Жаттығулар арқылы тіл дамыту жолдары

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 25 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
Ақмола облысы білім басқармасы жанындағы Ж.Мусин атындағы Көкшетау жоғары қазақ педагогикалық колледжі МКҚК

Тіл және әдебиет кафедрасы

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

ЖАТТЫҒУ ТҮРЛЕРІ, ЖАТТЫҒУ АРҚЫЛЫ ТІЛ ДАМЫТУ

Мамандық атауы: 0111000 Негізгі орта білім беру
Пәні: Қазақ тілін оқыту әдістемесі

Орындаған: Ш. Жайық

Ғылыми жетекшісі: п.ғ.м және ф.ғ.м. Т. Жоламанова

Курстық жұмысты қорғаған бағасы ______________

Кафедра меңгерушісі ________________ г.ғ.м. К. Абиева
Хаттама № ____ ____ ____________ 20___ ж.

Көкшетау, 2021
МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ 3
І ЖАТТЫҒУ ТҮРЛЕРІ, ЖАТТЫҒУ АРҚЫЛЫ ТІЛ ДАМЫТУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ.ӘДІСТЕМЕЛІК НЕГІЗДЕРІ 4
1.1Жаттығу түрлері, жаттығу арқылы тіл дамытудың теориялық негізін көрсету 4
1.2 Жаттығу түрлері, жаттығу арқылы тіл дамытудың практикада қолдану 15
1.3 Жаттығу түрлері, жаттығу арқылы тіл дамытудың жолдарын талдай отырып сараптама жасау 22
ҚОРЫТЫНДЫ 23
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 24

КІРІСПЕ

Қазақ тілі мұғалімінің алдында маңызды міндет тұр-балаларды қазақ тілінде сөйлеуге үйрету. Әр адам біледі,егер оның сөздік қорында кемінде 1000 сөз болса, басқа тілде сөйлеу мүмкіндігі бар, бұл мұғалімнің басты міндеті - студенттерге көбірек сөздерді есте сақтауға көмектесу. Мұғалімдер есте сақтауды дамытуға міндетті, сондықтан оқушы сөздерді оңай және табиғи түрде есте сақтай алады-бұл тілді оқытудағы бірінші кезең және бұл кезең студенттер үшін қызықты және қызықты өтуі керек.
Күн сайын сыныпқа кіретін заманауи мұғалім не қалайтынын нақты біледі. Бірақ өз оқушыларына өзі білетін нәрсені үйретуге деген ұмтылыс мұғалімнің білімінің болуына емес, бұл білімді оқушылардың меншігіне айналдыру қабілетіне байланысты. Оқу процесінде білім алушының оқуға деген белсенді көзқарасы маңызды. Бала-тұлға, даралық. баланың жеке басын ашу, оны жүзеге асыруға, өзін - өзі көрсетуге көмектесу-оқу процесінің міндеттерінің бірі.
Курстық жұмыстың өзектілігі: Қазақ тілі саласындағы грамматикалық жаттығу материалдарымен жұмыс жүргізу әдістері жаттығу жұмыстарының жүйесіне қарай материалдарды таңдауға қойылатын талаптар туады. Жаттығуларды жүргізу үшін алынатын материалдар бірден- бірге күрделендіріп толтырылады. Мұндай жаттығу жұмыстарының әдісі- оқушылардың білімін пысықтап, қалыптастырып, қайрат- жігерін дамытатын әдістің түрі. Жаттығу жұмысын жүргізу үшін оқытушы, ең әуелі, оның түрлі мақсатын айқындап алады.
Тіл дамытуына арналған жаттығулар оқушының жеке қабілетін дамытуға көмектеседі.
Зерттеудің мақсаты: Тіл дамытуына арналған жаттығулар арқылы тіл дамытудың теориялық- әдістемелік негіздерімен танысу.
Зерттеудің міндеттері:
oo жаттығу түрлері, жаттығу арқылы тіл дамытудың теориялық негізін көрсету;
oo жаттығу түрлері, жаттығу арқылы тіл дамытудың практикамен ұштастыру,
oo жаттығу түрлері, жаттығу арқылы тіл дамытудың жолдарын талдай отырып сараптама жасау, қорытындылау.
Зерттеудің құрылымы: курсттық жұьыс кіріспеден, негізгі үш тараудан, қорытындыдан және пайдаланылған әдебиетер тізімінен тұрады.
І ЖАТТЫҒУ ТҮРЛЕРІ, ЖАТТЫҒУ АРҚЫЛЫ ТІЛ ДАМЫТУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ.ӘДІСТЕМЕЛІК НЕГІЗДЕРІ

1.1Жаттығу түрлері, жаттығу арқылы тіл дамытудың теориялық негізін көрсету

1. Жаттығулар арқылы тіл дамыту жолдары. Тіл дамыту - оқушыны тілдік тұлғаларды дұрыс қолданып, ойын басқа адамға толық жеткізуге дағдыландыру, басқа адамдардың сөзін жақсы түсінуге үйрету. Басқаша айтқанда, тіл дамыту - қазақ тілін оқушының қарым-қатынас құралына айналдыру. Бұл жалпы тіл үйрету мақсатымен толық сай келеді. Орыс тілінде оқытатын мектептерде оқушының қазақ тілін дамыту ұғымына қазақ тілінің лексикалық, грамматикалық тұлғаларын меңгерту, оларды сөйлемде қолдану дағдыларын қалыптастыру, яғни қазақ тілінде сөйлеуге үйрету жатады; қазақ тілінің орфографиялық нормасын оқушыда қалыптастыру, қазақша сауатты жазу дағдысын меңгерту де осы ұғымға кіреді; сөздерді бір-бірімен дұрыс байланыстырып, сөз тіркесін жасау арқылы дұрыс сөйлеуге үйрету, басқаның сөзін түсіну де тіл дамыту ұғымына жатады. Сөйтіп, тіл дамыту - көлемі кең ұғым. [1]
Адам ойын ауызша не жазбаша түрде жеткізеді. Сондықтан оқушы тілін дамыту екі бағытта жүргізіледі: ауызша мен жазбаша. Жалпы алғанда тілді оқытуда бұл екі бағыт қатар байланыста жүргізіледі. Бірақ қазақ тілін оқытудың ең алғашқы кезеңінде ауызша тіл дамыту басымырақ болады. Сөйлеу тілі кейінірек жазба тілді дамытуға негіз болады.
Тіл дамытуда тіл дыбыстарын дұрыс айтуға жаттықтыру, қазақ сөздерінің айтылу нормасын қалыптастыру, қазақ тілінің орфоэпиясын меңгерту жұмыстары жүргізіледі, ауызша сөйлеу тілінің бұл - негізгі мәселесі.
Қазақша сөйлеу үшін оқушының жеткілікті сөздік қоры болу керек, оқушы сөздерді байланыстырып сөз тіркестерін жасаудың, сөз тіркесінен сөйлем құрастырудың заңдылықтарын білу қажет.
Сөйтіп, тіл дамыту сөйлеуге жеткілікті сөздік қорды және ол сөздерді сөйлемде бір-бірімен байланыстыратын тілдік нұсқаулардың қолдану заңдылықтарын меңгерту болып шығады. Оқушының сөздік қорын байыту тілдік нұсқаулардың қолдану дағдысын қалыптастыру-мен тығыз байланыста жүргізіледі. [2][3]
Қазақ тілінің бай сөздік қорын қарым-қатынаста қолдана алмаса, тілді толық меңгерген болып саналмайды. Сондықтан оқушының сөздік қорын байыту үшін сөздерді сөйлеуде қолданысын жаттықтырумен бірге жүргізіледі. Сөзді қарым-қатынаста қолдану үшін тілдік тұлғалардың қолдану заңдылықтарын білу керек. Сөзбен-сөзді байланыстыратын қосымшалар, сөз тіркесінен сөйлем құрауы, сөйлемдердің бір-бірімен байланысу заңдылықтары - бәрі осы арнада беріледі. Грамматиканың заңдылықтарын меңгеріп, оны сөйлеуде қолдану арқылы ғана ойлаған ойыңды, айтар сөзіңді жеткізуге болады. Бірақ грамматика заңдылықтарын жатқа білмей, оны сөйлеу кезеңінде қолдана алмаса, ол тіл білгенге жатпайды. Екіншіден, тілді үйрету ісінде оқушы тілін дамыту жұмыстарын ұйымдастырғанда жаттығулардың атқаратын қызметі зор. Мысалы, орыс баласында өз ана тілінде сөйлесу дағдысы қалыптасқан. Бірақ грамматиканы білмеуі мүмкін. Өйткені ол туғанда өз ана тілін ауызекі сөйлеу тілінде меңгерді, ал тілдің грамматикалық заңдылықтарын ол біле бермейді. Үшіншіден, тілді үйретуде сол тілде сөйлеу дағдысын қалыптастырып алуымыз керек. Сондықтан лексикалық тақырып бұрын жүреді. Грамматикалық тақырып кейінірек жүреді. Қазақ тілінің заңдылықтарын меңгеруде сөздердің қарым-қатынаста қолдану аясын кеңейтіп, сөйлеу дағдысын қалыптастырып, өзге тілмен шұбарламай таза сөйлеуге жаттықтыруымыз керек. Ендеше, әдеби тілде сөйлеу жаттығудан басталады. Жаттығу тілдік материалдың негізінде оқушының жас ерекшелігіне, білім деңгейіне сай беріледі. Жаттығу екіге бөлінеді:
1) тілдік жаттығулар;
2) сөйлеу жаттығулары.
Тілдік жаттығулар. Тілдік жаттығулардың міндеті - тілдің грамматикалық материалдарын оқушыға меңгерту, тілдік тұлғаны таныстыру, ойдағыдай қолдануға жеткізу. Бірте-бірте тілдік тұлғаларды дұрыс, ойланбай бірден қолдану дәрежесіне жеткізуді көздейді. Тілдік жаттығулар грамматикалық тақырыптарға сай фонетикалық, лексикалық, морфологиялық, синтаксистік жаттығу болып бөлінеді. Тілдік жаттығуды алғашында қолындағы дайын үлгі бойынша беріп, оқушының назарын аударып, көзін үйрету мақсатында қаралады. Көп нүкте қойылатын жаттығу тілдік тұлғаның дыбыстық нұсқасын дұрыс таңдап қою мақсатын көздейді. [4]
Сөйлеу жаттығулары. Сөйлеу жаттығулары - қарым-қатынас жасауда қолданылады. Оған сұраққа жауап беру, өзі сұрақ қою, сөйлем үлгілерін сөйлеуде қолдану, тақырып бойынша шығарма, мазмұндама жазу, жоспарланбаған, дайындалмаған тақырып бойынша сөйлесу, кез келген тақырыпқа диалог құру жатады. Сөйлеу жаттығу-ларына сөздік қоры негіз болады. Сурет арқылы оқыған кітабының мазмұнын айту, мақал-мәтелдер, жаңылтпаштар, жұмбақтар, өлеңдер жаттау, белгілі бір тақырыпқа байланысты ребустар, сөзжұмбақтар құру - оқушы тілін дамыту құралы.
1.Суретпен жұмыс. Сұрақ-жауап әдісі арқылы сұрақтарға жауап береді, сурет бойынша диалог құрайды, сол сурет бойынша мазмұндама, шығарма жазады.
2..Кітап оқу әдісін жақсы меңгерген оқушы ғана өздігінен кітап оқи алады. Сондықтан өздігінен кітап оқуға жетелеу керек. Оқушы оқыған кітабынан таныс емес сөздерін өз сөздігіне жазып, оны сөздік қорына қосады. Қолданылуын меңгереді. Оқушыларға кітап оқуды тапсырғанда жас ерекшелігі ескеріліп, алғашқы кезеңде баланың кітап оқуға қызығушылығын арттыру мақсатында қызықты, тілі жеңіл, көлемі шағын шығармалардың тізімін берген жөн. Осы тапсырманы толық орындағанын, яғни сіздің берген тізімдегі кітапта-рыңызды оқыды ма, жоқ па, оны тексеру үшін оқырмандар арасында шығын дөңгелек үстел өткізсе, тіпті жақсы болады.
3. Өлең жаттау, ән айту, мәнерлеп оқу - тіл дамытуда ерекше қызмет атқарады. Әрі өлеңді нақышына келтіріп, мәнерлеп оқу талабын қойған жөн. Жаттаған өлеңдерін шығарма жаздыру барысында қолдану жағын қадағалап отырған да дұрыс. Мәнерлеп оқу барысын-да кездесетін әр қиын, түсініксіз сөздің мағынасын түсіндіру керек.
4. Мақал-мәтел, оның мағынасын түсіндіріп, аудару. Мақалдың орыс тіліндегі тепе-тең келетін баламасымен түсіндіру қолайлы. Мақал-мәтелді сөйлеуде қолдануды мазмұндама, шығарма жазғанда қолдануға жеткізу керек. Сонымен қатар, тіл дамыту жұмыстарын жүргізгенде жаңылтпаштарды жаттатып, талапқа сай айтқызып, өз бетінше ізденуіне жағдай туғызу қажет. Жұмбақтарды өздеріне жаттатып, әртүрлі заттардың қасиеттерін саралай отырып, өздеріне жұмбақ шығарту жағын да қарастырған жөн.[5]
Графикалық жаттығуларға: кесте, сызба, технологиялық картамен жұмыс, альбом, стенд жасау, саяхат кезінде салған суреттер жатады.
Жаттығу әдісіне қойылатын талаптар:
- оны орындауға деген оқушылардың саналы көзқарасы;
- жаттығуларды орындаудағы дидактикалық сабақтастық: алдымен оқу материалын түсінуге көмектесетін, содан кейін есте сақтауға, қолдануға, оқығанын жаңа жағдаяттарда өздігінен, шығармашылықпен қолдануға, жаңа материалды бұрын меңгерген білім, іскерлік және дағдылар жүйесіне қосуға мүмкіндік беретін жаттығуларды орындау.
Қорыта келгенде, жаттығуларды түрлендіріп жүргізу ұстаздан шеберлікті, ізденісті, шығармашылықты қажет етеді. Сондықтан да тілші ұстаз үнемі жаңалық жаршысы болу керек. Қоғамда болып жатқан жаңалықтарды дер кезінде оқушыларға жеткізіп отыруы керек. Әрине, ол жаңалықтар оқушыларға жаттығулар арқылы жетеді.
2. Мәтіндер арқылы тіл дамыту жолдары. Мәтін мағына жағынан өзара байланысты екі не одан да көп сөйлемнен құралады. Мәтіннің тақырыбы болады. Мәтін кіріспедан, негізгі бөлімінен, қорытындыдан тұрады. Мәтінді бірнеше эпизодқа бөліп, жеке-жеке ат қоюға болады. Мәтін үш түрге бөлінеді: әңгімелеу, сипаттау, пайымдау. [6]
Тақырып дегеніміз - мәтінде баяндалатын оқиға мен ойдың түйіні. Тақырып сөйлемдерді бір-бірімен мағыналық жағынан байланыстырады.
Мәтіндегі негізгі ой - автордың айтқысы келген басты пікірі. Мәтіндегі тақырып пен негізгі ой бір-бірімен тығыз байланысты болады.
Мәтінге ат қою - оның тақырыбын немесе ондағы негізгі ойды қысқаша атау.
Оқиғаны ретімен баяндайтын мәтін әңгімелеу мәтіні деп аталады.
Зат не құбылысты суреттеп, сипаттайтын мәтін сипаттау мәтіні деп аталады. Мысалы:
Оқиға, құбылыстардың себебін дәлелдейтін мәтін пайымдау мәтіні деп аталады.
Мәтінмен жұмысты 2-сыныптан бастап жүргізген дұрыс, шағын мәтіндер оқушыларға қиындық туғызбайды. Қазақ тілін оқытудың алғашқы кезеңінен бастап, мәтінмен жұмыс жүргізу тіл дамытуда өте пайдалы.
Оқушы тілін дамытуда мәтіндердің атқаратын қызметі өте зор. Мәтін оқушыға білім береді, оқушыны оқуға, әдеби тілде сөйлеуге үйретеді, ойын, тілін дамытады, тәрбиелейді. Мәтін осы қызметтерді толық атқару үшін оған төмендегі талаптар қойылады:
1) мәтін оқушының жас ерекшелігіне, түсінігіне сәйкес болуы керек. Мәтін әр сыныптағы оқушының жас ерекшелігіне, біліміне, түсінігіне сай алынады. Осымен байланысты әр сыныпта оқытылатын мәтін әртүрлі деңгейде болады;
2) мәтін мазмұны әр сынып оқушысының білім деңгейіне, дүниетанымына сай болуы қажет. Оқушыға таныс емес, оқушы түсінбейтіндей қиын мазмұнды мәтін алынбағаны, оқуға берілмегені дұрыс;
3) мәтіндердің мазмұны оқушыны қызықтыратындай болуы қажет;
4) мәтіндердің тәрбиелік мәні болуы тиіс. Оқушыны достыққа, бірлікке, адамгершілікке тәрбиелейтін мәтіндердің мәні зор;
5) мәтіндер қазақ халқының мәдениетінен, тарихынан, әдебиетінен, әдет-ғұрыптарынан, ұлттық мерекелерінен хабардар ететіндей болуы керек.
Мәтінді аудару - тіл үйренудегі, тіл дамытудағы негізгі мәселе-лердің бірі. Мәтінді аударуды алғашқы кезеңде мұғалім өзі көрсетеді, кейін оқушылар өзі аударады. Мәтінді аударудан бұрын ондағы жаңа сөздермен жұмыс жүргізіледі. [7]
Мәтіннің мазмұнына баланысты сұрақтарға жауапты жазбаша түрде жүргізу арқылы оқушының жазбаша тілін дамытуға болады. Мәтін бойынша ауызша тіл дамытуда жүргізілетін жұмыстардың бәрі жазбаша да жүргізіледі.
Мәтін бойынша жүргізілетін жұмыстар:
- мәтінді оқу, жаңа сөздермен жұмыс;
- мәтінді аудару, жоспар құру;
- жоспар бойынша мазмұнын әңгімелеу;
- қысқартып мазмұндау (қысқаша мазмұнын сақтап айту);
- мазмұнын кеңейту (өз ойын, көзқарасын білдіріп, кең көлемде мазмұндау);
- диалог құру;
- мұғалім сұрақтарына жауап беру;
- оқушылардың өздері мәтін мазмұнын ашатындай сұрақтар құрастыру;
- мәтін мазмұнына сурет салдыру, т.б.
Қорыта келгенде, мәтін арқылы тіл дамыту шығармашылықты, ізденімпаздықты қажет етеді. Мәтін арқылы тіл дамытуда мұғалім жұмысты түрлендіре отырып, шығармашылыққа жетелейді. Мәтінмен түрлі жұмыстар жасау арқылы оқушының жазба тілі де, ауызша тілі де дамиды.
Ұлы ойшыл Әбу Насыр Әл Фараби адам теориялық ғылымдарды игеруі керек деп есептеді, бірақ оқыту қарапайымнан күрделіге дейін болуы керек екенін ұмытпау керек. Ол барлық ғылымдардың алғашқысы-барлық нәрселерге, яғни заттар мен акциденцияларға атау беретін тіл туралы ғылым деп санайды.
Екінші ғылым-грамматика, ол заттарға берілген есімдерді қалай ұйымдастыруға, заттардың орналасуын, оның акциденцияларын және осы нәтижеден туындайтын сөздер мен сөздерді қалай құрастыруға үйретеді.
Тіл туралы ғылымның 7 бөлімі бар:
oo қарапайым сөздер туралы ғылым;
oo фразалар туралы ғылым;
oo қарапайым сөздер заңдары туралы ғылым;
oo сөз тіркестерінің заңдары туралы ғылым;
oo жазу заңдары туралы ғылым;
oo орфоэпия заңдары туралы ғылым; верификация заңдары туралы ғылым.
Қазақ тілін грамматикасыз оқыту әдістемесі бар. Ол 4 деңгейінде шығарылады. Оны Ахмет Байтұрсынов атындағы Тіл білімі институтының маманы Әлімхан Жүнісбеков ұсынды. Әр деңгей туралы толығырақ:
1-ші деңгей -- достармен, отбасымен, әріптестерімен, көршілерімен қарым-қатынас жасау кезінде қарым-қатынас дағдыларын дамытатын ауызекі сөйлеу. Бұл материалды игеру үшін 300-500 сөзден тұратын лексикалық көлемді игеру жеткілікті, артық емес.
2-ші деңгей-сөйлеу және кәсіби сөйлеу. Ауызекі сөйлеу тілін меңгерген адам өзінің қызметтік құзыреті шегінде жаңа сөздік қорына ауысады. Көптеген мамандықтар үшін 50-100 сөз қажет. Екінші деңгейді сәтті тапсырғаннан кейін қазақ тілін үйренуші 400-500 сөзден тұратын лексикалық минимуммен жұмыс істей алады.
3-ші деңгей-сөйлеу және іскери сөйлеу, жетілдірілген деңгей. Зерттеудің осы кезеңінің құзыретіне келесі тәртіптің құжаттамасын жасау кіреді: бұйрықтар, жұмыс режимі туралы нұсқаулар, әртүрлі келісімдер. Алайда, бұл жағдайда оқытуға сараланған тәсіл қажет. Кәсіпорынның бірінші басшысы, оның орынбасары, бөлім меңгерушілері, бас мамандар, яғни ұйымдардың басшылық құрамы ауызекі-іскери сөйлеуді оқытуға арналған мақсатты аудитория болып табылады. Қатардағы қызметкерлер үшін тілдің бұл деңгейі жұмыс істеу бойынша бірінші қажеттілік болып табылмайды, өйткені олар қазақ тілінде баяндама жасауға, жобаларды әзірлеуге, келіссөздер жүргізуге және т.б. тура келмейді. Ал сөз сөйлеу-Іскерлік сөйлеу ұйым қызметкерлерінің 5-10% - ы үшін ғана қажет. Бізді әр түрлі фирмаларға жиі шақырады және ауызекі-іскери сөйлеуді үйретуді сұрайды. Мен қызықтырады ұйымдастырушылар: Ал сіздің қызметкерлер білетін разговорно-тұрмыстық сөз? Мен жиі естимін:"жоқ". Мен әрдайым "1-ші және 2-ші деңгейден бастау керек"деген шарт қоямын. Егер сіз назар аударған болсаңыз, мен "сөйлесу" терминін үнемі қолданамын, өйткені біз адамдарды түсінуге және сөйлеуге үйретеміз. Жазу емес, сөйлеу, өйткені жазу-бұл әдістемеден сапалы және әдіснамалық жағынан ерекшеленетін оқу пәні.
4-деңгей-сөйлеу және көркем сөйлеу, оқытудың ең қиын деңгейі. Егер қазақ тілін оқитындардың жалпы санының 3-5% - ы төртінші деңгейді меңгерсе, бұл өте жоғары көрсеткіш болады. Бұл деңгей қазақ тілінде оқу үшін қажет, мысалы, "Абай жолы" романы немесе "Егемен Қазақстан"газеті. Тағы бір маңызды мәселе, атап өтуге тұрарлық. Оқулықтар мен әдістемелердің көптеген авторлары қазақ тілін оқытуды Абай шығармаларынан бастауды ұсынады. Бұл түсініксіз! [8]
Абай Құнанбаевтың прозасы мен поэзиясы қазақ тілінің ең күрделі, жоғары деңгейін білдіреді. Мысалы, Абайдың" Қара сөздері " бізге филология факультетінің қазақ бөлімінде оқығандарымызға да әрдайым түсінікті бола бермейді. Тағы бір нәрсе, Абайдың осы еңбегін қайта оқып отырып, мен әр жолы ондағы жаңа мағыналық қырларды ашамын. Қазақ тілінің ана тілінің өзі философиялық көзқарастардың квинтэссенциясы, осы көрнекті ағартушы шығармашылығының шыңы болып табылатын осынау ұлы шығарманы бәрі бірдей түсіне бермейді.
Оқыту оқытушысының рөлі қазақ тілінің бейімделген грамматикасы шет тілдік аудиторияларда сәтті қолданылады. Бүгінгі таңда оқу процесінің даму қарқыны көбінесе қолданылатын инновациялық технологияларға ғана емес, сонымен қатар оқу жұмысын сауатты ұйымдастыруға, мұғалімдердің тиімді білікті әдістемесіне және оқуға қолайлы жағдай жасауға байланысты. Ұсынылып отырған Әдістеменің мақсаты қазақ тілін шет тілі ретінде оқыту әдістемесін дамыту мүмкіндіктерін кешенді қарастыру болып табылады, жиналған материалдар әр тараптардан тұтас және жүйелі түрде қарастырылатын болады. Тілтанушы оқытушыларға педагогикалық жұмыс пен практикаға деген сыни көзқарасты дамыту, шетелдік мамандардың оқу-әдістемелік әдебиетімен және әдістемелік тәжірибесімен танысу негізінде өз шеберлігін тұрақты жетілдіру қажет. Педагогикалық шығармашылық пен шеберлік нөлден туындамайды-бұл үлкен еңбек, тәжірибе жинақтау. Тіл мұғалімі кез-келген тілдің өзіндік лингвистикалық құрылымы мен жүйесі, өзіндік бейнелеу бейнесі бар екенін есте ұстауы керек. Оқыту да, тіл үйрену де көп қырлы жұмыс болып табылады, ол лингвист -- мұғалімдерге арналған ізденістер мен инновацияларға арналған кең ауқымды.[9] [10]
Қазақ тілі мектеп пәндерінің бірі болып табылады және көптеген оқушыларға қиындық туғызады. Сонымен қатар, әр сыныпта осы пәнге қабілеті бар оқушылардың белгілі бір саны бар. Мұғалімнің міндеті-оқуды ұйымдастырудың, тілді дамытудағы икемді формаларын, жаттығуларын іздеу.
Мұғалім өз жұмысында ойын технологиялары, топтық технологиялар, денсаулық сақтау технологиялары, компьютерлік технологиялар, жеке тұлғаға бағытталған технологиялар сияқты педагогикалық технологияларды қолдануы тиіс.
Формалардың бірі-топтық жұмыс. Негізгі педагогикалық ереже:-оқішыларды күшті және әлсіз деп жіктемеу, бірақ бірлескен топтық оқу әрекеті арқылы балалардың өзара білім алуын ұйымдастыру. Міндеттері: әр оқушыны танымдық қажеттіліктердің қалыптасуы мен дамуын қамтамасыз ететін іс-әрекетке қосу, яғни.осындай тапсырма жасалады және оқушы міндетті түрде жұмысты орындайды. Сынып 2-3 топқа бөлінеді. Топтағы балалар әртүрлі даму деңгейімен ұйымдастырылған. Топтар тапсырмалар алады. Барлық тапсырмалар орындалады, ал бір-бірімен сауалнама жүргізіледі, күшті әлсізге көмектеседі. Осылайша, барлық оқушылар сабақтың басты мақсатына жетуге көп уақыт жұмсады. Қабылдау" себет "идеялар, ұғымдар, атаулар ..." бұл сабақтың бастапқы кезеңінде оқушылардың тәжірибесі мен білімі өзекті болған кезде топтық жұмысты ұйымдастыру әдісі. Бұл оқушылардың Сабақтың тақырыбы бойынша білетіндерінің немесе ойлайтындарының бәрін анықтауға мүмкіндік береді. Тақтаға себет белгішесін салуға болады, онда барлық балалар зерттелетін тақырып туралы білетіндерінің бәрі шартты түрде жиналады. Ақпарат алмасу келесі рәсім бойынша жүргізіледі. Оқушыларға белгілі бір мәселе бойынша не белгілі екендігі туралы тікелей сұрақ қойылады. Біріншіден, әр оқушы белгілі бір мәселе бойынша білгендерінің бәрін есіне алады және дәптерге жазады (қатаң жеке жұмыс, ұзақтығы 1-2 минут). Содан кейін ақпарат жұптарда немесе топтарда алмасады. Оқушылар бір-бірімен белгілі біліммен бөліседі (топтық жұмыс). Талқылау уақыты 3 минуттан аспайды. Талқылау болуы тиіс ұйымдастырылған, мысалы, оқушылар білуге тиіс, осыған совпали қолда бар табыс бойынша, содан туындаған келіспеушіліктер. Әрі қарай, шеңбердегі әр топ бұрын айтылғанды қайталамай, бір ақпаратты немесе фактіні атайды (идеялар тізімі жасалады). Тезис түрінде барлық ақпаратты мұғалім, егер олар қате болса да, идеялардың "себетіне" жазады (түсініктемесіз). Идеялар қоржынына фактілерді, пікірлерді, есімдерді, проблемаларды, сабақ тақырыбына қатысты ұғымдарды" тастауға " болады. Сонымен қатар, сабақ барысында баланың санасында әр түрлі фактілер немесе пікірлер, проблемалар немесе ұғымдар логикалық тізбектерге қосылуы мүмкін. Барлық қателер әрі қарай түзетіледі, өйткені жаңа ақпарат игеріледі. Қабылдау "қалың және нәзік сұрақтар".Топтық жұмыстың тиімді нәтижесіне қол жеткізу үшін оқушыларды жоғары және төмен тәртіптегі, яғни "жуан және жіңішке сұрақтарды"қоя білуге үйрету маңызды. Өмірлік тәжірибеден біз "Иә" немесе "жоқ" деп жауап беруге болатын сұрақтар бар екенін білеміз, бірақ нақты жауап беруге болмайтын сұрақтар жиі кездеседі. Дегенмен, біз жиі сұрақ қоятын адам нақты жауап талап ететін жағдайларға тап боламыз. [11] [12]
Сондықтан, балалардың ересек өміріне сәтті бейімделу үшін нақты жауап беруге болатын сұрақтарды (нәзік сұрақтар) және жауап беру мүмкін емес сұрақтарды (қатаң сұрақтар) ажырата білуге үйрету керек. Сонымен, қалың сұрақтар-бұл екіұшты жауаптарды қамтитын проблемалық сұрақтар. Қабылдау "аяқпен дәріс" дәріс-танымал және жиі қолданылатын педагогикалық әдіс. "Аяқпен дәріс" әдісін қолданудың ерекшеліктері-ол дозаланған түрде оқылады. Кейін әрбір мағыналық бөліктері міндетті түрде жасалады аялдамасы. "Тоқтату" кезінде проблемалық сұрақ немесе тақырыптың негізгі сұрағына ұжымдық жауап іздеу немесе орындалатын тапсырма беріледі. Өз сөзімде сізге курстарда танысқан және ол "ручек"деп аталатын тағы бір ерекше топтық жұмыс туралы айтып беремін. Оқушылар екі командаға бөлінеді. Бір команда - "мұғалімдер", екінші команда - "оқушылар". Екі шеңбер қалыптасады: ішкі және сыртқы. Ішкі шеңбер - "мұғалімдер", оларды"кеңесшілер" деп атауға болады. Сыртқы шеңбер - "оқушылар". Балалар бір-біріне қарама-қарсы: "мұғалім мен оқушы". Әр "мұғалімнің" белгілі бір тақырып бойынша тапсырмасы немесе сұрағы бар картасы бар. Картаның артқы жағында міндетті түрде жауап бар. Мұғалімнің бұйрығымен ауызша сауалнама басталады. "Мұғалімдер "карточкалар бойынша" оқушыларды "тексереді және" бейджиктердегі " жауаптардың дұрыстығын плюс немесе басқа символдар түрінде белгілейді. "Бейджик" - бұл" жауап парағының " бір түрі, ол бойынша карточкалар бойынша жинаған баллдар есептеледі және жиынтық түрде бағаланады. Егер жауап дайын болса және белгіде белгіленсе, оқушы "мұғалім" рөлінде картаны көтереді. Тапсырмалар бар карталардың жартысы немесе жартысынан көбі жоғары көтерілгенде, мұғалім " орындарды ауыстырыңыз!. Балалар - "оқушылар" келесі орынға сағат тілімен жылжиды. Бұдан кейін мұғалімнің командасы:"талқылау". Балалар қайтадан карточкалар бойынша тапсырманы орындауға кіріседі. Сыртқы шеңбердің қозғалысы карусельге ұқсайды. Бұл опция мүмкін: "оқушылар" емес, "мұғалімдер" қозғалады, тек "мұғалімдерге" ғана емес, "студенттерге"де тапсырмалар бар карталар береді. Балалар бастапқы позицияда болған жұптар кездескенше, яғни ойынның басында орын ауыстырады. [13]
Осы жұмыстың соңында оқушылар нәтижені талқылау міндетті. Алдымен сіз жігіттерге-"мұғалімдерге" сөз бере аласыз, сонда олар тапсырмаларды жақсы орындаған " оқушылар " туралы қысқаша айтады. "Оқушылардың" пікірін тыңдау. Осыдан кейін ұпайларды есептеңіз, үздік студенттерді белгілеңіз, ұсыныстар беріңіз. "Бейджиктер" бойынша білімдегі, сападағы және дағдылардағы олқылықтар туралы, сондай-ақ оқыту нәтижелерін жақсарту үшін не істеу керектігі туралы түсінікке ие болуға мүмкіндік беретін карточкалар бойынша алынған балдарды талдаймын .Топтық жұмыс нысанын техникалық ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.