Абай өлеңдерінің ерекшелігі

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 35 бет
Таңдаулыға:

Жоспары

Кіріспе

Негізгі бөлім

Абай өлеңдерінің ерекшелігі
Абай өлеңдерінің идеялық -тақырыптық мазмұны, көркемдік ерекшеліктері.
Абай өлеңдерінің тәрбиелік мәні
Абайдың білімге, ғылымға шақырған шығармалырының рухани жан дүниесі
Абай өлеңдерінің тегі мен түрі
Абай өлеңдеріндегі оқу - ғылым тақырыбы

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Кіріспе

Қазақтың ұлы ақыны Абай (Ибраһим) Құнанбайұлы 1845 жылы осы күнгі Шығыс Қазақстан облысы (бұрынғы Семей уезі), Абай ауданында (бұрынғы Шыңғыстау болысы) Шыңғыс тауында дүниеге келген. Абай атақты Тобықты руының Ырғызбай деген руынан тарайды.

Абай әуелі ел ішіндегі дін мектебінде оқып, ауылдағы молдадан хат таниды. Он жасқа келгенде Семей қаласына келіп, оқуға түседі. Семейдегі алғашқы оқытқан молдасы - Ғабүлжаппар деген татар. Одан кейін Ахмет Риза медресесіне түседі. Абай осы медреседе үш жыл оқиды. Өзі тұстас үлкен-кіші балалардың барлығынан санағұрлым зейінді, ұғымтал және ерекше ықыласты болған. Дәрісте арабша кітапты молдасының бір оқып, бір-ақ рет түрікшеге аударып берген сөздерін кітапқа қарамай жатқа айтып шыға алатындай зерек болады. Дін сабақтарымен қатар, шығыстың ұлы классиктері Науаи, Физули, Саади, Хафиз, Шамси, Сайхали, шығармаларын оқып танысады. Оларды араб, парсы, шағатай, түрік тілдерінде оқыған. Соларға еліктеп бала ақын “Изузи Раушан”, “Физули, Шамси, Сайхали” өлеңдерін жазып, алғашқы ақындық жолын бастайды.

Ахмет Риза медресесінде оқып жүрген кезінде Абай Семейдегі Приходская школада үш ай орысша оқиды. Жасы он үшке келгенде, мұсылманша үш жыл, орысша үш ай оқумен Абайға ары қарай оқудың есігі жабылады. Әкесі Құнанбай Абайды оқудан шығарып алып, ел басқару жұмысына қосады. Әке еркімен ел ісіне жастай араласқан Абай тез есейіп, балалықтан ерте арылып, жастайынан ел ішіндегі әңгіме, сөз өнерін, билердің шешендік сөздерін бойына сіңіре береді. Кезі келгенде экспромотты өлең, қалжың сықақ, тіпті кейде ел жұмысына араласқан шешендердің өзін мүдіртіп кетуге тырысады.

Абай Құнанбайұлының жас кезіндегі алғаш өз жанынан суырып салып айтқан өлеңі - “Кім екен деп келіп ем түйе қуған” деп аталатын бір ауыз шумақтан тұрады. Оны ақын он жасында бір әйелге ауызша айтқан. 1864 жылы он тоғыз жасында “Әліп-би” өлеңін жазады. Мұнан кейінгі өлеңдерінің жазылу мерзімі 1870 жылдан басталады. 1884 жылдардан бергі өлеңдерінің жылдары үзілмейді. Әсіресе, көп жазған жылдары - 1886, 1889, 1895 жылдар. 1886 жылы 17 өлең, 1889 жылы 27 өлең (оның 8-ін орысшадан аударған), 1895 жылы 13 өлең жазған.

Абайдың ғылымға, өлең жазуға белсене кірісуі қырық жасынан бері қарай. Оған дейін білім іздеуден қол үзбегенмен, өлеңді тиіп-қашып ғана жазып келсе, қырық жасынан бастап шығармашылыққа түгелдей берілді. Өз айналасындағы ру тартысынан, ескіліктен, надандықтан жеріне бастаған дана ақын өз елін ел етуді ойлайды да, осының жолын іздейді. Ақын солардың барлығына қаламмен күрес ашу деген қорытындыға келеді.

Қазақтың әлеуметтік өміріндегі ескі феодалдық көзқарасқа қарсы күрес ашып, бұл жөнінде көп өлеңдер жазған жылдары 1886 жылдардан басталады. “Ғылым таппай мақтанба”, “Жасымда ғылым бар деп ескермедім”, “Интернатта оқып жүр” тәрізді, оқу, өнер, адамгершілікке үндеген, “Қалың елім, қазағым”, “Байлар жүр жиған малын қорғалатып”, “Адасқанның алды жөн” сықылды әлеумет өмірінің әр түрлі жақтарына өлеңдері де осы жылдары шығарылған.

Ел арасындағы дау-шар, әр түрлі ру тартысы тәрізді әңгімелерден аулақтап, орыс мәдениетін зерттеп, оны өз халқынын пайдасына асыруға күш салуы, шығармашылыққа берілу, халықтық ірі-ірі мәселелерді көтеріп, өзі айтқандай “Әкесінің ұлы болмай, адамның ұлы болуы” жұрт алдында оның беделін, даңқын бұрынғыдан да күшейте түседі.

Қазақтың ұлы ақыны Абайдың зор еңбегінің бірі - жастарды, әсіресе, болашақ ел өмірімен байланысты ақын-жазушыларды тәрбилеу. Орыс, шығыс, батыс елдерінің мәдениетіне сүңгіп, түбінен керекті маржанын теріп ала білген ақын және елін өнер-білімге үндеп, жастарды оқуға сүйрейді. Балаларын орысша мектептерде оқытып, олардың жоғарғы дәрежелі білімі бар адам болуларын талап етті. Адамгершілік, жақсы мінез-құлыққа тәрбиеледі. Ақындарына өзі тақырып беріп, әр халықтың өмірінен поэмалар жаздырып, өзі олардың сыншысы болды.

Қазақ халқының жаңа әдебиетінің, әдеби тілінің негізін салушы, қазақтың өлең құрылысын бұрынғы қалпынан өзгертіп, әлденеше жаңа түр кіргізуші, өзінің даңқты ұлы еңбектерімен қазақ халқын басқа елдердің мәдениетімен қоян-қолтықтастыруға басшылық еткен, елін мәдениет, білім, өнерге шақырып, сол жолда бойындағы бар асылын аямай жұмсай біліп, кейінгі ұрпаққа үлгі өнеге қалдырған қазақтың ұлы ақыны Абай (Ибраһим) Құнанбайұлы 1904 жылы 23-інші маусымда дүниеден өткен.

Кемеңгер ақын Абай (Ибраһим) Құнанбайұлы мұралары туралы алғашқы жазба деректерді “Дала уалаяты” газетінен табамыз. “Дала уалаяты” газетінің 1889 жылғы жетінші және он екінші сандарында Абайдың “Жаз” және “Болыс болдым мінекей” атты екі өлеңі шықты. Бұл екі өлең Көкбай атымен жарияланды. Абай шығармашылығы жайындағы алғашқы ғылыми ой-пікірлер де XX ғасырдың басында туған. Бұл салада Ә. Бөкейхановтың “Киргизский край” (1903 ж. ) атты кітаптағы мақаласында келтірілген деректер мен “Семипалатинский листок” газетіндегі (1905 ж. ) өмірбаянын айтсақ та болады. Алайда, Абайтанудың бастаушысы болған бұл автордың еңбектері мен соған жалғас жазылған Қ. Ысқақовтың, А. Байтұрсыновтың, М. Дулатовтың мақалалары соңғы кезге дейін ғылыми айналымға кірмей жабық күйінде қалып келді. Ал, совет тұсында Абайтану ісін негіздеп, ғылыми жүйеге түсірген - М. О. Әуезов. Осы кісінің ұзақ жылдық еңбегінде де бағаланған, бағаланбай сынға ұшыраған ой-пікірлері аз емес. Бұл салада Ы. Мұстанбаевтың, Ғ. Тоғжановтың, С. Қабыловтың, Қ. Жұбановтың, Б. Кенжебаевтың, С. Мұқановтың, Қ. Жұмалиевтің, Е. Ысмайловтың, З. Ахметовтың, Қ. Мұхамеджановтың, тағы да басқа абайтанушылардың еңбектерін атап көрсетуге болады.

Зерттеу жұмысының объектісі: Абай өлеңдерін дұрыс мүмкіндігі.

Зерттеу пәні: Абай өлеңдерінен еңбек ету ынтасын, еңбек ету қажеттілігін, қоғамдық ойды көре білуге үйрету, оны жігермен, ынтамен орындату.

Зерттеу мақсаты: Абай өлеңдері мен қара сөздерінің орыс және ағылшын тілдеріне аударылған шығармаларды зерттеп, зерделеу.

Зерттеу міндеттері:

Ақынның қоғамдық, адамгершілік, әлеуметтік жағдай, өмір шындығы мен заман шындығын бейнелеудегі шығармашылық тұрғысы мен ұлттық ойлау даралығын тәржімеде берілу жолдары;
Ақынның өлеңдері мен қара сөздерінің аудармаларының сапасын саралау;

Курстық жұмыстың құрылымы: кіріспеден, негізгі бөлімнен, қорытындыдан және пайдаланған әдебиеттер тізімінен тұрады.

Негізгі бөлім

Абай өлеңдерінің ерекшелігі

Абай өлеңдерінің ерекшелігі көптеген қырларынан байқалады, мұнда тек жеке өзім тереңірек әсер алған қырлары жайлы біраз таным-түсінігімді айтайын.

Тақырыптық және мазмұндық жағынан алғанда, Абай өлеңдерінде ұлтқа, руға, тап өкілдері тағдырына қатысты маңызды қоғамдық тақырыптар жатыр, әрі күнделікті өмірдегі талас-тартыс, адамдар арасындағы қуаныш пен қайғы және сахарадағы төрт маусымның пейзажы суреттуледі. Абай тәрбиелік мақсатта, көптеген ынтымақты, еңбекті, ғылымды, мәдениетті, достықты, ж. т. б. мадақтаған философиялық шығармалар жазады. Абайдың философиялық өлеңдері, оның лирикасымен қоса өміршеңдікке ие. Себебін қарастырар болсақ, бір жағынан, өлеңнің өзіндік ақиқаттық астарында болса, екінші жағынан, бұл философиялық өлеңдерде лирикамен бірдей көркемдік тартымдылық бар. Бұл ақынның асқан суреткерлік өнерімен қоса, өзі осы философиялық өлеңдерді жағанда шын жүректен тербеп жазуының маңыздылығында. Ақын өзінің өлеңімен қоса қырық жамау болған жүрегін де халыққа арнағандай. Осы себептен, кейбір оқырмандар Абайдың кей ойларын бастапқыда қабылдамағанымен, өлеңдегі шалқыған сезімге бой ұрады, уқыттың өтуімен әрі өз өмір тәжірибелері, оқырман жүрегінде үндестік оятады. Тарих мұны әлде қашан дәлелдеген.

Абайдың кейбір философиялық өлеңдері, істің жөнін абстракты түрде ғана дәріптемейді, қайта қазақ поэзиясында үнемі қолданылатын теңеу әдістерін қолданады, көрнекі теңеулер мен образды сөздер арқылы оқырманды елітеді. Төменде 1889 жылы жазылған «Сәулең болса кеудеңде» деген мына өлеңін мысалға алып көрейік:

Берекелі болса ел

Жағасы жайлау ол бір көл

Жапырағыжайқалып

Бұлғақтайды соқса жел

Жан-жағынан күркіреп

Құйып жатса аққан сел

Оның малы өзгеден

Өзгеше боп өсер тел

Берекесі кеткен ел

Суы ашыған батпақ көл

Құс қаңқылдап, жағалап

Сулай алмас жазғы төл

Оның суын ішкен мал

Тышқан тиіп, аспас бел

Көл деп оны кім айтар

Суы құрсын, ол бір шөл

Бұл өлең жолдары, оқырман көз алдына екі қарама-қайшы суретті елестетеді, суреттің түрлі бейнесінен, бейнеленген көңіл-күйінен және атмосферасынан, оқырман ынтымақ ру адамдарына қаншалықты маңызды екендігін түйсіне алады. Бұл осы өлеңнің тақырыптық ой өзегі.

Абай адамдар оңай байқай қоймайтын тіршілік құбылыстарын суреттеуге шебер, осылайша өмірдің шын мәнін ашпақ болып, адамдарға ой салады:

Сағаттың шықылдағы емес ермек

Әмишә өмір өтпек - ол білдірмек

Бір минут бір кісінің өміріне ұқсас

Өтті, өлді тағдыр жоқ қайта келмек

. . .

(Сағаттың шықылдағы емес ермек)

Абай философиясындағы көптеген қанатты сөздер, халық ұзақ уақыт қолданып жатқа айтқандықтан, нақыл сөз болып қалыптасып, халық арасында кеңінен тараған. Мысалы:

Тұлпардан тұғыр озбас шабылсада

Оған да үкі, тұмар тағылса да

(Тұлпардан тұғыр озбас шабылса да)

Сен де бір керпіш дүниеге

Кетігін тап да бар қалан

(Әсемпаз болма әрнеге)

Үш-ақ нәрсе адамның қасиеті

Ыстық қайрат, нұрлы ақыл, жылы жүрек

(Малға достың мұңы жоқ малдан басқа)

Әрі Абайдың лирикалары да, жүрегін жарып шыққан айғайы, айнала дүниедеге деген маһаббаты мен қарғысы болса да, азды-көпті өмір философиясына тоыл, сондықтан Абай лирикасының көп бөлігі терең әрі астарлы, адамға терең әсер қалдырады. Оның көңіл-күй от шашуынан, әрдайым ақиқаттың сәулесі жарқырап тұрады:

Өткірдің жүзі,

Кестенің бізі,

Өрнегін сендей сала алмас.

Білгенге маржан,

Білмеске арзан,

Надандар бәһра ала алмас.

Қиналма бекер, тіл мен жақ,

Көңілсіз құлақ - ойға олақ.

. . .

Жартасқа бардым,

Күнде айғай салдым,

Одан да шықты жаңғырық.

Естісем үнін,

Білсем деп жөнін,

Көп іздедім қаңғырып.

Баяғы жартас - сол жартас,

Қаңқ етер, түкті байқамас.

(Сегіз аяқ)

Бұл ақынның қараңқылықта сабылып, кешіге ояна алмай жатқан халқына деген күрсінуі, әрі асықтыра салған үндеуі. Ол халықының жартастан қайтқан, санасыз, сенімсіз құр жаңғырықтай үн қатпай, өздерінің іс-әрекеттерімен заман үндеуіне пәрменді жауап қатуын қалайды. Абайдың көптеген өлеңдерін әрі лирика әрі философиялық өлең деп айтуға болады. Кейбір лирикалық бояуы қою қысқа өлеңдерінің өзі, оқырманға көркемдік ләззат силаумен қатар, рухани толғаныстар әкеледі.

Абайдың бір қатар өлеңдерін, қатаң түрде философиялық өлең немесе лирика деп бөлу қиын. Сондықтан «философиялық лирика » деп аталып жүр. Абай өмір сүрген дәуірде, халықы оған артқан міндеті, одан сезімге толы философиялық өлеңдер мен терең философиялық лирикаларды жазуды талап етті. Мінеки бұл Абайдың өлеңінің өз алдына ерекше болып, өзіндік өзгешелігі болуына алып келді.

Өлеңнің тіліне қарағанда, Абай қашанда өзі «өлең сөздің патшасы» деген бағытқа ұмтылуда болған. Ол бір жағынан әдейі қазақ тіліне араластырылған шет сөздерді ығыстырып, тағы бір жағынан шет ел әдебиеті тіліндегі шебер риторикалық әдістерді қабылдады. Сондықтан оның өлеңінің тілі әрі нәрлі ойларға толы, әрі сан құбылып тұрады, бұл Абай тіл өнерінің майталманы екендігін толық көрсетеді:

Біреуі көк балдырған, бірі - қурай

Бір жерге қосыла ма қыс пенен жаз?!

. . .

Екі көңіл арасы - жылшылық жер

Оны қайтіп қосады, ол ант атқан?

Бұл «бір сұлу қыз тұрыпты хан қолында» деген өлеңнің соңғы жолдары. Абай обыразды әрі ықшамды тілмен, феодал неке түзімі қазақ қыздарына әкелген бықытсыздықты дәл жеткізеді. Бұл өлең тудырған көркемдік әсеріне басқа қазақ ақындарының ұқсас тақырыптағы шығармалары теңесе алмайды.

Абай 1888 жылы жазған бір өлеңінде, «мақсұтым - тіл ұстартып, өнер шашпақ» дейді. Егер Абайдың әр кезеңдегі өлеңдерін салыстырар болсақ, Абай тіл ұстартуға салған қажыр-қайратын байқай аламыз. Оның тілдік шеберлігі, шығармашылық барысының ілгерлеуіне сай жоғарылап отырған. Абай өмірінің соңғы кезеңдерінде жазған кейбір қысқа өлеңдеріне бір де бір сөз алып қоса алмаймыз. Сөз талдау дәлдігі, қолдану шеберлігі, оқырманды тәнті етеді. Мейлі суреттеу, лирика, асыл мұратты баян ету, айтысу болмасын, барлығы да кемеліне келген.

Алайда Абай мәнсіз бояма сөздерге толы өлеңге, сөйлем құрудағы жасандылыққа, мақал-мәтелдерді қабаттастыра қолдануға қарсы болды. Ол кезінде көне сарынды қайталап, жауыр болған жырды айтып қоймайтын ақындарды сынап, былай деген:

Шортанбай, Дулат пенен Бұқар жырау

Өлеңі бірі - жамау, бірі - құрау.

Абайдың шығармашылығы қазақ тілінің тазаруында маңызды роль атқарып қана қоймай, қазақ тілінің кейінгі күндегі бір қалыпқа түсуіне де негіз болды. Сондықтан Абайды ұлы тіл маманы деп те атайды.

Өлеңдерінің метрлік құрлымы мен ырғағына қарағанда, Абай өлеңдерінің көркемдік ерекшелігін тіпті де оңай байқаймыз.

Қазақ поэзиясының қатаң метрлік құрлымы мен ырғағы болады. Абай өз өлеңінде былай деген: шешендік сөздерде де сөз талдауы мен сөйлем құрлымына қарайды, өлеңнің метрлік құрлымына қалай қарамауға болады. Абай қазақ поэзиясының жаңа үлгісін жасағанымен, қазақ тілінің ережелерін қатаң сақтап қалып қаззақ фольклорлық поэзиясының музыкалық көркемдігін жалғастырды. Оның «сегіз аяқ» өлеңі осының нақты дәлелі. «сегіз аяқтың» бірінші, екінші жолдары, әр жол бес буыннан тұрып, үшінші жол сегіз буынды болып келеді, арықарай төрттен алтыншы жолға дейін жоғарыдағы бірінші ден үшінші жолға дейінгі ырғақ қайталанады, соңғы екі жол түгелімен сегіз буынды болып келеді. Ұйқастың орналасуы да жоғарғы ырғақтармен сәйкес келіп отырады. Яғни, үшінші және алтыншы жолдар ұйқасса, бірінші мен екінші, төртінші мен бесінші және жетінші мен сегізінші жолдар өз алдына ұйқасады. Сондықтан өлеңнің ырғағы да өте айшықы болып келеді.

Қазақ фольклорлық поэзиясында, әдетте бір де екі буынның ұйқасуы міндетті, егер екіден көп буындар ұйқасып жатса, онда өлеңнің музыкалығын арттырады. Абай өлеңдерінде көп жолдардың үш буыны ұйқасып қана қоймай, төрт буын ұйқасатын жағдайлар да болады. Абайдың кейбір өлеңдеріне музыка жазып жібіерсе бір көркем ән болып шыға келеді. Ол өзі де көптеген өлеңдеріне музыка жазған, бұл әндер қазір де қазақ халқы арасында кеңінен тараған.

Мұнда баса айтайын дегенім мына екі түйін:

І. Абай өлеңдері қазақ фольклорлық поэзиясының музыкалды дәстурін сақтаған.

ІІ. Абай поэзияның көркемдік әсерін талмай іздеген.

Сондықтан, халық Абай өлеңдерін оқығанда әрі жаңашылдықты байқайды, әрі бейтаныс сезінбейді, оны қазаққа тән деп біледі.

Абай поэзия үлгісінде жаңашылдық пен тапқырлық танытқанымен, қазақ фольклорлық поэзиясын толық мойындайды, әрі өзінің кей өлеңдерінде халық әндері үлгісінде жазған. Абай поэзиясының тілі, метрлік жүйесі және көркемдік әдістері жағынан қазақ фольклорлық поэзиясының тамаша дәстурін жалғастырып дамыта білді, сол себептен, оның өлеңдерінің ұлттық бояуы тіпті де көрнекі әрі айшықты болды.

Атап айтатыны, үздік ұлттық әдеби шығарма, ұлттық бояуға бай болуымен қатар, жәнеде көрнекі дәуір ерекшеліетеріне де толы болуға тиіс. Тек дәуір ерекшелігі болғанда ғана, ол шығарма нағыз ұлттық бояуға ие болады. болмаса, шығарманың ұлттық бояуы бұлыңғырланып, еш арқаусыз болып қалады. Абайдың шығармасы, ХІХ ғасырдың соңы, ХХ ғасырдың басындағы ерекше тарихи дәуірдің жемісі. Бұл қазақ халқының қасыретке толы ізденіс жылдары болды. Халық қаншама құрбандық берсе де, қаншама күйзеліс кешсе де, қадамдап қайсарлықпен алға жылжып отырды. Бұл қазақ халқының және барлық шығыс халықтарының ұлттық мінезінің негізгі қасиеті еді. Абай поэзиясының көрнекті ұлттық бояуы, қазақ халықының ұлттық мінезінің ескі және жаңа ғасыр ауысуындағы ерекше тарихи дәуірдегі көрінісін көрсете білуінде, әрі қазақ халқының ең қиын тарихи үдерістерде берген үлкен бодауын дұрыс бағалай білуінде.

Абай ешқашан өзінің шығармашылықта жеткен жетістігіне риза болған емес. Ол әрқашан талмай ізденіп, тіпті де жоғары өнер белесіне серпіледі. Ол өзінің өлеңдерінің мазмұн, тіл, ұйқас, ырғақ қатарлы барлық жағынан да жоғары деңгейдегі үйлесімділік пен бірлікке жетіп, адам көңілінің кілті болуын өз өзінен талап етеді. Абай дәл осындай адам көңіліне тура тартқан шығармашылық жолында өзінің ерекше өнер стилін қалыптастырады.

Абай өлеңдерінің идеялық -тақырыптық мазмұны, көркемдік ерекшеліктері.

Абай 35-40 жастар шамасында өзінің ақындық талантын таныта бастайды.

Абай қалада айлап жатып, еліне арбалап кітап алып қайтады. Семейге айдалып келген, патша өкіметіне қауіпті деген адамдармен де кездесіп, олармен ұзақ кеңесіп, ішкі қоғам өмірінен алатын орнын дұрыс түсінді. Ол өлеңге жеңіл-желпі қарап, байларды мақтап, тілін безеп, мал үшін сатылып, өнердің қадірін кетіріп жүрген ақынсымақтарды қатты сынға алды.

Абай ақынды өмір оқытушысы, үгітші, үлгі берер азамат жыршысы болуы керекдеп білді. Өзі “көкірегі сезімді, тілі орамды” жастарға үлгі болды, оларға ақыл айтып, өлең жазудың тамаша шебер үлгілерін көрсетіп берді.

Абай шебер өлеңді, тәтті әнді мәдениеті жоғары, білімді ақын ғана бере алатынын ескертіп, “Бөтен сөзбен былғанса сөз арасы, ол-ақынның білімсіз бейшарасы” деп көрсетті.

Ақындық өнердің мақсатын, мәнін осылай терең түсінген Абай, өз кезіндегі әдебиетке батыл сын айтты.

Абай кезіндегі ел билеушілерге қарсы шығып, патшаның болыстық, билік тәртібін сынға алады. Олардың қылмыстарын бетіне басып, ел мұңын, халық тілегін білдіреді. Реңі кеткен қазақ елінің бейнесін айқын көрсете келіп, ол:

Қалың елім, қазағым, қайран жұртым!…

Өзімдікі дей алмай өз малыңды,

Күндіз күлкің бұзылды, түнде ұйқың, - дейді.

Абай өзінің осы сияқты өлеңдерінде (“Болыс болдым, мінекей”, “Мәз болады болысың”, “Бойы бұлғаң”, “Сабырсыз, арсыз, еріншек”, “Адасқанның алды жөн, арты соқпақ”, т. б) өткір, сыншы-сатирик ақын есебінде бой көрсетті.

Абай қазақ жеріндегі теңсіздікті, тағы басқа қайшылықтарды түсіне білді. Оны өзінің бойындағы ақындық шабыттың бар күшімен жырлады. Бай мен кедейдің арасындағы тұрмыс қайшылығын, дәулет теңсіздігін көрді. Өзінің “Күз”, “Қараша, желтоқсан мен сол бір екі ай” деген өлеңдерінде қазақ кедейлері мен байларының өмірін салыстыра бейнелеп, кедейлердің аянышты халін айқын суреттеді.

Абай өлеңдеріндегі негізгі, елеулі әлеуметтік мәселелердің бірі-қазақ әйелдерінің жайы, қазақ жастарының махаббат, еркіндік мәселесі.

Махаббат, әйел теңдігі тақырыбы Абай өлеңдерінде кең қамтылып, жалпы адамгершілік идеясымен қабысып келеді. Абай бұл мәселелерді көтеруде де өзінің жаңашыл, бұқарашыл ақын екенін көрсетті. Ол қазақ қыздарының теңсіздікте езіліп, сүйгеніне қосыла алмай келген ауыр халін көрді. Өзі бұған наразылық білдіріп, аянышты сезімге толы өлеңдерін шығарды.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.