Оқушы білімін бақылау және бағалау

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 20 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым Министрлігі
Ш. Уалиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университеті
Жаратылыстану - ғылымдары факультеті
Биология және ОӘ кафедрасы

Курстық жұмыс

Тақырыбы: Биологиядан оқушылардың, білімін бағалау, бағаға қойылатын критерийлер

Орындаған:

Тексерген:

Көкшетау 2020 жыл
Мазмұны

Кіріспе
3
1
Негізгі бөлім
4
1.1
Оқушының оқу жетістігін бағалау критерийлері
4
1.2
Оқушы білімін бақылау және бағалау
6
1.3
Критериалды бағалаудың маңызы мен бағалау дағдылары
9
2
Биологияны оқытуда критериалды бағалау жүйесін қолдану
14
2.1
Оқушылардың білім сапасын мониторингтік зерттеу, нәтижелерді салыстыру
17

Қорытынды
19

Пайдаланған әдебиеттер тізімі
20

Кіріспе
Біздің елімізді дамыған елдер қатарында өркениетті, тең құқықты ететін күш - білім мен білімді ұрпақ. Сондықтан мемлекет басшысы Н.Назарбаев өз жолдауларында білім саласына ерекше назар аударып, еліміздің жарқын болашағы білікті әрі парасатты жастардың қолында екенін атап өтті.
Қазіргі қоғамның өзекті мәселелерінің бірі-өзгеріп жатқан әлеуметтік, экономикалық жағдайда өмір сүруге дайын, сонымен қатар оны жүзеге асыруға, жақсартуға ықпал ететін жеке тұлғаны қалыптастыру. Мұндай адамға қойылатын негізгі нақты талаптар-бұл шығармашылық, белсенділік, жауапкершілік, терең білім, кәсіби сауаттылық. Осы талаптарды іске асыру үшін оқушылардың білімін бағалауда мүлдем жаңа бағытта жұмыс істеу қажеттілігі туындайды. Бұл қажеттілікті шешу жолдарының бірі критериалды бағалау жүйесі бойынша оқушылардың білімін талдау болып табылады. Біз бұрын оқуда оқушылар тек қана тыңдаушылар, орындаушылар, ал қазіргі оқушы-өз білімін іздейтін тұлға болғанына ерекше назар аударуымыз керек. Критериалды бағалау-ұжыммен талқыланатын, білім беру процесінің барлық қатысушыларына (оқушы, мектеп әкімшілігі, ата-аналар, заңды тұлғалар және т.б.) алдын ала таныс, оқушының оқу нәтижелерінің білім беру мақсаттары мен мазмұнына сәйкес келетін нақты анықталған критерийлер арқылы оқушының оқу жетістіктерін салыстыруға негізделген процесс. Сыныптағы бағалау тек техникалық тәсіл ғана емес. Мұғалімдер бағаларды жазбаша немесе ауызша қою арқылы бағалайды.
Бағалау-оқу дәлелдемелері жоспарлы және жүйелі түрде жинақталатын, сондай-ақ ,оқыту сапасы туралы қорытынды қабылдау үшін пайдаланылатын кез-келген қызметті сипаттайтын ұғым. Бұл тұжырымдама екі аспектіні қамтиды: оқу бағасы және оқу бағыты. Бағалаудың әртүрлі формалары оқытуды жақсарту үшін олардың әлеуметті тұрғысынан сипатталған және бағытталған.
Критериалды бағалау жүйесіндегі ең маңыздысы-бұл оқу процесінің өзі, ол арқылы оқушы өзін бағалауды үйреніп, өз білімінің артықшылықтары мен кемшіліктерін көреді және әрі қарай қалай даму керектігін түсінеді, яғни бұл жүйеде оқушының қалай жұмыс істегені, қалай ойлағаны бағаланады[1].
Жұмыстың мақсаты:
Биологияны оқытуда критериалды бағалау жүйесін қолдану.
Жұмыс өзектілігі:
Жұмыстың міндеті:
1. Оқушының оқу жетістігін бағалау критерийлеріне сипаттама беру.
2. Оқушылардың білім сапасын мониторингтік зерттеу, нәтижелерді салыстыру

1.1Оқушының оқу жетістігін бағалау критерийлері
Жақсы мұғалім-бұл кәсіби деңгейі жоғары, зияткерлік, шығармашылық әлеуеті бар адам. Кез-келген дәстүрлі сабақтардағы бағалау-оқушы өткен тақырыпты өз түсінігі бойынша айтады немесе көрнекі түрде баяндайды. Ал XXI ғасыр мектебіндегі бағалаудың мақсаты барған сайын ауқымды және алуан түрлі болып келеді, соның нәтижесінде оқыту сапасы артады.
Қоғамымыздың қазіргі даму кезеңі, мектептегі білім беру жүйесінің алдына оқыту процесін технологияландыру проблемасын қояды. Қазір оқытудың әртүрлі технологиялары әзірленуде, білім беру мекемелерінің практикасына енгізілуде. Жаңа технологияларды игеру мұғалімнің зияткерлік, кәсіби, адамгершілік, рухани, азаматтық және басқа да адами қасиеттерінің қалыптасуына жағымды әсер етеді. Жаңа технологиялар теориялық тұрғыдан дәлелденген және іс жүзінде жақсы нәтиже береді.
Күнделікті сабақ барысында жаңа педагогикалық технологияларды қолдану үшін, әр мұғалім өзінің педагогикалық басты мақсаттарына, қызығушылықтарына, алдында тұрған оқушылардың жас ерекшеліктерін ескере отырып таңдайды. Бұл студенттердің терең ойлау, теориялық негіздерін, эстетикалық көзқарастарын бағалау қабілетін дамытуға бағытталған жаңа технологиялар.
Бағалау-бұл қажетті мәліметтерді жинау, осы мәліметтер арқылы оқушының үлгерімін бағалау және оқу бағдарламасының жетекші компоненттерін көрсету үшін қолданылатын әдіс.
Бағалаудың мақсаты-студенттерге өздерін бағалауға мүмкіндік беру.Дәл бағалаудың маңызды бөлімі баланың әсерін есепке алу болып табылады. Портфолио түріндегі бағалау-бұл оқушының орындаған жұмыстарының жиынтығына негізделген баланың икемділігін бағалау әдісі.Бұл қаншалықты пайдалы және ұтымды, сынып мұғалімінің тәжірибесі мен мүмкіндіктеріне байланысты[2].
Балалар үшін білім туралы шешім қабылдау және оларды нақты бағалау өте маңызды мәселе. Мұғалімдердің балаларды оқу, жазу, бір-бірімен қарым-қатынас жасау, дамуға бағытталған оқу бағдарламасы барысында әртүрлі жаттығуларға қатысуы, әр бала туралы ақпарат жинауға мүмкіндік береді. Баланың мүмкіндіктері мен жетістіктерін сенімді, әділ бағалау үшін бағалау процесімен қатар, сондай-ақ сыныпта терең назар аудара отырып орындалатын жаттығулар үздіксіз жүргізілуі керек.
Бір сәтте бағалау жүйесін құру өзекті болады.Оқу мотивацияларындағы бұрмалануды болдырмау үшін оқушының сәттілік динамикасын бақылаудың объективтілігі, оқушының мұғаліммен, ата-аналармен, өзімен қарым-қатынасын бұрмалау, көбінесе баланың жүйке жүйесінің жұқаруы мен мазасыздығынан байқалады.
ХХІ ғасырдағы студенттердің өзін-өзі бағалау жұмысының психологиялық мағынасы бойынша француз философы Мишель Монтайн " кез-келген адам қандай-да бір іспен айналыспас бұрын, алдымен оның кім және не үшін бейім екенін білуі керек"-, деп мәлімдеді.
Ал студент оның білімінің шекаралары қайда өтетінін білмейді. Нақты не білетінін білмей, ол нені білу керектігін түсінбейді және оны білуге тырыспайды.
Әрбір бала кемшіліктерді тауып, олардың жетістіктерін белгілеп, балаға нені және қалай оқыту керектігін көрсетіп, нұсқауларды мәлімдеп, нұсқаманың үздіксіз және жүйелі болуын, бірізділікті сақтауын, баланың әлеуметтік, аффективті, танымдық даму процестеріне бағдарлануын, жан-жақты ескерілуін, қамтамасыз етілуін көрсетуі маңызды. Ата-аналармен, мұғалімдермен және оқушылармен белсенді бірлескен байланыс, зерттеудің маңыздылығын атап өтті[3].
Әдеттегідей, баланың үлгерімі әрдайым қолданылатын қағаз бен қаламның, апта сайынғы үлгерім сынақтарымен және әдеттегі сынақтармен бағаланды. Мұғалімдер студенттерге баға бергенде, олар ата-аналары мен жетекшілеріне студенттерге көптеген жетістіктерінің дәлелі ретінде сандық көрсеткіштер берді. Алайда, білім берудің келесі бағыты көптеген тәрбиешілердің баланы бағалайтын және оның өсіп-жетілуіне ықпал ететін жаңа әдістерді ашатыны және зерттейтіні белгілі. Бағалау әртүрлі мақсаттарға қызмет ете алады.
- оқушылардың өздері жауапты болады және білім алу процесін өздері басқара алады.
- Мұғалімдер оқу процесін тиімді басқара алады.
- Мұғалімдер қай оқушыға көмек керек екенін анықтай алады.
- Білім алушылар білім алушылардың өсіп келе жатқан жетістіктерін анықтай алады.
Ата-аналардың бағалау ісіне қатынасы табельді қабылдау және баланың жазған жұмыстарын мезгіл-мезгіл қарау міндеттерінен көрі, кеңірек болуы керек. Егер сіз баланың не істегені туралы құжаттық дәлелдерді көрсеңіз, ата-аналар баланың қаншалықты дамығаны туралы нақты түсінік алады. Бала жасаған жұмыстар жинағы уақыт өте келе оның ойлау және даму сапасын айқын көрсетеді. Деректерді жалпылау, ата-аналарға есеп беру процесті неғұрлым түсінікті және тиімді етеді. Бастауыш мектептерге арналған бағдарлама моделін алға жылжыту үшін ,бағалаудың осы түрлерін қолдану қажет. Сонда оқыту мен бағалау бір-бірін толықтырады және оқу процесінде дұрыс бағытта даму тәжірибесін қолданады деп айта аламыз.
Қазіргі білім беру жүйесінің ерекшелігі-оқушының белгілі бір қызметке құзыреттілігін дамыту.Ұлы ұстаз Ы.Алтынсарин айтқандай, "Мұғалім бағалаған кезде, іске қатысы жоқ сөздерге емес, олардың егістіктерінің жемістеріне, яғни оқушыларға баға беру керек". Оқушылардың оқу нәтижелерін бағалау оқу процесінің маңызды бөлігі болып табылады, оқу процесін басқарудың негізгі кілті-бағалау[4].

1.2 Оқушы білімін бақылау және бағалау
Оқу процесінде оқушының білімін, іскерлігін, дағдыларын есепке алу, бақылау және бағалау, оның ең қажетті құрамдас бөлігі болып табылады.
Мұғалімнің оны сабақ жүйесінде дұрыс ұйымдастыра білуі көбінесе оқу процесінің жетістігінің кепілі болып табылады.
Ол үшін мұғалім оқушының оқу материалын игеру дәрежесін, сапасы мен көлемін үнемі анықтап отыруы керек.
Бұл бағытта оқушылардың сабақ жүйесіндегі білімін, іскерлігін, дағдыларын есепке алу, бақылау және бағалау ерекше маңызға ие. Бақылаудың көмегімен теориялық білімді игерудегі дағдылар мен дағдылардың сапасын қалыптасу дәрежесі анықталады. Бұл тұрғыда білімді, дағдыларды есепке алу және бағалау мәселесін теориялық және практикалық талдау, ерекше маңызды. Бақылаудың тақырыптық формасын ұйымдастырудың практикалық мәселелері Т. Горбунов ,Е. С. Березняк, В. и. Иващенко, е. и. Перовский, с. Ф. ғылыми-педагогикалық жұмыстарында талданды. Суховский бақылауды ұйымдастырудың жекелеген әдістемелік мәселелерін М.Р. Львов,а. п. Пышкалов және т. б. талдады, олардан негізгі педагогикалық мәселенің теориялық аспектісі жеткілікті зерттелген деп қорытынды жасауға болады. Себебі бухгалтерлік есепті, бақылауды, бағалауды ұйымдастырудың мәні олардың оқу - тәрбие үдерісіндегі функциялары, нысандары мен тәсілдері айқындалған.
Оқыту сапасын тексерудің 5 балдық жүйесі. Оқушылар барлық жағдайда өз білімінің нақты дайындық дәрежесін дұрыс көрсете бермейді. Оның кемшілігі-бұл жеткілікті ішкі және сыртқы кері байланысты қамтамасыз ете алмайды. Осының нәтижесінде, оқыту процесінің сапасын арттыруда мұғалім бағалау жүйесін әрдайым дұрыс қолдануы керек. Дегенмен, бүгінгі күні оқыту теориясында бақылау және баға белгілеу әдістері туралы консенсус жоқ. Бақылау дегеніміз-бір нәрсені кең көлемде тексеру. Бақылау оқушылардың оқу процесінде бақылау функциясын орындайды.Олардың шығармашылық күші қабілеттердің дамуына ықпал етеді. Бағалау-оқыту компоненті. Бағалау бір нәрсенің деңгейін, сапасын, дәрежесін анықтау. Оны оқушының танымдық іс-әрекетінде қарастыра отырып, оқушылардың оқу процесінің міндеттерін игеруі. Әрі қарай, білімнің, дағдылардың бақылау және бағалау қызметіне тоқталайық.
Ол негізгі 3 жақты сипатқа ие.
Білім;
Тәрбие;
Дамыту.
Білім беру қызметі негізінде оқушылар жаңа білім алады. Бұрын алған білімдерін толықтырады [5].
Тәрбие жұмысы-оқушыларды жүйелі жұмыс істеуге үйретеді. Бақылау нәтижесінде олар күнделікті сабақтарға үзіліссіз дайындалады.
Дамудың іс-әрекетінің маңыздылығы мынада: студенттер оқу тапсырмаларын орындау кезінде өз бетінше жаңа білім алады, қорытынды жасайды, баяндамалар дайындайды, хабарламалар жасайды.
Бағалау 3 топқа бөлінеді:
Ақпараттылық
Басқарушылық
Тәрбиелік.
I топ тәуелсіз бағдар, бақылаушы болуы керек. Әр бала мұғалім мен оқушылардың көрсеткіштері мен өлшемдеріне сүйенетін жағдайларды жүзеге асырады.
II топ. Ұйымдастырушылық, реттеуші, түзетуші болуы керек. Бұл топты іске асырудың қажетті шарты-бұл бағадағы көрініс, оқуда қол жеткізілген нәтиженің мөлшері ғана емес, сонымен қатар сапаны анықтайтын көрсеткіш.
III топ. Қалыптастырушы, дамытушы және ынталандырушы болуы керек. Бұл топ қызметінің нәтижесін нақты көрсете білуді талап етеді..
Білім беруді бақылау.
Педагогикалық ғылым саласында бақылаудың көптеген түрлері кең таралған. Профессор Ж.Б. Қоянбаевтың ,Р. М. Қоянбаевтың педагогикасы бойынша ,оқулықта ол тақырыптық бөлімдер бойынша оқу және қорытынды бағаларға бөлінген[6].
Күнделікті бақылау: Оқу процесінде күнделікті қолданылатын оқу процесінде оқушылардың оқу-танымдық қызметін басқарады. Бұл ішкі және сыртқы байланыстарды жан-жақты жүзеге асыруға ықпал етеді.Мұның негізінде оқушының келесі оқу әрекеті жатыр. Күн сайын бақылау мұғалімнің жалпы немесе жеке оқушылардың жұмысын жүйелі түрде бақылау арқылы жүзеге асырылады. Бақылаудың бұл түрі студенттердің сыныпты немесе үй тапсырмасын өз бетінше орындауға деген қызығушылығын , жауапкершілік сезімін ынталандыруда үлкен маңызға ие.
Тақырыптық бақылау: оқу бағдарламасындағы белгілі тақырыптар бойынша өткізіледі. Сабақтың тақырыбы мен әр кезеңі негізінде оқушылардың білім, білік, дағдыларды игеруі тексеріледі. Сонымен қатар, мұғалім жаңа тақырыптағы кейбір негізгі мәселелерді өткен сабақтардың оқу материалдарымен толықтырады. Жыл соңында барлық пәндер бойынша өткізіледі. Бақылау алаңында тақырыптар мен бөлімдер бойынша барлық нәтижелер ескеріледі. Оқушылардың жыл бойы алған теориялық практикалық білімдері анықталады. Сонда қорытынды бақылау негізгі емтихан және оқушылардың жылдық бағалары болады.Педагогикалық кеңестің шешіміне байланысты емтиханмен бірге жылдық типтік бағалардан қорытынды бағалар шығарылады. Бағалау-бұл тек білімді есепке алу ғана емес, бұл тәрбиелік құрал . Сонда сіз оқушының білімін бағалауда немқұрайлы бола алмайсыз. Бағалау балдық есепте көрсетіледі [7].
Қазіргі уақытта білім беру саласының құрылымында 5 балдық жүйелер қолданылады, онда оқу-танымдық іс-әрекеттің сапасы анықталады.
"5" - жауапта оқу материалының логикалық дәйектілігінде толық дәлдікпен жазылады.
"4" - оқу материалын толық біледі, бірақ сәл кемшілікпен жауап береді.
"3" жауабы дұрыс, бірақ толық емес. Білім берудегі кейбір проблемалар жауап ретінде қойылады, бұл есте сақталмайды.
"2" - оқушының жауабында қателіктер, білімінде кемшіліктер бар.
"1" - тексерілген Оқу материалы бойынша білімі жоқ, толып кеткен өрескел қателіктер үшін қойылады. Емтихан қорытынды тексерудің және оқушылардың білімін бағалаудың арнайы нысаны. Емтихан 1944 жылы енгізілді.

Білімді ашық бағалау идеясы.
Түсіну
Білу

Қолдану
Талдау
Синтез
Бағалау

Бағалау.
Бұл белгілі бір материалдық маңызын бағалай білуі, нақты бір мақсатқа байланысты өзіндік пікір айта білуі, оның дәлелденуі, логикалық факторлармен ұштасуы ескерілуі керек. Бағалау көрсеткішін анықтай білу, бұл көрсеткіш алдындағы 5 көрсеткішті бағалауға мүмкіндік береді[8].

1.3 Критериалды бағалаудың маңызы мен бағалау дағдылары
Критериалды бағалау жүйесіндегі ең маңыздысы-бұл оқу процесінің өзі, ол арқылы оқушы өзін бағалауды үйреніп, өз білімінің артықшылықтары мен кемшіліктерін көреді және әрі қарай қалай даму керектігін түсінеді. Яғни бұл жүйеде оқушының қалай жұмыс істегені, қалай ойлағаны бағаланады.
Критерийлер-оқу міндеттері жүзеге асырылатын критерийлер, атап айтқанда студенттер жұмыс барысында орындайтын әрекеттер тізімі. Бағалау жүргізу үшін , оқушылардың не білетінін және не істей алатындығын анықтау қажет. Оқыту-бұл мұғалімдердің оқушыларға сыйы емес, бұл құзыреттер білім алу үшін оқу процесіне және оқушылардың өздеріне белсенді қатысуды талап етеді. Мұғалімдер, өз кезегінде, өздерінің оқытуына емес, оқушылардың оқу ептілігін дамытуға назар аударуы керек. Осы мақсатта мұғалім оқу ортасын құруы керек.
Критериалды бағалау-бұл студенттер арасында өзара түсіністік пен ұжымдық қарым-қатынас орнатуға, белгісіздікті жоюға және оқушылардың мүмкіндіктерін арттыруға мүмкіндік беретін жалғыз тәсіл. Критерийлер-оқу міндеттері жүзеге асырылатын критерийлер, атап айтқанда студенттер жұмыс барысында орындайтын әрекеттер тізімі. Критериалды бағалау-бұл оқушылардың оқу-танымдық құзыреттілігін қалыптастыруға ықпал ететін, білімнің мақсаты мен мазмұнына сәйкес келетін, ұжым әзірлеген нақты жоспар. Оқу процесінің барлық қатысушыларына алдын-ала белгілі критерийлер бойынша оқушылардың оқу жетістіктерін салыстыруға негізделген процесс. Егер балаға белгілі бір деңгейге жеткенін айтса, онда бұл оған жақсы нәтижеге жету үшін не істеу керектігін түсінуге көмектеспейді; сонымен бірге, егер баламен бірге ол өз жұмысында осындай бағалауға не әкелгенін талдап, бағалау критерийлерін түсіндірсе, онда бұл балаға нәтижесін жақсарту үшін кейінірек не істеу керектігін түсінуге мүмкіндік береді. Критериалды бағалауды енгізу мақсаты: мектепте оқыту сапасын арттыру; түлектердің білімін халықаралық стандарттарға келтіру [9].
Критериалды бағалаудың міндеттері: сабақтың әр бөлігінде оқушының дайындық деңгейін анықтауға; бағдарламаға сәйкес оқу мақсаттарын орындау қабілетіне; оқушы тұлғасының табысты дамуын бақылауға; оқу процесінде оқушының қателіктері мен қателіктерін анықтауға; әртүрлі жұмыстар барысында алынған өз бағасының объективтілігіне сендіруге; оқу бағдарламасының тиімділігін саралауға; оқу және білім алу процесі туралы оқушы мен мұғалім мен ата-аналар арасында кері байланысты қамтамасыз етуге негізделген.
- Жаһандану дәуірінде жаңа бағдарламаны игеру барысында есте қалған келесі әдістер мен тәсілдер сабақты тиімді өткізуге, оқушылардың 4 қажетті дағдыларын (тыңдалым, айтылым, жазылым, оқылым) қалыптастыруға ықпал етеді.:
Критериалды бағалаудың мәні мұғалімдерге: сапалы нәтижеге әкелетін критерийлерді құруға; өз қызметін саралап және болашаққа жоспарлай алатын мәліметтер алуға; оқыту сапасын арттыруға; оқушының жеке ерекшеліктерін ескере отырып, әр адам үшін оқыту ауқымын жоспарлауға; бағалаудың әртүрлі әдістерін қолдануға мүмкіндік береді. Ол үшін: танымдық қабілеті мен ойлау деңгейін арттыратын оқытудың әртүрлі әдістерін қолдану; табысқа жетелейтін бағалау критерийлерін түсіну; өзін және басқаларды бағалаумен кері байланысқа түсу; сыни ойлау, еркін ойнау, өз білімін көрсету керек
Ата-аналар: баланы білім сапасының дәлелдемелерімен таныстыруға; оқытудың табыстылығын бақылауға; оқуды қолдау жолындағы бағдарлануға жәрдемдесетін болады. Критериалды бағалау жүйесі алдыңғы бағалаудан формативті және жиынтық бағалаумен ерекшеленеді. Қалыптастырушы бағалау оқытуды жақсарту мүмкіндіктерін, осы мүмкіндіктерді іске асырудың әдістері мен формаларын анықтауға бағытталған кезде, жиынтық бағалау мақсатты бағалауды құру және оқуды жылжытуды сертификаттау немесе тіркеу үшін оқуды қорытындылау үшін қажет[10].
Жалпы қалыптастырушы бағалау-бұл сабақ жүйесінде бөлек қарастырылмайтын, сабақпен бірге жүретін процесс. Қалыптастырушы бағалаудың (оқыту үшін бағалау) мәні-білім беруді жақсарту, осы мүмкіндіктерді іске асырудың әдістері мен нысандары,мақсаты - оқудағы қиындықтарды анықтау,оқыту бағдарламасының мазмұны мен оқыту стилін білу, болжау және сұрыптау, табысты көрсететін кері байланыс. Бағалаудың мәні бақылауға алынған мәліметтерді түсіндіру, одан әрі әрекеттерді анықтау үшін қолдануға болатын шешімдерді жалпылау болып табылады. Ол оқушының жаңа сабақты, тарауды қалай меңгеретінін жүйелі түрде қадағалап отырады. Қорытынды бақылау жұмысына дейін оқушылардың білім деңгейін қалыптастыру, дамыту, жетілдіру. Қалыптастырушы бағалау жұмысы міндетті түрде сабақтың толық бөлігін қамтымауы керек. Сабақтың басында, сабақтың ортасында, сабақтың қорытынды бөлігінде өткізіледі.Тапсырма деңгейіне сәйкес уақыт мөлшері 5-10 минут болуы мүмкін. Сабақ барысында формативті бағалаудың формалды, формалды емес әдістерін тиімді және жүйелі қолдану қажет.
Оқу жетістіктерін бағалау дағдылары: оқушылардың оқу жетістіктерін бағалау кезінде бірқатар дағдылар қолданылады. Олар: білім, түсіну, пайдалану, сыни ойлау, талдау, синтездеу, бағалау, зерттеу дағдылары, рефлексия, қарым-қатынас дағдылары, тілдік дағдылар, жеке жұмыс дағдылары, топтық жұмыс дағдылары, деректерді іздеу дағдылары, практикалық дағдылар, шығармашылық дағдылар, пайдалану дағдылары. таным кезеңінде қолданылатын етістіктер: есте сақтау, анықтау, мақұлдау, қайталау, атау, айту, ұсыну, табу түсінікте қайта ойлау, анықтау, талқылау, тарту, тану, қайта қарау, түсіндіру, айту, анықтау мақсаты қойылады[11].
Оқытуда АКТ модулін ұтымды пайдалану оқушылардың тақырыпқа деген қызығушылығын арттырады және мазмұнды игеруге ерекше ықылас тудырады. Мұнда көрсетілген материалдар оқушылардың жас ерекшеліктеріне сәйкес таңдалды, бұл олардың ойлауының өсуіне ықпал етті. Таным, түсіну кезеңінде биологиямен тәжірибе жасауға болатындығын ескере отырып, топтық диалогты экспериментпен үйлестіруге болады. Оқушылар оқулықты басшылыққа ала отырып, үлкейткіш әйнегі бар бүршіктің құрылымын қарастырады, гүл бүршіктері мен өсу бүршіктерін ажырата біледі. Мұнда тәжірибеде бірігіп, тақырыптың негізгі ойынын шығара алды. Топтық диалогта оқушылардың басқарушылық және көшбасшылық қабілеттері топ жұмысын ұйымдастыру мен бағалауда көрініс табады. Оқушылар критериалды бағалау негізіндегі тапсырмаларға жауап беріп, тәжірибені біліммен үйлестіреді. Сонымен қатар өз білімін тапсырмалар арқылы саралайды. Ұпай саны бойынша, ол алға өзінің білім деңгейін жетілдіру мүмкіндігіне ие болады [12-13].
№1 кесте.Өркендер мен бүршіктер 6 сынып
Тa - қырып
Өркендер мен бүршіктер
Ұпай саны
Оқу мақсаты
Өркендердің түрлерін білу. Өсу бүршігі мен гүл бүршігін ажырату

Ойлау дағдылары
Білу,түсіну,қолдану,талдау

Бағалау критериі
Өркеннің түрлері мен құрылысын ажыратып жазады
Бүршіктерді салыстырады

Орындау мерзімі
5мин

Тапсырма

2
1
Өркендерді ажыратып жаз?1.____________
2.____________

1

1.Сурет бойынша гүл бүршігімен өсу бүршігінің құрылысын жазыңыз?
1_________________
2_________________
3_________________
4_________________

2

Барлық ұпай саны:
3
Қo - лдa - ну A - лғa - н білімді қo - лдa - нып әр тo - п e - c - e - птe - р шығa - рып, e - c - e - п шығa - ру дa - ғдылa - ры қa - лыптa - c - ты, жұптa - тa - лқылa - у a - рқылы e - c - e - птe - рін дұрыc - тығынa - көз жe - ткізді, дұрыc - бo - лмa - ғa - н жa - ғдa - йдa - жe - дe - л көмe - к бe - ругe - нe - мe - c - e - a - луғa - үйрe - нді.
№2 кесте
Тақырып
Генетиканың даму тарихы

Ұпай саны
Оқу мақсаты
Генетика ғылымының биологиялық заңдылықтарын түсіну

Ойлау дағдылары
қолдану,талдау

Бағалау критериі
Тапсырма

Қарапайым генетикалық есептер шығару

Берілген үлгіні қарап, ата - анасын генотипі бойынша анықтаңдар. Қандай даралар будандастырылған.
Аталық жұп Р♀ ААХ ♂ аа
Гаметалар АА аа
І ұрпақ буданы F1
Фенотипі бойынша:
Генотипі бойынша: Ата - анасы қандай типті гаметалар түзеді? F1 ұрпақ будандарында қандай белгілер көрінеді, қандай типті гаметалар түзеді.

2
Гендердің негізгі белгілерін ажырату
Сөйлемдерді толықтыру.
1. Бірдей гендерді -------------- деп, әртүрлі гендерді ------- деп атайды.
2. Басым гендерді ---------------, ал басылыңқы гендерді ---------- дейді.
3. Ата - анасы ------------------- әрпімен, ұрпақтарын -------------- әрпімен белгілейді.
4. Гендердің жиынтығын ---------------, ал сыртқы көрінісін -------------------- деп атайды.

2

Барлық ұпай саны:
4
Талдау бөлім тапсырмаларының көмегімен оқытудағы сыни ойлауды оқыту модулі, оқушылардың ойлауына әсер етеді. Оны пайдаланылған тапсырмаларды орындау кезінде айтылған ойлары мен инновациялық идеяларынан байқауға болады. Сыни бағалауды үйрену де өте маңызды қадам. Жалпылау сабақта алған білімдерін жинақтайды, өз білімінің дұрыстығына көз жеткізеді, "сұрақ қорабы", "миллионға кім жетеді", "лото" әртүрлі іскерлік ойындарындағы білімдерін көрсетеді, мысалы, бағалау талантты және дарынды студенттермен жұмыс модулімен бірге жүреді, студенттер өз пікірлерін еркін білдіре және дәлелдей алады.
Оны пікірталас, пікірталас, бағалау кезеңінде қолданылған шығармашылық тапсырмаларды орындау кезінде ойлау арқылы ұйымдастырады. Критерийдің мазмұны: бағалау критерийлері-оқыту мақсаты мен арақатынасын белгілеуге сәйкес белгі (сипаттама).
Дескриптор-жетістік деңгейінің сипаттамасы. Жеке сыныптар мен пәндер көлемінде оқу бағдарламасының мақсаттарына сәйкес келетін нақты фактілерді, ақпаратты және сипаттамаларды білу және көбейту.
Әрбір сынып пен пән көлемінде оқу бағдарламасының мақсаттарына сәйкес келетін білімді қолдануды көрсету тәсілдері: практикалық жұмыс, диаграммалармен жұмыс, сурет карталарымен жұмыс істей білу, есептерді шешу, жобалар, есептерді шешу және жаңа нәтижелерді ойлап табу[14-15].
2. Биологияны оқытуда критериалды бағалау жүйесін қолдану
Біз білетіндей, қазіргі уақытта білім берудің басты талабы-шығармашылықпен жұмыс істейтін, бәсекеге қабілетті, білімді тұлғаны тәрбиелеу.
"Критериалды бағалау" терминіне келетін болсақ, оны алғаш рет Роберт Евгений Глейзер (1963) қолданған және бұл термин қол жеткізіп және оқушылардың оқу жетістіктерінің ықтимал деңгейлері арасындағы сәйкестікті анықтауға мүмкіндік беретін процесті сипаттайды.
Критериалды бағалау-оқушы, ата-ана және мұғалім түсінетін нақты анықталған критерийлерге негізделген ұжым ішінде әзірленген білім берудің мақсаттары мен мазмұнына сәйкес, оқушылардың оқу жетістіктерін бағалау процесі.
Критериалды бағалау - бұл оқушылардың оқу жетістіктерін білім беру процесінің барлық қатысушыларына алдын-ала белгілі, нақты анықталған, оқушылардың оқу-танымдық құзыреттілігін қалыптастыруға ықпал ете алатын критерийлермен салыстыруға негізделген құнды процесс болғандықтан, мен өз зерттеулерімізді биология сабақтарында бағалаудың осы түрін зерттеуге негіздедім.
Критериалды бағалау-оқушының оқу жетістіктерін бағалау. Бұл қазіргі заманғы оқыту жүйесіндегі өзекті талаптардың бірі болып табылады. Енді біз бұл бағалауды қалай қолданамыз. Рас, бастапқыда ұстаздар түсіне алмады. Дегенмен, сабақ жоспарын жоспарланған сәтте оны оқыту мақсатына сәйкес жүзеге асыру үшін жұмыс істей бастады. Күнделікті сабақтарда қолданылатын стратегиялардың нәтижесінде біз оқушылардың оқуы мен оқу жетістіктері үшін бағаларды пайдалану мүмкіндігіне қол жеткізді. Бұл сабақта күтілетін нәтижеге апаратын баспалдақ[16].
Оқуды тиімді бағалау -- білім беру мен оқытудағы ең негізгі кезеңі. Өйткені, ол оқыту барысында оқушыны алға ілгерлеу, қадамдарын айқын жасауына және нәтижеге жетуіне ықпал ететін күш. Бүгінгі саналы ұрпақты жаңа тәсілдермен оқыта отырып, бағалау немесе өздеріне бағалату мұғалім үшін де, оқушылар үшін де жауаптылықты қажет ететініне педагогикалық бақылауларда көз жетті. Мысалы, оқушылармен топтық жұмыс жүргізу барысында оқушылар өз-өздерін, өзара және топ жұмысын бағалауға дағдыланады. Оқушылардың әр жұмыстың өзінше критерийі барын түсіне келе, оны салыстыра отырып, шынайы бағалауға талаптана алғанын байқадық. Бұдан мұғалім мен оқушы арасындағы байланыс нығайып, сабақтың деңгейі артқаны анықталды. Білім ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.