Қатпарлы деформациялардын

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Қазақ инновациялық гуманитарлық - заң университеті

Реферат

Тақырыбы: Қатпарлы (иілмелі) деформациялар

Тексерген: Улыкпанова Меруерт
Орындаған:Сапарғалиева Д
Тобы:ГИ-901

Семей 2020
Мақсаты:

Қатпарлы аймақтардың бедерлерінің түзілуі тау жыныстарының құрамы мен сыртқы күштер əрекетінің қарқындылығына жəне тектоникалық жағдайларға байланысты екенін анықтау.

Негізгі сұрақтары:

1. Қатпарлы дислокация түсінігі.
2. Антиклиндік жəне синклиндік құрылымдар.

Дислокация -- эндогендік (ішкі) күштің әрекетінен тау жыныстары формаларының алғашқы жатқан түрінен бұзылуы. Алғашқы кезде орналасқан шөгінді тау жыныстарының қатпарлары горизонталды немесе соған жақын болып келеді. Ал дислокация әсерінен қатпарлар бүгіліп дөңестену немесе ойыстану түріне айналады, кейде жарылады. Дислокацияның өэі қатпарлық (пликативтік), жарылғыштық (дизъюнктивтік) болып екіге бөлінеді.

Пликативтік дислокация нәтижесіңде жыныс қабаттарының жазық жатуы бұзылып қатпарлар түзіледі. Қатпар деп қабаттардың толқын тәрізді иілуін айтады. Қатпарлар алдымен иініне сай 4 түрге жіктеледі. Антиклинал деп иіні төмен қарай қараған, сондықтан қанаттары керағар жақтарға еңкіш қатпарды атайды (грекше анти -- қарсы, клин -- бұрыш, көлбеу). Синклинал деп иіні төмен қараған, сол себептен қанаттары бір-біріне қарай еңкіш қатпарларды айтады (грекше синклио -- еңкейемін). Сонда антиклиналдардың өзегінде ең кәрі жыныстар, синклинал ортасында ең жас кабаттар орналасады.
Дислокация -- кристалдың ішінде ығысу аймағының шекарасы болатын кристалдық кұрылыстың сызықтық жетілмегендігі
Тау жыныстарының бастапқы жазық бағыттағы астасу жағдайының бұзылуы дислокация (лат. dislokatio - ауьгсуы) деп аталады. Тектоникалык дислокациялар көбіне екі түрге бөлінеді - қатпарлы, яғни пликативті (лат. plicatio - бүктеу) және айырылып-ажырау, яғни (лат. disjunctio - ажырату) дислокациялар. Қатпарлы дислокация ray жынысы кабаттарының иілуі барысында өз түтастығын сақтау нәтижесінде калыптасқан.
Қатпарлы деформациялардын. жай түрлері антиклиналь және синклиналь екені белгілі. Бұлар қабаттардың толқьгн тәрізді иілуі. Антиклиналь деп иіні жоғары караған қанаттары карсы жакка көлбеген оң мағыналы, (дөцес) иілімді атайды. Синклиналь -иіні төменге караған, канаттары бір-біріне карай ецкіш келген, теріс мағыналы (ойыс), иілім.
Қатпарлар өздерінің астасу пішініне байланысты сызықты және үзілмелі болып екі түрге бөлінеді. Созылмалы қатпарлардың үзындығы көлденеңнен әлдекайда артык, сондықтан олар көпке дейін бір-біріне параллель бағытта үзаққа созылып, геосинклиналь аймактарда түтасып жатады. Үзілмелі, кыска пішінді катпарлар немесе брахиантиклинальдар мен брахисинклинальдар және күмбез тәріздес геологиялык күрылымдар платформа аймактарына тән. Әдеттс антиклинальдар мсн сшіклннальдар көп жағдайда жер бстінде корініс берсді, бірак көбінесе катпарлы күрылымдар мен рельефтің өзара байланысы өте күрделі.
Катпарлы аймақтардың рельфі тек кана қатпарлардың түрлеріне және олардын. кескініндегі және пландагы сыртқы бейнесіне ғана емес, сонымен катар жыныстардың құрамы меп сырткы күштер әрекетінің қаркындылығына және тектоникалык жағдайларға тәуелді. Кішігірім және карапайым катпарлы күрылымдар жер бетінде биік емес аласа жоталар түрінде байкалады. Әр түрлі иілімдерден қүралған, көтеріде даму нәтижесінде түзілген, ішкі күрылысы өте күрделі, ауқымы біршама ірі (жүздеген километрге созылатын) жалпы пішіні антиклинальды болып келетін күрылымды антиклинорий дейді. Жер бетінде антиклинорий кең аукымды жоталарды құрады.
Бұлардың мысалдары - Кавказдағы Басты және Шеткі жоталар, Маңғыстаудағы Қаратау және Ақтау, Орталык Қазақстандағы Үлытау және Шыңғыстау, Шығыс Қазакстандағы Тарбағатай таулары. Бірнеше антиклинорий мел синклинорийдан қурылатын бұлардан да ірі тектоникалық кетерулерді мегантиклинорий лсп атайды. Олар рельефтің бірнеше жоталардан және жоталарды бөлетін ойыстардан түратын зор аукымды тау алқаптарын күрайды (мегантиклинкрийғатиісті атты Үлкенжәне Кіші Кавказдыңтау алкаптары жатады). Катпар қүру процестері жер кыртысының қозғалмалы белдемдерінде - геосинклинальды аймақтарда кеңінен дамыған. Мүндағы катпар күрылу қүбылыстары айырыльш-ажырау процестерімен, интрузивті және эффузивті магматизммен косарласа жүреді Күмбез (купол) тәріздес нсмесе диапирлік клрылымдардин өзегінде (ядросында) әдетте тұз, саздар сскілді созылмалы жыныстар ормаласады. Вастапк.ы кезде олардың меншікті салмағы, көмкерме жыныстармен салыстырғанда аз болады. Соның нәтижесінде олар жоғары көтеріліп, көмкерме кабаттың гүтасгьпып жарып втсді, сейтіп жсрдіңбстінде аныкбаіікдлагын күмбездерді немесе төбешіктерді кұрады.
Осындай диапирлы кұрылымдардың айкын мысалы Каспий мацы ойпатының көптеген түз күмбездері және Шу-Сарысу алабыіи Көктөбе, Бөріойнак, Рахметнүра, Үшарал, Кемпіртөбе.Тантай Кентарал және т.о. күмбездер. Түзды күмбездер және бра и антиклиналь құрылымдары әдетте мүмай және газ шоғырларының түтқыштары болъш саналады.
Қатпарлы деформациялар сиякты айырылып-ажырау дислокациялары жер бетінде тікелей және жанама түрде көрініс бсреді. Мысалы, лықсу деформациялары дамыған белдемде біршама тік қүлайтын кертпештер байкалады. Олар айырылып көтерілген блоктың қыр бөлігінде жыртылу жігінің созылу (сағалану) бойымен параллель қалыптасады. Кейін тілімделу процесіне ұшырап тік кертпештер алғашкы морфологиялык көрсеткіштерін жоғалтып денудацияланған - тектоникалық кертпештерге ауысады.
Дизъюнктивтік деформацияны сипаттаңыз; жыртылыс құрылымдарының басты-басты ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.