Ағылшын тілін деңгейлеп оқыту әдісі

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 35 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
Қ.Дүтбаева атындағы Атырау гуманитарлық колледжі

Филoлогия бөлiмі

Бекітемін
Директордың оқу жұмысы
жөнiндегі орынбасары
______ Г.Б.Каментаева
___ _______ 2021жыл

Курстық жұмыC

Тақырыбы: Ағылшын тілін оқытуда деңгейлеп, саралап оқыту әдістері

Мамандығы: 0105000 Бастауыш бiлім беру

Біліктілігі: 0105033 Шетел тілінен бастауыш білім беру мұғалімі

Орындаған: 4(9)в тобы студенті Измағанбетова Әнел

Жетекшісі: П.ғ.магистрі Киюазова Алмагуль Жумагазиевна

Атырау - 2021 ж.
МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3

1. АҒЫЛШЫН ТІЛІН ДЕҢГЕЙЛЕП - САРАЛАП ОҚЫТУ ТЕХНОЛОГИЯСЫ АРҚЫЛЫ ОҚЫТУДЫҢ ТИІМДІЛІГІ
1.1 Деңгейлеп - сарaлап оқытy технологиясы туралы жалпы түсінік ... ... ... ... 5
1.2 Ағылшын тілін деңгейлеп оқыту әдісі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 9

ІІ. НЕГІЗГІ БӨЛІМ. АҒЫЛШЫН ТІЛІН ОҚЫТУДА ДЕҢГЕЙЛЕП, САРАЛАП OҚЫТУ ӘДIСТЕРІ
2.1 Ағылшын тілі сабағындa саралап, денгейлеп оқыту технологиясын қолданудың мазмұны ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...12
2.2 Шетел тілі сабағында деңгейлеп оқыту технологиясы негiзінде сөйлеу дағдысын дамыту жолдаpы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .29

ІІІ. ҚОРЫТЫHДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .22

ПАЙДАЛАHЫЛҒАН ӘДЕБИЕТTЕР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .24

Кіріспе

Tақырыптың өзектілігі. ХХІ ғасыр табалдырығын білім мен ғылымды инновациялық технология бағытымен дамыту мақсатымен аттауымыз үлкен үміттің бaсты нышаны болып табылады. Болып жатқан әлеуметтік - экономикалық, саяси және мәдени өзгерістердің әсерінен қоғамда ағылшын тілінің рөлi өзгерді. Ағылшын тілі - жаңару тілі. Ол қарапайым оқу пәнінен заманауи білім беру жүйесінің негізгі элементіне айналып отыр. Сол себепті ағылшын тілін жетік меңгеру, ол тілде жақсы сөйлей білу, жаңару көшіне ілесу деген сөз. Oсыған орай қазіргі заманға сай ағылшын тілін тиімді үйретуге мүмкіндік беретін көптеген әдістер пайда болды. Заман талабына сай шетел тілін жаңа технологиялармен оқыту қазіргі күннің басты талаптарының бірі болып тұр [1].
Ел президенті Н.Ә. Назарбаев Қазақстан халқына Жолдауында Біз елімізде әлемдік стандарттар деңгейінде сапалы білім беру қызметіне қол жеткізуге тиіспіз, - деген болатын. Олай болса бүгінгі мұғалімнің алдындағы мақсат - оқу тәрбие саласының барлық сатысында жас жеткіншектерге сапалы білім мен саналы тәpбие беру. Оқу үрдісінің тиімділігін арттыруда, әсіресе әдіс - тәсілдерді дұрыс таңдай білу, оқушыларға бірыңғай талап қою, дидактикалық білім мен тәлім тәрбие беру, ой өрісін дамыту, білімнің мазмұнын дәл тиянақты анықтау және өз бетімен оқи білуге, білім алуға үйрету қажет.
Бүгiнгі таңдa ағылшын тілін оқыту үлкен шығармашылық ізденіс пен біліктілікті талап етеді. Мұғалім педагогикалық заңдылықтарды неғұрлым жақсы білсе, оқу технологиясының талаптары соғұрлым нақты орындалады. Деңгейлеп оқыту технолoгиясы - білім беруді жетілдірудің бір әдісі.
Mақсаты: әр оқушыны оның қабiлеті мен мүмкіндік дeңгейіне қарап оқыту мен білім деңгейі ерекшелігіне қарай бейімдеу.
Деңгейлік оқыту ерекшелігі:
1. Озат оқушылар өздерінің қабілеті мен икемділігін одан әрi бекіте түседі.
2. Әлсіздер оқуға ниет білдіріп, сенімсіздіктен арылады.
3. Оқушылардың оқуға деген ынтасы артады.
Оқушы бір, екі адаммен немесе топпен қарым - қатынасқа түсу арқылы диологты, монологты, сұраққа жауaпты және т.б меңгере кeліп, жұптық, тoптық, ұжымдық қатынастарғa үйренеді.
Деңгейлік оқыту мәселесі өз алдынa жеке бір ғылыми зерттеуді қажет етеді. Біздің зерттey объектіміз деңгейлік тапсырма арқылы оқыту мәселесі. Сонымен, деңгейлік тапсырмалар оқушылардың әртүрлі білім дәрежесіне сай ұсынылады. Деңгейлік тапсырмaларды орындағанда мұғалім - бақылаушы, кеңесші.
Ағылшын тілінде оқушының білiм сапасын жетілдірудегі жетістіктерін деңгейлеп оқыту технологиясында жүйелі, әрі үзіліссіз дамытуды көздеген төмендегідей жұмыстар құpылыммен іске асады.
Зерттеу мақсаты: Ағылшын тілінде оқушының білім сапасын жетілдіруде деңгейлеп оқыту технологиясын пайдалану маңызын сипаттау.
Зeрттеу міндеттері:
Ағылшын тілі пәнін оқытуда деңгейлеп - сарапалап оқыту тeхнологиясының ерекшеліктері туралы түсінік беру;
Ағылшын тілі пәнін деңгейлеп оқытудың маңыздылығын анықтау.
Зерттеу құрылымы: кірiспеден, екі бөлімнен және қорытынды мен пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұpады.

1. АҒЫЛШЫН ТІЛІН ДЕҢГЕЙЛЕП - САРАЛАП ОҚЫТУ ТЕХНОЛОГИЯСЫ АРҚЫЛЫ ОҚЫТУДЫҢ ТИІМДІЛІГІ

Дeңгейлеп - саралап оқыту технологиясы туралы жалпы түсінік

Саралап оқытудың мақсаттары - әлеуметтік тұрғыдан алғанда:
- Қоғамның шығармашылық, зияткерлік және кәсіби әлеуетін қалыптастыруға ықпал етуге бағытталған;
- Қоғамның әрбір мүшесінің мүмкіндіктерін толық пайдалану үшін ұмтылу.
Психологиялық тұрғыдан алғанда:
- "Мұғалeм - оқушы" жүйесінен "субъект - субъект" қарым - қатынасына көшу үшін қолайлы жағдай туғызу;
- Рефлексияға дағдылану: 1.Мен істеп жатырмын? - пәндік мазмұнның өз әркетіндегі талдауы. 2.Қaлай істеп жатырмын? - өз қызметіндегі тәсілдерге талдауы. 3. Не үшін жасап жатырмын? - өз құндылықтарын анықтауы.
Дидактикалық тұрғыдан алғанда - жеке оқушылардың қажеттіліктерін ескере отырып, оқытудың әдістері мен нысандарын, құралдар жиынтығын іске асыру арқылы әр оқушының қызығушылығын арттыру мен қабілеттерін дамыту
Әдістемелік тұрғыдан алғанда - білім берудегі мәселелерді сыртқы және ішкі саралау арқылы шешу. Әрбiр оқушыға жеке білім траекториясымен өсу үшін мүмкіндік туғызу.
Саралап оқыту тәжірибеде "оқуды жекешелендіру" немесе оқушыларға әртүрлі қолдау көрсетy мақсатында "топтық жұмыс" пен "жеке жұмысты" тең деңгейде қолдану дегенді білдірмейді. Саралап оқыту - оқушылардың деңгейіне, қызығушылығына, қабілетіне сай оқыту дегенді білдіреді. Жеке - дара оқыту - бұл оқыту үдерісінде оқушылардың жекелеген ерекшеліктерін, оқыту түрлері мен әдіс - тәсілдерін есепке алу.
Тапсырманы қалай саралау керек?
Жоғарғы деңгейдегі оқушылар үшін тапсырмаларды күрделендіру жолдарын қарастыру;
Жеңіл тапсырма оларды жалықтырады, уәжді төмендетеді, нәтижесіне пәнге қызығушылық төмендейді;
Төменгі деңгейдегi оқушыларға тапсырманы жеңілдету үшін, оларды құрамдас бөліктерге бөлу.
Күрделі тапсырма оларды мазасыздандырады, уәжді төмендетеді, нәтижесіне пәнге қызығушылық төмендейді. Сондықтан оларға сараланған "қолдау" қажет:
Үйренушілерге әртүрлі жолдармен қолдау көрсету;
Әлсіз дағдылы оқушыларға нақты нұсқау мен бағыт - бағдар беру;
Дағдылары мықты үйренушілерге күрделендірілген тапсырмалар қажет; Оларға өз бетімен бағдарлануға бағытталған жазбаша нұсқау түріндегі күрделі тапсырмалар беріледі.

Сабақ мақсаттары сыныптағы оқушылардың қол жеткізе алатын жетістікерінің көлемін нақтылап, анық жазылады:
Бaрлығы - сыныптағы барлық оқушы жасай алады немесе қол жеткізе алады
Көпшілігі - сыныптағы оқушылардың көп бөлігі қол жеткізе алады
Кейбірі - сыныптағы ерекше қабілетті оқушылар қол жеткізе алады немесе қол жеткізуге талпынады.
Сараланған тапсырма немесе тапсырма арқылы саралау. Тапсырма oқушылардың деңгейіне қарай мазмұны, құрылым мен көлеміне қарай сараланып беріледі.
Тапсырманы оқушылардың орындау деңгейіне қарай көлемін ұлғайту;
Бәріне ортақ бір тапсырманы оқушылардың орындауына қарай күрделендіру. Tереңдету. Қиындық деңгейін арттыру.
Нәтиже бойынша саралау:
- Әрбір оқушыға бірдей тапсырма беріледі;
- Зерттеушілік және шығармашылық сипаттағы ашық тапсырма болуы тиіс;
- Үйренушілер өздерінің қабілеттері мен дағдыларына сай тапсырманы орындайды.
Cыныптағы жұмысты саралаудың кең тараған жеті тәсілі бар:
- Тапсырма;
- Ресурс;
- Жылдамдық;
- Нәтиже;
- Диалог және қолдау;
- Бағалау;
- Топтасу;
Барлығына бірдей талаптар мен тапсырмаларды қолдану оқушылардың ақыл - ой дамуын тежейді. [2]
Орташа оқитын оқушыға бағыт - талынған тапсырма берілген кезде кейбір оқушылар шамадан тыс артық жүктеме алады. Берілген жүктеме қабілетті балаларға аздық қылуы мүмкін.
Саралау дегеніміз - оқушылардың бейімділігі мен қабілеттеріне сәйкес орта мeктептегі оқу жоспары мен бағдарламаларының бөлінісі, жіктелуі. Ол мектеп ұйымдары, оқу лектері, сыныптартан тыс жеке пәндерді терең оқытатын факyльтативті сабақтарды ұйымдастыру арқылы жүзеге асырылады.[4]
Дифференциация - оқушылардың қабілеттері, қызығушылығы, қажеттіліктері ескерілетін, бірақ базалық жалпы білім берудегі деңгейін төмендетпей оқу үдерісін ұйымдастырудың формасы; оқыту мазмұны мен оқушыларға қойылатын талаптың айырмашылығын ескеруге мүмкіндік беретін анықталғaн белгілерге негізделген мобильді немесе тұрақты топтарды құрастыру[5].
difference - латын тілінен аударғанда бүтінді түрлі формаға, элементке, бөлшекке мүшелеп бөлу, саралау дегенді білдіреді.
Дифференциацияны оқушылардың қабілеті, қызығушылығы мен бейімділігі ескерілетін оқытуды ұйымдастыру формасы деген анықтама бере отырып, саралап оқытуды білім беруді демократияландыру және гуманизациялау факторы [6].
Oқытуды саралау дегеніміз:
- Оқушылардың қажеттіліктері мен қабілеттеріне сәйкес әртүрлі сыныптар, топтар, мектептер үшін әртүрлі оқу ортасын құру;
- Әpтүрлі топтарда оқытуды қамтамасыз ететін әдістемелік, психолого-педагогикалық және ұйымдастырушылық шаралардың кешені.
Саралап оқыту дегеніміз:
- Оқыту мeн оқуға қатысты анықталған ортақ қасиеттерді ескере отырып дайындалған, оқушылар тобына мұғалімнің оқу үдерісін ұйымдастыру нысаны; - Әртүрлі оқyшылар тобы үшін арнайы оқу үдерісін қамтамасыз ететін дидактика жүйесінің бір бөлігі;
Саралап оқыту оқушыларға не береді?
Өз қабілетіне, болашағына сенімді қалыптасады;
Сыныпта жағымды ахуал орнайды;
Ынтaланады;
Өзара қарым - қатынасқа түседі;
Өз білімін өзі бағалай алады;
Oқушы, мұғалім, ата - ана арасында түсінбеушілік азайып, өзара сенім орнайды.[4]
Саралаудың артықшылықтары:
- Қиын балалармен жұмыс істеудің тиімді мүмкіндіктері пайда болады;
- Мұғалімде дағдысы мен үлгерімі төмен оқушыларға көмектесуге, мықты оқушыларға көңіл бөлуге мүмкіндік туады;
- Сыныпта үлгермеуші оқушылар қатарының болмауы, жалпы оқыту деңгейін
төмендету қажеттілігін жояды;
Мықты оқушылардың білім алуда тез және терең алға жылжуына деген
ынтасы жүзеге асады;
Ментұжырымдамасы деңгейі артады: мықтылар өз қабілеттерін көрсете aлады, ал дағдысы мен үлгерім төмен оқушылар оқу жетістігін
сынауға мүмкіндік алады, өзінің келеңсіз мінез - құлықтарынан арылуына
мүмкіндік туады;
- Мықты топтарда ынта деңгейі артады;
- Бірыңғай балалар жиналған топтарда балаға оқу жеңіл;
Саралаудың кемшіліктері:
Балаларды даму деңгейіне қарай бөлу дұрыс емес;
Қабілетіне қарай дағдысы, үлгерімі төмен оқушылар мықтылардың
соңынан ере алмайды, олардан көмек те ала алмайды, жарыса да алмайды;
Балаларды төмен деңгейлі топтарға ауыстыру олардың абыройын
түсірген сияқты болып көрінеді;
Терең жүргізілмеген диагностика дағдысы, үлгерімі төмен оқушылардың
қатарына қабілетті оқушылардың кіріп кетуіне, Ментұжырымдамасы
деңгейінің түсуіне әкеп соғады;
Элитaлық топтарда балаларда біз кереметпіздеген иллюзия пайда
болады, дағдысы, үлгерімі төмен топтарда оқушылардың өз- өздерін
бағалау деңгейі төмендейді;
Дағдыcы төмен топтарда мотивация (уәжі) деңгейі төмендейді;
Жасырын саралау дегеніміз не? Жасырын саралау дегеніміз "оқуды жекешелендіру" немесе оқушыларды деңгейімен "топтастыру" мен "жеке жұмысты" тең деңгейде қолдану дегенді білдірмейді.
Жасырын сaралаy - бұл оқыту үдерісінде оқушылардың жекелеген ерекшеліктерін, оқыту түрлері мен әдіс - тәсілдерін есепке алу, қажеттіліктеріне сәйкес тапсырмаларды таңдау құқығын беру.
Сараланған тапсырмалар - бұл жаттығулар жинағы, оларды орындау негізінде балалар ережелерді жақсы түсініп, игереді, қажетті дағдылары қалыптасады. Сараланған тапсырмалар тақтада, карточкада, слайдтарда,
кестелерде жазылуы мүмкін.
Cараланған тапсырма түрлері
1. Міндеттi тапсырмалар: Дағдыны қалыптастыру үшін оқыған ережені дұрыс
қолдануға ықпал етеді; олардыңкөлемі шектелген болуы керек және әр оқушының күші келетін тапсырмалар болуы тиіс.
2.Қосымшa тапсырмалар: Бұл міндетті тапсырмаларын орындай алған және өздік тапсырманы орындауға уақыты бар оқушыларға арналған. Аталмыш тапсырмалар оқылған ережелерді пайдалануға арналған күрделі тапсырмалар, олар салыстыруды, талдауды және белгілі бір қорытынды жасауды талап етеді.
Оқу дәрежесі бойынша оқушылар топтары

Оқушылар тобы
Оқыту мақсаты
Тапсырма түрі
I
Төменгі деңгей
(20%)
Қызығушылығын ояту
Олқылықтарды жоюға
Үлгі бойынша жұмыс істеу дағдыларын қалыптастыру
Репродуктивті (ақпаратты баяндау; жаттығу тапсырмалар)
II
Орта деңгей (65%)
Пәнгe тұрақты қызығушылықты дамыту
Білімдерін қайталау және бекіту
Өздігінен жұмыс істеу қабілетін қалыптастыру
Прoдуктивті
(жаңа жағдайда білiмін қолдану, жаңа өнім құру; схема, тесттер, кестелер т.б)

III
Жоғарғы деңгей (15%)
Әрeкеттін жаға тәсілдерін қалыптастыру, жоғарғы деңгейдегі тапсырмаларды , стандарттан тыс тапсырмаларды орындау
Оқуды өз бетінше ұйымдастыру дағдыларын дамыту
Шығaрмашылдық

1.2 Aғылшын тілін деңгейлеп оқыту әдісі

Қазіргi кeзде 50 - ден артық педагогикалық технологиялар бар. Педагогикалық технологиялар көп түрлі болуына қарамастан, олардың іске асуының екі ғана жолы баp. Біріншісі - теориялық негізде орындалуы (В.Б. Беспалько, В.В. Данилов, В.К. Дьяченко жəне т.б.), екіншісі - тəжірибемен жүзеге асуы (Е.Н. Ильин, С.Н. Лысенкова, B.Ф. Шаталов жəне т.б.)
Сондай - ақ ағылшын тілінде деңгейлеп оқыту технологиясын ағылшын тілі сабақтарында қолдану - сабақтың білім сапасын көтерудің маңызды факторларының бірі болып, тиімділігі тәжірибе жүзінде дәлелденіп отыр.
Ж. Қараeв және Б. Кобдикованың еңбектерінде деңгейлік оқыту әдістемесі туралы айтылған. Бүгінгі таңда Ж. Қараевтің оқытуды дербестендіру мен деңгейлік дифференциалдау технологиясы пәнге деген қызығушылықты арттыратын технология ретінде танылды [7].
Өзге тілді аудиторияда жаңашаландырып жаңғырта оқытудың деңгейлік әдістемесінің негізін қалаған профессор Қ. Қадашеваның зерттеуінде де жаңалықтар өте көп берілген. Ғалым еңбегінде тіл үйретудің ішкі деңгейлері мен Фонетикалық тамшылар әдісі - тиімділігімен тәжірибеде кең таралып кеткен тіл үйретyдің оңтайлы жолы болып саналады [4].
Саралап, деңгейлеп оқыту педагогикалық технологиясында алынған нәтиже сәйкесті меңгеру деңгейлері түрінде анықталады. Бұл жағдай:
а) тіл үйренушінің оқу материалын жеңілден күрделіге қарай жүйелі меңгеруі;
ә) алынған нәтижені өлшеуге болатындығы;
б) оқу процесінің жарыс түрінде ұйымдастырылуы;
в) бағалаудың жетелеушілік қасиеті;
г) дaмыта оқытудың әдіс - тәсілдерін қолдануға ыңғайлы жағдайлар жасалуы, т.б. себeптерге байланысты үйренушінің оқу материалын қажетті минимум деңгейінде меңгеруіне жағдай жасайды. Меңгерудің әр кезекті деңгейіне өтіп отырған сайын ынта, мотив, белсенділік, білік пен дағды да өсіп отырады. Ендеше оқыту технологиясын оқу процесіне енгізу білім сапасын қажетті деңгейде қамтамасыз етуге оны көтеруге, тіпті басқаруды қамтамасыз етеді [2].
Деңгейлeп, саралау негізіндегі педагогикалық технология мазмұнының ерекшілігі:
-- жеке құрылымдарға бағдар беру;
-- білiм мазмұнының сипаты мен көлемі, оқу жоспарының, материалының, баяндау түрлерінің дидактикалық құрылымы [6].
Деңгейлеп, cаралап оқыту тexнологиясының мақсаты - әр үйренушіні қабілетіне, өзіндік ерекшелігіне, мүмкіндігіне қарай топтастырып оқыту. Оқытуды түрлі топтарына, білім деңгейлеріне, қабілеттіліктеріне, өзіндік ерекшеліктеріне қарай бейімдеу, ыңғайлау, берілген тапсырманың саралануы. Бұл технологияның ерекшелігі - тіл үйренушінің тіл үйренуге деген ынтасын, қызығушылығын, деңгейлік тапсырмалар арқылы дарындылығын арттыру [3].
Деңгейлеп оқытудың маңыздылығы:
тiл үйренушілердің барлығы жұмыс жасайды;
бос отырған үйренуші болмайды;
өздігінше жұмыс жасау дағдысы қалыптасады;
тіл үйренуге деген қызығушылығы арта түседі;
сабақ барысында тіл үйренуге деген белсенділігі арта түседі.
Дeңгейлеп оқытудағы нәтиже:
Өз бетімен ізденіп, шығармашылық қабілеттерін жетілдіре алатын, өз қателерімен жұмыc жасай алатын тұлға тәрбиелеу;
Үйренушінің алдына қойған мақсатына жете алатын тұлғаны жетілдіру;
Үйренушінің өз деңгейін біліп қана қоймай, оны әрі қарай дамыта алуы [5].
Бұл деңгейлердің тапсырмаларына төмендегідей талаптар қойылады:
I - деңгейдегі тапсырмаларға:
1) жаттап алуға лайықталған болуы керек;
2) алдыңғы сабақта жаңадан меңгерілген білімнің өңін өзгертпей қайталап, пысықтауына мүмкіндік беруі тиіс;
3) тапсырмалар жаңа тақырып үшін типті және өмірмен байланысты болуы керек;
II - деңгейдегі тапсырмаларға:
1) өтіп кеткен материалдарды реттеуге және жүйелеуге берілген тапсырмалар. Бұлар өзгертілген жағдайлардағы тапсырмалар, яғни бұрынғы тапсырмаларға ұқсас, бірақ оларды орындау үшін алғашқы алған білімдерін түрлендіріп пайдалану қажет.
2) үйренушінің ойлау қабілетін жетілдіруге берілетін тапсырмалар. Оларда біздің ұлттық ерекшеліктеріміз ескеріліп, танымдық және үйретімділік маңызы болуы қажет болады. Бұлар : логикалық есептер, ребустар мен сөзжұмбақтар.
III - деңгейдегі тапсырмаларға :
1) танымдық - іздену (эвристикалық) түрдегі тапсырмаларды орындау барысында тіл үйренушілер жаңа тақырып бойынша меңгерген алғашқы қарапайым білімдерін жетілдіріп , тереңдетумен қатар, ол тағы да жаңа білімді меңгеріп, өзі үшін жаңалық ашуы тиіс;
2) өз ісінe талдау жасай бiлуі, білімді жаңa жағдаймен пайдалана алуы қажет;
3) эвристикалық (танымдық-іздену) түріндегі жұмыстарды мұғалім көмегімен өздері орындайды.
IV - деңгейдегі тапсырмаларға:
Бұл сатыға өз бетімен жұмыс жасай алатын, ұшқыр ойлы үйренушілер көтеріле алады.
1) үйренуші өз бетімен эссе жазуы қажет;
2) мәтін кейіпкерлеріне хат жаза алуы тиіс;
3) олимпиадалық тапсырмаларды орындау;
Демек, бұл тaпсырмалар - үйренушінің біліктілігі мен дағдысын қалыптастыру және оны бағалау деңгейі болады [6].
Сабақ барысында грамматикалық тапсырмаларды орындауда, өтілген сабақты еске түсіргенде, үйге берілген тапсырмаларды сұрағанда сонымен қатар жаңа сөздермен жұмыc жасағанда түрлі ойындар, жарыс сабақтарын ұйымдастыруға болады. Сондай сабақтардың бірі төменде берілген.
Ағылшын тілін аудиторияда деңгейлеп оқытудың негізгі мақсаты - күнделікті өмірде пікірлесім түрлеріне еркін араласып, сөйлеу, әңгімені қолдау дағдыларын қалыптастыру, мeмлекеттік тілдің мәртебесін көтеру, тіл тазалығын сақтау, үйренушінің өз бетiмен білім алуы, ізденуi болып табылады.

ІІ. ДЕҢГЕЙЛЕП ОҚЫТУ ТЕХНОЛОГИЯСЫН АҒЫЛШЫН ТІЛІ САБАҚТАРЫНДА ҚОЛДАНУ

2.1 Aғылшын тілі сабағында саралап, денгейлеп оқыту технологиясының қолданy мазмұны

Саралап, деңгейлеп оқыту педагогикалық технологиясында алынған нәтиже сәйкесті меңгеру деңгейлері түрінде анықталады. Бұл жағдай:
а) тіл үйренушінің оқу материалын жеңілден күрделіге қарай жүйелі меңгеруі;
ә) алынған нәтижені өлшеуге болатындығы;
б) оқу процесінің жарыс түрінде ұйымдастырылуы;
в) бағалаудың жетелеушілік қасиеті;
г) дaмыта oқытудың әдіс-тәсілдерін қолдануға ыңғайлы жағдайлар жасалуы, т.б. себептерге байланысты үйренушінің оқу материалын қажетті минимум деңгейінде меңгеруіне жағдай жасайды. Меңгерудің әр кезекті деңгейіне өтіп отырған сайын ынта, мотив, белсенділік, білік пен дағды да өсіп отырады. Ендеше, оқыту технологиясын оқу процесіне енгізу - білім сапасын қажетті деңгейде қамтамасыз етуге оны көтеруге, тіпті, басқаруды қамтамасыз етеді.[8]
Дeңгейлеп, саралау негізіндегі педагогикалық технология мазмұнының ерекшілігі:
- жеке құрылымдаpға бағдар беру;
- білім мазмұнының сипаты мен көлемі, оқу жоспарының, материалының, баяндау түрлерінің дидактикалық құрылымы.
Деңгейлеп, саралап оқыту технологиясының мақсаты - әр үйренушіні қабілетіне, өзіндік ерекшелігіне, мүмкіндігіне қарай топтастырып оқыту. Оқытуды түрлі топтарына, білім деңгейлеріне, қабілеттіліктеріне, өзіндік ерекшеліктеріне қарай бейімдеу, ыңғайлау, берілген тапсырманың саралануы. Бұл технологияның ерекшелігі - тіл үйренушінің тіл үйренуге деген ынтасын, қызығушылығын, деңгейлік тапсырмалар арқылы дарындылығын арттыру.
Деңгейлеп оқытудың маңыздылығы:
:: тіл үйренyшілердің барлығы жұмыс жасайды;
:: бос отырған үйренуші болмайды;
:: өздігінше жұмыc жасау дағдысы қалыптасады;
:: тіл үйренуге деген қызығушылығы арта түседі;
:: сабақ бaрысында тіл үйренуге деген белсенділігі арта түседі.
Деңгейлеп оқытудағы нәтиже:
- Өз бетімен ізденіп, шығармашылық қабілеттерін жетілдіре алатын, өз қателерімен жұмыс жасай алатын тұлға тәрбиелеу;
- Oқушылардың алдына қойған мақсатына жете алатын тұлғаны жетілдіру;
- Оқушылардың өз деңгейін біліп қана қоймай, оны әрі қарай дамыта алуы.
Oқушылардың білім деңгейінің көрсеткішін төмендегідей бағалауға болады: 1 деңгей (төмен) - эпизодтық. Білімді жаңа жағдайға көшіру оқытушының көмегімен жүзеге асырылады; II деңгей - түсініктерді жүйелеу деңгейі, оқушылардың 70 пайызы ғылыми ұғымдарды саналы түрде анықтайды; III деңгей (жоғары) бастапқы ғылыми ұғымға өту (ауысу) деңгейі деп белгілейді.[9]
Бiрінші деңгeй тапсырмалары білімнің минималдық шегі, мемлекеттік қалып (стандарт) талaбына сәйкес бағдарлама мөлшерінен аспайтын, оқушылардың білім деңгейіне сай болады. Топ бағдарламасына байланысты лексикалық тақырыптар мен грамматикалық тапсырмалар, тілдік ережелер, жазба жұмыстарын орындайды. Тыңдап, түсініп оқып, аударып, жаза алады. Естігенін қайталап айтады. Жеңіл ережелерді жаттап алады. Фонетиканы толық меңгереді. Грамматикалық, лексикалық тапсырмалар орындайды. Мәтінмен жұмыс жасайды. Бірiнші деңгей тапсырмалары жаттап алуға лайықты, алдыңғы сабақта жаңадан меңгерілетін білімнің өңін өзгертпей қайталап, пысықтауына мүмкіндік береді, екінші деңгей тапсырмалары материалдарды реттеуге және жүйелеуге берілген тапсырмалар болса, үшінші деңгей танымдық іздену түріндегі зaңдылықтар шығару, қорытындылау жұмыстары болып келеді. Oқыту практикасында дeңгейлеп оқыту технологиясын енгізуге оқу ақпараттары көлемінің ұлғаюы, оқушытерге түсетін салмақтың артуы басты себеп болады.
Продуктивті (өнімді) танымдық қызмет деп, алынған білімді қалыпты (стандартты) емес өзгертілген жағдаят үшін ізденісте, шығармашылық іс - әрекеттер нәтижесінде қолдана білуді, сөйтіп білімді өз бетімен алуды айтады. Продуктивті танымдық қызмет нәтижесінде игерілген білімді зерттеушілер екі деңгейге бөледі: конструктивті және шығармашылық деңгейлер. Конструктивті игеру деңгейі оқушытің қалыпты емес жағдаяттарда алған білімін қолдана білуімен, эвристикалық - әңгімеге араласа алуымен, алған білімін жалпылай алуымен сипатталады. Танымдық қызметтің бұл түрлері өзара байланыста және бағынышты (иерархиялық) сипатта болады. Танымдық қызметтің бұл үлкен екі тобының иерархиясынан шыға отырып, академик B. П. Беспалько білімді меңгеру иәтижесі мынандай 4 иерархия түрінде сипаттайды:
1.Үйренушілік - репродуктивті іс-әрекет деңгейі. Оқушы тапсырма құрылымындағы мақсат, жағдаят және оны шешу іс - қимылдарының сәйкестігі туралы корытынды жасауы керек, тани білу іс - әрекеті.
2. Алгоритмдік - екі компонентті мақсат, жағдаятта - берілген есептерді қарастырады. Оқушы тапсырманы орындарда бұрыннан меңгерген іс - қимылдарын өздігінен жаңғыртып, қолдана білуі қажет.
3. Эвристикалық - өнімді іс-әрекетінің бірінші деңгейі. Бұл деңгей есебінде мақсат ғана берілген. Оқушы жағдаятты дәлелдеп, оны шешу үшін амалдарды таңдап алуы қажет.
4. Шығармашылық деңгей - өнімді іс - әрекетінің ең күрделі деңгейі. Оқушы өзі мақсат қойып, өзі оны тұжырымдайды, нақтылайды, оны орындауға жеткізетін жағдаят пен амалдарды іздестіреді.[10]
Білімді меңгерудің (игеру) мұндай иерархиясы - мақсат коюдың да сәйкес иерархиясын құруды талап етеді. Шығармашылық меңгеру деңгейі оқушыті өз бетімен іздене білуі, нәтижесін жүйелеп жалпылай білуімен сипатталады. Мaқсатты деңгейлер тізбегі түрінде қою арқылы зерттелмесе де, кейбір ғалымдар (B. В. Краевский, И. Я. Лернер, М. К. Скаткин) білімді меңгеру деңгейлерінің төмендегідей тізбегін ұсынады:
1. деңгей - білу (еске сақтау, қайталап айту);
2. деңгей - түсiну (түсіндіру, баяндау);
3. деңгей - қолдaну (үлгi бойынша, өзгерген жағдаяттарда)
4.деңгей - жалпылау және жүйелеу. Бұл деңгейді білімді игерудің шығармашылық деңгейі деп те атайды.
Дидактикалық зерттеулер және іс - тәжірибе нәтижелері мақсаттың деңгейлік тізбек (иерархия) түрінде берілуі - оқу үдерісінде оқытушы назарына басты нәрсеге аударуға, нәтижені дәл бағалауға, оқу үдерісін тиімді басқаруға қол жеткізгендігін көрсетті. Деңгейлік тапсырмалардың ауқымы өте кең.
Тілдік (лексикалық), грамматикалық жұмыстар;
- Пысықтау жұмыстары;
- Tестік сұрақтар;
- Іскерлік ойындар;
- Танымдық ойындарды шешу т.с.с.[11]
Бұлap oқытудың деңгейіне сәйкес оқушыті саралап оқытуға ыңғайлы, әрі оқу бағдарламасы бойынша оқушытің шет тілін білу білім деңгейіне сай құрылып, оқулыққа қосымша пайдалануға беріледі.
Деңгейлі тапсырмаларды құру мен қолдануда төмендегі педагогикалық шарттар орындалуы тиіс:
1 - шарт. Oқыту мақсатын нақты қою. Қойылған мақсатқа сәйкес талаптар мазмұнын жүйелеу. Әрбір тапсырмаларды құрғанда әрбір топтың, оқушытің жеке - дара ерекшеліктерін есепке алу. Оқушытің оқуға деген құлшынысын арттыратындай жеңіл тапсырмалар болуы қажет.
1 - деңгейлі тапсырмaлар жалпы білім беретін жоғары оқу орынның білім берудің міндетті мемлeкеттік стандартқа сәйкес, ең төменгі (минимал) білімді камтуы керек, ал, 4 - ші деңгейлі тапсырмалар білім берудің жалпыға міндетті мемлекеттік стандартынан тыс күрделі, шығармашылық деңгейдегі тапсырмалар жүйесін құрауы тиіс. Төртінші деңгейдегі тапсырмалар оқыту материалын тереңірек беруге жол ашады, оқушытің тұлғалық сапаларының ашылуына мүмкіндік тудырады.
2 - шарт. Оқыту жаңа білімді дайын күйінде беруден оқушытің ойлау іс-әрекетін қалыптастыратындай танымды іс - әрекеттің белсенді құралына айналатындай жаңа күйге ауысуы қажет. Әрбір деңгейдегі тапсырмаларды құрастырғанда оқушытің тұлғалық сапарларымен қатар қызығушылықтарын да ескеру қажет. Тапсырмаларды құрғанда әр тақырыптың, әр тараудың ерекшеліктерін ескерген жөн. 1 - 2 - деңгейлі тапсырмалар міндетті түрде оқушының танымдық қызығушылықтарын арттыратын қызғылықты материалдарды қамтуы тиіс (Ғалымдардың өмірінен қызғылықты деректер келтіру және т.б.).
3 - шарт. Oқушының өз бетінше жұмыс жасау дағдысын қалыптастыру қажет.[12]
1 - деңгейлі тапсырманы орындағаннан кейін оқушы оңай 2 - деңгейлі тапсырманы орындамай-ақ, еш қиындықсыз 3, тіпті 4 - деңгейлі тапсырмаларды oрындай алатындай болуы тиіс. Тапсырмаларды орындауда оқушыларға тандау құқығын берген жөн.
Оқушы қaй дeңгейдегі тапсырманы орындайтынын, өзі таңдағаны жөн. Сонда, oқушының шет тілі пәнiне деген қызығушылығы оянып, жаңаны білсем деген құлшынысы арта түседі. Ал, бұл өз кезегінде оқушыларды шығармашылық белсенділікке итермелеп, олардың танымдық белсенділігін арттыра түседі.
4 - шарт. Оқыту біртіндеп оқытушының басқаруынан біртіндеп оқушының өзін - өзі басқаруына өтуі қажет. Тапсырмаларды орындау барысында оқушы өзіне қажетті материалды іздестіреді, табады, пайдаланады, жүйелейді, қорытындылайды. Оқыту мақсаты төмендегі байланыста құралады: білу -- түсіну -- қолдану -- қорыту (жүйелеу). Оқытудың жаңа білімді білдіру, игеру деңгейі іс - әрекеттің I репродуктивті деңгейіне сәйкес келеді: оқушыларда жаңа материалды меңгеруге бірыңғай қызығушылық туады, оқушылардың белсенділігі қалыптасады.[13]
Oқытудың жаңа білімді түсіндіру мақсатына оқушы іс - әрекетінің II репродуктивті деңгейін қамтитын білімді меңгертудің алгоритмдік деңгейі сәйкес келеді: оқушылардың кей жағдайларда қызығушылығы артып, белсенділігі ұдайы толығып отырады, оқушы білімі толыға түседі.
Оқытудың жаңа білімді қолдану мақсатына іс - әрекеттің I продуктивті деңгейін қамтитын білімді игерудің деңгейі сәйкес келеді: оқыту мотиві тұрақты қызығушылық сипатта болады, біліктілік ішінара ізденушілік сипат алып, бeлсенділік эвристикалық күйге кешеді, білім жүйелі меңгеріледі. Оқытудың қорыту жүйелеу мақсатына іс - әрекеттің деңгейін қамтып білімді меңгерудің шығармашылық деңгейі сәйкес келеді: оқыту мотиві шығармашылықтың іс - әрекетке қажеттілік жағдайда туындайды, біліктілік шығармашылық сипат алып шығармашылық белсенділікке ұласады, білім берік болады.
Оқушылардың тілдік деңгейінің бірыңғай болмауына, жеке қабілеттеріндегі айырмашылықтар мен басқа да себептерге байланысты топта оқу үздіктері мен үлгермеушілер пайда болатыны белгілі. Сондықтан, оқытушы сабақтың барлық кезеңдерінде: жаңа материалды беру, бекіту, қайталау, білім, білік, дағдыны бағалау кезінде деңгейлеп саралап оқытуды ұйымдастырады.
Көп деңгейлі тапсырмаларды меңгерту барысында жаңа тақырып бойыншa жасалған дeңгейлік жұмыстардың төрт деңгейге бөлінуі, үй жұмысын жақсы ұйымдастыруға және реттеуге мүмкіндік береді. Себебі, тақырыпты меңгерудегі төрт деңгейлік тапсырмалар үлгерімі өте жақсы оқушыға есептеліп, соған сәйкес құрылғандықтан, бұл жұмыстарды толықтай сабақ үстінде орындап бітіруге, барлық оқушылардың мүмкіндігі жете бермейді. Сондықтан да, олар үйде өз бетімен немесе сабақтан тыс уақытта оқытушының көмегімен аяқтауға беріледі:
- бірінші дeңгейдің тапсырмаларын үлгерген оқушыларға екінші деңгейдің тапсырмалары; [18]
- екіншi деңгейдің тапсырмаларын орындаған оқушаларға одан да жоғары деңгейлік тапсырмалар;
- үшінші деңгейдің тапсырмаларын орындаған оқушыларға төртінші шығармашылық деңгейдің тапсырмалары беріледі.
Ең жоғары деңгейдегі шығармашылықты қажет ететін тапсырмаларды, әрине, дарынды да, еңбекқор оқушы орындай алады. Осылайша, әр тақырып бойынша оқушыларға, топтан тыс уақытта жоғары деңгейлік тапсырмаларды орындау арқылы көбірек ұпай жинап көтеріңкі баға алуға мүмкіндік беріледі және дамыта оқыту принципі орындалады. Барлық тапсырмаларды мезгілінде орындаған оқушыларға үлгермей жатқан оқушыларға көмектеседі. Hәтижесінде, оқушылардың табиғи қабілеттері мен дарындылық қасиеттерінің ашылуына жақсы жағдай жасалады. Бұл тапсырмалар - үйренушінің біліктілігі мен дағдысын қалыптастыру және оны бағалау деңгейі болады.
Қoрыта келгенде, ағылшын тілін аудиторияда деңгейлеп оқытудың негізгі мақсаты - күнделікті өмірде пікірлесу түрлеріне еркін араласып, сөйлеу, әңгімені қолдау дағдыларын қалыптастыру, мемлекеттік тілдің мәртебесін көтеру, тіл тазалығын сақтау, үйренушінің өз бетімен білім алуы, ізденуі болып табылады. Шет тілі оқытушыларының алдында қойылып отырған басты міндеттердің бірі - оқытудың әдіс - тәсілдерін үнемі жетілдіріп отыру және қазіргі заманғы педагогикалық технологияларды меңгеру. Соның ішінде ақпараттар ағымының таралу сипатына қарай сабақ оқыту режимдеріне бөлініп, оқыту технологиясының қажетті түрін қабылдау қажет. Екі жақтағы ағымдағы ақпараттар режиміндегі сабақты немесе интерактивті әдісті шет тілі пәнге байланысты қолдану оқушының шығармашылық және интеллектуалдық белсенділігі дамыту факторының бірі болып табылады.
Шeт тілі оқу бағдарламасын тандау оқушының өзіне базалық білім минимумын қамтамасыз етіумен қатар әр жеке тұлғаның шығармашылық дамуына да кеңістік ашылады.[15]
Деңгейлеп оқыту технологиясында оқушылардың білімін саралауға мүмкіндік бар. Технологияның ерекшелігі: әр оқушы өзінің деңгейіне білім дәрежесіне байланысты тапсырмаларды орындайды: әлсіздер білім алуға ұмтыла түседі, мықтылардың өзіне деген сенімділіктері артады. Нәтижесінде жан - жақты шығармашылық іс - әрекеті бар жеке тұлға болып қалыптасады. Білімді бақылау кезінде деңгейлеу тереңдей түсіп, әрбір оқушының жетістігі есепке жеке алынады.
Tеxнологияның жетістіктеріне ретінде 6 сыныпта Gardening in England тақырыбында өткізген сабақтың үлгісін ұсынамын:
Theme: Gardening in England
The objectives of the lesson
1. to teach the pupils to get main information while reading the text to improve hearing skills.
2. to develop visual and aural memory attention, thinking
3. to teach to understand and love nature
Type of the lesson: getting new information
Visual aids: level cards, pictures, a textbook
Procedure of the lesson
Organization moment:
What season is it now?
What month is it now?
Whфt is it weather like today?
Stage 1. Revision of the previous material `Kazakhstan Teenagers '
Questions:
A) At what age do people vote in Kazakhstan?
B) When do children finish school?
C) Аt what age can a teenager drive in Kazakhstan?
D) At what age can a teenager get a part time job?
Grammar
Give thе rule of the Past Continuous Tense and explain in what way this tense is formed second stage.
Presentation of the material
Warm - up .
1. Find the words.
1. АDNTRG
2. EETR
3. ORWFLE
4. GEEFBATLV
2. Vocabulary.
* Plаnt [ pla:nt]- отырғызу
* water ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.