Әкімшілік құқықтың сала және ғылым ретінде дамуы

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университеті

Кафедра: Юрфак

СӨЖ

Тақырып: Әкімшілік құқықтың сала және ғылым ретінде дамуы.

Орындаған: Жұмаш Д. М.

Тексерген: Кусаинов Д. О.

Жоспар:

1. Әкімшілік құқықтың ғылым және құқық саласы ретіндегі түсінігі және

пәні.

2. Әкімшілік құқық ғылымының мақсат-міндеттері.

3. Әкімшілік құқық және полициялық құқық, ара қатынасы және даму

этаптары.

4. Әкімшілік құқық саласы мен ғылымының дамуының қазіргі

жағдайлары.

Әкімшілік құқық - Қазақстан Республикасы құқық жүйесіндегі негізгі саланың бірі. Белгілі құқықтанушы Алексеевтің ойынша құқық миссиясы терең кажеттіліктерден туындаған.

Олар:

- азаматтық қағидаларды (принциптерді) қалыптастыру.

- басқарудағы түрлі мүдделердің ескерілуін қамтамасыз ету.

- автономды тұлғаның дербес мәртебесін (статусын) сақтау.

Бұлардың бірі әкімшілік құқыққа да қатысты.

Қоғамдық санада әкімшілік құқық атқарушы биліктің күштеу құралы ретінде қалыптасқан. Әкімшілік құқық конституциялық қылмыстық құқықтар секілді дербес құқық саласы болып табылады. «Әкімшілік» сөзі латынша «басқару» мағынасында, сондықтан бұл саланы көбінс «баскару құқығы» деп те атайды. Сонымен әкімшілік құық дегеніміз мемлекеттік басқару саласында, атқарушы мемлекеттік органдар қызметін жүзеге асыру процессінде қаллыптасатын қоғамдық катынастарды реттейтін заң саласы.

Әкімшілік құқықтық реттеу мемлекеттік басқару аясында карастырылады, сонымен қатар әкімшілік құқық тұрғысынан басқару мазмұнындағы қатынастар мәселесі көтеріледі.

Әкімшілік кұқық жалпы қоғамдық қатынастарды, оның ішінде әкімшілік құқықтық реттелуін қарастырып, тәжірибеде әкімшілік-құқықтық нормалардың орындалуын тақылайды және мемлекеттік басқаруда объектілер мен субъектілердің құқықтық мәртебесін белгілеп, басқарудың құқықтық әдістері мен нормаларын және олардың жүргізілу тәртібін айқындап, сонымен қатар басқарушы мен басқарылушы тараптардың қызметін реттейді.

Әкімшілік құқықтың негізгі мақсат-міндеттері :

- қоғамның, мемлекеттік аппараттың, азаматтардың қауіпсіздігін қамтамасыз етудегі басты құрал ретінде әкімшілік биліктің тиімді қызмет етуіне жағдай жасау.

- атқарушы билікті демократиялық ұйымдастыру.

- атқарушы биліктің қалыптасуымен байланысты адамадар мен олардың бірлестіктерінің құқықтары мен бостандықтарының нығаюына оң әсер ету.

- азаматтар мен қоғамды - атқарушы биліктің бір жақты озбырлығынан қорғау.

- қоғамдық қатынастарды реттеу, нығайту,

- Конституция талаптарына сай немесе қоғамдық даму заңдарына сай жаңа қоғамдық қатынастарды қалыптастыру.

- әкімшілік нормалармен, өзге де құқық салаларымен реттелген қоғамдық қатынастарды қорғау.

- қоғам, мемлекет, азаматтар мүддесіне сай емес басқару саласындағы қатынастарды ығыстыру.

3. Әкімшілік құқық және полициялық құқық, ара қатынасы және даму

этаптары.

Тарихи анализ жүргізу арқылы, көптеген заңгерлер, философтар әкімшілік қүқықтың арғы атасы - полицей құқығы деген ұғымға келген. Бұл теорияның негізін қалаушы француз административисті Людовик XIV кезіндегі Н. Деламора, оның еңбегі «Мысли о полиции» (1707 ж. ) . «Полиция туралы ойлар» халықты қорғау саласындағы полицияның қызметі, меншік, жолдар, сауда, қаржы, кауіпсіздікпен камтамасыз ету мәселелерін қарастырады.

Сонымен катар Шарль Луи Монтескьенің «О духе законов», яғни «заңдар рухы туралы» атты еңбегінің алатын орны ерекше. Құқықтық ғылымның негізгі даму кезеңіне Гегельдің еңбектерін жатқызуга болады. Ол өзінің «құқық философиясы» деген еңбегінде мемлекетке философиялық тұрғыдан тереңірек түнісінік береді.

Әкімшілік құқық саласындағы ең ірі өкілдердің бірі неміс ғалымы, оқымыстысы Лоренц Штейн болып саналады, оның еңбектері XIX ғасырда жарыққа шыққан болатын. Ол өз еңбектерінде полицияға және полиция құкығына көбірек көңіл бөліп, сол саланы тереңірек зерттейді. Оның ең танымал еңбектерінің бірі «басқару туралы ілім» (1865 ж. ), онда мемлекеттің теориясы мәселелері, оның қоғаммен қарым-қатынасы, қоғамдық өмірдің ең негізгі 3 әлементінің «жеке, рухтық, және шаруашылық» әлементтерінің үндестігін қарастырады (личного, духовного, хозяйственного) . 1874 жылы Санк-Петербургте «басқару туралы ілім және басқару құқығы» деген еңбегі аударылып жарықка шықты. Бұл еңбек атқару билігін, оның ішінде басқару мен оның қызметін жан-жакты реттейтін саланы құқық саласы деп таныған. Құқық сонымен қатар мына басты институттардың қызметін ретке келтіреді: Үкімет, полиция, армия, жергілікті өзін-өзі басқару, сонымен қатар баскару органдарының жауапкершілігін анықтайды.

Революцияға дейінгі Ресейде кеден құқығы, медициналық құқық, білім беру құқығы бір тармаққа біріккен болатын. Ол полициялық құқық деп аталды. Оның қайнар көзі ретінде құқықтық әдет-ғұрып болған. Полициялық құқық - қоғамдық қауіпсіздікті қорғау және қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз ету әдістері мен институттарының жиынтығы. Сондай-ақ мемлекеттің қоғамның дәулеттілігі мен халықтың денсаулығын қамтамасыз ету қызметтерін тегін жүзеге асыруын реттейді. Әкімшілік полиция комитетіне жүктелген міндеттердің мазмұнын, сондай-ақ әкімшілік полиция қызметкерлерінің құзіреттілік өкілеттіктерінің мазмұнын, сипатын, көлемін, құқықтық тәртіпті орнатудың төмендегідей бағыттары айқындалады:

- азаматтардың жеке қауіпсіздігін қамтамасыз ету;

- қоғамдық қауіпсіздікті қорғау және қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз ету; қылмыстар мен әкімшілік құқық бұзушылықтардың алдын алу, жолын кесу, тыйым салу;

- алдын ала тергеу міндетті емес қылмыстарды ашу, әрі жасалған қылмыстарды анықтау нысанында тергеу;

- өзінің құзіреті шегінде азаматтарға, лауазымды тұлғаларға, заңды тұлғаларға және қоғамдық бірлестіктерге көмек көрсету.

Әкімшілік құқық - оқу пәні және ғылым ретінде. Қазіргі әкімшілік құқық - құқық саласы ретінде құқық жүйесіндс жеткілікті деңгейде жеке тұлға құқығын нығайтатын және оны әкімшілік үстемдіктен қорғайтын нормалар пайда болған кезде қалыптасты. Әкімшілік құқық жәй ғана атқарушы биліктің еркін ғана білдіріп қоймай, сонымен қатар үлкен құбылыс болып саналады. Әкімшілік құқық - өте маңызды, әрі күрделі сала, өйткені мемлекеттік әкімшіліктің қоғамдық мәні зор. Басқару қоғамның барлық саласында бар және оның қызмет көлемі үлкен, мазмұны әр қилы.

Әкімшілік құқық - құқықтық нормалар мен институтардың біртұтас жүйесі. Оларды біріктіретін қағидалары (принциптері), мақсаттары, реттеу әдістері және пәні. Әкімшілік құқық әлеуметтік мүддеге қызмет ете отырып өзге құқық салалары секілді өзінің зандық басымдықтары ретінде азаматтардың кұқықтары мен бостандықтарын қарастырады. Қазақстан Республикасының Конституциясында азаматтардың бұлжымас-абсолюттік құқық-тарының концепциясы айқындалған.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.