Ұжымдық жұмыстарды қолдана бастауыш сынып оқушыларының бірлесттікке үйрету
С.БАИШЕВ УНИВЕРСИТЕТІ
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: Қазақ тілі сабағында оқушылардың қызығушылығын топтық жұмыстар арқылы арттыру
(Жаңартылған білім беру мазмұны аясында қазақ тілін оқыту әдістемесі)
6В01311 Бастауышта оқыту педагогикасы мен әдістемесі - 201 топ
Орындаған: Махмұт А.М
Жетекші: Сейтенова С.С
Қорғауға жіберілді (жіберілмейді)
Жалпы білім беру, әлеуметтік-
экономикалық пәндер бірлестігінің
жетекшісі________ Ситенова С.С
___ __________________2021 ж.
Ақтөбе - 2021
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
I ТАРАУ ҚАЗАҚ ТІЛІ САБАҒЫН ОҚЫТУДЫҢ ӘДІС ТӘСІЛДЕРІ1.1 . Бастауыш сынып оқушыларының ұжымдық танымының теориялық негіздері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...51.2. Қазақ тілі сабағында топтық, жұптық ұжымдық таным іс-әрекетінің педагогикалық ұйымдастырылуының мүмкіншіліктері ... ... ... ... ... ... ... ... ... 10II ТАРАУ ОҚЫТУ ҮРДІСІН ЖЕТІЛДІРУДЕГІ ТОПТЫҚ, ҰЖЫМДЫҚ ОҚЫТУ ТҮРЛЕРІНІҢ МАҢЫЗЫ2.1.Оқушылардың ұжымдық топтық жұмыстарын іс-әрекеттерін ұйымдастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 182.2. Қазақ тілі сабағында топтық, жұптық ұжымдық таным іс-әрекеттерін дамытудағы педагогикалық-психологиялық шарттар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...22
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...24
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ..26
КІРІСПЕ
Тақырыптың өзектілігі. Қазіргі таңда білім берудің негізгі талаптарының бірі білімді үздіксіз жетілдіру және оқыту үрдісін интенсивтендіру болып табылады. Мұның нәтижесі білімдерді терең және жоғары мәдениетті, ғылым мен техниканың жаңа жетістіктерін игерген азаматтарды тәрбиелеумен тығыз байланысты.
Мектеп тек белгілі бір білім қорына ие азаматты тәрбиелеп қана қоймай, еңбек сүйгіш, білім негіздерін терең меңгерген зияттыазаматты тәрбиелеп шығаруытиіс. Мұның барлығы білім беру мен тәрбиелеудің сапасын көтеруді, әрбір пәнді оқытудың ғылыми деңгейін жоғарылатуды талап етеді. Осы деңгейлерді жоғарылатудың бір түрі ретінде мектеп тәжірибесіндегі топтық, ұжымдық оқыту түрлеріне кеңінен тоқталмақпыз.
Көптеген әдіскерлердің еңбектерінде оқу сабақтарын ұйымдастыруды жетілдірудің қажеттігі айтылған. Әрине, мектеп оқушыларының білімдерін бір жүйеге түсіруде оқу сабақтарының әр түрлі түр-пішіндерін ұйымдастыру аса қажет. Оқыту әдістері мен оқу сабақтарының түр-пішіндері бірімен-бірі арқылы жүзеге асады. Оқыту әдістері сабақтың мазмұнының баяндау тәсіліне байланысты болса, оқу сабақтарын ұйымдастыру түр-пішіндері оқушылардың оқу қарекетін ұйымдастыруға тікелей қатысты болып келеді.
Қазақ тілі сабағында ұжымдық, топтық, жұптық іс-әрекеттер әлеуметтік тәжірибені игерудегі,өз мүмкіндіктерін жүзеге асырудағы,өзіндік танымдық қажеттіліктерін іске асырудағы қиындықтарды жеңе отырып тәжірибе жинақтау,бірлесе еңбек теу,қарым-қатынас жасау бірліктеріне ие болу сияқты субьект позицияларын қалыптастыру мүмкіндігімен әрбір оқушыны қамтамасыз ететіндей мұғалім ұйымдастырғанының негізіндегі оқушылардың біріккен іс-әрекеті.
Ұжымдық танымдық іс-әрекеттер белгілі бір дәрежеде оқу материалын меңгеруі,оқу барысындағы Осал жерлері жөнінде оқушылардан кері ақпараттарды жедел алу сияқты өзекті мәселелерді шешуге мүмкіндік жасайды,оқушыныңтұлғалық қасиетін өз мәнінде дамыту үшін маңызды шарт болып табылатын қарым-қатынастың жетіспеушілігін азайтады.
Диалектикалық қарама-қайшылықтардың бірлігі мен күресі деп аталатын заңына сәйкес кез-келген нәрсені дамыту процесінде күрес арқылы қарама-қайшылыықтар пайда болады,олай дамытудың қозғаушы күші де,қозғалыс көзі де қарама-қайшылық.
Зерттеу мақсаты: сабақтан тыс іс-әрекет процесінде бастауыш сынып оқушыларының танымдық белсенділігін қалыптастырудың әдістері мен әдістерін анықтау және сипаттау.
Зерттеу міндеттері:
Бастауыш сыныпқа жаңа білім беру бағдарламасын қолдана отырып топтық жұмыс туралы мәлімет беру;
Ұжымдық жұмыстарды қолдана бастауыш сынып оқушыларының бірлесттікке үйрету;
Оқушыларды топтық жұмыс кезінде қасындағы жұбымен ойласуын, оның ойын тыңдай білуді көрсету;
Зерттеу нысаны.бастауыш сынып оқушыларының танымдық белсенділігі.
Зерттеудің болжамы. Егер бастауыш сынып оқушыларына жаңа білім бер бағдарламасы бойынша топттық оқыту әдісі қолданылса, онда оқушылардың ұжымдық бірлестіктері арта түсер еді.
Жұмысты жазу кезінде келесі зерттеу әдістері қолданылды: әдеби көздерді теориялық-әдіснамалық талдау, жүйелер мен процестерді модельдеу, бастауыш мектепте оқытудың педагогикалық тәжірибесін зерттеу және жалпылау.
I ТАРАУ ҚАЗАҚ ТІЛІ САБАҒЫН ОҚЫТУДЫҢ ӘДІС ТӘСІЛДЕРІ1.1 . Бастауыш сынып оқушыларының ұжымдық танымының теориялық негіздері
Қазақ тілін оқытуда ұжымдық, топтық, жұптық жұмыс түрлері қолданылатын бақылау, бағалау тапсырмаларын, аралық, қорытынды сынақтарды компьютерлік жолмен автоматтандыру кезінде тексеруге кететін уақыт мөлшерін бірнеше есеге үнемдеуге, бақылау мен тексеруде объективтілікке қол жеткізіледі.
Сабақтың тиімді жағының бірі - ол заман талабына сай сабақты электронды оқу құралдарын, интерактивті тақтаны пайдалана отырып жүргізу. Тіл үйренушіге мәтінді электронды оқу құралдарынан компьютер көмегімен тыңдап, сұрақтарға жауап беріп, мәтін негізінде бірнеше грамматикалық тапсырмалар орындауға мүмкіндік берілген. Ең бастысы - тапсырмалар күнделікті өмірде кездесетін жағдаяттарға негізделіп берілген, яғни бұл тіл үйренушінің тілді жеңіл түсініп, тез меңгеруіне көмектеседі. Ұсынылған сабақ жоспары тиімді, кезеңдері байланыстырыла, түрлі тапсырмалармен толық түрде ұсынылған. Егер әр сабақты мұғалім аталған сабақтай жоспарлап, мүмкіншіліктерді, жаңа технологияларды толық пайдаланып жүргізсе, мемлекеттік тілді меңгерген азаматтар санының өсері сөзсіз.
Оқу сабақтары түр- пішіндерінің әртүрлілігінің қажеттілігі білім беру мен тәрбиелеу міндеттерінің сан алуандығымен сипатталады:
оқушылардың ғылым негізі білімдерін жүйелі баяндауға және өз бетімен білім алуға, оларды тәжірибеде қолдана білуге дағдыландыру;
-оқушыларда дүниетанымдық көзқарас қалыптастыру;
-өз білімдерін жалпылауға және жүйелеуге дағдыландыру.
Білім беру және тәрбиелеу міндеттерінің бұл түрлерін тек бір сабақтың көлемінде шешу мүмкін емес. Әдіскерлердің еңбектеріне сүйене отырып оқу сабақтарын ұйымдастырудың түр-пішіндерінің екі түрін бөліп қарастырамыз:
-жалпы түр-пішін;
-нақты түр-пішін.
Оқушылардың танымдық іс-әрекеті адамдық танымның әр түрлілігі және оқыту процесінің қарама-қайшылықтарымен байланыста болатын өзінің жеке қарама-қайшылығымен сипатталады. Практик мұғалімдер қарама-қайшылықтарды таза интуитивті түрде туғызады.олар бұл қарама-қайшылықтарды білімді меңгеру барысындағы қиыншылық ретінде қабылдайды. Қарама-қайшылықтар оқу процесінде обьективті түрде пайда болатын және оның қозғаушы күші болып табылатын басты қозғаушы күш. Қарама-қайшылықтың,қозғаушы күштің қалыптасуының шешуші шарты болып оқушының өзіндік санасындағы ішкі сипатқа ие болатын және оған қиыншылық ретінде танылатын қарама-қайшылықтың қалыптасуы болып табылады.сонымен қатар қарама-қайшылықтарды танымдық қызығумен байланыстырған бірнеше ғалымдар,психологтарболды: Л.Божович,Б.Теплова,Н.Морозова,Л.Сл авина және тағы басқалары. Қарама - қайшылықтарды шешудің мәні әрбір балаға қоршаған ортаны танып білуіне,өзінің тұлғалық қасиеттерін іске асыруына,өзін-өзі тануына көмектесуде. Сондықтанда ұжымда мұғалім оқушыны оқу барысында туындаған қиыншылықтарды,кедкергілерді жоюға саналы түрде ұмтылдыра отырып осы қарама-қайшылықтарды шешудің сәйкес тәсілдерін айқындауда және оларды қолдана білуде жетекші роль атқарады. Оқушылардың басқа да әлеуметтік қауымдастықтар жүйесіне араласуы,олармен әрекеттесуі,дербестенуі оқу-тәрбие процесінде және ұжымда,тағы басқаларда жүзеге асырылады.
Микрожүйе ретінде оқушы өзінің қалыптасуында өзіндік дамуының қарама-қайшылықтарына кездесіп отырады. Оқушылардың өзіндік қарама-қайшылықтарын-оқушыларды танымдық бірлестіктерге,іс-әрекеттерге үйрету арқылы,оқушы мен мұғалім қарым-қатынасының жақсы болуы негізінде құрбыларымен қарым-қатынас жасау арқылы шешуге болады. Сонымен қатар оқушының өзін-өзі бағалауы мен басқа да тұлғалық қасиеттерінің тиімді қалыптасуы мен оның толыққанды дамуы өзара әрекеттестікте болуы қажет. Осылайша іс-әрекет пен танымның субьекті болып табылатын микрожүйе ретінде тұлғаның дамуының қарама-қайшылықтарын шешу қажеттігі-оқушылардың қарым-қатынасы,өзара әрекеттестігі және ынтымақтастығы ретінде ұйымдастыруды қажет етеді.
Оқу процесінің субъектілерінің қарым-қатынасы мен өзара әрекеттестігінің фономені психологиялық және педагогикалық әдебиеттерде және мектеп тәжірибесінде ұжымдық-танымдық іс-әрекет деп түсіндіріледі. Қазіргі педагогикалық және психологиялық әдебиеттерде ұжымдық жұмыс ұғымын көп жағдайда пронтальды жұмыс ұғымымен қатар қалды. Көбінесе оқушылардың жаңа оқу материалына деген белсенді танымдық қатынастарын және соның негізінде пайда болатын оқушылар арасындағы жақын қарым-қатынас, жалпы үлгерім бойынша жүргізілетін жұмыстар, интеллектуалдық құндылықтармен алмасу мүмкіндіктері, салыстырулар жасалатын қарым-қатынастың зерттелінетін объектілері тұрғысындағы әр түрлі қимыл бірлігі сияқты белгілері бар жұмыстарды ұжымдық жұмыстарға жатқызады. Жалпы ұжымдық танымдық іс-әрекеттердің мәні - мұғалімнің жетекшілігімен оқу процесінде ұжымды ынтымақтастықпен, қарым-қатынаспен байытуда.
Қазақ тілі сабағында ұжымдық, топтық, жұптық іс-әрекетінің педагогикалық ұйымдастырылуының мәселесімен теориялық әдіс-тәсілдерді Н.К.Крупская еңбектерінде, П.П.Блонский, А.С.Макаренко ұжымдық жұмыс жүргізу әдістемесін де қарастырған. Американдық психолог әрі социологы Дж.Морено топ арасындағы қарым-қатынасты зерттеу үшін социометрия әдісін ұсынған. Осы әдіс арқылы ұжымдық қарым-қатынасты зерттеп отырған.
Ұжымдық таным іс-әрекет зерттеу мәселесінде көптеген педагог-психологтардың еңбектерінде Л.В.Занков, А.Ғ.Қазмағамбетов, Л.К.Керімов, Д.Б.Эльконин, Б.И.Мұқанов, С.А.Ұзақбаева, А.Б.Нұрлыбекова, О.С.Сыздықов т.б. зерттелінген.
Алайда бүгінгі таңда бастауыш сынып оқушыларының ұжымдық таным іс-әрекетінің ұйымдастырылуы мәселесі әлі толық зерттелмеген. Еліміздегі әлемдік білім кеңістігіне ену мен жаһандану талабына орай бастауыш мектептегі білім беру саласын жақсартуды жүзеге асыратын, оқушылардың ұжымдық таным іс-әрекетін ұйымдастыру проблемасы әлі де зерттеуді қажет етеді
Бұл жұмыс жүйесі оқушылардың сабақтардағы және сабақтан тыс жұмыстардағы өзіндік қызметін жандандыруға көмектеседі. Менің студенттерім ынтымақтастыққа дайын, көпшіл. Олар өз көзқарастарын қорғай алады. Таңдалған шешімге дәлелдер келтіріңіз. Жұппен жұмыс істеген кезде балалар жолдасының жауабын мұқият тыңдауға үйренеді (өйткені бала мұнда мұғалім ретінде әрекет етеді), үнемі жауап беруге дайындалады, өйткені олар сізден де сұрайды (және бұл балалар үшін өте маңызды). Сонымен қатар, оқушы көршісін тыңдап жатқанда білімін тағы бір рет тексеріп, бекітуге мүмкіндік алады. Сөйлесуді, жауап беруді, досына қандай да бір позицияны дәлелдеуді үйренеді. Бала осы сабақта немесе сабақтың осы сәтінде басқа уақытта рұқсат етілмеген нәрсені жасай алады - жолдасымен еркін сөйлесуге, еркін отыруға. Оған өте ұнайды мұндай жұмыс. Ол сөйлейді, бірақ әңгіме бизнес. Балалар уақытпен шектелген, сондықтан олар басқа топтардан артта қалмас үшін алаңдамауға тырысады. Бір қызығы, бір-бірімен сұхбаттасу арқылы"мұғалім" балалар көбінесе мұғалімнен гөрі бір-біріне талап қояды. Бірақ бұл жұмыс оларға тапсырманы орындауға немесе мүлдем жеңе алмайтындарға жанашырлық танытуға үйретеді. Олар түсініксіз досына түсіндіруге тырысады. Мектеп психологының айтуынша, менің сыныптарымда "қабылданбаған" балалар жоқ. Балалар бір-бірімен және сабақтан тыс уақытта сөйлеседі. Олар тек сынып өміріне ғана емес, мектеп өміріне де белсенді қатысады. Менің оқушыларым "күзгі калейдоскоп", "қыздар!", сайыста "Ең үздік сынып". Зинков Иван мен Елжасова Ралина "туған мектепке 20 жыл"жалпы мектептік іс-шарасының жүргізушілері болды. Суреттер мен қолөнер байқауларына белсенді қатысады. Иващенко Коля 2008 жылы "мектептің үздік оқушысы"байқауында бірінші орын алды. Кириченко Ксения 2009 жылы аудандық "Школьная Одиссея"олимпиадасында екінші орын алды. Шутова Таня, Барцева Света және Иващенко Коля 2009 жылы аудандық ана тілдер фестиваліне қатысып, орыс ұлтының атынан өнер көрсетті. Сол жылы Барцева аудандық "табиғатпен бірлік үшін" байқауында "қажетсіз заттардан адамдарға арналған Костюм"номинациясында жеңімпаз атанды. Тихонова Ирина, 2 сынып оқушысы, 2010 жылы аудандық ғылыми-практикалық конференцияда 1 орын, Чернышов Кирилл, 3 сынып оқушысы, 2 орын алды.
Жұмыс жүйесі.Соңғы жылдары қазіргі мектептің өмірінде үлкен өзгерістер болды. Оқытудың дәстүрлі түрлерін дамытушылар алмастырды, жаңа бағдарламалар, оқулықтар пайда болды. Бастауыш сынып оқушыларын оқытудың сапалы жаңа мазмұны ассимиляцияның сапалы жаңа формаларын қамтиды. Мұғалім в. К. Дьяченконың жетекшілігімен жасалған дидактикалық тұжырымдамаға сәйкес, оқыту - бұл қарым-қатынас, оның барысында адам қызметінің барлық түрлерін көбейту және ассимиляциялау жүреді. Оның пікірінше, оқу процесінде ең маңызды фактор екі факторды-ұжымдастыру мен тәуелсіздікті қарастыру керек. Бастауыш сынып оқушыларының оқу іс-әрекетін талдай отырып, мен бұл құрдастарымен қарым-қатынас пен ынтымақтастыққа жол берілмейтін сала деген қорытындыға келдім. Біз балаларды ыңғайлы парталарға отырғызамыз, сабақтарда бір-бірімен сөйлесуге тыйым саламыз, сабақта өзара көмек "шақыру және алдау"деген жаман сөз деп атаймыз. Ілімде - олардың басты ісінде - балалар құрдастар қоғамынан айырылған - бұл қалыпты дамудың маңызды факторы. Оқушылар сабақта сөйлеспейді, тікелей араласпайды - мұғалім әрқашан балалар арасында делдал ретінде әрекет етеді. "Оқушы - мұғалім" деген көзқарас шын мәнінде бар және балалардың бірлескен оқу жұмысы, олардың бір-біріне кеңес пен көмек сұрап тікелей жүгінуі, мұғалімнің көмегінсіз барлық студенттер арасында пікір алмасу ерекше жағдайлар немесе тәртіптік бұзушылықтар түрінде өте сирек кездеседі. Балалар жақын жерде оқиды, бірақ бірге емес, бір-бірімен ынтымақтастық жасамайды. Баланы оқушының белсенді позициясына, яғни ересек адам мен құрдастарының көмегімен өзін-өзі оқытуға дайындайтын мұғалімнің сыныппен оқу ынтымақтастығы қандай болуы керек? Мұнда ұжымдық оқыту нысандары көмекке келеді. Балалардың бір-бірімен ынтымақтастығы бастауыш мектепте ұжымдық оқыту формасын ұйымдастырудың негізі болып табылады. Ұжымдық жұмыс түрлері сабақты қызықты, жанды етеді, оқушылардың оқу жұмысына саналы көзқарасын қалыптастырады, ақыл-ой белсенділігін арттырады, материалды бірнеше рет қайталауға мүмкіндік береді, мұғалімге бүкіл сынып балаларының білімін, дағдылары мен дағдыларын мұғалімнің ең аз уақытымен түсіндіруге және үнемі бақылауға көмектеседі.
Оқушылардың ұжымдық жұмыс формасын игеруді 1-сыныптан бастаймын. Біріншіден, балалар тұрақты құрамда жұп болып жұмыс істейді. Әдетте, бұл бір партада отырған студенттер. Оқу сабақтарында мен жолдасымды оқып, бөлінген кассада сөздерді басып шығаруды немесе құрастыруды және бір-бірімді оқуды ұсынамын. Математика сабақтарында балалар мысалдарды жұппен шешеді, бір-біріне көмектеседі. Бірінші сынып оқушылары әлі де кішкентай және негізгі қызмет түрі - ойын технологиясын қолданатын ойын. Мен көңілді суретті алдын-ала дайындаймын, оны тең бөліктерге бөліп, артқы жағына мысалдар жазамын. Тақтада бірдей тәртіппен жауаптар. Әрқайсысы суреттің үзіндісін алады, егер ол дұрыс шешілсе және оны дұрыс жерге қойса, сіз жалпы сурет аласыз, бұл балаларға өте ұнайды. Мен бірінші сыныпта топтық жұмыстың бастапқы формаларын өткіземін, мұнда бастысы келісу қабілетін дамыту. Бұған дидактикалық ойындар ықпал етеді.
1.2. Қазақ тілі сабағында топтық, жұптық ұжымдық таным іс-әрекетінің педагогикалық ұйымдастырылуының мүмкіншіліктері
Қазақ тілі сабағында ұжымдық, топтық, жұптық іс-әрекетті ұйымдастырудың психологиялық-педагогикалық мағынасы әрбір оқушының іс-әрекет субъектісі тәртібімен қамтамасыз етуде, оның өзін-өзі көрсетуіне көмектесуде. Орынды әдістемелік тұрғыда дұрыс ұйымдастырылған ұжымдық сипаттағы іс-әрекеттері арқылы психологиялық-педагогикалық қарама-қайшылықтарын шешуге, яғни әрбір оқушыны тұлға ретінде қалыптастырып дамытуға мүмкіндік жасайды.
Ұжымда балалардың жаңа өзара қарым-қатынастары қалыптасады. Мектепте өткен бірнеше аптадан соң 1-ші сынып оқушыларының көпшілігінің ұялшақтығы, абыржуы жойылады. Балалар 1 партада отырған көршілерінің мінез-құлқына байыппен қарай бастайды., өзін ұнататын немесе мүдделері сәйкес келетін бір сыныптас балалармен қарым-қатынас жасайды. Бағдарлаудың алғашқы кезеңдерінде балалардың бір бөлігінде оларға тән емес белгілер көріне бастайды (біреулерінде шамадан тыс тұйықтық, екіншілерінде - әдепсіздік, үшіншілерінде - еріншектік т.б.). бірақ балалармен өзара қарым-қатынасты орнату барысында әрбір оқушыны өзінің шын мәніндегі дара ерекшеліктерімен көрінеді (Жас ерекшелік №№№ Петровский).
Бастауыш мектеп оқушыларының өзара қарым-қатынасына тән белгі - олардың достығы, әдетте өмірдің сыртқы мақсаттары мен кездейсоқ мүдделер ортақтастығына негізделеді. Бастауыш мектеп оқушылары үшін мұғалімінің пікірі мейлінше елеулі болып табылады.
Психологиялық көзқарас тұрғысынан ұжым - баланың қоғамдық байланысы қалыптасатын, оның психикалық дамуы жүретін қоғамдық организм. Кез келген ұжымның оны әлеуметтік орта ретінде, тәрбие шарты және т.б. ретінде сипаттайтын белгілермен бірге балар ұжымында біз кемелденіп бітпеген, қалыптасып келе жатқан жеке адамдармен істес боламыз.
Балалар ұжымының айрықша ерекшелігі - ересектердің балаларды біріктірген кезде, олардың қатынастарын құрған кезде көздеген мақсаттарының бағыттылығында.
Балалар ұжымын ұйымдастыруда балалардың өздерінің қарым-қатынасқа деген қажетсінуі мен үлкендер алға қойған міндеттердің арақатынасы ерекше маңызды... балаларды қоғамдық маңызды міндеттерді шешуге белсенді қатыстыра отырып, ұжым жеке адамды дамыту үшін кең мүмкіндік ашатын қарым-қатынастардың сан түрлі формаларына өріс жаюын қамтамасыз етеді. Бұл жағдайда балалардың ұжымды тек сырттай лайықты деп қабылдамауының психологиялық маңызы зор.
Балалар ұжымының әлеуметтік-психологиялық ерекшелігі мынады: үлкендер ұйымдастырған балалар бірлестіктері қоғамның осы типке тән қарым-қатынастардың үлгісін жасауға мүмкіндік береді. Сондықтан да ұжым ішіндегі балалардың өзара қарым-қатынасының олардың жеке басын қалыптастыру үшін шешуші маңызы бар. Ұжым - мектеп оқушысының жеке басының тұрақты адамгершілік қасиеті неғұрлым белсенді, мақсатты түрде қалыптастырудың шарты.
Танымдық қызығушылық-бұл белгілі бір пәндік білім саласында көрінетін таным мен селективті сипатқа жеке тұлғаның ерекше селективті бағыты. Қазақ тілі сабағында оқушылардың танымдық қызығушылықтарын қалыптастыру мәселесі - қазіргі мектептің маңызды міндеттерінің бірі. Өздеріңіз білетіндей, тұрақты танымдық қызығушылық оқытудағы эмоционалды және рационалды үйлесімде қалыптасады.
Танымдық қызығушылықтарды қалыптастыру және дамыту жан - жақты дамыған тұлғаны тәрбиелеудің кең проблемасының бөлігі болып табылады. Егер сіз бұл мәселені нақтырақ анықтасаңыз, онда оны келесідей тұжырымдай аласыз: оқушылардың мектеп бағдарламасын толық меңгеруіне қол жеткізе алатын, олардың танымдық қабілеттерін дамытуды қамтамасыз ететін, сонымен бірге шамадан тыс жүктемелерге жол бермейтін жол болуы керек. Дәл осы міндет мектеп алдында өте өткір тұр, яғни мектеп оны шешудің оңтайлы жолдарын табуы керек.
Оқушылардың танымдық күштері мен мүмкіндіктерін дамытудың, сондай-ақ шынайы танымдық қызығушылықтың дамуының негізгі негізі-танымдық мәселелерді шешу жағдайлары, белсенді іздеу, болжау, рефлексия жағдайлары, психикалық шиеленіс жағдайлары, қарама-қайшылықты пікірлер жағдайы, әртүрлі позициялардың қақтығыстары, оларды өзіңіз түсінуіңіз керек, шешім қабылдаңыз, белгілі бір көзқараста тұрыңыз.
Қазақ тілі сабағындағы оқу процесі оқушылардың оңтайлы даму деңгейінде өтуі керек. Оқытудың нақты процесінде мұғалім студенттерге көптеген дағдылар мен дағдыларды үнемі үйретумен, оқу жұмысының үнемі күрделенуімен, танымның қиын мәселелерін шешуге мүмкіндік беретін барған сайын күрделі және жетілдірілген дағдыларды игерумен айналысуы керек.оқушының танымдық күштерін, қызығушылығы мен ұмтылыстарын тұрақты түрде нығайтатын дамушы оқытудың мәні.
Оқушылардың танымдық іс-әрекетінің жағымды эмоционалды атмосферасын құру,оқу процесінде жағымды қарым-қатынас жасау. Жолдастарымен, мұғаліммен қарым-қатынас жасауға деген ұмтылыс өздігінен оқытудың күшті мотиві бола алады және сонымен бірге танымдық қызығушылықты нығайтуға көмектеседі.
К. Д. Ушинский мұғалімдерді олардың басты міндеті - Материалды ұсыну ғана емес, балалардың қабілеттерін ояту, олардың белсенді назарын аудару екенін шабыттандырады. Оқушылардың іс-әрекетін осы іс-әрекетке қызығушылықты оятпай белсендіру мүмкін емес. Танымдық қызығушылық оқу мотиві және оқушының мінезінің тұрақты белгісі болуы керек. Педагогикалық тәжірибе осындай ынталандырушы оқыту әдістерінің бай және құнды арсеналын жинақтады: ауызша -- көрнекі -- практикалық - репродуктивті - іздеу - индуктивті - дедуктивті -- өзіндік жұмыс ...
Қазақ тілі сабағында балаларды белсенді танудың ең құнды құралдарының бірі дидактикалық ойын деп айтуға болады. Психикалық процестерді белсендіре отырып, ол оқуға деген қызығушылықты оятады. Оқу материалы қызықты болады, жұмыс көңіл-күйі, қуаныш пен қызығушылық пайда болады. Білімді игеру процесі жеңілдейді. В. А. Сухомлинский ... жалғасы
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: Қазақ тілі сабағында оқушылардың қызығушылығын топтық жұмыстар арқылы арттыру
(Жаңартылған білім беру мазмұны аясында қазақ тілін оқыту әдістемесі)
6В01311 Бастауышта оқыту педагогикасы мен әдістемесі - 201 топ
Орындаған: Махмұт А.М
Жетекші: Сейтенова С.С
Қорғауға жіберілді (жіберілмейді)
Жалпы білім беру, әлеуметтік-
экономикалық пәндер бірлестігінің
жетекшісі________ Ситенова С.С
___ __________________2021 ж.
Ақтөбе - 2021
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
I ТАРАУ ҚАЗАҚ ТІЛІ САБАҒЫН ОҚЫТУДЫҢ ӘДІС ТӘСІЛДЕРІ1.1 . Бастауыш сынып оқушыларының ұжымдық танымының теориялық негіздері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...51.2. Қазақ тілі сабағында топтық, жұптық ұжымдық таным іс-әрекетінің педагогикалық ұйымдастырылуының мүмкіншіліктері ... ... ... ... ... ... ... ... ... 10II ТАРАУ ОҚЫТУ ҮРДІСІН ЖЕТІЛДІРУДЕГІ ТОПТЫҚ, ҰЖЫМДЫҚ ОҚЫТУ ТҮРЛЕРІНІҢ МАҢЫЗЫ2.1.Оқушылардың ұжымдық топтық жұмыстарын іс-әрекеттерін ұйымдастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 182.2. Қазақ тілі сабағында топтық, жұптық ұжымдық таным іс-әрекеттерін дамытудағы педагогикалық-психологиялық шарттар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...22
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...24
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ..26
КІРІСПЕ
Тақырыптың өзектілігі. Қазіргі таңда білім берудің негізгі талаптарының бірі білімді үздіксіз жетілдіру және оқыту үрдісін интенсивтендіру болып табылады. Мұның нәтижесі білімдерді терең және жоғары мәдениетті, ғылым мен техниканың жаңа жетістіктерін игерген азаматтарды тәрбиелеумен тығыз байланысты.
Мектеп тек белгілі бір білім қорына ие азаматты тәрбиелеп қана қоймай, еңбек сүйгіш, білім негіздерін терең меңгерген зияттыазаматты тәрбиелеп шығаруытиіс. Мұның барлығы білім беру мен тәрбиелеудің сапасын көтеруді, әрбір пәнді оқытудың ғылыми деңгейін жоғарылатуды талап етеді. Осы деңгейлерді жоғарылатудың бір түрі ретінде мектеп тәжірибесіндегі топтық, ұжымдық оқыту түрлеріне кеңінен тоқталмақпыз.
Көптеген әдіскерлердің еңбектерінде оқу сабақтарын ұйымдастыруды жетілдірудің қажеттігі айтылған. Әрине, мектеп оқушыларының білімдерін бір жүйеге түсіруде оқу сабақтарының әр түрлі түр-пішіндерін ұйымдастыру аса қажет. Оқыту әдістері мен оқу сабақтарының түр-пішіндері бірімен-бірі арқылы жүзеге асады. Оқыту әдістері сабақтың мазмұнының баяндау тәсіліне байланысты болса, оқу сабақтарын ұйымдастыру түр-пішіндері оқушылардың оқу қарекетін ұйымдастыруға тікелей қатысты болып келеді.
Қазақ тілі сабағында ұжымдық, топтық, жұптық іс-әрекеттер әлеуметтік тәжірибені игерудегі,өз мүмкіндіктерін жүзеге асырудағы,өзіндік танымдық қажеттіліктерін іске асырудағы қиындықтарды жеңе отырып тәжірибе жинақтау,бірлесе еңбек теу,қарым-қатынас жасау бірліктеріне ие болу сияқты субьект позицияларын қалыптастыру мүмкіндігімен әрбір оқушыны қамтамасыз ететіндей мұғалім ұйымдастырғанының негізіндегі оқушылардың біріккен іс-әрекеті.
Ұжымдық танымдық іс-әрекеттер белгілі бір дәрежеде оқу материалын меңгеруі,оқу барысындағы Осал жерлері жөнінде оқушылардан кері ақпараттарды жедел алу сияқты өзекті мәселелерді шешуге мүмкіндік жасайды,оқушыныңтұлғалық қасиетін өз мәнінде дамыту үшін маңызды шарт болып табылатын қарым-қатынастың жетіспеушілігін азайтады.
Диалектикалық қарама-қайшылықтардың бірлігі мен күресі деп аталатын заңына сәйкес кез-келген нәрсені дамыту процесінде күрес арқылы қарама-қайшылыықтар пайда болады,олай дамытудың қозғаушы күші де,қозғалыс көзі де қарама-қайшылық.
Зерттеу мақсаты: сабақтан тыс іс-әрекет процесінде бастауыш сынып оқушыларының танымдық белсенділігін қалыптастырудың әдістері мен әдістерін анықтау және сипаттау.
Зерттеу міндеттері:
Бастауыш сыныпқа жаңа білім беру бағдарламасын қолдана отырып топтық жұмыс туралы мәлімет беру;
Ұжымдық жұмыстарды қолдана бастауыш сынып оқушыларының бірлесттікке үйрету;
Оқушыларды топтық жұмыс кезінде қасындағы жұбымен ойласуын, оның ойын тыңдай білуді көрсету;
Зерттеу нысаны.бастауыш сынып оқушыларының танымдық белсенділігі.
Зерттеудің болжамы. Егер бастауыш сынып оқушыларына жаңа білім бер бағдарламасы бойынша топттық оқыту әдісі қолданылса, онда оқушылардың ұжымдық бірлестіктері арта түсер еді.
Жұмысты жазу кезінде келесі зерттеу әдістері қолданылды: әдеби көздерді теориялық-әдіснамалық талдау, жүйелер мен процестерді модельдеу, бастауыш мектепте оқытудың педагогикалық тәжірибесін зерттеу және жалпылау.
I ТАРАУ ҚАЗАҚ ТІЛІ САБАҒЫН ОҚЫТУДЫҢ ӘДІС ТӘСІЛДЕРІ1.1 . Бастауыш сынып оқушыларының ұжымдық танымының теориялық негіздері
Қазақ тілін оқытуда ұжымдық, топтық, жұптық жұмыс түрлері қолданылатын бақылау, бағалау тапсырмаларын, аралық, қорытынды сынақтарды компьютерлік жолмен автоматтандыру кезінде тексеруге кететін уақыт мөлшерін бірнеше есеге үнемдеуге, бақылау мен тексеруде объективтілікке қол жеткізіледі.
Сабақтың тиімді жағының бірі - ол заман талабына сай сабақты электронды оқу құралдарын, интерактивті тақтаны пайдалана отырып жүргізу. Тіл үйренушіге мәтінді электронды оқу құралдарынан компьютер көмегімен тыңдап, сұрақтарға жауап беріп, мәтін негізінде бірнеше грамматикалық тапсырмалар орындауға мүмкіндік берілген. Ең бастысы - тапсырмалар күнделікті өмірде кездесетін жағдаяттарға негізделіп берілген, яғни бұл тіл үйренушінің тілді жеңіл түсініп, тез меңгеруіне көмектеседі. Ұсынылған сабақ жоспары тиімді, кезеңдері байланыстырыла, түрлі тапсырмалармен толық түрде ұсынылған. Егер әр сабақты мұғалім аталған сабақтай жоспарлап, мүмкіншіліктерді, жаңа технологияларды толық пайдаланып жүргізсе, мемлекеттік тілді меңгерген азаматтар санының өсері сөзсіз.
Оқу сабақтары түр- пішіндерінің әртүрлілігінің қажеттілігі білім беру мен тәрбиелеу міндеттерінің сан алуандығымен сипатталады:
оқушылардың ғылым негізі білімдерін жүйелі баяндауға және өз бетімен білім алуға, оларды тәжірибеде қолдана білуге дағдыландыру;
-оқушыларда дүниетанымдық көзқарас қалыптастыру;
-өз білімдерін жалпылауға және жүйелеуге дағдыландыру.
Білім беру және тәрбиелеу міндеттерінің бұл түрлерін тек бір сабақтың көлемінде шешу мүмкін емес. Әдіскерлердің еңбектеріне сүйене отырып оқу сабақтарын ұйымдастырудың түр-пішіндерінің екі түрін бөліп қарастырамыз:
-жалпы түр-пішін;
-нақты түр-пішін.
Оқушылардың танымдық іс-әрекеті адамдық танымның әр түрлілігі және оқыту процесінің қарама-қайшылықтарымен байланыста болатын өзінің жеке қарама-қайшылығымен сипатталады. Практик мұғалімдер қарама-қайшылықтарды таза интуитивті түрде туғызады.олар бұл қарама-қайшылықтарды білімді меңгеру барысындағы қиыншылық ретінде қабылдайды. Қарама-қайшылықтар оқу процесінде обьективті түрде пайда болатын және оның қозғаушы күші болып табылатын басты қозғаушы күш. Қарама-қайшылықтың,қозғаушы күштің қалыптасуының шешуші шарты болып оқушының өзіндік санасындағы ішкі сипатқа ие болатын және оған қиыншылық ретінде танылатын қарама-қайшылықтың қалыптасуы болып табылады.сонымен қатар қарама-қайшылықтарды танымдық қызығумен байланыстырған бірнеше ғалымдар,психологтарболды: Л.Божович,Б.Теплова,Н.Морозова,Л.Сл авина және тағы басқалары. Қарама - қайшылықтарды шешудің мәні әрбір балаға қоршаған ортаны танып білуіне,өзінің тұлғалық қасиеттерін іске асыруына,өзін-өзі тануына көмектесуде. Сондықтанда ұжымда мұғалім оқушыны оқу барысында туындаған қиыншылықтарды,кедкергілерді жоюға саналы түрде ұмтылдыра отырып осы қарама-қайшылықтарды шешудің сәйкес тәсілдерін айқындауда және оларды қолдана білуде жетекші роль атқарады. Оқушылардың басқа да әлеуметтік қауымдастықтар жүйесіне араласуы,олармен әрекеттесуі,дербестенуі оқу-тәрбие процесінде және ұжымда,тағы басқаларда жүзеге асырылады.
Микрожүйе ретінде оқушы өзінің қалыптасуында өзіндік дамуының қарама-қайшылықтарына кездесіп отырады. Оқушылардың өзіндік қарама-қайшылықтарын-оқушыларды танымдық бірлестіктерге,іс-әрекеттерге үйрету арқылы,оқушы мен мұғалім қарым-қатынасының жақсы болуы негізінде құрбыларымен қарым-қатынас жасау арқылы шешуге болады. Сонымен қатар оқушының өзін-өзі бағалауы мен басқа да тұлғалық қасиеттерінің тиімді қалыптасуы мен оның толыққанды дамуы өзара әрекеттестікте болуы қажет. Осылайша іс-әрекет пен танымның субьекті болып табылатын микрожүйе ретінде тұлғаның дамуының қарама-қайшылықтарын шешу қажеттігі-оқушылардың қарым-қатынасы,өзара әрекеттестігі және ынтымақтастығы ретінде ұйымдастыруды қажет етеді.
Оқу процесінің субъектілерінің қарым-қатынасы мен өзара әрекеттестігінің фономені психологиялық және педагогикалық әдебиеттерде және мектеп тәжірибесінде ұжымдық-танымдық іс-әрекет деп түсіндіріледі. Қазіргі педагогикалық және психологиялық әдебиеттерде ұжымдық жұмыс ұғымын көп жағдайда пронтальды жұмыс ұғымымен қатар қалды. Көбінесе оқушылардың жаңа оқу материалына деген белсенді танымдық қатынастарын және соның негізінде пайда болатын оқушылар арасындағы жақын қарым-қатынас, жалпы үлгерім бойынша жүргізілетін жұмыстар, интеллектуалдық құндылықтармен алмасу мүмкіндіктері, салыстырулар жасалатын қарым-қатынастың зерттелінетін объектілері тұрғысындағы әр түрлі қимыл бірлігі сияқты белгілері бар жұмыстарды ұжымдық жұмыстарға жатқызады. Жалпы ұжымдық танымдық іс-әрекеттердің мәні - мұғалімнің жетекшілігімен оқу процесінде ұжымды ынтымақтастықпен, қарым-қатынаспен байытуда.
Қазақ тілі сабағында ұжымдық, топтық, жұптық іс-әрекетінің педагогикалық ұйымдастырылуының мәселесімен теориялық әдіс-тәсілдерді Н.К.Крупская еңбектерінде, П.П.Блонский, А.С.Макаренко ұжымдық жұмыс жүргізу әдістемесін де қарастырған. Американдық психолог әрі социологы Дж.Морено топ арасындағы қарым-қатынасты зерттеу үшін социометрия әдісін ұсынған. Осы әдіс арқылы ұжымдық қарым-қатынасты зерттеп отырған.
Ұжымдық таным іс-әрекет зерттеу мәселесінде көптеген педагог-психологтардың еңбектерінде Л.В.Занков, А.Ғ.Қазмағамбетов, Л.К.Керімов, Д.Б.Эльконин, Б.И.Мұқанов, С.А.Ұзақбаева, А.Б.Нұрлыбекова, О.С.Сыздықов т.б. зерттелінген.
Алайда бүгінгі таңда бастауыш сынып оқушыларының ұжымдық таным іс-әрекетінің ұйымдастырылуы мәселесі әлі толық зерттелмеген. Еліміздегі әлемдік білім кеңістігіне ену мен жаһандану талабына орай бастауыш мектептегі білім беру саласын жақсартуды жүзеге асыратын, оқушылардың ұжымдық таным іс-әрекетін ұйымдастыру проблемасы әлі де зерттеуді қажет етеді
Бұл жұмыс жүйесі оқушылардың сабақтардағы және сабақтан тыс жұмыстардағы өзіндік қызметін жандандыруға көмектеседі. Менің студенттерім ынтымақтастыққа дайын, көпшіл. Олар өз көзқарастарын қорғай алады. Таңдалған шешімге дәлелдер келтіріңіз. Жұппен жұмыс істеген кезде балалар жолдасының жауабын мұқият тыңдауға үйренеді (өйткені бала мұнда мұғалім ретінде әрекет етеді), үнемі жауап беруге дайындалады, өйткені олар сізден де сұрайды (және бұл балалар үшін өте маңызды). Сонымен қатар, оқушы көршісін тыңдап жатқанда білімін тағы бір рет тексеріп, бекітуге мүмкіндік алады. Сөйлесуді, жауап беруді, досына қандай да бір позицияны дәлелдеуді үйренеді. Бала осы сабақта немесе сабақтың осы сәтінде басқа уақытта рұқсат етілмеген нәрсені жасай алады - жолдасымен еркін сөйлесуге, еркін отыруға. Оған өте ұнайды мұндай жұмыс. Ол сөйлейді, бірақ әңгіме бизнес. Балалар уақытпен шектелген, сондықтан олар басқа топтардан артта қалмас үшін алаңдамауға тырысады. Бір қызығы, бір-бірімен сұхбаттасу арқылы"мұғалім" балалар көбінесе мұғалімнен гөрі бір-біріне талап қояды. Бірақ бұл жұмыс оларға тапсырманы орындауға немесе мүлдем жеңе алмайтындарға жанашырлық танытуға үйретеді. Олар түсініксіз досына түсіндіруге тырысады. Мектеп психологының айтуынша, менің сыныптарымда "қабылданбаған" балалар жоқ. Балалар бір-бірімен және сабақтан тыс уақытта сөйлеседі. Олар тек сынып өміріне ғана емес, мектеп өміріне де белсенді қатысады. Менің оқушыларым "күзгі калейдоскоп", "қыздар!", сайыста "Ең үздік сынып". Зинков Иван мен Елжасова Ралина "туған мектепке 20 жыл"жалпы мектептік іс-шарасының жүргізушілері болды. Суреттер мен қолөнер байқауларына белсенді қатысады. Иващенко Коля 2008 жылы "мектептің үздік оқушысы"байқауында бірінші орын алды. Кириченко Ксения 2009 жылы аудандық "Школьная Одиссея"олимпиадасында екінші орын алды. Шутова Таня, Барцева Света және Иващенко Коля 2009 жылы аудандық ана тілдер фестиваліне қатысып, орыс ұлтының атынан өнер көрсетті. Сол жылы Барцева аудандық "табиғатпен бірлік үшін" байқауында "қажетсіз заттардан адамдарға арналған Костюм"номинациясында жеңімпаз атанды. Тихонова Ирина, 2 сынып оқушысы, 2010 жылы аудандық ғылыми-практикалық конференцияда 1 орын, Чернышов Кирилл, 3 сынып оқушысы, 2 орын алды.
Жұмыс жүйесі.Соңғы жылдары қазіргі мектептің өмірінде үлкен өзгерістер болды. Оқытудың дәстүрлі түрлерін дамытушылар алмастырды, жаңа бағдарламалар, оқулықтар пайда болды. Бастауыш сынып оқушыларын оқытудың сапалы жаңа мазмұны ассимиляцияның сапалы жаңа формаларын қамтиды. Мұғалім в. К. Дьяченконың жетекшілігімен жасалған дидактикалық тұжырымдамаға сәйкес, оқыту - бұл қарым-қатынас, оның барысында адам қызметінің барлық түрлерін көбейту және ассимиляциялау жүреді. Оның пікірінше, оқу процесінде ең маңызды фактор екі факторды-ұжымдастыру мен тәуелсіздікті қарастыру керек. Бастауыш сынып оқушыларының оқу іс-әрекетін талдай отырып, мен бұл құрдастарымен қарым-қатынас пен ынтымақтастыққа жол берілмейтін сала деген қорытындыға келдім. Біз балаларды ыңғайлы парталарға отырғызамыз, сабақтарда бір-бірімен сөйлесуге тыйым саламыз, сабақта өзара көмек "шақыру және алдау"деген жаман сөз деп атаймыз. Ілімде - олардың басты ісінде - балалар құрдастар қоғамынан айырылған - бұл қалыпты дамудың маңызды факторы. Оқушылар сабақта сөйлеспейді, тікелей араласпайды - мұғалім әрқашан балалар арасында делдал ретінде әрекет етеді. "Оқушы - мұғалім" деген көзқарас шын мәнінде бар және балалардың бірлескен оқу жұмысы, олардың бір-біріне кеңес пен көмек сұрап тікелей жүгінуі, мұғалімнің көмегінсіз барлық студенттер арасында пікір алмасу ерекше жағдайлар немесе тәртіптік бұзушылықтар түрінде өте сирек кездеседі. Балалар жақын жерде оқиды, бірақ бірге емес, бір-бірімен ынтымақтастық жасамайды. Баланы оқушының белсенді позициясына, яғни ересек адам мен құрдастарының көмегімен өзін-өзі оқытуға дайындайтын мұғалімнің сыныппен оқу ынтымақтастығы қандай болуы керек? Мұнда ұжымдық оқыту нысандары көмекке келеді. Балалардың бір-бірімен ынтымақтастығы бастауыш мектепте ұжымдық оқыту формасын ұйымдастырудың негізі болып табылады. Ұжымдық жұмыс түрлері сабақты қызықты, жанды етеді, оқушылардың оқу жұмысына саналы көзқарасын қалыптастырады, ақыл-ой белсенділігін арттырады, материалды бірнеше рет қайталауға мүмкіндік береді, мұғалімге бүкіл сынып балаларының білімін, дағдылары мен дағдыларын мұғалімнің ең аз уақытымен түсіндіруге және үнемі бақылауға көмектеседі.
Оқушылардың ұжымдық жұмыс формасын игеруді 1-сыныптан бастаймын. Біріншіден, балалар тұрақты құрамда жұп болып жұмыс істейді. Әдетте, бұл бір партада отырған студенттер. Оқу сабақтарында мен жолдасымды оқып, бөлінген кассада сөздерді басып шығаруды немесе құрастыруды және бір-бірімді оқуды ұсынамын. Математика сабақтарында балалар мысалдарды жұппен шешеді, бір-біріне көмектеседі. Бірінші сынып оқушылары әлі де кішкентай және негізгі қызмет түрі - ойын технологиясын қолданатын ойын. Мен көңілді суретті алдын-ала дайындаймын, оны тең бөліктерге бөліп, артқы жағына мысалдар жазамын. Тақтада бірдей тәртіппен жауаптар. Әрқайсысы суреттің үзіндісін алады, егер ол дұрыс шешілсе және оны дұрыс жерге қойса, сіз жалпы сурет аласыз, бұл балаларға өте ұнайды. Мен бірінші сыныпта топтық жұмыстың бастапқы формаларын өткіземін, мұнда бастысы келісу қабілетін дамыту. Бұған дидактикалық ойындар ықпал етеді.
1.2. Қазақ тілі сабағында топтық, жұптық ұжымдық таным іс-әрекетінің педагогикалық ұйымдастырылуының мүмкіншіліктері
Қазақ тілі сабағында ұжымдық, топтық, жұптық іс-әрекетті ұйымдастырудың психологиялық-педагогикалық мағынасы әрбір оқушының іс-әрекет субъектісі тәртібімен қамтамасыз етуде, оның өзін-өзі көрсетуіне көмектесуде. Орынды әдістемелік тұрғыда дұрыс ұйымдастырылған ұжымдық сипаттағы іс-әрекеттері арқылы психологиялық-педагогикалық қарама-қайшылықтарын шешуге, яғни әрбір оқушыны тұлға ретінде қалыптастырып дамытуға мүмкіндік жасайды.
Ұжымда балалардың жаңа өзара қарым-қатынастары қалыптасады. Мектепте өткен бірнеше аптадан соң 1-ші сынып оқушыларының көпшілігінің ұялшақтығы, абыржуы жойылады. Балалар 1 партада отырған көршілерінің мінез-құлқына байыппен қарай бастайды., өзін ұнататын немесе мүдделері сәйкес келетін бір сыныптас балалармен қарым-қатынас жасайды. Бағдарлаудың алғашқы кезеңдерінде балалардың бір бөлігінде оларға тән емес белгілер көріне бастайды (біреулерінде шамадан тыс тұйықтық, екіншілерінде - әдепсіздік, үшіншілерінде - еріншектік т.б.). бірақ балалармен өзара қарым-қатынасты орнату барысында әрбір оқушыны өзінің шын мәніндегі дара ерекшеліктерімен көрінеді (Жас ерекшелік №№№ Петровский).
Бастауыш мектеп оқушыларының өзара қарым-қатынасына тән белгі - олардың достығы, әдетте өмірдің сыртқы мақсаттары мен кездейсоқ мүдделер ортақтастығына негізделеді. Бастауыш мектеп оқушылары үшін мұғалімінің пікірі мейлінше елеулі болып табылады.
Психологиялық көзқарас тұрғысынан ұжым - баланың қоғамдық байланысы қалыптасатын, оның психикалық дамуы жүретін қоғамдық организм. Кез келген ұжымның оны әлеуметтік орта ретінде, тәрбие шарты және т.б. ретінде сипаттайтын белгілермен бірге балар ұжымында біз кемелденіп бітпеген, қалыптасып келе жатқан жеке адамдармен істес боламыз.
Балалар ұжымының айрықша ерекшелігі - ересектердің балаларды біріктірген кезде, олардың қатынастарын құрған кезде көздеген мақсаттарының бағыттылығында.
Балалар ұжымын ұйымдастыруда балалардың өздерінің қарым-қатынасқа деген қажетсінуі мен үлкендер алға қойған міндеттердің арақатынасы ерекше маңызды... балаларды қоғамдық маңызды міндеттерді шешуге белсенді қатыстыра отырып, ұжым жеке адамды дамыту үшін кең мүмкіндік ашатын қарым-қатынастардың сан түрлі формаларына өріс жаюын қамтамасыз етеді. Бұл жағдайда балалардың ұжымды тек сырттай лайықты деп қабылдамауының психологиялық маңызы зор.
Балалар ұжымының әлеуметтік-психологиялық ерекшелігі мынады: үлкендер ұйымдастырған балалар бірлестіктері қоғамның осы типке тән қарым-қатынастардың үлгісін жасауға мүмкіндік береді. Сондықтан да ұжым ішіндегі балалардың өзара қарым-қатынасының олардың жеке басын қалыптастыру үшін шешуші маңызы бар. Ұжым - мектеп оқушысының жеке басының тұрақты адамгершілік қасиеті неғұрлым белсенді, мақсатты түрде қалыптастырудың шарты.
Танымдық қызығушылық-бұл белгілі бір пәндік білім саласында көрінетін таным мен селективті сипатқа жеке тұлғаның ерекше селективті бағыты. Қазақ тілі сабағында оқушылардың танымдық қызығушылықтарын қалыптастыру мәселесі - қазіргі мектептің маңызды міндеттерінің бірі. Өздеріңіз білетіндей, тұрақты танымдық қызығушылық оқытудағы эмоционалды және рационалды үйлесімде қалыптасады.
Танымдық қызығушылықтарды қалыптастыру және дамыту жан - жақты дамыған тұлғаны тәрбиелеудің кең проблемасының бөлігі болып табылады. Егер сіз бұл мәселені нақтырақ анықтасаңыз, онда оны келесідей тұжырымдай аласыз: оқушылардың мектеп бағдарламасын толық меңгеруіне қол жеткізе алатын, олардың танымдық қабілеттерін дамытуды қамтамасыз ететін, сонымен бірге шамадан тыс жүктемелерге жол бермейтін жол болуы керек. Дәл осы міндет мектеп алдында өте өткір тұр, яғни мектеп оны шешудің оңтайлы жолдарын табуы керек.
Оқушылардың танымдық күштері мен мүмкіндіктерін дамытудың, сондай-ақ шынайы танымдық қызығушылықтың дамуының негізгі негізі-танымдық мәселелерді шешу жағдайлары, белсенді іздеу, болжау, рефлексия жағдайлары, психикалық шиеленіс жағдайлары, қарама-қайшылықты пікірлер жағдайы, әртүрлі позициялардың қақтығыстары, оларды өзіңіз түсінуіңіз керек, шешім қабылдаңыз, белгілі бір көзқараста тұрыңыз.
Қазақ тілі сабағындағы оқу процесі оқушылардың оңтайлы даму деңгейінде өтуі керек. Оқытудың нақты процесінде мұғалім студенттерге көптеген дағдылар мен дағдыларды үнемі үйретумен, оқу жұмысының үнемі күрделенуімен, танымның қиын мәселелерін шешуге мүмкіндік беретін барған сайын күрделі және жетілдірілген дағдыларды игерумен айналысуы керек.оқушының танымдық күштерін, қызығушылығы мен ұмтылыстарын тұрақты түрде нығайтатын дамушы оқытудың мәні.
Оқушылардың танымдық іс-әрекетінің жағымды эмоционалды атмосферасын құру,оқу процесінде жағымды қарым-қатынас жасау. Жолдастарымен, мұғаліммен қарым-қатынас жасауға деген ұмтылыс өздігінен оқытудың күшті мотиві бола алады және сонымен бірге танымдық қызығушылықты нығайтуға көмектеседі.
К. Д. Ушинский мұғалімдерді олардың басты міндеті - Материалды ұсыну ғана емес, балалардың қабілеттерін ояту, олардың белсенді назарын аудару екенін шабыттандырады. Оқушылардың іс-әрекетін осы іс-әрекетке қызығушылықты оятпай белсендіру мүмкін емес. Танымдық қызығушылық оқу мотиві және оқушының мінезінің тұрақты белгісі болуы керек. Педагогикалық тәжірибе осындай ынталандырушы оқыту әдістерінің бай және құнды арсеналын жинақтады: ауызша -- көрнекі -- практикалық - репродуктивті - іздеу - индуктивті - дедуктивті -- өзіндік жұмыс ...
Қазақ тілі сабағында балаларды белсенді танудың ең құнды құралдарының бірі дидактикалық ойын деп айтуға болады. Психикалық процестерді белсендіре отырып, ол оқуға деген қызығушылықты оятады. Оқу материалы қызықты болады, жұмыс көңіл-күйі, қуаныш пен қызығушылық пайда болады. Білімді игеру процесі жеңілдейді. В. А. Сухомлинский ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz