Өкпеден тыс туберкулезбен ауыратын науқас жағдайы

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 67 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі

«Тараз-Болашақ» жоғары медициналық колледжі »ЖШС

0302000 «Мейіргер ісі» мамандығы

0302054 «Қолданбалы мейіргер ісі бакалавры» біліктілігі

Студент: Байсымакова Жулдыз Бекмуратовна тобы МБС 22-19б

Тақырыбы: «Өкпеден тыс туберкулезді алдын-алудағы мейіргердің ролі »

Ғылыми Жетешісі: Мұрат Жаннат Мұратқызы

Студент: Байсымакова Жулдыз Бекмуратовна

«__»20__г

Тараз қ. 2020 жыл.

Мазмұны

Кіріспе . . . 4

I ТАРАУ. Өкпеден тыс туберкулез туралы жалпы ақпарат . …. 8

Өкпеден тыс туберкулездің этиологиялық аспектілері . . . 10
Өкпеден тыс туберкулездің жіктелуі . ……… . . . 17Өкпеден тыс туберкулезімен ауыратын науқастардың

психологиялық жай-күйі . . . 35

Қазақстанда туберкулезбен сырқаттану:аймақтық

ерекшеліктері . . . 41

Жамбыл облысындағы өкпеден тыс науқастарының

сырқаттану көрсеткіші . . … . . . 34

1. 5 Қазақстандағы балалар арасындағы туберкулездің жай-күйі . . .

II ТАРАУ. Өкпеден тыс туберкулезбен ауыратын науқастардың күтімі . . . 46

Мейіргердің өкпеден тыс туберкулезді алдын-алу

кезіндегі рөлі ………. . …… . . . 55

Өкпеден тыс туберкулезбен ауыратын науқас жағдайы 56
Зерттеу нәтижелері, ұсыныс . . . 59

ҚОРЫТЫНДЫ . . . . . 64

Пайдаланылған дереккөздер мен әдебиеттер тізімі 65

ҚЫСҚАРТУЛАР ТІЗІМІ ҚОЛДАНЫЛАДЫ:

АҚ - Артериялық қысым

АИТВ - адамның иммундық тапшылық вирусы

БК (+) -бактерия бөлу бар

БК (-) -бактерия бөлу жоқ

ЖЖЖ -Жүрек жиырлуының жиілігі

КТ -компбютерлік томография

МРТ - Магнитті-резонансты томография

ТБ - Туберкулез

ТМБ -Туберкулез микобактерилері

БЦЖ - вакцина Кальметта - Герена

ДТ - дәріге төзімділік

ДКК - Дәрігерлік - консультациялық комиссия

ОДКК - Орталық дәрігерлік- консультациялық комиссия

КДТ - көптеген ауқымды төзімділік

ДАТ - дәрілерге ауқымды төзімділік

ТБ АИВ -қосалқы диагноз, АИВ бар адамдағы туберкулез

АӨА -АИВ -мен өмір сүретін адамдар

ДДҰ - Дүниежүзілік денсаулық ұйымы

АІЖ - Аурухана ішілік жұқпалар

Метод - Қоздырғышты анықтаудың жеделдетілген әдіс (культураллы)

BACTEC нәтижесі 7-14 күн ішінде.

MGIT 960

GeneXpert - Микобактерияның қоздырғышын және дәрілік сезгіштігін

анықтаудың молекулярлы - генетикалық әдісі (нәтижесі - 2 күн

ішінде)

Hain - test - Микобактерияның қоздырғышын және дәрілік сезгіштігін

анықтаудың молекулярлы - генетикалық әдісі (нәтижесі - 2 күн

ішінде)

Диаскинтест - инновациялық тері асты диагностикалық тесті, жоғары сезгіштігі

Және арнайлылығы бар

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және министірінің 2020 жылғы 30 қарашаның №214 бұйрығы Туберкулез бойынша профилактикасы жөніндегі іс-шараларды жүргізу нұсқаулығы бекітілді.

КІРІСПЕ.

Зерттеу жұмысының өзектілігі:

Диагностикалық қызметтер қызметінің деңгейіне байланысты туберкулездің барлық түрлері арасында өкпеден тыс туберкулездің үлес салмағы ТМД - да 4-16% (Беларусьте-8-10%) құрайды. Еуропа мен Американың жоғары дамыған елдеріндегі көрсеткіш туберкулездің барлық анықталған жағдайларының 1/4 - тен (Австрия, Швейцария, Германия) 1/3 - ке дейін (АҚШ) және тіпті 1/2-ге дейін (Канада) .

Бұл айырмашылықтардың бір бөлігі осы елдерде өкпе паренхимасынан тыс локализацияланған процестер туберкулездің өкпеден тыс формалары болып саналатындығымен түсіндіріледі, оның ішінде плеврит, сүт безі ішілік лимфаденит және т. б. Өкпеден тыс туберкулездің эпидемиологиялық көрсеткіштерінің салыстырмалы әл-ауқаты аурудың шынайы көрінісін көрсетпейді: әдеби мәліметтерге сәйкес, әлемдегі өкпеден тыс туберкулезімен емделмеген науқастардың саны 36% жетеді.

Өкпе туберкулезімен ауырудың едәуір өсуі 5-10 жылдан кейін 2-3 есе, ал кейбір жағдайларда 25-30 жылдан кейін өкпе туберкулезімен жағдай жақсарған кезде өкпеден тыс туберкулез ауруының өсуін анықтайды.

Адам ағзасында туберкулезден зардап шекпейтін органдар мен тіндер жоқ деп сенімді түрде айтуға болады. Айырмашылық тек ағзаның зақымдану жиілігі мен анықталуында.

Өкпеден тыс туберкулезбен ауыратын науқастардың жас құрамы әйелдердің басым болуымен ( 1-сурет ) (59-63%) қызықты, ал тыныс алу органдарының туберкулезімен ауыратын науқастар арасында ер адамдар басым (70% дейін) . Бұл үрдіс 5-39 жастағы науқастарда (>75% - әйелдер) урогенитальды жүйенің туберкулезінде айқын көрінеді. Өкпеден тыс туберкулез науқастарының арасындағы балалар 7-10% құрайды.

Сүйек-буын туберкулезінің үлес салмағы көбінесе 0-4 жастағы балаларда анағұрлым жоғары, бұл ішінара осы жастағы БЦЖ - оститтердің жоғары жиілігіне байланысты. Ересек науқастар арасында сүйек-буын туберкулезінің жиілігі 50 жастан асқан адамдарда жоғары. Көру органының туберкулезі, керісінше, 20-40 жас аралығында жиі диагноз қойылады (жағдайлардың шамамен 50%), ал үлкен жастағы топтарда - әлдеқайда аз (10%) . Перифериялық ЛУ туберкулезі 4-60 жас аралығында бірдей жиі кездеседі. Пациенттердің едәуір бөлігін пациенттердің 25-45 жас арасындағы қолайлы тұрмыстық жағдайы жасалған адамдар құрайды.

Микобактерия туберкулезінің (МБТ) ең қауіпті инфекциясы ерте балалық шақта, жалпыланған формалар дами алатын кезде; 7-14 жаста балалар инфекцияға төзімді, ал инфекция ауруға аз әкеледі. 14-16 жаста ағзаның қарсыласуының төмендеуі байқалады, оған қарсы бұрын жұқтырған балаларда бастапқы инфекцияның реактивациясы жүреді, аурудың өзі қиынырақ болады.

Өкпеден тыс локализация ошақтарындағы MБT өсімдіктері жоғары ацидоз және анаэробия жағдайында жүреді, сондықтан өкпеден тыс ошақтардан оқшауланған туберкулез қоздырғышының кейбір биологиялық ерекшеліктері бар: өкпе процесінің қоздырғышымен салыстырғанда MБT өміршеңдігі мен ферментативті белсенділігі айтарлықтай төмендейді. Өкпеден тыс туюеркулез ошақтарынан МБТ дәрілік тұрақтылығы сирек байқалады, алайда соңғы жылдары МБТ-ның туберкулезге қарсы 2, 3 және одан да көп препараттарға дәрілік тұрақтылық жиілігінің ұлғаюының қолайсыз үрдісі байқалады. Өкпеден тыс туберкулез кезінде, өкпе сияқты, МБТ көбінесе стрептомицинге, изониазидке, рифампицинге төзімді, өкпеден тыс ошақтардан МБТ мультирезистенттілігі соңғы жылдары 27% - ға дейін құрайды.

Бүгінгі күні әлем бойынша туберкулез мәселесі өзекті мәселелердің қатарында тұр. Бүкіләлемдік денсаулық сақтау ұйымының берген бағасы бойынша 2млрд. халық, жер шары халықтарының 13 бөлігіне тең, туберкулездің микобактерияларын жұқтырған. Дертті жұқтырған 10 адамның 1-і өмір бойында туберкулездің белсенді түрімен ауыратын науқасқа айналады. Дерттен айығып шығуға мүмкіндік болғанымен, күн сайын жер бетінде бұл аурудан 5000 адам көз жұмады!

Қазіргі кезде көптеген жаңашыл әдістердің, арнайы диагностикалық тәсілдерінің эпидемияға қарсы шаралардың қолданылуына қарамастан, көптеген проблемалар кездеседі, этиотропты терапияны қолданғанда, микроорганизмдердің дәрі дәрмектерге төзімділігі ұлғаяды. Адамның жалпы патологиясындағы жұқпалы аурулардың маңызын ескере отырып, жұқпалы патологияны оқыту келешектегі мамандарды практика және теория түрінде сапалы дайындау маңызы зор. Және жаңа емдеу тәсілдерін қарастыру қажет.

Ғылыми медицина жетістіктеріне қарамастан, жұқпалы аурулармен ауру деңгейі әлі де жоғары болып қалады. Жақсы білетін аурулардың көптеген клиникалық көріністері өзгерді, олардың ағымы ауырлап, кей кездерде летальды жағдайлардың себептері болды немесе созылмалы процеске соқтырды, бұл қоғамға әлеуметтік-экономикалық жетіспеушілігін әкеледі. Техникалық ғылыми зерттеу жетістіктерін қолдана отырып, қазіргі кезде жаңа инфекциялық патологияны, белгісіз ауруларды зерттеу жалғасып жатыр.

Өкпеден тыс туберкулез әрқашан адамзаттың өзекті мәселелерінің бірі болды. Өкпеден тыс туберкулез проблемасының өзектілігі мынада: бұл ауру тек медициналық проблема емес, сонымен қатар әлеуметтік проблема болып табылады, өйткені өкпеден тыс туберкулездің даму қаупі жасына байланысты, медициналық-биологиялық, эпидемиологиялық, әлеуметтік-кәсіби және әлеуметтік-гигиеналық факторлар болып табылады.

Химиотерапияны жүргізу кезінде препаратқа да, сондай-ақ науқастың жағдайына да байланысты түрлі қосымша әсерлер туындайды. Қосымша әсерлердің тұрақты және жеңіл жойылатын болуы мүмкін. Мұндай кездегі мейірбикенің міндеті - науқастың терісінде бөртпенің пайда болуына, оның қышуға, жүрек айнуына, бас айналуына және с. с. шағымдары туралы дәрігерге жедел хабарлау болып табылады.
Қосымша құбылыстар пайда болғанда препараттың мөлшерін азайту немесе қабылдауды мүлдем доғару, бір препаратты басқасымен ауыстыру, емді дәрумендермен және басқа бұйымдармен (пантотендік қышқыл, гормондар және с. с. ) бірге қабылдау қажет.
Дезинфекциялық шараларда қақырық пен түкіргішті зарарсыздандыруға ерекше мән беріледі. Туберкулездегі зарарсыздандырудың жақсы тәсілі физикалық болып табылады. Қайнату мүмкін болмағанда химиялық дезбұйымдар қолданылады.
Науқастың денесі мен қолының тазалығына, тырнақтарының алынуына, үстіңгі киімі мен төсек орнын дер кезінде ауыстыруға жете көңіл бөлінеді.

Мейіргердің қажетті білімі мен дағдылары:

Мейіргердің жұмысы үлкен жауапкершілік, сондықтан біліктілік пен кәсібилік деңгейі сәйкес келуі керек. Туберкулезбен ауыратын науқасқа көмек көрсету процесі дұрыс және ешқандай зиян тигізбеуі үшін мейіргер қажетті білімге ие болуы керек және оларды іс жүзінде шебер жүзеге асыруы керек.

Қажетті білім мыналарды қамтиды:

аурудың себептері, қоздырғыш факторлар;
инфекциялық патологияның алдын алу үшін профилактикалық іс-шаралар;
патологияның белгілері;
аурудың кезеңдері, формалары;
асқынулардың түрлері;
медбикенің тікелей міндеттері.

Мейіргер қабілетті болуы керек:

жұмысты жоспарлау;
алғашқы медициналық көмекті дұрыс көрсету;
пациентті емдік рәсімдерге дайындау;
манипуляциялар жүргізу;
вакцинациялауды жүзеге асыру;
дәрігердің нұсқауы бойынша терапиялық процедураларды орындау.
Медициналық персонал кез келген пациентке құрметпен қарауға, оны ауыр сәттерде қолдауға міндетті.

Күтім ерекшеліктері:

Негізгі ережелерден басқа, туберкулезге күтім жасаудың кейбір ерекшеліктері бар. Науқастың күтімі аурудың сатысына байланысты әр түрлі болады. Жеңіл формада науқасқа мейірбикенің тұрақты қолдауы қажет емес.

Егер оларда патология анықталса, балаларға күтім жасау ерекше тәсілді қажет етеді, өйткені балалар медициналық процедуралардан қорқады, дәрі қабылдаудан бас тартады. Балалардағы туберкулез кезінде қызметкерлер баламен байланыс орнатып, осы қиын кезеңді жеңуге көмектесуі керек.

Аурудың келесі түрлерінің дамуына жол бермеу маңызды:

Егер сіз науқасқа дұрыс күтім жасасаңыз және белгілерді уақытында анықтасаңыз, бұл формалардың дамуын болдырмауға болады.

Үйде емдеу кезінде мейіргер бақылайды:

пациенттің дәрігердің барлық ұсынымдарын орындауы;
науқастарға салауатты өмір салтын ұстану
уақытылы тексеруден өту;
гигиена, дезинфекция ережелерін сақтау.

Мейіргер ісі қызметкерлердің дұрыс жұмысына, жауапкершілікке және адамгершілікке негізделуі керек.

Зерттеу жұмысының мақсаты: Өкпеден тыс туберкулез ауруының қарқынды түрде даму себебін анықтау, алдын-алу және мейіргерлік күтімді басты назарға алу.

Зерттеу міндеттері:

Өкпеден тыс туберкулезі туралы теориялық материалды оқып үйрену;
Статистикалық мәліметтер мен анкеталық деректерді талдау;
Өкпеден тыс туберкулезімен ауыратын науқастарға қажетті емшара жасау.
Өкпеден тыс туберкулездің этиологиясы және алдын-алу факторлары;
Өкпеден тыс туберкулез диагнозының клиникалық көрінісі және ерекшеліктері;
Өкпеден тыс туберкулез кезінде пациентке алғашқы медициналық көмек көрсету қағидаттары;
Өкпеден тыс туберкулезді емдеу және алдын алу принциптері;
Мейіргер процесін, оның кезеңдерін зерттеңіз;
Өкпеден тыс туберкулезге қарсы мекеме медбикесінің жұмысындағы этикалық-деонтологиялық аспектілер;
Салауатты өмір салтын насихаттаудағы медбикенің рөлі.

Зерттеу материалдары мен әдістері:

Статистикалық: статистикалық мәліметтерді өңдеу.

Зерттеудің ғылыми жаңалығы: өкпеден тыс туберкулезді алдын алу бойынша медбикелерге ұсынымдар әзірленеді; күтімі мен медбикенің инфекция жұқтырып алмау қауіпсіздігі назарға ала отырып, аурухана ішілік инфекцияның дамуына жол бермеу.

Практикалық маңыздылығы: Жұмыс материалын терең зерттеу мейірбикеге пациенттермен, ал пациенттерге өмір сапасын жақсартуға көмектеседі, мейіргерлік көмектің сапасын арттыру.

I ТАРАУ. Өкпеден тыс туберкулез туралы жалпы ақпарат.

Туберкулездің өкпеден тыс түрлері - шартты атау. Бұл өкпенің емес, басқа мүшелердің - лимфа аппаратының, бүйректің, сүйектер мен буындардың, терінің, жыныс мүшелерінің, көздің және т. б. зақымдануының пайда болуы бастапқы инфекция кезінде немесе қайталама туберкулез кезінде болуы мүмкін.

Өкпеден тыс туберкулездің - аралас аурулардың тұтас тобы тері мен сүйектен түрлі органдарының жүйесін қозғайтын және жүйке жүйесі және лимфа түйіндері аяқталатын, ол арқылы мерзімді. олар қазірдің өзінде асқынулардың дамуының сатысында, тым кеш диагноз себебі осы аурулар, ең алдымен, қауіпті болып табылады.

Өкпеден тыс туберкулез қоздырғыштың гематогенді таралуы (қан ағымымен) арқылы дамиды. Инфекцияның көрші органдар арасында берілуі мүмкін. Бұл сипаттағы зақымданулар бастапқы инфекция кезінде де, қайталама туберкулез кезінде де пайда болуы мүмкін.

Өкпеден тыс туберкулездің себептері өте көп-қоздырғыштың вируленттілігі, ерте немесе егде жаста, пациенттің иммундық жүйесінің жағдайы, басқа аурулардың болуы. Бұл факторлар қайта таралу және жаңа зақымдану ошақтарының пайда болу қаупін арттырады.

Тәуекел топтары:

Бірінші кезекте тәуекел тобына өкпе туберкулезімен ауыратын науқастар, сондай-ақ бұрын ауырған және фтизиатрда есепте тұрған пациенттер кіреді. Бұл топқа науқастармен байланыста болған адамдар, сондай-ақ туберкулин сынамаларының виражы байқалған балалар мен жасөспірімдер кіреді.

Туберкулездің өкпеден тыс түрлерінің бірінің даму қаупі қандай да бір аурудың болуына байланысты:

буындар мен омыртқа жұмысы бұзылған науқастар сүйек туберкулезі бойынша қауіп тобына жатады;
бүйрек аурулары, цистит, пиелонефрит, бүйректегі тастар бар науқастар - несеп-жыныс жүйесінің туберкулезі бойынша;
Қосалқылардың, аналық бездердің жиі және ұзақ қабынуы, етеккір циклінің бұзылуы, бедеулік-әйел жыныс мүшелерінің туберкулезі бойынша топқа;
инфекциялық немесе паразиттік типті тері жабындарының аурулары бар - тері туберкулезі бойынша топқа;
АІЖ органдарының созылмалы қабынуы, асқазан және 12-елі ішектің ойық жарасы, ісік түзілімдері бар - ас қорыту органдарының туберкулезі бойынша тобына.

АИТВ анықталған науқастар жеке тәуекел тобы болып табылады. Оларда өкпеден тыс туберкулездің дамуы ағзаның инфекцияларға қарсы тұра алмауымен байланысты.

Формалары және олардың белгілері:

Аурудың әр түрі әртүрлі жолдармен көрінеді және белгілі бір диагностикалық әдістер мен емдеуді қажет етеді. Бірақ дененің интоксикациясымен байланысты жалпы белгілер бар:

дене температурасының жоғарылауы;
жалпы әлсіздік;
шаршау.

Қоздырғыштар ауру ретінде туберкулездің микобактерияларын: M. bovis, M. tuberculosis, M. africanum және кейбір басқа да. Кең тараған ұсақ бактериялары M. tuberculosis. Өкпеден тыс туберкулез бойынша қауіп тобына: алкогольді асыра пайдаланатын адамдар; темекі шегетіндер; диабетпен ауыратындар; онкологиялық науқастар; ЖҚТБ-мен ауыратын адамдар; гигиена ережелерін сақтамайтындар; нашар тамақтанатындар; тұрақты күйзелістерден зардап шегетіндер жатады. Осы категориялардың барлығында өкпеден тыс туберкулезбен ауырудың үлкен мүмкіндігі бар. Балалардағы туберкулездің өкпеден тыс түрлері ересектермен бірдей, бірақ, Бақытымызға орай, статистикаға сәйкес, осы қорқынышты аурумен ауыратын балалардың пайызы жылдан жылға азаяды. Өкпе және өкпеден тыс туберкулез бір-бірімен тығыз байланысты және біріншісінің болуы екіншісінің пайда болуына қауіп төндіруі мүмкін, сондықтан кішкене күдік туындаған кезде дәрігермен кеңесу керек. Берілу жолдары өзіңізді және жақындарыңызды қорғау үшін аурудың қалай берілетінін білуіңіз керек. Егер географиялық орналасуы бойынша саралауды қарастыратын болсақ, онда туберкулезбен ауыратын науқастардың 78% - ы Румынияда, Балтық жағалауы елдерінде, ТМД және Ресейде екенін көреміз. Туберкулез өте жұқпалы. Ауру сонымен қатар жұқтырған жануарлар шығарған сүт өнімдері арқылы берілуі мүмкін.

Өкпеден тыс туберкулездің этиологиялық аспектілері.

Өкпеден тыс оқшаулау туберкулезінің клиникалық сыныптамасының 1-бөлімі әртүрлі органдар мен жүйелер туберкулезінің жалпы сыныптамалық белгілерін жүйелейді:

Этиологиясы.

Туберкулез инфекциясының таралуы және оның клиникалық көріністері әртүрлі. Сондықтан туберкулездің эпидемиологиясын түсіну өте маңызды, өйткені ол алдын-алу, диагноз қою, емдеу, денсаулық сақтау органдарына арналған осы аурумен күресу бағдарламаларын жасауға негіз болып табылады.

Эпидемиология:

Инфекцияның негізгі көзі-туберкулездің ашық немесе жұқпалы түрімен ауыратын, сыртқы ортаға МБТ бөлетін науқас. Бұл, әдетте, өкпеде қабыну өзгерістері мен ыдырау қуыстары бар науқастар. Мұндай науқастарда MBT екі әдіспен анықталуы мүмкін-қақырықты микроскопиямен және оны қоректік ортаға себу арқылы. Дәл осы санаттағы науқастар қазіргі уақытта қоғамдағы туберкулез инфекциясының негізгі резервуарын құрайды. ДДСҰ мәліметтері бойынша, осындай бір науқас күніне 7 миллиард МБТ-қа дейін бөле алады.

Инфекцияның екінші маңызды көзі-туберкулезбен ауыратын ірі қара мал. Бұл жағдайда ауру жануарлармен байланыста болатын мал өсірушілер мен басқа жұмысшылар үшін үлкен қауіп туындайды. Басқа жануарлар − шошқалар, қойлар, мысықтар мен иттердің эпидемиялық маңызы аз.

Туберкулез инфекциясының таралу жолдары: аэрогенді, алиментарлы, жанаспалы және құрсақішілік. Туберкулездің аэрогенді берілу жолы ерекше эпидемиялық маңызға ие.

Бір жыл ішінде туберкулезбен ауыратын адам онымен тығыз байланыста болған 10-15 адамға дейін жұқтыруы мүмкін. Тиісті ем болмаған жағдайда туберкулезбен ауыратын адамдардың үштен екісіне дейін қайтыс болады.

Туберкулез негізінен жастарды ең өнімді жылдары зақымдайды. Алайда, барлық жас топтары тәуекелге ұшырайды. Ауру мен өлімнің 95% - дан астамы дамушы елдерде кездеседі.

АИТВ және туберкулездің аралас инфекциясы болған кезде адамның туберкулезбен ауыру ықтималдығы 21-34 есе артады. Иммундық жүйені әлсірететін денсаулықтың басқа да бұзылуларымен ауыратын адамдарда белсенді туберкулездің даму қаупі жоғары.

2014 жылы жарты миллионға жуық бала (0-14 жас) туберкулезбен ауырып, 80 000 ВИЧ-теріс бала осы аурудан қайтыс болды.

Темекіні пайдалану туберкулез ауруы мен одан қайтыс болу қаупін едәуір арттырады. Әлемде туберкулез ауруының 20% - дан астамы темекі шегумен байланысты.

Туберкулез әлемнің барлық жерінде кездеседі. 2014 жылы аурудың жаңа жағдайларының ең көп саны Оңтүстік-Шығыс Азия мен Тынық мұхитының батысында болды - жаңа жаһандық жағдайлардың 56%. Алайда, халық санына қатысты жаңа жағдайлардың ең көп үлесі − 100 000 адамға шаққанда 280-ден астам жағдай-2014 жылы Африкада тіркелген.

2014 жылы тіркелген туберкулез жағдайларының 80% - ға жуығы 22 елде болды. Кейбір елдерде жағдайлардың айтарлықтай төмендеуі байқалады, ал басқа елдерде жағдайлардың саны өте баяу төмендейді. Мысалы, Бразилия мен Қытай соңғы 20 жыл ішінде туберкулезбен сырқаттанушылықтың тұрақты төмендеуі байқалып отырған 22 елдің қатарына кіреді. Камбоджада соңғы онжылдықта ауру шамамен 50% төмендеді.

Туберкулез инфекциясының таралуы және оның клиникалық көріністері әртүрлі. Сондықтан туберкулездің эпидемиологиясын түсіну өте маңызды, өйткені ол денсаулық сақтау органдарына туберкулез ауруының алдын-алу, диагностикалау, емдеу және бақылау бағдарламаларын жасауға негіз болады.

Туберкулез эпидемиологиясының міндеттері:

қауіп төндіретін топтарды анықтау;
инфекцияның ауқымы мен маңызы;
аурудың уақытша сипаттамалары;
аурулар географиясы;
резервуарлар және беру механизмдері.

Таралуы:

жергілікті (шектеулі) туберкулез-зақымданған органда бір ошақтың болуы (омыртқа үшін-Бір омыртқа-қозғалыс сегментінде (ШЖБТ) ) ;
кең таралған процесс-бір органда туберкулезді қабынудың бірнеше ошақтары (аймақтары) болатын зақымдану (омыртқа үшін-екі немесе одан да көп аралас ШЖБТ-ның зақымдануы) ;
жүйенің көптеген зақымдануы-бір жүйенің бірнеше мүшелерінің туберкулезімен зақымдануы (омыртқа үшін-екі және одан да көп аралық емес ШЖБТ) ;
біріктірілген туберкулез-әртүрлі жүйелерге жататын екі немесе одан да көп мүшелердің зақымдануы.

Белсенділік клиникалық, сәулелік, зертханалық және морфологиялық мәліметтердің жиынтығымен анықталады; процесс белсенді, белсенді емес (тыныш, тұрақтандырылған) немесе өкпеден тыс туберкулез салдары ретінде сипатталады.

Белсенді туберкулез:

ағым түрі: үдемелі, бәсеңдететін және созылмалы (қайталанатын немесе торпидті) ;
процестің кезеңдері зардап шеккен органның морфологиялық және функционалдық бұзылулары бойынша бастапқы фокустың эволюциясын сипаттайды; егер олар сәйкес келмесе, жалпы көрсеткіш ең жоғары сатымен анықталады.

Белсенді емес туберкулез (тынышталған, тұрақтандырылған) ; өкпеден тыс орналасқан науқастарда олардың белсенділігінің Клиникалық-зертханалық белгілері болмаған кезде ағзадан тыс ерекше қалдық өзгерістер сақталады; қалдық өзгерістерге тыртықтар мен шектелген ұсақ кальцийленген ошақтар немесе абсцесстер жатады.

Өкпеден тыс оқшаулау туберкулезінің салдарын анатомиялық-функционалдық айқын бұзылулар болған кезде ерекше процесті клиникалық емдеген адамдарда анықтайды. Бұл диагноз туберкулезге қарсы емдеу курсынан өткендерде де, алғаш рет анықталған бұзылулары бар науқастарда да белгіленуі мүмкін, олар деректер жиынтығы бойынша бастан өткерген өкпеден тыс оқшаулау туберкулезінің салдары ретінде жоғары ықтималдықпен анықталуы мүмкін.

Өкпеден тыс локализация туберкулезінің асқынулары мыналарға бөлінеді:

жалпы (ағзаның уытты-аллергиялық зақымдануы, амилоидоз, қайталама иммун тапшылығы және т. б. ) ;
жергілікті, белгілі бір органның немесе жүйенің зақымдалуымен тікелей байланысты.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.