менчинская, Е.Н. Кабанова-Меллер, В.А.Крутецкий, Н.Ф.Тальзина сияқты ірі психологтардың ілімдері мен теориялардың маңызы зор. Математика әдістемесінің пән және ғылым ретінде дамуына логиканың әсері мол. Логиканың заңдары математика ұғымдарының жүйесін құру кезінде, оқыту құралдар жүйесін жасағанда кеңінен қолданылады. Бәләм тарихын зерттеушілер логика сөзін алғаш енгізген адам - ежелгі грек ғалымы Демокрит (б.з.б 460-370) болған деп көрсетеді.Демокрит ойлау ережелері деген ғылыми еңбегін жазған. Осы тарихи шығарманың тақырыбына логика пәнінің аты келіп шықты. Математика әдістемесі педагогикалық әдіс ретінде өнерге де өте жақын келеді. Әдістеме тәжірибесінде сөйлеуді, сөзді, дауыс ырғағын, жүріс қимыл т.б сыртқы факторларды ұтымды пайдаланудың мәні зор. Сондықтан да кейде әдістеме- жартылай ғылым, жартылай өнер дейді.
Математиканы оқытудың жалпы әдістеріне проблемалық, эвристикалық, бағдарламалық оқыту әдістері жатады.
Проблемалық оқыту әдісі- математикалық білім беру үрдісінде мұғалімнің жетекшілігімен, оқушылар алдына қойылған проблемалық ситуацияны өз беттерімен шешіп, жаңа білім алу әдісі. Проблемалық оқыту кезінде мұғалім материалды баяндап, неғұрлым күрделі ұғымдарды түсіндіре отырып, сабақ үстінде ұдайы проблемалық ахуал туғызады. Мұнда фактілер мен құбылыстарды талдағанда оқушылар тиісті қорытындылар мен жалпылауларды өздігінен жасауға, ережелердің тұжырымдарын, ұғымдарын анықтамаларын беруге, ұғымдардың арасындағы байланыстарды тағайындауға және де пайда болған жаңа жағдайлармен- есептерді шығаруға бағыттауға мүмкіндік береді. Сөйтіп, проблемалық оқыту оқушылардың ойлау қызметін жаңдандырудың негізгі құралы болып табылады. А.А Смирнова мен П.И Зинченко проблемалық ахуал оқушылардың есте сақтау қабілеттерін арттырады десе, А.В Брушлинский, Т.В Кудрявцев проблемалық оқыту оқушылардың ақыл-ойын, шығармашылық қабілеттерін дамытады - деді.
8
Эвристикалық әдіске тән сипат-мұғалім мен оқушылардың арасында тура әрі кері байланыстың болуы. Мұның нәтижесінде материалды сыныптың қалай игергенің байқауға кез-келген оқуңшының, өз қабілеті мен инициативасын көрсетуге жағдай туғызуға, селқостар мен ынтасыздарды жұмысқа тартуға мүмкіндік береді. Эвристикалық әдісті қолданғанда берілетін сұрақтар жүйесі логикалық жағынан мінсіз, материалдық мазиұны түгел қамтуы тиіс және қысқа, әрі анық болу керек. Сондықтан мұғалім эвристикалық сұрақтарды алдын ала дайындап алғаны жөн.
Бағдарламалап оқыту әдісі- оқу материалын арнайы бағдарлама бойынша мұғалім шағын бөліктерге бөлшектейтін және әрбір оқушының іс-әрекетінің сипаты мен ретін анықтайтын, сондай-ақ оқытылатын материалды меңгеру барысын бақылауға көмектесетін дидактикалық жүйені түсіндіреді. Бағдарламалап оқыту, әсіресе компьютер көмегімен бақылау бүгінгі таңда ғбарлық оқу орындарында кеңінен пайдаланады. Бағдарламалап оқытудың ерекшеліктері мынадай:
1. Бағдарламалап оқыту әдісі оқытуды жекелеп жүргізу қағидасына негізделген. Оқушылар оқу құралы бойынша өз бетімен оқып үйрену үшін бар қабілетін, ақыл-ойын жұмсайды. Оқу құралында оқушыларға қажетті материал, ойланып шешімін табатын тапсырма, сұрақтар келтіріледі.
2. Оқу материалы оқып үйренуге ыңғайлы бірнеше шағын бөліктерге бөлініп беріледі.
3. Әрбір бөліктің соңында, оқушылардың қаншалықты меңгергендерін тексеретін сұрақтар қойылады.
