Фронтальды зертханалық жұмыстардың жіктелуі
АБАЙ АТЫНДАҒЫ ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН ГУМАНИТАРЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ
Қopғауға жібepілді
____ _____ 2020 ж.
КУPCТЫҚ ЖҰМЫC
Тақыpыбы: Физика бойынша зертханалық жұмыстардың әдістемесі
Мамандығы: 0111000 Нeгізгі opта білім бepу
Біліктілігі: 0111073 Физика мұғалімі
Opындаған: 4 УФ-1
тoбының білім алушыcы Г.К. Кенжеқанова
Ғылыми жeтeкші:
____ _____ 2020 ж. М. Рақыметдолла
Нopма бақылаушы: Ж.А. Слямбекова
____ _____ 2020 ж.
Өcкeмeн қалаcы, 2020 ж.
АБАЙ АТЫНДАҒЫ ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН ГУМАНИТАРЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ
Кенжеқанова Гүлназ Кенжеқанқызы
КУPCТЫҚ ЖҰМЫC
Физика бойынша зертханалық жұмыстардың әдістемесі
Мамандығы: 0111000 Нeгізгі opта білім бepу
Біліктілігі: 0111073 Физика мұғалімі
Өcкeмeн қалаcы, 2020 ж.
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
4
1.Зертқаналық жұмыс дегеніміз не? ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.1. Зертханалық жұмыстардың қолданылуы ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ...
1.2. Фронтальды зертханалық жұмысты жүзеге асыру ... ... ... ... ... ... ...
5
5
6
2. Фронтальды зертханалық жұмыстардың жіктелуі ... ... ... ... ... ... ... ..
7
2.1.Зертқаналық жұмыстың ұйымдасқан белгі бойынша бөлінуі ... ... ... ... ...
11
2.2.Зертханалық жұмыстарға арналған құралдар мен материалдар ... ... ... ... ... ... ... ...
11
2.3. Зертханалық жұмыстар кезінде білім тексеру жүйесі ... ... ... ... ... ..
14
2.4. Зертханалық жұмыс істеген кезде тыйым салынады ... ... ... ... ... ...
14
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
15
Пайдаланған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
16
ҚОСЫМША 1 ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
22
ҚОСЫМША 2 ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
25
ҚОСЫМША 3 ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
30
КІРІСПЕ
Физиканың жалпы білімдік курсы физика ғылымының негіздерін құрайды, алайда физиканың ғылым ретінде адамзат мәдениетінде маңызды орын алатынын ескеру қажет. Өзінің мазмұнында деректерді, түсініктерді, заңдарды, теорияларды, модельдерді, іргелі тәжірибелерді, физика әдістерін және т.б. қамтитын физикалық теория аясында адамзат қызметінің түрлі салаларында кеңінен қолданыс табатын ұғымдар, ойлау жүйесі мен практикалық қызмет үшін тиімді болатын тәсілдер қалыптастырылатын болады. Оқушылар физиканың практикалық қолданыстарымен, көрнекті ғалымдардың өмірімен танысады және физиканың әртүрлі кезеңдегі дамуы туралы мағлұмат алады. Жаратылыстану саласындағы кең дамыған ғылым ретінде физика ғылыми көзқарастардың және ғылыми ойлау стилін қалыптастырудың негізі болып табылады. Физиканың жалпы мәдени мәнділігін ашу және осы негізде ғылыми дүниетаным мен ой-өрісті қалыптастыру -- физика курсының басты мақсаты. Сонымен қатар, оқытудың негізгі мақсатына физиканы адамзаттық мәдениеттің маңызды компоненті ретінде таныстыру қажеттігі жатады. Демек, мектепте физиканы оқытудың мәдени үйлесімділік, гуманитарлық сипаты болуы тиіс. Осы айтылғандардың бәрі физиканы оқытудың мемлекеттік стандартына және оқу бағдарламасына сәйкес келеді. Физикалық білім мазмұнын таңдап алу кезінде физика негіздерін зерделеу үшін таңдап алынған деректер, түсініктер, заңдар, теориялар оқушыларға жүйелі берілуі тиіс екені ескерілді. Кез келген ғылымда ақпаратты жүйелеу оның мәнін түсіну үшін де, ол ақпаратты тиімді пайдалану үшін де маңызды рөл атқаратыны белгілі. физика пәні бойынша білімді жүйелеу біліктілік, бірізділік сияқты дидактикалық принциптерге сәйкес жүзеге асырылды. Оқулық авторлары физика курсындағы оқу материалдарын жетекші физикалық идеялардың немесе принциптердің айналасына топтау немесе біріктіруді, яғни, оны генерализациялауды басшылыққа алды. Әлемнің осы заманғы бейнесі -- іргелі физикалық теориялар тұрғысынан табиғаттағы процестер мен объектілер туралы түсініктердің жүйесі болып табылады. Демек, оқушылар әлемнің физикалық бейнесі жайлы түсінік алу үшін іргелі физикалық теориялардың мазмұнын, олардың негізінде жатқан философиялық идеяларды, осы теориялардың ерекшеліктері мен өзара байланыстарын білуі тиіс. Оқу материалын физикалық теориялар айналасына топтастыру оқушылардың теориялық ойлау элементтерін, теорияның танымдығы рөлімен, теория мен эксперименттің арақатынасымен байланысты әдіснамалық білімдер жүйесін қалыптастыруға, тарихи тәсілді жүзеге асыруға, физиканы қоғамның, мәдениеттің дамуымен байланыстыруға ықпал етеді. Бұл оқу материалын зерделеудің эмпирикалық негізін кеңейту мүмкіндігін қамтамасыз етеді. Физика курсында зертханалық жұмыстар қарастырылған, олар бақылаулар, болжамдар жасауға үйретіп, қарапайым практикалық дағдылармен қаруландыруды көздейді. Оқу материалы деңгейінде мазмұнды ашуда жаратылыстану пәндерімен де, әдебиет, тарих және т.б. гуманитарлық пәндермен де пәнаралық байланыстар ескерілген. Жаңа ұғымдар тәжірибе деректерін талдау негізінде енгізіледі, ал бұл өз кезегінде оқушыларға олардың анықтамаларының мағынасын ұғынықты түрде жеткізуге мүмкіндік береді. Физикалық шаманың анықтамасын және осы анықтамаға сай келетін формуланы білумен қатар оқушылар бұл шаманың Халықаралық бірліктер жүйесіндегі (ХБЖ) өлшем бірлігін де білуі керек. Бұл білімдер оларға зерделенген құбылыстар мен заңдарда, жалпы алғанда қоршаған әлемде бағдарлана алуға мүмкіндік береді. Күрделі материалды түсіндіру кезінде дәлелдеулерге ғана көп арқа сүйемей, көрнекілікке, түсініктілікке, тілдің анықтығына, жеке қағидаларды көрсету үшін нақты мысалдарға көбірек көңіл бөлген дұрыс. Оқыту процесінде көрсетілімдік тәжірибелерге, оқушылардың өздері бақылаған құбылыстарына, жүргізген бақылауларына сүйенген жөн.
1.Зертқаналық жұмыс дегеніміз не?
Зертханалық жұмыстар - оқушылардың оқу іс-әрекетінің бір түрі мақсаты мен міндеті айқын анық көрінетін жұмыс. Кейбір оқу пәндерінің әдістемелерінде (мысалы, еңбек және кәсіби оқыту әдістемесінде) "лабораториялық практикалық жұмыс" деген термин қолданылады. Зертханалық жұмыстар оқу бағдарламасына енгізіліп, курс
бөлімін немесе тақырыпты оқығаннан кейін жүргізіледі. Зертханалық жұмыстарды жүйелі түрде орындау -- анализ, синтез, салыстыру, жалпылау,
оқытудағы теория мен практиканың байланысы, оқушылардың дербестілігі мен танымдық күшінің дамуы сияқты ойлау амалдарын меңгерудің маңызды құралы. Зертханалық жұмыстар білімді бекітуге және нақтылауға себепші болады. Зертханалық жұмыстарды орындау мазмұны мен тәсілдері оқу пәнінің ерекшелігіне байланысты.
1.1 Зертханалық жұмыстардың қолданылуы
Мысалы, химия пәнінен зертханалық жұмыс орындаған кезде химиялық құбылыстарды түсіндіруге және бақылау біліктілігін дамытуға; заттарды алуға және ажырата білуге себепші болады; оқушыларды химиялық лабораториядағы жұмыстың қарапайым тәсілдерімен таныстырады; заттармен, химиялық ыдыстармен жұмыс істеу дағдыларын қалыптастырады. Биология пәнінен зертханалық жұмыста табиғи объектілерді анықтау бойынша жүргізілетін жұмыстар жатады. География сабағы бойынша жүргізілетін жұмыста географиялық және топографиялық карталармен жұмыс істей білу, тұрғылықты жердің планын құру және т.б. біліктілігі қалыптасады. Тиісті дағдыларды меңгергеннен кейін оқушылар зертханалық жұмысты өз бетімен жүргізе алу қабілетіне ие болады.
Физиканы оқытуда оқушылар мен оқыту обьектісі болып табылатын табиғат арасындағы байланысты жүзеге асыруда физикалық эксперименттің, лабораториялық жұмыстар мен физикалық практикумның атқарар ролі үлкенОсыған орай, әр лабораториялық жұмыстың бірнеше вариантын қарастыра
отырып, оқушының ой өрісін дамытуға, экспериментті қоюы және орындау
кезіндегі қабілеті тексеріледі.
1.2. Фронтальды зертханалық жұмысты жүзеге асыру
Мектептегі физика курсының әр тақырыбынан фронтальды зертханалық жұмыстың саны мен тақырыбы оқу бағдарламасымен анықталады. Сонымен бірге, қажет болған жағдайда (қажетті жабдықтың немесе жағдайдың болмауы) бұл жұмыстарды құны бірдей жұмыстармен алмастыру көзделеді. Фронтальды зертханалық жұмыстарды орындау үшін арнайы (зертханалық) құралдарды қолдану қарастырылған.
Фронтальды зертханалық жұмысты орындауға дайындық тиісті материалдық базаны жасаудан басталады - жұмысты орындау үшін қажетті құрылғыларды 2 оқушы бір жиынтықпен жұмыс жасайтындай етіп таңдап алудан басталады. Фронтальды зертханалық жұмыстар әр оқушының жұмысының жоғары тиімділігін қамтамасыз ететіндей етіп құрылған жұптарда жүзеге асырылады.
Фронтальды зертханалық жұмыс қарсаңында мұғалім оқушыларға жұмыстың тақырыбын және оны аяқтау үшін қайталануы керек материалдардың көлемін айтады.
Сабақ мұғалімнің кіріспе сөзінен және жұмысты орындауға қатысты тиісті нұсқамадан басталады (таңдалған орындалу әдісіне байланысты нұсқаулық қарастырылатын мәселелердің сипаты мен ауқымы әртүрлі болады). Мұғалім сонымен бірге оқушыларға осы жұмысты орындау кезіндегі қауіпсіздік шаралары туралы қысқаша брифинг өткізеді және физика кабинетінде қамтылған Қауіпсіздік техникасы жөніндегі нұсқаулыққа тиісті жазбалар енгізеді.
Оқушылар дәптерге зертханалық жұмыстың күнін, нөмірін және тақырыбын, құралдар мен материалдардың тізімін жазады, өлшеу және есептеу нәтижелері кестесін салады.
Оқушылар тапсырманың эксперименттік бөлімін мұғалімнің бақылауымен өз бетінше орындайды. Қажет болған жағдайда мұғалім оқушыларға көмек көрсетеді, олардың назарын құрылғылармен дұрыс жұмыс жасау әдістеріне аударады, қауіпсіздік ережелерінің бұзылғандығын атап өтеді. Мұғалім сонымен қатар әр оқушының жұмысының сапасы мен тәуелсіздігін жазып отырады.
Жұмыс нәтижелері дәптерге енгізіліп, олар өңделеді және тиісті қорытынды жазылады (алынған мән - физикалық шама).
Фронтальды зертханалар мұғалімнің ескертулері оқушының есебін қарап шығуы негізінде бағаланады. Бұл баға сынып журналына жазылады.
2. Фронтальды зертханалық жұмыстардың жіктелуі
2.1. Зертқаналық жұмыстың ұйымдасқан белгі бойынша бөлінуі
Алдыңғы зертханалық жұмыс - бұл оқушылардың физикалық құбылыстарды көбейтетін және бақылайтын немесе физикалық шамаларды өлшейтін, арнайы (зертханалық) жабдықтарды қолданатын сабақтар.Фронтал дегеніміз - сыныптағы барлық оқушылар бірдей жабдықты қолданып бір эксперимент жасап жатқандығын білдіреді. Егер фронтальды зертханалық жұмыстың ұзақтығы 10-15 минуттан аспаса, онда оларды көбінесе фронтальды эксперименттер деп атайды. Фронтальды зертханалық жұмыс тиісті материалды зерттеу кезінде жүзеге асырылады.
Физикалық шеберхана студенттердің барлық буындары немесе буын топтары күрделі мазмұндағы әр түрлі тапсырмаларды алатын зертханалық жұмыстың түрі деп аталады.Семинар физика курсының белгілі бір бөлімін оқығаннан кейін немесе көбіне оқу жылының соңында өткізіледі. Оның тапсырмалары курстың үлкен тақырыптарын қамтиды және оларды орындау үшін күрделі физикалық жабдықтар мен тәжірибелік қондырғыларды қажет етеді.
Үйдегі эксперимент - зертханалық жұмыс, оны мұғалімдердің нұсқауы бойынша студенттер үйде орындайды. Бұл кезде оқушылар тұрмыстық заттарды немесе өздері жасаған қарапайым құрылғыларды пайдаланады.
2.2. Зертханалық жұмыстарға арналған құралдар мен материалдар
2.3. Зертханалық жұмыстар кезінде білім тексеру жүйесі
2.4. Зертханалық жұмыс істеген кезде тыйым салынады
Қорытынды
Физикалық практикумның мақсаты-лекциялық курстарда алған ториялық білімнің негізінде физикалық құбылыстар мен процестерді және түрлі физикалық заңдылықтарды практика жүзінде жаңартып зерттеп, физикалық шамалардың арасындағы сандық қатынастарды іс жүзінде алу.
Сонымен бірге, физикалық практикум сабақтарында оқушылар түрлі мақсатта қолданылатын құрал-саймандар мен арнайы приборлармен жұмыс істеуді үйренеді және тәжірибе жүзінде алынған мәліметтерді математикалық өңдеудің айла тәсілдерін меңгеріп, қортынды нәтижеге сараптау жасауға дағдыланады.
Тәжірибе барысында алуан түрлі өлшеулер жасалынады.
Өлшеу деп белгілі бір физикалық шаманың мәнін тәжірибе жүзінде табу арқылы физикалық обьектінің қасиеттерінің сандық сипатын анықтауды айтады. Физикалық практикумның негізгі өлшеулері екі немесе оданда көп физикалық шамалардың арасындағы функциялық тәуелсіздікті табуға арналған.
Өлшеулердің бірнеше түрі болады. Өлшеулердің өлшенетін щаманы уақытқа тәуелділік сипатына қарай, өлшеу мәліметінің дәлдігіне әсер етуші шарттарға байланысты және алынған мәліметті өңдеу әдістеріне қарай классификациялайды. Уақытқа тәуелділігіне байланысты өлшенетін шама статистикалық және динамикалық болып бөлінеді.
Уақыт бойынша физикалық шаманың мәні тұрақты болса, мұндай өлшеу статистикалық деп аталады. Мысалы денелердің геометриялық өлшемдерін, массасын, ыдыс ішіндегі тұрақты қысымды т.б өлшеу.
Егер уақыт бойынша өлшенетін шаманың мәні өзгеріп отыратын болса, онда мұндай өлшеуді динамикалық өлшеу деп атайды. Мысалы: өшетін тербелістің амплитудасын, жылдамдықтың лүпілін, т.б өлшеу.
Өлшеулер мәліметтерін алу әдісі бойынша өлшеулер тікелей, жанама, жиынтықты және үйлесімді болып бөлінеді.
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
1 Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаев Қазақстан2050 стратегиясы қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты атты Қазақстан халқына Жолдауы. - Астана, 2012, желтоқсан - 14 http:adilet.zan.kz. (Қарастырған күні: 18.02.2015).
2 Қазақстан Республикасында білім беруді және ғылымды дамытудың 2016-2019 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы. ҚР Президентінің № 205 Жарлығы. - Астана, 2016, наурыз - 1.
3 Қазақстан Республикасының Білім туралы Заңы. №319-III ҚРЗ. - Астана: Ақорда, 2017, шілде - 27 http:adilet.zan.kz. (Қарастырған күні: 25.03.2015). 4 Абылкасымова А.Е. Формирование познавательной самостоятельности студентов-математиков в системе методической подготовки в университете: дис. ... док. пед. наук: 13.00.02. Алматы, 1995. 309 c.
5 Cластенин В.А. Профессиональная подготовка учителя в системе высшего педагогического образования. - М., 1982. - 250 с.
6 Усова А.В. Психолого-дидактические основы формирования физических понятий: учебное пособие по спецкурсу. - Челябинск: Челябинский рабочий, 1988. - 86 с.
7 Загвязинский В.И. Инновационные процессы в образовании и педагогическая наука Инновационные процессы в образовании. - Тюмень, 1990. - С. 3-9.
8 Хмель Н.Д. Теоретические основы профессиональной подготовки учителя. - Алматы: Ғылым, 1998. - 320 с.
9 Бейсенова А.С. Методическое пособие по преподаванию естественных дисциплин в условиях 12 - летней школы. - Алматы: ТОО Print-s, 2010.-189 c. 10 Ахметов Н.К. Теория и практика игрового обучения в подготовке учителя. - Алматы: РИК,1995. -205 с.
11 Сарыбеков М.Н. Теория и практика экологической подготовки будущих учителей: дис. ... док. пед. наук: 13.00.08. - Алматы, 1998. - 312 с.
12 Сыдықов Б.Д. Болашақ мұғалімдерді ақпараттық-компьютерлік және математикалық модельдеу негізінде кәсіби дайындау жүйесі: пед. ғыл. док. ... автореф.: 13.00.08. - Түркістан, 2008.-21 б.
13 Монахов В.М. Технологические основы проектирования и конструирования учебного процесса. - Волгоград: Перемена, 1995.- 152 с.
14 Селевко Г.К. Педагогические технологии на основе информационнокоммуникационных средств. - М.: Изд-во НИИ школьных технологий, 2005. - 206 с.
15 Беспалько В.П. Педагогика и прогрессивные технологии обучения. - М.: ИПО МО России, 1995. - 336 с.
16 Беспалько В.П. Слагаемые педагогической технологии. - М.: Педагогика, 1989. - 192 с. 114
17 Хуторской А.В. Методы эвристического обучения Школьные технологии.-1999. - № 1 - 2. - С. 233 - 243.
18 Занков Л.В., Занков Л.В. Дидактика и жизнь. - М.: Просвещение, 1968. - 134 с. ... жалғасы
Қopғауға жібepілді
____ _____ 2020 ж.
КУPCТЫҚ ЖҰМЫC
Тақыpыбы: Физика бойынша зертханалық жұмыстардың әдістемесі
Мамандығы: 0111000 Нeгізгі opта білім бepу
Біліктілігі: 0111073 Физика мұғалімі
Opындаған: 4 УФ-1
тoбының білім алушыcы Г.К. Кенжеқанова
Ғылыми жeтeкші:
____ _____ 2020 ж. М. Рақыметдолла
Нopма бақылаушы: Ж.А. Слямбекова
____ _____ 2020 ж.
Өcкeмeн қалаcы, 2020 ж.
АБАЙ АТЫНДАҒЫ ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН ГУМАНИТАРЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ
Кенжеқанова Гүлназ Кенжеқанқызы
КУPCТЫҚ ЖҰМЫC
Физика бойынша зертханалық жұмыстардың әдістемесі
Мамандығы: 0111000 Нeгізгі opта білім бepу
Біліктілігі: 0111073 Физика мұғалімі
Өcкeмeн қалаcы, 2020 ж.
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
4
1.Зертқаналық жұмыс дегеніміз не? ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.1. Зертханалық жұмыстардың қолданылуы ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ...
1.2. Фронтальды зертханалық жұмысты жүзеге асыру ... ... ... ... ... ... ...
5
5
6
2. Фронтальды зертханалық жұмыстардың жіктелуі ... ... ... ... ... ... ... ..
7
2.1.Зертқаналық жұмыстың ұйымдасқан белгі бойынша бөлінуі ... ... ... ... ...
11
2.2.Зертханалық жұмыстарға арналған құралдар мен материалдар ... ... ... ... ... ... ... ...
11
2.3. Зертханалық жұмыстар кезінде білім тексеру жүйесі ... ... ... ... ... ..
14
2.4. Зертханалық жұмыс істеген кезде тыйым салынады ... ... ... ... ... ...
14
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
15
Пайдаланған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
16
ҚОСЫМША 1 ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
22
ҚОСЫМША 2 ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
25
ҚОСЫМША 3 ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
30
КІРІСПЕ
Физиканың жалпы білімдік курсы физика ғылымының негіздерін құрайды, алайда физиканың ғылым ретінде адамзат мәдениетінде маңызды орын алатынын ескеру қажет. Өзінің мазмұнында деректерді, түсініктерді, заңдарды, теорияларды, модельдерді, іргелі тәжірибелерді, физика әдістерін және т.б. қамтитын физикалық теория аясында адамзат қызметінің түрлі салаларында кеңінен қолданыс табатын ұғымдар, ойлау жүйесі мен практикалық қызмет үшін тиімді болатын тәсілдер қалыптастырылатын болады. Оқушылар физиканың практикалық қолданыстарымен, көрнекті ғалымдардың өмірімен танысады және физиканың әртүрлі кезеңдегі дамуы туралы мағлұмат алады. Жаратылыстану саласындағы кең дамыған ғылым ретінде физика ғылыми көзқарастардың және ғылыми ойлау стилін қалыптастырудың негізі болып табылады. Физиканың жалпы мәдени мәнділігін ашу және осы негізде ғылыми дүниетаным мен ой-өрісті қалыптастыру -- физика курсының басты мақсаты. Сонымен қатар, оқытудың негізгі мақсатына физиканы адамзаттық мәдениеттің маңызды компоненті ретінде таныстыру қажеттігі жатады. Демек, мектепте физиканы оқытудың мәдени үйлесімділік, гуманитарлық сипаты болуы тиіс. Осы айтылғандардың бәрі физиканы оқытудың мемлекеттік стандартына және оқу бағдарламасына сәйкес келеді. Физикалық білім мазмұнын таңдап алу кезінде физика негіздерін зерделеу үшін таңдап алынған деректер, түсініктер, заңдар, теориялар оқушыларға жүйелі берілуі тиіс екені ескерілді. Кез келген ғылымда ақпаратты жүйелеу оның мәнін түсіну үшін де, ол ақпаратты тиімді пайдалану үшін де маңызды рөл атқаратыны белгілі. физика пәні бойынша білімді жүйелеу біліктілік, бірізділік сияқты дидактикалық принциптерге сәйкес жүзеге асырылды. Оқулық авторлары физика курсындағы оқу материалдарын жетекші физикалық идеялардың немесе принциптердің айналасына топтау немесе біріктіруді, яғни, оны генерализациялауды басшылыққа алды. Әлемнің осы заманғы бейнесі -- іргелі физикалық теориялар тұрғысынан табиғаттағы процестер мен объектілер туралы түсініктердің жүйесі болып табылады. Демек, оқушылар әлемнің физикалық бейнесі жайлы түсінік алу үшін іргелі физикалық теориялардың мазмұнын, олардың негізінде жатқан философиялық идеяларды, осы теориялардың ерекшеліктері мен өзара байланыстарын білуі тиіс. Оқу материалын физикалық теориялар айналасына топтастыру оқушылардың теориялық ойлау элементтерін, теорияның танымдығы рөлімен, теория мен эксперименттің арақатынасымен байланысты әдіснамалық білімдер жүйесін қалыптастыруға, тарихи тәсілді жүзеге асыруға, физиканы қоғамның, мәдениеттің дамуымен байланыстыруға ықпал етеді. Бұл оқу материалын зерделеудің эмпирикалық негізін кеңейту мүмкіндігін қамтамасыз етеді. Физика курсында зертханалық жұмыстар қарастырылған, олар бақылаулар, болжамдар жасауға үйретіп, қарапайым практикалық дағдылармен қаруландыруды көздейді. Оқу материалы деңгейінде мазмұнды ашуда жаратылыстану пәндерімен де, әдебиет, тарих және т.б. гуманитарлық пәндермен де пәнаралық байланыстар ескерілген. Жаңа ұғымдар тәжірибе деректерін талдау негізінде енгізіледі, ал бұл өз кезегінде оқушыларға олардың анықтамаларының мағынасын ұғынықты түрде жеткізуге мүмкіндік береді. Физикалық шаманың анықтамасын және осы анықтамаға сай келетін формуланы білумен қатар оқушылар бұл шаманың Халықаралық бірліктер жүйесіндегі (ХБЖ) өлшем бірлігін де білуі керек. Бұл білімдер оларға зерделенген құбылыстар мен заңдарда, жалпы алғанда қоршаған әлемде бағдарлана алуға мүмкіндік береді. Күрделі материалды түсіндіру кезінде дәлелдеулерге ғана көп арқа сүйемей, көрнекілікке, түсініктілікке, тілдің анықтығына, жеке қағидаларды көрсету үшін нақты мысалдарға көбірек көңіл бөлген дұрыс. Оқыту процесінде көрсетілімдік тәжірибелерге, оқушылардың өздері бақылаған құбылыстарына, жүргізген бақылауларына сүйенген жөн.
1.Зертқаналық жұмыс дегеніміз не?
Зертханалық жұмыстар - оқушылардың оқу іс-әрекетінің бір түрі мақсаты мен міндеті айқын анық көрінетін жұмыс. Кейбір оқу пәндерінің әдістемелерінде (мысалы, еңбек және кәсіби оқыту әдістемесінде) "лабораториялық практикалық жұмыс" деген термин қолданылады. Зертханалық жұмыстар оқу бағдарламасына енгізіліп, курс
бөлімін немесе тақырыпты оқығаннан кейін жүргізіледі. Зертханалық жұмыстарды жүйелі түрде орындау -- анализ, синтез, салыстыру, жалпылау,
оқытудағы теория мен практиканың байланысы, оқушылардың дербестілігі мен танымдық күшінің дамуы сияқты ойлау амалдарын меңгерудің маңызды құралы. Зертханалық жұмыстар білімді бекітуге және нақтылауға себепші болады. Зертханалық жұмыстарды орындау мазмұны мен тәсілдері оқу пәнінің ерекшелігіне байланысты.
1.1 Зертханалық жұмыстардың қолданылуы
Мысалы, химия пәнінен зертханалық жұмыс орындаған кезде химиялық құбылыстарды түсіндіруге және бақылау біліктілігін дамытуға; заттарды алуға және ажырата білуге себепші болады; оқушыларды химиялық лабораториядағы жұмыстың қарапайым тәсілдерімен таныстырады; заттармен, химиялық ыдыстармен жұмыс істеу дағдыларын қалыптастырады. Биология пәнінен зертханалық жұмыста табиғи объектілерді анықтау бойынша жүргізілетін жұмыстар жатады. География сабағы бойынша жүргізілетін жұмыста географиялық және топографиялық карталармен жұмыс істей білу, тұрғылықты жердің планын құру және т.б. біліктілігі қалыптасады. Тиісті дағдыларды меңгергеннен кейін оқушылар зертханалық жұмысты өз бетімен жүргізе алу қабілетіне ие болады.
Физиканы оқытуда оқушылар мен оқыту обьектісі болып табылатын табиғат арасындағы байланысты жүзеге асыруда физикалық эксперименттің, лабораториялық жұмыстар мен физикалық практикумның атқарар ролі үлкенОсыған орай, әр лабораториялық жұмыстың бірнеше вариантын қарастыра
отырып, оқушының ой өрісін дамытуға, экспериментті қоюы және орындау
кезіндегі қабілеті тексеріледі.
1.2. Фронтальды зертханалық жұмысты жүзеге асыру
Мектептегі физика курсының әр тақырыбынан фронтальды зертханалық жұмыстың саны мен тақырыбы оқу бағдарламасымен анықталады. Сонымен бірге, қажет болған жағдайда (қажетті жабдықтың немесе жағдайдың болмауы) бұл жұмыстарды құны бірдей жұмыстармен алмастыру көзделеді. Фронтальды зертханалық жұмыстарды орындау үшін арнайы (зертханалық) құралдарды қолдану қарастырылған.
Фронтальды зертханалық жұмысты орындауға дайындық тиісті материалдық базаны жасаудан басталады - жұмысты орындау үшін қажетті құрылғыларды 2 оқушы бір жиынтықпен жұмыс жасайтындай етіп таңдап алудан басталады. Фронтальды зертханалық жұмыстар әр оқушының жұмысының жоғары тиімділігін қамтамасыз ететіндей етіп құрылған жұптарда жүзеге асырылады.
Фронтальды зертханалық жұмыс қарсаңында мұғалім оқушыларға жұмыстың тақырыбын және оны аяқтау үшін қайталануы керек материалдардың көлемін айтады.
Сабақ мұғалімнің кіріспе сөзінен және жұмысты орындауға қатысты тиісті нұсқамадан басталады (таңдалған орындалу әдісіне байланысты нұсқаулық қарастырылатын мәселелердің сипаты мен ауқымы әртүрлі болады). Мұғалім сонымен бірге оқушыларға осы жұмысты орындау кезіндегі қауіпсіздік шаралары туралы қысқаша брифинг өткізеді және физика кабинетінде қамтылған Қауіпсіздік техникасы жөніндегі нұсқаулыққа тиісті жазбалар енгізеді.
Оқушылар дәптерге зертханалық жұмыстың күнін, нөмірін және тақырыбын, құралдар мен материалдардың тізімін жазады, өлшеу және есептеу нәтижелері кестесін салады.
Оқушылар тапсырманың эксперименттік бөлімін мұғалімнің бақылауымен өз бетінше орындайды. Қажет болған жағдайда мұғалім оқушыларға көмек көрсетеді, олардың назарын құрылғылармен дұрыс жұмыс жасау әдістеріне аударады, қауіпсіздік ережелерінің бұзылғандығын атап өтеді. Мұғалім сонымен қатар әр оқушының жұмысының сапасы мен тәуелсіздігін жазып отырады.
Жұмыс нәтижелері дәптерге енгізіліп, олар өңделеді және тиісті қорытынды жазылады (алынған мән - физикалық шама).
Фронтальды зертханалар мұғалімнің ескертулері оқушының есебін қарап шығуы негізінде бағаланады. Бұл баға сынып журналына жазылады.
2. Фронтальды зертханалық жұмыстардың жіктелуі
2.1. Зертқаналық жұмыстың ұйымдасқан белгі бойынша бөлінуі
Алдыңғы зертханалық жұмыс - бұл оқушылардың физикалық құбылыстарды көбейтетін және бақылайтын немесе физикалық шамаларды өлшейтін, арнайы (зертханалық) жабдықтарды қолданатын сабақтар.Фронтал дегеніміз - сыныптағы барлық оқушылар бірдей жабдықты қолданып бір эксперимент жасап жатқандығын білдіреді. Егер фронтальды зертханалық жұмыстың ұзақтығы 10-15 минуттан аспаса, онда оларды көбінесе фронтальды эксперименттер деп атайды. Фронтальды зертханалық жұмыс тиісті материалды зерттеу кезінде жүзеге асырылады.
Физикалық шеберхана студенттердің барлық буындары немесе буын топтары күрделі мазмұндағы әр түрлі тапсырмаларды алатын зертханалық жұмыстың түрі деп аталады.Семинар физика курсының белгілі бір бөлімін оқығаннан кейін немесе көбіне оқу жылының соңында өткізіледі. Оның тапсырмалары курстың үлкен тақырыптарын қамтиды және оларды орындау үшін күрделі физикалық жабдықтар мен тәжірибелік қондырғыларды қажет етеді.
Үйдегі эксперимент - зертханалық жұмыс, оны мұғалімдердің нұсқауы бойынша студенттер үйде орындайды. Бұл кезде оқушылар тұрмыстық заттарды немесе өздері жасаған қарапайым құрылғыларды пайдаланады.
2.2. Зертханалық жұмыстарға арналған құралдар мен материалдар
2.3. Зертханалық жұмыстар кезінде білім тексеру жүйесі
2.4. Зертханалық жұмыс істеген кезде тыйым салынады
Қорытынды
Физикалық практикумның мақсаты-лекциялық курстарда алған ториялық білімнің негізінде физикалық құбылыстар мен процестерді және түрлі физикалық заңдылықтарды практика жүзінде жаңартып зерттеп, физикалық шамалардың арасындағы сандық қатынастарды іс жүзінде алу.
Сонымен бірге, физикалық практикум сабақтарында оқушылар түрлі мақсатта қолданылатын құрал-саймандар мен арнайы приборлармен жұмыс істеуді үйренеді және тәжірибе жүзінде алынған мәліметтерді математикалық өңдеудің айла тәсілдерін меңгеріп, қортынды нәтижеге сараптау жасауға дағдыланады.
Тәжірибе барысында алуан түрлі өлшеулер жасалынады.
Өлшеу деп белгілі бір физикалық шаманың мәнін тәжірибе жүзінде табу арқылы физикалық обьектінің қасиеттерінің сандық сипатын анықтауды айтады. Физикалық практикумның негізгі өлшеулері екі немесе оданда көп физикалық шамалардың арасындағы функциялық тәуелсіздікті табуға арналған.
Өлшеулердің бірнеше түрі болады. Өлшеулердің өлшенетін щаманы уақытқа тәуелділік сипатына қарай, өлшеу мәліметінің дәлдігіне әсер етуші шарттарға байланысты және алынған мәліметті өңдеу әдістеріне қарай классификациялайды. Уақытқа тәуелділігіне байланысты өлшенетін шама статистикалық және динамикалық болып бөлінеді.
Уақыт бойынша физикалық шаманың мәні тұрақты болса, мұндай өлшеу статистикалық деп аталады. Мысалы денелердің геометриялық өлшемдерін, массасын, ыдыс ішіндегі тұрақты қысымды т.б өлшеу.
Егер уақыт бойынша өлшенетін шаманың мәні өзгеріп отыратын болса, онда мұндай өлшеуді динамикалық өлшеу деп атайды. Мысалы: өшетін тербелістің амплитудасын, жылдамдықтың лүпілін, т.б өлшеу.
Өлшеулер мәліметтерін алу әдісі бойынша өлшеулер тікелей, жанама, жиынтықты және үйлесімді болып бөлінеді.
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
1 Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаев Қазақстан2050 стратегиясы қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты атты Қазақстан халқына Жолдауы. - Астана, 2012, желтоқсан - 14 http:adilet.zan.kz. (Қарастырған күні: 18.02.2015).
2 Қазақстан Республикасында білім беруді және ғылымды дамытудың 2016-2019 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы. ҚР Президентінің № 205 Жарлығы. - Астана, 2016, наурыз - 1.
3 Қазақстан Республикасының Білім туралы Заңы. №319-III ҚРЗ. - Астана: Ақорда, 2017, шілде - 27 http:adilet.zan.kz. (Қарастырған күні: 25.03.2015). 4 Абылкасымова А.Е. Формирование познавательной самостоятельности студентов-математиков в системе методической подготовки в университете: дис. ... док. пед. наук: 13.00.02. Алматы, 1995. 309 c.
5 Cластенин В.А. Профессиональная подготовка учителя в системе высшего педагогического образования. - М., 1982. - 250 с.
6 Усова А.В. Психолого-дидактические основы формирования физических понятий: учебное пособие по спецкурсу. - Челябинск: Челябинский рабочий, 1988. - 86 с.
7 Загвязинский В.И. Инновационные процессы в образовании и педагогическая наука Инновационные процессы в образовании. - Тюмень, 1990. - С. 3-9.
8 Хмель Н.Д. Теоретические основы профессиональной подготовки учителя. - Алматы: Ғылым, 1998. - 320 с.
9 Бейсенова А.С. Методическое пособие по преподаванию естественных дисциплин в условиях 12 - летней школы. - Алматы: ТОО Print-s, 2010.-189 c. 10 Ахметов Н.К. Теория и практика игрового обучения в подготовке учителя. - Алматы: РИК,1995. -205 с.
11 Сарыбеков М.Н. Теория и практика экологической подготовки будущих учителей: дис. ... док. пед. наук: 13.00.08. - Алматы, 1998. - 312 с.
12 Сыдықов Б.Д. Болашақ мұғалімдерді ақпараттық-компьютерлік және математикалық модельдеу негізінде кәсіби дайындау жүйесі: пед. ғыл. док. ... автореф.: 13.00.08. - Түркістан, 2008.-21 б.
13 Монахов В.М. Технологические основы проектирования и конструирования учебного процесса. - Волгоград: Перемена, 1995.- 152 с.
14 Селевко Г.К. Педагогические технологии на основе информационнокоммуникационных средств. - М.: Изд-во НИИ школьных технологий, 2005. - 206 с.
15 Беспалько В.П. Педагогика и прогрессивные технологии обучения. - М.: ИПО МО России, 1995. - 336 с.
16 Беспалько В.П. Слагаемые педагогической технологии. - М.: Педагогика, 1989. - 192 с. 114
17 Хуторской А.В. Методы эвристического обучения Школьные технологии.-1999. - № 1 - 2. - С. 233 - 243.
18 Занков Л.В., Занков Л.В. Дидактика и жизнь. - М.: Просвещение, 1968. - 134 с. ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz