Қашаған - Каспий теңізінің астында орналасқан әлемдік деңгейдегі алып мұнай кен орны

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 20 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі
Қарағанды техникалық университеті

Пайдалы қазбалар кен орындарын өндіру кафедрасы

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Пәні: Мұнай-газ кәсіпшілік жабдықтары

Тақырыбы: Кенбай кен орны жағдайында мұнай өндіруді арттыру мақсатында қабатқа әсер ету әдістері

Жетекшісі:
_________________ аға оқытушы Жумабеков М.Н. (баға) (аты-жөні)
_________________________
(қолы) (күні)

Комиссия мүшелері: Орындаған: Богжанова Ж.К. Мәдіхан Ж.Б. (қолы, аты-жөні) (аты-жөні)
Асанова Ж.М. Тобы: НД-19-2 (қолы, аты-жөні)

ҚАРАҒАНДЫ ТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ КОММЕРЦИЯЛЫҚ ЕМЕС АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМЫ
Пайдалы қазбалар кен орындарын өндіру кафедрасы
Анықтама
Пайдалы қазбалар кен орындарын өндіру кафедрасында курстық жұмысы бойынша есептің салыстырмалы талдауы жүргізілді.
Студент: Мәдіхан Ж.Б.
Тобы:НД-19-2

Талдау нәтижесінде тәжірибе туралы есептер қорымен сәйкестіктер табылған жоқ.
Орындалған жұмыстың бірегейлігі мен дербестігі %құрайды.

Комиссия төрағасы_____________ А. Ж. Имашев
Комиссия мүшелері: Богжанова Ж.К.
Асанова Ж.М.

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі

Мазмұны:

КІРІСПЕ
1. Геологиялық бөлім
2. Технологиялық бөлім
3. Есептеу бөлімі
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

КІРІСПЕ
Қашаған-Каспий теңізінің солтүстік бөлігінде, Атырау қаласынан 80 км жерде орналасқан Қазақстанның ірі қайраңды мұнай-газ кен орны. Қайраңның тереңдігі 3-7 м.
Кен орны 2000 жылы 30 маусымда "Восток-1" ұңғымасымен ашылды. Соңғы 40 жылда ашылған әлемдегі ең ірі кен орындарының бірі, сондай-ақ теңіздегі ең ірі мұнай кен орны болып табылады. Кен орнын игеру жасанды аралдардың көмегімен жүзеге асырылады.
Кен орнын игеру күрделі жағдайларда жүргізіледі: қайраң аймағы, таяз су жағдайлары мен мұз түзілуінің қолайсыз үйлесімі (жылына шамамен 5 ай), экосезімтал аймақ, кен орны жатуының үлкен тереңдігі (4800 м дейін), жоғары қаттық қысым (80 МПа), күкіртсутегінің жоғары құрамы (19% дейін).
Қашаған кен орны соңғы 30 жылдықта табылған ең үлкен орындардың бірі болып табылады. Осы кен орынды игеру барысында қиын жағдайлар көп болған, оларға табиғи жағдайлар, технологиялық апаттар және т.б. Осы курстық жұмыста әр түрлі технологиялық көрсеткіштер, кен орынға байланысты мағлұматтар кірістірілген.
Кен орынды игеру үрдісі - ұзақ үрдіс, сондықтан кен орнындағы жұмыс бағдарламалары өте нақты және кен орнының жұмыс қуатын қалпына келтіру кезеңдерге есептелінген және қауіпсіздіктің жоғарғы деңгейіне жету қарастырылған.
Қашаған кен орны тарихы
Қашаған кен орны XIX ғасырдағы маңғыстаулық ақын-жырау Қашаған Күржіманұлының 150 жылдық мерейтойы қарсаңында ашылды. Қазақ тіліндегі көптеген түркі атаулары сияқты, қашаған сөзінің аудармасы бар және "қыңыр" дегенді білдіреді.
Қашаған мұнай-газ кен орны 2000 жылы ашылып, 2013 жылдан бастап тәжірибелік өндірістік игерілуде. Қазіргі кезде бекітілген Тәжірибелі - өндірістік игерудің айқындалған жобасына сәйкес игеру жұмыстары жүріп жатыр.
Қашаған кен орны Каспий теңізінің солтүстік аймағында жасанды аралдарда орналасқан.
1993 жылы Каспий теңізінің солтүстік бөлігіндегі мұнай және газ қорларын барлау және игеру жұмыстарын қадағалауға мемлекет меншігіндегі ҚазақстанКаспийШельф (ҚКШ) компаниясы құрылды. 1994-1997 жылдар аралығында Халықаралық мұнай компаниялары мен ҚКШ компаниясынан құрылған консорциум Каспий теңізінің солтүстік бөлігінде ауқымды сейсмикалық барлау жұмыстарын жүргізді. Қазақстан Республикасының үкіметі өнімді бөлісу жөніндегі келісімге қол қоюға шетелдік серіктестермен келіссөз жүргізе бастады.Сол сейсмикалық зерттеулер нәтижесінде Солтүстік Каспий бойынша Өнім бөлісу туралы келісімге қол қойылды.
2000 жылы Шығыс Қашаған-1 атты алғашқы барлау ұңғымасын бұрғылау жұмыстары 2000 жылдың маусым айында аяқталып, нәтижесінде Қашаған кен орнында коммерциялық көмірсутегі қоры табылды.
2009 жылы Норт Каспиан Оперейтинг Компани Н.В (НКОК) компаниясы СКӨБК шеңберіндегі жаңа оператор болып тағайындалып, Аджип ҚКО компаниясы Қашаған кен орнына қатысты Тәжірибелік Өндірістік Игеру бағдарламасын іске асыруға жауапты агент ретінде тағайындалды.
2013 жылдың 11 қыркүйегінде А аралында ұңғымалар ашылып, Қашаған кен орнынан алғашқы мұнай көлемі өндіріліп бастады.
Қазіргі уақытта Қашағанды игерумен айналысатын консорциумның құрамына, яғни НКОК Н.В. мекемесінің аясына қытайлық CNPC (8,40 % үлеспен), италиялық ENІ (16,81 % үлеспен) және америкалық Exxon Mobil (16,81% үлеспен), Отандық ұлттық компания ҚазМұнайГаз (16,81% үлеспен), британды-нидерландық Шелл компаниясы (16,81% үлеспен), француздық Тоталь компаниясы (16,81% үлеспен), сондай-ақ жапондық Инпекс (7,56% үлеспен) енді.

1. Геологиялық бөлім
Қашаған кенорнының ашылуы. Кен орын жайлы жалпы мәлімет
Қашаған кен орны 2000 жылы ШҚ-1 ұңғымасын сынаған кезде Шығыс Қашаған құрылымының тұздан кейінгі карбонатты бөлігінен коммерциялық мұнай көлемі шыққанда ашылды. Шығыс Қашаған-1 барлығы 5172 м тереңдікке дейін тік бұрғыланған ұңғыма болды. Бұрғылау жұмыстарына сол кезде арктикалық жағдайларға төзе алатын әлемдегі жалғыз бұрғылау баржасы болған Сұңқар бұрғылау қондырғысы қолданылды. Кейінгі геологиялық барлау жұмыстары барысында төменгі-ортаңғы таскөмір түзілімінің карбонат дөңінде алып кен орны бар екендігі анықталды.
Жер астының геологиялық және динамикалық құрылымы жөнінде мәлімет жинау барысында Қашаған кен орнына қатысты тәжірибелік-өнеркәсіптік игеру бағдарламасы секілді осындай ірі жобаға арналған игеру тұжырымдамасын, бұрғылау бағдарламасын және нысандардың жобаларын анықтауға геологиялық және динамикалық жер асты деректерін жинауға арналған кең ауқымды бағдарлама қажет болды. Тәжірибелік-өнеркәсіптік игеру бағдарламасының басты мақсаты кейінгі игеру кезеңдерін анықтау үшін осындай деректерді жинау болды. Өнім өндірісі басталғанға дейінгі ұңғымаларды сынау жұмыстары қысқа уақытқа созылды. Тәжірибелік-өнеркәсіптік игеру бағдарламасы аясындағы өндірістік жұмыстар барысында өнім қойнауқатының ұзақ мерзімді өнімділігі анықталды.
Қашаған - Каспий теңізінің астында орналасқан әлемдік деңгейдегі алып мұнай кен орны. Бұл кен орны - Девон кезеңінен Таскөмір жүйесіне дейінгі оқшауланған карбонатты платформа. Геологиялық тұрғыда Қашаған мұнай кен орны Каспий маңындағы ойпаттың оңтүстік бөлігінде, геологиялық фундаментін Астрахан- Ақтөбе жүйесінің оңтүстік жағында орналасқан және бассейн ішіндегі Теңіз-Қашаған карбонатты платформасына кіреді.
Органикалық негізден түзілген карбонатты платформа біріккен Девон (кейінгі Фар-Фармен) карбонатының фундаментінде орналасқан Ерте кезгі, Орта кезгі Таскөмір мен төменгі Пермь кезеңдерінің блоктарынан құралған. Олардың төртеуі - Қашаған, Оңтүстік - Батыс Қашаған, Ақтоты мен Қайран кен орындары Каспий теңізінің қайраңында орналасқан, ал Қаратон, Теңіз және Королевское кен орындары Каспий теңізінің батыс жағалауында орналасқан. Бұл құрылым солтүстік шығыстан оңтүстік-батысқа бағытталған және ол жалғыз тұрған платформа болса да, оны жіңішке мойнақ арқылы жалғанған Шығыс Қашаған ретінде танымал шығыс платформа мен Батыс Қашаған ретінде бөлуге болады.
Платформа оңтүстік батысқа қарай ылдиланған және өнім қойнауқатының төбесі Каспий теңізінің су бетінен 3800 метрден 4300 метрге дейінгі аралықта орналасқан. Платформаның ішкі бөлігі айтарлықтай тегіс, ал платформаның қырлары, оның сыртқы жиегі, жіңішке биіктеген жота түрінде құрылған және ол платформаның ішкі бөлігінен шамамен 200 метрге жоғары орналасқан және оның ең биік нүктесі Шығыс Қашаған жағында орналасқан. Қашаған кен орнының аумағы шамамен 75х45 км құрайды.

Сурет-1. Қашаған кен орнының орналасқан жері (картада)

Сурет-2. Қашаған кен орны (құстың ұшу биіктігінен)
Қашаған кенішінің стратиграфиялық бөлігі жоғарғы девоннан неогенге дейін созылған шөгінділермен берілген. Төменгі Пермь эвапориттері стратиграфияны екі бөлікке бөлді: жоғарғы (тұзға дейінгі), Мезозой-Кайнозойдың кластикалық реті; төменгі (тұздан кейін), Палеозойдың карбонатты реті.
Қaшaған құрылымының тұздан кейінгі қaбaттapында шapтты түрде төмендегідей аталған үш бөлік анықталды: І ныcaны: бұнда Бaшқұpт, Cepпyxoв және Жоғарғы Визей әктасы кіреді. ІІ нысаны: бұнда Төменгі Визей, Ортаңғы Визей жәнe Тypней әктасы кіреді; ІІІ нысаны: бұнда Девон кapбонaттары кipeді. Кен орнындағы өнім түзілімдері жалғыз бір ірі мұнай шоғырында орналасқан. Мұнай шоғырының І нысаны (қалыңдығы 300-500метр) Қашаған кен орнының негізгі игеру нысаны болып табылады.

Сурет-3.Батыс Қашаған - Шығыс Қашаған аралығының қима көрінісі.

Кен орындағы мұнайдың физика-химиялық қасиеттері және кенорынның негізгі қоры
Қашаған кен орнының өнім шоғырлары - жалғыз тұрған шомбал мұнай алыбы. Мұнайға қаныққан бөлігі екі нысанға да ортақ карбонат қабатының төбесінен немесе І нысан төбесінен су-мұнай жапсарына дейінгі аралықта орналасқан. Бұл кен орында күкірт мөлшері мен газ мөлшері жоғары қанықпаған жеңіл мұнай шоғырланған: мұнайдың тығыздығы - 44 АРІ, күкіртсутегі мен көмірқышқылды газ мөлшері шамамен 15% мен 5% құрайды. Өнім қойнауқатының қысымы өте жоғары, 4300 метр тереңдікте бастапқы қысымы 800 барға тең.
Бұл кен орнында шоғырланған мұнай көлемінің геологиялық қоры шамамен 35 млрд. баррельді құрайды. Қойнауқатқа газ айдау арқылы 2041 жылы осы кен орнында шығарып алуға болатын мұнай қорының көлемі 10 млрд. баррельден асады деп пайымдалуда. Бұрғылау жұмыстарының нәтижелеріне және су-мұнай жапсарының орналасқан жеріне қарағанда, Қашаған кен орнын игеруге ең маңызды қойнауқат нысаны - І нысан болып тұр және оның құрамына жоғарғы Визей-Серпухов-Башқұрт қабаттары кіреді. Сейсмикалық барлау және бұрғылау жұмыстарының деректеріне сәйкес, І нысанда келесідей сейсмикалық таскелбеттер белдемдері анықталды: платформаның ішкі бөлігі, аралық аймақ, жиек, сыртқы қайраң және ылди.
Мұнай өндірісінде мұнай, газ, деэмульгатор, метанол, түрлі реагенттер мен жанаржағармай заттар сияқты жрылғыш, жанғыш зиянды заттар бөлінеді. МЕСТ 12.1.011.78 сәйкес жарылғыш қоспалардың категориясы мен тобы ПА-Т3 және ПА-Т2. СНиП 2.09.04.87 сәйкес өндірістік процестердің санитарлы тобы - ІІ, санитарлы сипаттамасы - Г.
Бірінші кезекте зиянды қосылыстардың таралуы немесе тотығуы секілді қауіпті қасиеттері адам организміне физиологиялық әсер етуімен анықталады. Заттардың жарылғыш өртқауіптілігі келесі негізгі факторлармен анықталады: жануымен, жарылу температурасымен, өздігінен балқуымен және бұзылуымен, т.с.с. температуралық және концентрациялық жану шектерімен; өздігінен жану шарттарымен, жарылу мүмкіндігімен және сумен эрекеттескен кезде жануымен, детонацияға сезімталдығымен, ауамен жарылуға қауіпті қосынды категориясы және тобымен сипатталады.
Қазіргі таңда Қашағанда газ өндіру комплексі әртүрлі зиянды заттармен табиги ортаны күкіртсутекпен, күкіртті ангидритпен, табиғи мекаптандар қосылыстарымен, көмірсутектермен, көмір қышқылымен, метанолмен және де басқада заттармен ластауды жалғастыруда.
Барлық объектілерде ауадағы күкіртсутек және көмірсутектің күрамын анықтайтын бақылау датчиктері және стационарлы газ анализаторлары орнатылған. Құрамында күкіртсутері бар газдарды залалсыздандыру үшін, комплексті түрде дайындау үрдісіндегі және қауіпсіздік клапандарындағы газды алып тастауды зиянсыз түрде орындау үшін факелдік жүйе және амбар құрастырылған.
Сайклинг әдісімен технологиялық жұмыс атқарғанда қауіпсіздік техникасына аса маңызды көңіл бөледі. Газды кері айдау жұмыстарында ұңғыманы алдын - ала күкіртсутегі бөлінуі мүмкін болған жағдайда оларды өткізудің апатсыздығын қамтамасыз етуді дайындау қажет. Жұмыс жоспарында кәсіптік - геофизикалық жабдықтардың, машиналардың, механизмдердің, материалдар құралдарының орналасу схемасы мен олардың саны, қауіпті зоналардың көлемі көрсетілген болу қажет. Газды кері айдау ұңғымаларында жұмыс жүргізгенде арнайы жоспар құрылу керек. Ол жоспарды кәсіпорынның бас инженері бекіту керек және ауадағы күкіртсутегінің көлемін бақылау графигі, ШМК-дан асатын концентрациядағы күкіртсутегі болған жағдайда қолданылатын шаралар көрсетілуі керек. Кен орындарда компрессорла станциялар аса қауіпті қонырғы болып саналады. Себебі ол өте үлкен қысымда жұмыс жасайды. Қауіпсіз жұмыс жасауын қамтамасыз ету үшін ондағы қсым мен температураны үнемі есептеп, бақылап отыру керек.
Компрессор Р1 = 0,1 МПа бастапқы қысым және t = 20 С кезде Р2 = 1,7 МПа қысымда сығылған ауа шығарады. Сығылған ауаның температурасын және компрссорға жағатын майдың түрін анықтау керек.
1. Сығылған температурасы, К,
T2=T1[(P2+0.1)(P1)(k-1)k (3.1)
T1=t+273=20+273=293 K
T2=293[(1.7+0.1)(P1)(1.4-1)1.4=65 0 K
Немесе
tc.a.= T2-273=650-273=377˚C
2. Компрессорға арналған майдың температурасы сығылған ауаның температурасынан 75 °С-қа артық болу керек.
tм= tc.a+75=377+75=452 °С (3.2)
Жарылу температурасы өте жоғары. Сондықтан 1,7 МПа қысымда сығылған ауа алу үшін салқындатылған сығылған ауасы бар екі сатылы копрессорды қолдану керек. Екі компрессорда да сығу дәрежесін бірдей деп аламыз.
(Р2+0,1)(Р1+0,1)=4 (3.3)
Сонда 1-ші саты үшін:
Р1=0,1 МПа; Р2=0,3 МПа; Т1=20+273=293 К
2-ші саты үшін:
Р1=0,3 МПа; Р2= 1,7 МПа; Т2= 20+273=293 К.

1-ші саты: Т2=293*[(0.3+0.1)0.1]0.285=293*40. 285=434.9 K
T2=293*[(1.7+0.1)0.3(0.3+0.1)0.285 =293*40.285=434.9 K
Сәйкесінше екі сатының да температуралық режимі бірдей
Олардағы сығылған ауа температурасы, °С,
Tс.а. = Т2 - 273 = 434,9 - 273 = 161,9.
Сығылған ауа температурасы, °С,
tсж = Т2 - 273 = 434,9 - 273 = 161,9.
Жағатын майдың температурасы
tвсп = tс.а. + 75 = 161,9 + 75 = 236,9 °С.
Температурасы 246°С.болса МС-20 маркалы майды қолданамыз.

2. Технологиялық бөлім
Тәжірибелік-өнеркәсіптік игеру бағдарламасы - Қашаған кен орнын игерудің алғашқы кезеңі. ТӨИ кезеңінде кейінгі игеру кезеңдеріне қажет болатын кен орын туралы геологиялық және динамикалық мәліметтер жиналады. Қашағандағы қойнауқат қысымын демеуге және H2S-ті жоюға қойнауқатқа газ айдау жоаспарланған. Ол технологияны сынап көрі - ТӨИ кезеңіндегі басты мәселе болып табылады.

Сурет-4. ТӨИ алаңы

ТӨИ алаңы Шығыс Қашағанда орналасқан, ТӨИ кезеңін І нысанда іске асыру ұсынылған. Ұңғыма жайғасымы: ұңғымалары 5 нүктеленіп, төртбұрыш тор бойынша жайғасады (әр ұңғымаға 200 га), алғашқы мәлімет жинау ұңғымалары (Д аралында 4АМ ұңғымасы): 1х1 км тор. ТӨИ ұңғымаларының жалпы саны: 40, Д аралында - 8 ұңғыма, А аралында - 8 ұңғыма, ЕРС-3 аралында 6 ұңғыма, ЕРС-2 аралында - 7 ұңғыма, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.