4. Оқушы жауабының дұрыстығын бірден оқу құралындағы эталон жауаппен салыстырып, текеріп отырады. Егер оқушының жауабы эталонмен сәйкес келсе, ол оқушы бағдарлама бойынша ілгері жүреді. Жауап қате болған жағдайда, оқушы оқу материалымен жұмыс жасап, қатесін тапқаннан кейін ғана келесі бөлікке көшеді. Бағдарламалап оқыту әдісі осы келтірілген талаптардың әр қайсысы біртұтас орындалуы қажет.
Оқу тәрбие процесін ұйымдастыруда есептер маңызды рөл атқарады. Математиканы оқытуда есептер оқушыларды математикалық ой-өрісінің дамуы, оқытудың мақсаты, әрі құралы болып табылады.
9
Сабақтарды жоспарланған және ұйымдастырған кезде теориялық материалдар көбінесе есептер шығару процесінде жете түсінілуі және жақсы меңгерілуі қажет екенін ескерген жөн. Есеп шығаруды ұйымдастыра отырып, оқушылардың жеке әдісін кеңірек пайдаланған жөн: нашар оқитын оқушыларға ұсынылатын есептердің қиындық деңгейі осы бағдарламаның талаптарына сай анықталуы керек; ал бұл деңгейге жеткен оқушыларға бұдан да гөрі күрделірек есептер берген пайдалы. Дайындықтардың міндетті деңгейіне барлық оқушылармен жетуге қойылатын талаптарды саралау оқушыларға қиындық келтірмеудің негізін қалайды, оларды шамалары келетін жұмыспен қамтамасыз етеді және оқуға дұрыс көз қарас қалыптастырады.
Бастауыш сынып математика сабағында компьютермен жұмыс істеу тиімді. Компьютер- технологиялық құралдардың көмегімен сабақты қызықты, тартымды етіп түрлендіруге болады. Компьютермен өткен сабақ баланың көңіл-күйін көтеріп, нашар деген оқушының компьютермен жұмыс істеуге қызығушылығын, қабілетін арттырады және шеше алмаған жауапты мұғалімнің көмегімен шешуге тырысады. Мұндай сабақтар оқушылардың білімін, мүмкіндігін толығырақ бағалауына және оны түсінуге, жаңаша шығармашылық тәсілдермен жұмыс істеуіне, ізденуіне сан алуан әдіс-тәсілдерді қолдана аламыз. Математика сабағында дамыта оқыту технологиясын қолдана отырып оқушылардың ойларын жетілдіре аламыз.
Біріншіден- дамыта оқытуда білім даяр күйінде берілмейді, оған оқушы өзінің оқу әрекеті арқылы қол жеткізуі керек. Сабақтың алғашқы іденіс кезеңінде жаңа ақпарат жайлы не білетіндіктерін ортаға салып, мәселені өз беттерінше шешуге тырысады. Сөйтіп олар осы мәселе туралы өз білімдерінің жеткіліксіз екенін сезіну арқылы сабаққа деген қызығушылықтары оянады.
Екіншіден - дамыта оқытуда жоғары қиындықтағы мәселелерді шеше отырып өзінің санасының біліктілігін ашады. Әр оқушының өзінің деңгейін дамуға қол жеткізе алады. Жақсы оқушы, Жаман оқушы ұғымының болмауы, балаларды танымдық әрекеттерге ұмтылдырып, құштарлығын арттырады.
Үшіншіден- оқушының жеке басын дамытатын басты құрал- ол өзінің әрекеті. Сол себепті дамыта оқытудағы оқыу әдістері оқушыны белсенді жұмыс жағдайына қоя отырып, мәселелерді, қайшылықтарды шешу мақсатын қояды.
Төртіншіден- дамыта оқыту жүйесінің нәтижелі болуы оқушы мен мұғалімнің арасындағы жаңаша қарым-қатынасы арқасында ғана өз жемісін береді.
10
1.1 Қарапайым математикалық ұғымды қалыптастыру.
Қарапайым математикалық түсініктерді қалыптастыру дамуы ұзақ жылдан өтті. Оның ғылым ретінде дамуының түп - төркіні ауыз әдебиетінен басталды. Түрлі санамақтар, мақал-мәтелдер, жұмбақтар және т.б Ресейдің алғаш кітап шығарушысы Иван Федоров 1574 жылы шығарған Букварь кітабында балаларды санауға үйрету туралы айтқан. 9-20 ғасырда ерте жастағы балаларды арифметикаға үйретумен көлем, өлшемдер, уақыт пен кеңістік туралы түсініктерді қалыптастырудың әдістері мен мазмұны мәселесін Я.А Коменский, И.Г ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz