Мақтааралдың мақтанышы

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

8 Семинар
Тусупов Алишер
19.643 Туризм

Қазақстан Республикасы Солтүстік Қазақстан облысы Мақтаарал ауданы

Кіріспе
Негізгі бөлім : Мақтаарал ауданының географиялық жағдайы
I. Жер бедері мен географиялық орналасуы
II. Климаттық жағдайы
III. Су ресурстары
:: Топырағы
:: Ауа райы
:: Карталар

Қорытынды: Туристтік сезон

Әдебиеттерге шолу

Кіріспе

Мақтарал ауданы Оңтүстік Қазақстан облысының қиыр оңтүстігінде орналасқан. Жерінің аумағы 176,9 мың км, тұрғындар саны- 263,5 мың адам. Әкімшілік орталығы- Жетісай қаласы. Аудан 24 әкімшілік аумақтық бірліктен тұрады. Олар 1 қала, 3 поселке және 20 ауыл округтерінен құралады.
Зерттеу жұмысым екі бөлімнен тұрды. Бірінші бөлімде әкімшілік ауданның қалыптасу тарихы, орналасқан жері, физикалық географиялық жағдайы айтылады.
Бөлімнің келесі тақырыптарында жер бедері сипатталып, қандайда болмасын ауданның дамуына ондағы климаты, жер беті суларының, сонымен бірге топырақ және өсімдік жамылғысының маңызы зор екені белгілі. Сондықтан Мақтаарал ауданының өзен-көлдері, суғару суландыру жүйелері сипатталады.

Негізгі бөлім
Мақтаарал ауданының физикалық географиялық жағдайы
Мақтаарал ауданы Мырзашөл құмды жазығының солтүстігінде, Сырдария өзенінің сол жағалауында абсолюттік биіктігі 200 метр төбелі, белесті жазықтықта орналасқан. Ауданның батысы, шығысы мен оңтүстігі Өзбекстан мемлекетімен шекаралас. Солтүстігін түгелдей алып жатқан Шардара бөгені арқылы Сарыағаш, Шардара ауданымен шектеседі. Ауданның жер қойнауынан минералды су, құрылыс материалдары барланған.
I. Жер бедері мен географиялық орналасуы.
Облыс жері негізіннен жазық, көпшілік бөлігін орташа биіктігі теңіз деңгейінен 200-300 метр болатын Тұран ойпатының шығыс бөлігі алып жатыр. Терістігінде Бетпақдала шөлі, Шу аңғарының оңтүстігін Мойынқұм, облыстың батысында Қызылқұм және Шардара даласы, қиыр оңтүстігін Мырзашөл алып жатыр.
Мақтаарал ауданы ол Сырдария өзенінің сол жақ қанатында кең жайылып, он мың шаршы шақырым аумақты алып жатқан ұлан-ғайыр құмды жазық, шөл дала болып табылады. Шығысында және Солтүстік шығысында Сыр арнасымен Фархад жартастарының маңайында түйіседі, ол Шардара іс жүзінде Мырзашөлдің солтүстік шегін түйіндейді, яғни Қызылқұмға жалғасады. Оның батыс қанатындағы шекарасы Шардара мен Жызақ арасындағы белдікпен айқындалады, оңтүстігінде Нұрата таулары мен Түркістан жотасының сілемдеріне тіреліп тоқтайды. Мырзаның шөлі қазірде Өзбекстанның Жызақ және Сырдария облыстары, оңтүстік Қазақстанның Мақтаарал, Шардара сияқты үлкен өңірлерінің мекен тұрағына айналған.
Жер бедері негізінен жазықты болып келеді. Жер бедерінің қалыптасуына зор ықпал етуші күштер: ағын сулар, желдер. Осы күштерге қосымша антропогендік, яғни адамдардың шаруашылық әрекеттері табиғи ортаның, әсіресе жер бедерінің қалыптасуына зор әсерін тигізетіні сөзсіз. Мысалы: каналдар, суару аймақтары, авто жолдар.

Сурет 1. Мақтаарал ауданы, орталық қаласы-Жетісай.

II. Ауданның климаттық жағдайы
Облыс аумағының географиялық орнына (яғни атмосфераның ылғалдылықтың негізгі көзі мұхиттардан тым шалғай орналасуына) және бедерінің сипатына байланысты қуаң континеттік климат қалыптасқан. Мұнда күндізгі және түнгі, қысқы және жазғы температуралар шұғыл ауытқып отырады. Жазы ұзақ, облыс түстігінде сегіз айға дейін созылады. Қысы жылы: ең суық айы қаңтар айы. Жазы ыстық: ең ыстық кезең шілде айы. Вегетация кезеңі 230-329 тәулікке созылады.
Шөлді аудандарда жылдық жауын-шашын мөлшері 100-170 мм, тау етектерінде 300-450 мм, ал биік тауларда 1000 мм-ге дейін құбылады. Жауын-шашын негізінен күз бен көктем айларында болады. Қар жамылғысының орташа қалыңдығы 20-40 см, аралығында, жазықта екі айға, тауларда бесайға дейін жатады. Қар қарашаның соңы, желтоқсанның басында түсіп, наурыз айында ери бастайды.
Облыс аумағының көпшілік бөлігінде антициклондық ауа райы басым. Сондықтан мұнда шұғылалы ашық күндердің ұзақтығы жылына солтүстіктен-оңтүстікке қарай 2150 сагаттан 3000 сагатқа дейін артады. Жылына 150 ден 260 кунге дейин азайды. Міне, осылардың нәтижесінде жиындық радиация мөлшері де солтүстіктен оңтүстікке қарай біртіндеп артады. Облыста оңтүстік және солтүстік батыс желі көбірек тұрады. Желдің орташа жылдамдығы 1,9 - 3,9 метр секунд7 Желдің қатты тұратын аймағы - Ақсораң, онда желдің жылдамдығы 5,1 метр секундка жетеді. Шақпақ пен Арыстанды-Қарабас желдері өте күшті соғады.
Облыстың қиыр оңтүстік жылу мен ылғалдың жыл бойы таралуына тағы басқа метеорологиялық сипаттамалар ерекшелігіне қарай оңтүстік шөл белдем аралығын құрайды. Ерекшелігі жауын-шашынның негізгі мөлшері (62-67 пайыз) наурыз айында түседі, жыл бойына қырық күндей қар қылаулайды. Бірақта көп жатпай, тез ері кетеді. Вегетациялық кезеңінің ұзақтығы 245-260 тәулік. Жыл маусымдарының аражігі айқын ажыратылады. Қысы қысқа- тоқсан күндей. Жазы ұзақ 160-170 күнге дейін созылады.
Мақтаарал ауданның климаты тым континенттік, жылдың жауын-шашын мөлшері 240 мм. Сұр топырақты келеді. Көктемде эфемер өсімдіктер қалың шығады, бірақ жаз айларында жусан тұқымдас шөптерден басқалары түгел қурап кетеді. Орта Азия мақта шаруашылығы және мақта өнеркәсібі жөніндегі ғылыми зерттеу институтының 1932 жылы Москва - Ташкентте жарык корген жинағында аймақ табиғатының өзіндік ерекшеліктері былай сипатталады: 25 жылда жылдық орташа температурасы 13,8 градус жылы, ен жогаргы молшери 42,6 градус жылы, ен төменгі нүктесі 32, 7 градус суық. Ең жоғарғы тәуліктік орташа температура шілденің соңы мен тамыз айының басына тұспа-тұс келеді. Дәл осы кезден ауа райы біртіндеп суыта бастайды. Ақпанның екінші жартысынан бастап желтоқсанның соңғы күндеріне дейін орташа тәуліктік температура нольден жоғары болады. Аязсыз кезең жиырма бес жылдық орташа мөлшерге шаққанда 194 күнге созылады. Көктемдегі соңғы қатқақ суық көкек айының аяғында, ал күздегі алғашқысыы қазан айының екінші жартысына тоқайласады. Алайда, аязсыз уақыттың ұзақтығында орташа деңгейден айтарлықтай айырмашылық-алшақтықтар, елеулі ауытқулар ұшырап отырады. Мысалы, 1908 жылы аязсыз кезең 223 кун бойы, ал 1928 жылы ол 133 күнге теңеледі. Кешеуілдеген көктемгі және әсіресе ерте соққан күзгі суықтар мақта шаруашылығына үлкен зиянын тигізіп, өнімділігін кемітеді.
III. Су ресурстары
Облыстың су қорларынан ірілі ұсақты 127 өзен(жалпы ұзындығы 5 мың шақырымдай), 34 көл (көлемі 110 миллион текше метр ) отыз бөген ( көлемі 6 млрд текше метр) , 29 пайдаланылатын жер асты сулары жане 5 минералды су көздері құрайды. Жалпы облыс аумағына жылына орташа есеппен отыз жеті млрд текше метрге жуық су келіп, осынша мөлшерде су ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.