Мектеп жасына дейінгі баланың қабылдау түрлері мен қасиеттері

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 18 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

Академик Е.А. Бөкетов атындағы Қарағанды университеті

Қорғауға жіберілді
МДжППД кафедрасының меңгерушісі
__________________Н.В. Мирза

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы: Мектепке дейінгі кезеңде баланың қабылдауының дамуы

5В010100 - Мектепке дейінгі оқыту және тәрбиелеу мамандығы

Орындаған:
МДОжТ-22 топ студенті Г.Д. Нұржаубай

Ғылыми жетекшісі:
п.ғ.к., доцент Р.Б. Маженова

Қарағанды 2020

МАЗМҰНЫ

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3
1 Мектепке дейінгі кезеңде баланың қабылдауы туралы жалпы түсінік
1.1 Мектеп жасына дейінгі баланың қабылдау түрлері мен қасиеттері ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

5

1.2 Мектеп жасына дейінгі балалардың қабылдаудың күрделі формалары ... ... ... ... ... ...
1.3 Мектепке дейінгі жастағы қабылдауды дамыту

15
2 Мектеп жасына дейінгі балаларды ерекшеліктері бойынша тәжірибелік-эксперименталды жұмыс ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
2.1 Мектеп жасына дейінгі балалардың қабылдау ерекшеліктерін зерттеуді ұйымдастыру және жүргізу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

20

20
2.2 Эмпирикалық зерттеу нәтижелерін талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ...
22
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
24
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ...
25
Қосымшалар ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
27

Кіріспе

Қазіргі таңда мектепке дейінгі балалардың психикалық және танымдық процестерін зерттеуге аса назар аудару басты проблемалардың бірі болып табылады. Сондықтан балдырғандардың бойындағы психикалық прцестер мен сапалардың, қабылдаудың, зейіннің, қиялдаудың, есте сақтаудың, ойлаудың, сөйлеудің, сезімдердің, мінез-құлықтың, еріктің пайда болуын, өзгеруін, жетілуін және қалыптасу ерекшеліктерін зерттеу көкейкесті және ғалымдардың назарын аударарлық мәселелердің бірі екендігі сөзсіз.
Мектепке дейінгі шақ - баланың сезімдік тәжірибесінің орасан зор молайып, ретке келу, қабылдау мен ойлаудың адамға тән формаларын игеру, қиялдың күшті даму, ырықты зейін мен мағыналы естің бастамалары қалыптасу кезеңі балып саналады. Бес жастан жеті жасқа дейінгі балалардың қабылдауы жоғары болады. Осы жас аралығында балаларда көздің кқргіштігі, түстер мен олардың реңдерін ажырату нәзіктігі артып, фонематикалық және жоғары дыбысты естуі дамиды, қол белсенді сезіну мүшесіне айналады. Бірақ бұл барлық өзгерістер өздігінен бола салмайды. Олар баланың болмыстағы заттар мен құбылыстарды олардың сан алуан қасиеттері мен қарым-қатынастарын тексеруге бағытталған қабылдаудың жаңа іс-әрекеттерін игеруінің нәтижесі болып есептеледі.
Мектепке дейінгі балалық шақта қабылдаудың дамуы үшін, балалардың
сенсорлық эталондар жүйесін игеруінің ерекше маңызы бар (сенсорлық эталондар - спектр түстері, геометриялық формалар, музыкалық дыбыстар, т.б. жүйесі тәрізді адамзат белгілі бір жолмен бөліп алған заттар қасиеттерінің жіктелген және өзара байланысқан үлгілері). Сенсорлық эталондар балалар қабылдау әрекеттерін орындағанда қолданылып, тексерілуге тиісті заттардың ерекшеліктерін анықтауға мүмкіндік беретін айрықша өзінше бір өлшем қызметін атқарады.
Мектепке дейінгі кезеңде балалардың дамуы мен ойын үстіндегі әр түрлі іс-әрекеттері оларға өздерін қоршаған ортаны, заттар мен құбылыстардың түрлі қасиеттерін танып білуіне, ақыл-ойының дамуына игі ықпал етеді. Бес жастағы балалардың қабылдауы өте жоғары болады. Алғашқы сатыларда мектеп жасына дейінгі балалардың қабылдауы кейін келе жоғала бастайтын шошақпен күшті қамтылған. Оның жоғалып кетпей әрі қарай дамып, қалыптасуы үшін жағдай жасалуы тиіс. Сондықтан да ересек адамдар балалардың әр нәрсенің мән-жайын танып білуге деген ықыласына үнемі қамқорлықпен бағыт-бағдар беріп отыруы тиіс. Өйткені олардың танымы мен қабылдау қасиеті сол әрекет кезінде жетіле түседі. Атап айтқанда, бұл кезеңде балалардың нәрселердің кеңістікте қалай орналасуын, уақыт аралығында оқиғалардың өзгерісін дұрыс байқап, ажырата білуі айтарлықтай дамиды. Сондай-ақ сөздерді естуі арқылы қабылдап, ұқсас дыбыстардың айтылуы мен өзара айырмашылықтарын айқын ажыратуы сөздік қорлары өсе түседі, әрі сол аталған сөздік құрамынан зат есім, шылау, етістік, анықтауыш сияқты сөздерді бір-бірінен ажыратумен ған шектелмей, олардың кеңістіктегі орналасуы мен күйлеріне, белгілі мезгіл ішіндегі заттар мен құбылыстардың ара байланыстарын да аңғарып, олардың мәнін атай алады. 5-7 жастағы балалар сөзбен берілген заттар мен құбылыстардың сипат белгілерін, қасиеттерін ойша қорытып, өз сөздерімен айтумен бірге сөздің мәнін, оның шығу тегін түсіне алатын сөздің дыбысталуын өзге ұқсас сөзбен салыстыра отырып түсінетін деңгейге көтеріледі.Қабылдаудың ықпалымен басқа психикалық функциялардың барлығы қабылдаудың айналасында, қабылдау арқылы және қабылдау көмегімен дамиды.
Мектепке дейінгі жастағы балалардың қабылдауын визуалды іс-әрекет арқылы дамыту проблемасы А.В. сияқты зерттеушілердің еңбектерінің тақырыбы болып табылады. Бакушинский, Д.Б. Богоявленская, Л.А. Венгер, Н.А. Ветлугина, Т.Г. Казаков, В.И. Киреенко, Т.С. Комарова, Н.В. Рождество және т.б. Мектеп жасына дейінгі балалардың қабылдау түрлерінің дамуын зерттеген ғалымдар А. В. Запарожец, Л. С. Выготский, Г. Фалькельт, А. Н.

Тақырыптың өзектілігі: Сыртқы әлемнің шағылысуының нақты процестері ең қарапайым формалардан әлдеқайда асып түседі. Адам оқшауланған жарық немесе түрлі-түсті дақтар, дыбыстар немесе жанасу әлемінде өмір сүрмейді, ол заттар, заттар мен формалар әлемінде, қиын жағдайлар әлемінде, т.с.с. адам не қабылдайды, ол әрдайым жеке сезімдермен емес, тұтас бейнелермен айналысады. Бұл бейнелердің көрінісі сезімдердің бірлескен жұмысына, жеке сезімдерді күрделі күрделі жүйелерге синтездеуге сүйене отырып, оқшауланған сезімдерден асып түседі. Бұл синтез бір модальдылық шеңберінде де болуы мүмкін (суретті ескере отырып, біз жеке визуалды әсерлерді тұтас кескінге біріктіреміз), және бірнеше модальдылық шеңберінде (апельсинді қабылдау арқылы біз визуалды, тактильді және дәмдік әсерлерді біріктіреміз және бұл туралы өз білімімізді қосамыз) Неміс). Осындай үйлесімділіктің нәтижесінде ғана оқшауланған сезімдер тұтас қабылдауға айналады, жекелеген белгілердің шағылысуынан тұтас заттардың немесе жағдайлардың көрінісіне ауысады.
Таныс заттарды (әйнек, үстел) қабылдаған кезде оларды тану өте тез жүреді - адам қалаған шешімге келу үшін екі немесе үш қабылданған белгілерді біріктіру керек. Жаңа немесе таныс емес объектілерді қабылдаған кезде оларды тану әлдеқайда қиын болады және әлдеқайда кеңейтілген түрде жүреді. Мұндай объектілерді толық қабылдау күрделі анализдік және синтетикалық жұмыстардың нәтижесінде пайда болады, кейбір маңызды белгілерді бөліп көрсетеді, басқаларын тежейді, шамалысын қабылдайды және қабылданған бөлшектерді бір мағыналы тұтастыққа біріктіреді.
Қабылдау - бұл өте талдамалы және синтетикалық жұмысты қажет ететін өте күрделі және белсенді процесс. Қабылдаудың бұл күрделі, белсенді сипаты ерекше қарастыруды қажет ететін бірқатар ерекшеліктерден көрінеді. Біріншіден, ақпараттық процесс сенсорлық органдардың қарапайым тітіркенуінің және ми қабығына перифериялық қабылдау органдарынан қозуды әкелудің нәтижесі емес. Қабылдау процесі әрдайым қозғалтқыш компоненттерді қамтиды (заттарды сезіну және көздің қозғалысы, ең ақпараттық нүктелерді бөліп көрсету; дыбыс ағынының маңызды белгілерін анықтауда маңызды рөл атқаратын сәйкес дыбыстарды айту немесе айту). Сондықтан қабылдауды субъектінің қабылдау (қабылдау) белсенділігі деп белгілеу ең дұрыс.
Әрі қарай, қабылдау өткен тәжірибенің іздерін қайта жандандырумен тығыз байланысты: тақырыпқа жететін ақпаратты бұрын қалыптасқан идеялармен салыстыру; нақты әсерді олармен салыстыру; маңызды ерекшеліктерді бөлектеу; оған жететін ақпараттың күтілетін мәні туралы гипотезалар құру; қабылданатын объектінің қай категорияға жататындығы туралы шешім қабылдау арқылы қабылданған белгілерді тұтас кешендерге синтездеу. Басқа сөзбен айтқанда, субъектінің қабылданатын (перцептивті) қызметі визуалды ойлау процестеріне жақын, ал бұл жақындылық неғұрлым айқын болса, қабылданатын объект жаңа және күрделене түседі.
Демек, қабылдау әрекеті ешқашан бір модальдің шекарасымен шектеліп қалмай, бірнеше сезім мүшелерінің (анализаторлардың) бірлескен жұмысында дамиды, оның нәтижесі тақырыпта қалыптасқан көріністер. Сонымен, затты қабылдаудың ешқашан элементар деңгейде жүзеге асырылмауы өте маңызды: ол ақыл-ой әрекетінің ең жоғары деңгейлерін, атап айтқанда сөйлеуді жинақтайды. Адам заттарға қарап қана қоймайды және олардың белгілеріне пассивті түрде әрекет етеді. Олардың ішіндегі ең негізгілерін бөліп алып, ол әрдайым қабылданған заттарды сөзбен белгілейді, сол арқылы олардың қасиеттерін тереңірек біледі және оларды белгілі бір категорияларға бөледі. Ол сағатты қабылдап, оны ойша осы атаумен атай отырып, олардың түсі, мөлшері, пішіні сияқты елеусіз белгілерден алшақтатып, басты ерекшелігі - уақытты көрсету функциясын бөліп көрсетеді. Сонымен бірге, ол қабылданған затты белгілі бір категорияларға жіктейді, оны сыртқы түріне ұқсас, бірақ басқа санаттарға жататын басқа заттардан ажыратады (мысалы, барометр). Мұның бәрі субъектінің психологиялық құрылымында қабылдау белсенділігі визуалды ойлауға жақындай алатындығын тағы бір рет растайды. Адамның қабылдау әрекетінің күрделі және белсенді сипаты оның барлық формаларымен бірдей дәрежеде байланысты бірқатар ерекшеліктерін анықтайды.
Сонымен, қабылдау дегеніміз - белгілі бір сәтте сезім мүшелеріне әсер ететін заттар мен шындық құбылыстары олардың әртүрлі қасиеттері мен бөліктерінің жиынтығында визуалды-бейнелі көрінісі.

Жұмыстың мақсаты: қабылдау және оның мектеп жасына дейінгі ерекшеліктері сияқты танымдық процесті зерттеу.

Зерттеу пәні: мектепке дейінгі жастағы балалардың қабылдауын зерттеу.

Зерттеу нысаны: 5-6 жастағы балалар.

1 Мектепке дейінгі кезеңде баланың қабылдауы туралы жалпы түсінік
Қабылдау - бұл объективті әлемнің объектілері мен құбылыстарының сезім мүшелеріне берілген сәтте тікелей әсер еткен кезде олардың ажырамас көрінісі. Қабылдау - бұл анализатор жүйесі қызметінің нәтижесі. Қабылдау негізгі және ең маңызды белгілерді әсер етуші белгілер кешенінен бөлуді болжайды, бір мезгілде қажет емес нәрседен алшақтатады. Ол үшін негізгі маңызды белгілерді біріктіру және өткен тәжірибемен салыстыруды қажет етеді. Кез-келген қабылдау белсенді қозғалтқыш компонентті (заттарды қолмен сезіну, қарау кезінде көздің қозғалысы және т.б.) және тұтас бейнені синтездеу үшін мидың күрделі аналитикалық-синтетикалық әрекетін қамтиды. Қабылдаудың субъективтілігінің заңдылығы - адамдар бір ақпаратты олардың қызығушылықтарына, қажеттіліктеріне, қабілеттеріне және т.б. байланысты субъективті түрде әр түрлі қабылдайды.Қабылдаудың адамның психикалық өмірінің мазмұнына, оның жеке басының ерекшеліктеріне тәуелділігі апперцепция деп аталады. Адамның өткен тәжірибесінің қабылдау процесіне әсері бұрмаланатын көзілдірікпен жүргізілген тәжірибелерде көрінеді: эксперименттің алғашқы күндерінде субъектілер айналадағы барлық заттарды төңкеріп көргенде, ерекше жағдай, адамдар білетіндей, төңкерілген бейнесі физикалық тұрғыдан мүмкін болмады [1].
1.1 Мектеп жасына дейінгі баланың қабылдау түрлері мен қасиеттері
Сыртқы құбылыстар, біздің сезім мүшелерімізге әсер етіп, сезіну түрінде субъективті әсерді субъектінің қабылданған әсерге қатысты ешқандай қарсы әрекетінсіз тудырады. Сезу қабілеті бізге және жүйке жүйесі бар барлық тіршілік иелеріне туылғаннан бастап беріледі. Дүниені кескін түрінде қабылдау қабілеті тек адамға және жоғары сатыдағы жануарларға ғана беріледі, ол олардың өмірлік тәжірибесінде дамиды және жетілдіріледі. Заттардың қасиеттері, бізден тыс және өзімізге тәуелді емес болып жатқан сезімдерден айырмашылығы, қабылдау әрдайым бізден тыс, зат түрінде қалыптасқан, тіпті біз болған жағдайда да, субъективті түрде өзара байланысты болып көрінеді. иллюзиямен жұмыс жасау немесе қабылданған қасиет салыстырмалы түрде элементарлы болған кезде қарапайым сезімді тудырады (бұл жағдайда бұл сезім міндетті түрде қандай да бір құбылысқа немесе объектіге сілтеме жасайды, онымен байланысты). Сезім өзімізде, объектілердің қабылданатын қасиеттері, олардың суреттері кеңістікте локализацияланған. Сезімнен айырмашылығы бар қабылдауға тән бұл процесс объективтену деп аталады. Қабылдаудың дамыған формаларындағы түйсіктерден тағы бір айырмашылығы - сезімнің пайда болуының нәтижесі қандай да бір сезім (мысалы, жарықтылық, көлем, тұзды, биіктік, тепе-теңдік және т.с.с.) болып табылады, ал қабылдау нәтижесінде адам санасы объектіге, құбылысқа, процеске жатқызған өзара байланысты әр түрлі сезімдер кешенін қамтитын сурет. Белгілі бір объектіні қабылдау үшін оны зерттеуге, салуға және бейнені нақтылауға бағытталған оған қарсы қандай-да бір әрекетті орындау қажет. Әдетте бұл сенсация пайда болуы үшін қажет емес. Жеке сезімдер, белгілі бір анализаторларға байланған сияқты, және сезімнің пайда болуы үшін тітіркендіргіш олардың перифериялық органдарына - рецепторларға әсер етуі жеткілікті. Қабылдау процесінің нәтижесінде пайда болған бейне өзара әрекеттесуді, бірнеше анализатордың бір уақытта үйлесімді жұмыс жасауын болжайды. Олардың қайсысы неғұрлым белсенді жұмыс істейтініне байланысты, көп ақпаратты өңдейді, қабылданатын объектінің қасиеттерін көрсететін маңызды белгілерді алады және қабылдау түрлерін ажыратады. Тиісінше, визуалды, есту, тактильді қабылдау ажыратылады. Төрт анализатор - көру, есту, тері және бұлшықет - көбінесе қабылдау процесінде жетекші рөл атқарады. Осылайша, қабылдау интегралды объектілерден немесе тұтастай қабылданған күрделі құбылыстардан алынған әр түрлі сезімдердің мағыналы (шешім қабылдауды қоса алғанда) және тағайындалған (сөйлеумен байланысты) синтезі ретінде әрекет етеді. Бұл синтез белгілі бір заттың немесе құбылыстың бейнесі түрінде пайда болады, ол олардың белсенді рефлексиясы кезінде пайда болады.
Объективтілік, тұтастық, тұрақтылық және категориялық (мағыналылық пен маңыздылық) - бұл процесте және қабылдау нәтижесінде дамитын бейненің негізгі қасиеттері. Объективтілік дегеніміз - адамның әлемді бір-бірімен байланысы жоқ сезімдер жиынтығы түрінде емес, осы сезімдерді тудыратын қасиеттері бар бір-бірінен бөлінген объектілер түрінде қабылдау қабілеті. Қабылдаудың тұтастығы қабылданған объектілердің бейнесі барлық қажетті элементтермен бірге толық аяқталған түрде берілмейтіндігінде, бірақ, шамалы, элементтердің шағын жиынтығы негізінде белгілі бір интегралды формада ойша аяқталғандығында көрінеді. Бұл объектінің кейбір бөлшектерін адам белгілі бір сәтте бірден қабылдамаған жағдайда да болады. Тұрақтылық дегеніміз - қабылдаудың өзгеретін физикалық жағдайларына қарамастан нысандары, формасы, түсі және мөлшері бойынша салыстырмалы түрде тұрақты, бірқатар басқа параметрлерді қабылдау қабілеті. Адамның қабылдауының категориялық сипаты оның жалпыланған сипатта болуынан көрінеді және біз әрбір қабылданған объектіні сөз ұғымымен белгілейміз, белгілі бір тапқа жүгінеміз. Осы сыныпқа сәйкес біз қабылданатын объектіден осы сыныптың барлық объектілеріне тән және осы ұғымның көлемінде және мазмұнында көрінетін белгілерді іздейміз және көреміз. Туылғаннан бастап объективтілік, тұтастық, тұрақтылық және категориялық қабылдаудың сипатталған қасиеттері адамдарға тән емес; олар өмірлік тәжірибеде біртіндеп қалыптасады, ішінара анализаторлар жұмысының, мидың синтетикалық белсенділігінің табиғи нәтижесі бола алады [2]. Қабылдаудың мағыналылығы. Қабылдау тітіркендіргіштің сезім мүшелеріне тікелей әсер етуінен пайда болғанымен, перцептивті бейнелер әрқашан белгілі бір мағыналық мағынаға ие болады. Адамның қабылдауы ойлаумен тығыз байланысты. Затты саналы түрде қабылдау дегеніміз оны ойша атау, яғни. белгілі бір топқа, сыныпқа сілтеме жасау, оны сөзге жалпылау. Бейтаныс затты көргенде де, біз онда өз таныстарымызға ұқсастығын орнатуға тырысамыз. Қабылдау сезімдерге әсер ететін тітіркендіргіштер жиынтығымен ғана анықталмайды, бірақ қолда бар деректерді жақсы түсіндіру үшін үнемі іздеу болып табылады. Апперцепция. Қабылдау тек тітіркенуге ғана емес, сонымен бірге субъектінің өзіне де байланысты. Көз мен құлақ емес, нақты тірі адамды қабылдайды, демек, адамның жеке басының ерекшеліктері әрдайым қабылдауда көрінеді. Қабылдаудың адамның психикалық өмірінің мазмұнына, оның жеке басының ерекшеліктеріне тәуелділігі апперцепция деп аталады. Қабылдаудың мазмұны адамның алдына қойылған міндетпен де, оның қызметінің мотивтерімен де анықталады; оның процесі қабылдау мазмұнын өзгерте алатын көзқарастарды, эмоцияларды қамтиды. Бұл адамның қоршаған ортаға бағдарлануының қажетті шарты [3].
1.2 Мектеп жасына дейінгі балалардың қабылдаудың күрделі формалары
Кеңістікті қабылдау. Кеңістікті қабылдау көп жағдайда заттың пішінін қабылдаудан ерекшеленеді. Оның айырмашылығы оның басқа анализаторлар жүйесіне негізделгендігінде және әр түрлі деңгейде жүре алатындығында. Ұзақ уақыт бойы философия қабылдаудың туа біткендігі туралы (нативизм деп аталатын бағыттың өкілдері сенгендей) немесе оқытудың нәтижесі (басқа бағыттың өкілдері - эмпиризм сенгендей) туралы сұрақтарды талқылады. Енді кеңістікті қабылдау бірқатар арнайы құрылғыларға негізделгенімен, оның құрылымы өте күрделі екендігі және кеңістікті қабылдаудың дамыған формалары әр түрлі деңгейде болуы мүмкін екендігі айқын болды. Үшөлшемді кеңістікті қабылдау ішкі құлақта орналасқан арнайы вестибулярлық аппараттың қызметіне негізделген. Бұл аппарат сұйықтықпен толтырылған тік, көлденең және сагитальды жазықтықтарда орналасқан 3 қисық жартылай дөңгелек түтіктердің сипаттамасына ие. Адам бастың орналасуын өзгерткенде, арналарды толтыратын сұйықтық өз орнын өзгертіп, шаш жасушаларын тітіркендіреді және олардың қозуы дене тұрақтылық сезімін өзгертеді (статикалық сезімдер). Кеңістіктің 3 негізгі жазықтығын шағылыстыруға нәзік әсер ететін бұл аппарат оның ерекше рецепторы болып табылады. Кеңістікті және ең алдымен тереңдікті қабылдауды қамтамасыз ететін екінші маңызды аппарат - бұл бинокулярлық визуалды қабылдау және көздің жақындасуынан бұлшықет күштерін сезіну аппараты. Кеңістікті қабылдаудың үшінші маңызды компоненті - гештальт психологтары сипаттаған құрылымдық қабылдау заңдылықтары. Оларға соңғы шарт - тереңдікті қабылдауға едәуір әсер ететін, ал кейбір жағдайларда - иллюзиялардың пайда болуына әкелетін, қалыптасқан алдыңғы тәжірибенің әсері қосылды. Уақытты қабылдау. Психологияның бұл саласының маңыздылығына қарамастан, ол кеңістікті қабылдау мәселесіне қарағанда әлдеқайда аз дамыған. Уақытты қабылдаудың әр түрлі аспектілері бар және әр түрлі деңгейде жүзеге асырылатындығын көрсетуге болады. Ең қарапайым формалар - бұл биологиялық сағат деп аталатын элементарлы ритмикалық құбылыстарға негізделген бірізділіктің ұзақтығын қабылдау процестері. Оларға кортекстің және субкортикалық түзілістердің нейрондарындағы ырғақты процестер жатады. Ұзақ жүйке әрекеті кезіндегі қозу мен тежелу процестерінің өзгеруі толқын тәрізді ауыспалы күшейту және ұзақ тыңдау кезінде дыбыстың әлсіреуі ретінде қабылданады. Оларға жүректің соғуы, тыныс алу ырғағы сияқты циклді құбылыстар, ал одан да ұзақ уақыт аралығында ұйқы мен сергек кезектесудің ырғағы, аштықтың пайда болуы және т.б. Осы жағдайлардың барлығы уақытты қарапайым бағалаудың негізінде жатыр. Олар рефлекстердің дамуында біраз уақытқа дейін жануарларда көрініс табуы мүмкін және оларды автономды жүйке жүйесіне әсер ететін фармакологиялық әсер ету арқылы өзгертуге болады. Соңғы әсерлерді адамдарда да тексеруге болады. Сонымен, кейбір дәрі-дәрмектердің әсерінен қысқа уақыт кезеңі айтарлықтай қысқарады, ал басқаларының әсері зерттелушілер бағалаған кезде осы уақыт аралықтарының ұзаруына ықпал ететіндігі көрсетілді. Уақытты нақты қабылдауда біз мыналарды ажыратамыз: а) уақыттың ұзақтығын қабылдау; б) уақыт реттілігін қабылдау. Уақытқа тән қасиет - оның қайтымсыздығы. Біз кеткен кеңістіктегі жерге оралуға болады, бірақ өткен уақытты қайтара алмаймыз. Уақыт бойынша объективті тәртіпті немесе оқиғалардың қайтымсыз қайтымсыз дәйектілігін орнату олардың арасындағы себеп-салдарлық қатынастардың ашылуын болжайды. Әдетте біз себепті тәуелділіктер негізінде оқиғаның объективті реттілігі туралы мәселені жанама түрде шешеміз. Қозғалысты қабылдау. Қозғалысты қабылдау - бұл өте ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.