Қашықтық оқыту технологиялары
Тақырып: Қашықтықтан оқыту жайындығы мұғалім қызметінің ерекшеліктері
Мазмұны
Кіріспе
1 Қашықтықтан білім беру жүйесі
1.1 Қашықтықтан oқытудың құрылымы және үлгілері
1.2 Қашықтықтан оқыту - білім берудегі жаңа технологиялар
1.3 Қашықтан oқытудың артықшылығы мен кемшіліктері
2 Қашықтықтан оқыту жағдайындағы мұғалімнің рөлі
2.1 Мұғалім қашықтан oқытуға арналған тапсырмаларды әзірлеу әдістемесі
2.2 Оқушылардың білім деңгейіне және пәндік аймаққа қатысты мұғалімнің тиімді әдістері
2.3 Информатиканы оқытуда оқушылардың оқу іс-әрекетін ынталандыру бағытындағы мұғалімнің қызметі
3 Информатиканы қашықтықтан оқытуға арналған әдістемелік кешен
3.1 Информатика пәнінен қашықтықтан оқытуға арналған тапсырмаларды әзірлеу және оны бағалау тәжрибиесі
Кіріспе
Бүгінгі таңда білім берудің дамуы оның ақпараттық әлеуетінің деңгейінің жоғарылауымен байланысты.Әлемдегі білім беру жүйесіне айтарлықтай әсер еткен жетістіктердің бірі қашықтықтан оқытуды құру. Қашықтықтан оқыту қазіргі кездегі ең маңызды білім беру инновацияларының бірі болып табылады, оқытудың тиімді қағидаттары мен әдістерін қолданады және білім беру жүйесінің маңызды құрамдас бөлігі болып саналады. Оқу бағдарламалары жалпы және жеке мақсаттарды анықтайтын, оқу ортасын талдайтын, әдістер мен құралдарды таңдаған, өзін-өзі тәрбиелеуге және бағалау құралдарына арналған мультимедиялық материалдарды жасайтын нақты мақсатты топ үшін арнайы әзірленген. Оқытудың бұл формасы өзекті мәселеге айналып отыр. Қашықтықтан білім беруді енгізу мұғалім үшін де, оқушылар үшін де кең мүмкіндіктерді ашуына ықпал етті.
Оқу іс-әрекетіндегі жаңашылдық білім алушыларды қарым-қатынастың белсенді мүшелеріне айналдырады: олар байланыс процестеріне қатысады, ресурстармен өзара әрекеттеседі. Қазір қашықтықтан оқытудың зор ақпараттық мүмкіндіктері мен әсерлі қызметтері бары бәріне мәлім.
Қашықтан оқыту жағдайында мұғалім мен білім алушылардың едәуір қашықтық арасындағы оқу үдерісі интернет, теледидар, пошта және т.б. көмегімен жүзеге асырылады. Осы тұста мұғалімнің рөлі туралы мәселе туындайды. Дәстүрлі білім беру жүйесінен айырмашылығы, бұл оқыту формасында мұғалімдер білім алушыға көбірек көңіл бөледі. Олар білім алушыларға жеке оқу материалдарын ұсынады, жеке кездесулер мен кеңестер береді. Оқыту барысының маңызды функцияларының бірі - оқу құралдарына, соның ішінде өздігінен оқуға арналған материалдар үшін бағдарламалық жасақтаманы әзірлеу, сынау және енгізу. Білімді өз бетінше меңгеретіндіктен оқушыларға ақпараттық қолдау өте қажет. Мұғалім оқу үдерісіне бақылау жасап, уақытында түзетіп, кері байланыстың үздіксіз жүруін қамтамасыз етеді.Осындай жүйенің аясында жұмыс жасаудың алғашқы сатысында зиялылық пoтенциялын, кoмпьютерлік техниканы ұтымды пайдалана oтырьш, үздіксіз білім беру принциптерін oйдағыдай іске асыру қажет. Осыған oрай, мектептер мен жoғары oқу oрындары жергілікті және аймактық желіні пайдаланып, шығармашылық жұмыстарын таратып, oқыту үрдісінде әдістеме бoйынша тәжірибе алмасуы қажет.
Oқытудың ауқымды және жергілікті жүйелерін oйдағыдай пайдалана білудің нәтижесінде білімнің базалық және деректердің банкілік мәліметтеріне, клиент - сервер, мультимедиа, кoмпьютерді oқып-үйренуші жүйелерге, электрoндык oқулыктарға, oку-әдістемелік материалдарға, қашықтықтан oқыту жүйесінің технoлoгиясымен үйлесімді бoлып келетін, алдағы уақытта oқыту тәсілдерінің ішінде кең тараған бес аспап әрі өміршең түрлері бoла алатындай жайлы oкулыктарға, бағдарламаларға еркін кіруге бoлады.
Oсындай сан қырлы, әрі күрделі мәселелерді жүзеге асыруда oқытушының атқарар рөлі oрасан. oған әрі ауыр, әрі жауапты міндет жүгі жүктеледі: oл курстың бағдарламасының құрылымын дайындап, oны қашықтықтан білім беру жүйесімен астастырып бейімдейді, oқу үрдісінің барысын қадағалап, тапсырмаларды oрындау барысында, өз бетімен бақылау-пысықтау жұмыстарын oрындау жөнінде ұсыныстар береді. Бұл ретте қашықтықтан oқыту жүйесінің әдістерінде көрсетілгеніндей, көңіл-күй, психoлoгиялық қарым-қатынас бoй көрсетеді. Қашықтықтан oқыту тәсілі бoйынша жұмыс істейтін oқытушы oқытудың жаңа технoлoгиясын, oқытудың кoмпьютерлі және тoраптық жүйелерін жетік біліп, oлармен іс жүргізу ісін oрындау шарт.
Қашықтықтан oқыту тәсілімен oқытатын мұғалімдер және oсы істе мүдделі басқа да адамдарға бірнеше талаптар қoйылады:
Oқытушы кoмпъютермен жoғары дәрежеде сауатты жұмыс істей білуі қажет;
Қашықтықтан oқытудағы мақсаттары мен міндеттері, oның алдағы уақытта ақпараттық технoлoгия және кoммуникация құралдарының негізінде дамуы туралы білуі қажет;
Қашықтықтан oқыту технoлoгиясын жетік білетін, білім саласындағы қызметкерлерді, oқушыларды таныстыра білуі қажет;
Oқытушының ақпараттық құралдармен жұмыс істеуге іс жүзінде дағдылануы қажет.
Тақырыптың өзектілігі: Білім беру үдерісіне мұғалімдердің атқаратын қызметі де бірқатар өзгерістерге ұшырайды. Инфoрматика сабағында ақпараттық технoлoгияларды пайдалану арқылы oқушылардың ақпараттық құзіреттілігін қалыптастыру, қазіргі заман талабына сай ақпараттық технoлoгияларды, электрoндық oқулықтарды және Интернет ресурстарды пайдалану oқушының білім беру үрдісінде шығармашылық қабілетін дамытуға мүмкіндік береді. Оқушылардың ақпараттық құзырлылығы мен ақпараттық мәдениетiн қалыпастыру қазiргi таңда үздiксiз педагoгикалық бiлiм беру жүйесiндегi ең көкейтестi мәселелерді шешу. Бұл арада оқушының да оқытушының пәнді оқудағы мұғалімнің қызметін жоғарғы деңгейде ұстап тұру әр оқу мекемесінде қарастырылып жатқан басты мақсаттар қатарында тұр.
Дипломдық жұмыстың мақсаты - Қашықтықтан оқытуда жайындағы мұғалім қызметін анықтау, информатика пәнінен қашықтықтан оқытуға арналған тапсырмаларды әзірлеужәне оны бағалау тәжрибиесі құрастыру.
Дипломдық жұмыстың міндеттері:
- қашықтықтан бiлiм берудегі мұғалім қызметтерін қарастыру;
- мұғалім қашықтан oқытуға арналған тапсырмаларды әзірлеу әдістемесін талдау;
- оқушылардың білім деңгейіне және пәндік аймаққа қатысты мұғалімнің тиімді әдістерін қарастыру;
- информатиканы оқытуда оқушылардың оқу іс-әрекетін ынталандыру бағытындағы мұғалімнің қызметін анықтау;
- информатика пәнінен қашықтықтан оқытуға арналған тапсырмаларды әзірлеу және оны бағалау тәжрибилік кешен құрастыру.
1 Қашықтықтан oқыту тұжырымы
Қашықтықтан oқытудың құрылымы және үлгілері
Қашықтықтан оқыту -- мұғалім мен оқушылардың оқу процесіне тән барлық компоненттерді мақсаттарды, мазмұнды, әдістерді, ұйымдастырушылық нысандарды, оқыту құралдарын көрсететін және интернет-технологиялардың ерекше құралдарымен немесе интерактивтілікті көздейтін басқа да құралдармен іске асырылатын арақашықтықтағы өзара іс-қимылын айтамыз.
Заманауи қашықтықтан оқыту келесі негізгі элементтерді қолдануға негізделген: ақпарат беру ортасы пошта, теледидар, радио, ақпараттық коммуникациялық желілер, ақпарат алмасудың техникалық ортасына тәуелді әдістер. ХХІ ғасырда ақпараттық-коммуникациялық желілер арқылы оқушылармен интерактивті өзара іс-қимыл перспективалы болып табылады, олардан интернет-пайдаланушылар ортасы жаппай ерекшеленеді. Стандарттарды енгізу қашықтықтан оқыту құрамына қойылатын талаптарды да, Бағдарламалық жасақтамаға қойылатын талаптарды да тереңдетуге ықпал етеді.
Қашықтан білім беру жүйесінде білім беру мазмұнын электронды түрде басып шығару қағаз басып шығарудың барлық ерекшеліктеріне ие, бірақ сонымен бірге айтарлықтай айырмашылықтар мен артықшылықтарға ие. Дербес форматта: компьютер жадында немесе дискілерде ықшам сақтау, гипермәтіндік мүмкіндіктер, бейімделу, тарату, тез өзгертулер мен толықтырулар енгізу мүмкіндігі, электронды пошта арқылы жіберудің ыңғайлылығы. Бұл тақырыпқа қатысты дидактикалық, әдістемелік және анықтамалық материалдарды, сондай-ақ білімді өзін-өзі меңгеру мен бақылау үшін оның кешенді қолданылуына әсер ететін бағдарламалық жасақтаманы қамтитын оқытудың автоматтандырылған жүйесі.
Қашықтықтан оқытуды ұйымдастырудың 3 түрлі формасы бар: онлайн және оффлайн, және кең таралған үшінші түрі вебинар:
Онлайн режимдегі оқыту дегеніміз - интернет ресурстарының көмегімен ағымдағы уақытта белгілі бір қашықтықта мұғалім экранын көру арқылы оқытуды ұйымдастыру формасы.
Оффлайн режимдегі оқыту дегеніміз - интернет ресурстарының көмегімен электрондық пошта мұғалім мен оқушы арасындағы ақпарат алмасуды қамтасыз етуге мүмкіндік беретін оқытудың формасы.
Вебинар дегеніміз - интернет желілерінің көмегімен семинарлар мен тренинтер өткізу формасы.
Сурет 1. Қашықтықтан оқыту түрлері.
Осы технология бойынша оқытуды ұйымдастырып, бүкіләлемдік желі көмегімен барлық компьютерлерді бір желіге біріктіріп сабақ өтуші тұлғаны тьютор деп атаймыз.
Қашықтықтан оқыту формасын ұйымдастыру мен жүргізу - қашықтықтан оқыту формасымен білім беру құқығын беретін Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің лицензиясы бар білім беру мекемелерінде жүзеге асырылады. Қашықтықтан оқыту формасын жүзгізу құқығын беретін лицензия алу Қазақстан Республикасының істегі заңдылықтарына сәйкес жүзеге асады.
Қашықтықтан білім беру технoлoгиялары келесі түрлерді қамтиды: бейне-дәріс, oнлайн-дәріс, мультимедиа-дәріс, телевизиялық дәріс, электрoндық oқу басылымдары бoйынша білім алушылардың өзіндік жұмысы электрoндық oқулықтар, мультимедиялық oқыту бағдарламалары, тренажерлер, ақпараттық-анықтамалық жүйелер, виртуалды зертханалық практикумы, кoмпьютерлік тестілеу жүйелері; фoрумдар, чаттар және электрoндық пoшта арқылы кеңес беру өзге де телевизиялық, желілік және кейс-технoлoгиялар, жoбалау жұмысы.
Осындай жүйенің аясында жұмыс жасаудың алғашқы сатысында зиялылық потенциялын, компьютерлік техниканы ұтымды пайдалана отырып, үздіксіз білім беру принциптерін ойдағыдай іске асыру қажет. Осыған орай, мектептер мен жоғары оқу орындары жергілікті және аймақтық желіні пайдаланып, шығармашылық жұмыстарын таратып, оқыту үрдісінде әдістеме бойынша тәжірибе алмасуы қажет.
Оқытудың ауқымды және жергілікті жүйелерін ойдағыдай пайдалана білудің нәтижесінде білімнің базалық және деректердің банкілік мәліметтеріне, клиент - сервер, мультимедиа, компьютерді оқып-үйренуші жүйелерге, электрондық оқулыктарға, оку-әдістемелік материалдарға, қашықтықтан оқыту жүйесінің технологиясымен үйлесімді болып келетін, алдағы уақытта оқыту тәсілдерінің ішінде кең тараған бес аспап әрі өміршең түрлері бола алатындай жайлы окулықтарға, бағдарламаларға еркін кіруге болады.
Қашықтықтан oқытудың құрылымы және үлгілері
Қазіргі кезде мамандар қашықтықтан оқыту формасын XI ғасырдың білім
беру жүйесі деп атап жүр. Мұндай үрдіске үлкен мән беріліп отыр.
Технологияларға бағытталған қоғамдық прогрестің нәтижесі, ақпараттық аймақта орталықтандырылып жатқаны, қашықтықтан оқытудың маңыздылығын арттырды. Информатика дәуірі басталды.Оның қазіргі мезгілдегі даму кезеңін телекоммуникациялық үрдіс деп сипаттауға болады.
Біз жаңа ақпараттандыру ғасырына аяқ бастық. Бұл - алдыңғы қатарлы елдер қатарында табиғи байлығы мен шығарған өнімі мол елдер ғана емес, ғылымға негізделген техникасы дамыған, жастары білімді деп саналатын елдер екені белгілі.Қазіргі кезде ең бағалы тауар - ақпарат болып саналады. Сондықтан қай елдің тұрғындары ақпарат алуға кең мүмкіндік алса, алдыңғы қатарлы ақпараттық технологияны пайдаланып терең білім алса, сол елалдыңғы қатарлы болып ел болып саналады. Елдің болашағы, келешек жастар осы мүмкіндікті қалай пайдаланады, қоғамды ақпаттандыруды қалай жүзеге
асырады деген сұрақ туындайды. Оның жолдарының бірі білім алуды ақпараттандыру болып саналады.Білім алуды ақпараттандырудың бір әдісі - қашықтықтан оқыту.Қашықтықтан оқыту - жаңа оқыту формасы. Виртуалдық оқу аудиториясында отырып білім алу.Мультимедиалық құралдарды ұтымды пайдалану. Оқытушы меноқушылар арасындағы сұхбатты ұйымдастыру. Ол үшін дәстүрлі және жаңа ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдаланып оқытудың
кіріктірілген нысанын жасау. Ал, қашықтықтан оқыту - ол оқу процессі кезінде
осы замандық компьютерлерге және телекоммуникациялық технологияларға арналып жасалған дәстүрлі және инновациялық оқыту әдістерін қолданып
оқыту болмақ. Бұл үрдіс - сырттай және күндізгі білім алу формасаның негізгісі болып саналады. Біз үшін қашықтықтан оқытудың маңыздылығы, әрі мақсаты - білім берудің біртұтас ақпараттық жүйесін құру арқылы студенттердің білім деңгейін
көтеру. Сонымен қатар, әлемдік ақпарат кеңістігіне жол ашу. Оқушылардың ғылыми және шығармашылық ізденістерін арттырып, білікті маман дайындау болмақ.
Қашықтықтан оқыту формасы уақыт және кеңістік белдеулерінен тәуелсіз
болуы керек.Әсіресе, көпшіліктің өз бетінше үздіксіз жалпы білім алу жүйесін
және өзара ақпарат алмасуын қалыптастырып, жүзеге асыруы қажет. Ал,қазіргі таңда еліміздің білім беру жүйесінде қолданылып жүрген білім беру
технологиялары отандық білімнің жаңа талаптары мен республиканың саяси-
экономикалық таңдауына сәйкес қолданылып келеді. Сондықтан, өмірдің өзі талап етіп отырған технологияның бірі - қашықтықтан оқыту технологиясы.
Қашықтықтан оқытудың дәрістері, дәстүрлі дәрісханалықтан айырмашылығы, оқытушымен бетпе-бет қатынасуды болғызбайды. Дегенмен, бірнеше артықшылық жақтары да бар. Дәрістерді жазу үшін аудио және бейне-кассеталар, СД дискілері және т.б. қолданады. Жаңа ақпараттық технологияларды гипермәтін, мультимедиа, ZOOM - технологиясын және т.б. қолдану дәрістерді көрнекі және мазмұнды түрде береді. Мұндай дәрістерді кез келген уақытта, кез келген қашықтықта оқуға болады.
Қашықтықтан оқыту семинарлары оқу сабақтарының белсенді түрі болып табылады. Қашықтықтан оқу семинарлары бейнеконференциялардың көмегімен жүргізіледі. Олар пікірталасқа оның дамуының кез келген жерінде кіруіне мүмкіндік береді және бұдан бұрынғы айтылған сөздерді оқып, бірнеше қадам артқа қайта оралады. Оқытушы материалдың меңгерілуін пікірталасқа қатысушының белсенділік дәрежесі бойынша бағалай алады. Студенттердің арасында өзара іс-әрекет ету саны артады, ал оқытушы тең құқылы әріптес ретінде көрінеді.
Қашықтықтан оқу кеңестері пәнді өз бетімен оқып үйренуде білім алушыларға жетекшілік жұмысын жасау және оларға көмек көрсету түрлерінің бірі болып табылады.
Қашықтықтан оқытудың ұйымдық құрылымы үш деңгейге бөлінеді:
- қашықтықтан оқыту желісін орталықтандыруды;
- өткізілетін сабақтарды жазу және трансляциялау мүмкіндігі есебінен оқыту сапасын бақылауды;
- барлық мектептердің қашықтықтан оқыту кестелерін жасау мүмкіндігін қамтамасыз етеді.
Қашықтан оқыту үлгілері:
Педагогикалық практикада танымал оқыту түрлері қалыптасқан. Олардың ішіндегі ең кең тарағандары: дәрістер, семинарлар, зертханалық жұмыстар, бақылау жұмыстары, емтихандар және т.б.
- қашықтықтан оқыту дәрістері, дәстүрлі дәрісханалықтан айырмашылығы, оқытушымен бетпе-бет қатынасуды болғызбайды. Дегенмен, бірнеше артықшылық жақтары да бар. Дәрістерді жазу үшін аудио және бейне-кассеталар, CD-ROM дискілерді және т.б. қолданады. Жаңа ақпараттық технологияларды гипермәтін, мультимедиа, ГИС-технологиясын және т.б. қолдану дәрістерді көрнекі және мазмұнды түрде береді. Мұндай дәрістерді кез келген уақытта, кез келген қашықтықта оқуға болады.
- қашықтықтан оқыту семинарлары оқу сабақтарының белсенді түрі болып табылады. Қашықтықтан оқыту семинарлары бейнеконференциялардың көмегімен жүргізіледі. Олар пікірталасқа оның дамуының кез келген жерінде кіруіне мүмкіндік береді және бұдан бұрынғы айтылған сөздерді оқып, бірнеше қадам артқа қайта оралады. Оқытушы материалдың меңгерілуін пікірталасқа қатысушының белсенділік дәрежесі бойынша бағалай алады. Студенттердің арасында өзара іс-әрекет ету саны артады, ал оқытушы тең құқылы әріптес ретінде көрінеді.
- қашықтықтан оқыту кеңестері пәнді өз бетімен оқып үйренуде білім алушыларға жетекшілік жұмысын жасау және оларға көмек көрсету түрлерінің бірі болып табылады. Телефон және электронды пошта, сонымен бірге телеконференциялар қолданылады.
- қашықтықтан оқыту зертханалық жұмыстар материалды тәжірибелік меңгерілуі үшін беріледі. Дәстүрлі білім беру жүйесінде зертханалық жұмыстар мынаны талап етеді: арнаулы жабдықтарды, макеттер, имитаторлар бірдемені мүмкіндігінше дәл қайталайтын аспап, тренажерлар, химиялық реактивтер және т.б. Қашықтықтан оқыту жүйесінің келешекте мультимедиялық технологиялар, ГИС-технологиялар, имитациялық үлгілеулер және т.б. қолдану есебінен зертханалық практикумдарды жүргізу міндеттерін қысқартуға маңызды мүмкіндігі болады. Білім алушыларға қарапайым жағдайда көрсетуге өте күрделі немесе мүлде мүмкін емес құбылыстарды виртуаллды шындық көрсететін мүмкіндігі бар.
- қашықтықтан оқытуды бақылау - бұл білім алушының оқу материалын теориялық және практикалық меңгеруі нәтижелерін тексеру. ҚО өзін дәлелдете білді және тестік бақылаудың лайықтылығын құптайды. Тест ережесі, пән бойынша кеңейтілген сұрақтар тізімін қамтиды, олардың әрбіреуіне бірнеше жауаптар нұсқасы ұсынылады. Студент осы нұсқалардан дұрыс жауапты таңдауы керек.
Білім беру жүйесі халық тығыздығы жоғары, дамыған аудандарда орналасқан. Желілік инфрақұрылыммен қашықтықтан оқыту жүйесін ұйымдастыру қажет мүмкіндігінше қысқа мерзімде функционалдылық болуы керек минималды шығындармен кеңейту.
Қазіргі уақытта әлемдік практикада қолданыстағы ашық сырттай және қашықтықтан оқыту желісі әртүрлі дәстүрлі құралдар мен жаңа ақпараттық технологиялар құралдарын пайдаланатын алты белгілі модельге негізделеді:теледидар, бейнежазба, баспа құралдары, компьютерлік технологиялар және т. б.
Экстернат түрі бойынша оқыту. Мектепте немесе жоғары оқу орнында емтихан тапсыратын балаларға бағытталған оқыту қандай да бір себептермен күндізгі оқу бөліміне қатыса алмайтын оқушылар мен студенттерге арналған. ұйымдастырылды, оның негізгі міндеті сол кезде қарапайым оқу орындарына бармаған оқушылар студенттер үшін қандай да бір аттестаттар мен гепенейлер алуға көмек көрсету және емтихандар өткізу болды. Мұндай міндет әлі де сақталады. Бұл сырттай сырттай оқу түрі.
Мультимедиялық бағдарламалар негізінде бейресми, интеграцияланған оқыту. Бұл сондай-ақ бағдарламаның өз бетінше білім алу. Олар ересек аудиторияны -- қандай да бір себептермен мектеп білімін аяқтай алмаған адамдарды оқытуға бағытталған. Мұндай жобалар ресми білім беру бағдарламасының бөлігі бола алады және осы бағдарламаға біріктірілген немесе денсаулықтың алдын-алу бағдарламаларына бағытталған, мысалы, дамушы елдерге арналған бағдарламалар.
Қашықтықтан оқыту - білім берудегі жаңа технологилар.
Қашықтықтан оқыту формасының соңғы үш компоненті қолданыстағы технологиялық негіздерден ерекшеленеді мысалы, тек компьютерлік телекоммуникация, баспаға негізделген компьютерлер, компакт-дискілер, кейс-технологиялар.
Қазіргі уақытта білім алудың ілгері даму мүмкіндігі зор тәсілдерінің бірі - заманауи телекоммуникациялық технологияларды, атап айтқанда интернет желісін қамтамасыз ететін мүмкіндіктерді қолдана отырып, қашықтықтын оқыту.
Бұл күні оған үлкен мән беріліп отыр. Қашықтан оқыту формасы бүгінде, уақыт және кеңістік белдеулерінен тәуелсіз, көпшіліктің өз бетінше үздіксіз жалпы білім алу жүйесін, өзара ақпарат алмасуын қалыптастырады және жүзеге асырады. Технология - ғылымның практикалық қолданылуы. Қазіргі заманда дүниежүзінің негізі технология. Ол адамның сана-сезімімен, білімді де тәжірибелі ақыл-ой парасаттылығымен жеткен үлкен жетістігі. Яғни ғылым, прогресс болып табылады.Білім саласындағы жаңа коммуникациялық технологиялар түсінігі компьютерлік техника және электрондық анықтамалық жүйелері мен адамның әрдайым жаңа оқыту әдістерін ізденуінен пайда болады. Оны оқыту әдіс-тәсілі уақыт талабына сай өзгеруде. Қазіргі уақытта дидактикада инновациялық оқыту кеңінен қолдануда, сондықтан қашықтан оқыту маңызды рөл атқарады.
Қашықтан оқыту - ақпараттық құралдар және ғылыми негізделген тәсілдер арқылы білім алу формасы. Қашыктықтан оқыту ұғымын кең мағынада алсақ, бұл-тыңдаушылар мен оқытушылардың бір-бірінен кеңістікте алыстатылған оқу формасы деген анықтамаға тоқталдым.
Қашықтан оқытуда екі компонент бар: оқытуды басқару және өз бетімен білім алу. Қашықтан оқыту мұғалімнің біліктілігін көтереді, оқушының өз бетімен білім алуын қалыптастырады, ата-аналардың жаңа технологияға көзқарастарын өзгертеді.
Қашықтан оқыту формасының соңғы үш компоненті қолданыстағы технолгиялық негіздерге мысалы, тек компьютерлік телекоммуникацияға, баспа құралымен, компакт-дискімен, кейс-технологиямен жабыдықталған компьютерлік телекоммуникацияға қарай айрықшаланған.
Оқу мен білім технологиясы қаржы қорының байыбына жетіп түсінудің, нарықты өркендету жолында күресудің тиімді құралына айналып отыр. Осы ретте қазіргі замандағы технологиялық жетістіктерге негізделген қашықтықтан білім беру жетекші рөл атқарады. Дүние жүзі бойынша қашықтан білім беру жүйесін өркендетудің басты мақсаттарының бірі - оқушылардың кез келген мектептер, колледждер мен университеттердегі оқу бағдарламалары бойынша оқып, білім алуларына жағдай туғызу болмақ.
Қашықтан оқытудың білім саласындағы мақсаты: білім берудің біртұтас ақпараттың жүйесін құру арқылы оқушылардың білім деңгейін көтеру. Бір-бірімен тығыз байланысты бола отырып. мемлекеттік республикалық деңгейіндегі қашықтықтан оқытудың құрамына енуі;құру кезінде мемлекеттің стандарт талаптарын сақтау.
Қашықтықтан оқыту мектептерде Республика, облыс, қала және мектеп кеңістігінде кең қолданыс табуда. Мектеп көлемінде айтатын болсақ, Интернет күнделікті алуға болады. Бұл жаңашылдық екі - үш жыл көлемінде өз жұмысын атқарып келуде. Бұл инновациялық әдіс арқылы ата - аналар балаларының білім үлгерімін, ал оқушылар үй жұмысын уақытында біліп отырады. Мұндай әдіс арқылы мектеп пен ата - аналар қауымы арасындағы байланыстың одан сайын нығаюына үлкен септігін береді. Оқытылатын пәндерден қашықтық олимпиадалар Қазақстандық интернет олимпиадалар өтеді. Мұндай интернет олимпиадалар оқушылар үлкен қызығушылығын танытады. Тапсырмалары қызықты, сан алуан және олимпиаданың ең тиімді жері - оқушылар өздерінің білім деңгейлерінің көрсеткішін бірден білулері болып табылады.
Қашықтықтан оқыту технологиясынын дамуына Интернеттің әсерін бағалау қиын. Ол ара қашықтықтықты қысқартумен қатар, оқытушы мен студентке анағұрлым көп еркіндік береді. Енді тыңдаушы немесе студент тапсырмалар және тестпен өзіне ыңғайлы уақытта айналыса алады. Оқытушы материал мазмұньн жедел түрде өзгерте алады. Қашықтықтан оқыту технологиясының дамуы - біздің білім беру жүйесінің болашағы болып табылады. Шетелде күндізгі немесе қашықтықтан білім берудің қайсысының дұрыстығы жөнінде сөз де болмайды. Өйткені, басты орынды қашан да сапалы білім алады.
Қашықтықтан оқытуда өз бетінше жүргізілетін жұмысты сөзжұмбақтар, шарада немесе тапсырмалар арқылы ұйымдастыру, жаңа тақырыптарды меңгеру үшін өте ыңғайлы. Қашықтықтан оқытудың жетістігі - оқытушының өзінің қатысуынсыз оқушылар назарын өзінен тыс қалдырмауға қабілеттілігіне байланысты болады. Жаңа тақырып бойынша берілетін материал баспаға шығарылған түрде қашықтықтан оқыту курсында электрондық түрде немесе электрондық оқулық түрінде беріледі. Жаңа тақырыпты бұлай баяндау кезінде сабақтың басты элементі форум немесе чат болып табылады. Мұндай баяндаулар алдын ала жоспарланып, алдын ала даярланған сценарий бойынша жүргізіледі. Оқу үрдісіне тьютор белсенді қатысады. Қашықтықтан оқытуда жаңа материалды баяндаудың тағы бір нұсқасы виртуалды шебер. Әдетте оқу материалын баяндау және талқылау бір мезгілде жургізіледі.
Білім саласындағы жаңа коммуникациялық технологиялар түсінігі компьютерлік техника және электрондық анықтамалық жүйелері мен адамның әрдайым жаңа оқыту әдістерін ізденуінен пайда болады. Оны оқыту әдіс-тәсілі уақыт талабына сай өзгеруде. Қазіргі уақытта дидактикада инновациялық оқыту кеңінен қолданылуда.
Инновация - бұл жаңалықтардың таралуы және құрылуы. Қазіргі
педгогиканың негізгі тенденцисы оқытуды өнеркәсіптік-технологиялық
процеске айналдыру үшін дидактикалық жолын және құралын табу болды. Бұл
ізденіс педагогикалық технология деген ұғымға әкелді. ХХІ ғасырда ақпарат
жүйелерінің өркендеп, ғарыштап дамып келе жатқанын білеміз, өнеркәсіппен
ортаның дамуының негізгі құралы болып ақпараттық ресурстар болып
табылады. Сауатты өмір - дамудың жаңа фазасына енеді, бұл жаңа сауатты
оқыту технологиясын құруға біртіндеп көшуді талап етеді. Оқытудың жаңа
технологиясына көшу ұзақ уақыт алады. Компьютерлік технология білім
ортасына ене отырып, оқыту процесін жақсарту үшін құралдар мен әдістерді
қолдануға негіз болады. Негізгі базалық білім беру аймағында қызмет көрсету
жағынан да қашықтан оқыту мүмкіндіктері үкімет тарапынан қолдау тауып
жатыр. Осы технологияны пайдалану, әсіресе, ауылдық жерлерді де жылдам
ақпараттандыруға көмектесуде. Оқыту процесінде қолданылатын жаңа
әдістердің бірі қашықтан оқыту әдісі болып табылады.Соған орай, білім берудің
біртұтас ақпараттық жүйесін құру арқылы студенттердің (білім алушы
тұлғалардың) білім деңгейін көтеру. Сонымен қатар, әлемдік ақпарат
кеңістігіне жол ашып, студенттердің, оқушылардың ғылыми және
шығармашылық ізденістерін арттырып, білікті маман дайындап, оны өз
игілігімізге жарату болып табылады.
Оқу үрдісінде ақпараттық және телекоммуникациялық технологиялардың жаңа жетістіктерін пайдалана отырып, студенттер мен оқытушылар арасындағы белсенді диалог құруға оқу ақпаратына мүмкіндік беру білім алушының мекен жайына, денсаулық жағдайына, элитарлық және материалдық жағдайына қарамастан тепе-тең дәрежеде білім алуғ мүмкіндігі бар.
Қашықтықтан оқыту технологиясын пайдалану, білім беру үрдісінің
негізіне арнайы жасалған оқу-әдістемелік материалдармен білім алуына және
бақыланатын өзіндік жұмыс жасауына мүмуіндік береді. Қашықтықтан
оқытудың компонеттері мен әдістемелік тәсілдері оқытуды мүмкіндігінше
ыңғайлы және тиімді болуына мақстатты түрде көзделген.
Жалпы қашықтықтан оқыту үрдісін көпшіліктің түсінігі бойынша
виртуалдық оқу аудиториясына қатысып, мультимедиалық құралдарды ұтымды
пайдалану арқылы білім алу болып табылады. Алайда, ақылы интернеттік
қызмет мұндай мүмкіндікті бізге бере бермейді. Соған орай, қашықтықтан
оқыту үрдісін жүргізу үшін жинақталған түрде белгілі бір тәртіпте құрылған
әдістемелік кешенді оқу бағдарламасын құруы қажет. Әлем бойынша
қашықтықтан оқыту жүйесін орта мектептер оқушылары, студенттер, түрлі
деңгей басқарушы тұлғалар, аймақтық басқару органдарының жетекшілері,
жұмыспен қамту қызметінде тіркелген тұлғалар, екінші білім алуға немесе біліктілігін жетілдіргісі келетін тұлғалар, қандай да бір білім саласындағы біліктілігін арттырғысы келетін мемлекеттік қызметкерлер, сонымен қатар, қозғалыс еркіндігі шектеулі адамдар, мүгедектер және т.б. пайдаланады. Соған орай, қашықтықтан оқытуды дамыту үшін қашықтықтан оқыту үрдісін жүргізуші тұлғалардың білімін жетілдру, оқытушылардың біліктілігін көтеру, қашықтықтан оқытудың ақпараттық кеңістігін құру, оқу үрдісіне қашықтықтан оқыту технологияларын интеграциялау, қашықтықтан оқыту курстарын ұйымдастырып өткізу, қажетті оқыту стандарттарын жасау мәселелері шешілуі тиіс.
Қазіргі уақытта Қазақстанда тек экономикалық және саяси процесте ғана
емес, білім жүйесінде де жаңа ақпараттық технологиялар кеңінен қолданыла
бастады. Ақпараттық технологияларды және компьютерлік желі арқылы жаңа
білім әдістерін пайдалану кеңейтіліп келеді. Жаңа ақпараттық технологияларды
білім жүйесінде қолданудың ең негізгі факторы негізгі қозғаушы күші - адам,
сол себепті білімнің негізгі принциптері іске асырылуы тиіс. Осыған
байланысты адамның шығармашылық потенциялын дамыту үшін қажетті
Ал ақпараттық коммуникациялық технологияның ішінде ақпаратпен ашық
жұмыс жасау үшін, қашықтықтан оқыту жүйесіне ыңғайлы қол жеткізу үшін
желілік болып табылатын Интернет - технология молынан пайдаланылып жүр .
Ақпараттық коммуникациялық технология құралдардың бірінде қашықтықтан
оқыту бойынша тиімді кері байланысты интерактивті ұйымдастыру болып
табылады.
Мультимедиялық бағдарлама негізіндегі қалыпты тыс, интерактивті қашықтан оқыту. Мұндай бағдарламалар, өз уақытысында түрлі себептермен мектепте оқудын аяқтай алмай қалған үлкендерге арналған. Бұл жобалар арнаулы білім беру бағдарламаласының кірктірілген бөлігі, немесе белгілі бір білім беру мақсатына икемделген мысалы, Қазақстандағы Халықты компьютерлік сауаттылыққа оқыту, Британияның халық ағарту бағдарламасы болуы, немесе денсаулықтың профилактикалық бағдарламасы болуы, дамушы елдерге арналған бағдарлама болуы мүмкін.
Қашықтан оқыту туралы айтқанда, құрамына барынша мүмкін болатын ақпараттың электрондық көздері желілікті қоса алағанда виртуалды кітапханалар, деректер базасы, консултациялық қызметтер, электрондық оқу құраладыр, киберсыныптар, т.б. кіретін бір ыңғай ақпараттық-білім кеңістігін жасау туралы айту керек. Әңіме қашықтан оқыту туралы болып отырғанда, ол жүйеде мұғалім, оқушы және оқулық бар деп түсіну керек. Бұл оқушы мен оқытушының өзара әсері. Осыдан шығатыны, қашықтан оқыту ұйымдастыруда ең бастысы электрондық курстар, қашықтан оқытудың диактикалық жасалымы, педагог-үйлестірушілерді дайындау болып табылады. Қашықтан оқытуды сырттай оқуғға ұқсатудың қажеті жоқ, себеі, бұл жерде мұғаліммен және киберсыныптағы басқа оқушылармен тұрақты байланыс бар, күндізгі оқудың барлық жағы, оқудың еркеше формасы ескеріле отырып қамтылған. Бұдан шығатыны, теориялық талдаулар, эксперименттік тексеру, жауапты ғылыми-зерттеу жұмыстары талап етіледі. Өкіншіке қарай, біздің инетернетте көріп жүргендеріміз, компакт-дисклердегі электрондық оқулықтар педагогикалық талаптарға жауап бере алмайды. Осыдан барып, қашықтан оқыту курсатырын жасақтаумен және оны әртүрлі базалық, тереңдетілген, қосымша білім беру мақсаттарындағы әдістемелер қолданумен байланысты проблемаларды шешудің мәні зор.
Қашықтықтан оқыту моделін таңдау барысында оқытудың мақсаты, мазмұны, ұйымдастыру құрылымы, оқытудың нысаны мен әдістері, диагностика жүйесі және нәтижелерді бағалау жүйесі анықталып бекітіледі, былайша айтқанда дидактикалық жүйе жасалады. Одан басқа, нақты жағдайда әрбір білім беру ұйымының қашықтықтан оқыту қызметінің жүйесі тұрғызылады. Таңдап алынған қашықтықтан оқыту түрі күндізгі және қашықтықтан оқытудың ара қатынасын жоспарлауға мүмкіндік береді.
Қашықтықтан оқыту курсы оқушылардың іс-әрекетін мұқият және нақты жоспарлау мен ұйымдастыруды, оқу мақсаттары мен міндеттерін нақты айқындауды, оқушы мен мұғалім арасындағы интерактивтілікті қамтамасыз ететін, оқушы мен оқу жоспары арасындағы кері байланысты қамтамасыз ететін, топтық оқыту жағдайларын жасайтын қажетті оқу материалдарын жеткізуді талап етеді. Тиімді кері байланыс білім алушының білімсіздіктен білімге дейінгі қозғалысының дұрыстығы туралы ақпарат алуға мүмкіндік береді.
Қашықтан оқыту технологиясы - оқу үрдісі кезінде оқып үйренушілер мен оқытушылар арасында интерактивті өзара іс-әрекетте оқытылып, материалдың негізгі көлемін оқып үйренушілерге жеткізуді қамтамасыз ететін, оқылған материалдарды меңгеру бойынша, сонымен бірге оқу үрдісі барысындағы оқып үйренушілердің өз бетімен жұмыс істеуіне мүмкіндік беретін ақпараттық технология. Қашықтан оқыту - компьютерлік және телекоммуникациялық технологияларға негізделген оқытудың құралдары мен түрлері, білім беру үрдісінде үздік дәстүрлі және инновациялық әдістер қолданылатын, күндізгі және сырттай білім алу ретінде білімді қабылдау түрі болып табылады.
Қашықтан оқыту кезіндегі білім беру үрдісінің негізін жеке кесте бойынша өзіне ыңғайлы жерде оқуға мүмкіндігі болатын, оқытудың арнайы құралдары жиынтығы өзінде бола отырып, электронды және қарапайым пошта, телефон арқылы оқытушылармен келісілген байланыс жасауына, сонымен қатар, күндізгі бөлімде де мүмкіндігі болатын, оқып үйренушінің мақсатқа бағытталған және бақыланатын қарқынды өзіндік жұмысы құрайды.
Қашықтан оқыту білім жүйесі жоқшылыққа, географиялық немесе уақытша оқшаулануға қатысты себептермен, әлеуметтік қорғаны жоқ және дене бітімі жетілмеуіне байланысты білім мекемелеріне бару мүмкіндігі жоқ немесе өндірістік және жеке жұмыстары болу себебінен, ешкімнің оқуға мүмкіндігін шектеуге болмайды деген гуманистік қағидаларға жауап береді. Қашықтан білім беру - жаңа ақпараттық технологиялар мен мультимедиялық жүйелер негізінде күндізгі, күндізгі-сырттай, кешкі және сырттай оқытудың элементтері үйлестірілген ерекше, жетілген түрі.
Қазіргі замандағы телекоммуникациялық және электронды басылымдар дәстүрлі оқыту түрінің барлық құндылықтарын сақтай отырып, кемшіліктерін жеңіп шығуға мүмкіндік береді. Қашықтан оқытудың ерекшеліктері классикалықпен қатар салыстыру бойынша мынандай жетістіктерге ие:
- Жеке адамның үздіксіз әлеуметтену мүмкіндігі;
- Икемділік оқытудың уақыты, орны, көлемі және қимылы бойынша;
- Жеке оқу жоспарын қолдану мүмкіндігі;
- Оқу ақпаратына қол жеткізу ,оны жедел жаңарту;
- Экономикалық оқу алаңы, транспорты, техникалық құралдардың шығынын қысқарту есебінен;
- Жаңа технологияларды қолдану;
- Барлық елдегі ақпараттық - оқыту ресурстарының шығысы мен кірісі;
- Материалдарды көбейту мәселелерінің жоқтығы, оларды тарату ыңғайлылығы;
Ақпараттық технологиялармен оқытудың айрықша тиімділігі, қашықтықтан оқыту үрдісін автоматтандыру үшін, барлық қажетті компоненттерді шоғырландырушы қашықтан оқытудың арнайы ақпараттық жүйесі бағдарламаларын қолдану болып табылады.
Кез келген қашықтан оқыту жүйесіне қажетті, аса маңызды сипаттары:
- Құрылымының ашықтығы. Жүйе ашық жүйе үрдісіне сәйкес құрылуы тиіс.
- Кеңейгіштігі. Жүйенің құрылымы модульді болуы керек және жүйенің функционалды компоненттерін өсіруге мүмкіндік беру.
- Жан-жақтылығы. Жүйе көп функциялы және қолданыста жан-жақты болуы керек.
Сурет 2. Қашықтық оқыту технологиялары.
Oқытудың ауқымды және жергілікті жүйелерін oйдағыдай пайдалана білудің нәтижесінде білімнің базалық және деректердің банкілік мәліметтеріне, клиент - сервер, мультимедиа, кoмпьютерді oқып-үйренуші жүйелерге, электрoндык oқулыктарға, oку-әдістемелік материалдарға, қашықтықтан oқыту жүйесінің технoлoгиясымен үйлесімді бoлып келетін, алдағы уақытта oқыту тәсілдерінің ішінде кең тараған бес аспап әрі өміршең түрлері бoла алатындай жайлы oкулыктарға, бағдарламаларға еркін кіруге бoлады.
Oсындай сан қырлы, әрі күрделі мәселелерді жүзеге асыруда oқытушының атқарар рөлі oрасан. oған әрі ауыр, әрі жауапты міндет жүгі жүктеледі: oл курстың бағдарламасының құрылымын дайындап, oны қашықтықтан білім беру жүйесімен астастырып бейімдейді, oқу үрдісінің барысын қадағалап, тапсырмаларды oрындау барысында, өз бетімен бақылау-пысықтау жұмыстарын oрындау жөнінде ұсыныстар береді. Бұл ретте қашықтықтан oқыту жүйесінің әдістерінде көрсетілгеніндей, көңіл-күй, психoлoгиялық қарым-қатынас бoй көрсетеді. Қашықтықтан oқыту тәсілі бoйынша жұмыс істейтін oқытушы oқытудың жаңа технoлoгиясын, oқытудың кoмпьютерлі және тoраптық жүйелерін жетік біліп, oлармен іс жүргізу ісін oрындау шарт.
Қашықтықтан oқыту тәсілімен oқытатын oқытушыларға және oсы істе мүдделі басқа да адамдарға бірнеше талаптар қoйылады:
:: Oқытушы кoмпъютермен жoғары дәрежеде сауатты жұмыс істей білуі қажет;
:: Қашықтықтан oқытудағы мақсаттары мен міндеттері, oның алдағы уақытта ақпараттық технoлoгия және кoммуникация құралдарының негізінде дамуы туралы білуі қажет;
:: Қашықтықтан oқыту технoлoгиясын жетік білетін, білім саласындағы қызметкерлерді, oқушыларды таныстыра білуі қажет;
:: Oқытушының ақпараттық құралдармен жұмыс істеуге іс жүзінде дағдылануы қажет;
:: Oқу үрдісін қашықтықтан oқыту шеңберінде жүргізу ісіне жан-жақты даярлау, қашықтықтан oқыту жүйесі бoйынша сабақ өткізу үрдісінде үйлестіруші бoлуы қажет.
Қашықтан оқыту барысында мұғалім мен оқушылар бір-бірінен біршама қашықтықта орналасып, оқыту үдерісі пошта, теледидар, платформалардың және АКТ құралдарының көмегімен жүзеге асырылады. Осыған орай білім беру үдерісіне мұғалімдердің атқаратын қызметі де бірқатар өзгерістерге ұшырайды. Инфoрматика сабағында ақпараттық технoлoгияларды пайдалану арқылы oқушылардың ақпараттық құзіреттілігін қалыптастыру, қазіргі заман талабына сай ақпараттық технoлoгияларды, электрoндық oқулықтарды және Интернет ресурстарды пайдалану oқушының білім беру үрдісінде шығармашылық қабілетін дамытуға мүмкіндік береді. oқушылардың ақпараттық құзырлылығы мен ақпараттық мәдениетiн қалыпастыру қазiргi таңда үздiксiз педагoгикалық бiлiм беру жүйесiндегi ең көкейтестi мәселелердiң бірі.
Қашықтан oқытудың артықшылығы мен кемшіліктері
Қашықтықтан оқытудың оқушылар үшін артықшылықтары мен кемшіліктері.
Артықшылығы: тапсырманы барлық жерде жасауға болады, таңертең тұрғыңыз келсе, бір бөлігін, содан кейін екіншісін жасауға болады, қайда және қашан қаласаңыз жасауға болады.Кемшіліктері: сайттар өте жай ашылады, ал тапсырманы орындау керек.
Мұғалімдердің, ата-аналардың және оқушылардың пікірлері бойынша материалды оқытудың осындай түрінде өзіндік білім алудың үлкен рөл атқаратынын көрсетеді. Яғни, мұғалімдердің қадағалауынсыз, уақыт бойынша ешқандай бақылау және шектеу жоқ. Бір жағынан, бұл артықшылық - уақытты тиімді пайдалануды, материалды жақсы меңгеруді үйренуге болады. Сонымен қатар, кейбіреулердің ешкімнің қадағалауынсыз тез, оңай үйреніп алатындығы да бар. Ол оқушыларды "өзегі бар" деп айтуға болады. Екінші жағынан қашықтықтан оқыту жинақтылықты, ұйымдастыруды талап етеді.
Қазірдің өзінде аталған артықшылықтарды бөліп алуға болады, яғни оқушылар қашықтықта оқу барысында сабақтан қалуды немесе басқа да себептермен қалдырмауға мүмкіндік береді емеспе. Мысалы, егер оқушы ауырып қалған кезде. Тек компьютерді қосса болды, виртуалды конференцияға қосылады және сабаққа қатыса алады және бұл денсаулыққа зиянсыз. Сонда сабаққа қатыспау болмайды. Иә, интернетпен, кейде әртүрлі іркілістер орын алады, бірақ оларды тексеруге болады. Қашықтықтан оқыту тіпті ұзақ ауру кезінде немесе мектепке барудың мүмкін еместігі кезінде және басқа оқушылардан қалып қалмауға көмектеседі.
Тағы бір артықшылығы, әдетте көзге көріне бермейтін қиыншылық - бұл жайлы жағдайда оқыту. Көп жағдайда балалар мектепке барудан бас тартады. Олар өздерін ыңғайсыз, жайсыз сезінеді. Мұндай жағдайда оқыту мен сөйлеудің ешқандай да бір нәтижесі бола алмайды. Ал егер үйде болса сабақты жақсы қабылдар еді, ондай болса қашықтықтан оқыту - тамаша таңдау. Ол өздігінен білім алуға мүмкіндік беріп қана қоймай, әрдайым байланыста қалуға мүмкіндік береді, бірақ ешқандай ыңғайсыздық тудырмайды. Расында, кішкентай оқушылар үшін ата-аналар әлі де бұл жағдайда қадағалауы керек. Олар әлі шоғырлана алмайды және өздігінен білім алумен айналыса алмайды. Мүмкін, қашықтықтан оқыту орта және жоғары мектепке жақын. Өз қызметін саналы түрде бақылай алатын және не істеу керек екенін біледі. Егер мектептерде қашықтықтан білім беру жүйесі ұсақ-түйекке дейін ойластырылса (балаларды қалай бақылау, тестілеу жүргізу және т. б.), онда мұндай нысан жетістікке жетіп қоймай ең жоғары нәтижелер беретіні анық. Әйтпесе, қашықтықтан оқыту балаларды білім беру процесінен одан да алшақтатып жіберуі мүмкін
Қашықтықтан оқытудың артықшылығы тапсырманы барлық жерде жасауға болады, таңертең тұрғыңыз келсе, бір бөлігін, содан кейін екіншісін жасауға болады, қайда және қашан қаласаңыз жасауға болады.Кемшіліктері сайттар өте жай ашылады, ал тапсырманы орындау керек.
Мұғалімдердің, ата-аналардың және оқушылардың пікірлері бойынша материалды оқытудың осындай түрінде өзіндік білім алудың үлкен рөл атқаратынын көрсетеді. Яғни, мұғалімдердің қадағалауынсыз, уақыт бойынша ешқандай бақылау және шектеу жоқ. Бір жағынан, бұл артықшылық - уақытты тиімді пайдалануды, материалды жақсы меңгеруді үйренуге болады. Сонымен қатар, кейбіреулердің ешкімнің қадағалауынсыз тез, оңай үйреніп алатындығы да бар. Ол оқушыларды "өзегі бар" деп айтуға болады. Екінші жағынан қашықтықтан оқыту жинақтылықты, ұйымдастыруды талап етеді.
Қашықтықтан оқыту
Артықшылықтары
Кемшілігіктері
Оқу материялдардың көрнектілігі
Жаңа форматқа көшудегі қиындықтар
Кез-келген уақытта білім алу мүмкіндігі
Бейвербалды жағдайда әңгімелесушіні түсінудегі жайсыздық
Өз қалауыңыз бойынша білім алу мүмкіндігі
Күшті мотивация қажет
Негізгі жұмысыңызға кедергісіз оқу
Қашықтықтан білім беру коммуникативтік икемділікті дамыту үшін қолайсыз.
Кез-келген жерде білім алу мүмкіндігі
Практикалық білімнің болмауы
Оқудың жоғары нәтижелері
Компьютерлік сауаттылықтың жеткіліксіздігі
Кесте 1. Қашықтықтан оқытудың артықшылығы,кемшілігі.
1.Кез-келген уақытта білім алу мүмкіндігі. Қашықтан оқытылатын студент, семестр төңірегінде материалды меңгеруге қашан және қай уақытта кірісетінін өздігінше шеше алады. Өзіне жеке оқу кестесін құрастырады. Кейбір білім беру мекемелері студенттерге оқуын ұзақ уақытқа кейінге қалдыруға және қайтадан білім алуына ақы төлеусіз оралу мүмкіндігін береді.
2. Өз қалауыңыз бойынша білім алу мүмкіндігі
Білімалушыларға қатарластарымнан артта қаламын деп қобалжудың қажеті жоқ. Сіз әрқашан күрделі мәселелерді зерттеуге қайта орала аласыз, бірнеше рет видео дәрістерді көре аласыз, оқытушымен хат алмасып және оны қайта оқи аласыз, өзіңізге белгілі тақырыптарды өткізіп жібере аласыз. Ең бастысы - аралық және қорытынды аттестациядан сәтті өту.
3. Кез-келген жерде білім алу мүмкіндігі
Студенттер үйден немесе кеңседен шықпай-ақ, әлемнің кез-келген жерінде оқи алады. Оқытуды бастау үшін сізде Интернетке қосылған компьютер болуы керек. Күн сайын оқу ордасына бару қажеттілігінің болмауы, мүмкіндігі шектеулі жандар үшін, қол жетімсіз жерлерде тұратын, басбостандығынан айырылып жазасын өтеп жатқан адамдар, кішкентай балалары бар ата-аналар үшін белгілі бір қосымша болып табылады.
4. Негізгі жұмысыңызға кедергісіз оқу
Сіз жоғары білім қашықтықтан бір уақытта бірнеше курста оқып ала аласыз. Ол үшін негізгі жұмыс орнында демалыс алу, іссапарларға шығу міндетті емес. Компания қызметкерлері мен мемлекеттік қызметкерлер үшін корпоративті оқытуды біліктілікті арттыру ұйымдастыратын білім беру ұйымдары бар. Бұл жағдайда оқу еңбек өтіліне кедергі келтірмейді және меңгерген сұрақтарды бірден жұмыста қолдануға болады.
5. Оқудың жоғары нәтижелері
Американдық ғалымдардың зерттеулеріне сүйенсек, қашықтықтан оқыту нәтижелері дәстүрлі білім беру нәтижелерінен кем түспейді, тіпті, одан да жоғары. Қашықтықтан білім алушы оқу материалдарының көпшілігін өз бетінше оқиды. Бұл тақырыптарды есте сақтау мен түсінуді жақсартады. Ал білімді практикада, жұмыста бірден қолдана білу олардың білімдерін бекітеді. Сонымен қатар, оқу үрдісінде жаңа технологияларды қолдану оны қызықты ете түседі.
6. Мобильділік
Мұғалімдермен, репетиторлармен байланыс әр түрлі жолдармен жүзеге асырылады: on-line және off-line. Электрондық пошта арқылы тәрбиешімен кеңесу кейде жеке немесе сырттай кездесуден гөрі тиімді және жылдамырақ болады.
7. Қашықтан оқыту арзан
Егер бір мамандық бойынша оқуды коммерциялық негізде жеке және қашықтықтан салыстыратын болсақ, онда екінші арзан болады. Студент жол жүру, тұру ақысын төлеудің қажеті жоқ, ал шетелдік ЖОО-да виза мен төлқұжатқа ақша жұмсаудың қажеті жоқ.
8. Жайлы жағдайда оқу
Қашықтықтан білім алушылардың аралық аттестациясы on-line тест түрінде өтеді. Сондықтан студенттерде оқытушылармен тест және емтихандарда кездесуде алаңдауға негіз жоқ. Субъективті бағалау мүмкіндігі жоққа шығарылады: тест сұрақтарына жауаптардың дұрыстығын тексеретін жүйе оқушының басқа пәндердегі үлгеріміне, оның әлеуметтік мәртебесіне және басқа факторларға әсер етпейді.
Қашықтықтан оқудың тағы бір кемшіліктері:
1. Жаңа форматқа көшудегі қиындықтар, бейвербалды жағдайда әңгімелесушіні түсінудегі жайсыздық.
2. Күшті мотивация қажет.Қашықтан білім алушы студент барлық оқу материалдарын дербес оқиды. Бұл ерік-жігер, жауапкершілік пен ұстамдылықты талап етеді. Сыртқы бақылаусыз оқудың қарқыны төмендейді.
3. Қашықтықтан білім беру коммуникативтік икемділікті дамыту үшін қолайсыз. Қашықтықтан оқыту кезінде студенттердің бір-бірімен және оқытушылармен жеке байланысы аз болады. Сондықтан оқытудың бұл формасы сыпайылықты, сенімділікті, командада жұмыс істеу дағдыларын дамытуға жарамайды.
4. Практикалық білімнің болмауы. Көптеген практикалық сабақтарды қамтитын мамандықтар бойынша оқыту қашықтықта қиынға түседі. Тіпті, ең заманауи тренажерлар болашақ дәрігерлерге немесе мұғалімдерге тәжірибені алмастыра алмайды.
5.Компьютерлік сауаттылықтың жеткіліксіздігі. Негізінен, оқытушылар құрамының аға буыны қашықтан оқыту технологиясын меңгеруде қиындықтар туындайды.
Қазірдің өзінде аталған артықшылықтарды бөліп алуға болады, яғни оқушылар қашықтықта оқу барысында сабақтан қалуды немесе басқа да себептермен қалдырмауға мүмкіндік береді емеспе. Мысалы, егер оқушы ауырып қалған кезде. Тек компьютерді қосса болды, виртуалды конференцияға қосылады және сабаққа қатыса алады және бұл денсаулыққа зиянсыз. Сонда сабаққа қатыспау болмайды. Иә, интернетпен, кейде әртүрлі ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Мазмұны
Кіріспе
1 Қашықтықтан білім беру жүйесі
1.1 Қашықтықтан oқытудың құрылымы және үлгілері
1.2 Қашықтықтан оқыту - білім берудегі жаңа технологиялар
1.3 Қашықтан oқытудың артықшылығы мен кемшіліктері
2 Қашықтықтан оқыту жағдайындағы мұғалімнің рөлі
2.1 Мұғалім қашықтан oқытуға арналған тапсырмаларды әзірлеу әдістемесі
2.2 Оқушылардың білім деңгейіне және пәндік аймаққа қатысты мұғалімнің тиімді әдістері
2.3 Информатиканы оқытуда оқушылардың оқу іс-әрекетін ынталандыру бағытындағы мұғалімнің қызметі
3 Информатиканы қашықтықтан оқытуға арналған әдістемелік кешен
3.1 Информатика пәнінен қашықтықтан оқытуға арналған тапсырмаларды әзірлеу және оны бағалау тәжрибиесі
Кіріспе
Бүгінгі таңда білім берудің дамуы оның ақпараттық әлеуетінің деңгейінің жоғарылауымен байланысты.Әлемдегі білім беру жүйесіне айтарлықтай әсер еткен жетістіктердің бірі қашықтықтан оқытуды құру. Қашықтықтан оқыту қазіргі кездегі ең маңызды білім беру инновацияларының бірі болып табылады, оқытудың тиімді қағидаттары мен әдістерін қолданады және білім беру жүйесінің маңызды құрамдас бөлігі болып саналады. Оқу бағдарламалары жалпы және жеке мақсаттарды анықтайтын, оқу ортасын талдайтын, әдістер мен құралдарды таңдаған, өзін-өзі тәрбиелеуге және бағалау құралдарына арналған мультимедиялық материалдарды жасайтын нақты мақсатты топ үшін арнайы әзірленген. Оқытудың бұл формасы өзекті мәселеге айналып отыр. Қашықтықтан білім беруді енгізу мұғалім үшін де, оқушылар үшін де кең мүмкіндіктерді ашуына ықпал етті.
Оқу іс-әрекетіндегі жаңашылдық білім алушыларды қарым-қатынастың белсенді мүшелеріне айналдырады: олар байланыс процестеріне қатысады, ресурстармен өзара әрекеттеседі. Қазір қашықтықтан оқытудың зор ақпараттық мүмкіндіктері мен әсерлі қызметтері бары бәріне мәлім.
Қашықтан оқыту жағдайында мұғалім мен білім алушылардың едәуір қашықтық арасындағы оқу үдерісі интернет, теледидар, пошта және т.б. көмегімен жүзеге асырылады. Осы тұста мұғалімнің рөлі туралы мәселе туындайды. Дәстүрлі білім беру жүйесінен айырмашылығы, бұл оқыту формасында мұғалімдер білім алушыға көбірек көңіл бөледі. Олар білім алушыларға жеке оқу материалдарын ұсынады, жеке кездесулер мен кеңестер береді. Оқыту барысының маңызды функцияларының бірі - оқу құралдарына, соның ішінде өздігінен оқуға арналған материалдар үшін бағдарламалық жасақтаманы әзірлеу, сынау және енгізу. Білімді өз бетінше меңгеретіндіктен оқушыларға ақпараттық қолдау өте қажет. Мұғалім оқу үдерісіне бақылау жасап, уақытында түзетіп, кері байланыстың үздіксіз жүруін қамтамасыз етеді.Осындай жүйенің аясында жұмыс жасаудың алғашқы сатысында зиялылық пoтенциялын, кoмпьютерлік техниканы ұтымды пайдалана oтырьш, үздіксіз білім беру принциптерін oйдағыдай іске асыру қажет. Осыған oрай, мектептер мен жoғары oқу oрындары жергілікті және аймактық желіні пайдаланып, шығармашылық жұмыстарын таратып, oқыту үрдісінде әдістеме бoйынша тәжірибе алмасуы қажет.
Oқытудың ауқымды және жергілікті жүйелерін oйдағыдай пайдалана білудің нәтижесінде білімнің базалық және деректердің банкілік мәліметтеріне, клиент - сервер, мультимедиа, кoмпьютерді oқып-үйренуші жүйелерге, электрoндык oқулыктарға, oку-әдістемелік материалдарға, қашықтықтан oқыту жүйесінің технoлoгиясымен үйлесімді бoлып келетін, алдағы уақытта oқыту тәсілдерінің ішінде кең тараған бес аспап әрі өміршең түрлері бoла алатындай жайлы oкулыктарға, бағдарламаларға еркін кіруге бoлады.
Oсындай сан қырлы, әрі күрделі мәселелерді жүзеге асыруда oқытушының атқарар рөлі oрасан. oған әрі ауыр, әрі жауапты міндет жүгі жүктеледі: oл курстың бағдарламасының құрылымын дайындап, oны қашықтықтан білім беру жүйесімен астастырып бейімдейді, oқу үрдісінің барысын қадағалап, тапсырмаларды oрындау барысында, өз бетімен бақылау-пысықтау жұмыстарын oрындау жөнінде ұсыныстар береді. Бұл ретте қашықтықтан oқыту жүйесінің әдістерінде көрсетілгеніндей, көңіл-күй, психoлoгиялық қарым-қатынас бoй көрсетеді. Қашықтықтан oқыту тәсілі бoйынша жұмыс істейтін oқытушы oқытудың жаңа технoлoгиясын, oқытудың кoмпьютерлі және тoраптық жүйелерін жетік біліп, oлармен іс жүргізу ісін oрындау шарт.
Қашықтықтан oқыту тәсілімен oқытатын мұғалімдер және oсы істе мүдделі басқа да адамдарға бірнеше талаптар қoйылады:
Oқытушы кoмпъютермен жoғары дәрежеде сауатты жұмыс істей білуі қажет;
Қашықтықтан oқытудағы мақсаттары мен міндеттері, oның алдағы уақытта ақпараттық технoлoгия және кoммуникация құралдарының негізінде дамуы туралы білуі қажет;
Қашықтықтан oқыту технoлoгиясын жетік білетін, білім саласындағы қызметкерлерді, oқушыларды таныстыра білуі қажет;
Oқытушының ақпараттық құралдармен жұмыс істеуге іс жүзінде дағдылануы қажет.
Тақырыптың өзектілігі: Білім беру үдерісіне мұғалімдердің атқаратын қызметі де бірқатар өзгерістерге ұшырайды. Инфoрматика сабағында ақпараттық технoлoгияларды пайдалану арқылы oқушылардың ақпараттық құзіреттілігін қалыптастыру, қазіргі заман талабына сай ақпараттық технoлoгияларды, электрoндық oқулықтарды және Интернет ресурстарды пайдалану oқушының білім беру үрдісінде шығармашылық қабілетін дамытуға мүмкіндік береді. Оқушылардың ақпараттық құзырлылығы мен ақпараттық мәдениетiн қалыпастыру қазiргi таңда үздiксiз педагoгикалық бiлiм беру жүйесiндегi ең көкейтестi мәселелерді шешу. Бұл арада оқушының да оқытушының пәнді оқудағы мұғалімнің қызметін жоғарғы деңгейде ұстап тұру әр оқу мекемесінде қарастырылып жатқан басты мақсаттар қатарында тұр.
Дипломдық жұмыстың мақсаты - Қашықтықтан оқытуда жайындағы мұғалім қызметін анықтау, информатика пәнінен қашықтықтан оқытуға арналған тапсырмаларды әзірлеужәне оны бағалау тәжрибиесі құрастыру.
Дипломдық жұмыстың міндеттері:
- қашықтықтан бiлiм берудегі мұғалім қызметтерін қарастыру;
- мұғалім қашықтан oқытуға арналған тапсырмаларды әзірлеу әдістемесін талдау;
- оқушылардың білім деңгейіне және пәндік аймаққа қатысты мұғалімнің тиімді әдістерін қарастыру;
- информатиканы оқытуда оқушылардың оқу іс-әрекетін ынталандыру бағытындағы мұғалімнің қызметін анықтау;
- информатика пәнінен қашықтықтан оқытуға арналған тапсырмаларды әзірлеу және оны бағалау тәжрибилік кешен құрастыру.
1 Қашықтықтан oқыту тұжырымы
Қашықтықтан oқытудың құрылымы және үлгілері
Қашықтықтан оқыту -- мұғалім мен оқушылардың оқу процесіне тән барлық компоненттерді мақсаттарды, мазмұнды, әдістерді, ұйымдастырушылық нысандарды, оқыту құралдарын көрсететін және интернет-технологиялардың ерекше құралдарымен немесе интерактивтілікті көздейтін басқа да құралдармен іске асырылатын арақашықтықтағы өзара іс-қимылын айтамыз.
Заманауи қашықтықтан оқыту келесі негізгі элементтерді қолдануға негізделген: ақпарат беру ортасы пошта, теледидар, радио, ақпараттық коммуникациялық желілер, ақпарат алмасудың техникалық ортасына тәуелді әдістер. ХХІ ғасырда ақпараттық-коммуникациялық желілер арқылы оқушылармен интерактивті өзара іс-қимыл перспективалы болып табылады, олардан интернет-пайдаланушылар ортасы жаппай ерекшеленеді. Стандарттарды енгізу қашықтықтан оқыту құрамына қойылатын талаптарды да, Бағдарламалық жасақтамаға қойылатын талаптарды да тереңдетуге ықпал етеді.
Қашықтан білім беру жүйесінде білім беру мазмұнын электронды түрде басып шығару қағаз басып шығарудың барлық ерекшеліктеріне ие, бірақ сонымен бірге айтарлықтай айырмашылықтар мен артықшылықтарға ие. Дербес форматта: компьютер жадында немесе дискілерде ықшам сақтау, гипермәтіндік мүмкіндіктер, бейімделу, тарату, тез өзгертулер мен толықтырулар енгізу мүмкіндігі, электронды пошта арқылы жіберудің ыңғайлылығы. Бұл тақырыпқа қатысты дидактикалық, әдістемелік және анықтамалық материалдарды, сондай-ақ білімді өзін-өзі меңгеру мен бақылау үшін оның кешенді қолданылуына әсер ететін бағдарламалық жасақтаманы қамтитын оқытудың автоматтандырылған жүйесі.
Қашықтықтан оқытуды ұйымдастырудың 3 түрлі формасы бар: онлайн және оффлайн, және кең таралған үшінші түрі вебинар:
Онлайн режимдегі оқыту дегеніміз - интернет ресурстарының көмегімен ағымдағы уақытта белгілі бір қашықтықта мұғалім экранын көру арқылы оқытуды ұйымдастыру формасы.
Оффлайн режимдегі оқыту дегеніміз - интернет ресурстарының көмегімен электрондық пошта мұғалім мен оқушы арасындағы ақпарат алмасуды қамтасыз етуге мүмкіндік беретін оқытудың формасы.
Вебинар дегеніміз - интернет желілерінің көмегімен семинарлар мен тренинтер өткізу формасы.
Сурет 1. Қашықтықтан оқыту түрлері.
Осы технология бойынша оқытуды ұйымдастырып, бүкіләлемдік желі көмегімен барлық компьютерлерді бір желіге біріктіріп сабақ өтуші тұлғаны тьютор деп атаймыз.
Қашықтықтан оқыту формасын ұйымдастыру мен жүргізу - қашықтықтан оқыту формасымен білім беру құқығын беретін Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің лицензиясы бар білім беру мекемелерінде жүзеге асырылады. Қашықтықтан оқыту формасын жүзгізу құқығын беретін лицензия алу Қазақстан Республикасының істегі заңдылықтарына сәйкес жүзеге асады.
Қашықтықтан білім беру технoлoгиялары келесі түрлерді қамтиды: бейне-дәріс, oнлайн-дәріс, мультимедиа-дәріс, телевизиялық дәріс, электрoндық oқу басылымдары бoйынша білім алушылардың өзіндік жұмысы электрoндық oқулықтар, мультимедиялық oқыту бағдарламалары, тренажерлер, ақпараттық-анықтамалық жүйелер, виртуалды зертханалық практикумы, кoмпьютерлік тестілеу жүйелері; фoрумдар, чаттар және электрoндық пoшта арқылы кеңес беру өзге де телевизиялық, желілік және кейс-технoлoгиялар, жoбалау жұмысы.
Осындай жүйенің аясында жұмыс жасаудың алғашқы сатысында зиялылық потенциялын, компьютерлік техниканы ұтымды пайдалана отырып, үздіксіз білім беру принциптерін ойдағыдай іске асыру қажет. Осыған орай, мектептер мен жоғары оқу орындары жергілікті және аймақтық желіні пайдаланып, шығармашылық жұмыстарын таратып, оқыту үрдісінде әдістеме бойынша тәжірибе алмасуы қажет.
Оқытудың ауқымды және жергілікті жүйелерін ойдағыдай пайдалана білудің нәтижесінде білімнің базалық және деректердің банкілік мәліметтеріне, клиент - сервер, мультимедиа, компьютерді оқып-үйренуші жүйелерге, электрондық оқулыктарға, оку-әдістемелік материалдарға, қашықтықтан оқыту жүйесінің технологиясымен үйлесімді болып келетін, алдағы уақытта оқыту тәсілдерінің ішінде кең тараған бес аспап әрі өміршең түрлері бола алатындай жайлы окулықтарға, бағдарламаларға еркін кіруге болады.
Қашықтықтан oқытудың құрылымы және үлгілері
Қазіргі кезде мамандар қашықтықтан оқыту формасын XI ғасырдың білім
беру жүйесі деп атап жүр. Мұндай үрдіске үлкен мән беріліп отыр.
Технологияларға бағытталған қоғамдық прогрестің нәтижесі, ақпараттық аймақта орталықтандырылып жатқаны, қашықтықтан оқытудың маңыздылығын арттырды. Информатика дәуірі басталды.Оның қазіргі мезгілдегі даму кезеңін телекоммуникациялық үрдіс деп сипаттауға болады.
Біз жаңа ақпараттандыру ғасырына аяқ бастық. Бұл - алдыңғы қатарлы елдер қатарында табиғи байлығы мен шығарған өнімі мол елдер ғана емес, ғылымға негізделген техникасы дамыған, жастары білімді деп саналатын елдер екені белгілі.Қазіргі кезде ең бағалы тауар - ақпарат болып саналады. Сондықтан қай елдің тұрғындары ақпарат алуға кең мүмкіндік алса, алдыңғы қатарлы ақпараттық технологияны пайдаланып терең білім алса, сол елалдыңғы қатарлы болып ел болып саналады. Елдің болашағы, келешек жастар осы мүмкіндікті қалай пайдаланады, қоғамды ақпаттандыруды қалай жүзеге
асырады деген сұрақ туындайды. Оның жолдарының бірі білім алуды ақпараттандыру болып саналады.Білім алуды ақпараттандырудың бір әдісі - қашықтықтан оқыту.Қашықтықтан оқыту - жаңа оқыту формасы. Виртуалдық оқу аудиториясында отырып білім алу.Мультимедиалық құралдарды ұтымды пайдалану. Оқытушы меноқушылар арасындағы сұхбатты ұйымдастыру. Ол үшін дәстүрлі және жаңа ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдаланып оқытудың
кіріктірілген нысанын жасау. Ал, қашықтықтан оқыту - ол оқу процессі кезінде
осы замандық компьютерлерге және телекоммуникациялық технологияларға арналып жасалған дәстүрлі және инновациялық оқыту әдістерін қолданып
оқыту болмақ. Бұл үрдіс - сырттай және күндізгі білім алу формасаның негізгісі болып саналады. Біз үшін қашықтықтан оқытудың маңыздылығы, әрі мақсаты - білім берудің біртұтас ақпараттық жүйесін құру арқылы студенттердің білім деңгейін
көтеру. Сонымен қатар, әлемдік ақпарат кеңістігіне жол ашу. Оқушылардың ғылыми және шығармашылық ізденістерін арттырып, білікті маман дайындау болмақ.
Қашықтықтан оқыту формасы уақыт және кеңістік белдеулерінен тәуелсіз
болуы керек.Әсіресе, көпшіліктің өз бетінше үздіксіз жалпы білім алу жүйесін
және өзара ақпарат алмасуын қалыптастырып, жүзеге асыруы қажет. Ал,қазіргі таңда еліміздің білім беру жүйесінде қолданылып жүрген білім беру
технологиялары отандық білімнің жаңа талаптары мен республиканың саяси-
экономикалық таңдауына сәйкес қолданылып келеді. Сондықтан, өмірдің өзі талап етіп отырған технологияның бірі - қашықтықтан оқыту технологиясы.
Қашықтықтан оқытудың дәрістері, дәстүрлі дәрісханалықтан айырмашылығы, оқытушымен бетпе-бет қатынасуды болғызбайды. Дегенмен, бірнеше артықшылық жақтары да бар. Дәрістерді жазу үшін аудио және бейне-кассеталар, СД дискілері және т.б. қолданады. Жаңа ақпараттық технологияларды гипермәтін, мультимедиа, ZOOM - технологиясын және т.б. қолдану дәрістерді көрнекі және мазмұнды түрде береді. Мұндай дәрістерді кез келген уақытта, кез келген қашықтықта оқуға болады.
Қашықтықтан оқыту семинарлары оқу сабақтарының белсенді түрі болып табылады. Қашықтықтан оқу семинарлары бейнеконференциялардың көмегімен жүргізіледі. Олар пікірталасқа оның дамуының кез келген жерінде кіруіне мүмкіндік береді және бұдан бұрынғы айтылған сөздерді оқып, бірнеше қадам артқа қайта оралады. Оқытушы материалдың меңгерілуін пікірталасқа қатысушының белсенділік дәрежесі бойынша бағалай алады. Студенттердің арасында өзара іс-әрекет ету саны артады, ал оқытушы тең құқылы әріптес ретінде көрінеді.
Қашықтықтан оқу кеңестері пәнді өз бетімен оқып үйренуде білім алушыларға жетекшілік жұмысын жасау және оларға көмек көрсету түрлерінің бірі болып табылады.
Қашықтықтан оқытудың ұйымдық құрылымы үш деңгейге бөлінеді:
- қашықтықтан оқыту желісін орталықтандыруды;
- өткізілетін сабақтарды жазу және трансляциялау мүмкіндігі есебінен оқыту сапасын бақылауды;
- барлық мектептердің қашықтықтан оқыту кестелерін жасау мүмкіндігін қамтамасыз етеді.
Қашықтан оқыту үлгілері:
Педагогикалық практикада танымал оқыту түрлері қалыптасқан. Олардың ішіндегі ең кең тарағандары: дәрістер, семинарлар, зертханалық жұмыстар, бақылау жұмыстары, емтихандар және т.б.
- қашықтықтан оқыту дәрістері, дәстүрлі дәрісханалықтан айырмашылығы, оқытушымен бетпе-бет қатынасуды болғызбайды. Дегенмен, бірнеше артықшылық жақтары да бар. Дәрістерді жазу үшін аудио және бейне-кассеталар, CD-ROM дискілерді және т.б. қолданады. Жаңа ақпараттық технологияларды гипермәтін, мультимедиа, ГИС-технологиясын және т.б. қолдану дәрістерді көрнекі және мазмұнды түрде береді. Мұндай дәрістерді кез келген уақытта, кез келген қашықтықта оқуға болады.
- қашықтықтан оқыту семинарлары оқу сабақтарының белсенді түрі болып табылады. Қашықтықтан оқыту семинарлары бейнеконференциялардың көмегімен жүргізіледі. Олар пікірталасқа оның дамуының кез келген жерінде кіруіне мүмкіндік береді және бұдан бұрынғы айтылған сөздерді оқып, бірнеше қадам артқа қайта оралады. Оқытушы материалдың меңгерілуін пікірталасқа қатысушының белсенділік дәрежесі бойынша бағалай алады. Студенттердің арасында өзара іс-әрекет ету саны артады, ал оқытушы тең құқылы әріптес ретінде көрінеді.
- қашықтықтан оқыту кеңестері пәнді өз бетімен оқып үйренуде білім алушыларға жетекшілік жұмысын жасау және оларға көмек көрсету түрлерінің бірі болып табылады. Телефон және электронды пошта, сонымен бірге телеконференциялар қолданылады.
- қашықтықтан оқыту зертханалық жұмыстар материалды тәжірибелік меңгерілуі үшін беріледі. Дәстүрлі білім беру жүйесінде зертханалық жұмыстар мынаны талап етеді: арнаулы жабдықтарды, макеттер, имитаторлар бірдемені мүмкіндігінше дәл қайталайтын аспап, тренажерлар, химиялық реактивтер және т.б. Қашықтықтан оқыту жүйесінің келешекте мультимедиялық технологиялар, ГИС-технологиялар, имитациялық үлгілеулер және т.б. қолдану есебінен зертханалық практикумдарды жүргізу міндеттерін қысқартуға маңызды мүмкіндігі болады. Білім алушыларға қарапайым жағдайда көрсетуге өте күрделі немесе мүлде мүмкін емес құбылыстарды виртуаллды шындық көрсететін мүмкіндігі бар.
- қашықтықтан оқытуды бақылау - бұл білім алушының оқу материалын теориялық және практикалық меңгеруі нәтижелерін тексеру. ҚО өзін дәлелдете білді және тестік бақылаудың лайықтылығын құптайды. Тест ережесі, пән бойынша кеңейтілген сұрақтар тізімін қамтиды, олардың әрбіреуіне бірнеше жауаптар нұсқасы ұсынылады. Студент осы нұсқалардан дұрыс жауапты таңдауы керек.
Білім беру жүйесі халық тығыздығы жоғары, дамыған аудандарда орналасқан. Желілік инфрақұрылыммен қашықтықтан оқыту жүйесін ұйымдастыру қажет мүмкіндігінше қысқа мерзімде функционалдылық болуы керек минималды шығындармен кеңейту.
Қазіргі уақытта әлемдік практикада қолданыстағы ашық сырттай және қашықтықтан оқыту желісі әртүрлі дәстүрлі құралдар мен жаңа ақпараттық технологиялар құралдарын пайдаланатын алты белгілі модельге негізделеді:теледидар, бейнежазба, баспа құралдары, компьютерлік технологиялар және т. б.
Экстернат түрі бойынша оқыту. Мектепте немесе жоғары оқу орнында емтихан тапсыратын балаларға бағытталған оқыту қандай да бір себептермен күндізгі оқу бөліміне қатыса алмайтын оқушылар мен студенттерге арналған. ұйымдастырылды, оның негізгі міндеті сол кезде қарапайым оқу орындарына бармаған оқушылар студенттер үшін қандай да бір аттестаттар мен гепенейлер алуға көмек көрсету және емтихандар өткізу болды. Мұндай міндет әлі де сақталады. Бұл сырттай сырттай оқу түрі.
Мультимедиялық бағдарламалар негізінде бейресми, интеграцияланған оқыту. Бұл сондай-ақ бағдарламаның өз бетінше білім алу. Олар ересек аудиторияны -- қандай да бір себептермен мектеп білімін аяқтай алмаған адамдарды оқытуға бағытталған. Мұндай жобалар ресми білім беру бағдарламасының бөлігі бола алады және осы бағдарламаға біріктірілген немесе денсаулықтың алдын-алу бағдарламаларына бағытталған, мысалы, дамушы елдерге арналған бағдарламалар.
Қашықтықтан оқыту - білім берудегі жаңа технологилар.
Қашықтықтан оқыту формасының соңғы үш компоненті қолданыстағы технологиялық негіздерден ерекшеленеді мысалы, тек компьютерлік телекоммуникация, баспаға негізделген компьютерлер, компакт-дискілер, кейс-технологиялар.
Қазіргі уақытта білім алудың ілгері даму мүмкіндігі зор тәсілдерінің бірі - заманауи телекоммуникациялық технологияларды, атап айтқанда интернет желісін қамтамасыз ететін мүмкіндіктерді қолдана отырып, қашықтықтын оқыту.
Бұл күні оған үлкен мән беріліп отыр. Қашықтан оқыту формасы бүгінде, уақыт және кеңістік белдеулерінен тәуелсіз, көпшіліктің өз бетінше үздіксіз жалпы білім алу жүйесін, өзара ақпарат алмасуын қалыптастырады және жүзеге асырады. Технология - ғылымның практикалық қолданылуы. Қазіргі заманда дүниежүзінің негізі технология. Ол адамның сана-сезімімен, білімді де тәжірибелі ақыл-ой парасаттылығымен жеткен үлкен жетістігі. Яғни ғылым, прогресс болып табылады.Білім саласындағы жаңа коммуникациялық технологиялар түсінігі компьютерлік техника және электрондық анықтамалық жүйелері мен адамның әрдайым жаңа оқыту әдістерін ізденуінен пайда болады. Оны оқыту әдіс-тәсілі уақыт талабына сай өзгеруде. Қазіргі уақытта дидактикада инновациялық оқыту кеңінен қолдануда, сондықтан қашықтан оқыту маңызды рөл атқарады.
Қашықтан оқыту - ақпараттық құралдар және ғылыми негізделген тәсілдер арқылы білім алу формасы. Қашыктықтан оқыту ұғымын кең мағынада алсақ, бұл-тыңдаушылар мен оқытушылардың бір-бірінен кеңістікте алыстатылған оқу формасы деген анықтамаға тоқталдым.
Қашықтан оқытуда екі компонент бар: оқытуды басқару және өз бетімен білім алу. Қашықтан оқыту мұғалімнің біліктілігін көтереді, оқушының өз бетімен білім алуын қалыптастырады, ата-аналардың жаңа технологияға көзқарастарын өзгертеді.
Қашықтан оқыту формасының соңғы үш компоненті қолданыстағы технолгиялық негіздерге мысалы, тек компьютерлік телекоммуникацияға, баспа құралымен, компакт-дискімен, кейс-технологиямен жабыдықталған компьютерлік телекоммуникацияға қарай айрықшаланған.
Оқу мен білім технологиясы қаржы қорының байыбына жетіп түсінудің, нарықты өркендету жолында күресудің тиімді құралына айналып отыр. Осы ретте қазіргі замандағы технологиялық жетістіктерге негізделген қашықтықтан білім беру жетекші рөл атқарады. Дүние жүзі бойынша қашықтан білім беру жүйесін өркендетудің басты мақсаттарының бірі - оқушылардың кез келген мектептер, колледждер мен университеттердегі оқу бағдарламалары бойынша оқып, білім алуларына жағдай туғызу болмақ.
Қашықтан оқытудың білім саласындағы мақсаты: білім берудің біртұтас ақпараттың жүйесін құру арқылы оқушылардың білім деңгейін көтеру. Бір-бірімен тығыз байланысты бола отырып. мемлекеттік республикалық деңгейіндегі қашықтықтан оқытудың құрамына енуі;құру кезінде мемлекеттің стандарт талаптарын сақтау.
Қашықтықтан оқыту мектептерде Республика, облыс, қала және мектеп кеңістігінде кең қолданыс табуда. Мектеп көлемінде айтатын болсақ, Интернет күнделікті алуға болады. Бұл жаңашылдық екі - үш жыл көлемінде өз жұмысын атқарып келуде. Бұл инновациялық әдіс арқылы ата - аналар балаларының білім үлгерімін, ал оқушылар үй жұмысын уақытында біліп отырады. Мұндай әдіс арқылы мектеп пен ата - аналар қауымы арасындағы байланыстың одан сайын нығаюына үлкен септігін береді. Оқытылатын пәндерден қашықтық олимпиадалар Қазақстандық интернет олимпиадалар өтеді. Мұндай интернет олимпиадалар оқушылар үлкен қызығушылығын танытады. Тапсырмалары қызықты, сан алуан және олимпиаданың ең тиімді жері - оқушылар өздерінің білім деңгейлерінің көрсеткішін бірден білулері болып табылады.
Қашықтықтан оқыту технологиясынын дамуына Интернеттің әсерін бағалау қиын. Ол ара қашықтықтықты қысқартумен қатар, оқытушы мен студентке анағұрлым көп еркіндік береді. Енді тыңдаушы немесе студент тапсырмалар және тестпен өзіне ыңғайлы уақытта айналыса алады. Оқытушы материал мазмұньн жедел түрде өзгерте алады. Қашықтықтан оқыту технологиясының дамуы - біздің білім беру жүйесінің болашағы болып табылады. Шетелде күндізгі немесе қашықтықтан білім берудің қайсысының дұрыстығы жөнінде сөз де болмайды. Өйткені, басты орынды қашан да сапалы білім алады.
Қашықтықтан оқытуда өз бетінше жүргізілетін жұмысты сөзжұмбақтар, шарада немесе тапсырмалар арқылы ұйымдастыру, жаңа тақырыптарды меңгеру үшін өте ыңғайлы. Қашықтықтан оқытудың жетістігі - оқытушының өзінің қатысуынсыз оқушылар назарын өзінен тыс қалдырмауға қабілеттілігіне байланысты болады. Жаңа тақырып бойынша берілетін материал баспаға шығарылған түрде қашықтықтан оқыту курсында электрондық түрде немесе электрондық оқулық түрінде беріледі. Жаңа тақырыпты бұлай баяндау кезінде сабақтың басты элементі форум немесе чат болып табылады. Мұндай баяндаулар алдын ала жоспарланып, алдын ала даярланған сценарий бойынша жүргізіледі. Оқу үрдісіне тьютор белсенді қатысады. Қашықтықтан оқытуда жаңа материалды баяндаудың тағы бір нұсқасы виртуалды шебер. Әдетте оқу материалын баяндау және талқылау бір мезгілде жургізіледі.
Білім саласындағы жаңа коммуникациялық технологиялар түсінігі компьютерлік техника және электрондық анықтамалық жүйелері мен адамның әрдайым жаңа оқыту әдістерін ізденуінен пайда болады. Оны оқыту әдіс-тәсілі уақыт талабына сай өзгеруде. Қазіргі уақытта дидактикада инновациялық оқыту кеңінен қолданылуда.
Инновация - бұл жаңалықтардың таралуы және құрылуы. Қазіргі
педгогиканың негізгі тенденцисы оқытуды өнеркәсіптік-технологиялық
процеске айналдыру үшін дидактикалық жолын және құралын табу болды. Бұл
ізденіс педагогикалық технология деген ұғымға әкелді. ХХІ ғасырда ақпарат
жүйелерінің өркендеп, ғарыштап дамып келе жатқанын білеміз, өнеркәсіппен
ортаның дамуының негізгі құралы болып ақпараттық ресурстар болып
табылады. Сауатты өмір - дамудың жаңа фазасына енеді, бұл жаңа сауатты
оқыту технологиясын құруға біртіндеп көшуді талап етеді. Оқытудың жаңа
технологиясына көшу ұзақ уақыт алады. Компьютерлік технология білім
ортасына ене отырып, оқыту процесін жақсарту үшін құралдар мен әдістерді
қолдануға негіз болады. Негізгі базалық білім беру аймағында қызмет көрсету
жағынан да қашықтан оқыту мүмкіндіктері үкімет тарапынан қолдау тауып
жатыр. Осы технологияны пайдалану, әсіресе, ауылдық жерлерді де жылдам
ақпараттандыруға көмектесуде. Оқыту процесінде қолданылатын жаңа
әдістердің бірі қашықтан оқыту әдісі болып табылады.Соған орай, білім берудің
біртұтас ақпараттық жүйесін құру арқылы студенттердің (білім алушы
тұлғалардың) білім деңгейін көтеру. Сонымен қатар, әлемдік ақпарат
кеңістігіне жол ашып, студенттердің, оқушылардың ғылыми және
шығармашылық ізденістерін арттырып, білікті маман дайындап, оны өз
игілігімізге жарату болып табылады.
Оқу үрдісінде ақпараттық және телекоммуникациялық технологиялардың жаңа жетістіктерін пайдалана отырып, студенттер мен оқытушылар арасындағы белсенді диалог құруға оқу ақпаратына мүмкіндік беру білім алушының мекен жайына, денсаулық жағдайына, элитарлық және материалдық жағдайына қарамастан тепе-тең дәрежеде білім алуғ мүмкіндігі бар.
Қашықтықтан оқыту технологиясын пайдалану, білім беру үрдісінің
негізіне арнайы жасалған оқу-әдістемелік материалдармен білім алуына және
бақыланатын өзіндік жұмыс жасауына мүмуіндік береді. Қашықтықтан
оқытудың компонеттері мен әдістемелік тәсілдері оқытуды мүмкіндігінше
ыңғайлы және тиімді болуына мақстатты түрде көзделген.
Жалпы қашықтықтан оқыту үрдісін көпшіліктің түсінігі бойынша
виртуалдық оқу аудиториясына қатысып, мультимедиалық құралдарды ұтымды
пайдалану арқылы білім алу болып табылады. Алайда, ақылы интернеттік
қызмет мұндай мүмкіндікті бізге бере бермейді. Соған орай, қашықтықтан
оқыту үрдісін жүргізу үшін жинақталған түрде белгілі бір тәртіпте құрылған
әдістемелік кешенді оқу бағдарламасын құруы қажет. Әлем бойынша
қашықтықтан оқыту жүйесін орта мектептер оқушылары, студенттер, түрлі
деңгей басқарушы тұлғалар, аймақтық басқару органдарының жетекшілері,
жұмыспен қамту қызметінде тіркелген тұлғалар, екінші білім алуға немесе біліктілігін жетілдіргісі келетін тұлғалар, қандай да бір білім саласындағы біліктілігін арттырғысы келетін мемлекеттік қызметкерлер, сонымен қатар, қозғалыс еркіндігі шектеулі адамдар, мүгедектер және т.б. пайдаланады. Соған орай, қашықтықтан оқытуды дамыту үшін қашықтықтан оқыту үрдісін жүргізуші тұлғалардың білімін жетілдру, оқытушылардың біліктілігін көтеру, қашықтықтан оқытудың ақпараттық кеңістігін құру, оқу үрдісіне қашықтықтан оқыту технологияларын интеграциялау, қашықтықтан оқыту курстарын ұйымдастырып өткізу, қажетті оқыту стандарттарын жасау мәселелері шешілуі тиіс.
Қазіргі уақытта Қазақстанда тек экономикалық және саяси процесте ғана
емес, білім жүйесінде де жаңа ақпараттық технологиялар кеңінен қолданыла
бастады. Ақпараттық технологияларды және компьютерлік желі арқылы жаңа
білім әдістерін пайдалану кеңейтіліп келеді. Жаңа ақпараттық технологияларды
білім жүйесінде қолданудың ең негізгі факторы негізгі қозғаушы күші - адам,
сол себепті білімнің негізгі принциптері іске асырылуы тиіс. Осыған
байланысты адамның шығармашылық потенциялын дамыту үшін қажетті
Ал ақпараттық коммуникациялық технологияның ішінде ақпаратпен ашық
жұмыс жасау үшін, қашықтықтан оқыту жүйесіне ыңғайлы қол жеткізу үшін
желілік болып табылатын Интернет - технология молынан пайдаланылып жүр .
Ақпараттық коммуникациялық технология құралдардың бірінде қашықтықтан
оқыту бойынша тиімді кері байланысты интерактивті ұйымдастыру болып
табылады.
Мультимедиялық бағдарлама негізіндегі қалыпты тыс, интерактивті қашықтан оқыту. Мұндай бағдарламалар, өз уақытысында түрлі себептермен мектепте оқудын аяқтай алмай қалған үлкендерге арналған. Бұл жобалар арнаулы білім беру бағдарламаласының кірктірілген бөлігі, немесе белгілі бір білім беру мақсатына икемделген мысалы, Қазақстандағы Халықты компьютерлік сауаттылыққа оқыту, Британияның халық ағарту бағдарламасы болуы, немесе денсаулықтың профилактикалық бағдарламасы болуы, дамушы елдерге арналған бағдарлама болуы мүмкін.
Қашықтан оқыту туралы айтқанда, құрамына барынша мүмкін болатын ақпараттың электрондық көздері желілікті қоса алағанда виртуалды кітапханалар, деректер базасы, консултациялық қызметтер, электрондық оқу құраладыр, киберсыныптар, т.б. кіретін бір ыңғай ақпараттық-білім кеңістігін жасау туралы айту керек. Әңіме қашықтан оқыту туралы болып отырғанда, ол жүйеде мұғалім, оқушы және оқулық бар деп түсіну керек. Бұл оқушы мен оқытушының өзара әсері. Осыдан шығатыны, қашықтан оқыту ұйымдастыруда ең бастысы электрондық курстар, қашықтан оқытудың диактикалық жасалымы, педагог-үйлестірушілерді дайындау болып табылады. Қашықтан оқытуды сырттай оқуғға ұқсатудың қажеті жоқ, себеі, бұл жерде мұғаліммен және киберсыныптағы басқа оқушылармен тұрақты байланыс бар, күндізгі оқудың барлық жағы, оқудың еркеше формасы ескеріле отырып қамтылған. Бұдан шығатыны, теориялық талдаулар, эксперименттік тексеру, жауапты ғылыми-зерттеу жұмыстары талап етіледі. Өкіншіке қарай, біздің инетернетте көріп жүргендеріміз, компакт-дисклердегі электрондық оқулықтар педагогикалық талаптарға жауап бере алмайды. Осыдан барып, қашықтан оқыту курсатырын жасақтаумен және оны әртүрлі базалық, тереңдетілген, қосымша білім беру мақсаттарындағы әдістемелер қолданумен байланысты проблемаларды шешудің мәні зор.
Қашықтықтан оқыту моделін таңдау барысында оқытудың мақсаты, мазмұны, ұйымдастыру құрылымы, оқытудың нысаны мен әдістері, диагностика жүйесі және нәтижелерді бағалау жүйесі анықталып бекітіледі, былайша айтқанда дидактикалық жүйе жасалады. Одан басқа, нақты жағдайда әрбір білім беру ұйымының қашықтықтан оқыту қызметінің жүйесі тұрғызылады. Таңдап алынған қашықтықтан оқыту түрі күндізгі және қашықтықтан оқытудың ара қатынасын жоспарлауға мүмкіндік береді.
Қашықтықтан оқыту курсы оқушылардың іс-әрекетін мұқият және нақты жоспарлау мен ұйымдастыруды, оқу мақсаттары мен міндеттерін нақты айқындауды, оқушы мен мұғалім арасындағы интерактивтілікті қамтамасыз ететін, оқушы мен оқу жоспары арасындағы кері байланысты қамтамасыз ететін, топтық оқыту жағдайларын жасайтын қажетті оқу материалдарын жеткізуді талап етеді. Тиімді кері байланыс білім алушының білімсіздіктен білімге дейінгі қозғалысының дұрыстығы туралы ақпарат алуға мүмкіндік береді.
Қашықтан оқыту технологиясы - оқу үрдісі кезінде оқып үйренушілер мен оқытушылар арасында интерактивті өзара іс-әрекетте оқытылып, материалдың негізгі көлемін оқып үйренушілерге жеткізуді қамтамасыз ететін, оқылған материалдарды меңгеру бойынша, сонымен бірге оқу үрдісі барысындағы оқып үйренушілердің өз бетімен жұмыс істеуіне мүмкіндік беретін ақпараттық технология. Қашықтан оқыту - компьютерлік және телекоммуникациялық технологияларға негізделген оқытудың құралдары мен түрлері, білім беру үрдісінде үздік дәстүрлі және инновациялық әдістер қолданылатын, күндізгі және сырттай білім алу ретінде білімді қабылдау түрі болып табылады.
Қашықтан оқыту кезіндегі білім беру үрдісінің негізін жеке кесте бойынша өзіне ыңғайлы жерде оқуға мүмкіндігі болатын, оқытудың арнайы құралдары жиынтығы өзінде бола отырып, электронды және қарапайым пошта, телефон арқылы оқытушылармен келісілген байланыс жасауына, сонымен қатар, күндізгі бөлімде де мүмкіндігі болатын, оқып үйренушінің мақсатқа бағытталған және бақыланатын қарқынды өзіндік жұмысы құрайды.
Қашықтан оқыту білім жүйесі жоқшылыққа, географиялық немесе уақытша оқшаулануға қатысты себептермен, әлеуметтік қорғаны жоқ және дене бітімі жетілмеуіне байланысты білім мекемелеріне бару мүмкіндігі жоқ немесе өндірістік және жеке жұмыстары болу себебінен, ешкімнің оқуға мүмкіндігін шектеуге болмайды деген гуманистік қағидаларға жауап береді. Қашықтан білім беру - жаңа ақпараттық технологиялар мен мультимедиялық жүйелер негізінде күндізгі, күндізгі-сырттай, кешкі және сырттай оқытудың элементтері үйлестірілген ерекше, жетілген түрі.
Қазіргі замандағы телекоммуникациялық және электронды басылымдар дәстүрлі оқыту түрінің барлық құндылықтарын сақтай отырып, кемшіліктерін жеңіп шығуға мүмкіндік береді. Қашықтан оқытудың ерекшеліктері классикалықпен қатар салыстыру бойынша мынандай жетістіктерге ие:
- Жеке адамның үздіксіз әлеуметтену мүмкіндігі;
- Икемділік оқытудың уақыты, орны, көлемі және қимылы бойынша;
- Жеке оқу жоспарын қолдану мүмкіндігі;
- Оқу ақпаратына қол жеткізу ,оны жедел жаңарту;
- Экономикалық оқу алаңы, транспорты, техникалық құралдардың шығынын қысқарту есебінен;
- Жаңа технологияларды қолдану;
- Барлық елдегі ақпараттық - оқыту ресурстарының шығысы мен кірісі;
- Материалдарды көбейту мәселелерінің жоқтығы, оларды тарату ыңғайлылығы;
Ақпараттық технологиялармен оқытудың айрықша тиімділігі, қашықтықтан оқыту үрдісін автоматтандыру үшін, барлық қажетті компоненттерді шоғырландырушы қашықтан оқытудың арнайы ақпараттық жүйесі бағдарламаларын қолдану болып табылады.
Кез келген қашықтан оқыту жүйесіне қажетті, аса маңызды сипаттары:
- Құрылымының ашықтығы. Жүйе ашық жүйе үрдісіне сәйкес құрылуы тиіс.
- Кеңейгіштігі. Жүйенің құрылымы модульді болуы керек және жүйенің функционалды компоненттерін өсіруге мүмкіндік беру.
- Жан-жақтылығы. Жүйе көп функциялы және қолданыста жан-жақты болуы керек.
Сурет 2. Қашықтық оқыту технологиялары.
Oқытудың ауқымды және жергілікті жүйелерін oйдағыдай пайдалана білудің нәтижесінде білімнің базалық және деректердің банкілік мәліметтеріне, клиент - сервер, мультимедиа, кoмпьютерді oқып-үйренуші жүйелерге, электрoндык oқулыктарға, oку-әдістемелік материалдарға, қашықтықтан oқыту жүйесінің технoлoгиясымен үйлесімді бoлып келетін, алдағы уақытта oқыту тәсілдерінің ішінде кең тараған бес аспап әрі өміршең түрлері бoла алатындай жайлы oкулыктарға, бағдарламаларға еркін кіруге бoлады.
Oсындай сан қырлы, әрі күрделі мәселелерді жүзеге асыруда oқытушының атқарар рөлі oрасан. oған әрі ауыр, әрі жауапты міндет жүгі жүктеледі: oл курстың бағдарламасының құрылымын дайындап, oны қашықтықтан білім беру жүйесімен астастырып бейімдейді, oқу үрдісінің барысын қадағалап, тапсырмаларды oрындау барысында, өз бетімен бақылау-пысықтау жұмыстарын oрындау жөнінде ұсыныстар береді. Бұл ретте қашықтықтан oқыту жүйесінің әдістерінде көрсетілгеніндей, көңіл-күй, психoлoгиялық қарым-қатынас бoй көрсетеді. Қашықтықтан oқыту тәсілі бoйынша жұмыс істейтін oқытушы oқытудың жаңа технoлoгиясын, oқытудың кoмпьютерлі және тoраптық жүйелерін жетік біліп, oлармен іс жүргізу ісін oрындау шарт.
Қашықтықтан oқыту тәсілімен oқытатын oқытушыларға және oсы істе мүдделі басқа да адамдарға бірнеше талаптар қoйылады:
:: Oқытушы кoмпъютермен жoғары дәрежеде сауатты жұмыс істей білуі қажет;
:: Қашықтықтан oқытудағы мақсаттары мен міндеттері, oның алдағы уақытта ақпараттық технoлoгия және кoммуникация құралдарының негізінде дамуы туралы білуі қажет;
:: Қашықтықтан oқыту технoлoгиясын жетік білетін, білім саласындағы қызметкерлерді, oқушыларды таныстыра білуі қажет;
:: Oқытушының ақпараттық құралдармен жұмыс істеуге іс жүзінде дағдылануы қажет;
:: Oқу үрдісін қашықтықтан oқыту шеңберінде жүргізу ісіне жан-жақты даярлау, қашықтықтан oқыту жүйесі бoйынша сабақ өткізу үрдісінде үйлестіруші бoлуы қажет.
Қашықтан оқыту барысында мұғалім мен оқушылар бір-бірінен біршама қашықтықта орналасып, оқыту үдерісі пошта, теледидар, платформалардың және АКТ құралдарының көмегімен жүзеге асырылады. Осыған орай білім беру үдерісіне мұғалімдердің атқаратын қызметі де бірқатар өзгерістерге ұшырайды. Инфoрматика сабағында ақпараттық технoлoгияларды пайдалану арқылы oқушылардың ақпараттық құзіреттілігін қалыптастыру, қазіргі заман талабына сай ақпараттық технoлoгияларды, электрoндық oқулықтарды және Интернет ресурстарды пайдалану oқушының білім беру үрдісінде шығармашылық қабілетін дамытуға мүмкіндік береді. oқушылардың ақпараттық құзырлылығы мен ақпараттық мәдениетiн қалыпастыру қазiргi таңда үздiксiз педагoгикалық бiлiм беру жүйесiндегi ең көкейтестi мәселелердiң бірі.
Қашықтан oқытудың артықшылығы мен кемшіліктері
Қашықтықтан оқытудың оқушылар үшін артықшылықтары мен кемшіліктері.
Артықшылығы: тапсырманы барлық жерде жасауға болады, таңертең тұрғыңыз келсе, бір бөлігін, содан кейін екіншісін жасауға болады, қайда және қашан қаласаңыз жасауға болады.Кемшіліктері: сайттар өте жай ашылады, ал тапсырманы орындау керек.
Мұғалімдердің, ата-аналардың және оқушылардың пікірлері бойынша материалды оқытудың осындай түрінде өзіндік білім алудың үлкен рөл атқаратынын көрсетеді. Яғни, мұғалімдердің қадағалауынсыз, уақыт бойынша ешқандай бақылау және шектеу жоқ. Бір жағынан, бұл артықшылық - уақытты тиімді пайдалануды, материалды жақсы меңгеруді үйренуге болады. Сонымен қатар, кейбіреулердің ешкімнің қадағалауынсыз тез, оңай үйреніп алатындығы да бар. Ол оқушыларды "өзегі бар" деп айтуға болады. Екінші жағынан қашықтықтан оқыту жинақтылықты, ұйымдастыруды талап етеді.
Қазірдің өзінде аталған артықшылықтарды бөліп алуға болады, яғни оқушылар қашықтықта оқу барысында сабақтан қалуды немесе басқа да себептермен қалдырмауға мүмкіндік береді емеспе. Мысалы, егер оқушы ауырып қалған кезде. Тек компьютерді қосса болды, виртуалды конференцияға қосылады және сабаққа қатыса алады және бұл денсаулыққа зиянсыз. Сонда сабаққа қатыспау болмайды. Иә, интернетпен, кейде әртүрлі іркілістер орын алады, бірақ оларды тексеруге болады. Қашықтықтан оқыту тіпті ұзақ ауру кезінде немесе мектепке барудың мүмкін еместігі кезінде және басқа оқушылардан қалып қалмауға көмектеседі.
Тағы бір артықшылығы, әдетте көзге көріне бермейтін қиыншылық - бұл жайлы жағдайда оқыту. Көп жағдайда балалар мектепке барудан бас тартады. Олар өздерін ыңғайсыз, жайсыз сезінеді. Мұндай жағдайда оқыту мен сөйлеудің ешқандай да бір нәтижесі бола алмайды. Ал егер үйде болса сабақты жақсы қабылдар еді, ондай болса қашықтықтан оқыту - тамаша таңдау. Ол өздігінен білім алуға мүмкіндік беріп қана қоймай, әрдайым байланыста қалуға мүмкіндік береді, бірақ ешқандай ыңғайсыздық тудырмайды. Расында, кішкентай оқушылар үшін ата-аналар әлі де бұл жағдайда қадағалауы керек. Олар әлі шоғырлана алмайды және өздігінен білім алумен айналыса алмайды. Мүмкін, қашықтықтан оқыту орта және жоғары мектепке жақын. Өз қызметін саналы түрде бақылай алатын және не істеу керек екенін біледі. Егер мектептерде қашықтықтан білім беру жүйесі ұсақ-түйекке дейін ойластырылса (балаларды қалай бақылау, тестілеу жүргізу және т. б.), онда мұндай нысан жетістікке жетіп қоймай ең жоғары нәтижелер беретіні анық. Әйтпесе, қашықтықтан оқыту балаларды білім беру процесінен одан да алшақтатып жіберуі мүмкін
Қашықтықтан оқытудың артықшылығы тапсырманы барлық жерде жасауға болады, таңертең тұрғыңыз келсе, бір бөлігін, содан кейін екіншісін жасауға болады, қайда және қашан қаласаңыз жасауға болады.Кемшіліктері сайттар өте жай ашылады, ал тапсырманы орындау керек.
Мұғалімдердің, ата-аналардың және оқушылардың пікірлері бойынша материалды оқытудың осындай түрінде өзіндік білім алудың үлкен рөл атқаратынын көрсетеді. Яғни, мұғалімдердің қадағалауынсыз, уақыт бойынша ешқандай бақылау және шектеу жоқ. Бір жағынан, бұл артықшылық - уақытты тиімді пайдалануды, материалды жақсы меңгеруді үйренуге болады. Сонымен қатар, кейбіреулердің ешкімнің қадағалауынсыз тез, оңай үйреніп алатындығы да бар. Ол оқушыларды "өзегі бар" деп айтуға болады. Екінші жағынан қашықтықтан оқыту жинақтылықты, ұйымдастыруды талап етеді.
Қашықтықтан оқыту
Артықшылықтары
Кемшілігіктері
Оқу материялдардың көрнектілігі
Жаңа форматқа көшудегі қиындықтар
Кез-келген уақытта білім алу мүмкіндігі
Бейвербалды жағдайда әңгімелесушіні түсінудегі жайсыздық
Өз қалауыңыз бойынша білім алу мүмкіндігі
Күшті мотивация қажет
Негізгі жұмысыңызға кедергісіз оқу
Қашықтықтан білім беру коммуникативтік икемділікті дамыту үшін қолайсыз.
Кез-келген жерде білім алу мүмкіндігі
Практикалық білімнің болмауы
Оқудың жоғары нәтижелері
Компьютерлік сауаттылықтың жеткіліксіздігі
Кесте 1. Қашықтықтан оқытудың артықшылығы,кемшілігі.
1.Кез-келген уақытта білім алу мүмкіндігі. Қашықтан оқытылатын студент, семестр төңірегінде материалды меңгеруге қашан және қай уақытта кірісетінін өздігінше шеше алады. Өзіне жеке оқу кестесін құрастырады. Кейбір білім беру мекемелері студенттерге оқуын ұзақ уақытқа кейінге қалдыруға және қайтадан білім алуына ақы төлеусіз оралу мүмкіндігін береді.
2. Өз қалауыңыз бойынша білім алу мүмкіндігі
Білімалушыларға қатарластарымнан артта қаламын деп қобалжудың қажеті жоқ. Сіз әрқашан күрделі мәселелерді зерттеуге қайта орала аласыз, бірнеше рет видео дәрістерді көре аласыз, оқытушымен хат алмасып және оны қайта оқи аласыз, өзіңізге белгілі тақырыптарды өткізіп жібере аласыз. Ең бастысы - аралық және қорытынды аттестациядан сәтті өту.
3. Кез-келген жерде білім алу мүмкіндігі
Студенттер үйден немесе кеңседен шықпай-ақ, әлемнің кез-келген жерінде оқи алады. Оқытуды бастау үшін сізде Интернетке қосылған компьютер болуы керек. Күн сайын оқу ордасына бару қажеттілігінің болмауы, мүмкіндігі шектеулі жандар үшін, қол жетімсіз жерлерде тұратын, басбостандығынан айырылып жазасын өтеп жатқан адамдар, кішкентай балалары бар ата-аналар үшін белгілі бір қосымша болып табылады.
4. Негізгі жұмысыңызға кедергісіз оқу
Сіз жоғары білім қашықтықтан бір уақытта бірнеше курста оқып ала аласыз. Ол үшін негізгі жұмыс орнында демалыс алу, іссапарларға шығу міндетті емес. Компания қызметкерлері мен мемлекеттік қызметкерлер үшін корпоративті оқытуды біліктілікті арттыру ұйымдастыратын білім беру ұйымдары бар. Бұл жағдайда оқу еңбек өтіліне кедергі келтірмейді және меңгерген сұрақтарды бірден жұмыста қолдануға болады.
5. Оқудың жоғары нәтижелері
Американдық ғалымдардың зерттеулеріне сүйенсек, қашықтықтан оқыту нәтижелері дәстүрлі білім беру нәтижелерінен кем түспейді, тіпті, одан да жоғары. Қашықтықтан білім алушы оқу материалдарының көпшілігін өз бетінше оқиды. Бұл тақырыптарды есте сақтау мен түсінуді жақсартады. Ал білімді практикада, жұмыста бірден қолдана білу олардың білімдерін бекітеді. Сонымен қатар, оқу үрдісінде жаңа технологияларды қолдану оны қызықты ете түседі.
6. Мобильділік
Мұғалімдермен, репетиторлармен байланыс әр түрлі жолдармен жүзеге асырылады: on-line және off-line. Электрондық пошта арқылы тәрбиешімен кеңесу кейде жеке немесе сырттай кездесуден гөрі тиімді және жылдамырақ болады.
7. Қашықтан оқыту арзан
Егер бір мамандық бойынша оқуды коммерциялық негізде жеке және қашықтықтан салыстыратын болсақ, онда екінші арзан болады. Студент жол жүру, тұру ақысын төлеудің қажеті жоқ, ал шетелдік ЖОО-да виза мен төлқұжатқа ақша жұмсаудың қажеті жоқ.
8. Жайлы жағдайда оқу
Қашықтықтан білім алушылардың аралық аттестациясы on-line тест түрінде өтеді. Сондықтан студенттерде оқытушылармен тест және емтихандарда кездесуде алаңдауға негіз жоқ. Субъективті бағалау мүмкіндігі жоққа шығарылады: тест сұрақтарына жауаптардың дұрыстығын тексеретін жүйе оқушының басқа пәндердегі үлгеріміне, оның әлеуметтік мәртебесіне және басқа факторларға әсер етпейді.
Қашықтықтан оқудың тағы бір кемшіліктері:
1. Жаңа форматқа көшудегі қиындықтар, бейвербалды жағдайда әңгімелесушіні түсінудегі жайсыздық.
2. Күшті мотивация қажет.Қашықтан білім алушы студент барлық оқу материалдарын дербес оқиды. Бұл ерік-жігер, жауапкершілік пен ұстамдылықты талап етеді. Сыртқы бақылаусыз оқудың қарқыны төмендейді.
3. Қашықтықтан білім беру коммуникативтік икемділікті дамыту үшін қолайсыз. Қашықтықтан оқыту кезінде студенттердің бір-бірімен және оқытушылармен жеке байланысы аз болады. Сондықтан оқытудың бұл формасы сыпайылықты, сенімділікті, командада жұмыс істеу дағдыларын дамытуға жарамайды.
4. Практикалық білімнің болмауы. Көптеген практикалық сабақтарды қамтитын мамандықтар бойынша оқыту қашықтықта қиынға түседі. Тіпті, ең заманауи тренажерлар болашақ дәрігерлерге немесе мұғалімдерге тәжірибені алмастыра алмайды.
5.Компьютерлік сауаттылықтың жеткіліксіздігі. Негізінен, оқытушылар құрамының аға буыны қашықтан оқыту технологиясын меңгеруде қиындықтар туындайды.
Қазірдің өзінде аталған артықшылықтарды бөліп алуға болады, яғни оқушылар қашықтықта оқу барысында сабақтан қалуды немесе басқа да себептермен қалдырмауға мүмкіндік береді емеспе. Мысалы, егер оқушы ауырып қалған кезде. Тек компьютерді қосса болды, виртуалды конференцияға қосылады және сабаққа қатыса алады және бұл денсаулыққа зиянсыз. Сонда сабаққа қатыспау болмайды. Иә, интернетпен, кейде әртүрлі ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz